॥ ପ୍ରଥମମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥
ତଦେତତ୍ ସତ୍ୟଂ ମଂତ୍ରେଷୁ କର୍ମାଣି କଵୟୋ
ୟାନ୍ୟପଶ୍ୟଂସ୍ତାନି ତ୍ରେତାୟାଂ ବହୁଧା ସଂତତାନି ।
ତାନ୍ୟାଚରଥ ନିୟତଂ ସତ୍ୟକାମା ଏଷ ଵଃ
ପଂଥାଃ ସୁକୃତସ୍ୟ ଲୋକେ ॥ 1॥
ୟଦା ଲେଲାୟତେ ହ୍ୟର୍ଚିଃ ସମିଦ୍ଧେ ହଵ୍ୟଵାହନେ ।
ତଦାଽଽଜ୍ୟଭାଗାଵଂତରେଣାଽଽହୁତୀଃ ପ୍ରତିପାଦୟେତ୍ ॥ 2॥
ୟସ୍ୟାଗ୍ନିହୋତ୍ରମଦର୍ଶମପୌର୍ଣମାସ-
ମଚାତୁର୍ମାସ୍ୟମନାଗ୍ରୟଣମତିଥିଵର୍ଜିତଂ ଚ ।
ଅହୁତମଵୈଶ୍ଵଦେଵମଵିଧିନା ହୁତ-
ମାସପ୍ତମାଂସ୍ତସ୍ୟ ଲୋକାନ୍ ହିନସ୍ତି ॥ 3॥
କାଲୀ କରାଲୀ ଚ ମନୋଜଵା ଚ
ସୁଲୋହିତା ୟା ଚ ସୁଧୂମ୍ରଵର୍ଣା ।
ସ୍ଫୁଲିଂଗିନୀ ଵିଶ୍ଵରୁଚୀ ଚ ଦେଵୀ
ଲେଲାୟମାନା ଇତି ସପ୍ତ ଜିହ୍ଵାଃ ॥ 4॥
ଏତେଷୁ ୟଶ୍ଚରତେ ଭ୍ରାଜମାନେଷୁ ୟଥାକାଲଂ
ଚାହୁତୟୋ ହ୍ୟାଦଦାୟନ୍ନ୍ ।
ତଂ ନୟଂତ୍ୟେତାଃ ସୂର୍ୟସ୍ୟ ରଶ୍ମୟୋ ୟତ୍ର
ଦେଵାନାଂ ପତିରେକୋଽଧିଵାସଃ ॥ 5॥
ଏହ୍ୟେହୀତି ତମାହୁତୟଃ ସୁଵର୍ଚସଃ
ସୂର୍ୟସ୍ୟ ରଶ୍ମିଭିର୍ୟଜମାନଂ-ଵଁହଂତି ।
ପ୍ରିୟାଂ-ଵାଁଚମଭିଵଦଂତ୍ୟୋଽର୍ଚୟଂତ୍ୟ
ଏଷ ଵଃ ପୁଣ୍ୟଃ ସୁକୃତୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକଃ ॥ 6॥
ପ୍ଲଵା ହ୍ୟେତେ ଅଦୃଢା ୟଜ୍ଞରୂପା
ଅଷ୍ଟାଦଶୋକ୍ତମଵରଂ-ୟେଁଷୁ କର୍ମ ।
ଏତଚ୍ଛ୍ରେୟୋ ୟେଽଭିନଂଦଂତି ମୂଢା
ଜରାମୃତ୍ୟୁଂ ତେ ପୁନରେଵାପି ୟଂତି ॥ 7॥
ଅଵିଦ୍ୟାୟାମଂତରେ ଵର୍ତମାନାଃ
ସ୍ଵୟଂ ଧୀରାଃ ପଂଡିତଂ ମନ୍ୟମାନାଃ ।
ଜଂଘନ୍ୟମାନାଃ ପରିୟଂତି ମୂଢା
ଅଂଧେନୈଵ ନୀୟମାନା ୟଥାଂଧାଃ ॥ 8॥
ଅଵିଦ୍ୟାୟଂ ବହୁଧା ଵର୍ତମାନା ଵୟଂ
କୃତାର୍ଥା ଇତ୍ୟଭିମନ୍ୟଂତି ବାଲାଃ ।
ୟତ୍ କର୍ମିଣୋ ନ ପ୍ରଵେଦୟଂତି ରାଗାତ୍
ତେନାତୁରାଃ କ୍ଷୀଣଲୋକାଶ୍ଚ୍ୟଵଂତେ ॥ 9॥
ଇଷ୍ଟାପୂର୍ତଂ ମନ୍ୟମାନା ଵରିଷ୍ଠଂ
ନାନ୍ୟଚ୍ଛ୍ରେୟୋ ଵେଦୟଂତେ ପ୍ରମୂଢାଃ ।
ନାକସ୍ୟ ପୃଷ୍ଠେ ତେ ସୁକୃତେଽନୁଭୂତ୍ଵେମଂ
ଲୋକଂ ହୀନତରଂ-ଵାଁ ଵିଶଂତି ॥ 10॥
ତପଃଶ୍ରଦ୍ଧେ ୟେ ହ୍ୟୁପଵସଂତ୍ୟରଣ୍ୟେ
ଶାଂତା ଵିଦ୍ଵାଂସୋ ଭୈକ୍ଷ୍ୟଚର୍ୟାଂ ଚରଂତଃ ।
ସୂର୍ୟଦ୍ଵାରେଣ ତେ ଵିରଜାଃ ପ୍ରୟାଂତି
ୟତ୍ରାମୃତଃ ସ ପୁରୁଷୋ ହ୍ୟଵ୍ୟୟାତ୍ମା ॥ 11॥
ପରୀକ୍ଷ୍ୟ ଲୋକାନ୍ କର୍ମଚିତାନ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ
ନିର୍ଵେଦମାୟାନ୍ନାସ୍ତ୍ୟକୃତଃ କୃତେନ ।
ତଦ୍ଵିଜ୍ଞାନାର୍ଥଂ ସ ଗୁରୁମେଵାଭିଗଚ୍ଛେତ୍
ସମିତ୍ପାଣିଃ ଶ୍ରୋତ୍ରିୟଂ ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଠମ୍ ॥ 12॥
ତସ୍ମୈ ସ ଵିଦ୍ଵାନୁପସନ୍ନାୟ ସମ୍ୟକ୍
ପ୍ରଶାଂତଚିତ୍ତାୟ ଶମାନ୍ଵିତାୟ ।
ୟେନାକ୍ଷରଂ ପୁରୁଷଂ-ଵେଁଦ ସତ୍ୟଂ ପ୍ରୋଵାଚ
ତାଂ ତତ୍ତ୍ଵତୋ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାମ୍ ॥ 13॥
॥ ଇତି ମୁଂଡକୋପନିଷଦି ପ୍ରଥମମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥