॥ ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି
ଵିଦୁରଵାକ୍ୟେ ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଵିଦୁର ଉଵାଚ ।
ସପ୍ତଦଶେମାନ୍ରାଜେଂଦ୍ର ମନୁଃ ସ୍ଵାୟଂଭୁଵୋଽବ୍ରଵୀତ୍ ।
ଵୈଚିତ୍ରଵୀର୍ୟ ପୁରୁଷାନାକାଶଂ ମୁଷ୍ଟିଭିର୍ଘ୍ନତଃ ॥ 1॥
ତାନେଵିଂଦ୍ରସ୍ୟ ହି ଧନୁରନାମ୍ୟଂ ନମତୋଽବ୍ରଵୀତ୍ ।
ଅଥୋ ମରୀଚିନଃ ପାଦାନନାମ୍ୟାନ୍ନମତସ୍ତଥା ॥ 2॥
ୟଶ୍ଚାଶିଷ୍ୟଂ ଶାସତି ୟଶ୍ ଚ କୁପ୍ୟତେ
ୟଶ୍ଚାତିଵେଲଂ ଭଜତେ ଦ୍ଵିଷଂତମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରିୟଶ୍ଚ ୟୋଽରକ୍ଷତି ଭଦ୍ରମସ୍ତୁ ତେ
ୟଶ୍ଚାୟାଚ୍ୟଂ ୟାଚତି ୟଶ୍ ଚ କତ୍ଥତେ ॥ 3॥
ୟଶ୍ଚାଭିଜାତଃ ପ୍ରକରୋତ୍ୟକାର୍ୟଂ
ୟଶ୍ଚାବଲୋ ବଲିନା ନିତ୍ୟଵୈରୀ ।
ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାୟ ଚ ୟୋ ବ୍ରଵୀତି
ୟଶ୍ଚାକାମ୍ୟଂ କାମୟତେ ନରେଂଦ୍ର ॥ 4॥
ଵଧ୍ଵା ହାସଂ ଶ୍ଵଶୁରୋ ୟଶ୍ ଚ ମନ୍ୟତେ
ଵଧ୍ଵା ଵସନ୍ନୁତ ୟୋ ମାନକାମଃ ।
ପରକ୍ଷେତ୍ରେ ନିର୍ଵପତି ୟଶ୍ଚ ବୀଜଂ
ସ୍ତ୍ରିୟଂ ଚ ୟଃ ପରିଵଦତେଽତିଵେଲମ୍ ॥ 5॥
ୟଶ୍ଚୈଵ ଲବ୍ଧ୍ଵା ନ ସ୍ମରାମୀତ୍ୟୁଵାଚ
ଦତ୍ତ୍ଵା ଚ ୟଃ କତ୍ଥତି ୟାଚ୍ୟମାନଃ ।
ୟଶ୍ଚାସତଃ ସାଂତ୍ଵମୁପାସତୀହ
ଏତେଽନୁୟାଂତ୍ୟନିଲଂ ପାଶହସ୍ତାଃ ॥ 6॥
ୟସ୍ମିନ୍ୟଥା ଵର୍ତତେ ୟୋ ମନୁଷ୍ୟସ୍
ତସ୍ମିଂସ୍ତଥା ଵର୍ତିତଵ୍ୟଂ ସ ଧର୍ମଃ ।
ମାୟାଚାରୋ ମାୟୟା ଵର୍ତିତଵ୍ୟଃ
ସାଧ୍ଵାଚାରଃ ସାଧୁନା ପ୍ରତ୍ୟୁଦେୟଃ ॥ 7॥
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ ।
ଶତାୟୁରୁକ୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସର୍ଵଵେଦେଷୁ ଵୈ ୟଦା ।
ନାପ୍ନୋତ୍ୟଥ ଚ ତତ୍ସର୍ଵମାୟୁଃ କେନେହ ହେତୁନା ॥ 8॥
ଵିଦୁର ଉଵାଚ ।
ଅତିଵାଦୋଽତିମାନଶ୍ଚ ତଥାତ୍ୟାଗୋ ନରାଧିପଃ ।
କ୍ରୋଧଶ୍ଚାତିଵିଵିତ୍ସା ଚ ମିତ୍ରଦ୍ରୋହଶ୍ଚ ତାନି ଷଟ୍ ॥ 9॥
ଏତ ଏଵାସୟସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣାଃ କୃଂତଂତ୍ୟାୟୂଂଷି ଦେହିନାମ୍ ।
ଏତାନି ମାନଵାନ୍ଘ୍ନଂତି ନ ମୃତ୍ୟୁର୍ଭଦ୍ରମସ୍ତୁ ତେ ॥ 10॥
ଵିଶ୍ଵସ୍ତସ୍ୟୈତି ୟୋ ଦାରାନ୍ୟଶ୍ଚାପି ଗୁରୁ ତକ୍ପଗଃ ।
ଵୃଷଲୀ ପତିର୍ଦ୍ଵିଜୋ ୟଶ୍ଚ ପାନପଶ୍ଚୈଵ ଭାରତ ॥ 11॥
ଶରଣାଗତହା ଚୈଵ ସର୍ଵେ ବ୍ରହ୍ମହଣୈଃ ସମାଃ ।
ଏତୈଃ ସମେତ୍ୟ କର୍ତଵ୍ୟଂ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତମିତି ଶ୍ରୁତିଃ ॥ 12॥
ଗୃହୀ ଵଦାନ୍ୟୋଽନପଵିଦ୍ଧ ଵାକ୍ୟଃ
ଶେଷାନ୍ନ ଭୋକାପ୍ୟଵିହିଂସକଶ୍ ଚ ।
ନାନର୍ଥକୃତ୍ତ୍ୟକ୍ତକଲିଃ କୃତଜ୍ଞଃ
ସତ୍ୟୋ ମୃଦୁଃ ସ୍ଵର୍ଗମୁପୈତି ଵିଦ୍ଵାନ୍ ॥ 13॥
ସୁଲଭାଃ ପୁରୁଷା ରାଜନ୍ସତତଂ ପ୍ରିୟଵାଦିନଃ ।
ଅପ୍ରିୟସ୍ୟ ତୁ ପଥ୍ୟସ୍ୟ ଵକ୍ତା ଶ୍ରୋତା ଚ ଦୁର୍ଲଭଃ ॥ 14॥
ୟୋ ହି ଧର୍ମଂ ଵ୍ୟପାଶ୍ରିତ୍ୟ ହିତ୍ଵା ଭର୍ତୁଃ ପ୍ରିୟାପ୍ରିୟେ ।
ଅପ୍ରିୟାଣ୍ୟାହ ପଥ୍ୟାନି ତେନ ରାଜା ସହାୟଵାନ୍ ॥ 15॥
ତ୍ୟଜେତ୍କୁଲାର୍ଥେ ପୁରୁଷଂ ଗ୍ରାମସ୍ୟାର୍ଥେ କୁଲଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ।
ଗ୍ରାମଂ ଜନପଦସ୍ୟାର୍ଥେ ଆତ୍ମାର୍ଥେ ପୃଥିଵୀଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥ 16॥
ଆପଦର୍ଥଂ ଧନଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରାନ୍ରକ୍ଷେଦ୍ଧନୈରପି ।
ଆତ୍ମାନଂ ସତତଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରୈରପି ଧନୈରପି ॥ 17॥
ଉକ୍ତଂ ମୟା ଦ୍ୟୂତକାଲେଽପି ରାଜନ୍
ନୈଵଂ ୟୁକ୍ତଂ ଵଚନଂ ପ୍ରାତିପୀୟ ।
ତଦୌଷଧଂ ପଥ୍ୟମିଵାତୁରସ୍ୟ
ନ ରୋଚତେ ତଵ ଵୈଚିତ୍ର ଵୀର୍ୟ ॥ 18॥
କାକୈରିମାଂଶ୍ଚିତ୍ରବର୍ହାନ୍ମୟୂରାନ୍
ପରାଜୈଷ୍ଠାଃ ପାଂଡଵାଂଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଃ ।
ହିତ୍ଵା ସିଂହାନ୍କ୍ରୋଷ୍ଟୁ କାନ୍ଗୂହମାନଃ
ପ୍ରାପ୍ତେ କାଲେ ଶୋଚିତା ତ୍ଵଂ ନରେଂଦ୍ର ॥ 19॥
ୟସ୍ତାତ ନ କ୍ରୁଧ୍ୟତି ସର୍ଵକାଲଂ
ଭୃତ୍ୟସ୍ୟ ଭକ୍ତସ୍ୟ ହିତେ ରତସ୍ୟ ।
ତସ୍ମିନ୍ଭୃତ୍ୟା ଭର୍ତରି ଵିଶ୍ଵସଂତି
ନ ଚୈନମାପତ୍ସୁ ପରିତ୍ୟଜଂତି ॥ 20॥
ନ ଭୃତ୍ୟାନାଂ ଵୃତ୍ତି ସଂରୋଧନେନ
ବାହ୍ୟଂ ଜନଂ ସଂଜିଘୃକ୍ଷେଦପୂର୍ଵମ୍ ।
ତ୍ୟଜଂତି ହ୍ୟେନମୁଚିତାଵରୁଦ୍ଧାଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧା ହ୍ୟମାତ୍ୟାଃ ପରିହୀନଭୋଗାଃ ॥ 21॥
କୃତ୍ୟାନି ପୂର୍ଵଂ ପରିସଂଖ୍ୟାୟ ସର୍ଵାଣ୍ୟ୍
ଆୟଵ୍ୟୟାଵନୁରୂପାଂ ଚ ଵୃତ୍ତିମ୍ ।
ସଂଗୃହ୍ଣୀୟାଦନୁରୂପାନ୍ସହାୟାନ୍
ସହାୟସାଧ୍ୟାନି ହି ଦୁଷ୍କରାଣି ॥ 22॥
ଅଭିପ୍ରାୟଂ ୟୋ ଵିଦିତ୍ଵା ତୁ ଭର୍ତୁଃ
ସର୍ଵାଣି କାର୍ୟାଣି କରୋତ୍ୟତଂଦ୍ରୀଃ ।
ଵକ୍ତା ହିତାନାମନୁରକ୍ତ ଆର୍ୟଃ
ଶକ୍ତିଜ୍ଞ ଆତ୍ମେଵ ହି ସୋଽନୁକଂପ୍ୟଃ ॥ 23॥
ଵାକ୍ୟଂ ତୁ ୟୋ ନାଦ୍ରିୟତେଽନୁଶିଷ୍ଟଃ
ପ୍ରତ୍ୟାହ ୟଶ୍ଚାପି ନିୟୁଜ୍ୟମାନଃ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାଭିମାନୀ ପ୍ରତିକୂଲଵାଦୀ
ତ୍ୟାଜ୍ୟଃ ସ ତାଦୃକ୍ତ୍ଵରୟୈଵ ଭୃତ୍ୟଃ ॥ 24॥
ଅସ୍ତବ୍ଧମକ୍ଲୀବମଦୀର୍ଘସୂତ୍ରଂ
ସାନୁକ୍ରୋଶଂ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣମହାର୍ୟମନ୍ୟୈଃ ।
ଅରୋଗ ଜାତୀୟମୁଦାରଵାକ୍ୟଂ
ଦୂତଂ ଵଦଂତ୍ୟଷ୍ଟ ଗୁଣୋପପନ୍ନମ୍ ॥ 25॥
ନ ଵିଶ୍ଵାସାଜ୍ଜାତୁ ପରସ୍ୟ ଗେହଂ
ଗଚ୍ଛେନ୍ନରଶ୍ଚେତୟାନୋ ଵିକାଲେ ।
ନ ଚତ୍ଵରେ ନିଶି ତିଷ୍ଠେନ୍ନିଗୂଢୋ
ନ ରାଜନ୍ୟାଂ ୟୋଷିତଂ ପ୍ରାର୍ଥୟୀତ ॥ 26॥
ନ ନିହ୍ନଵଂ ସତ୍ର ଗତସ୍ୟ ଗଚ୍ଛେତ୍
ସଂସୃଷ୍ଟ ମଂତ୍ରସ୍ୟ କୁସଂଗତସ୍ୟ ।
ନ ଚ ବ୍ରୂୟାନ୍ନାଶ୍ଵସାମି ତ୍ଵୟୀତି
ସ କାରଣଂ ଵ୍ୟପଦେଶଂ ତୁ କୁର୍ୟାତ୍ ॥ 27॥
ଘୃଣୀ ରାଜା ପୁଂଶ୍ଚଲୀ ରାଜଭୃତ୍ୟଃ
ପୁତ୍ରୋ ଭ୍ରାତା ଵିଧଵା ବାଲ ପୁତ୍ରା ।
ସେନା ଜୀଵୀ ଚୋଦ୍ଧୃତ ଭକ୍ତ ଏଵ
ଵ୍ୟଵହାରେ ଵୈ ଵର୍ଜନୀୟାଃ ସ୍ୟୁରେତେ ॥ 28॥
ଗୁଣା ଦଶ ସ୍ନାନଶୀଲଂ ଭଜଂତେ
ବଲଂ ରୂପଂ ସ୍ଵରଵର୍ଣପ୍ରଶୁଦ୍ଧିଃ ।
ସ୍ପର୍ଶଶ୍ଚ ଗଂଧଶ୍ଚ ଵିଶୁଦ୍ଧତା ଚ
ଶ୍ରୀଃ ସୌକୁମାର୍ୟଂ ପ୍ରଵରାଶ୍ଚ ନାର୍ୟଃ ॥ 29॥
ଗୁଣାଶ୍ଚ ଷଣ୍ମିତଭୁକ୍ତଂ ଭଜଂତେ
ଆରୋଗ୍ୟମାୟୁଶ୍ଚ ସୁଖଂ ବଲଂ ଚ ।
ଅନାଵିଲଂ ଚାସ୍ୟ ଭଵେଦପତ୍ୟଂ
ନ ଚୈନମାଦ୍ୟୂନ ଇତି କ୍ଷିପଂତି ॥ 30॥
ଅକର୍ମ ଶୀଲଂ ଚ ମହାଶନଂ ଚ
ଲୋକଦ୍ଵିଷ୍ଟଂ ବହୁ ମାୟଂ ନୃଶଂସମ୍ ।
ଅଦେଶକାଲଜ୍ଞମନିଷ୍ଟ ଵେଷମ୍
ଏତାନ୍ଗୃହେ ନ ପ୍ରତିଵାସୟୀତ ॥ 31॥
କଦର୍ୟମାକ୍ରୋଶକମଶ୍ରୁତଂ ଚ
ଵରାକ ସଂଭୂତମମାନ୍ୟ ମାନିନମ୍ ।
ନିଷ୍ଠୂରିଣଂ କୃତଵୈରଂ କୃତଘ୍ନମ୍
ଏତାନ୍ଭୃତାର୍ତୋଽପି ନ ଜାତୁ ୟାଚେତ୍ ॥ 32॥
ସଂକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମାଣମତିପ୍ରଵାଦଂ
ନିତ୍ୟାନୃତଂ ଚାଦୃଢ ଭକ୍ତିକଂ ଚ ।
ଵିକୃଷ୍ଟରାଗଂ ବହୁମାନିନଂ ଚାପ୍ୟ୍
ଏତାନ୍ନ ସେଵେତ ନରାଧମାନ୍ଷଟ୍ ॥ 33॥
ସହାୟବଂଧନା ହ୍ୟର୍ଥାଃ ସହାୟାଶ୍ଚାର୍ଥବଂଧନାଃ ।
ଅନ୍ୟୋନ୍ୟବଂଧନାଵେତୌ ଵିନାନ୍ୟୋନ୍ୟଂ ନ ସିଧ୍ୟତଃ ॥ 34॥
ଉତ୍ପାଦ୍ୟ ପୁତ୍ରାନନୃଣାଂଶ୍ଚ କୃତ୍ଵା
ଵୃତ୍ତିଂ ଚ ତେଭ୍ୟୋଽନୁଵିଧାୟ କାଂ ଚିତ୍ ।
ସ୍ଥାନେ କୁମାରୀଃ ପ୍ରତିପାଦ୍ୟ ସର୍ଵା
ଅରଣ୍ୟସଂସ୍ଥୋ ମୁନିଵଦ୍ବୁଭୂଷେତ୍ ॥ 35॥
ହିତଂ ୟତ୍ସର୍ଵଭୂତାନାମାତ୍ମନଶ୍ଚ ସୁଖାଵହମ୍ ।
ତତ୍କୁର୍ୟାଦୀଶ୍ଵରୋ ହ୍ୟେତନ୍ମୂଲଂ ଧର୍ମାର୍ଥସିଦ୍ଧୟେ ॥ 36॥
ବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରଭାଵସ୍ତେଜଶ୍ଚ ସତ୍ତ୍ଵମୁତ୍ଥାନମେଵ ଚ ।
ଵ୍ୟଵସାୟଶ୍ଚ ୟସ୍ୟ ସ୍ୟାତ୍ତସ୍ୟାଵୃତ୍ତି ଭୟଂ କୁତଃ ॥ 37॥
ପଶ୍ୟ ଦୋଷାନ୍ପାଂଡଵୈର୍ଵିଗ୍ରହେ ତ୍ଵଂ
ୟତ୍ର ଵ୍ୟଥେରନ୍ନପି ଦେଵାଃ ସ ଶକ୍ରାଃ ।
ପୁତ୍ରୈର୍ଵୈରଂ ନିତ୍ୟମୁଦ୍ଵିଗ୍ନଵାସୋ
ୟଶଃ ପ୍ରଣାଶୋ ଦ୍ଵିଷତାଂ ଚ ହର୍ଷଃ ॥ 38॥
ଭୀଷ୍ମସ୍ୟ କୋପସ୍ତଵ ଚେଂଦ୍ର କଲ୍ପ
ଦ୍ରୋଣସ୍ୟ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ୟୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ୟ ।
ଉତ୍ସାଦୟେଲ୍ଲୋକମିମଂ ପ୍ରଵୃଦ୍ଧଃ
ଶ୍ଵେତୋ ଗ୍ରହସ୍ତିର୍ୟଗିଵାପତନ୍ଖେ ॥ 39॥
ତଵ ପୁତ୍ରଶତଂ ଚୈଵ କର୍ଣଃ ପଂଚ ଚ ପାଂଡଵାଃ ।
ପୃଥିଵୀମନୁଶାସେୟୁରଖିଲାଂ ସାଗରାଂବରାମ୍ ॥ 40॥
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ଵନଂ ରାଜନ୍ଵ୍ୟାଘ୍ରାଃ ପାଂଡୁସୁତା ମତାଃ ।
ମା ଵନଂ ଛିଂଧି ସ ଵ୍ୟାଘ୍ରଂ ମା ଵ୍ୟାଘ୍ରାନ୍ନୀନଶୋ ଵନାତ୍ ॥ 41॥
ନ ସ୍ୟାଦ୍ଵନମୃତେ ଵ୍ୟାଘ୍ରାନ୍ଵ୍ୟାଘ୍ରା ନ ସ୍ୟୁରୃତେ ଵନମ୍ ।
ଵନଂ ହି ରକ୍ଷ୍ୟତେ ଵ୍ୟାଘ୍ରୈର୍ଵ୍ୟାଘ୍ରାନ୍ରକ୍ଷତି କାନନମ୍ ॥ 42॥
ନ ତଥେଚ୍ଛଂତ୍ୟକଲ୍ୟାଣାଃ ପରେଷାଂ ଵେଦିତୁଂ ଗୁଣାନ୍ ।
ୟଥୈଷାଂ ଜ୍ଞାତୁମିଚ୍ଛଂତି ନୈର୍ଗୁଣ୍ୟଂ ପାପଚେତସଃ ॥ 43॥
ଅର୍ଥସିଦ୍ଧିଂ ପରାମିଚ୍ଛଂଧର୍ମମେଵାଦିତଶ୍ ଚରେତ୍ ।
ନ ହି ଧର୍ମାଦପୈତ୍ୟର୍ଥଃ ସ୍ଵର୍ଗଲୋକାଦିଵାମୃତମ୍ ॥ 44॥
ୟସ୍ୟାତ୍ମା ଵିରତଃ ପାପାତ୍କଲ୍ୟାଣେ ଚ ନିଵେଶିତଃ ।
ତେନ ସର୍ଵମିଦଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରକୃତିର୍ଵିକୃତିର୍ଶ୍ଚ ୟା ॥ 45॥
ୟୋ ଧର୍ମମର୍ଥଂ କାମଂ ଚ ୟଥାକାଲଂ ନିଷେଵତେ ।
ଧର୍ମାର୍ଥକାମସଂୟୋଗଂ ୟୋଽମୁତ୍ରେହ ଚ ଵିଂଦତି ॥ 46॥
ସନ୍ନିୟଚ୍ଛତି ୟୋ ଵେଗମୁତ୍ଥିତଂ କ୍ରୋଧହର୍ଷୟୋଃ ।
ସ ଶ୍ରିୟୋ ଭାଜନଂ ରାଜନ୍ୟଶ୍ଚାପତ୍ସୁ ନ ମୁହ୍ୟତି ॥ 47॥
ବଲଂ ପଂଚ ଵିଧଂ ନିତ୍ୟଂ ପୁରୁଷାଣାଂ ନିବୋଧ ମେ ।
ୟତ୍ତୁ ବାହୁବଲଂ ନାମ କନିଷ୍ଠଂ ବଲମୁଚ୍ୟତେ ॥ 48॥
ଅମାତ୍ୟଲାଭୋ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଦ୍ଵିତୀୟଂ ବଲମୁଚ୍ୟତେ ।
ଧନଲାଭସ୍ତୃତୀୟଂ ତୁ ବଲମାହୁର୍ଜିଗୀଷଵଃ ॥ 49॥
ୟତ୍ତ୍ଵସ୍ୟ ସହଜଂ ରାଜନ୍ପିତୃପୈତାମହଂ ବଲମ୍ ।
ଅଭିଜାତ ବଲଂ ନାମ ତଚ୍ଚତୁର୍ଥଂ ବଲଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ 50॥
ୟେନ ତ୍ଵେତାନି ସର୍ଵାଣି ସଂଗୃହୀତାନି ଭାରତ ।
ୟଦ୍ବଲାନାଂ ବଲଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞା ବଲମୁଚ୍ୟତେ ॥ 51॥
ମହତେ ୟୋଽପକାରାୟ ନରସ୍ୟ ପ୍ରଭଵେନ୍ନରଃ ।
ତେନ ଵୈରଂ ସମାସଜ୍ୟ ଦୂରସ୍ଥୋଽସ୍ମୀତି ନାଶ୍ଵସେତ୍ ॥ 52॥
ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜସୁ ସର୍ପେଷୁ ସ୍ଵାଧ୍ୟାୟେ ଶତ୍ରୁସେଵିଷୁ ।
ଭୋଗେ ଚାୟୁଷି ଵିଶ୍ଵାସଂ କଃ ପ୍ରାଜ୍ଞଃ କର୍ତୁମର୍ହତି ॥ 53॥
ପ୍ରଜ୍ଞା ଶରେଣାଭିହତସ୍ୟ ଜଂତୋଶ୍
ଚିକିତ୍ସକାଃ ସଂତି ନ ଚୌଷଧାନି ।
ନ ହୋମମଂତ୍ରା ନ ଚ ମଂଗଲାନି
ନାଥର୍ଵଣା ନାପ୍ୟଗଦାଃ ସୁସିଦ୍ଧାଃ ॥ 54॥
ସର୍ପଶ୍ଚାଗ୍ନିଶ୍ଚ ସିଂହଶ୍ଚ କୁଲପୁତ୍ରଶ୍ଚ ଭାରତ ।
ନାଵଜ୍ଞେୟା ମନୁଷ୍ୟେଣ ସର୍ଵେ ତେ ହ୍ୟତିତେଜସଃ ॥ 55॥
ଅଗ୍ନିସ୍ତେଜୋ ମହଲ୍ଲୋକେ ଗୂଢସ୍ତିଷ୍ଠତି ଦାରୁଷୁ ।
ନ ଚୋପୟୁଂକ୍ତେ ତଦ୍ଦାରୁ ୟାଵନ୍ନୋ ଦୀପ୍ୟତେ ପରୈଃ ॥ 56॥
ସ ଏଵ ଖଲୁ ଦାରୁଭ୍ୟୋ ୟଦା ନିର୍ମଥ୍ୟ ଦୀପ୍ୟତେ ।
ତଦା ତଚ୍ଚ ଵନଂ ଚାନ୍ୟନ୍ନିର୍ଦହତ୍ୟାଶୁ ତେଜସା ॥ 57॥
ଏଵମେଵ କୁଲେ ଜାତାଃ ପାଵକୋପମ ତେଜସଃ ।
କ୍ଷମାଵଂତୋ ନିରାକାରାଃ କାଷ୍ଠେଽଗ୍ନିରିଵ ଶେରତେ ॥ 58॥
ଲତା ଧର୍ମା ତ୍ଵଂ ସପୁତ୍ରଃ ଶାଲାଃ ପାଂଡୁସୁତା ମତାଃ ।
ନ ଲତା ଵର୍ଧତେ ଜାତୁ ମହାଦ୍ରୁମମନାଶ୍ରିତା ॥ 59॥
ଵନଂ ରାଜଂସ୍ତ୍ଵଂ ସପୁତ୍ରୋଽଂବିକେୟ
ସିଂହାନ୍ଵନେ ପାଂଡଵାଂସ୍ତାତ ଵିଦ୍ଧି ।
ସିଂହୈର୍ଵିହୀନଂ ହି ଵନଂ ଵିନଶ୍ୟେତ୍
ସିଂହା ଵିନଶ୍ୟେୟୁରୃତେ ଵନେନ ॥ 60॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି
ଵିଦୁରଵାକ୍ୟେ ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ 37॥