ଅଥ ଦ୍ଵିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ।
ସାଂଖ୍ୟୟୋଗଃ
ସଂଜୟ ଉଵାଚ ।
ତଂ ତଥା କୃପୟାଵିଷ୍ଟମଶ୍ରୁପୂର୍ଣାକୁଲେକ୍ଷଣମ୍ ।
ଵିଷୀଦଂତମିଦଂ ଵାକ୍ୟମୁଵାଚ ମଧୁସୂଦନଃ ॥ 1 ॥
ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ ।
କୁତସ୍ତ୍ଵା କଶ୍ମଲମିଦଂ ଵିଷମେ ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ।
ଅନାର୍ୟଜୁଷ୍ଟମସ୍ଵର୍ଗ୍ୟମକୀର୍ତିକରମର୍ଜୁନ ॥ 2 ॥
କ୍ଲୈବ୍ୟଂ ମା ସ୍ମ ଗମଃ ପାର୍ଥ ନୈତତ୍ତ୍ଵୟ୍ୟୁପପଦ୍ୟତେ ।
କ୍ଷୁଦ୍ରଂ ହୃଦୟଦୌର୍ବଲ୍ୟଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵୋତ୍ତିଷ୍ଠ ପରଂତପ ॥ 3 ॥
ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ ।
କଥଂ ଭୀଷ୍ମମହଂ ସାଂଖ୍ୟେ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ମଧୁସୂଦନ ।
ଇଷୁଭିଃ ପ୍ରତିୟୋତ୍ସ୍ୟାମି ପୂଜାର୍ହାଵରିସୂଦନ ॥ 4 ॥
ଗୁରୂନହତ୍ଵା ହି ମହାନୁଭାଵାନ୍ଶ୍ରେୟୋ ଭୋକ୍ତୁଂ ଭୈକ୍ଷ୍ୟମପୀହ ଲୋକେ ।
ହତ୍ଵାର୍ଥକାମାଂସ୍ତୁ ଗୁରୁନିହୈଵ ଭୁଂଜୀୟ ଭୋଗାନଽରୁଧିରପ୍ରଦିଗ୍ଧାନ୍ ॥ 5 ॥
ନ ଚୈତଦ୍ଵିଦ୍ମଃ କତରନ୍ନୋ ଗରୀୟୋ ୟଦ୍ଵା ଜୟେମ ୟଦି ଵା ନୋ ଜୟେୟୁଃ।
ୟାନେଵ ହତ୍ଵା ନ ଜିଜୀଵିଷାମସ୍ତେଽଵସ୍ଥିତାଃ ପ୍ରମୁଖେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ॥ 6 ॥
କାର୍ପଣ୍ୟଦୋଷୋପହତସ୍ଵଭାଵଃ ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ଵାଂ ଧର୍ମସଂମୂଢଚେତାଃ।
ୟଚ୍ଛ୍ରେୟଃ ସ୍ୟାନ୍ନିଶ୍ଚିତଂ ବ୍ରୂହି ତନ୍ମେ ଶିଷ୍ୟସ୍ତେଽହଂ ଶାଧି ମାଂ ତ୍ଵାଂ ପ୍ରପନ୍ନମ୍ ॥ 7 ॥
ନ ହି ପ୍ରପଶ୍ୟାମି ମମାପନୁଦ୍ୟାଦ୍ୟଚ୍ଛୋକମୁଚ୍ଛୋଷଣମିଂଦ୍ରିୟାଣାମ୍।
ଅଵାପ୍ୟ ଭୂମାଵସପତ୍ନମୃଦ୍ଧଂ ରାଜ୍ୟଂ ସୁରାଣାମପି ଚାଧିପତ୍ୟମ୍ ॥ 8 ॥
ସଂଜୟ ଉଵାଚ ।
ଏଵମୁକ୍ତ୍ଵା ହୃଷୀକେଶଂ ଗୁଡାକେଶଃ ପରଂତପ ।
ନ ୟୋତ୍ସ୍ୟ ଇତି ଗୋଵିଂଦମୁକ୍ତ୍ଵା ତୂଷ୍ଣୀଂ ବଭୂଵ ହ ॥ 9 ॥
ତମୁଵାଚ ହୃଷୀକେଶଃ ପ୍ରହସନ୍ନିଵ ଭାରତ ।
ସେନୟୋରୁଭୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ଵିଷୀଦଂତମିଦଂ ଵଚଃ ॥ 10 ॥
ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ ।
ଅଶୋଚ୍ୟାନନ୍ଵଶୋଚସ୍ତ୍ଵଂ ପ୍ରଜ୍ଞାଵାଦାଂଶ୍ଚ ଭାଷସେ ।
ଗତାସୂନଗତାସୂଂଶ୍ଚ ନାନୁଶୋଚଂତି ପଂଡିତାଃ ॥ 11 ॥
ନ ତ୍ଵେଵାହଂ ଜାତୁ ନାସଂ ନ ତ୍ଵଂ ନେମେ ଜନାଧିପାଃ ।
ନ ଚୈଵ ନ ଭଵିଷ୍ୟାମଃ ସର୍ଵେ ଵୟମତଃ ପରମ୍ ॥ 12 ॥
ଦେହିନୋଽସ୍ମିନ୍ୟଥା ଦେହେ କୌମାରଂ ୟୌଵନଂ ଜରା ।
ତଥା ଦେହାଂତରପ୍ରାପ୍ତିର୍ଧୀରସ୍ତତ୍ର ନ ମୁହ୍ୟତି ॥ 13 ॥
ମାତ୍ରାସ୍ପର୍ଶାସ୍ତୁ କୌଂତେୟ ଶୀତୋଷ୍ଣସୁଖଦୁଃଖଦାଃ ।
ଆଗମାପାୟିନୋଽନିତ୍ୟାସ୍ତାଂସ୍ତିତିକ୍ଷସ୍ଵ ଭାରତ ॥ 14 ॥
ୟଂ ହି ନ ଵ୍ୟଥୟଂତ୍ୟେତେ ପୁରୁଷଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ।
ସମଦୁଃଖସୁଖଂ ଧୀରଂ ସୋଽମୃତତ୍ଵାୟ କଲ୍ପତେ ॥ 15 ॥
ନାସତୋ ଵିଦ୍ୟତେ ଭାଵୋ ନାଭାଵୋ ଵିଦ୍ୟତେ ସତଃ ।
ଉଭୟୋରପି ଦୃଷ୍ଟୋଽଂତସ୍ତ୍ଵନୟୋସ୍ତତ୍ତ୍ଵଦର୍ଶିଭିଃ ॥ 16 ॥
ଅଵିନାଶି ତୁ ତଦ୍ଵିଦ୍ଧି ୟେନ ସର୍ଵମିଦଂ ତତମ୍ ।
ଵିନାଶମଵ୍ୟୟସ୍ୟାସ୍ୟ ନ କଶ୍ଚିତ୍କର୍ତୁମର୍ହତି ॥ 17 ॥
ଅଂତଵଂତ ଇମେ ଦେହା ନିତ୍ୟସ୍ୟୋକ୍ତାଃ ଶରୀରିଣଃ ।
ଅନାଶିନୋଽପ୍ରମେୟସ୍ୟ ତସ୍ମାଦ୍ୟୁଧ୍ୟସ୍ଵ ଭାରତ ॥ 18 ॥
ୟ ଏନଂ ଵେତ୍ତି ହଂତାରଂ ୟଶ୍ଚୈନଂ ମନ୍ୟତେ ହତମ୍ ।
ଉଭୌ ତୌ ନ ଵିଜାନୀତୋ ନାୟଂ ହଂତି ନ ହନ୍ୟତେ ॥ 19 ॥
ନ ଜାୟତେ ମ୍ରିୟତେ ଵା କଦାଚିନ୍ନାୟଂ ଭୂତ୍ଵା ଭଵିତା ଵା ନ ଭୂୟଃ।
ଅଜୋ ନିତ୍ୟଃ ଶାଶ୍ଵତୋଽୟଂ ପୁରାଣୋ ନ ହନ୍ୟତେ ହନ୍ୟମାନେ ଶରୀରେ ॥ 20 ॥
ଵେଦାଵିନାଶିନଂ ନିତ୍ୟଂ ୟ ଏନମଜମଵ୍ୟୟମ୍ ।
ଅଥଂ ସ ପୁରୁଷଃ ପାର୍ଥ କଂ ଘାତୟତି ହଂତି କମ୍ ॥ 21॥
ଵାସାଂସି ଜୀର୍ଣାନି ୟଥା ଵିହାୟ ନଵାନି ଗୃହ୍ଣାତି ନରୋଽପରାଣି।
ତଥା ଶରୀରାଣି ଵିହାୟ ଜୀର୍ଣାନ୍ୟନ୍ୟାନି ସଂୟାତି ନଵାନି ଦେହୀ ॥ 22 ॥
ନୈନଂ ଛିଂଦଂତି ଶସ୍ତ୍ରାଣି ନୈନଂ ଦହତି ପାଵକଃ ।
ନ ଚୈନଂ କ୍ଲେଦୟଂତ୍ୟାପୋ ନ ଶୋଷୟତି ମାରୁତଃ ॥ 23 ॥
ଅଚ୍ଛେଦ୍ୟୋଽୟମଦାହ୍ୟୋଽୟମକ୍ଲେଦ୍ୟୋଽଶୋଷ୍ୟ ଏଵ ଚ ।
ନିତ୍ୟଃ ସର୍ଵଗତଃ ସ୍ଥାଣୁରଚଲୋଽୟଂ ସନାତନଃ ॥ 24 ॥
ଅଵ୍ୟକ୍ତୋଽୟମଚିଂତ୍ୟୋଽୟମଵିକାର୍ୟୋଽୟମୁଚ୍ୟତେ ।
ତସ୍ମାଦେଵଂ ଵିଦିତ୍ଵୈନଂ ନାନୁଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ 25 ॥
ଅଥ ଚୈନଂ ନିତ୍ୟଜାତଂ ନିତ୍ୟଂ ଵା ମନ୍ୟସେ ମୃତମ୍ ।
ତଥାପି ତ୍ଵଂ ମହାବାହୋ ନୈଵଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ 26 ॥
ଜାତସ୍ୟ ହି ଧ୍ରୁଵୋ ମୃତ୍ୟୁର୍ଧ୍ରୁଵଂ ଜନ୍ମ ମୃତସ୍ୟ ଚ ।
ତସ୍ମାଦପରିହାର୍ୟେଽର୍ଥେ ନ ତ୍ଵଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ 27 ॥
ଅଵ୍ୟକ୍ତାଦୀନି ଭୂତାନି ଵ୍ୟକ୍ତମଧ୍ୟାନି ଭାରତ ।
ଅଵ୍ୟକ୍ତନିଧନାନ୍ୟେଵ ତତ୍ର କା ପରିଦେଵନା ॥ 28 ॥
ଆଶ୍ଚର୍ୟଵତ୍ପଶ୍ୟତି କଶ୍ଚିଦେନମାଶ୍ଚର୍ୟଵଦ୍ଵଦତି ତଥୈଵ ଚାନ୍ୟଃ।
ଆଶ୍ଚର୍ୟଵଚ୍ଚୈନମନ୍ୟଃ ଶୃଣୋତି ଶ୍ରୁତ୍ଵାପ୍ୟେନଂ ଵେଦ ନ ଚୈଵ କଶ୍ଚିତ୍ ॥ 29 ॥
ଦେହୀ ନିତ୍ୟମଵଧ୍ୟୋଽୟଂ ଦେହେ ସର୍ଵସ୍ୟ ଭାରତ ।
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ଵାଣି ଭୂତାନି ନ ତ୍ଵଂ ଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ 30 ॥
ସ୍ଵଧର୍ମମପି ଚାଵେକ୍ଷ୍ୟ ନ ଵିକଂପିତୁମର୍ହସି ।
ଧର୍ମ୍ୟାଦ୍ଧି ୟୁଦ୍ଧାଚ୍ଛ୍ରେୟୋଽନ୍ୟତ୍କ୍ଷତ୍ରିୟସ୍ୟ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ॥ 31 ॥
ୟଦୃଚ୍ଛୟା ଚୋପପନ୍ନଂ ସ୍ଵର୍ଗଦ୍ଵାରମପାଵୃତମ୍ ।
ସୁଖିନଃ କ୍ଷତ୍ରିୟାଃ ପାର୍ଥ ଲଭଂତେ ୟୁଦ୍ଧମୀଦୃଶମ୍ ॥ 32 ॥
ଅଥ ଚେତ୍ତ୍ଵମିମଂ ଧର୍ମ୍ୟଂ ସଂଗ୍ରାମଂ ନ କରିଷ୍ୟସି ।
ତତଃ ସ୍ଵଧର୍ମଂ କୀର୍ତିଂ ଚ ହିତ୍ଵା ପାପମଵାପ୍ସ୍ୟସି ॥ 33 ॥
ଅକୀର୍ତିଂ ଚାପି ଭୂତାନି କଥୟିଷ୍ୟଂତି ତେଽଵ୍ୟୟାମ୍ ।
ସଂଭାଵିତସ୍ୟ ଚାକୀର୍ତିର୍ମରଣାଦତିରିଚ୍ୟତେ ॥ 34 ॥
ଭୟାଦ୍ରଣାଦୁପରତଂ ମଂସ୍ୟଂତେ ତ୍ଵାଂ ମହାରଥାଃ ।
ୟେଷାଂ ଚ ତ୍ଵଂ ବହୁମତୋ ଭୂତ୍ଵା ୟାସ୍ୟସି ଲାଘଵମ୍ ॥ 35 ॥
ଅଵାଚ୍ୟଵାଦାଂଶ୍ଚ ବହୂନ୍ଵଦିଷ୍ୟଂତି ତଵାହିତାଃ ।
ନିଂଦଂତସ୍ତଵ ସାମର୍ଥ୍ୟଂ ତତୋ ଦୁଃଖତରଂ ନୁ କିମ୍ ॥ 36 ॥
ହତୋ ଵା ପ୍ରାପ୍ସ୍ୟସି ସ୍ଵର୍ଗଂ ଜିତ୍ଵା ଵା ଭୋକ୍ଷ୍ୟସେ ମହୀମ୍ ।
ତସ୍ମାଦୁତ୍ତିଷ୍ଠ କୌଂତେୟ ୟୁଦ୍ଧାୟ କୃତନିଶ୍ଚୟଃ ॥ 37 ॥
ସୁଖଦୁଃଖେ ସମେ କୃତ୍ଵା ଲାଭାଲାଭୌ ଜୟାଜୟୌ ।
ତତୋ ୟୁଦ୍ଧାୟ ୟୁଜ୍ୟସ୍ଵ ନୈଵଂ ପାପମଵାପ୍ସ୍ୟସି ॥ 38 ॥
ଏଷା ତେଽଭିହିତା ସାଂଖ୍ୟେ ବୁଦ୍ଧିର୍ୟୋଗେ ତ୍ଵିମାଂ ଶୃଣୁ ।
ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ୟୁକ୍ତୋ ୟୟା ପାର୍ଥ କର୍ମବଂଧଂ ପ୍ରହାସ୍ୟସି ॥ 39 ॥
ନେହାଭିକ୍ରମନାଶୋଽସ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟଵାୟୋ ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
ସ୍ଵଲ୍ପମପ୍ୟସ୍ୟ ଧର୍ମସ୍ୟ ତ୍ରାୟତେ ମହତୋ ଭୟାତ୍ ॥ 40 ॥
ଵ୍ୟଵସାୟାତ୍ମିକା ବୁଦ୍ଧିରେକେହ କୁରୁନଂଦନ ।
ବହୁଶାଖା ହ୍ୟନଂତାଶ୍ଚ ବୁଦ୍ଧୟୋଽଵ୍ୟଵସାୟିନାମ୍ ॥ 41 ॥
ୟାମିମାଂ ପୁଷ୍ପିତାଂ ଵାଚଂ ପ୍ରଵଦଂତ୍ୟଵିପଶ୍ଚିତଃ ।
ଵେଦଵାଦରତାଃ ପାର୍ଥ ନାନ୍ୟଦସ୍ତୀତି ଵାଦିନଃ ॥ 42 ॥
କାମାତ୍ମାନଃ ସ୍ଵର୍ଗପରା ଜନ୍ମକର୍ମଫଲପ୍ରଦାମ୍ ।
କ୍ରିୟାଵିଶେଷବହୁଲାଂ ଭୋଗୈଶ୍ଵର୍ୟଗତିଂ ପ୍ରତି ॥ 43 ॥
ଭୋଗୈଶ୍ଵର୍ୟପ୍ରସକ୍ତାନାଂ ତୟାପହୃତଚେତସାମ୍ ।
ଵ୍ୟଵସାୟାତ୍ମିକା ବୁଦ୍ଧିଃ ସମାଧୌ ନ ଵିଧୀୟତେ ॥ 44 ॥
ତ୍ରୈଗୁଣ୍ୟଵିଷୟା ଵେଦା ନିସ୍ତ୍ରୈଗୁଣ୍ୟୋ ଭଵାର୍ଜୁନ ।
ନିର୍ଦ୍ଵଂଦ୍ଵୋ ନିତ୍ୟସତ୍ତ୍ଵସ୍ଥୋ ନିର୍ୟୋଗକ୍ଷେମ ଆତ୍ମଵାନ୍ ॥ 45 ॥
ୟାଵାନର୍ଥ ଉଦପାନେ ସର୍ଵତଃ ସଂପ୍ଲୁତୋଦକେ ।
ତାଵାନ୍ସର୍ଵେଷୁ ଵେଦେଷୁ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ୟ ଵିଜାନତଃ ॥ 46 ॥
କର୍ମଣ୍ୟେଵାଧିକାରସ୍ତେ ମା ଫଲେଷୁ କଦାଚନ ।
ମା କର୍ମଫଲହେତୁର୍ଭୂର୍ମା ତେ ସଂଗୋଽସ୍ତ୍ଵକର୍ମଣି ॥ 47 ॥
ୟୋଗସ୍ଥଃ କୁରୁ କର୍ମାଣି ସଂଗଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ଧନଂଜୟ ।
ସିଦ୍ଧ୍ୟସିଦ୍ଧ୍ୟୋଃ ସମୋ ଭୂତ୍ଵା ସମତ୍ଵଂ ୟୋଗ ଉଚ୍ୟତେ ॥ 48 ॥
ଦୂରେଣ ହ୍ୟଵରଂ କର୍ମ ବୁଦ୍ଧିୟୋଗାଦ୍ଧନଂଜୟ ।
ବୁଦ୍ଧୌ ଶରଣମନ୍ଵିଚ୍ଛ କୃପଣାଃ ଫଲହେତଵଃ ॥ 49 ॥
ବୁଦ୍ଧିୟୁକ୍ତୋ ଜହାତୀହ ଉଭେ ସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତେ ।
ତସ୍ମାଦ୍ୟୋଗାୟ ୟୁଜ୍ୟସ୍ଵ ୟୋଗଃ କର୍ମସୁ କୌଶଲମ୍ ॥ 50 ॥
କର୍ମଜଂ ବୁଦ୍ଧିୟୁକ୍ତା ହି ଫଲଂ ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ମନୀଷିଣଃ ।
ଜନ୍ମବଂଧଵିନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ପଦଂ ଗଚ୍ଛଂତ୍ୟନାମୟମ୍ ॥ 51 ॥
ୟଦା ତେ ମୋହକଲିଲଂ ବୁଦ୍ଧିର୍ଵ୍ୟତିତରିଷ୍ୟତି ।
ତଦା ଗଂତାସି ନିର୍ଵେଦଂ ଶ୍ରୋତଵ୍ୟସ୍ୟ ଶ୍ରୁତସ୍ୟ ଚ ॥ 52 ॥
ଶ୍ରୁତିଵିପ୍ରତିପନ୍ନା ତେ ୟଦା ସ୍ଥାସ୍ୟତି ନିଶ୍ଚଲା ।
ସମାଧାଵଚଲା ବୁଦ୍ଧିସ୍ତଦା ୟୋଗମଵାପ୍ସ୍ୟସି ॥ 53 ॥
ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ ।
ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞସ୍ୟ କା ଭାଷା ସମାଧିସ୍ଥସ୍ୟ କେଶଵ ।
ସ୍ଥିତଧୀଃ କିଂ ପ୍ରଭାଷେତ କିମାସୀତ ଵ୍ରଜେତ କିମ୍ ॥ 54 ॥
ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ ।
ପ୍ରଜହାତି ୟଦା କାମାନ୍ସର୍ଵାନ୍ପାର୍ଥ ମନୋଗତାନ୍ ।
ଆତ୍ମନ୍ୟେଵାତ୍ମନା ତୁଷ୍ଟଃ ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞସ୍ତଦୋଚ୍ୟତେ ॥ 55 ॥
ଦୁଃଖେଷ୍ଵନୁଦ୍ଵିଗ୍ନମନାଃ ସୁଖେଷୁ ଵିଗତସ୍ପୃହଃ ।
ଵୀତରାଗଭୟକ୍ରୋଧଃ ସ୍ଥିତଧୀର୍ମୁନିରୁଚ୍ୟତେ ॥ 56 ॥
ୟଃ ସର୍ଵତ୍ରାନଭିସ୍ନେହସ୍ତତ୍ତତ୍ପ୍ରାପ୍ୟ ଶୁଭାଶୁଭମ୍ ।
ନାଭିନଂଦତି ନ ଦ୍ଵେଷ୍ଟି ତସ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ 57 ॥
ୟଦା ସଂହରତେ ଚାୟଂ କୂର୍ମୋଽଂଗାନୀଵ ସର୍ଵଶଃ ।
ଇଂଦ୍ରିୟାଣୀଂଦ୍ରିୟାର୍ଥେଭ୍ୟସ୍ତସ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ 58 ॥
ଵିଷୟା ଵିନିଵର୍ତଂତେ ନିରାହାରସ୍ୟ ଦେହିନଃ ।
ରସଵର୍ଜଂ ରସୋଽପ୍ୟସ୍ୟ ପରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ନିଵର୍ତତେ ॥ 59 ॥
ୟତତୋ ହ୍ୟପି କୌଂତେୟ ପୁରୁଷସ୍ୟ ଵିପଶ୍ଚିତଃ ।
ଇଂଦ୍ରିୟାଣି ପ୍ରମାଥୀନି ହରଂତି ପ୍ରସଭଂ ମନଃ ॥ 60 ॥
ତାନି ସର୍ଵାଣି ସଂୟମ୍ୟ ୟୁକ୍ତ ଆସୀତ ମତ୍ପରଃ ।
ଵଶେ ହି ୟସ୍ୟେଂଦ୍ରିୟାଣି ତସ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ 61 ॥
ଧ୍ୟାୟତୋ ଵିଷୟାନ୍ପୁଂସଃ ସଂଗସ୍ତେଷୂପଜାୟତେ ।
ସଂଗାତ୍ସଂଜାୟତେ କାମଃ କାମାତ୍କ୍ରୋଧୋଽଭିଜାୟତେ ॥ 62 ॥
କ୍ରୋଧାଦ୍ଭଵତି ସଂମୋହଃ ସଂମୋହାତ୍ସ୍ମୃତିଵିଭ୍ରମଃ ।
ସ୍ମୃତିଭ୍ରଂଶାଦ୍ବୁଦ୍ଧିନାଶୋ ବୁଦ୍ଧିନାଶାତ୍ପ୍ରଣଶ୍ୟତି ॥ 63 ॥
ରାଗଦ୍ଵେଷଵିମୁକ୍ତୈସ୍ତୁ ଵିଷୟାନିଂଦ୍ରିୟୈଶ୍ଚରନ୍ ।
ଆତ୍ମଵଶ୍ୟୈର୍ଵିଧେୟାତ୍ମା ପ୍ରସାଦମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 64 ॥
ପ୍ରସାଦେ ସର୍ଵଦୁଃଖାନାଂ ହାନିରସ୍ୟୋପଜାୟତେ ।
ପ୍ରସନ୍ନଚେତସୋ ହ୍ୟାଶୁ ବୁଦ୍ଧିଃ ପର୍ୟଵତିଷ୍ଠତେ ॥ 65 ॥
ନାସ୍ତି ବୁଦ୍ଧିରୟୁକ୍ତସ୍ୟ ନ ଚାୟୁକ୍ତସ୍ୟ ଭାଵନା ।
ନ ଚାଭାଵୟତଃ ଶାଂତିରଶାଂତସ୍ୟ କୁତଃ ସୁଖମ୍ ॥ 66 ॥
ଇଂଦ୍ରିୟାଣାଂ ହି ଚରତାଂ ୟନ୍ମନୋଽନୁଵିଧୀୟତେ ।
ତଦସ୍ୟ ହରତି ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ଵାୟୁର୍ନାଵମିଵାଂଭସି ॥ 67 ॥
ତସ୍ମାଦ୍ୟସ୍ୟ ମହାବାହୋ ନିଗୃହୀତାନି ସର୍ଵଶଃ ।
ଇଂଦ୍ରିୟାଣୀଂଦ୍ରିୟାର୍ଥେଭ୍ୟସ୍ତସ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ 68 ॥
ୟା ନିଶା ସର୍ଵଭୂତାନାଂ ତସ୍ୟାଂ ଜାଗର୍ତି ସଂୟମୀ ।
ୟସ୍ୟାଂ ଜାଗ୍ରତି ଭୂତାନି ସା ନିଶା ପଶ୍ୟତୋ ମୁନେଃ ॥ 69 ॥
ଆପୂର୍ୟମାଣମଚଲପ୍ରତିଷ୍ଠଂ ସମୁଦ୍ରମାପଃ ପ୍ରଵିଶଂତି ୟଦ୍ଵତ୍।
ତଦ୍ଵତ୍କାମା ୟଂ ପ୍ରଵିଶଂତି ସର୍ଵେ ସ ଶାଂତିମାପ୍ନୋତି ନ କାମକାମୀ ॥ 70 ॥
ଵିହାୟ କାମାନ୍ୟଃ ସର୍ଵାନ୍ପୁମାଂଶ୍ଚରତି ନିଃସ୍ପୃହଃ ।
ନିର୍ମମୋ ନିରହଂକାରଃ ସ ଶାଂତିମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 71 ॥
ଏଷା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍ଥିତିଃ ପାର୍ଥ ନୈନାଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ଵିମୁହ୍ୟତି ।
ସ୍ଥିତ୍ଵାସ୍ୟାମଂତକାଲେଽପି ବ୍ରହ୍ମନିର୍ଵାଣମୃଚ୍ଛତି ॥ 72 ॥
ଓଂ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାୟାଂ ୟୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ
ସାଂଖ୍ୟୟୋଗୋ ନାମ ଦ୍ଵିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥2 ॥