(ଶ୍ରୀଦେଵୀଭାଗଵତଂ, ଦ୍ଵାଦଶ ସ୍କଂଧଂ, ଦଶମୋଽଧ୍ୟାୟଃ, , ମଣିଦ୍ଵୀପ ଵର୍ଣନ – 1)
ଵ୍ୟାସ ଉଵାଚ –
ବ୍ରହ୍ମଲୋକାଦୂର୍ଧ୍ଵଭାଗେ ସର୍ଵଲୋକୋଽସ୍ତି ୟଃ ଶ୍ରୁତଃ ।
ମଣିଦ୍ଵୀପଃ ସ ଏଵାସ୍ତି ୟତ୍ର ଦେଵୀ ଵିରାଜତେ ॥ 1 ॥
ସର୍ଵସ୍ମାଦଧିକୋ ୟସ୍ମାତ୍ସର୍ଵଲୋକସ୍ତତଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ପୁରା ପରାଂବୟୈଵାୟଂ କଲ୍ପିତୋ ମନସେଚ୍ଛୟା ॥ 2 ॥
ସର୍ଵାଦୌ ନିଜଵାସାର୍ଥଂ ପ୍ରକୃତ୍ୟା ମୂଲଭୂତୟା ।
କୈଲାସାଦଧିକୋ ଲୋକୋ ଵୈକୁଂଠାଦପି ଚୋତ୍ତମଃ ॥ 3 ॥
ଗୋଲୋକାଦପି ସର୍ଵସ୍ମାତ୍ସର୍ଵଲୋକୋଽଧିକଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ନୈତତ୍ସମଂ ତ୍ରିଲୋକ୍ୟାଂ ତୁ ସୁଂଦରଂ ଵିଦ୍ୟତେ କ୍ଵଚିତ୍ ॥ 4 ॥
ଛତ୍ରୀଭୂତଂ ତ୍ରିଜଗତୋ ଭଵସଂତାପନାଶକମ୍ ।
ଛାୟାଭୂତଂ ତଦେଵାସ୍ତି ବ୍ରହ୍ମାଂଡାନାଂ ତୁ ସତ୍ତମ ॥ 5 ॥
ବହୁୟୋଜନଵିସ୍ତୀର୍ଣୋ ଗଂଭୀରସ୍ତାଵଦେଵ ହି ।
ମଣିଦ୍ଵୀପସ୍ୟ ପରିତୋ ଵର୍ତତେ ତୁ ସୁଧୋଦଧିଃ ॥ 6 ॥
ମରୁତ୍ସଂଘଟ୍ଟନୋତ୍କୀର୍ଣତରଂଗ ଶତସଂକୁଲଃ ।
ରତ୍ନାଚ୍ଛଵାଲୁକାୟୁକ୍ତୋ ଝଷଶଂଖସମାକୁଲଃ ॥ 7 ॥
ଵୀଚିସଂଘର୍ଷସଂଜାତଲହରୀକଣଶୀତଲଃ ।
ନାନାଧ୍ଵଜସମାୟୁକ୍ତା ନାନାପୋତଗତାଗତୈଃ ॥ 8 ॥
ଵିରାଜମାନଃ ପରିତସ୍ତୀରରତ୍ନଦ୍ରୁମୋ ମହାନ୍ ।
ତଦୁତ୍ତରମୟୋଧାତୁନିର୍ମିତୋ ଗଗନେ ତତଃ ॥ 9 ॥
ସପ୍ତୟୋଜନଵିସ୍ତୀର୍ଣଃ ପ୍ରାକାରୋ ଵର୍ତତେ ମହାନ୍ ।
ନାନାଶସ୍ତ୍ରପ୍ରହରଣା ନାନାୟୁଦ୍ଧଵିଶାରଦାଃ ॥ 10 ॥
ରକ୍ଷକା ନିଵସଂତ୍ୟତ୍ର ମୋଦମାନାଃ ସମଂତତଃ ।
ଚତୁର୍ଦ୍ଵାରସମାୟୁକ୍ତୋ ଦ୍ଵାରପାଲଶତାନ୍ଵିତଃ ॥ 11 ॥
ନାନାଗଣୈଃ ପରିଵୃତୋ ଦେଵୀଭକ୍ତିୟୁତୈର୍ନୃପ ।
ଦର୍ଶନାର୍ଥଂ ସମାୟାଂତି ୟେ ଦେଵା ଜଗଦୀଶିତୁଃ ॥ 12 ॥
ତେଷାଂ ଗଣା ଵସଂତ୍ୟତ୍ର ଵାହନାନି ଚ ତତ୍ର ହି ।
ଵିମାନଶତସଂଘର୍ଷଘଂଟାସ୍ଵନସମାକୁଲଃ ॥ 13 ॥
ହୟହେଷାଖୁରାଘାତବଧିରୀକୃତଦିଂମୁଖଃ ।
ଗଣୈଃ କିଲକିଲାରାଵୈର୍ଵେତ୍ରହସ୍ତୈଶ୍ଚ ତାଡିତାଃ ॥ 14 ॥
ସେଵକା ଦେଵସଂଗାନାଂ ଭ୍ରାଜଂତେ ତତ୍ର ଭୂମିପ ।
ତସ୍ମିଂକୋଲାହଲେ ରାଜନ୍ନଶବ୍ଦଃ କେନଚିତ୍କ୍ଵଚିତ୍ ॥ 15 ॥
କସ୍ୟଚିଚ୍ଛ୍ରୂୟତେଽତ୍ୟଂତଂ ନାନାଧ୍ଵନିସମାକୁଲେ ।
ପଦେ ପଦେ ମିଷ୍ଟଵାରିପରିପୂର୍ଣସରାନ୍ସି ଚ ॥ 16 ॥
ଵାଟିକା ଵିଵିଧା ରାଜନ୍ ରତ୍ନଦ୍ରୁମଵିରାଜିତାଃ ।
ତଦୁତ୍ତରଂ ମହାସାରଧାତୁନିର୍ମିତମଂଡଲଃ ॥ 17 ॥
ସାଲୋଽପରୋ ମହାନସ୍ତି ଗଗନସ୍ପର୍ଶି ୟଚ୍ଛିରଃ ।
ତେଜସା ସ୍ୟାଚ୍ଛତଗୁଣଃ ପୂର୍ଵସାଲାଦୟଂ ପରଃ ॥ 18 ॥
ଗୋପୁରଦ୍ଵାରସହିତୋ ବହୁଵୃକ୍ଷସମନ୍ଵିତଃ ।
ୟା ଵୃକ୍ଷଜାତୟଃ ସଂତି ସର୍ଵାସ୍ତାସ୍ତତ୍ର ସଂତି ଚ ॥ 19 ॥
ନିରଂତରଂ ପୁଷ୍ପୟୁତାଃ ସଦା ଫଲସମନ୍ଵିତାଃ ।
ନଵପଲ୍ଲଵସଂୟୁକ୍ତାଃ ପରସୌରଭସଂକୁଲାଃ ॥ 20 ॥
ପନସା ବକୁଲା ଲୋଧ୍ରାଃ କର୍ଣିକାରାଶ୍ଚ ଶିଂଶପାଃ ।
ଦେଵଦାରୁକାଂଚନାରା ଆମ୍ରାଶ୍ଚୈଵ ସୁମେରଵଃ ॥ 21 ॥
ଲିକୁଚା ହିଂଗୁଲାଶ୍ଚୈଲା ଲଵଂଗାଃ କଟ୍ଫଲାସ୍ତଥା ।
ପାଟଲା ମୁଚୁକୁଂଦାଶ୍ଚ ଫଲିନ୍ୟୋ ଜଘନେଫଲାଃ ॥ 22 ॥
ତାଲାସ୍ତମାଲାଃ ସାଲାଶ୍ଚ କଂକୋଲା ନାଗଭଦ୍ରକାଃ ।
ପୁନ୍ନାଗାଃ ପୀଲଵଃ ସାଲ୍ଵକା ଵୈ କର୍ପୂରଶାଖିନଃ ॥ 23 ॥
ଅଶ୍ଵକର୍ଣା ହସ୍ତିକର୍ଣାସ୍ତାଲପର୍ଣାଶ୍ଚ ଦାଡିମାଃ ।
ଗଣିକା ବଂଧୁଜୀଵାଶ୍ଚ ଜଂବୀରାଶ୍ଚ କୁରଂଡକାଃ ॥ 24 ॥
ଚାଂପେୟା ବଂଧୁଜୀଵାଶ୍ଚ ତଥା ଵୈ କନକଦ୍ରୁମାଃ ।
କାଲାଗୁରୁଦ୍ରୁମାଶ୍ଚୈଵ ତଥା ଚଂଦନପାଦପାଃ ॥ 25 ॥
ଖର୍ଜୂରା ୟୂଥିକାସ୍ତାଲପର୍ଣ୍ୟଶ୍ଚୈଵ ତଥେକ୍ଷଵଃ ।
କ୍ଷୀରଵୃକ୍ଷାଶ୍ଚ ଖଦିରାଶ୍ଚିଂଚାଭଲ୍ଲାତକାସ୍ତଥା ॥ 26 ॥
ରୁଚକାଃ କୁଟଜା ଵୃକ୍ଷା ବିଲ୍ଵଵୃକ୍ଷାସ୍ତଥୈଵ ଚ ।
ତୁଲସୀନାଂ ଵନାନ୍ୟେଵଂ ମଲ୍ଲିକାନାଂ ତଥୈଵ ଚ ॥ 27 ॥
ଇତ୍ୟାଦିତରୁଜାତୀନାଂ ଵନାନ୍ୟୁପଵନାନି ଚ ।
ନାନାଵାପୀଶତୈର୍ୟୁକ୍ତାନ୍ୟେଵଂ ସଂତି ଧରାଧିପ ॥ 28 ॥
କୋକିଲାରାଵସଂୟୁକ୍ତା ଗୁନ୍ଜଦ୍ଭ୍ରମରଭୂଷିତାଃ ।
ନିର୍ୟାସସ୍ରାଵିଣଃ ସର୍ଵେ ସ୍ନିଗ୍ଧଚ୍ଛାୟାସ୍ତରୂତ୍ତମାଃ ॥ 29 ॥
ନାନାଋତୁଭଵା ଵୃକ୍ଷା ନାନାପକ୍ଷିସମାକୁଲାଃ ।
ନାନାରସସ୍ରାଵିଣୀଭିର୍ନଦୀଭିରତିଶୋଭିତାଃ ॥ 30 ॥
ପାରାଵତଶୁକଵ୍ରାତସାରିକାପକ୍ଷମାରୁତୈଃ ।
ହଂସପକ୍ଷସମୁଦ୍ଭୂତ ଵାତଵ୍ରାତୈଶ୍ଚଲଦ୍ଦ୍ରୁମମ୍ ॥ 31 ॥
ସୁଗଂଧଗ୍ରାହିପଵନପୂରିତଂ ତଦ୍ଵନୋତ୍ତମମ୍ ।
ସହିତଂ ହରିଣୀୟୂଥୈର୍ଧାଵମାନୈରିତସ୍ତତଃ ॥ 32 ॥
ନୃତ୍ୟଦ୍ବର୍ହିକଦଂବସ୍ୟ କେକାରାଵୈଃ ସୁଖପ୍ରଦୈଃ ।
ନାଦିତଂ ତଦ୍ଵନଂ ଦିଵ୍ୟଂ ମଧୁସ୍ରାଵି ସମଂତତଃ ॥ 33 ॥
କାଂସ୍ୟସାଲାଦୁତ୍ତରେ ତୁ ତାମ୍ରସାଲଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ଚତୁରସ୍ରସମାକାର ଉନ୍ନତ୍ୟା ସପ୍ତୟୋଜନଃ ॥ 34 ॥
ଦ୍ଵୟୋସ୍ତୁ ସାଲୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ସଂପ୍ରୋକ୍ତା କଲ୍ପଵାଟିକା ।
ୟେଷାଂ ତରୂଣାଂ ପୁଷ୍ପାଣି କାଂଚନାଭାନି ଭୂମିପ ॥ 35 ॥
ପତ୍ରାଣି କାଂଚନାଭାନି ରତ୍ନବୀଜଫଲାନି ଚ ।
ଦଶୟୋଜନଗଂଧୋ ହି ପ୍ରସର୍ପତି ସମଂତତଃ ॥ 36 ॥
ତଦ୍ଵନଂ ରକ୍ଷିତଂ ରାଜନ୍ଵସଂତେନର୍ତୁନାନିଶମ୍ ।
ପୁଷ୍ପସିଂହାସନାସୀନଃ ପୁଷ୍ପଚ୍ଛତ୍ରଵିରାଜିତଃ ॥ 37 ॥
ପୁଷ୍ପଭୂଷାଭୂଷିତଶ୍ଚ ପୁଷ୍ପାସଵଵିଘୂର୍ଣିତଃ ।
ମଧୁଶ୍ରୀର୍ମାଧଵଶ୍ରୀଶ୍ଚ ଦ୍ଵେ ଭାର୍ୟେ ତସ୍ୟ ସମ୍ମତେ ॥ 38 ॥
କ୍ରୀଡତଃ ସ୍ମେରଵଦନେ ସୁମସ୍ତବକକଂଦୁକୈଃ ।
ଅତୀଵ ରମ୍ୟଂ ଵିପିନଂ ମଧୁସ୍ରାଵି ସମଂତତଃ ॥ 39 ॥
ଦଶୟୋଜନପର୍ୟଂତଂ କୁସୁମାମୋଦଵାୟୁନା ।
ପୂରିତଂ ଦିଵ୍ୟଗଂଧର୍ଵୈଃ ସାଂଗନୈର୍ଗାନଲୋଲୁପୈଃ ॥ 40 ॥
ଶୋଭିତଂ ତଦ୍ଵନଂ ଦିଵ୍ୟଂ ମତ୍ତକୋକିଲନାଦିତମ୍ ।
ଵସଂତଲକ୍ଷ୍ମୀସଂୟୁକ୍ତଂ କାମିକାମପ୍ରଵର୍ଧନମ୍ ॥ 41 ॥
ତାମ୍ରସାଲାଦୁତ୍ତରତ୍ର ସୀସସାଲଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ସମୁଚ୍ଛ୍ରାୟଃ ସ୍ମୃତୋଽପ୍ୟସ୍ୟ ସପ୍ତୟୋଜନସଂଖ୍ୟୟା ॥ 42 ॥
ସଂତାନଵାଟିକାମଧ୍ୟେ ସାଲୟୋସ୍ତୁ ଦ୍ଵୟୋର୍ନୃପ ।
ଦଶୟୋଜନଗଂଧସ୍ତୁ ପ୍ରସୂନାନାଂ ସମଂତତଃ ॥ 43 ॥
ହିରଣ୍ୟାଭାନି କୁସୁମାନ୍ୟୁତ୍ଫୁଲ୍ଲାନି ନିରଂତରମ୍ ।
ଅମୃତଦ୍ରଵସଂୟୁକ୍ତଫଲାନି ମଧୁରାଣି ଚ ॥ 44 ॥
ଗ୍ରୀଷ୍ମର୍ତୁର୍ନାୟକସ୍ତସ୍ୟା ଵାଟିକାୟା ନୃପୋତ୍ତମ ।
ଶୁକ୍ରଶ୍ରୀଶ୍ଚ ଶୁଚିଶ୍ରୀଶ୍ଚ ଦ୍ଵେ ଭାର୍ୟେ ତସ୍ୟ ସମ୍ମତେ ॥ 45 ॥
ସଂତାପତ୍ରସ୍ତଲୋକାସ୍ତୁ ଵୃକ୍ଷମୂଲେଷୁ ସଂସ୍ଥିତାଃ ।
ନାନାସିଦ୍ଧୈଃ ପରିଵୃତୋ ନାନାଦେଵୈଃ ସମନ୍ଵିତଃ ॥ 46 ॥
ଵିଲାସିନୀନାଂ ବୃଂଦୈସ୍ତୁ ଚଂଦନଦ୍ରଵପଂକିଲୈଃ ।
ପୁଷ୍ପମାଲାଭୂଷିତୈସ୍ତୁ ତାଲଵୃଂତକରାଂବୁଜୈଃ ॥ 47 ॥
[ପାଠଭେଦଃ- ପ୍ରାକାରଃ]
ପ୍ରକାରଃ ଶୋଭିତୋ ଏଜଚ୍ଛୀତଲାଂବୁନିଷେଵିଭିଃ ।
ସୀସସାଲାଦୁତ୍ତରତ୍ରାପ୍ୟାରକୂଟମୟଃ ଶୁଭଃ ॥ 48 ॥
ପ୍ରାକାରୋ ଵର୍ତତେ ରାଜନ୍ମୁନିୟୋଜନଦୈର୍ଘ୍ୟଵାନ୍ ।
ହରିଚଂଦନଵୃକ୍ଷାଣାଂ ଵାଟୀ ମଧ୍ୟେ ତୟୋଃ ସ୍ମୃତା ॥ 49 ॥
ସାଲୟୋରଧିନାଥସ୍ତୁ ଵର୍ଷର୍ତୁର୍ମେଘଵାହନଃ ।
ଵିଦ୍ୟୁତ୍ପିଂଗଲନେତ୍ରଶ୍ଚ ଜୀମୂତକଵଚଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 50 ॥
ଵଜ୍ରନିର୍ଘୋଷମୁଖରଶ୍ଚେଂଦ୍ରଧନ୍ଵା ସମଂତତଃ ।
ସହସ୍ରଶୋ ଵାରିଧାରା ମୁଂଚନ୍ନାସ୍ତେ ଗଣାଵୃତଃ ॥ 51 ॥
ନଭଃ ଶ୍ରୀଶ୍ଚ ନଭସ୍ୟଶ୍ରୀଃ ସ୍ଵରସ୍ୟା ରସ୍ୟମାଲିନୀ ।
ଅଂବା ଦୁଲା ନିରତ୍ନିଶ୍ଚାଭ୍ରମଂତୀ ମେଘୟଂତିକା ॥ 52 ॥
ଵର୍ଷୟଂତୀ ଚିବୁଣିକା ଵାରିଧାରା ଚ ସମ୍ମତାଃ ।
ଵର୍ଷର୍ତୋର୍ଦ୍ଵାଦଶ ପ୍ରୋକ୍ତାଃ ଶକ୍ତୟୋ ମଦଵିହ୍ଵଲାଃ ॥ 53 ॥
ନଵପଲ୍ଲଵଵୃକ୍ଷାଶ୍ଚ ନଵୀନଲତିକାନ୍ଵିତାଃ ।
ହରିତାନି ତୃଣାନ୍ୟେଵ ଵେଷ୍ଟିତା ୟୈର୍ଧରାଽଖିଲା ॥ 54 ॥
ନଦୀନଦପ୍ରଵାହାଶ୍ଚ ପ୍ରଵହଂତି ଚ ଵେଗତଃ ।
ସରାଂସି କଲୁଷାଂବୂନି ରାଗିଚିତ୍ତସମାନି ଚ ॥ 55 ॥
ଵସଂତି ଦେଵାଃ ସିଦ୍ଧାଶ୍ଚ ୟେ ଦେଵୀକର୍ମକାରିଣଃ ।
ଵାପୀକୂପତଡାଗାଶ୍ଚ ୟେ ଦେଵ୍ୟର୍ଥଂ ସମର୍ପିତାଃ ॥ 56 ॥
ତେ ଗଣା ନିଵସଂତ୍ୟତ୍ର ସଵିଲାସାଶ୍ଚ ସାଂଗନାଃ ।
ଆରକୂଟମୟାଦଗ୍ରେ ସପ୍ତୟୋଜନଦୈର୍ଘ୍ୟଵାନ୍ ॥ 57 ॥
ପଂଚଲୋହାତ୍ମକଃ ସାଲୋ ମଧ୍ୟେ ମଂଦାରଵାଟିକା ।
ନାନାପୁଷ୍ପଲତାକୀର୍ଣା ନାନାପଲ୍ଲଵଶୋଭିତା ॥ 58 ॥
ଅଧିଷ୍ଠାତାଽତ୍ର ସଂପ୍ରୋକ୍ତଃ ଶରଦୃତୁରନାମୟଃ ।
ଇଷଲକ୍ଷ୍ମୀରୂର୍ଜଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ଦ୍ଵେ ଭାର୍ୟେ ତସ୍ୟ ସମ୍ମତେ ॥ 59 ॥
ନାନାସିଦ୍ଧା ଵସଂତ୍ୟତ୍ର ସାଂଗନାଃ ସପରିଚ୍ଛଦାଃ ।
ପଂଚଲୋହମୟାଦଗ୍ରେ ସପ୍ତୟୋଜନଦୈର୍ଘ୍ୟଵାନ୍ ॥ 60 ॥
ଦୀପ୍ୟମାନୋ ମହାଶୃଂଗୈର୍ଵର୍ତତେ ରୌପ୍ୟସାଲକଃ ।
ପାରିଜାତାଟଵୀମଧ୍ୟେ ପ୍ରସୂନସ୍ତବକାନ୍ଵିତା ॥ 61 ॥
ଦଶୟୋଜନଗଂଧୀନି କୁସୁମାନି ସମଂତତଃ ।
ମୋଦୟଂତି ଗଣାନ୍ସର୍ଵାନ୍ୟେ ଦେଵୀକର୍ମକାରିଣଃ ॥ 62 ॥
ତତ୍ରାଧିନାଥଃ ସଂପ୍ରୋକ୍ତୋ ହେମଂତର୍ତୁର୍ମହୋଜ୍ଜ୍ଵଲଃ ।
ସଗଣଃ ସାୟୁଧଃ ସର୍ଵାନ୍ ରାଗିଣୋ ରଂଜୟନ୍ନପଃ ॥ 63 ॥
ସହଶ୍ରୀଶ୍ଚ ସହସ୍ୟଶ୍ରୀର୍ଦ୍ଵେ ଭାର୍ୟେ ତସ୍ୟ ସମ୍ମତେ ।
ଵସଂତି ତତ୍ର ସିଦ୍ଧାଶ୍ଚ ୟେ ଦେଵୀଵ୍ରତକାରିଣଃ ॥ 64 ॥
ରୌପ୍ୟସାଲମୟାଦଗ୍ରେ ସପ୍ତୟୋଜନଦୈର୍ଘ୍ୟଵାନ୍ ।
ସୌଵର୍ଣସାଲଃ ସଂପ୍ରୋକ୍ତସ୍ତପ୍ତହାଟକକଲ୍ପିତଃ ॥ 65 ॥
ମଧ୍ୟେ କଦଂବଵାଟୀ ତୁ ପୁଷ୍ପପଲ୍ଲଵଶୋଭିତା ।
କଦଂବମଦିରାଧାରାଃ ପ୍ରଵର୍ତଂତେ ସହସ୍ରଶଃ ॥ 66 ॥
ୟାଭିର୍ନିପୀତପୀତାଭିର୍ନିଜାନଂଦୋଽନୁଭୂୟତେ ।
ତତ୍ରାଧିନାଥଃ ସଂପ୍ରୋକ୍ତଃ ଶୈଶିରର୍ତୁର୍ମହୋଦୟଃ ॥ 67 ॥
ତପଃଶ୍ରୀଶ୍ଚ ତପସ୍ୟଶ୍ରୀର୍ଦ୍ଵେ ଭାର୍ୟେ ତସ୍ୟ ସମ୍ମତେ ।
ମୋଦମାନଃ ସହୈତାଭ୍ୟାଂ ଵର୍ତତେ ଶିଶିରାକୃତିଃ ॥ 68 ॥
ନାନାଵିଲାସସଂୟୁକ୍ତୋ ନାନାଗଣସମାଵୃତଃ ।
ନିଵସଂତି ମହାସିଦ୍ଧା ୟେ ଦେଵୀଦାନକାରିଣଃ ॥ 69 ॥
ନାନାଭୋଗସମୁତ୍ପନ୍ନମହାନଂଦସମନ୍ଵିତାଃ ।
ସାଂଗନାଃ ପରିଵାରୈସ୍ତୁ ସଂଘଶଃ ପରିଵାରିତାଃ ॥ 70 ॥
ସ୍ଵର୍ଣସାଲମୟାଦଗ୍ରେ ମୁନିୟୋଜନଦୈର୍ଘ୍ୟଵାନ୍ ।
ପୁଷ୍ପରାଗମୟଃ ସାଲଃ କୁଂକୁମାରୁଣଵିଗ୍ରହଃ ॥ 71 ॥
ପୁଷ୍ପରାଗମୟୀ ଭୂମିର୍ଵନାନ୍ୟୁପଵନାନି ଚ ।
ରତ୍ନଵୃକ୍ଷାଲଵାଲାଶ୍ଚ ପୁଷ୍ପରାଗମୟାଃ ସ୍ମୃତାଃ ॥ 72 ॥
ପ୍ରାକାରୋ ୟସ୍ୟ ରତ୍ନସ୍ୟ ତଦ୍ରତ୍ନରଚିତା ଦ୍ରୁମାଃ ।
ଵନଭୂଃ ପକ୍ଷିନଶ୍ଚୈଵ ରତ୍ନଵର୍ଣଜଲାନି ଚ ॥ 73 ॥
ମଂଡପା ମଂଡପସ୍ତଂଭାଃ ସରାନ୍ସି କମଲାନି ଚ ।
ପ୍ରାକାରେ ତତ୍ର ୟଦ୍ୟତ୍ସ୍ୟାତ୍ତତ୍ସର୍ଵଂ ତତ୍ସମଂ ଭଵେତ୍ ॥ 74 ॥
ପରିଭାଷେୟମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟା ରତ୍ନସାଲାଦିଷୁ ପ୍ରଭୋ ।
ତେଜସା ସ୍ୟାଲ୍ଲକ୍ଷଗୁଣଃ ପୂର୍ଵସାଲାତ୍ପରୋ ନୃପ ॥ 75 ॥
ଦିକ୍ପାଲା ନିଵସଂତ୍ୟତ୍ର ପ୍ରତିବ୍ରହ୍ମାନ୍ଡଵର୍ତିନାମ୍ ।
ଦିକ୍ପାଲାନାଂ ସମଷ୍ଟ୍ୟାତ୍ମରୂପାଃ ସ୍ଫୂର୍ଜଦ୍ଵରାୟୁଧାଃ ॥ 76 ॥
ପୂର୍ଵାଶାୟାଂ ସମୁତ୍ତୁଂଗଶୃଂଗା ପୂରମରାଵତୀ ।
ନାନୋପଵନସଂୟୁକ୍ତା ମହେଂଦ୍ରସ୍ତତ୍ର ରାଜତେ ॥ 77 ॥
ସ୍ଵର୍ଗଶୋଭା ଚ ୟା ସ୍ଵର୍ଗେ ୟାଵତୀ ସ୍ୟାତ୍ତତୋଽଧିକା ।
ସମଷ୍ଟିଶତନେତ୍ରସ୍ୟ ସହସ୍ରଗୁଣତଃ ସ୍ମୃତା ॥ 78 ॥
ଐରାଵତସମାରୂଢୋ ଵଜ୍ରହସ୍ତଃ ପ୍ରତାପଵାନ୍ ।
ଦେଵସେନାପରିଵୃତୋ ରାଜତେଽତ୍ର ଶତକ୍ରତୁଃ ॥ 79 ॥
ଦେଵାଂଗନାଗଣୟୁତା ଶଚୀ ତତ୍ର ଵିରାଜତେ ।
ଵହ୍ନିକୋଣେ ଵହ୍ନିପୁରୀ ଵହ୍ନିପୂଃ ସଦୃଶୀ ନୃପ ॥ 80 ॥
ସ୍ଵାହାସ୍ଵଧାସମାୟୁକ୍ତୋ ଵହ୍ନିସ୍ତତ୍ର ଵିରାଜତେ ।
ନିଜଵାହନଭୂଷାଢ୍ୟୋ ନିଜଦେଵଗଣୈର୍ଵୃତଃ ॥ 81 ॥
ୟାମ୍ୟାଶାୟାଂ ୟମପୁରୀ ତତ୍ର ଦଂଡଧରୋ ମହାନ୍ ।
ସ୍ଵଭଟୈର୍ଵେଷ୍ଟିତୋ ରାଜନ୍ ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତପୁରୋଗମୈଃ ॥ 82 ॥
ନିଜଶକ୍ତିୟୁତୋ ଭାସ୍ଵତ୍ତନୟୋଽସ୍ତି ୟମୋ ମହାନ୍ ।
ନୈରୃତ୍ୟାଂ ଦିଶି ରାକ୍ଷସ୍ୟାଂ ରାକ୍ଷସୈଃ ପରିଵାରିତଃ ॥ 83 ॥
ଖଡ୍ଗଧାରୀ ସ୍ଫୁରନ୍ନାସ୍ତେ ନିରୃତିର୍ନିଜଶକ୍ତିୟୁକ୍ ।
ଵାରୁଣ୍ୟାଂ ଵରୁଣୋ ରାଜା ପାଶଧାରୀ ପ୍ରତାପଵାନ୍ ॥ 84 ॥
ମହାଝଶସମାରୂଢୋ ଵାରୁଣୀମଧୁଵିହ୍ଵଲଃ ।
ନିଜଶକ୍ତିସମାୟୁକ୍ତୋ ନିଜୟାଦୋଗଣାନ୍ଵିତଃ ॥ 85 ॥
ସମାସ୍ତେ ଵାରୁଣେ ଲୋକେ ଵରୁଣାନୀରତାକୁଲଃ ।
ଵାୟୁକୋଣେ ଵାୟୁଲୋକୋ ଵାୟୁସ୍ତତ୍ରାଧିତିଷ୍ଠତି ॥ 86 ॥
ଵାୟୁସାଧନସଂସିଦ୍ଧୟୋଗିଭିଃ ପରିଵାରିତଃ ।
ଧ୍ଵଜହସ୍ତୋ ଵିଶାଲାକ୍ଷୋ ମୃଗଵାହନସଂସ୍ଥିତଃ ॥ 87 ॥
ମରୁଦ୍ଗଣୈଃ ପରିଵୃତୋ ନିଜଶକ୍ତିସମନ୍ଵିତଃ ।
ଉତ୍ତରସ୍ୟାଂ ଦିଶି ମହାନ୍ୟକ୍ଷଲୋକୋଽସ୍ତି ଭୂମିପ ॥ 88 ॥
ୟକ୍ଷାଧିରାଜସ୍ତତ୍ରାଽଽସ୍ତେ ଵୃଦ୍ଧିଋଦ୍ଧ୍ୟାଦିଶକ୍ତିଭିଃ ।
ନଵଭିର୍ନିଧିଭିର୍ୟୁକ୍ତସ୍ତୁଂଦିଲୋ ଧନନାୟକଃ ॥ 89 ॥
ମଣିଭଦ୍ରଃ ପୂର୍ଣଭଦ୍ରୋ ମଣିମାନ୍ମଣିକଂଧରଃ ।
ମଣିଭୂଷୋ ମଣିସ୍ରଗ୍ଵୀ ମଣିକାର୍ମୁକଧାରକଃ ॥ 90 ॥
ଇତ୍ୟାଦିୟକ୍ଷସେନାନୀସହିତୋ ନିଜଶକ୍ତିୟୁକ୍ ।
ଈଶାନକୋଣେ ସଂପ୍ରୋକ୍ତୋ ରୁଦ୍ରଲୋକୋ ମହତ୍ତରଃ ॥ 91 ॥
ଅନର୍ଘ୍ୟରତ୍ନଖଚିତୋ ୟତ୍ର ରୁଦ୍ରୋଽଧିଦୈଵତମ୍ ।
ମନ୍ୟୁମାଂଦୀପ୍ତନୟନୋ ବଦ୍ଧପୃଷ୍ଠମହେଷୁଧିଃ ॥ 92 ॥
ସ୍ଫୂର୍ଜଦ୍ଧନୁର୍ଵାମହସ୍ତୋଽଧିଜ୍ୟଧନ୍ଵଭିରାଵୃତଃ ।
ସ୍ଵସମାନୈରସଂଖ୍ୟାତରୁଦ୍ରୈଃ ଶୂଲଵରାୟୁଧୈଃ ॥ 93 ॥
ଵିକୃତାସ୍ୟୈଃ କରାଲାସ୍ୟୈର୍ଵମଦ୍ଵହ୍ନିଭିରାସ୍ୟତଃ ।
ଦଶହସ୍ତୈଃ ଶତକରୈଃ ସହସ୍ରଭୁଜସଂୟୁତୈଃ ॥ 94 ॥
ଦଶପାଦୈର୍ଦଶଗ୍ରୀଵୈସ୍ତ୍ରିନେତ୍ରୈରୁଗ୍ରମୂର୍ତିଭିଃ ।
ଅଂତରିକ୍ଷଚରା ୟେ ଚ ୟେ ଚ ଭୂମିଚରାଃ ସ୍ମୃତାଃ ॥ 95 ॥
ରୁଦ୍ରାଧ୍ୟାୟେ ସ୍ମୃତା ରୁଦ୍ରାସ୍ତୈଃ ସର୍ଵୈଶ୍ଚ ସମାଵୃତଃ ।
ରୁଦ୍ରାଣୀକୋଟିସହିତୋ ଭଦ୍ରକାଲ୍ୟାଦିମାତୃଭିଃ ॥ 96 ॥
ନାନାଶକ୍ତିସମାଵିଷ୍ଟଡାମର୍ୟାଦିଗଣାଵୃତଃ ।
ଵୀରଭଦ୍ରାଦିସହିତୋ ରୁଦ୍ରୋ ରାଜନ୍ଵିରାଜତେ ॥ 97 ॥
ମୁଂଡମାଲାଧରୋ ନାଗଵଲୟୋ ନାଗକଂଧରଃ ।
ଵ୍ୟାଘ୍ରଚର୍ମପରୀଧାନୋ ଗଜଚର୍ମୋତ୍ତରୀୟକଃ ॥ 98 ॥
ଚିତାଭସ୍ମାଂଗଲିପ୍ତାଂଗଃ ପ୍ରମଥାଦିଗଣାଵୃତଃ ।
ନିନଦଡ୍ଡମରୁଧ୍ଵାନୈର୍ବଧିରୀକୃତଦିଂମୁଖଃ ॥ 99 ॥
ଅଟ୍ଟହାସାସ୍ଫୋଟଶବ୍ଦୈଃ ସଂତ୍ରାସିତନଭସ୍ତଲଃ ।
ଭୂତସଂଘସମାଵିଷ୍ଟୋ ଭୂତାଵାସୋ ମହେଶ୍ଵରଃ ॥ 100 ॥
ଈଶାନଦିକ୍ପତିଃ ସୋଽୟଂ ନାମ୍ନା ଚେଶାନ ଏଵ ଚ ॥ 101 ॥
ଇତି ଶ୍ରୀଦେଵୀଭାଗଵତେ ମହାପୁରାଣେ ଦ୍ଵାଦଶସ୍କଂଧେ ମଣିଦ୍ଵୀପଵର୍ଣନଂ ନାମ ଦଶମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥