॥ ତୃତୀୟ ମୁଂଡକେ ପ୍ରଥମଃ ଖଂଡଃ ॥
ଦ୍ଵା ସୁପର୍ଣା ସୟୁଜା ସଖାୟା ସମାନଂ-ଵୃଁକ୍ଷଂ ପରିଷସ୍ଵଜାତେ ।
ତୟୋରନ୍ୟଃ ପିପ୍ପଲଂ ସ୍ଵାଦ୍ଵତ୍ତ୍ୟନଶ୍ନନ୍ନନ୍ୟୋ ଅଭିଚାକଶୀତି ॥ 1॥
ସମାନେ ଵୃକ୍ଷେ ପୁରୁଷୋ ନିମଗ୍ନୋଽନିଶୟା ଶୋଚତି ମୁହ୍ୟମାନଃ ।
ଜୁଷ୍ଟଂ-ୟଁଦା ପଶ୍ୟତ୍ୟନ୍ୟମୀଶମସ୍ୟ
ମହିମାନମିତି ଵୀତଶୋକଃ ॥ 2॥
ୟଦା ପଶ୍ୟଃ ପଶ୍ୟତେ ରୁକ୍ମଵର୍ଣଂ
କର୍ତାରମୀଶଂ ପୁରୁଷଂ ବ୍ରହ୍ମୟୋନିମ୍ ।
ତଦା ଵିଦ୍ଵାନ୍ ପୁଣ୍ୟପାପେ ଵିଧୂୟ
ନିରଂଜନଃ ପରମଂ ସାମ୍ୟମୁପୈତି ॥ 3॥
ପ୍ରଣୋ ହ୍ୟେଷ ୟଃ ସର୍ଵଭୂତୈର୍ଵିଭାତି
ଵିଜାନନ୍ ଵିଦ୍ଵାନ୍ ଭଵତେ ନାତିଵାଦୀ ।
ଆତ୍ମକ୍ରୀଡ ଆତ୍ମରତିଃ କ୍ରିୟାଵା-
ନେଷ ବ୍ରହ୍ମଵିଦାଂ-ଵଁରିଷ୍ଠଃ ॥ 4॥
ସତ୍ୟେନ ଲଭ୍ୟସ୍ତପସା ହ୍ୟେଷ ଆତ୍ମା
ସମ୍ୟଗ୍ଜ୍ଞାନେନ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟେଣ ନିତ୍ୟମ୍ ।
ଅଂତଃଶରୀରେ ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟୋ ହି ଶୁଭ୍ରୋ
ୟଂ ପଶ୍ୟଂତି ୟତୟଃ କ୍ଷୀଣଦୋଷାଃ ॥ 5॥
ସତ୍ୟମେଵ ଜୟତେ ନାନୃତଂ
ସତ୍ୟେନ ପଂଥା ଵିତତୋ ଦେଵୟାନଃ ।
ୟେନାଽଽକ୍ରମଂତ୍ୟୃଷୟୋ ହ୍ୟାପ୍ତକାମା
ୟତ୍ର ତତ୍ ସତ୍ୟସ୍ୟ ପରମଂ ନିଧାନମ୍ ॥ 6॥
ବୃହଚ୍ଚ ତଦ୍ ଦିଵ୍ୟମଚିଂତ୍ୟରୂପଂ
ସୂକ୍ଷ୍ମାଚ୍ଚ ତତ୍ ସୂକ୍ଷ୍ମତରଂ-ଵିଁଭାତି ।
ଦୂରାତ୍ ସୁଦୂରେ ତଦିହାଂତିକେ ଚ
ପଶ୍ୟଂତ୍ଵିହୈଵ ନିହିତଂ ଗୁହାୟାମ୍ ॥ 7॥
ନ ଚକ୍ଷୁଷା ଗୃହ୍ୟତେ ନାପି ଵାଚା
ନାନ୍ୟୈର୍ଦେଵୈସ୍ତପସା କର୍ମଣ ଵା ।
ଜ୍ଞାନପ୍ରସାଦେନ ଵିଶୁଦ୍ଧସତ୍ତ୍ଵ-
ସ୍ତତସ୍ତୁ ତଂ ପଶ୍ୟତେ ନିଷ୍କଲଂ
ଧ୍ୟାୟମାନଃ ॥ 8॥
ଏଷୋଽଣୁରାତ୍ମା ଚେତସା ଵେଦିତଵ୍ୟୋ
ୟସ୍ମିନ୍ ପ୍ରାଣଃ ପଂଚଧା ସଂଵିଁଵେଶ ।
ପ୍ରାଣୈଶ୍ଚିତ୍ତଂ ସର୍ଵମୋତଂ ପ୍ରଜାନାଂ
ୟସ୍ମିନ୍ ଵିଶୁଦ୍ଧେ ଵିଭଵତ୍ୟେଷ ଆତ୍ମା ॥ 9॥
ୟଂ-ୟଂଁ ଲୋକଂ ମନସା ସଂଵିଁଭାତି
ଵିଶୁଦ୍ଧସତ୍ତ୍ଵଃ କାମୟତେ ୟାଂଶ୍ଚ କାମାନ୍ ।
ତଂ ତଂ-ଲୋଁକଂ ଜୟତେ ତାଂଶ୍ଚ କାମାଂ-
ସ୍ତସ୍ମାଦାତ୍ମଜ୍ଞଂ ହ୍ୟର୍ଚୟେତ୍ ଭୂତିକାମଃ ॥ 10॥
॥ ଇତି ମୁଂଡକୋପନିଷଦି ତୃତୀୟମୁଂଡକେ ପ୍ରଥମଃ ଖଂଡଃ ॥