॥ ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁଂଡକେ ପ୍ରଥମଃ ଖଂଡଃ ॥
ତଦେତତ୍ ସତ୍ୟଂ
ୟଥା ସୁଦୀପ୍ତାତ୍ ପାଵକାଦ୍ଵିସ୍ଫୁଲିଂଗାଃ
ସହସ୍ରଶଃ ପ୍ରଭଵଂତେ ସରୂପାଃ ।
ତଥାଽକ୍ଷରାଦ୍ଵିଵିଧାଃ ସୋମ୍ୟ ଭାଵାଃ
ପ୍ରଜାୟଂତେ ତତ୍ର ଚୈଵାପି ୟଂତି ॥ 1॥
ଦିଵ୍ୟୋ ହ୍ୟମୂର୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସ ବାହ୍ୟାଭ୍ୟଂତରୋ ହ୍ୟଜଃ ।
ଅପ୍ରାଣୋ ହ୍ୟମନାଃ ଶୁଭ୍ରୋ ହ୍ୟକ୍ଷରାତ୍ ପରତଃ ପରଃ ॥ 2॥
ଏତସ୍ମାଜ୍ଜାୟତେ ପ୍ରାଣୋ ମନଃ ସର୍ଵେଂଦ୍ରିୟାଣି ଚ ।
ଖଂ-ଵାଁୟୁର୍ଜ୍ୟୋତିରାପଃ ପୃଥିଵୀ ଵିଶ୍ଵସ୍ୟ ଧାରିଣୀ ॥ 3॥
ଅଗ୍ନୀର୍ମୂର୍ଧା ଚକ୍ଷୁଷୀ ଚଂଦ୍ରସୂର୍ୟୌ
ଦିଶଃ ଶ୍ରୋତ୍ରେ ଵାଗ୍ ଵିଵୃତାଶ୍ଚ ଵେଦାଃ ।
ଵାୟୁଃ ପ୍ରାଣୋ ହୃଦୟଂ-ଵିଁଶ୍ଵମସ୍ୟ ପଦ୍ଭ୍ୟାଂ
ପୃଥିଵୀ ହ୍ୟେଷ ସର୍ଵଭୂତାଂତରାତ୍ମା ॥ 4॥
ତସ୍ମାଦଗ୍ନିଃ ସମିଧୋ ୟସ୍ୟ ସୂର୍ୟଃ
ସୋମାତ୍ ପର୍ଜନ୍ୟ ଓଷଧୟଃ ପୃଥିଵ୍ୟାମ୍ ।
ପୁମାନ୍ ରେତଃ ସିଂଚତି ୟୋଷିତାୟାଂ
ବହ୍ଵୀଃ ପ୍ରଜାଃ ପୁରୁଷାତ୍ ସଂପ୍ରସୂତାଃ ॥ 5॥
ତସ୍ମାଦୃଚଃ ସାମ ୟଜୂଂଷି ଦୀକ୍ଷା
ୟଜ୍ଞାଶ୍ଚ ସର୍ଵେ କ୍ରତଵୋ ଦକ୍ଷିଣାଶ୍ଚ ।
ସଂଵଁତ୍ସରଶ୍ଚ ୟଜମାନଶ୍ଚ ଲୋକାଃ
ସୋମୋ ୟତ୍ର ପଵତେ ୟତ୍ର ସୂର୍ୟଃ ॥ 6॥
ତସ୍ମାଚ୍ଚ ଦେଵା ବହୁଧା ସଂପ୍ରସୂତାଃ
ସାଧ୍ୟା ମନୁଷ୍ୟାଃ ପଶଵୋ ଵୟାଂସି ।
ପ୍ରାଣାପାନୌ ଵ୍ରୀହିୟଵୌ ତପଶ୍ଚ
ଶ୍ରଦ୍ଧା ସତ୍ୟଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟଂ-ଵିଁଧିଶ୍ଚ ॥ 7॥
ସପ୍ତ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରଭଵଂତି ତସ୍ମାତ୍
ସପ୍ତାର୍ଚିଷଃ ସମିଧଃ ସପ୍ତ ହୋମାଃ ।
ସପ୍ତ ଇମେ ଲୋକା ୟେଷୁ ଚରଂତି ପ୍ରାଣା
ଗୁହାଶୟା ନିହିତାଃ ସପ୍ତ ସପ୍ତ ॥ 8॥
ଅତଃ ସମୁଦ୍ରା ଗିରୟଶ୍ଚ ସର୍ଵେଽସ୍ମାତ୍
ସ୍ୟଂଦଂତେ ସିଂଧଵଃ ସର୍ଵରୂପାଃ ।
ଅତଶ୍ଚ ସର୍ଵା ଓଷଧୟୋ ରସଶ୍ଚ
ୟେନୈଷ ଭୂତୈସ୍ତିଷ୍ଠତେ ହ୍ୟଂତରାତ୍ମା ॥ 9॥
ପୁରୁଷ ଏଵେଦଂ-ଵିଁଶ୍ଵଂ କର୍ମ ତପୋ ବ୍ରହ୍ମ ପରାମୃତମ୍ ।
ଏତଦ୍ୟୋ ଵେଦ ନିହିତଂ ଗୁହାୟାଂ
ସୋଽଵିଦ୍ୟାଗ୍ରଂଥିଂ-ଵିଁକିରତୀହ ସୋମ୍ୟ ॥ 10॥
॥ ଇତି ମୁଂଡକୋପନିଷଦି ଦ୍ଵିତୀୟମୁଂଡକେ ପ୍ରଥମଃ ଖଂଡଃ ॥