ଓଂ ଶ୍ରୀ ପରମାତ୍ମନେ ନମଃ
ଅଥ ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ
ଗୁଣତ୍ରୟଵିଭାଗୟୋଗଃ
ଶ୍ରୀ ଭଗଵାନୁଵାଚ
ପରଂ ଭୂୟଃ ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ୟାମି ଜ୍ଞାନାନାଂ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ୟଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ଵା ମୁନୟଃ ସର୍ଵେ ପରାଂ ସିଦ୍ଧିମିତୋ ଗତାଃ ॥1॥
ଇଦଂ ଜ୍ଞାନମୁପାଶ୍ରିତ୍ୟ ମମ ସାଧର୍ମ୍ୟମାଗତାଃ ।
ସର୍ଗେଽପି ନୋପଜାୟଂତେ ପ୍ରଲୟେ ନ ଵ୍ୟଥଂତି ଚ ॥2॥
ମମ ୟୋନିର୍ମହଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ତସ୍ମିନ୍ଗର୍ଭଂ ଦଧାମ୍ୟହମ୍ ।
ସଂଭଵଃ ସର୍ଵଭୂତାନାଂ ତତୋ ଭଵତି ଭାରତ ॥3॥
ସର୍ଵୟୋନିଷୁ କୌଂତେୟ ମୂର୍ତୟଃ ସଂଭଵଂତି ୟାଃ ।
ତାସାଂ ବ୍ରହ୍ମ ମହଦ୍ୟୋନିଃ ଅହଂ ବୀଜପ୍ରଦଃ ପିତା ॥4॥
ସତ୍ତ୍ଵଂ ରଜସ୍ତମ ଇତି ଗୁଣାଃ ପ୍ରକୃତିସଂଭଵାଃ ।
ନିବଧ୍ନଂତି ମହାବାହୋ ଦେହେ ଦେହିନମଵ୍ୟୟମ୍ ॥5॥
ତତ୍ର ସତ୍ତ୍ଵଂ ନିର୍ମଲତ୍ଵାତ୍ ପ୍ରକାଶକମନାମୟମ୍ ।
ସୁଖସଂଗେନ ବଧ୍ନାତି ଜ୍ଞାନସଂଗେନ ଚାନଘ ॥6॥
ରଜୋ ରାଗାତ୍ମକଂ ଵିଦ୍ଧି ତୃଷ୍ଣାସଂଗସମୁଦ୍ଭଵମ୍ ।
ତନ୍ନିବଧ୍ନାତି କୌଂତେୟ କର୍ମସଂଗେନ ଦେହିନମ୍ ॥7॥
ତମସ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଜଂ ଵିଦ୍ଧି ମୋହନଂ ସର୍ଵଦେହିନାମ୍ ।
ପ୍ରମାଦାଲସ୍ୟନିଦ୍ରାଭିଃ ତନ୍ନିବଧ୍ନାତି ଭାରତ ॥8॥
ସତ୍ତ୍ଵଂ ସୁଖେ ସଂଜୟତି ରଜଃ କର୍ମଣି ଭାରତ ।
ଜ୍ଞାନମାଵୃତ୍ୟ ତୁ ତମଃ ପ୍ରମାଦେ ସଂଜୟତ୍ୟୁତ ॥9॥
ରଜସ୍ତମଶ୍ଚାଭିଭୂୟ ସତ୍ତ୍ଵଂ ଭଵତି ଭାରତ ।
ରଜଃ ସତ୍ତ୍ଵଂ ତମଶ୍ଚୈଵ ତମଃ ସତ୍ତ୍ଵଂ ରଜସ୍ତଥା ॥10॥
ସର୍ଵଦ୍ଵାରେଷୁ ଦେହେଽସ୍ମିନ୍ ପ୍ରକାଶ ଉପଜାୟତେ ।
ଜ୍ଞାନଂ ୟଦା ତଦା ଵିଦ୍ୟାତ୍ ଵିଵୃଦ୍ଧଂ ସତ୍ତ୍ଵମିତ୍ୟୁତ ॥11॥
ଲୋଭଃ ପ୍ରଵୃତ୍ତିରାରଂଭଃ କର୍ମଣାମଶମଃ ସ୍ପୃହା ।
ରଜସ୍ୟେତାନି ଜାୟଂତେ ଵିଵୃଦ୍ଧେ ଭରତର୍ଷଭ ॥12॥
ଅପ୍ରକାଶୋଽପ୍ରଵୃତ୍ତିଶ୍ଚ ପ୍ରମାଦୋ ମୋହ ଏଵ ଚ ।
ତମସ୍ୟେତାନି ଜାୟଂତେ ଵିଵୃଦ୍ଧେ କୁରୁନଂଦନ ॥13॥
ୟଦା ସତ୍ତ୍ଵେ ପ୍ରଵୃଦ୍ଧେ ତୁ ପ୍ରଲୟଂ ୟାତି ଦେହଭୃତ୍ ।
ତଦୋତ୍ତମଵିଦାଂ ଲୋକାନ୍ ଅମଲାନ୍ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ॥14॥
ରଜସି ପ୍ରଲୟଂ ଗତ୍ଵା କର୍ମସଂଗିଷୁ ଜାୟତେ ।
ତଥା ପ୍ରଲୀନସ୍ତମସି ମୂଢୟୋନିଷୁ ଜାୟତେ ॥15॥
କର୍ମଣଃ ସୁକୃତସ୍ୟାହୁଃ ସାତ୍ତ୍ଵିକଂ ନିର୍ମଲଂ ଫଲମ୍ ।
ରଜସସ୍ତୁ ଫଲଂ ଦୁଃଖମ୍ ଅଜ୍ଞାନଂ ତମସଃ ଫଲମ୍ ॥16॥
ସତ୍ତ୍ଵାତ୍ସଂଜାୟତେ ଜ୍ଞାନଂ ରଜସୋ ଲୋଭ ଏଵ ଚ ।
ପ୍ରମାଦମୋହୌ ତମସଃ ଭଵତୋଽଜ୍ଞାନମେଵ ଚ ॥17॥
ଊର୍ଧ୍ଵଂ ଗଚ୍ଛଂତି ସତ୍ତ୍ଵସ୍ଥାଃ ମଧ୍ୟେ ତିଷ୍ଠଂତି ରାଜସାଃ ।
ଜଘନ୍ୟଗୁଣଵୃତ୍ତିସ୍ଥାଃ ଅଧୋ ଗଚ୍ଛଂତି ତାମସାଃ ॥18॥
ନାନ୍ୟଂ ଗୁଣେଭ୍ୟଃ କର୍ତାରଂ ୟଦା ଦ୍ରଷ୍ଟାଽନୁପଶ୍ୟତି ।
ଗୁଣେଭ୍ୟଶ୍ଚ ପରଂ ଵେତ୍ତି ମଦ୍ଭାଵଂ ସୋଽଧିଗଚ୍ଛତି ॥19॥
ଗୁଣାନେତାନତୀତ୍ୟ ତ୍ରୀନ୍ ଦେହୀ ଦେହସମୁଦ୍ଭଵାନ୍ ।
ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁଜରାଦୁଃଖୈଃ ଵିମୁକ୍ତୋଽମୃତମଶ୍ନୁତେ ॥20॥
ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ
କୈର୍ଲିଂଗୈସ୍ତ୍ରୀନ୍ଗୁଣାନେତାନ୍ ଅତୀତୋ ଭଵତି ପ୍ରଭୋ ।
କିମାଚାରଃ କଥଂ ଚୈତାନ୍ ତ୍ରୀନ୍ଗୁଣାନତିଵର୍ତତେ ॥21॥
ଶ୍ରୀ ଭଗଵାନୁଵାଚ
ପ୍ରକାଶଂ ଚ ପ୍ରଵୃତ୍ତିଂ ଚ ମୋହମେଵ ଚ ପାଂଡଵ ।
ନ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ସଂପ୍ରଵୃତ୍ତାନି ନ ନିଵୃତ୍ତାନି କାଂକ୍ଷତି ॥22॥
ଉଦାସୀନଵଦାସୀନଃ ଗୁଣୈର୍ୟୋ ନ ଵିଚାଲ୍ୟତେ ।
ଗୁଣା ଵର୍ତଂତ ଇତ୍ୟେଵ ୟୋଽଵତିଷ୍ଠତି ନେଂଗତେ ॥23॥
ସମଦୁଃଖସୁଖଃ ସ୍ଵସ୍ଥଃ ସମଲୋଷ୍ଟାଶ୍ମକାଂଚନଃ ।
ତୁଲ୍ୟପ୍ରିୟାପ୍ରିୟୋ ଧୀରଃ ତୁଲ୍ୟନିଂଦାତ୍ମସଂସ୍ତୁତିଃ ॥24॥
ମାନାପମାନୟୋସ୍ତୁଲ୍ୟଃ ତୁଲ୍ୟୋ ମିତ୍ରାରିପକ୍ଷୟୋଃ ।
ସର୍ଵାରଂଭପରିତ୍ୟାଗୀ ଗୁଣାତୀତଃ ସ ଉଚ୍ୟତେ ॥25॥
ମାଂ ଚ ୟୋଽଵ୍ୟଭିଚାରେଣ ଭକ୍ତିୟୋଗେନ ସେଵତେ ।
ସ ଗୁଣାନ୍ସମତୀତ୍ୟୈତାନ୍ ବ୍ରହ୍ମଭୂୟାୟ କଲ୍ପତେ ॥26॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋ ହି ପ୍ରତିଷ୍ଠାଽହମ୍ ଅମୃତସ୍ୟାଵ୍ୟୟସ୍ୟ ଚ ।
ଶାଶ୍ଵତସ୍ୟ ଚ ଧର୍ମସ୍ୟ ସୁଖସ୍ୟୈକାଂତିକସ୍ୟ ଚ ॥27॥
॥ ଓଂ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵଦ୍ଗୀତାସୁ ଉପନିଷତ୍ସୁ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାୟାଂ
ୟୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ ଗୁଣତ୍ରୟଵିଭାଗୟୋଗୋ ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥