॥ ଅଥ ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି ଵିଦୁରନୀତିଵାକ୍ୟେ ତ୍ରୟସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଵୈଶଂପାୟନ ଉଵାଚ ।
ଦ୍ଵାଃସ୍ଥଂ ପ୍ରାହ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହୀପତିଃ ।
ଵିଦୁରଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ତମିହାନୟ ମାଚିରମ୍ ॥ 1॥
ପ୍ରହିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୂତଃ କ୍ଷତ୍ତାରମବ୍ରଵୀତ୍ ।
ଈଶ୍ଵରସ୍ତ୍ଵାଂ ମହାରାଜୋ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଦିଦୃକ୍ଷତି ॥ 2॥
ଏଵମୁକ୍ତସ୍ତୁ ଵିଦୁରଃ ପ୍ରାପ୍ୟ ରାଜନିଵେଶନମ୍ ।
ଅବ୍ରଵୀଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାୟ ଦ୍ଵାଃସ୍ଥ ମାଂ ପ୍ରତିଵେଦୟ ॥ 3॥
ଦ୍ଵାଃସ୍ଥ ଉଵାଚ ।
ଵିଦୁରୋଽୟମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ରାଜେଂଦ୍ର ତଵ ଶାସନାତ୍ ।
ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛତି ତେ ପାଦୌ କିଂ କରୋତୁ ପ୍ରଶାଧି ମାମ୍ ॥ 4॥
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ ।
ପ୍ରଵେଶୟ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଂ ଵିଦୁରଂ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନମ୍ ।
ଅହଂ ହି ଵିଦୁରସ୍ୟାସ୍ୟ ନାକାଲ୍ୟୋ ଜାତୁ ଦର୍ଶନେ ॥ 5॥
ଦ୍ଵାଃସ୍ଥ ଉଵାଚ ।
ପ୍ରଵିଶାଂତଃ ପୁରଂ କ୍ଷତ୍ତର୍ମହାରାଜସ୍ୟ ଧୀମତଃ ।
ନ ହି ତେ ଦର୍ଶନେଽକାଲ୍ୟୋ ଜାତୁ ରାଜା ବ୍ରଵୀତି ମାମ୍ ॥ 6॥
ଵୈଶଂପାୟନ ଉଵାଚ ।
ତତଃ ପ୍ରଵିଶ୍ୟ ଵିଦୁରୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ନିଵେଶନମ୍ ।
ଅବ୍ରଵୀତ୍ପ୍ରାଂଜଲିର୍ଵାକ୍ୟଂ ଚିଂତୟାନଂ ନରାଧିପମ୍ ॥ 7॥
ଵିଦୁରୋଽହଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ସଂପ୍ରାପ୍ତସ୍ତଵ ଶାସନାତ୍ ।
ୟଦି କିଂ ଚନ କର୍ତଵ୍ୟମୟମସ୍ମି ପ୍ରଶାଧି ମାମ୍ ॥ 8॥
ଧୃତରଷ୍ତ୍ର ଉଵାଚ ।
ସଂଜୟୋ ଵିଦୁର ପ୍ରାପ୍ତୋ ଗର୍ହୟିତ୍ଵା ଚ ମାଂ ଗତଃ ।
ଅଜାତଶତ୍ରୋଃ ଶ୍ଵୋ ଵାକ୍ୟଂ ସଭାମଧ୍ୟେ ସ ଵକ୍ଷ୍ୟତି ॥ 9॥
ତସ୍ୟାଦ୍ୟ କୁରୁଵୀରସ୍ୟ ନ ଵିଜ୍ଞାତଂ ଵଚୋ ମୟା ।
ତନ୍ମେ ଦହତି ଗାତ୍ରାଣି ତଦକାର୍ଷୀତ୍ପ୍ରଜାଗରମ୍ ॥ 10॥
ଜାଗ୍ରତୋ ଦହ୍ୟମାନସ୍ୟ ଶ୍ରେୟୋ ୟଦିହ ପଶ୍ୟସି ।
ତଦ୍ବ୍ରୂହି ତ୍ଵଂ ହି ନସ୍ତାତ ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲୋ ହ୍ୟସି ॥ 11॥
ୟତଃ ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଂଜୟଃ ପାଂଡଵେଭ୍ୟୋ
ନ ମେ ୟଥାଵନ୍ମନସଃ ପ୍ରଶାଂତିଃ ।
ସଵେଂଦ୍ରିୟାଣ୍ୟପ୍ରକୃତିଂ ଗତାନି
କିଂ ଵକ୍ଷ୍ୟତୀତ୍ୟେଵ ହି ମେଽଦ୍ୟ ଚିଂତା ॥ 12॥
ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ଵିଦୁର ତ୍ଵଂ ୟଥାଵନ୍
ମନୀଷିତଂ ସର୍ଵମଜାତଶତ୍ରୋଃ ।
ୟଥା ଚ ନସ୍ତାତ ହିତଂ ଭଵେଚ୍ଚ
ପ୍ରଜାଶ୍ଚ ସର୍ଵାଃ ସୁଖିତା ଭଵେୟୁଃ ॥- ॥
ଵିଦୁର ଉଵାଚ ।
ଅଭିୟୁକ୍ତଂ ବଲଵତା ଦୁର୍ବଲଂ ହୀନସାଧନମ୍ ।
ହୃତସ୍ଵଂ କାମିନଂ ଚୋରମାଵିଶଂତି ପ୍ରଜାଗରାଃ ॥ 13॥
କଚ୍ଚିଦେତୈର୍ମହାଦୋଷୈର୍ନ ସ୍ପୃଷ୍ଟୋଽସି ନରାଧିପ ।
କଚ୍ଚିନ୍ନ ପରଵିତ୍ତେଷୁ ଗୃଧ୍ୟନ୍ଵିପରିତପ୍ୟସେ ॥ 14॥
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ ।
ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ତେ ଧର୍ମ୍ୟଂ ପରଂ ନୈଃଶ୍ରେୟସଂ ଵଚଃ ।
ଅସ୍ମିନ୍ରାଜର୍ଷିଵଂଶେ ହି ତ୍ଵମେକଃ ପ୍ରାଜ୍ଞସମ୍ମତଃ ॥ 15॥
ଵିଦୁର ଉଵାଚ ।
ରଜା ଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନସ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟସ୍ୟାଧିପୋ ଭଵେତ୍ ।
ପ୍ରେଷ୍ୟସ୍ତେ ପ୍ରେଷିତଶ୍ଚୈଵ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ୟୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥- ॥
ଵିପରୀତତରଶ୍ଚ ତ୍ଵଂ ଭାଗଧେୟେ ନ ସମ୍ମତଃ ।
ଅର୍ଚିଷାଂ ପ୍ରକ୍ଷୟାଚ୍ଚୈଵ ଧର୍ମାତ୍ମା ଧର୍ମକୋଵିଦଃ ॥- ॥
ଆନୃଶଂସ୍ୟାଦନୁକ୍ରୋଶାଦ୍ଧର୍ମାତ୍ସତ୍ୟାତ୍ପରାକ୍ରମାତ୍ ।
ଗୁରୁତ୍ଵାତ୍ତ୍ଵୟି ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ୟ ବହୂନ୍କ୍ଲେଷାଂସ୍ତିତିକ୍ଷତେ ॥- ॥
ଦୁର୍ୟୋଧନେ ସୌବଲେ ଚ କର୍ଣେ ଦୁଃଶାସନେ ତଥା ।
ଏତେଷ୍ଵୈଶ୍ଵର୍ୟମାଧାୟ କଥଂ ତ୍ଵଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛସି ॥- ॥
ଏକସ୍ମାତ୍ଵୃକ୍ଷାଦ୍ୟଜ୍ଞପତ୍ରାଣି ରାଜନ୍
ସ୍ରୁକ୍ଚ ଦ୍ରୌଣୀ ପେଠନୀପୀଡନେ ଚ ।
ଏତସ୍ମାଦ୍ରାଜନ୍ବ୍ରୁଵତୋ ମେ ନିବୋଧ
ଏକସ୍ମାଦ୍ଵୈ ଜାୟତେଽସଚ୍ଚ ସଚ୍ଚ ॥- ॥
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସମାରଂଭସ୍ତିତିକ୍ଷା ଧର୍ମନିତ୍ୟତା ।
ୟମର୍ଥାନ୍ନାପକର୍ଷଂତି ସ ଵୈ ପଣ୍ଦିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥- ॥
ନିଷେଵତେ ପ୍ରଶସ୍ତାନି ନିଂଦିତାନି ନ ସେଵତେ ।
ଅନାସ୍ତିକଃ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନ ଏତତ୍ପଂଡିତ ଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 16॥
କ୍ରୋଧୋ ହର୍ଷଶ୍ଚ ଦର୍ପଶ୍ଚ ହ୍ରୀସ୍ତଂଭୋ ମାନ୍ୟମାନିତା ।
ୟମର୍ଥାନ୍ନାପକର୍ଷଂତି ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 17॥
ୟସ୍ୟ କୃତ୍ୟଂ ନ ଜାନଂତି ମଂତ୍ରଂ ଵା ମଂତ୍ରିତଂ ପରେ ।
କୃତମେଵାସ୍ୟ ଜାନଂତି ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 18॥
ୟସ୍ୟ କୃତ୍ୟଂ ନ ଵିଘ୍ନଂତି ଶୀତମୁଷ୍ଣଂ ଭୟଂ ରତିଃ ।
ସମୃଦ୍ଧିରସମୃଦ୍ଧିର୍ଵା ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 19॥
ୟସ୍ୟ ସଂସାରିଣୀ ପ୍ରଜ୍ଞା ଧର୍ମାର୍ଥାଵନୁଵର୍ତତେ ।
କାମାଦର୍ଥଂ ଵୃଣୀତେ ୟଃ ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 20॥
ୟଥାଶକ୍ତି ଚିକୀର୍ଷଂତି ୟଥାଶକ୍ତି ଚ କୁର୍ଵତେ ।
ନ କିଂ ଚିଦଵମନ୍ୟଂତେ ପଂଡିତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 21॥
କ୍ଷିପ୍ରଂ ଵିଜାନାତି ଚିରଂ ଶଋଣୋତି
ଵିଜ୍ଞାୟ ଚାର୍ଥଂ ଭଜତେ ନ କାମାତ୍ ।
ନାସଂପୃଷ୍ଟୋ ଵ୍ୟୌପୟୁଂକ୍ତେ ପରାର୍ଥେ
ତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରଥମଂ ପଂଡିତସ୍ୟ ॥ 22॥
ନାପ୍ରାପ୍ୟମଭିଵାଂଛଂତି ନଷ୍ଟଂ ନେଚ୍ଛଂତି ଶୋଚିତୁମ୍ ।
ଆପତ୍ସୁ ଚ ନ ମୁହ୍ୟଂତି ନରାଃ ପଂଡିତ ବୁଦ୍ଧୟଃ ॥ 23॥
ନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ୟଃ ପ୍ରକ୍ରମତେ ନାଂତର୍ଵସତି କର୍ମଣଃ ।
ଅଵଂଧ୍ୟ କାଲୋ ଵଶ୍ୟାତ୍ମା ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 24॥
ଆର୍ୟ କର୍ମଣି ରାଜ୍ୟଂତେ ଭୂତିକର୍ମାଣି କୁର୍ଵତେ ।
ହିତଂ ଚ ନାଭ୍ୟସୂୟଂତି ପଂଡିତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 25॥
ନ ହୃଷ୍ୟତ୍ୟାତ୍ମସମ୍ମାନେ ନାଵମାନେନ ତପ୍ୟତେ ।
ଗାଂଗୋ ହ୍ରଦ ଇଵାକ୍ଷୋଭ୍ୟୋ ୟଃ ସ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 26॥
ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଭୂତାନାଂ ୟୋଗଜ୍ଞଃ ସର୍ଵକର୍ମଣାମ୍ ।
ଉପାୟଜ୍ଞୋ ମନୁଷ୍ୟାଣାଂ ନରଃ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 27॥
ପ୍ରଵୃତ୍ତ ଵାକ୍ଚିତ୍ରକଥ ଊହଵାନ୍ପ୍ରତିଭାନଵାନ୍ ।
ଆଶୁ ଗ୍ରଂଥସ୍ୟ ଵକ୍ତା ଚ ସ ଵୈ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 28॥
ଶ୍ରୁତଂ ପ୍ରଜ୍ଞାନୁଗଂ ୟସ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞା ଚୈଵ ଶ୍ରୁତାନୁଗା ।
ଅସଂଭିନ୍ନାର୍ୟ ମର୍ୟାଦଃ ପଂଡିତାଖ୍ୟାଂ ଲଭେତ ସଃ ॥ 29॥
ଅର୍ଥଂ ମହାଂତମାସଦ୍ୟ ଵିଦ୍ୟାମୈଶ୍ଵର୍ୟମେଵ ଚ ।
ଵିଚରତ୍ୟସମୁନ୍ନଦ୍ଧୋ ୟସ୍ୟ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥- ॥
ଅଶ୍ରୁତଶ୍ଚ ସମୁନ୍ନଦ୍ଧୋ ଦରିଦ୍ରଶ୍ଚ ମହାମନାଃ ।
ଅର୍ଥାଂଶ୍ଚାକର୍ମଣା ପ୍ରେପ୍ସୁର୍ମୂଢ ଇତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ବୁଧୈଃ ॥ 30॥
ସ୍ଵମର୍ଥଂ ୟଃ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ପରାର୍ଥମନୁତିଷ୍ଠତି ।
ମିଥ୍ୟା ଚରତି ମିତ୍ରାର୍ଥେ ୟଶ୍ଚ ମୂଢଃ ସ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 31॥
ଅକାମାଂ କାମୟତି ୟଃ କାମୟାନାଂ ପରିତ୍ୟଜେତ୍ ।
ବଲଵଂତଂ ଚ ୟୋ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥- ॥
ଅକାମାନ୍କାମୟତି ୟଃ କାମୟାନାନ୍ପରିଦ୍ଵିଷନ୍ ।
ବଲଵଂତଂ ଚ ୟୋ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 32॥
ଅମିତ୍ରଂ କୁରୁତେ ମିତ୍ରଂ ମିତ୍ରଂ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ହିନସ୍ତି ଚ ।
କର୍ମ ଚାରଭତେ ଦୁଷ୍ଟଂ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 33॥
ସଂସାରୟତି କୃତ୍ୟାନି ସର୍ଵତ୍ର ଵିଚିକିତ୍ସତେ ।
ଚିରଂ କରୋତି କ୍ଷିପ୍ରାର୍ଥେ ସ ମୂଢୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 34॥
ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ ପିତୃଭ୍ୟୋ ନ ଦଦାତି ଦୈଵତାନି ନାର୍ଚତି ।
ସୁହୃନ୍ମିତ୍ରଂ ନ ଲଭତେ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥- ॥
ଅନାହୂତଃ ପ୍ରଵିଶତି ଅପୃଷ୍ଟୋ ବହୁ ଭାଷତେ ।
ଵିଶ୍ଵସତ୍ୟପ୍ରମତ୍ତେଷୁ ମୂଢ ଚେତା ନରାଧମଃ ॥ 35॥
ପରଂ କ୍ଷିପତି ଦୋଷେଣ ଵର୍ତମାନଃ ସ୍ଵୟଂ ତଥା ।
ୟଶ୍ଚ କ୍ରୁଧ୍ୟତ୍ୟନୀଶଃ ସନ୍ସ ଚ ମୂଢତମୋ ନରଃ ॥ 36॥
ଆତ୍ମନୋ ବଲମାଜ୍ଞାୟ ଧର୍ମାର୍ଥପରିଵର୍ଜିତମ୍ ।
ଅଲଭ୍ୟମିଚ୍ଛନ୍ନୈଷ୍କର୍ମ୍ୟାନ୍ମୂଢ ବୁଦ୍ଧିରିହୋଚ୍ୟତେ ॥ 37॥
ଅଶିଷ୍ୟଂ ଶାସ୍ତି ୟୋ ରାଜନ୍ୟଶ୍ଚ ଶୂନ୍ୟମୁପାସତେ ।
କଦର୍ୟଂ ଭଜତେ ୟଶ୍ଚ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 38॥
ଅର୍ଥଂ ମହାଂତମାସାଦ୍ୟ ଵିଦ୍ୟାମୈଶ୍ଵର୍ୟମେଵ ଵା ।
ଵିଚରତ୍ୟସମୁନ୍ନଦ୍ଧୋ ୟଃ ସ ପଂଡିତ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 39॥
ଏକଃ ସଂପନ୍ନମଶ୍ନାତି ଵସ୍ତେ ଵାସଶ୍ଚ ଶୋଭନମ୍ ।
ୟୋଽସଂଵିଭଜ୍ୟ ଭୃତ୍ୟେଭ୍ୟଃ କୋ ନୃଶଂସତରସ୍ତତଃ ॥ 40॥
ଏକଃ ପାପାନି କୁରୁତେ ଫଲଂ ଭୁଂକ୍ତେ ମହାଜନଃ ।
ଭୋକ୍ତାରୋ ଵିପ୍ରମୁଚ୍ୟଂତେ କର୍ତା ଦୋଷେଣ ଲିପ୍ୟତେ ॥ 41॥
ଏକଂ ହନ୍ୟାନ୍ନ ଵାହନ୍ୟାଦିଷୁର୍ମୁକ୍ତୋ ଧନୁଷ୍ମତା ।
ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧିମତୋତ୍ସୃଷ୍ଟା ହନ୍ୟାଦ୍ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସରାଜକମ୍ ॥ 42॥
ଏକୟା ଦ୍ଵେ ଵିନିଶ୍ଚିତ୍ୟ ତ୍ରୀଂଶ୍ଚତୁର୍ଭିର୍ଵଶେ କୁରୁ ।
ପଂଚ ଜିତ୍ଵା ଵିଦିତ୍ଵା ଷଟ୍ସପ୍ତ ହିତ୍ଵା ସୁଖୀ ଭଵ ॥ 43॥
ଏକଂ ଵିଷରସୋ ହଂତି ଶସ୍ତ୍ରେଣୈକଶ୍ଚ ଵଧ୍ୟତେ ।
ସରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସ ପ୍ରଜଂ ହଂତି ରାଜାନଂ ମଂତ୍ରଵିସ୍ରଵଃ ॥ 44॥
ଏକଃ ସ୍ଵାଦୁ ନ ଭୁଂଜୀତ ଏକଶ୍ଚାର୍ଥାନ୍ନ ଚିଂତୟେତ୍ ।
ଏକୋ ନ ଗଚ୍ଛେଦଧ୍ଵାନଂ ନୈକଃ ସୁପ୍ତେଷୁ ଜାଗୃୟାତ୍ ॥ 45॥
ଏକମେଵାଦ୍ଵିତୀୟଂ ତଦ୍ୟଦ୍ରାଜନ୍ନାଵବୁଧ୍ୟସେ ।
ସତ୍ୟଂ ସ୍ଵର୍ଗସ୍ୟ ସୋପାନଂ ପାରାଵାରସ୍ୟ ନୌରିଵ ॥ 46॥
ଏକଃ କ୍ଷମାଵତାଂ ଦୋଷୋ ଦ୍ଵିତୀୟୋ ନୋପଲଭ୍ୟତେ ।
ୟଦେନଂ କ୍ଷମୟା ୟୁକ୍ତମଶକ୍ତଂ ମନ୍ୟତେ ଜନଃ ॥ 47॥
ସୋଽସ୍ୟ ଦୋଷୋ ନ ମଂତଵ୍ୟଃ କ୍ଷମା ହି ପରମଂ ବଲମ୍ ।
କ୍ଷମା ଗୁଣୋ ହ୍ୟଶକ୍ତାନାଂ ଶକ୍ତାନାଂ ଭୂଷଣଂ ତଥା ॥- ॥
କ୍ଷମା ଵଶୀକୃତିର୍ଲୋକେ କ୍ଷମୟା କିଂ ନ ସାଧ୍ୟତେ ।
ଶାଂତିଶଂଖଃ କରେ ୟସ୍ୟ କିଂ କରିଷ୍ୟତି ଦୁର୍ଜନଃ ॥- ॥
ଅତୃଣେ ପତିତୋ ଵହ୍ନିଃ ସ୍ଵୟମେଵୋପଶାମ୍ୟତି ।
ଅକ୍ଷମାଵାନ୍ପରଂ ଦୋଷୈରାତ୍ମାନଂ ଚୈଵ ୟୋଜୟେତ୍ ॥- ॥
ଏକୋ ଧର୍ମଃ ପରଂ ଶ୍ରେୟଃ କ୍ଷମୈକା ଶାଂତିରୁତ୍ତମା ।
ଵିଦ୍ୟୈକା ପରମା ଦୃଷ୍ଟିରହିଂସୈକା ସୁଖାଵହା ॥ 48॥
ଦ୍ଵାଵିମୌ ଗ୍ରସତେ ଭୂମିଃ ସର୍ପୋ ବିଲଶୟାନିଵ ।
ରାଜାନଂ ଚାଵିରୋଦ୍ଧାରଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଚାପ୍ରଵାସିନମ୍ ॥ 49॥
ଦ୍ଵେ କର୍ମଣୀ ନରଃ କୁର୍ଵନ୍ନସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ଵିରୋଚତେ ।
ଅବ୍ରୁଵନ୍ପରୁଷଂ କିଂ ଚିଦସତୋ ନାର୍ଥୟଂସ୍ତଥା ॥ 50॥
ଦ୍ଵାଵିମୌ ପୁରୁଷଵ୍ୟାଘ୍ର ପରପ୍ରତ୍ୟୟ କାରିଣୌ ।
ସ୍ତ୍ରିୟଃ କାମିତ କାମିନ୍ୟୋ ଲୋକଃ ପୂଜିତ ପୂଜକଃ ॥ 51॥
ଦ୍ଵାଵିମୌ କଂଟକୌ ତୀକ୍ଷ୍ଣୌ ଶରୀରପରିଶୋଷଣୌ ।
ୟଶ୍ଚାଧନଃ କାମୟତେ ୟଶ୍ଚ କୁପ୍ୟତ୍ୟନୀଶ୍ଵରଃ ॥ 52॥
ଦ୍ଵାଵେଵ ନ ଵିରାଜେତେ ଵିପରୀତେନ କର୍ମଣା ।
ଗୃହସ୍ଥଶ୍ଚ ନିରାରଂଭଃ କାର୍ୟଵାଂଶ୍ଚୈଵ ଭିକ୍ଷୁକଃ ॥- ॥
ଦ୍ଵାଵିମୌ ପୁରୁଷୌ ରାଜନ୍ସ୍ଵର୍ଗସ୍ୟ ପରି ତିଷ୍ଠତଃ ।
ପ୍ରଭୁଶ୍ଚ କ୍ଷମୟା ୟୁକ୍ତୋ ଦରିଦ୍ରଶ୍ଚ ପ୍ରଦାନଵାନ୍ ॥ 53॥
ନ୍ୟାୟାଗତସ୍ୟ ଦ୍ରଵ୍ୟସ୍ୟ ବୋଦ୍ଧଵ୍ୟୌ ଦ୍ଵାଵତିକ୍ରମୌ ।
ଅପାତ୍ରେ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶ୍ଚ ପାତ୍ରେ ଚାପ୍ରତିପାଦନମ୍ ॥ 54॥
ଦ୍ଵାଵଂଭସି ନିଵେଷ୍ଟଵ୍ୟୌ ଗଲେ ବଦ୍ଧ୍ଵା ଦୃଢଂ ଶିଲାମ୍ ।
ଧନଵଂତମଦାତାରଂ ଦରିଦ୍ରଂ ଚାତପସ୍ଵିନମ୍ ॥- ॥
ଦ୍ଵାଵିମୌ ପୁରୁଷଵ୍ୟାଘ୍ର ସୁର୍ୟମଂଡଲଭେଦିନୌ ।
ପରିଵ୍ରାଡ୍ୟୋଗୟୁକ୍ତଶ୍ଚ ରଣେ ଚାଭିମୁଖୋ ହତଃ ॥- ॥
ତ୍ରୟୋ ନ୍ୟାୟା ମନୁଷ୍ୟାଣାଂ ଶ୍ରୂୟଂତେ ଭରତର୍ଷଭ ।
କନୀୟାନ୍ମଧ୍ୟମଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଇତି ଵେଦଵିଦୋ ଵିଦୁଃ ॥ 55॥
ତ୍ରିଵିଧାଃ ପୁରୁଷା ରାଜନ୍ନୁତ୍ତମାଧମମଧ୍ୟମାଃ ।
ନିୟୋଜୟେଦ୍ୟଥାଵତ୍ତାଂସ୍ତ୍ରିଵିଧେଷ୍ଵେଵ କର୍ମସୁ ॥ 56॥
ତ୍ରୟ ଏଵାଧନା ରାଜନ୍ଭାର୍ୟା ଦାସସ୍ତଥା ସୁତଃ ।
ୟତ୍ତେ ସମଧିଗଚ୍ଛଂତି ୟସ୍ୟ ତେ ତସ୍ୟ ତଦ୍ଧନମ୍ ॥ 57॥
ହରଣଂ ଚ ପରସ୍ଵାନାଂ ପରଦାରାଭିମର୍ଶନମ୍ ।
ସୁହୃଦଶ୍ଚ ପରିତ୍ୟାଗସ୍ତ୍ରୟୋ ଦୋଷା କ୍ଷୟାଵହଃ ॥- ॥
ତ୍ରିଵିଧଂ ନରକସ୍ୟେଦଂ ଦ୍ଵାରଂ ନାଶନମାତ୍ମନଃ ।
କାମଃ କ୍ରୋଧସ୍ତଥା ଲୋଭସ୍ତସ୍ମାଦେତତ୍ତ୍ରୟଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥- ॥
ଵରପ୍ରଦାନଂ ରାଜ୍ୟାଂ ଚ ପୁତ୍ରଜନ୍ମ ଚ ଭାରତ ।
ଶତ୍ରୋଶ୍ଚ ମୋକ୍ଷଣଂ କୃଚ୍ଛ୍ରାତ୍ତ୍ରୀଣି ଚୈକଂ ଚ ତତ୍ସମମ୍ ॥- ॥
ଭକ୍ତଂ ଚ ବଜମାନଂ ଚ ତଵାସ୍ମୀତି ଵାଦିନମ୍ ।
ତ୍ରୀନେତାନ୍ ଶରଣଂ ପ୍ରାପ୍ତାନ୍ଵିଷମେଽପି ନ ସଂତ୍ୟଜେତ୍ ॥- ॥
ଚତ୍ଵାରି ରାଜ୍ଞା ତୁ ମହାବଲେନ
ଵର୍ଜ୍ୟାନ୍ୟାହୁଃ ପଂଡିତସ୍ତାନି ଵିଦ୍ୟାତ୍ ।
ଅଲ୍ପପ୍ରଜ୍ଞୈଃ ସହ ମଂତ୍ରଂ ନ କୁର୍ୟାନ୍
ନ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରୈରଲସୈଶ୍ଚାରଣୈଶ୍ଚ ॥ 58॥
ଚତ୍ଵାରି ତେ ତାତ ଗୃହେ ଵସଂତୁ
ଶ୍ରିୟାଭିଜୁଷ୍ଟସ୍ୟ ଗୃହସ୍ଥ ଧର୍ମେ ।
ଵୃଦ୍ଧୋ ଜ୍ଞାତିରଵସନ୍ନଃ କୁଲୀନଃ
ସଖା ଦରିଦ୍ରୋ ଭଗିନୀ ଚାନପତ୍ୟା ॥ 59॥
ଚତ୍ଵାର୍ୟାହ ମହାରାଜ ସଦ୍ୟସ୍କାନି ବୃହସ୍ପତିଃ ।
ପୃଚ୍ଛତେ ତ୍ରିଦଶେଂଦ୍ରାୟ ତାନୀମାନି ନିବୋଧ ମେ ॥ 60॥
ଦେଵତାନାଂ ଚ ସଂକଲ୍ପମନୁଭାଵଂ ଚ ଧୀମତାମ୍ ।
ଵିନୟଂ କୃତଵିଦ୍ୟାନାଂ ଵିନାଶଂ ପାପକର୍ମଣାମ୍ ॥ 61॥
ଚତ୍ଵାରି କର୍ମାଣ୍ୟଭୟଂକରାଣି
ଭୟଂ ପ୍ରୟଚ୍ଛଂତ୍ୟୟଥାକୃତାନି ।
ମାନାଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଉତ ମାନମୌନଂ
ମାନେନାଧୀତମୁତ ମାନୟଜ୍ଞଃ ॥- ॥
ପଂଚାଗ୍ନୟୋ ମନୁଷ୍ୟେଣ ପରିଚର୍ୟାଃ ପ୍ରୟତ୍ନତଃ ।
ପିତା ମାତାଗ୍ନିରାତ୍ମା ଚ ଗୁରୁଶ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 62॥
ପଂଚୈଵ ପୂଜୟଁଲ୍ଲୋକେ ୟଶଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତି କେଵଲମ୍ ।
ଦେଵାନ୍ପିତୄନ୍ମନୁଷ୍ୟାଂଶ୍ଚ ଭିକ୍ଷୂନତିଥିପଂଚମାନ୍ ॥ 63॥
ପଂଚ ତ୍ଵାନୁଗମିଷ୍ୟଂତି ୟତ୍ର ୟତ୍ର ଗମିଷ୍ୟସି ।
ମିତ୍ରାଣ୍ୟମିତ୍ରା ମଧ୍ୟସ୍ଥା ଉପଜୀଵ୍ୟୋପଜୀଵିନଃ ॥ 64॥
ପଂଚେଂଦ୍ରିୟସ୍ୟ ମର୍ତ୍ୟସ୍ୟ ଛିଦ୍ରଂ ଚେଦେକମିଂଦ୍ରିୟମ୍ ।
ତତୋଽସ୍ୟ ସ୍ରଵତି ପ୍ରଜ୍ଞା ଦୃତେଃ ପାଦାଦିଵୋଦକମ୍ ॥ 65॥
ଷଡ୍ଦୋଷାଃ ପୁରୁଷେଣେହ ହାତଵ୍ୟା ଭୂତିମିଚ୍ଛତା ।
ନିଦ୍ରା ତଂଦ୍ରୀ ଭୟଂ କ୍ରୋଧ ଆଲସ୍ୟଂ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରତା ॥ 66॥
ଷଡିମାନ୍ପୁରୁଷୋ ଜହ୍ୟାଦ୍ଭିନ୍ନାଂ ନାଵମିଵାର୍ଣଵେ ।
ଅପ୍ରଵକ୍ତାରମାଚାର୍ୟମନଧୀୟାନମୃତ୍ଵିଜମ୍ ॥ 67॥
ଅରକ୍ଷିତାରଂ ରାଜାନଂ ଭାର୍ୟାଂ ଚାପ୍ରିୟ ଵାଦିନୀମ୍ ।
ଗ୍ରାମକାରଂ ଚ ଗୋପାଲଂ ଵନକାମଂ ଚ ନାପିତମ୍ ॥ 68॥
ଷଡେଵ ତୁ ଗୁଣାଃ ପୁଂସା ନ ହାତଵ୍ୟାଃ କଦାଚନ ।
ସତ୍ୟଂ ଦାନମନାଲସ୍ୟମନସୂୟା କ୍ଷମା ଧୃତିଃ ॥ 69॥
ଅର୍ଥାଗମୋ ନିତ୍ୟମରୋଗିତା ଚ
ପ୍ରିୟା ଚ ଭାର୍ୟା ପ୍ରିୟଵାଦିନୀ ଚ ।
ଵଶ୍ୟଶ୍ଚ ପୁତ୍ରୋଽର୍ଥକରୀ ଚ ଵିଦ୍ୟା
ଷଟ୍ ଜୀଵଲୋକସ୍ୟ ସୁଖାନି ରାଜନ୍ ॥- ॥
ଷଣ୍ଣାମାତ୍ମନି ନିତ୍ୟାନାମୈଶ୍ଵର୍ୟଂ ୟୋଽଧିଗଚ୍ଛତି ।
ନ ସ ପାପୈଃ କୁତୋଽନର୍ଥୈର୍ୟୁଜ୍ୟତେ ଵିଜିତେଂଦ୍ରିୟଃ ॥ 70॥
ଷଡିମେ ଷଟ୍ସୁ ଜୀଵଂତି ସପ୍ତମୋ ନୋପଲଭ୍ୟତେ ।
ଚୋରାଃ ପ୍ରମତ୍ତେ ଜୀଵଂତି ଵ୍ୟାଧିତେଷୁ ଚିକିତ୍ସକାଃ ॥ 71॥
ପ୍ରମଦାଃ କାମୟାନେଷୁ ୟଜମାନେଷୁ ୟାଜକାଃ ।
ରାଜା ଵିଵଦମାନେଷୁ ନିତ୍ୟଂ ମୂର୍ଖେଷୁ ପଂଡିତାଃ ॥ 72॥
ଷଡିମାନି ଵିନଶ୍ୟଂତି ମୁହୂର୍ତମନଵେକ୍ଷଣାତ୍ ।
ଗାଵଃ ସେଵା କୃଷିର୍ଭାର୍ୟା ଵିଦ୍ୟା ଵୃଷଲସଂଗତିଃ ॥- ॥
ଷଡେତେ ହ୍ୟଵମନ୍ୟଂତେ ନିତ୍ୟଂ ପୂର୍ଵୋପକାରିଣମ୍ ।
ଆଚାର୍ୟଂ ଶିକ୍ଷିତା ଶିଷ୍ୟାଃ କୃତଦାରଶ୍ଚ ମାତରମ୍ ॥- ॥
ନାରିଂ ଵିଗତକାମସ୍ତୁ କୃତାର୍ଥାଶ୍ଚ ପ୍ରୟୋଜକମ୍ ।
ନାଵଂ ନିସ୍ତୀର୍ଣକାଂତାରା ନାତୁରାଶ୍ଚ ଚିକିତ୍ସକମ୍ ॥- ॥
ଆରୋଗ୍ୟମାନୃଣ୍ୟମଵିପ୍ରଵାସଃ
ସଦ୍ଭିର୍ମନୁଷ୍ୟୈଃ ସହ ସଂପ୍ରୟୋଗଃ ।
ସ୍ଵପ୍ରତ୍ୟୟା ଵୃତ୍ତିରଭୀତଵାସଃ
ଷଟ୍ ଜୀଵଲୋକସ୍ୟ ସୁଖାନି ରାଜନ୍ ॥- ॥
ଈର୍ଷୁର୍ଘୃଣୀ ନସଂତୁଷ୍ଟଃ କ୍ରୋଧନୋ ନିତ୍ୟଶଂକିତଃ ।
ପରଭାଗ୍ୟୋପଜୀଵୀ ଚ ଷଡେତେ ନିତ୍ୟଦୁଃଖିତାଃ ॥- ॥
ସପ୍ତ ଦୋଷାଃ ସଦା ରାଜ୍ଞା ହାତଵ୍ୟା ଵ୍ୟସନୋଦୟାଃ ।
ପ୍ରାୟଶୋ ୟୈର୍ଵିନଶ୍ୟଂତି କୃତମୂଲାଶ୍ଚ ପାର୍ଥିଵାଃ ॥ 73॥
ସ୍ତ୍ରିୟୋଽକ୍ଷା ମୃଗୟା ପାନଂ ଵାକ୍ପାରୁଷ୍ୟଂ ଚ ପଂଚମମ୍ ।
ମହଚ୍ଚ ଦଂଡପାରୁଷ୍ୟମର୍ଥଦୂଷଣମେଵ ଚ ॥ 74॥
ଅଷ୍ଟୌ ପୂର୍ଵନିମିତ୍ତାନି ନରସ୍ୟ ଵିନଶିଷ୍ୟତଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ବ୍ରାହ୍ମଣୈଶ୍ଚ ଵିରୁଧ୍ୟତେ ॥ 75॥
ବ୍ରାହ୍ମଣ ସ୍ଵାନି ଚାଦତ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ଜିଘାଂସତି ।
ରମତେ ନିଂଦୟା ଚୈଷାଂ ପ୍ରଶଂସାଂ ନାଭିନଂଦତି ॥ 76॥
ନୈତାନ୍ସ୍ମରତି କୃତ୍ୟେଷୁ ୟାଚିତଶ୍ଚାଭ୍ୟସୂୟତି ।
ଏତାଂଦୋଷାନ୍ନରଃ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ବୁଦ୍ଧ୍ଵା ଵିଵର୍ଜୟେତ୍ ॥ 77॥
ଅଷ୍ଟାଵିମାନି ହର୍ଷସ୍ୟ ନଵ ନୀତାନି ଭାରତ ।
ଵର୍ତମାନାନି ଦୃଶ୍ୟଂତେ ତାନ୍ୟେଵ ସୁସୁଖାନ୍ୟପି ॥ 78॥
ସମାଗମଶ୍ଚ ସଖିଭିର୍ମହାଂଶ୍ଚୈଵ ଧନାଗମଃ ।
ପୁତ୍ରେଣ ଚ ପରିଷ୍ଵଂଗଃ ସନ୍ନିପାତଶ୍ଚ ମୈଥୁନେ ॥ 79॥
ସମୟେ ଚ ପ୍ରିୟାଲାପଃ ସ୍ଵୟୂଥେଷୁ ଚ ସନ୍ନତିଃ ।
ଅଭିପ୍ରେତସ୍ୟ ଲାଭଶ୍ଚ ପୂଜା ଚ ଜନସଂସଦି ॥ 80॥
ଅଷ୍ଟୌ ଗୁଣାଃ ପୁରୁଷଂ ଦୀପୟଂତି
ପ୍ରଜ୍ଞା ଚ କୌଲ୍ୟଂ ଚ ଦମଃ ଶ୍ରୁତଂ ଚ ।
ପରାକ୍ରମଶ୍ଚାବହୁଭାଷିତା ଚ
ଦାନଂ ୟଥାଶକ୍ତି କୃତଜ୍ଞତା ଚ ॥- ॥
ନଵଦ୍ଵାରମିଦଂ ଵେଶ୍ମ ତ୍ରିସ୍ଥୂଣଂ ପଂଚ ସାକ୍ଷିକମ୍ ।
କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞାଧିଷ୍ଠିତଂ ଵିଦ୍ଵାନ୍ୟୋ ଵେଦ ସ ପରଃ କଵିଃ ॥ 81॥
ଦଶ ଧର୍ମଂ ନ ଜାନଂତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ନିବୋଧ ତାନ୍ ।
ମତ୍ତଃ ପ୍ରମତ୍ତ ଉନ୍ମତ୍ତଃ ଶ୍ରାଂତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ ॥ 82॥
ତ୍ଵରମାଣଶ୍ଚ ଭୀରୁଶ୍ଚ ଲୁବ୍ଧଃ କାମୀ ଚ ତେ ଦଶ ।
ତସ୍ମାଦେତେଷୁ ଭାଵେଷୁ ନ ପ୍ରସଜ୍ଜେତ ପଂଡିତଃ ॥ 83॥
ଅତ୍ରୈଵୋଦାହରଂତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍ ।
ପୁତ୍ରାର୍ଥମସୁରେଂଦ୍ରେଣ ଗୀତଂ ଚୈଵ ସୁଧନ୍ଵନା ॥ 84॥
ୟଃ କାମମନ୍ୟୂ ପ୍ରଜହାତି ରାଜା
ପାତ୍ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପୟତେ ଧନଂ ଚ ।
ଵିଶେଷଵିଚ୍ଛ୍ରୁତଵାନ୍କ୍ଷିପ୍ରକାରୀ
ତଂ ସର୍ଵଲୋକଃ କୁରୁତେ ପ୍ରମାଣମ୍ ॥ 85॥
ଜାନାତି ଵିଶ୍ଵାସୟିତୁଂ ମନୁଷ୍ୟାନ୍
ଵିଜ୍ଞାତ ଦୋଷେଷୁ ଦଧାତି ଦଂଡମ୍ ।
ଜାନାତି ମାତ୍ରାଂ ଚ ତଥା କ୍ଷମାଂ ଚ
ତଂ ତାଦୃଶଂ ଶ୍ରୀର୍ଜୁଷତେ ସମଗ୍ରା ॥ 86॥
ସୁଦୁର୍ବଲଂ ନାଵଜାନାତି କଂଚିଦ୍-
ୟୁକ୍ତୋ ରିପୁଂ ସେଵତେ ବୁଦ୍ଧିପୂର୍ଵମ୍ ।
ନ ଵିଗ୍ରହଂ ରୋଚୟତେ ବଲସ୍ଥୈଃ
କାଲେ ଚ ୟୋ ଵିକ୍ରମତେ ସ ଧୀରଃ ॥ 87॥
ପ୍ରାପ୍ୟାପଦଂ ନ ଵ୍ୟଥତେ କଦା ଚିଦ୍
ଉଦ୍ୟୋଗମନ୍ଵିଚ୍ଛତି ଚାପ୍ରମତ୍ତଃ ।
ଦୁଃଖଂ ଚ କାଲେ ସହତେ ଜିତାତ୍ମା
ଧୁରଂଧରସ୍ତସ୍ୟ ଜିତାଃ ସପତ୍ନାଃ ॥ 88॥
ଅନର୍ଥକଂ ଵିପ୍ର ଵାସଂ ଗୃହେଭ୍ୟଃ
ପାପୈଃ ସଂଧିଂ ପରଦାରାଭିମର୍ଶମ୍ ।
ଦଂଭଂ ସ୍ତୈନ୍ୟଂ ପୈଶୁନଂ ମଦ୍ୟ ପାନଂ
ନ ସେଵତେ ୟଃ ସ ସୁଖୀ ସଦୈଵ ॥ 89॥
ନ ସଂରଂଭେଣାରଭତେଽର୍ଥଵର୍ଗମ୍
ଆକାରିତଃ ଶଂସତି ତଥ୍ୟମେଵ ।
ନ ମାତ୍ରାର୍ଥେ ରୋଚୟତେ ଵିଵାଦଂ
ନାପୂଜିତଃ କୁପ୍ୟତି ଚାପ୍ୟମୂଢଃ ॥ 90॥
ନ ୟୋଽଭ୍ୟସୂୟତ୍ୟନୁକଂପତେ ଚ
ନ ଦୁର୍ବଲଃ ପ୍ରାତିଭାଵ୍ୟଂ କରୋତି ।
ନାତ୍ୟାହ କିଂ ଚିତ୍କ୍ଷମତେ ଵିଵାଦଂ
ସର୍ଵତ୍ର ତାଦୃଗ୍ଲଭତେ ପ୍ରଶଂସାମ୍ ॥ 91॥
ୟୋ ନୋଦ୍ଧତଂ କୁରୁତେ ଜାତୁ ଵେଷଂ
ନ ପୌରୁଷେଣାପି ଵିକତ୍ଥତେଽନ୍ୟାନ୍ ।
ନ ମୂର୍ଚ୍ଛିତଃ କଟୁକାନ୍ୟାହ କିଂ ଚିତ୍
ପ୍ରିୟଂ ସଦା ତଂ କୁରୁତେ ଜନୋଽପି ॥ 92॥
ନ ଵୈରମୁଦ୍ଦୀପୟତି ପ୍ରଶାଂତଂ
ନ ଦର୍ମମାରୋହତି ନାସ୍ତମେତି ।
ନ ଦୁର୍ଗତୋଽସ୍ମୀତି କରୋତି ମନ୍ୟୁଂ
ତମାର୍ୟ ଶୀଲଂ ପରମାହୁରଗ୍ର୍ୟମ୍ ॥ 93॥
ନ ସ୍ଵେ ସୁଖେ ଵୈ କୁରୁତେ ପ୍ରହର୍ଷଂ
ନାନ୍ୟସ୍ୟ ଦୁଃଖେ ଭଵତି ପ୍ରତୀତଃ ।
ଦତ୍ତ୍ଵା ନ ପଶ୍ଚାତ୍କୁରୁତେଽନୁତାପଂ
ନ କତ୍ଥତେ ସତ୍ପୁରୁଷାର୍ୟ ଶୀଲଃ ॥ 94॥
ଦେଶାଚାରାନ୍ସମୟାଂଜାତିଧର୍ମାନ୍
ବୁଭୂଷତେ ୟସ୍ତୁ ପରାଵରଜ୍ଞଃ ।
ସ ତତ୍ର ତତ୍ରାଧିଗତଃ ସଦୈଵ
ମହାଜନସ୍ୟାଧିପତ୍ୟଂ କରୋତି ॥ 95॥
ଦଂଭଂ ମୋହଂ ମତ୍ସରଂ ପାପକୃତ୍ୟଂ
ରାଜଦ୍ଵିଷ୍ଟଂ ପୈଶୁନଂ ପୂଗଵୈରମ୍ ।
ମତ୍ତୋନ୍ମତ୍ତୈର୍ଦୁର୍ଜନୈଶ୍ଚାପି ଵାଦଂ
ୟଃ ପ୍ରଜ୍ଞାଵାନ୍ଵର୍ଜୟେତ୍ସ ପ୍ରଧାନଃ ॥ 96॥
ଦମଂ ଶୌଚଂ ଦୈଵତଂ ମଂଗଲାନି
ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତଂ ଵିଵିଧାଁଲ୍ଲୋକଵାଦାନ୍ ।
ଏତାନି ୟଃ କୁରୁତେ ନୈତ୍ୟକାନି
ତସ୍ୟୋତ୍ଥାନଂ ଦେଵତା ରାଧୟଂତି ॥ 97॥
ସମୈର୍ଵିଵାହଂ କୁରୁତେ ନ ହୀନୈଃ
ସମୈଃ ସଖ୍ୟଂ ଵ୍ୟଵହାରଂ କଥାଶ୍ଚ ।
ଗୁଣୈର୍ଵିଶିଷ୍ଟାଂଶ୍ଚ ପୁରୋ ଦଧାତି
ଵିପଶ୍ଚିତସ୍ତସ୍ୟ ନୟାଃ ସୁନୀତାଃ ॥ 98॥
ମିତଂ ଭୁଂକ୍ତେ ସଂଵିଭଜ୍ୟାଶ୍ରିତେଭ୍ୟୋ
ମିତଂ ସ୍ଵପିତ୍ୟମିତଂ କର୍ମକୃତ୍ଵା ।
ଦଦାତ୍ୟମିତ୍ରେଷ୍ଵପି ୟାଚିତଃ ସଂ-
ସ୍ତମାତ୍ମଵଂତଂ ପ୍ରଜହାତ୍ୟନର୍ଥାଃ ॥ 99॥
ଚିକୀର୍ଷିତଂ ଵିପ୍ରକୃତଂ ଚ ୟସ୍ୟ
ନାନ୍ୟେ ଜନାଃ କର୍ମ ଜାନଂତି କିଂ ଚିତ୍ ।
ମଂତ୍ରେ ଗୁପ୍ତେ ସମ୍ୟଗନୁଷ୍ଠିତେ ଚ
ସ୍ଵଲ୍ପୋ ନାସ୍ୟ ଵ୍ୟଥତେ କଶ୍ଚିଦର୍ଥଃ ॥ 100॥
ୟଃ ସର୍ଵଭୂତପ୍ରଶମେ ନିଵିଷ୍ଟଃ
ସତ୍ୟୋ ମୃଦୁର୍ଦାନକୃଚ୍ଛୁଦ୍ଧ ଭାଵଃ ।
ଅତୀଵ ସଂଜ୍ଞାୟତେ ଜ୍ଞାତିମଧ୍ୟେ
ମହାମଣିର୍ଜାତ୍ୟ ଇଵ ପ୍ରସନ୍ନଃ ॥ 101॥
ୟ ଆତ୍ମନାପତ୍ରପତେ ଭୃଶଂ ନରଃ
ସ ସର୍ଵଲୋକସ୍ୟ ଗୁରୁର୍ଭଵତ୍ୟୁତ ।
ଅନଂତ ତେଜାଃ ସୁମନାଃ ସମାହିତଃ
ସ୍ଵତେଜସା ସୂର୍ୟ ଇଵାଵଭାସତେ ॥ 102॥
ଵନେ ଜାତାଃ ଶାପଦଗ୍ଧସ୍ୟ ରାଜ୍ଞଃ
ପାଂଡୋଃ ପୁତ୍ରାଃ ପଂଚ ପଂଚେଂଦ୍ର କଲ୍ପାଃ ।
ତ୍ଵୟୈଵ ବାଲା ଵର୍ଧିତାଃ ଶିକ୍ଷିତାଶ୍ଚ
ତଵାଦେଶଂ ପାଲୟଂତ୍ୟାଂବିକେୟ ॥ 103॥
ପ୍ରଦାୟୈଷାମୁଚିତଂ ତାତ ରାଜ୍ୟଂ
ସୁଖୀ ପୁତ୍ରୈଃ ସହିତୋ ମୋଦମାନଃ ।
ନ ଦେଵାନାଂ ନାପି ଚ ମାନୁଷାଣାଂ
ଭଵିଷ୍ୟସି ତ୍ଵଂ ତର୍କଣୀୟୋ ନରେଂଦ୍ର ॥ 104॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି
ଵିଦୁରନୀତିଵାକ୍ୟେ ତ୍ରୟସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ 33 ॥