ପ୍ରଣମ୍ୟ ଶିରସା ଵିଷ୍ଣୁଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟାଧିପତିଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ।
ନାନାଶାସ୍ତ୍ରୋଦ୍ଧୃତଂ ଵକ୍ଷ୍ୟେ ରାଜନୀତିସମୁଚ୍ଚୟମ୍ ॥ 01 ॥
ଅଧୀତ୍ୟେଦଂ ୟଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ନରୋ ଜାନାତି ସତ୍ତମଃ ।
ଧର୍ମୋପଦେଶଵିଖ୍ୟାତଂ କାର୍ୟାକାର୍ୟଂ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ॥ 02 ॥
ତଦହଂ ସଂପ୍ରଵକ୍ଷ୍ୟାମି ଲୋକାନାଂ ହିତକାମ୍ୟୟା ।
ୟେନ ଵିଜ୍ଞାତମାତ୍ରେଣ ସର୍ଵଜ୍ଞାତ୍ଵଂ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ॥ 03 ॥
ମୂର୍ଖଶିଷ୍ୟୋପଦେଶେନ ଦୁଷ୍ଟସ୍ତ୍ରୀଭରଣେନ ଚ ।
ଦୁଃଖିତୈଃ ସଂପ୍ରୟୋଗେଣ ପଂଡିତୋଽପ୍ୟଵସୀଦତି ॥ 04 ॥
ଦୁଷ୍ଟା ଭାର୍ୟା ଶଠଂ ମିତ୍ରଂ ଭୃତ୍ୟଶ୍ଚୋତ୍ତରଦାୟକଃ ।
ସସର୍ପେ ଚ ଗୃହେ ଵାସୋ ମୃତ୍ୟୁରେଵ ନ ସଂଶୟଃ ॥ 05 ॥
ଆପଦର୍ଥେ ଧନଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରାନ୍ ରକ୍ଷେଦ୍ଧନୈରପି ।
ଆତ୍ମାନଂ ସତତଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରୈରପି ଧନୈରପି ॥ 06 ॥
ଆପଦର୍ଥେ ଧନଂ ରକ୍ଷେଚ୍ଛ୍ରୀମତାଂ କୁତ ଆପଦଃ ।
କଦାଚିଚ୍ଚଲତେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଃ ସଂଚିତୋଽପି ଵିନଶ୍ୟତି ॥ 07 ॥
ୟସ୍ମିଂଦେଶେ ନ ସମ୍ମାନୋ ନ ଵୃତ୍ତିର୍ନ ଚ ବାଂଧଵାଃ ।
ନ ଚ ଵିଦ୍ୟାଗମୋଽପ୍ୟସ୍ତି ଵାସଂ ତତ୍ର ନ କାରୟେତ୍ ॥ 08 ॥
ଧନିକଃ ଶ୍ରୋତ୍ରିୟୋ ରାଜା ନଦୀ ଵୈଦ୍ୟସ୍ତୁ ପଂଚମଃ ।
ପଂଚ ୟତ୍ର ନ ଵିଦ୍ୟଂତେ ନ ତତ୍ର ଦିଵସଂ ଵସେତ୍ ॥ 09 ॥
ଲୋକୟାତ୍ରା ଭୟଂ ଲଜ୍ଜା ଦାକ୍ଷିଣ୍ୟଂ ତ୍ୟାଗଶୀଲତା ।
ପଂଚ ୟତ୍ର ନ ଵିଦ୍ୟଂତେ ନ କୁର୍ୟାତ୍ତତ୍ର ସଂସ୍ଥିତିମ୍ ॥ 10 ॥
ଜାନୀୟାତ୍ପ୍ରେଷଣେ ଭୃତ୍ୟାନ୍ବାଂଧଵାନ୍ ଵ୍ୟସନାଗମେ ।
ମିତ୍ରଂ ଚାପତ୍ତିକାଲେଷୁ ଭାର୍ୟାଂ ଚ ଵିଭଵକ୍ଷୟେ ॥ 11 ॥
ଆତୁରେ ଵ୍ୟସନେ ପ୍ରାପ୍ତେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷେ ଶତ୍ରୁସଂକଟେ ।
ରାଜଦ୍ଵାରେ ଶ୍ମଶାନେ ଚ ୟସ୍ତିଷ୍ଠତି ସ ବାଂଧଵଃ ॥ 12 ॥
ୟୋ ଧ୍ରୁଵାଣି ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ଅଧ୍ରୁଵଂ ପରିଷେଵତେ ।
ଧ୍ରୁଵାଣି ତସ୍ୟ ନଶ୍ୟଂତି ଚାଧ୍ରୁଵଂ ନଷ୍ଟମେଵ ହି ॥ 13 ॥
ଵରୟେତ୍କୁଲଜାଂ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଵିରୂପାମପି କନ୍ୟକାମ୍ ।
ରୂପଶୀଲାଂ ନ ନୀଚସ୍ୟ ଵିଵାହଃ ସଦୃଶେ କୁଲେ ॥ 14 ॥
ନଦୀନାଂ ଶସ୍ତ୍ରପାଣୀନାଂନଖୀନାଂ ଶଋଂଗିଣାଂ ତଥା ।
ଵିଶ୍ଵାସୋ ନୈଵ କର୍ତଵ୍ୟଃ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜକୁଲେଷୁ ଚ ॥ 15 ॥
ଵିଷାଦପ୍ୟମୃତଂ ଗ୍ରାହ୍ୟମମେଧ୍ୟାଦପି କାଂଚନମ୍ ।
ଅମିତ୍ରାଦପି ସଦ୍ଵୃତ୍ତଂ ବାଲାଦପି ସୁଭାଷିତମ୍ ॥ 16 ॥
ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଦ୍ଵିଗୁଣ ଆହାରୋ ଲଜ୍ଜା ଚାପି ଚତୁର୍ଗୁଣା ।
ସାହସଂ ଷଡ୍ଗୁଣଂ ଚୈଵ କାମଶ୍ଚାଷ୍ଟଗୁଣଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 17 ॥