ଶ୍ରୀ ରାମ ଚରିତ ମାନସ – ଉତ୍ତରକାଂଡ

ଶ୍ରୀ ଗଣେଶାୟ ନମଃ
ଶ୍ରୀଜାନକୀଵଲ୍ଲଭୋ ଵିଜୟତେ
ଶ୍ରୀରାମଚରିତମାନସ
ସପ୍ତମ ସୋପାନ (ଉତ୍ତରକାଂଡ)

କେକୀକଂଠାଭନୀଲଂ ସୁରଵରଵିଲସଦ୍ଵିପ୍ରପାଦାବ୍ଜଚିହ୍ନଂ
ଶୋଭାଢ୍ୟଂ ପୀତଵସ୍ତ୍ରଂ ସରସିଜନୟନଂ ସର୍ଵଦା ସୁପ୍ରସନ୍ନମ୍।
ପାଣୌ ନାରାଚଚାପଂ କପିନିକରୟୁତଂ ବଂଧୁନା ସେଵ୍ୟମାନଂ
ନୌମୀଡ୍ୟଂ ଜାନକୀଶଂ ରଘୁଵରମନିଶଂ ପୁଷ୍ପକାରୂଢରାମମ୍ ॥ 1 ॥

କୋସଲେଂଦ୍ରପଦକଂଜମଂଜୁଲୌ କୋମଲାଵଜମହେଶଵଂଦିତୌ।
ଜାନକୀକରସରୋଜଲାଲିତୌ ଚିଂତକସ୍ୟ ମନଭୃଂଗସଡ୍ଗିନୌ ॥ 2 ॥

କୁଂଦିଂଦୁଦରଗୌରସୁଂଦରଂ ଅଂବିକାପତିମଭୀଷ୍ଟସିଦ୍ଧିଦମ୍।
କାରୁଣୀକକଲକଂଜଲୋଚନଂ ନୌମି ଶଂକରମନଂଗମୋଚନମ୍ ॥ 3 ॥

ଦୋ. ରହା ଏକ ଦିନ ଅଵଧି କର ଅତି ଆରତ ପୁର ଲୋଗ।
ଜହଁ ତହଁ ସୋଚହିଂ ନାରି ନର କୃସ ତନ ରାମ ବିୟୋଗ ॥
ସଗୁନ ହୋହିଂ ସୁଂଦର ସକଲ ମନ ପ୍ରସନ୍ନ ସବ କେର।
ପ୍ରଭୁ ଆଗଵନ ଜନାଵ ଜନୁ ନଗର ରମ୍ୟ ଚହୁଁ ଫେର ॥
କୌସଲ୍ୟାଦି ମାତୁ ସବ ମନ ଅନଂଦ ଅସ ହୋଇ।
ଆୟୁ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଅନୁଜ ଜୁତ କହନ ଚହତ ଅବ କୋଇ ॥
ଭରତ ନୟନ ଭୁଜ ଦଚ୍ଛିନ ଫରକତ ବାରହିଂ ବାର।
ଜାନି ସଗୁନ ମନ ହରଷ ଅତି ଲାଗେ କରନ ବିଚାର ॥
ରହେଉ ଏକ ଦିନ ଅଵଧି ଅଧାରା। ସମୁଝତ ମନ ଦୁଖ ଭୟୁ ଅପାରା ॥
କାରନ କଵନ ନାଥ ନହିଂ ଆୟୁ। ଜାନି କୁଟିଲ କିଧୌଂ ମୋହି ବିସରାୟୁ ॥
ଅହହ ଧନ୍ୟ ଲଛିମନ ବଡ଼ଭାଗୀ। ରାମ ପଦାରବିଂଦୁ ଅନୁରାଗୀ ॥
କପଟୀ କୁଟିଲ ମୋହି ପ୍ରଭୁ ଚୀନ୍ହା। ତାତେ ନାଥ ସଂଗ ନହିଂ ଲୀନ୍ହା ॥
ଜୌଂ କରନୀ ସମୁଝୈ ପ୍ରଭୁ ମୋରୀ। ନହିଂ ନିସ୍ତାର କଲପ ସତ କୋରୀ ॥
ଜନ ଅଵଗୁନ ପ୍ରଭୁ ମାନ ନ କ୍AU। ଦୀନ ବଂଧୁ ଅତି ମୃଦୁଲ ସୁଭ୍AU ॥
ମୋରି ଜିୟଁ ଭରୋସ ଦୃଢ଼ ସୋଈ। ମିଲିହହିଂ ରାମ ସଗୁନ ସୁଭ ହୋଈ ॥
ବୀତେଂ ଅଵଧି ରହହି ଜୌଂ ପ୍ରାନା। ଅଧମ କଵନ ଜଗ ମୋହି ସମାନା ॥

ଦୋ. ରାମ ବିରହ ସାଗର ମହଁ ଭରତ ମଗନ ମନ ହୋତ।
ବିପ୍ର ରୂପ ଧରି ପଵନ ସୁତ ଆଇ ଗୟୁ ଜନୁ ପୋତ ॥ 1(କ) ॥

ବୈଠି ଦେଖି କୁସାସନ ଜଟା ମୁକୁଟ କୃସ ଗାତ।
ରାମ ରାମ ରଘୁପତି ଜପତ ସ୍ତ୍ରଵତ ନୟନ ଜଲଜାତ ॥ 1(ଖ) ॥

ଦେଖତ ହନୂମାନ ଅତି ହରଷେଉ। ପୁଲକ ଗାତ ଲୋଚନ ଜଲ ବରଷେଉ ॥
ମନ ମହଁ ବହୁତ ଭାଁତି ସୁଖ ମାନୀ। ବୋଲେଉ ଶ୍ରଵନ ସୁଧା ସମ ବାନୀ ॥
ଜାସୁ ବିରହଁ ସୋଚହୁ ଦିନ ରାତୀ। ରଟହୁ ନିରଂତର ଗୁନ ଗନ ପାଁତୀ ॥
ରଘୁକୁଲ ତିଲକ ସୁଜନ ସୁଖଦାତା। ଆୟୁ କୁସଲ ଦେଵ ମୁନି ତ୍ରାତା ॥
ରିପୁ ରନ ଜୀତି ସୁଜସ ସୁର ଗାଵତ। ସୀତା ସହିତ ଅନୁଜ ପ୍ରଭୁ ଆଵତ ॥
ସୁନତ ବଚନ ବିସରେ ସବ ଦୂଖା। ତୃଷାଵଂତ ଜିମି ପାଇ ପିୟୂଷା ॥
କୋ ତୁମ୍ହ ତାତ କହାଁ ତେ ଆଏ। ମୋହି ପରମ ପ୍ରିୟ ବଚନ ସୁନାଏ ॥
ମାରୁତ ସୁତ ମୈଂ କପି ହନୁମାନା। ନାମୁ ମୋର ସୁନୁ କୃପାନିଧାନା ॥
ଦୀନବଂଧୁ ରଘୁପତି କର କିଂକର। ସୁନତ ଭରତ ଭେଂଟେଉ ଉଠି ସାଦର ॥
ମିଲତ ପ୍ରେମ ନହିଂ ହୃଦୟଁ ସମାତା। ନୟନ ସ୍ତ୍ରଵତ ଜଲ ପୁଲକିତ ଗାତା ॥
କପି ତଵ ଦରସ ସକଲ ଦୁଖ ବୀତେ। ମିଲେ ଆଜୁ ମୋହି ରାମ ପିରୀତେ ॥
ବାର ବାର ବୂଝୀ କୁସଲାତା। ତୋ କହୁଁ ଦେଉଁ କାହ ସୁନୁ ଭ୍ରାତା ॥
ଏହି ସଂଦେସ ସରିସ ଜଗ ମାହୀଂ। କରି ବିଚାର ଦେଖେଉଁ କଛୁ ନାହୀମ୍ ॥
ନାହିନ ତାତ ଉରିନ ମୈଂ ତୋହୀ। ଅବ ପ୍ରଭୁ ଚରିତ ସୁନାଵହୁ ମୋହୀ ॥
ତବ ହନୁମଂତ ନାଇ ପଦ ମାଥା। କହେ ସକଲ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାଥା ॥
କହୁ କପି କବହୁଁ କୃପାଲ ଗୋସାଈଂ। ସୁମିରହିଂ ମୋହି ଦାସ କୀ ନାଈମ୍ ॥

ଛଂ. ନିଜ ଦାସ ଜ୍ୟୋଂ ରଘୁବଂସଭୂଷନ କବହୁଁ ମମ ସୁମିରନ କର୍ ୟୋ।
ସୁନି ଭରତ ବଚନ ବିନୀତ ଅତି କପି ପୁଲକିତ ତନ ଚରନନ୍ହି ପର୍ ୟୋ ॥
ରଘୁବୀର ନିଜ ମୁଖ ଜାସୁ ଗୁନ ଗନ କହତ ଅଗ ଜଗ ନାଥ ଜୋ।
କାହେ ନ ହୋଇ ବିନୀତ ପରମ ପୁନୀତ ସଦଗୁନ ସିଂଧୁ ସୋ ॥

ଦୋ. ରାମ ପ୍ରାନ ପ୍ରିୟ ନାଥ ତୁମ୍ହ ସତ୍ୟ ବଚନ ମମ ତାତ।
ପୁନି ପୁନି ମିଲତ ଭରତ ସୁନି ହରଷ ନ ହୃଦୟଁ ସମାତ ॥ 2(କ) ॥

ସୋ. ଭରତ ଚରନ ସିରୁ ନାଇ ତୁରିତ ଗୟୁ କପି ରାମ ପହିଂ।
କହୀ କୁସଲ ସବ ଜାଇ ହରଷି ଚଲେଉ ପ୍ରଭୁ ଜାନ ଚଢ଼ଇ ॥ 2(ଖ) ॥

ହରଷି ଭରତ କୋସଲପୁର ଆଏ। ସମାଚାର ସବ ଗୁରହି ସୁନାଏ ॥
ପୁନି ମଂଦିର ମହଁ ବାତ ଜନାଈ। ଆଵତ ନଗର କୁସଲ ରଘୁରାଈ ॥
ସୁନତ ସକଲ ଜନନୀଂ ଉଠି ଧାଈଂ। କହି ପ୍ରଭୁ କୁସଲ ଭରତ ସମୁଝାଈ ॥
ସମାଚାର ପୁରବାସିଂହ ପାଏ। ନର ଅରୁ ନାରି ହରଷି ସବ ଧାଏ ॥
ଦଧି ଦୁର୍ବା ରୋଚନ ଫଲ ଫୂଲା। ନଵ ତୁଲସୀ ଦଲ ମଂଗଲ ମୂଲା ॥
ଭରି ଭରି ହେମ ଥାର ଭାମିନୀ। ଗାଵତ ଚଲିଂ ସିଂଧୁ ସିଂଧୁରଗାମିନୀ ॥
ଜେ ଜୈସେହିଂ ତୈସେହିଂ ଉଟି ଧାଵହିଂ। ବାଲ ବୃଦ୍ଧ କହଁ ସଂଗ ନ ଲାଵହିମ୍ ॥
ଏକ ଏକନ୍ହ କହଁ ବୂଝହିଂ ଭାଈ। ତୁମ୍ହ ଦେଖେ ଦୟାଲ ରଘୁରାଈ ॥
ଅଵଧପୁରୀ ପ୍ରଭୁ ଆଵତ ଜାନୀ। ଭୀ ସକଲ ସୋଭା କୈ ଖାନୀ ॥
ବହି ସୁହାଵନ ତ୍ରିବିଧ ସମୀରା। ଭି ସରଜୂ ଅତି ନିର୍ମଲ ନୀରା ॥

ଦୋ. ହରଷିତ ଗୁର ପରିଜନ ଅନୁଜ ଭୂସୁର ବୃଂଦ ସମେତ।
ଚଲେ ଭରତ ମନ ପ୍ରେମ ଅତି ସନ୍ମୁଖ କୃପାନିକେତ ॥ 3(କ) ॥

ବହୁତକ ଚଢ଼ଈ ଅଟାରିନ୍ହ ନିରଖହିଂ ଗଗନ ବିମାନ।
ଦେଖି ମଧୁର ସୁର ହରଷିତ କରହିଂ ସୁମଂଗଲ ଗାନ ॥ 3(ଖ) ॥

ରାକା ସସି ରଘୁପତି ପୁର ସିଂଧୁ ଦେଖି ହରଷାନ।
ବଢ଼ୟୋ କୋଲାହଲ କରତ ଜନୁ ନାରି ତରଂଗ ସମାନ ॥ 3(ଗ) ॥

ଇହାଁ ଭାନୁକୁଲ କମଲ ଦିଵାକର। କପିନ୍ହ ଦେଖାଵତ ନଗର ମନୋହର ॥
ସୁନୁ କପୀସ ଅଂଗଦ ଲଂକେସା। ପାଵନ ପୁରୀ ରୁଚିର ୟହ ଦେସା ॥
ଜଦ୍ୟପି ସବ ବୈକୁଂଠ ବଖାନା। ବେଦ ପୁରାନ ବିଦିତ ଜଗୁ ଜାନା ॥
ଅଵଧପୁରୀ ସମ ପ୍ରିୟ ନହିଂ ସୋଊ। ୟହ ପ୍ରସଂଗ ଜାନି କୌ କୋଊ ॥
ଜନ୍ମଭୂମି ମମ ପୁରୀ ସୁହାଵନି। ଉତ୍ତର ଦିସି ବହ ସରଜୂ ପାଵନି ॥
ଜା ମଜ୍ଜନ ତେ ବିନହିଂ ପ୍ରୟାସା। ମମ ସମୀପ ନର ପାଵହିଂ ବାସା ॥
ଅତି ପ୍ରିୟ ମୋହି ଇହାଁ କେ ବାସୀ। ମମ ଧାମଦା ପୁରୀ ସୁଖ ରାସୀ ॥
ହରଷେ ସବ କପି ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବାନୀ। ଧନ୍ୟ ଅଵଧ ଜୋ ରାମ ବଖାନୀ ॥

ଦୋ. ଆଵତ ଦେଖି ଲୋଗ ସବ କୃପାସିଂଧୁ ଭଗଵାନ।
ନଗର ନିକଟ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରେରେଉ ଉତରେଉ ଭୂମି ବିମାନ ॥ 4(କ) ॥

ଉତରି କହେଉ ପ୍ରଭୁ ପୁଷ୍ପକହି ତୁମ୍ହ କୁବେର ପହିଂ ଜାହୁ।
ପ୍ରେରିତ ରାମ ଚଲେଉ ସୋ ହରଷୁ ବିରହୁ ଅତି ତାହୁ ॥ 4(ଖ) ॥

ଆଏ ଭରତ ସଂଗ ସବ ଲୋଗା। କୃସ ତନ ଶ୍ରୀରଘୁବୀର ବିୟୋଗା ॥
ବାମଦେଵ ବସିଷ୍ଠ ମୁନିନାୟକ। ଦେଖେ ପ୍ରଭୁ ମହି ଧରି ଧନୁ ସାୟକ ॥
ଧାଇ ଧରେ ଗୁର ଚରନ ସରୋରୁହ। ଅନୁଜ ସହିତ ଅତି ପୁଲକ ତନୋରୁହ ॥
ଭେଂଟି କୁସଲ ବୂଝୀ ମୁନିରାୟା। ହମରେଂ କୁସଲ ତୁମ୍ହାରିହିଂ ଦାୟା ॥
ସକଲ ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ମିଲି ନାୟୁ ମାଥା। ଧର୍ମ ଧୁରଂଧର ରଘୁକୁଲନାଥା ॥
ଗହେ ଭରତ ପୁନି ପ୍ରଭୁ ପଦ ପଂକଜ। ନମତ ଜିନ୍ହହି ସୁର ମୁନି ସଂକର ଅଜ ॥
ପରେ ଭୂମି ନହିଂ ଉଠତ ଉଠାଏ। ବର କରି କୃପାସିଂଧୁ ଉର ଲାଏ ॥
ସ୍ୟାମଲ ଗାତ ରୋମ ଭେ ଠାଢ଼ଏ। ନଵ ରାଜୀଵ ନୟନ ଜଲ ବାଢ଼ଏ ॥

ଛଂ. ରାଜୀଵ ଲୋଚନ ସ୍ତ୍ରଵତ ଜଲ ତନ ଲଲିତ ପୁଲକାଵଲି ବନୀ।
ଅତି ପ୍ରେମ ହୃଦୟଁ ଲଗାଇ ଅନୁଜହି ମିଲେ ପ୍ରଭୁ ତ୍ରିଭୁଅନ ଧନୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ମିଲତ ଅନୁଜହି ସୋହ ମୋ ପହିଂ ଜାତି ନହିଂ ଉପମା କହୀ।
ଜନୁ ପ୍ରେମ ଅରୁ ସିଂଗାର ତନୁ ଧରି ମିଲେ ବର ସୁଷମା ଲହୀ ॥ 1 ॥

ବୂଝତ କୃପାନିଧି କୁସଲ ଭରତହି ବଚନ ବେଗି ନ ଆଵୀ।
ସୁନୁ ସିଵା ସୋ ସୁଖ ବଚନ ମନ ତେ ଭିନ୍ନ ଜାନ ଜୋ ପାଵୀ ॥
ଅବ କୁସଲ କୌସଲନାଥ ଆରତ ଜାନି ଜନ ଦରସନ ଦିୟୋ।
ବୂଡ଼ତ ବିରହ ବାରୀସ କୃପାନିଧାନ ମୋହି କର ଗହି ଲିୟୋ ॥ 2 ॥

ଦୋ. ପୁନି ପ୍ରଭୁ ହରଷି ସତ୍ରୁହନ ଭେଂଟେ ହୃଦୟଁ ଲଗାଇ।
ଲଛିମନ ଭରତ ମିଲେ ତବ ପରମ ପ୍ରେମ ଦୌ ଭାଇ ॥ 5 ॥

ଭରତାନୁଜ ଲଛିମନ ପୁନି ଭେଂଟେ। ଦୁସହ ବିରହ ସଂଭଵ ଦୁଖ ମେଟେ ॥
ସୀତା ଚରନ ଭରତ ସିରୁ ନାଵା। ଅନୁଜ ସମେତ ପରମ ସୁଖ ପାଵା ॥
ପ୍ରଭୁ ବିଲୋକି ହରଷେ ପୁରବାସୀ। ଜନିତ ବିୟୋଗ ବିପତି ସବ ନାସୀ ॥
ପ୍ରେମାତୁର ସବ ଲୋଗ ନିହାରୀ। କୌତୁକ କୀନ୍ହ କୃପାଲ ଖରାରୀ ॥
ଅମିତ ରୂପ ପ୍ରଗଟେ ତେହି କାଲା। ଜଥାଜୋଗ ମିଲେ ସବହି କୃପାଲା ॥
କୃପାଦୃଷ୍ଟି ରଘୁବୀର ବିଲୋକୀ। କିଏ ସକଲ ନର ନାରି ବିସୋକୀ ॥
ଛନ ମହିଂ ସବହି ମିଲେ ଭଗଵାନା। ଉମା ମରମ ୟହ କାହୁଁ ନ ଜାନା ॥
ଏହି ବିଧି ସବହି ସୁଖୀ କରି ରାମା। ଆଗେଂ ଚଲେ ସୀଲ ଗୁନ ଧାମା ॥
କୌସଲ୍ୟାଦି ମାତୁ ସବ ଧାଈ। ନିରଖି ବଚ୍ଛ ଜନୁ ଧେନୁ ଲଵାଈ ॥

ଛଂ. ଜନୁ ଧେନୁ ବାଲକ ବଚ୍ଛ ତଜି ଗୃହଁ ଚରନ ବନ ପରବସ ଗୀଂ।
ଦିନ ଅଂତ ପୁର ରୁଖ ସ୍ତ୍ରଵତ ଥନ ହୁଂକାର କରି ଧାଵତ ଭୀ ॥
ଅତି ପ୍ରେମ ସବ ମାତୁ ଭେଟୀଂ ବଚନ ମୃଦୁ ବହୁବିଧି କହେ।
ଗି ବିଷମ ବିୟୋଗ ଭଵ ତିନ୍ହ ହରଷ ସୁଖ ଅଗନିତ ଲହେ ॥

ଦୋ. ଭେଟେଉ ତନୟ ସୁମିତ୍ରାଁ ରାମ ଚରନ ରତି ଜାନି।
ରାମହି ମିଲତ କୈକେଈ ହୃଦୟଁ ବହୁତ ସକୁଚାନି ॥ 6(କ) ॥

ଲଛିମନ ସବ ମାତନ୍ହ ମିଲି ହରଷେ ଆସିଷ ପାଇ।
କୈକେଇ କହଁ ପୁନି ପୁନି ମିଲେ ମନ କର ଛୋଭୁ ନ ଜାଇ ॥ 6 ॥

ସାସୁନ୍ହ ସବନି ମିଲୀ ବୈଦେହୀ। ଚରନନ୍ହି ଲାଗି ହରଷୁ ଅତି ତେହୀ ॥
ଦେହିଂ ଅସୀସ ବୂଝି କୁସଲାତା। ହୋଇ ଅଚଲ ତୁମ୍ହାର ଅହିଵାତା ॥
ସବ ରଘୁପତି ମୁଖ କମଲ ବିଲୋକହିଂ। ମଂଗଲ ଜାନି ନୟନ ଜଲ ରୋକହିମ୍ ॥
କନକ ଥାର ଆରତି ଉତାରହିଂ। ବାର ବାର ପ୍ରଭୁ ଗାତ ନିହାରହିମ୍ ॥
ନାନା ଭାଁତି ନିଛାଵରି କରହୀଂ। ପରମାନଂଦ ହରଷ ଉର ଭରହୀମ୍ ॥
କୌସଲ୍ୟା ପୁନି ପୁନି ରଘୁବୀରହି। ଚିତଵତି କୃପାସିଂଧୁ ରନଧୀରହି ॥
ହୃଦୟଁ ବିଚାରତି ବାରହିଂ ବାରା। କଵନ ଭାଁତି ଲଂକାପତି ମାରା ॥
ଅତି ସୁକୁମାର ଜୁଗଲ ମେରେ ବାରେ। ନିସିଚର ସୁଭଟ ମହାବଲ ଭାରେ ॥

ଦୋ. ଲଛିମନ ଅରୁ ସୀତା ସହିତ ପ୍ରଭୁହି ବିଲୋକତି ମାତୁ।
ପରମାନଂଦ ମଗନ ମନ ପୁନି ପୁନି ପୁଲକିତ ଗାତୁ ॥ 7 ॥

ଲଂକାପତି କପୀସ ନଲ ନୀଲା। ଜାମଵଂତ ଅଂଗଦ ସୁଭସୀଲା ॥
ହନୁମଦାଦି ସବ ବାନର ବୀରା। ଧରେ ମନୋହର ମନୁଜ ସରୀରା ॥
ଭରତ ସନେହ ସୀଲ ବ୍ରତ ନେମା। ସାଦର ସବ ବରନହିଂ ଅତି ପ୍ରେମା ॥
ଦେଖି ନଗରବାସିଂହ କୈ ରୀତୀ। ସକଲ ସରାହହି ପ୍ରଭୁ ପଦ ପ୍ରୀତୀ ॥
ପୁନି ରଘୁପତି ସବ ସଖା ବୋଲାଏ। ମୁନି ପଦ ଲାଗହୁ ସକଲ ସିଖାଏ ॥
ଗୁର ବସିଷ୍ଟ କୁଲପୂଜ୍ୟ ହମାରେ। ଇନ୍ହ କୀ କୃପାଁ ଦନୁଜ ରନ ମାରେ ॥
ଏ ସବ ସଖା ସୁନହୁ ମୁନି ମେରେ। ଭେ ସମର ସାଗର କହଁ ବେରେ ॥
ମମ ହିତ ଲାଗି ଜନ୍ମ ଇନ୍ହ ହାରେ। ଭରତହୁ ତେ ମୋହି ଅଧିକ ପିଆରେ ॥
ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ମଗନ ସବ ଭେ। ନିମିଷ ନିମିଷ ଉପଜତ ସୁଖ ନେ ॥

ଦୋ. କୌସଲ୍ୟା କେ ଚରନନ୍ହି ପୁନି ତିନ୍ହ ନାୟୁ ମାଥ ॥
ଆସିଷ ଦୀନ୍ହେ ହରଷି ତୁମ୍ହ ପ୍ରିୟ ମମ ଜିମି ରଘୁନାଥ ॥ 8(କ) ॥

ସୁମନ ବୃଷ୍ଟି ନଭ ସଂକୁଲ ଭଵନ ଚଲେ ସୁଖକଂଦ।
ଚଢ଼ଈ ଅଟାରିନ୍ହ ଦେଖହିଂ ନଗର ନାରି ନର ବୃଂଦ ॥ 8(ଖ) ॥

କଂଚନ କଲସ ବିଚିତ୍ର ସଁଵାରେ। ସବହିଂ ଧରେ ସଜି ନିଜ ନିଜ ଦ୍ଵାରେ ॥
ବଂଦନଵାର ପତାକା କେତୂ। ସବନ୍ହି ବନାଏ ମଂଗଲ ହେତୂ ॥
ବୀଥୀଂ ସକଲ ସୁଗଂଧ ସିଂଚାଈ। ଗଜମନି ରଚି ବହୁ ଚୌକ ପୁରାଈ ॥
ନାନା ଭାଁତି ସୁମଂଗଲ ସାଜେ। ହରଷି ନଗର ନିସାନ ବହୁ ବାଜେ ॥
ଜହଁ ତହଁ ନାରି ନିଛାଵର କରହୀଂ। ଦେହିଂ ଅସୀସ ହରଷ ଉର ଭରହୀମ୍ ॥
କଂଚନ ଥାର ଆରତୀ ନାନା। ଜୁବତୀ ସଜେଂ କରହିଂ ସୁଭ ଗାନା ॥
କରହିଂ ଆରତୀ ଆରତିହର କେଂ। ରଘୁକୁଲ କମଲ ବିପିନ ଦିନକର କେମ୍ ॥
ପୁର ସୋଭା ସଂପତି କଲ୍ୟାନା। ନିଗମ ସେଷ ସାରଦା ବଖାନା ॥
ତେଉ ୟହ ଚରିତ ଦେଖି ଠଗି ରହହୀଂ। ଉମା ତାସୁ ଗୁନ ନର କିମି କହହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ନାରି କୁମୁଦିନୀଂ ଅଵଧ ସର ରଘୁପତି ବିରହ ଦିନେସ।
ଅସ୍ତ ଭେଁ ବିଗସତ ଭୀଂ ନିରଖି ରାମ ରାକେସ ॥ 9(କ) ॥

ହୋହିଂ ସଗୁନ ସୁଭ ବିବିଧ ବିଧି ବାଜହିଂ ଗଗନ ନିସାନ।
ପୁର ନର ନାରି ସନାଥ କରି ଭଵନ ଚଲେ ଭଗଵାନ ॥ 9(ଖ) ॥

ପ୍ରଭୁ ଜାନୀ କୈକେଈ ଲଜାନୀ। ପ୍ରଥମ ତାସୁ ଗୃହ ଗେ ଭଵାନୀ ॥
ତାହି ପ୍ରବୋଧି ବହୁତ ସୁଖ ଦୀନ୍ହା। ପୁନି ନିଜ ଭଵନ ଗଵନ ହରି କୀନ୍ହା ॥
କୃପାସିଂଧୁ ଜବ ମଂଦିର ଗେ। ପୁର ନର ନାରି ସୁଖୀ ସବ ଭେ ॥
ଗୁର ବସିଷ୍ଟ ଦ୍ଵିଜ ଲିଏ ବୁଲାଈ। ଆଜୁ ସୁଘରୀ ସୁଦିନ ସମୁଦାଈ ॥
ସବ ଦ୍ଵିଜ ଦେହୁ ହରଷି ଅନୁସାସନ। ରାମଚଂଦ୍ର ବୈଠହିଂ ସିଂଘାସନ ॥
ମୁନି ବସିଷ୍ଟ କେ ବଚନ ସୁହାଏ। ସୁନତ ସକଲ ବିପ୍ରନ୍ହ ଅତି ଭାଏ ॥
କହହିଂ ବଚନ ମୃଦୁ ବିପ୍ର ଅନେକା। ଜଗ ଅଭିରାମ ରାମ ଅଭିଷେକା ॥
ଅବ ମୁନିବର ବିଲଂବ ନହିଂ କୀଜେ। ମହାରାଜ କହଁ ତିଲକ କରୀଜୈ ॥

ଦୋ. ତବ ମୁନି କହେଉ ସୁମଂତ୍ର ସନ ସୁନତ ଚଲେଉ ହରଷାଇ।
ରଥ ଅନେକ ବହୁ ବାଜି ଗଜ ତୁରତ ସଁଵାରେ ଜାଇ ॥ 10(କ) ॥

ଜହଁ ତହଁ ଧାଵନ ପଠି ପୁନି ମଂଗଲ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଗାଇ।
ହରଷ ସମେତ ବସିଷ୍ଟ ପଦ ପୁନି ସିରୁ ନାୟୁ ଆଇ ॥ 10(ଖ) ॥

ନଵାନ୍ହପାରାୟଣ, ଆଠଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ଅଵଧପୁରୀ ଅତି ରୁଚିର ବନାଈ। ଦେଵନ୍ହ ସୁମନ ବୃଷ୍ଟି ଝରି ଲାଈ ॥
ରାମ କହା ସେଵକନ୍ହ ବୁଲାଈ। ପ୍ରଥମ ସଖନ୍ହ ଅନ୍ହଵାଵହୁ ଜାଈ ॥
ସୁନତ ବଚନ ଜହଁ ତହଁ ଜନ ଧାଏ। ସୁଗ୍ରୀଵାଦି ତୁରତ ଅନ୍ହଵାଏ ॥
ପୁନି କରୁନାନିଧି ଭରତୁ ହଁକାରେ। ନିଜ କର ରାମ ଜଟା ନିରୁଆରେ ॥
ଅନ୍ହଵାଏ ପ୍ରଭୁ ତୀନିଉ ଭାଈ। ଭଗତ ବଛଲ କୃପାଲ ରଘୁରାଈ ॥
ଭରତ ଭାଗ୍ୟ ପ୍ରଭୁ କୋମଲତାଈ। ସେଷ କୋଟି ସତ ସକହିଂ ନ ଗାଈ ॥
ପୁନି ନିଜ ଜଟା ରାମ ବିବରାଏ। ଗୁର ଅନୁସାସନ ମାଗି ନହାଏ ॥
କରି ମଜ୍ଜନ ପ୍ରଭୁ ଭୂଷନ ସାଜେ। ଅଂଗ ଅନଂଗ ଦେଖି ସତ ଲାଜେ ॥

ଦୋ. ସାସୁନ୍ହ ସାଦର ଜାନକିହି ମଜ୍ଜନ ତୁରତ କରାଇ।
ଦିବ୍ୟ ବସନ ବର ଭୂଷନ ଅଁଗ ଅଁଗ ସଜେ ବନାଇ ॥ 11(କ) ॥

ରାମ ବାମ ଦିସି ସୋଭତି ରମା ରୂପ ଗୁନ ଖାନି।
ଦେଖି ମାତୁ ସବ ହରଷୀଂ ଜନ୍ମ ସୁଫଲ ନିଜ ଜାନି ॥ 11(ଖ) ॥

ସୁନୁ ଖଗେସ ତେହି ଅଵସର ବ୍ରହ୍ମା ସିଵ ମୁନି ବୃଂଦ।
ଚଢ଼ଇ ବିମାନ ଆଏ ସବ ସୁର ଦେଖନ ସୁଖକଂଦ ॥ 11(ଗ) ॥

ପ୍ରଭୁ ବିଲୋକି ମୁନି ମନ ଅନୁରାଗା। ତୁରତ ଦିବ୍ୟ ସିଂଘାସନ ମାଗା ॥
ରବି ସମ ତେଜ ସୋ ବରନି ନ ଜାଈ। ବୈଠେ ରାମ ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ସିରୁ ନାଈ ॥
ଜନକସୁତା ସମେତ ରଘୁରାଈ। ପେଖି ପ୍ରହରଷେ ମୁନି ସମୁଦାଈ ॥
ବେଦ ମଂତ୍ର ତବ ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ଉଚାରେ। ନଭ ସୁର ମୁନି ଜୟ ଜୟତି ପୁକାରେ ॥
ପ୍ରଥମ ତିଲକ ବସିଷ୍ଟ ମୁନି କୀନ୍ହା। ପୁନି ସବ ବିପ୍ରନ୍ହ ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହା ॥
ସୁତ ବିଲୋକି ହରଷୀଂ ମହତାରୀ। ବାର ବାର ଆରତୀ ଉତାରୀ ॥
ବିପ୍ରନ୍ହ ଦାନ ବିବିଧ ବିଧି ଦୀନ୍ହେ। ଜାଚକ ସକଲ ଅଜାଚକ କୀନ୍ହେ ॥
ସିଂଘାସନ ପର ତ୍ରିଭୁଅନ ସାଈ। ଦେଖି ସୁରନ୍ହ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବଜାଈମ୍ ॥

ଛଂ. ନଭ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବାଜହିଂ ବିପୁଲ ଗଂଧର୍ବ କିଂନର ଗାଵହୀଂ।
ନାଚହିଂ ଅପଛରା ବୃଂଦ ପରମାନଂଦ ସୁର ମୁନି ପାଵହୀମ୍ ॥
ଭରତାଦି ଅନୁଜ ବିଭୀଷନାଂଗଦ ହନୁମଦାଦି ସମେତ ତେ।
ଗହେଂ ଛତ୍ର ଚାମର ବ୍ୟଜନ ଧନୁ ଅସି ଚର୍ମ ସକ୍ତି ବିରାଜତେ ॥ 1 ॥

ଶ୍ରୀ ସହିତ ଦିନକର ବଂସ ବୂଷନ କାମ ବହୁ ଛବି ସୋହୀ।
ନଵ ଅଂବୁଧର ବର ଗାତ ଅଂବର ପୀତ ସୁର ମନ ମୋହୀ ॥
ମୁକୁଟାଂଗଦାଦି ବିଚିତ୍ର ଭୂଷନ ଅଂଗ ଅଂଗନ୍ହି ପ୍ରତି ସଜେ।
ଅଂଭୋଜ ନୟନ ବିସାଲ ଉର ଭୁଜ ଧନ୍ୟ ନର ନିରଖଂତି ଜେ ॥ 2 ॥

ଦୋ. ଵହ ସୋଭା ସମାଜ ସୁଖ କହତ ନ ବନି ଖଗେସ।
ବରନହିଂ ସାରଦ ସେଷ ଶ୍ରୁତି ସୋ ରସ ଜାନ ମହେସ ॥ 12(କ) ॥

ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଅସ୍ତୁତି କରି ଗେ ସୁର ନିଜ ନିଜ ଧାମ।
ବଂଦୀ ବେଷ ବେଦ ତବ ଆଏ ଜହଁ ଶ୍ରୀରାମ ॥ 12(ଖ) ॥

ପ୍ରଭୁ ସର୍ବଗ୍ୟ କୀନ୍ହ ଅତି ଆଦର କୃପାନିଧାନ।
ଲଖେଉ ନ କାହୂଁ ମରମ କଛୁ ଲଗେ କରନ ଗୁନ ଗାନ ॥ 12(ଗ) ॥

ଛଂ. ଜୟ ସଗୁନ ନିର୍ଗୁନ ରୂପ ଅନୂପ ଭୂପ ସିରୋମନେ।
ଦସକଂଧରାଦି ପ୍ରଚଂଡ ନିସିଚର ପ୍ରବଲ ଖଲ ଭୁଜ ବଲ ହନେ ॥
ଅଵତାର ନର ସଂସାର ଭାର ବିଭଂଜି ଦାରୁନ ଦୁଖ ଦହେ।
ଜୟ ପ୍ରନତପାଲ ଦୟାଲ ପ୍ରଭୁ ସଂଜୁକ୍ତ ସକ୍ତି ନମାମହେ ॥ 1 ॥

ତଵ ବିଷମ ମାୟା ବସ ସୁରାସୁର ନାଗ ନର ଅଗ ଜଗ ହରେ।
ଭଵ ପଂଥ ଭ୍ରମତ ଅମିତ ଦିଵସ ନିସି କାଲ କର୍ମ ଗୁନନି ଭରେ ॥
ଜେ ନାଥ କରି କରୁନା ବିଲୋକେ ତ୍ରିବିଧି ଦୁଖ ତେ ନିର୍ବହେ।
ଭଵ ଖେଦ ଛେଦନ ଦଚ୍ଛ ହମ କହୁଁ ରଚ୍ଛ ରାମ ନମାମହେ ॥ 2 ॥

ଜେ ଗ୍ୟାନ ମାନ ବିମତ୍ତ ତଵ ଭଵ ହରନି ଭକ୍ତି ନ ଆଦରୀ।
ତେ ପାଇ ସୁର ଦୁର୍ଲଭ ପଦାଦପି ପରତ ହମ ଦେଖତ ହରୀ ॥
ବିସ୍ଵାସ କରି ସବ ଆସ ପରିହରି ଦାସ ତଵ ଜେ ହୋଇ ରହେ।
ଜପି ନାମ ତଵ ବିନୁ ଶ୍ରମ ତରହିଂ ଭଵ ନାଥ ସୋ ସମରାମହେ ॥ 3 ॥

ଜେ ଚରନ ସିଵ ଅଜ ପୂଜ୍ୟ ରଜ ସୁଭ ପରସି ମୁନିପତିନୀ ତରୀ।
ନଖ ନିର୍ଗତା ମୁନି ବଂଦିତା ତ୍ରେଲୋକ ପାଵନି ସୁରସରୀ ॥
ଧ୍ଵଜ କୁଲିସ ଅଂକୁସ କଂଜ ଜୁତ ବନ ଫିରତ କଂଟକ କିନ ଲହେ।
ପଦ କଂଜ ଦ୍ଵଂଦ ମୁକୁଂଦ ରାମ ରମେସ ନିତ୍ୟ ଭଜାମହେ ॥ 4 ॥

ଅବ୍ୟକ୍ତମୂଲମନାଦି ତରୁ ତ୍ଵଚ ଚାରି ନିଗମାଗମ ଭନେ।
ଷଟ କଂଧ ସାଖା ପଂଚ ବୀସ ଅନେକ ପର୍ନ ସୁମନ ଘନେ ॥
ଫଲ ଜୁଗଲ ବିଧି କଟୁ ମଧୁର ବେଲି ଅକେଲି ଜେହି ଆଶ୍ରିତ ରହେ।
ପଲ୍ଲଵତ ଫୂଲତ ନଵଲ ନିତ ସଂସାର ବିଟପ ନମାମହେ ॥ 5 ॥

ଜେ ବ୍ରହ୍ମ ଅଜମଦ୍ଵୈତମନୁଭଵଗମ୍ୟ ମନପର ଧ୍ୟାଵହୀଂ।
ତେ କହହୁଁ ଜାନହୁଁ ନାଥ ହମ ତଵ ସଗୁନ ଜସ ନିତ ଗାଵହୀମ୍ ॥
କରୁନାୟତନ ପ୍ରଭୁ ସଦଗୁନାକର ଦେଵ ୟହ ବର ମାଗହୀଂ।
ମନ ବଚନ କର୍ମ ବିକାର ତଜି ତଵ ଚରନ ହମ ଅନୁରାଗହୀମ୍ ॥ 6 ॥

ଦୋ. ସବ କେ ଦେଖତ ବେଦନ୍ହ ବିନତୀ କୀନ୍ହି ଉଦାର।
ଅଂତର୍ଧାନ ଭେ ପୁନି ଗେ ବ୍ରହ୍ମ ଆଗାର ॥ 13(କ) ॥

ବୈନତେୟ ସୁନୁ ସଂଭୁ ତବ ଆଏ ଜହଁ ରଘୁବୀର।
ବିନୟ କରତ ଗଦଗଦ ଗିରା ପୂରିତ ପୁଲକ ସରୀର ॥ 13(ଖ) ॥

ଛଂ. ଜୟ ରାମ ରମାରମନଂ ସମନଂ। ଭଵ ତାପ ଭୟାକୁଲ ପାହି ଜନମ୍ ॥
ଅଵଧେସ ସୁରେସ ରମେସ ବିଭୋ। ସରନାଗତ ମାଗତ ପାହି ପ୍ରଭୋ ॥ 1 ॥

ଦସସୀସ ବିନାସନ ବୀସ ଭୁଜା। କୃତ ଦୂରି ମହା ମହି ଭୂରି ରୁଜା ॥
ରଜନୀଚର ବୃଂଦ ପତଂଗ ରହେ। ସର ପାଵକ ତେଜ ପ୍ରଚଂଡ ଦହେ ॥ 2 ॥

ମହି ମଂଡଲ ମଂଡନ ଚାରୁତରଂ। ଧୃତ ସାୟକ ଚାପ ନିଷଂଗ ବରମ୍ ॥
ମଦ ମୋହ ମହା ମମତା ରଜନୀ। ତମ ପୁଂଜ ଦିଵାକର ତେଜ ଅନୀ ॥ 3 ॥

ମନଜାତ କିରାତ ନିପାତ କିଏ। ମୃଗ ଲୋଗ କୁଭୋଗ ସରେନ ହିଏ ॥
ହତି ନାଥ ଅନାଥନି ପାହି ହରେ। ବିଷୟା ବନ ପାଵଁର ଭୂଲି ପରେ ॥ 4 ॥

ବହୁ ରୋଗ ବିୟୋଗନ୍ହି ଲୋଗ ହେ। ଭଵଦଂଘ୍ରି ନିରାଦର କେ ଫଲ ଏ ॥
ଭଵ ସିଂଧୁ ଅଗାଧ ପରେ ନର ତେ। ପଦ ପଂକଜ ପ୍ରେମ ନ ଜେ କରତେ ॥ 5 ॥

ଅତି ଦୀନ ମଲୀନ ଦୁଖୀ ନିତହୀଂ। ଜିନ୍ହ କେ ପଦ ପଂକଜ ପ୍ରୀତି ନହୀମ୍ ॥
ଅଵଲଂବ ଭଵଂତ କଥା ଜିନ୍ହ କେ ॥ ପ୍ରିୟ ସଂତ ଅନଂତ ସଦା ତିନ୍ହ କେମ୍ ॥ 6 ॥

ନହିଂ ରାଗ ନ ଲୋଭ ନ ମାନ ମଦା ॥ ତିନ୍ହ କେଂ ସମ ବୈଭଵ ଵା ବିପଦା ॥
ଏହି ତେ ତଵ ସେଵକ ହୋତ ମୁଦା। ମୁନି ତ୍ୟାଗତ ଜୋଗ ଭରୋସ ସଦା ॥ 7 ॥

କରି ପ୍ରେମ ନିରଂତର ନେମ ଲିଏଁ। ପଦ ପଂକଜ ସେଵତ ସୁଦ୍ଧ ହିଏଁ ॥
ସମ ମାନି ନିରାଦର ଆଦରହୀ। ସବ ସଂତ ସୁଖୀ ବିଚରଂତି ମହୀ ॥ 8 ॥

ମୁନି ମାନସ ପଂକଜ ଭୃଂଗ ଭଜେ। ରଘୁବୀର ମହା ରନଧୀର ଅଜେ ॥
ତଵ ନାମ ଜପାମି ନମାମି ହରୀ। ଭଵ ରୋଗ ମହାଗଦ ମାନ ଅରୀ ॥ 9 ॥

ଗୁନ ସୀଲ କୃପା ପରମାୟତନଂ। ପ୍ରନମାମି ନିରଂତର ଶ୍ରୀରମନମ୍ ॥
ରଘୁନଂଦ ନିକଂଦୟ ଦ୍ଵଂଦ୍ଵଘନଂ। ମହିପାଲ ବିଲୋକୟ ଦୀନ ଜନମ୍ ॥ 10 ॥

ଦୋ. ବାର ବାର ବର ମାଗୁଁ ହରଷି ଦେହୁ ଶ୍ରୀରଂଗ।
ପଦ ସରୋଜ ଅନପାୟନୀ ଭଗତି ସଦା ସତସଂଗ ॥ 14(କ) ॥

ବରନି ଉମାପତି ରାମ ଗୁନ ହରଷି ଗେ କୈଲାସ।
ତବ ପ୍ରଭୁ କପିନ୍ହ ଦିଵାଏ ସବ ବିଧି ସୁଖପ୍ରଦ ବାସ ॥ 14(ଖ) ॥

ସୁନୁ ଖଗପତି ୟହ କଥା ପାଵନୀ। ତ୍ରିବିଧ ତାପ ଭଵ ଭୟ ଦାଵନୀ ॥
ମହାରାଜ କର ସୁଭ ଅଭିଷେକା। ସୁନତ ଲହହିଂ ନର ବିରତି ବିବେକା ॥
ଜେ ସକାମ ନର ସୁନହିଂ ଜେ ଗାଵହିଂ। ସୁଖ ସଂପତି ନାନା ବିଧି ପାଵହିମ୍ ॥
ସୁର ଦୁର୍ଲଭ ସୁଖ କରି ଜଗ ମାହୀଂ। ଅଂତକାଲ ରଘୁପତି ପୁର ଜାହୀମ୍ ॥
ସୁନହିଂ ବିମୁକ୍ତ ବିରତ ଅରୁ ବିଷୀ। ଲହହିଂ ଭଗତି ଗତି ସଂପତି ନୀ ॥
ଖଗପତି ରାମ କଥା ମୈଂ ବରନୀ। ସ୍ଵମତି ବିଲାସ ତ୍ରାସ ଦୁଖ ହରନୀ ॥
ବିରତି ବିବେକ ଭଗତି ଦୃଢ଼ କରନୀ। ମୋହ ନଦୀ କହଁ ସୁଂଦର ତରନୀ ॥
ନିତ ନଵ ମଂଗଲ କୌସଲପୁରୀ। ହରଷିତ ରହହିଂ ଲୋଗ ସବ କୁରୀ ॥
ନିତ ନି ପ୍ରୀତି ରାମ ପଦ ପଂକଜ। ସବକେଂ ଜିନ୍ହହି ନମତ ସିଵ ମୁନି ଅଜ ॥
ମଂଗନ ବହୁ ପ୍ରକାର ପହିରାଏ। ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ଦାନ ନାନା ବିଧି ପାଏ ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମାନଂଦ ମଗନ କପି ସବ କେଂ ପ୍ରଭୁ ପଦ ପ୍ରୀତି।
ଜାତ ନ ଜାନେ ଦିଵସ ତିନ୍ହ ଗେ ମାସ ଷଟ ବୀତି ॥ 15 ॥

ବିସରେ ଗୃହ ସପନେହୁଁ ସୁଧି ନାହୀଂ। ଜିମି ପରଦ୍ରୋହ ସଂତ ମନ ମାହୀ ॥
ତବ ରଘୁପତି ସବ ସଖା ବୋଲାଏ। ଆଇ ସବନ୍ହି ସାଦର ସିରୁ ନାଏ ॥
ପରମ ପ୍ରୀତି ସମୀପ ବୈଠାରେ। ଭଗତ ସୁଖଦ ମୃଦୁ ବଚନ ଉଚାରେ ॥
ତୁମ୍ହ ଅତି କୀନ୍ହ ମୋରି ସେଵକାଈ। ମୁଖ ପର କେହି ବିଧି କରୌଂ ବଡ଼ଆଈ ॥
ତାତେ ମୋହି ତୁମ୍ହ ଅତି ପ୍ରିୟ ଲାଗେ। ମମ ହିତ ଲାଗି ଭଵନ ସୁଖ ତ୍ୟାଗେ ॥
ଅନୁଜ ରାଜ ସଂପତି ବୈଦେହୀ। ଦେହ ଗେହ ପରିଵାର ସନେହୀ ॥
ସବ ମମ ପ୍ରିୟ ନହିଂ ତୁମ୍ହହି ସମାନା। ମୃଷା ନ କହୁଁ ମୋର ୟହ ବାନା ॥
ସବ କେ ପ୍ରିୟ ସେଵକ ୟହ ନୀତୀ। ମୋରେଂ ଅଧିକ ଦାସ ପର ପ୍ରୀତୀ ॥

ଦୋ. ଅବ ଗୃହ ଜାହୁ ସଖା ସବ ଭଜେହୁ ମୋହି ଦୃଢ଼ ନେମ।
ସଦା ସର୍ବଗତ ସର୍ବହିତ ଜାନି କରେହୁ ଅତି ପ୍ରେମ ॥ 16 ॥

ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ମଗନ ସବ ଭେ। କୋ ହମ କହାଁ ବିସରି ତନ ଗେ ॥
ଏକଟକ ରହେ ଜୋରି କର ଆଗେ। ସକହିଂ ନ କଛୁ କହି ଅତି ଅନୁରାଗେ ॥
ପରମ ପ୍ରେମ ତିନ୍ହ କର ପ୍ରଭୁ ଦେଖା। କହା ବିବିଧ ବିଧି ଗ୍ୟାନ ବିସେଷା ॥
ପ୍ରଭୁ ସନ୍ମୁଖ କଛୁ କହନ ନ ପାରହିଂ। ପୁନି ପୁନି ଚରନ ସରୋଜ ନିହାରହିମ୍ ॥
ତବ ପ୍ରଭୁ ଭୂଷନ ବସନ ମଗାଏ। ନାନା ରଂଗ ଅନୂପ ସୁହାଏ ॥
ସୁଗ୍ରୀଵହି ପ୍ରଥମହିଂ ପହିରାଏ। ବସନ ଭରତ ନିଜ ହାଥ ବନାଏ ॥
ପ୍ରଭୁ ପ୍ରେରିତ ଲଛିମନ ପହିରାଏ। ଲଂକାପତି ରଘୁପତି ମନ ଭାଏ ॥
ଅଂଗଦ ବୈଠ ରହା ନହିଂ ଡୋଲା। ପ୍ରୀତି ଦେଖି ପ୍ରଭୁ ତାହି ନ ବୋଲା ॥

ଦୋ. ଜାମଵଂତ ନୀଲାଦି ସବ ପହିରାଏ ରଘୁନାଥ।
ହିୟଁ ଧରି ରାମ ରୂପ ସବ ଚଲେ ନାଇ ପଦ ମାଥ ॥ 17(କ) ॥

ତବ ଅଂଗଦ ଉଠି ନାଇ ସିରୁ ସଜଲ ନୟନ କର ଜୋରି।
ଅତି ବିନୀତ ବୋଲେଉ ବଚନ ମନହୁଁ ପ୍ରେମ ରସ ବୋରି ॥ 17(ଖ) ॥

ସୁନୁ ସର୍ବଗ୍ୟ କୃପା ସୁଖ ସିଂଧୋ। ଦୀନ ଦୟାକର ଆରତ ବଂଧୋ ॥
ମରତୀ ବେର ନାଥ ମୋହି ବାଲୀ। ଗୟୁ ତୁମ୍ହାରେହି କୋଂଛେଂ ଘାଲୀ ॥
ଅସରନ ସରନ ବିରଦୁ ସଂଭାରୀ। ମୋହି ଜନି ତଜହୁ ଭଗତ ହିତକାରୀ ॥
ମୋରେଂ ତୁମ୍ହ ପ୍ରଭୁ ଗୁର ପିତୁ ମାତା। ଜାଉଁ କହାଁ ତଜି ପଦ ଜଲଜାତା ॥
ତୁମ୍ହହି ବିଚାରି କହହୁ ନରନାହା। ପ୍ରଭୁ ତଜି ଭଵନ କାଜ ମମ କାହା ॥
ବାଲକ ଗ୍ୟାନ ବୁଦ୍ଧି ବଲ ହୀନା। ରାଖହୁ ସରନ ନାଥ ଜନ ଦୀନା ॥
ନୀଚି ଟହଲ ଗୃହ କୈ ସବ କରିହୁଁ। ପଦ ପଂକଜ ବିଲୋକି ଭଵ ତରିହୁଁ ॥
ଅସ କହି ଚରନ ପରେଉ ପ୍ରଭୁ ପାହୀ। ଅବ ଜନି ନାଥ କହହୁ ଗୃହ ଜାହୀ ॥

ଦୋ. ଅଂଗଦ ବଚନ ବିନୀତ ସୁନି ରଘୁପତି କରୁନା ସୀଂଵ।
ପ୍ରଭୁ ଉଠାଇ ଉର ଲାୟୁ ସଜଲ ନୟନ ରାଜୀଵ ॥ 18(କ) ॥

ନିଜ ଉର ମାଲ ବସନ ମନି ବାଲିତନୟ ପହିରାଇ।
ବିଦା କୀନ୍ହି ଭଗଵାନ ତବ ବହୁ ପ୍ରକାର ସମୁଝାଇ ॥ 18(ଖ) ॥

ଭରତ ଅନୁଜ ସୌମିତ୍ର ସମେତା। ପଠଵନ ଚଲେ ଭଗତ କୃତ ଚେତା ॥
ଅଂଗଦ ହୃଦୟଁ ପ୍ରେମ ନହିଂ ଥୋରା। ଫିରି ଫିରି ଚିତଵ ରାମ କୀଂ ଓରା ॥
ବାର ବାର କର ଦଂଡ ପ୍ରନାମା। ମନ ଅସ ରହନ କହହିଂ ମୋହି ରାମା ॥
ରାମ ବିଲୋକନି ବୋଲନି ଚଲନୀ। ସୁମିରି ସୁମିରି ସୋଚତ ହଁସି ମିଲନୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ରୁଖ ଦେଖି ବିନୟ ବହୁ ଭାଷୀ। ଚଲେଉ ହୃଦୟଁ ପଦ ପଂକଜ ରାଖୀ ॥
ଅତି ଆଦର ସବ କପି ପହୁଁଚାଏ। ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ଭରତ ପୁନି ଆଏ ॥
ତବ ସୁଗ୍ରୀଵ ଚରନ ଗହି ନାନା। ଭାଁତି ବିନୟ କୀନ୍ହେ ହନୁମାନା ॥
ଦିନ ଦସ କରି ରଘୁପତି ପଦ ସେଵା। ପୁନି ତଵ ଚରନ ଦେଖିହୁଁ ଦେଵା ॥
ପୁନ୍ୟ ପୁଂଜ ତୁମ୍ହ ପଵନକୁମାରା। ସେଵହୁ ଜାଇ କୃପା ଆଗାରା ॥
ଅସ କହି କପି ସବ ଚଲେ ତୁରଂତା। ଅଂଗଦ କହି ସୁନହୁ ହନୁମଂତା ॥

ଦୋ. କହେହୁ ଦଂଡଵତ ପ୍ରଭୁ ସୈଂ ତୁମ୍ହହି କହୁଁ କର ଜୋରି।
ବାର ବାର ରଘୁନାୟକହି ସୁରତି କରାଏହୁ ମୋରି ॥ 19(କ) ॥

ଅସ କହି ଚଲେଉ ବାଲିସୁତ ଫିରି ଆୟୁ ହନୁମଂତ।
ତାସୁ ପ୍ରୀତି ପ୍ରଭୁ ସନ କହି ମଗନ ଭେ ଭଗଵଂତ ॥ !9(ଖ) ॥

କୁଲିସହୁ ଚାହି କଠୋର ଅତି କୋମଲ କୁସୁମହୁ ଚାହି।
ଚିତ୍ତ ଖଗେସ ରାମ କର ସମୁଝି ପରି କହୁ କାହି ॥ 19(ଗ) ॥

ପୁନି କୃପାଲ ଲିୟୋ ବୋଲି ନିଷାଦା। ଦୀନ୍ହେ ଭୂଷନ ବସନ ପ୍ରସାଦା ॥
ଜାହୁ ଭଵନ ମମ ସୁମିରନ କରେହୂ। ମନ କ୍ରମ ବଚନ ଧର୍ମ ଅନୁସରେହୂ ॥
ତୁମ୍ହ ମମ ସଖା ଭରତ ସମ ଭ୍ରାତା। ସଦା ରହେହୁ ପୁର ଆଵତ ଜାତା ॥
ବଚନ ସୁନତ ଉପଜା ସୁଖ ଭାରୀ। ପରେଉ ଚରନ ଭରି ଲୋଚନ ବାରୀ ॥
ଚରନ ନଲିନ ଉର ଧରି ଗୃହ ଆଵା। ପ୍ରଭୁ ସୁଭାଉ ପରିଜନନ୍ହି ସୁନାଵା ॥
ରଘୁପତି ଚରିତ ଦେଖି ପୁରବାସୀ। ପୁନି ପୁନି କହହିଂ ଧନ୍ୟ ସୁଖରାସୀ ॥
ରାମ ରାଜ ବୈଂଠେଂ ତ୍ରେଲୋକା। ହରଷିତ ଭେ ଗେ ସବ ସୋକା ॥
ବୟରୁ ନ କର କାହୂ ସନ କୋଈ। ରାମ ପ୍ରତାପ ବିଷମତା ଖୋଈ ॥

ଦୋ. ବରନାଶ୍ରମ ନିଜ ନିଜ ଧରମ ବନିରତ ବେଦ ପଥ ଲୋଗ।
ଚଲହିଂ ସଦା ପାଵହିଂ ସୁଖହି ନହିଂ ଭୟ ସୋକ ନ ରୋଗ ॥ 20 ॥

ଦୈହିକ ଦୈଵିକ ଭୌତିକ ତାପା। ରାମ ରାଜ ନହିଂ କାହୁହି ବ୍ୟାପା ॥
ସବ ନର କରହିଂ ପରସ୍ପର ପ୍ରୀତୀ। ଚଲହିଂ ସ୍ଵଧର୍ମ ନିରତ ଶ୍ରୁତି ନୀତୀ ॥
ଚାରିଉ ଚରନ ଧର୍ମ ଜଗ ମାହୀଂ। ପୂରି ରହା ସପନେହୁଁ ଅଘ ନାହୀମ୍ ॥
ରାମ ଭଗତି ରତ ନର ଅରୁ ନାରୀ। ସକଲ ପରମ ଗତି କେ ଅଧିକାରୀ ॥
ଅଲ୍ପମୃତ୍ୟୁ ନହିଂ କଵନିଉ ପୀରା। ସବ ସୁଂଦର ସବ ବିରୁଜ ସରୀରା ॥
ନହିଂ ଦରିଦ୍ର କୌ ଦୁଖୀ ନ ଦୀନା। ନହିଂ କୌ ଅବୁଧ ନ ଲଚ୍ଛନ ହୀନା ॥
ସବ ନିର୍ଦଂଭ ଧର୍ମରତ ପୁନୀ। ନର ଅରୁ ନାରି ଚତୁର ସବ ଗୁନୀ ॥
ସବ ଗୁନଗ୍ୟ ପଂଡିତ ସବ ଗ୍ୟାନୀ। ସବ କୃତଗ୍ୟ ନହିଂ କପଟ ସୟାନୀ ॥

ଦୋ. ରାମ ରାଜ ନଭଗେସ ସୁନୁ ସଚରାଚର ଜଗ ମାହିମ୍ ॥
କାଲ କର୍ମ ସୁଭାଵ ଗୁନ କୃତ ଦୁଖ କାହୁହି ନାହିମ୍ ॥ 21 ॥

ଭୂମି ସପ୍ତ ସାଗର ମେଖଲା। ଏକ ଭୂପ ରଘୁପତି କୋସଲା ॥
ଭୁଅନ ଅନେକ ରୋମ ପ୍ରତି ଜାସୂ। ୟହ ପ୍ରଭୁତା କଛୁ ବହୁତ ନ ତାସୂ ॥
ସୋ ମହିମା ସମୁଝତ ପ୍ରଭୁ କେରୀ। ୟହ ବରନତ ହୀନତା ଘନେରୀ ॥
ସୌ ମହିମା ଖଗେସ ଜିନ୍ହ ଜାନୀ। ଫିରୀ ଏହିଂ ଚରିତ ତିନ୍ହହୁଁ ରତି ମାନୀ ॥
ସୌ ଜାନେ କର ଫଲ ୟହ ଲୀଲା। କହହିଂ ମହା ମୁନିବର ଦମସୀଲା ॥
ରାମ ରାଜ କର ସୁଖ ସଂପଦା। ବରନି ନ ସକି ଫନୀସ ସାରଦା ॥
ସବ ଉଦାର ସବ ପର ଉପକାରୀ। ବିପ୍ର ଚରନ ସେଵକ ନର ନାରୀ ॥
ଏକନାରି ବ୍ରତ ରତ ସବ ଝାରୀ। ତେ ମନ ବଚ କ୍ରମ ପତି ହିତକାରୀ ॥

ଦୋ. ଦଂଡ ଜତିନ୍ହ କର ଭେଦ ଜହଁ ନର୍ତକ ନୃତ୍ୟ ସମାଜ।
ଜୀତହୁ ମନହି ସୁନିଅ ଅସ ରାମଚଂଦ୍ର କେଂ ରାଜ ॥ 22 ॥

ଫୂଲହିଂ ଫରହିଂ ସଦା ତରୁ କାନନ। ରହହି ଏକ ସଁଗ ଗଜ ପଂଚାନନ ॥
ଖଗ ମୃଗ ସହଜ ବୟରୁ ବିସରାଈ। ସବନ୍ହି ପରସ୍ପର ପ୍ରୀତି ବଢ଼ଆଈ ॥
କୂଜହିଂ ଖଗ ମୃଗ ନାନା ବୃଂଦା। ଅଭୟ ଚରହିଂ ବନ କରହିଂ ଅନଂଦା ॥
ସୀତଲ ସୁରଭି ପଵନ ବହ ମଂଦା। ଗୂଂଜତ ଅଲି ଲୈ ଚଲି ମକରଂଦା ॥
ଲତା ବିଟପ ମାଗେଂ ମଧୁ ଚଵହୀଂ। ମନଭାଵତୋ ଧେନୁ ପୟ ସ୍ତ୍ରଵହୀମ୍ ॥
ସସି ସଂପନ୍ନ ସଦା ରହ ଧରନୀ। ତ୍ରେତାଁ ଭି କୃତଜୁଗ କୈ କରନୀ ॥
ପ୍ରଗଟୀଂ ଗିରିନ୍ହ ବିବିଧ ମନି ଖାନୀ। ଜଗଦାତମା ଭୂପ ଜଗ ଜାନୀ ॥
ସରିତା ସକଲ ବହହିଂ ବର ବାରୀ। ସୀତଲ ଅମଲ ସ୍ଵାଦ ସୁଖକାରୀ ॥
ସାଗର ନିଜ ମରଜାଦାଁ ରହହୀଂ। ଡାରହିଂ ରତ୍ନ ତଟନ୍ହି ନର ଲହହୀମ୍ ॥
ସରସିଜ ସଂକୁଲ ସକଲ ତଡ଼ଆଗା। ଅତି ପ୍ରସନ୍ନ ଦସ ଦିସା ବିଭାଗା ॥

ଦୋ. ବିଧୁ ମହି ପୂର ମୟୂଖନ୍ହି ରବି ତପ ଜେତନେହି କାଜ।
ମାଗେଂ ବାରିଦ ଦେହିଂ ଜଲ ରାମଚଂଦ୍ର କେ ରାଜ ॥ 23 ॥

କୋଟିନ୍ହ ବାଜିମେଧ ପ୍ରଭୁ କୀନ୍ହେ। ଦାନ ଅନେକ ଦ୍ଵିଜନ୍ହ କହଁ ଦୀନ୍ହେ ॥
ଶ୍ରୁତି ପଥ ପାଲକ ଧର୍ମ ଧୁରଂଧର। ଗୁନାତୀତ ଅରୁ ଭୋଗ ପୁରଂଦର ॥
ପତି ଅନୁକୂଲ ସଦା ରହ ସୀତା। ସୋଭା ଖାନି ସୁସୀଲ ବିନୀତା ॥
ଜାନତି କୃପାସିଂଧୁ ପ୍ରଭୁତାଈ। ସେଵତି ଚରନ କମଲ ମନ ଲାଈ ॥
ଜଦ୍ୟପି ଗୃହଁ ସେଵକ ସେଵକିନୀ। ବିପୁଲ ସଦା ସେଵା ବିଧି ଗୁନୀ ॥
ନିଜ କର ଗୃହ ପରିଚରଜା କରୀ। ରାମଚଂଦ୍ର ଆୟସୁ ଅନୁସରୀ ॥
ଜେହି ବିଧି କୃପାସିଂଧୁ ସୁଖ ମାନି। ସୋଇ କର ଶ୍ରୀ ସେଵା ବିଧି ଜାନି ॥
କୌସଲ୍ୟାଦି ସାସୁ ଗୃହ ମାହୀଂ। ସେଵି ସବନ୍ହି ମାନ ମଦ ନାହୀମ୍ ॥
ଉମା ରମା ବ୍ରହ୍ମାଦି ବଂଦିତା। ଜଗଦଂବା ସଂତତମନିଂଦିତା ॥

ଦୋ. ଜାସୁ କୃପା କଟାଚ୍ଛୁ ସୁର ଚାହତ ଚିତଵ ନ ସୋଇ।
ରାମ ପଦାରବିଂଦ ରତି କରତି ସୁଭାଵହି ଖୋଇ ॥ 24 ॥

ସେଵହିଂ ସାନକୂଲ ସବ ଭାଈ। ରାମ ଚରନ ରତି ଅତି ଅଧିକାଈ ॥
ପ୍ରଭୁ ମୁଖ କମଲ ବିଲୋକତ ରହହୀଂ। କବହୁଁ କୃପାଲ ହମହି କଛୁ କହହୀମ୍ ॥
ରାମ କରହିଂ ଭ୍ରାତନ୍ହ ପର ପ୍ରୀତୀ। ନାନା ଭାଁତି ସିଖାଵହିଂ ନୀତୀ ॥
ହରଷିତ ରହହିଂ ନଗର କେ ଲୋଗା। କରହିଂ ସକଲ ସୁର ଦୁର୍ଲଭ ଭୋଗା ॥
ଅହନିସି ବିଧିହି ମନାଵତ ରହହୀଂ। ଶ୍ରୀରଘୁବୀର ଚରନ ରତି ଚହହୀମ୍ ॥
ଦୁଇ ସୁତ ସୁଂଦର ସୀତାଁ ଜାଏ। ଲଵ କୁସ ବେଦ ପୁରାନନ୍ହ ଗାଏ ॥
ଦୌ ବିଜୀ ବିନୀ ଗୁନ ମଂଦିର। ହରି ପ୍ରତିବିଂବ ମନହୁଁ ଅତି ସୁଂଦର ॥
ଦୁଇ ଦୁଇ ସୁତ ସବ ଭ୍ରାତନ୍ହ କେରେ। ଭେ ରୂପ ଗୁନ ସୀଲ ଘନେରେ ॥

ଦୋ. ଗ୍ୟାନ ଗିରା ଗୋତୀତ ଅଜ ମାୟା ମନ ଗୁନ ପାର।
ସୋଇ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ଘନ କର ନର ଚରିତ ଉଦାର ॥ 25 ॥

ପ୍ରାତକାଲ ସରୂ କରି ମଜ୍ଜନ। ବୈଠହିଂ ସଭାଁ ସଂଗ ଦ୍ଵିଜ ସଜ୍ଜନ ॥
ବେଦ ପୁରାନ ବସିଷ୍ଟ ବଖାନହିଂ। ସୁନହିଂ ରାମ ଜଦ୍ୟପି ସବ ଜାନହିମ୍ ॥
ଅନୁଜନ୍ହ ସଂଜୁତ ଭୋଜନ କରହୀଂ। ଦେଖି ସକଲ ଜନନୀଂ ସୁଖ ଭରହୀମ୍ ॥
ଭରତ ସତ୍ରୁହନ ଦୋନୁ ଭାଈ। ସହିତ ପଵନସୁତ ଉପବନ ଜାଈ ॥
ବୂଝହିଂ ବୈଠି ରାମ ଗୁନ ଗାହା। କହ ହନୁମାନ ସୁମତି ଅଵଗାହା ॥
ସୁନତ ବିମଲ ଗୁନ ଅତି ସୁଖ ପାଵହିଂ। ବହୁରି ବହୁରି କରି ବିନୟ କହାଵହିମ୍ ॥
ସବ କେଂ ଗୃହ ଗୃହ ହୋହିଂ ପୁରାନା। ରାମଚରିତ ପାଵନ ବିଧି ନାନା ॥
ନର ଅରୁ ନାରି ରାମ ଗୁନ ଗାନହିଂ। କରହିଂ ଦିଵସ ନିସି ଜାତ ନ ଜାନହିମ୍ ॥

ଦୋ. ଅଵଧପୁରୀ ବାସିଂହ କର ସୁଖ ସଂପଦା ସମାଜ।
ସହସ ସେଷ ନହିଂ କହି ସକହିଂ ଜହଁ ନୃପ ରାମ ବିରାଜ ॥ 26 ॥

ନାରଦାଦି ସନକାଦି ମୁନୀସା। ଦରସନ ଲାଗି କୋସଲାଧୀସା ॥
ଦିନ ପ୍ରତି ସକଲ ଅଜୋଧ୍ୟା ଆଵହିଂ। ଦେଖି ନଗରୁ ବିରାଗୁ ବିସରାଵହିମ୍ ॥
ଜାତରୂପ ମନି ରଚିତ ଅଟାରୀଂ। ନାନା ରଂଗ ରୁଚିର ଗଚ ଢାରୀମ୍ ॥
ପୁର ଚହୁଁ ପାସ କୋଟ ଅତି ସୁଂଦର। ରଚେ କଁଗୂରା ରଂଗ ରଂଗ ବର ॥
ନଵ ଗ୍ରହ ନିକର ଅନୀକ ବନାଈ। ଜନୁ ଘେରୀ ଅମରାଵତି ଆଈ ॥
ମହି ବହୁ ରଂଗ ରଚିତ ଗଚ କାଁଚା। ଜୋ ବିଲୋକି ମୁନିବର ମନ ନାଚା ॥
ଧଵଲ ଧାମ ଊପର ନଭ ଚୁଂବତ। କଲସ ମନହୁଁ ରବି ସସି ଦୁତି ନିଂଦତ ॥
ବହୁ ମନି ରଚିତ ଝରୋଖା ଭ୍ରାଜହିଂ। ଗୃହ ଗୃହ ପ୍ରତି ମନି ଦୀପ ବିରାଜହିମ୍ ॥

ଛଂ. ମନି ଦୀପ ରାଜହିଂ ଭଵନ ଭ୍ରାଜହିଂ ଦେହରୀଂ ବିଦ୍ରୁମ ରଚୀ।
ମନି ଖଂଭ ଭୀତି ବିରଂଚି ବିରଚୀ କନକ ମନି ମରକତ ଖଚୀ ॥
ସୁଂଦର ମନୋହର ମଂଦିରାୟତ ଅଜିର ରୁଚିର ଫଟିକ ରଚେ।
ପ୍ରତି ଦ୍ଵାର ଦ୍ଵାର କପାଟ ପୁରଟ ବନାଇ ବହୁ ବଜ୍ରନ୍ହି ଖଚେ ॥

ଦୋ. ଚାରୁ ଚିତ୍ରସାଲା ଗୃହ ଗୃହ ପ୍ରତି ଲିଖେ ବନାଇ।
ରାମ ଚରିତ ଜେ ନିରଖ ମୁନି ତେ ମନ ଲେହିଂ ଚୋରାଇ ॥ 27 ॥

ସୁମନ ବାଟିକା ସବହିଂ ଲଗାଈ। ବିବିଧ ଭାଁତି କରି ଜତନ ବନାଈ ॥
ଲତା ଲଲିତ ବହୁ ଜାତି ସୁହାଈ। ଫୂଲହିଂ ସଦା ବଂସତ କି ନାଈ ॥
ଗୁଂଜତ ମଧୁକର ମୁଖର ମନୋହର। ମାରୁତ ତ୍ରିବିଧ ସଦା ବହ ସୁଂଦର ॥
ନାନା ଖଗ ବାଲକନ୍ହି ଜିଆଏ। ବୋଲତ ମଧୁର ଉଡ଼ଆତ ସୁହାଏ ॥
ମୋର ହଂସ ସାରସ ପାରାଵତ। ଭଵନନି ପର ସୋଭା ଅତି ପାଵତ ॥
ଜହଁ ତହଁ ଦେଖହିଂ ନିଜ ପରିଛାହୀଂ। ବହୁ ବିଧି କୂଜହିଂ ନୃତ୍ୟ କରାହୀମ୍ ॥
ସୁକ ସାରିକା ପଢ଼ଆଵହିଂ ବାଲକ। କହହୁ ରାମ ରଘୁପତି ଜନପାଲକ ॥
ରାଜ ଦୁଆର ସକଲ ବିଧି ଚାରୂ। ବୀଥୀଂ ଚୌହଟ ରୂଚିର ବଜାରୂ ॥

ଛଂ. ବାଜାର ରୁଚିର ନ ବନି ବରନତ ବସ୍ତୁ ବିନୁ ଗଥ ପାଇଏ।
ଜହଁ ଭୂପ ରମାନିଵାସ ତହଁ କୀ ସଂପଦା କିମି ଗାଇଏ ॥
ବୈଠେ ବଜାଜ ସରାଫ ବନିକ ଅନେକ ମନହୁଁ କୁବେର ତେ।
ସବ ସୁଖୀ ସବ ସଚ୍ଚରିତ ସୁଂଦର ନାରି ନର ସିସୁ ଜରଠ ଜେ ॥

ଦୋ. ଉତ୍ତର ଦିସି ସରଜୂ ବହ ନିର୍ମଲ ଜଲ ଗଂଭୀର।
ବାଁଧେ ଘାଟ ମନୋହର ସ୍ଵଲ୍ପ ପଂକ ନହିଂ ତୀର ॥ 28 ॥

ଦୂରି ଫରାକ ରୁଚିର ସୋ ଘାଟା। ଜହଁ ଜଲ ପିଅହିଂ ବାଜି ଗଜ ଠାଟା ॥
ପନିଘଟ ପରମ ମନୋହର ନାନା। ତହାଁ ନ ପୁରୁଷ କରହିଂ ଅସ୍ନାନା ॥
ରାଜଘାଟ ସବ ବିଧି ସୁଂଦର ବର। ମଜ୍ଜହିଂ ତହାଁ ବରନ ଚାରିଉ ନର ॥
ତୀର ତୀର ଦେଵନ୍ହ କେ ମଂଦିର। ଚହୁଁ ଦିସି ତିନ୍ହ କେ ଉପବନ ସୁଂଦର ॥
କହୁଁ କହୁଁ ସରିତା ତୀର ଉଦାସୀ। ବସହିଂ ଗ୍ୟାନ ରତ ମୁନି ସଂନ୍ୟାସୀ ॥
ତୀର ତୀର ତୁଲସିକା ସୁହାଈ। ବୃଂଦ ବୃଂଦ ବହୁ ମୁନିନ୍ହ ଲଗାଈ ॥
ପୁର ସୋଭା କଛୁ ବରନି ନ ଜାଈ। ବାହେର ନଗର ପରମ ରୁଚିରାଈ ॥
ଦେଖତ ପୁରୀ ଅଖିଲ ଅଘ ଭାଗା। ବନ ଉପବନ ବାପିକା ତଡ଼ଆଗା ॥

ଛଂ. ବାପୀଂ ତଡ଼ଆଗ ଅନୂପ କୂପ ମନୋହରାୟତ ସୋହହୀଂ।
ସୋପାନ ସୁଂଦର ନୀର ନିର୍ମଲ ଦେଖି ସୁର ମୁନି ମୋହହୀମ୍ ॥
ବହୁ ରଂଗ କଂଜ ଅନେକ ଖଗ କୂଜହିଂ ମଧୁପ ଗୁଂଜାରହୀଂ।
ଆରାମ ରମ୍ୟ ପିକାଦି ଖଗ ରଵ ଜନୁ ପଥିକ ହଂକାରହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ରମାନାଥ ଜହଁ ରାଜା ସୋ ପୁର ବରନି କି ଜାଇ।
ଅନିମାଦିକ ସୁଖ ସଂପଦା ରହୀଂ ଅଵଧ ସବ ଛାଇ ॥ 29 ॥

ଜହଁ ତହଁ ନର ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାଵହିଂ। ବୈଠି ପରସପର ଇହି ସିଖାଵହିମ୍ ॥
ଭଜହୁ ପ୍ରନତ ପ୍ରତିପାଲକ ରାମହି। ସୋଭା ସୀଲ ରୂପ ଗୁନ ଧାମହି ॥
ଜଲଜ ବିଲୋଚନ ସ୍ୟାମଲ ଗାତହି। ପଲକ ନୟନ ଇଵ ସେଵକ ତ୍ରାତହି ॥
ଧୃତ ସର ରୁଚିର ଚାପ ତୂନୀରହି। ସଂତ କଂଜ ବନ ରବି ରନଧୀରହି ॥
କାଲ କରାଲ ବ୍ୟାଲ ଖଗରାଜହି। ନମତ ରାମ ଅକାମ ମମତା ଜହି ॥
ଲୋଭ ମୋହ ମୃଗଜୂଥ କିରାତହି। ମନସିଜ କରି ହରି ଜନ ସୁଖଦାତହି ॥
ସଂସୟ ସୋକ ନିବିଡ଼ ତମ ଭାନୁହି। ଦନୁଜ ଗହନ ଘନ ଦହନ କୃସାନୁହି ॥
ଜନକସୁତା ସମେତ ରଘୁବୀରହି। କସ ନ ଭଜହୁ ଭଂଜନ ଭଵ ଭୀରହି ॥
ବହୁ ବାସନା ମସକ ହିମ ରାସିହି। ସଦା ଏକରସ ଅଜ ଅବିନାସିହି ॥
ମୁନି ରଂଜନ ଭଂଜନ ମହି ଭାରହି। ତୁଲସିଦାସ କେ ପ୍ରଭୁହି ଉଦାରହି ॥

ଦୋ. ଏହି ବିଧି ନଗର ନାରି ନର କରହିଂ ରାମ ଗୁନ ଗାନ।
ସାନୁକୂଲ ସବ ପର ରହହିଂ ସଂତତ କୃପାନିଧାନ ॥ 30 ॥

ଜବ ତେ ରାମ ପ୍ରତାପ ଖଗେସା। ଉଦିତ ଭୟୁ ଅତି ପ୍ରବଲ ଦିନେସା ॥
ପୂରି ପ୍ରକାସ ରହେଉ ତିହୁଁ ଲୋକା। ବହୁତେନ୍ହ ସୁଖ ବହୁତନ ମନ ସୋକା ॥
ଜିନ୍ହହି ସୋକ ତେ କହୁଁ ବଖାନୀ। ପ୍ରଥମ ଅବିଦ୍ୟା ନିସା ନସାନୀ ॥
ଅଘ ଉଲୂକ ଜହଁ ତହାଁ ଲୁକାନେ। କାମ କ୍ରୋଧ କୈରଵ ସକୁଚାନେ ॥
ବିବିଧ କର୍ମ ଗୁନ କାଲ ସୁଭ୍AU। ଏ ଚକୋର ସୁଖ ଲହହିଂ ନ କ୍AU ॥
ମତ୍ସର ମାନ ମୋହ ମଦ ଚୋରା। ଇନ୍ହ କର ହୁନର ନ କଵନିହୁଁ ଓରା ॥
ଧରମ ତଡ଼ଆଗ ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନା। ଏ ପଂକଜ ବିକସେ ବିଧି ନାନା ॥
ସୁଖ ସଂତୋଷ ବିରାଗ ବିବେକା। ବିଗତ ସୋକ ଏ କୋକ ଅନେକା ॥

ଦୋ. ୟହ ପ୍ରତାପ ରବି ଜାକେଂ ଉର ଜବ କରି ପ୍ରକାସ।
ପଛିଲେ ବାଢ଼ହିଂ ପ୍ରଥମ ଜେ କହେ ତେ ପାଵହିଂ ନାସ ॥ 31 ॥

ଭ୍ରାତନ୍ହ ସହିତ ରାମୁ ଏକ ବାରା। ସଂଗ ପରମ ପ୍ରିୟ ପଵନକୁମାରା ॥
ସୁଂଦର ଉପବନ ଦେଖନ ଗେ। ସବ ତରୁ କୁସୁମିତ ପଲ୍ଲଵ ନେ ॥
ଜାନି ସମୟ ସନକାଦିକ ଆଏ। ତେଜ ପୁଂଜ ଗୁନ ସୀଲ ସୁହାଏ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନଂଦ ସଦା ଲୟଲୀନା। ଦେଖତ ବାଲକ ବହୁକାଲୀନା ॥
ରୂପ ଧରେଂ ଜନୁ ଚାରିଉ ବେଦା। ସମଦରସୀ ମୁନି ବିଗତ ବିଭେଦା ॥
ଆସା ବସନ ବ୍ୟସନ ୟହ ତିନ୍ହହୀଂ। ରଘୁପତି ଚରିତ ହୋଇ ତହଁ ସୁନହୀମ୍ ॥
ତହାଁ ରହେ ସନକାଦି ଭଵାନୀ। ଜହଁ ଘଟସଂଭଵ ମୁନିବର ଗ୍ୟାନୀ ॥
ରାମ କଥା ମୁନିବର ବହୁ ବରନୀ। ଗ୍ୟାନ ଜୋନି ପାଵକ ଜିମି ଅରନୀ ॥

ଦୋ. ଦେଖି ରାମ ମୁନି ଆଵତ ହରଷି ଦଂଡଵତ କୀନ୍ହ।
ସ୍ଵାଗତ ପୂଁଛି ପୀତ ପଟ ପ୍ରଭୁ ବୈଠନ କହଁ ଦୀନ୍ହ ॥ 32 ॥

କୀନ୍ହ ଦଂଡଵତ ତୀନିଉଁ ଭାଈ। ସହିତ ପଵନସୁତ ସୁଖ ଅଧିକାଈ ॥
ମୁନି ରଘୁପତି ଛବି ଅତୁଲ ବିଲୋକୀ। ଭେ ମଗନ ମନ ସକେ ନ ରୋକୀ ॥
ସ୍ୟାମଲ ଗାତ ସରୋରୁହ ଲୋଚନ। ସୁଂଦରତା ମଂଦିର ଭଵ ମୋଚନ ॥
ଏକଟକ ରହେ ନିମେଷ ନ ଲାଵହିଂ। ପ୍ରଭୁ କର ଜୋରେଂ ସୀସ ନଵାଵହିମ୍ ॥
ତିନ୍ହ କୈ ଦସା ଦେଖି ରଘୁବୀରା। ସ୍ତ୍ରଵତ ନୟନ ଜଲ ପୁଲକ ସରୀରା ॥
କର ଗହି ପ୍ରଭୁ ମୁନିବର ବୈଠାରେ। ପରମ ମନୋହର ବଚନ ଉଚାରେ ॥
ଆଜୁ ଧନ୍ୟ ମୈଂ ସୁନହୁ ମୁନୀସା। ତୁମ୍ହରେଂ ଦରସ ଜାହିଂ ଅଘ ଖୀସା ॥
ବଡ଼ଏ ଭାଗ ପାଇବ ସତସଂଗା। ବିନହିଂ ପ୍ରୟାସ ହୋହିଂ ଭଵ ଭଂଗା ॥

ଦୋ. ସଂତ ସଂଗ ଅପବର୍ଗ କର କାମୀ ଭଵ କର ପଂଥ।
କହହି ସଂତ କବି କୋବିଦ ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ସଦଗ୍ରଂଥ ॥ 33 ॥

ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ହରଷି ମୁନି ଚାରୀ। ପୁଲକିତ ତନ ଅସ୍ତୁତି ଅନୁସାରୀ ॥
ଜୟ ଭଗଵଂତ ଅନଂତ ଅନାମୟ। ଅନଘ ଅନେକ ଏକ କରୁନାମୟ ॥
ଜୟ ନିର୍ଗୁନ ଜୟ ଜୟ ଗୁନ ସାଗର। ସୁଖ ମଂଦିର ସୁଂଦର ଅତି ନାଗର ॥
ଜୟ ଇଂଦିରା ରମନ ଜୟ ଭୂଧର। ଅନୁପମ ଅଜ ଅନାଦି ସୋଭାକର ॥
ଗ୍ୟାନ ନିଧାନ ଅମାନ ମାନପ୍ରଦ। ପାଵନ ସୁଜସ ପୁରାନ ବେଦ ବଦ ॥
ତଗ୍ୟ କୃତଗ୍ୟ ଅଗ୍ୟତା ଭଂଜନ। ନାମ ଅନେକ ଅନାମ ନିରଂଜନ ॥
ସର୍ବ ସର୍ବଗତ ସର୍ବ ଉରାଲୟ। ବସସି ସଦା ହମ କହୁଁ ପରିପାଲୟ ॥
ଦ୍ଵଂଦ ବିପତି ଭଵ ଫଂଦ ବିଭଂଜୟ। ହ୍ରଦି ବସି ରାମ କାମ ମଦ ଗଂଜୟ ॥

ଦୋ. ପରମାନଂଦ କୃପାୟତନ ମନ ପରିପୂରନ କାମ।
ପ୍ରେମ ଭଗତି ଅନପାୟନୀ ଦେହୁ ହମହି ଶ୍ରୀରାମ ॥ 34 ॥

ଦେହୁ ଭଗତି ରଘୁପତି ଅତି ପାଵନି। ତ୍ରିବିଧ ତାପ ଭଵ ଦାପ ନସାଵନି ॥
ପ୍ରନତ କାମ ସୁରଧେନୁ କଲପତରୁ। ହୋଇ ପ୍ରସନ୍ନ ଦୀଜୈ ପ୍ରଭୁ ୟହ ବରୁ ॥
ଭଵ ବାରିଧି କୁଂଭଜ ରଘୁନାୟକ। ସେଵତ ସୁଲଭ ସକଲ ସୁଖ ଦାୟକ ॥
ମନ ସଂଭଵ ଦାରୁନ ଦୁଖ ଦାରୟ। ଦୀନବଂଧୁ ସମତା ବିସ୍ତାରୟ ॥
ଆସ ତ୍ରାସ ଇରିଷାଦି ନିଵାରକ। ବିନୟ ବିବେକ ବିରତି ବିସ୍ତାରକ ॥
ଭୂପ ମୌଲି ମନ ମଂଡନ ଧରନୀ। ଦେହି ଭଗତି ସଂସୃତି ସରି ତରନୀ ॥
ମୁନି ମନ ମାନସ ହଂସ ନିରଂତର। ଚରନ କମଲ ବଂଦିତ ଅଜ ସଂକର ॥
ରଘୁକୁଲ କେତୁ ସେତୁ ଶ୍ରୁତି ରଚ୍ଛକ। କାଲ କରମ ସୁଭାଉ ଗୁନ ଭଚ୍ଛକ ॥
ତାରନ ତରନ ହରନ ସବ ଦୂଷନ। ତୁଲସିଦାସ ପ୍ରଭୁ ତ୍ରିଭୁଵନ ଭୂଷନ ॥

ଦୋ. ବାର ବାର ଅସ୍ତୁତି କରି ପ୍ରେମ ସହିତ ସିରୁ ନାଇ।
ବ୍ରହ୍ମ ଭଵନ ସନକାଦି ଗେ ଅତି ଅଭୀଷ୍ଟ ବର ପାଇ ॥ 35 ॥

ସନକାଦିକ ବିଧି ଲୋକ ସିଧାଏ। ଭ୍ରାତନ୍ହ ରାମ ଚରନ ସିରୁ ନାଏ ॥
ପୂଛତ ପ୍ରଭୁହି ସକଲ ସକୁଚାହୀଂ। ଚିତଵହିଂ ସବ ମାରୁତସୁତ ପାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ଚହହିଂ ପ୍ରଭୁ ମୁଖ କୈ ବାନୀ। ଜୋ ସୁନି ହୋଇ ସକଲ ଭ୍ରମ ହାନୀ ॥
ଅଂତରଜାମୀ ପ୍ରଭୁ ସଭ ଜାନା। ବୂଝତ କହହୁ କାହ ହନୁମାନା ॥
ଜୋରି ପାନି କହ ତବ ହନୁମଂତା। ସୁନହୁ ଦୀନଦୟାଲ ଭଗଵଂତା ॥
ନାଥ ଭରତ କଛୁ ପୂଁଛନ ଚହହୀଂ। ପ୍ରସ୍ନ କରତ ମନ ସକୁଚତ ଅହହୀମ୍ ॥
ତୁମ୍ହ ଜାନହୁ କପି ମୋର ସୁଭ୍AU। ଭରତହି ମୋହି କଛୁ ଅଂତର କ୍AU ॥
ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ଭରତ ଗହେ ଚରନା। ସୁନହୁ ନାଥ ପ୍ରନତାରତି ହରନା ॥

ଦୋ. ନାଥ ନ ମୋହି ସଂଦେହ କଛୁ ସପନେହୁଁ ସୋକ ନ ମୋହ।
କେଵଲ କୃପା ତୁମ୍ହାରିହି କୃପାନଂଦ ସଂଦୋହ ॥ 36 ॥

କରୁଁ କୃପାନିଧି ଏକ ଢିଠାଈ। ମୈଂ ସେଵକ ତୁମ୍ହ ଜନ ସୁଖଦାଈ ॥
ସଂତନ୍ହ କୈ ମହିମା ରଘୁରାଈ। ବହୁ ବିଧି ବେଦ ପୁରାନନ୍ହ ଗାଈ ॥
ଶ୍ରୀମୁଖ ତୁମ୍ହ ପୁନି କୀନ୍ହି ବଡ଼ଆଈ। ତିନ୍ହ ପର ପ୍ରଭୁହି ପ୍ରୀତି ଅଧିକାଈ ॥
ସୁନା ଚହୁଁ ପ୍ରଭୁ ତିନ୍ହ କର ଲଚ୍ଛନ। କୃପାସିଂଧୁ ଗୁନ ଗ୍ୟାନ ବିଚଚ୍ଛନ ॥
ସଂତ ଅସଂତ ଭେଦ ବିଲଗାଈ। ପ୍ରନତପାଲ ମୋହି କହହୁ ବୁଝାଈ ॥
ସଂତନ୍ହ କେ ଲଚ୍ଛନ ସୁନୁ ଭ୍ରାତା। ଅଗନିତ ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ବିଖ୍ୟାତା ॥
ସଂତ ଅସଂତନ୍ହି କୈ ଅସି କରନୀ। ଜିମି କୁଠାର ଚଂଦନ ଆଚରନୀ ॥
କାଟି ପରସୁ ମଲୟ ସୁନୁ ଭାଈ। ନିଜ ଗୁନ ଦେଇ ସୁଗଂଧ ବସାଈ ॥

ଦୋ. ତାତେ ସୁର ସୀସନ୍ହ ଚଢ଼ତ ଜଗ ବଲ୍ଲଭ ଶ୍ରୀଖଂଡ।
ଅନଲ ଦାହି ପୀଟତ ଘନହିଂ ପରସୁ ବଦନ ୟହ ଦଂଡ ॥ 37 ॥

ବିଷୟ ଅଲଂପଟ ସୀଲ ଗୁନାକର। ପର ଦୁଖ ଦୁଖ ସୁଖ ସୁଖ ଦେଖେ ପର ॥
ସମ ଅଭୂତରିପୁ ବିମଦ ବିରାଗୀ। ଲୋଭାମରଷ ହରଷ ଭୟ ତ୍ୟାଗୀ ॥
କୋମଲଚିତ ଦୀନନ୍ହ ପର ଦାୟା। ମନ ବଚ କ୍ରମ ମମ ଭଗତି ଅମାୟା ॥
ସବହି ମାନପ୍ରଦ ଆପୁ ଅମାନୀ। ଭରତ ପ୍ରାନ ସମ ମମ ତେ ପ୍ରାନୀ ॥
ବିଗତ କାମ ମମ ନାମ ପରାୟନ। ସାଂତି ବିରତି ବିନତୀ ମୁଦିତାୟନ ॥
ସୀତଲତା ସରଲତା ମୟତ୍ରୀ। ଦ୍ଵିଜ ପଦ ପ୍ରୀତି ଧର୍ମ ଜନୟତ୍ରୀ ॥
ଏ ସବ ଲଚ୍ଛନ ବସହିଂ ଜାସୁ ଉର। ଜାନେହୁ ତାତ ସଂତ ସଂତତ ଫୁର ॥
ସମ ଦମ ନିୟମ ନୀତି ନହିଂ ଡୋଲହିଂ। ପରୁଷ ବଚନ କବହୂଁ ନହିଂ ବୋଲହିମ୍ ॥

ଦୋ. ନିଂଦା ଅସ୍ତୁତି ଉଭୟ ସମ ମମତା ମମ ପଦ କଂଜ।
ତେ ସଜ୍ଜନ ମମ ପ୍ରାନପ୍ରିୟ ଗୁନ ମଂଦିର ସୁଖ ପୁଂଜ ॥ 38 ॥

ସନହୁ ଅସଂତନ୍ହ କେର ସୁଭ୍AU। ଭୂଲେହୁଁ ସଂଗତି କରିଅ ନ କ୍AU ॥
ତିନ୍ହ କର ସଂଗ ସଦା ଦୁଖଦାଈ। ଜିମି କଲପହି ଘାଲି ହରହାଈ ॥
ଖଲନ୍ହ ହୃଦୟଁ ଅତି ତାପ ବିସେଷୀ। ଜରହିଂ ସଦା ପର ସଂପତି ଦେଖୀ ॥
ଜହଁ କହୁଁ ନିଂଦା ସୁନହିଂ ପରାଈ। ହରଷହିଂ ମନହୁଁ ପରୀ ନିଧି ପାଈ ॥
କାମ କ୍ରୋଧ ମଦ ଲୋଭ ପରାୟନ। ନିର୍ଦୟ କପଟୀ କୁଟିଲ ମଲାୟନ ॥
ବୟରୁ ଅକାରନ ସବ କାହୂ ସୋଂ। ଜୋ କର ହିତ ଅନହିତ ତାହୂ ସୋମ୍ ॥
ଝୂଠି ଲେନା ଝୂଠି ଦେନା। ଝୂଠି ଭୋଜନ ଝୂଠ ଚବେନା ॥
ବୋଲହିଂ ମଧୁର ବଚନ ଜିମି ମୋରା। ଖାଇ ମହା ଅତି ହୃଦୟ କଠୋରା ॥

ଦୋ. ପର ଦ୍ରୋହୀ ପର ଦାର ରତ ପର ଧନ ପର ଅପବାଦ।
ତେ ନର ପାଁଵର ପାପମୟ ଦେହ ଧରେଂ ମନୁଜାଦ ॥ 39 ॥

ଲୋଭି ଓଢ଼ନ ଲୋଭି ଡାସନ। ସିସ୍ତ୍ରୋଦର ପର ଜମପୁର ତ୍ରାସ ନ ॥
କାହୂ କୀ ଜୌଂ ସୁନହିଂ ବଡ଼ଆଈ। ସ୍ଵାସ ଲେହିଂ ଜନୁ ଜୂଡ଼ଈ ଆଈ ॥
ଜବ କାହୂ କୈ ଦେଖହିଂ ବିପତୀ। ସୁଖୀ ଭେ ମାନହୁଁ ଜଗ ନୃପତୀ ॥
ସ୍ଵାରଥ ରତ ପରିଵାର ବିରୋଧୀ। ଲଂପଟ କାମ ଲୋଭ ଅତି କ୍ରୋଧୀ ॥
ମାତୁ ପିତା ଗୁର ବିପ୍ର ନ ମାନହିଂ। ଆପୁ ଗେ ଅରୁ ଘାଲହିଂ ଆନହିମ୍ ॥
କରହିଂ ମୋହ ବସ ଦ୍ରୋହ ପରାଵା। ସଂତ ସଂଗ ହରି କଥା ନ ଭାଵା ॥
ଅଵଗୁନ ସିଂଧୁ ମଂଦମତି କାମୀ। ବେଦ ବିଦୂଷକ ପରଧନ ସ୍ଵାମୀ ॥
ବିପ୍ର ଦ୍ରୋହ ପର ଦ୍ରୋହ ବିସେଷା। ଦଂଭ କପଟ ଜିୟଁ ଧରେଂ ସୁବେଷା ॥

ଦୋ. ଐସେ ଅଧମ ମନୁଜ ଖଲ କୃତଜୁଗ ତ୍ରେତା ନାହିଂ।
ଦ୍ଵାପର କଛୁକ ବୃଂଦ ବହୁ ହୋଇହହିଂ କଲିଜୁଗ ମାହିମ୍ ॥ 40 ॥

ପର ହିତ ସରିସ ଧର୍ମ ନହିଂ ଭାଈ। ପର ପୀଡ଼ଆ ସମ ନହିଂ ଅଧମାଈ ॥
ନିର୍ନୟ ସକଲ ପୁରାନ ବେଦ କର। କହେଉଁ ତାତ ଜାନହିଂ କୋବିଦ ନର ॥
ନର ସରୀର ଧରି ଜେ ପର ପୀରା। କରହିଂ ତେ ସହହିଂ ମହା ଭଵ ଭୀରା ॥
କରହିଂ ମୋହ ବସ ନର ଅଘ ନାନା। ସ୍ଵାରଥ ରତ ପରଲୋକ ନସାନା ॥
କାଲରୂପ ତିନ୍ହ କହଁ ମୈଂ ଭ୍ରାତା। ସୁଭ ଅରୁ ଅସୁଭ କର୍ମ ଫଲ ଦାତା ॥
ଅସ ବିଚାରି ଜେ ପରମ ସୟାନେ। ଭଜହିଂ ମୋହି ସଂସୃତ ଦୁଖ ଜାନେ ॥
ତ୍ୟାଗହିଂ କର୍ମ ସୁଭାସୁଭ ଦାୟକ। ଭଜହିଂ ମୋହି ସୁର ନର ମୁନି ନାୟକ ॥
ସଂତ ଅସଂତନ୍ହ କେ ଗୁନ ଭାଷେ। ତେ ନ ପରହିଂ ଭଵ ଜିନ୍ହ ଲଖି ରାଖେ ॥

ଦୋ. ସୁନହୁ ତାତ ମାୟା କୃତ ଗୁନ ଅରୁ ଦୋଷ ଅନେକ।
ଗୁନ ୟହ ଉଭୟ ନ ଦେଖିଅହିଂ ଦେଖିଅ ସୋ ଅବିବେକ ॥ 41 ॥

ଶ୍ରୀମୁଖ ବଚନ ସୁନତ ସବ ଭାଈ। ହରଷେ ପ୍ରେମ ନ ହୃଦୟଁ ସମାଈ ॥
କରହିଂ ବିନୟ ଅତି ବାରହିଂ ବାରା। ହନୂମାନ ହିୟଁ ହରଷ ଅପାରା ॥
ପୁନି ରଘୁପତି ନିଜ ମଂଦିର ଗେ। ଏହି ବିଧି ଚରିତ କରତ ନିତ ନେ ॥
ବାର ବାର ନାରଦ ମୁନି ଆଵହିଂ। ଚରିତ ପୁନୀତ ରାମ କେ ଗାଵହିମ୍ ॥
ନିତ ନଵ ଚରନ ଦେଖି ମୁନି ଜାହୀଂ। ବ୍ରହ୍ମଲୋକ ସବ କଥା କହାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ବିରଂଚି ଅତିସୟ ସୁଖ ମାନହିଂ। ପୁନି ପୁନି ତାତ କରହୁ ଗୁନ ଗାନହିମ୍ ॥
ସନକାଦିକ ନାରଦହି ସରାହହିଂ। ଜଦ୍ୟପି ବ୍ରହ୍ମ ନିରତ ମୁନି ଆହହିମ୍ ॥
ସୁନି ଗୁନ ଗାନ ସମାଧି ବିସାରୀ ॥ ସାଦର ସୁନହିଂ ପରମ ଅଧିକାରୀ ॥

ଦୋ. ଜୀଵନମୁକ୍ତ ବ୍ରହ୍ମପର ଚରିତ ସୁନହିଂ ତଜି ଧ୍ୟାନ।
ଜେ ହରି କଥାଁ ନ କରହିଂ ରତି ତିନ୍ହ କେ ହିୟ ପାଷାନ ॥ 42 ॥

ଏକ ବାର ରଘୁନାଥ ବୋଲାଏ। ଗୁର ଦ୍ଵିଜ ପୁରବାସୀ ସବ ଆଏ ॥
ବୈଠେ ଗୁର ମୁନି ଅରୁ ଦ୍ଵିଜ ସଜ୍ଜନ। ବୋଲେ ବଚନ ଭଗତ ଭଵ ଭଂଜନ ॥
ସନହୁ ସକଲ ପୁରଜନ ମମ ବାନୀ। କହୁଁ ନ କଛୁ ମମତା ଉର ଆନୀ ॥
ନହିଂ ଅନୀତି ନହିଂ କଛୁ ପ୍ରଭୁତାଈ। ସୁନହୁ କରହୁ ଜୋ ତୁମ୍ହହି ସୋହାଈ ॥
ସୋଇ ସେଵକ ପ୍ରିୟତମ ମମ ସୋଈ। ମମ ଅନୁସାସନ ମାନୈ ଜୋଈ ॥
ଜୌଂ ଅନୀତି କଛୁ ଭାଷୌଂ ଭାଈ। ତୌଂ ମୋହି ବରଜହୁ ଭୟ ବିସରାଈ ॥
ବଡ଼ଏଂ ଭାଗ ମାନୁଷ ତନୁ ପାଵା। ସୁର ଦୁର୍ଲଭ ସବ ଗ୍ରଂଥିନ୍ହ ଗାଵା ॥
ସାଧନ ଧାମ ମୋଚ୍ଛ କର ଦ୍ଵାରା। ପାଇ ନ ଜେହିଂ ପରଲୋକ ସଁଵାରା ॥

ଦୋ. ସୋ ପରତ୍ର ଦୁଖ ପାଵି ସିର ଧୁନି ଧୁନି ପଛିତାଇ।
କାଲହି କର୍ମହି ଈସ୍ଵରହି ମିଥ୍ୟା ଦୋଷ ଲଗାଇ ॥ 43 ॥

ଏହି ତନ କର ଫଲ ବିଷୟ ନ ଭାଈ। ସ୍ଵର୍ଗୁ ସ୍ଵଲ୍ପ ଅଂତ ଦୁଖଦାଈ ॥
ନର ତନୁ ପାଇ ବିଷୟଁ ମନ ଦେହୀଂ। ପଲଟି ସୁଧା ତେ ସଠ ବିଷ ଲେହୀମ୍ ॥
ତାହି କବହୁଁ ଭଲ କହି ନ କୋଈ। ଗୁଂଜା ଗ୍ରହି ପରସ ମନି ଖୋଈ ॥
ଆକର ଚାରି ଲଚ୍ଛ ଚୌରାସୀ। ଜୋନି ଭ୍ରମତ ୟହ ଜିଵ ଅବିନାସୀ ॥
ଫିରତ ସଦା ମାୟା କର ପ୍ରେରା। କାଲ କର୍ମ ସୁଭାଵ ଗୁନ ଘେରା ॥
କବହୁଁକ କରି କରୁନା ନର ଦେହୀ। ଦେତ ଈସ ବିନୁ ହେତୁ ସନେହୀ ॥
ନର ତନୁ ଭଵ ବାରିଧି କହୁଁ ବେରୋ। ସନ୍ମୁଖ ମରୁତ ଅନୁଗ୍ରହ ମେରୋ ॥
କରନଧାର ସଦଗୁର ଦୃଢ଼ ନାଵା। ଦୁର୍ଲଭ ସାଜ ସୁଲଭ କରି ପାଵା ॥

ଦୋ. ଜୋ ନ ତରୈ ଭଵ ସାଗର ନର ସମାଜ ଅସ ପାଇ।
ସୋ କୃତ ନିଂଦକ ମଂଦମତି ଆତ୍ମାହନ ଗତି ଜାଇ ॥ 44 ॥

ଜୌଂ ପରଲୋକ ଇହାଁ ସୁଖ ଚହହୂ। ସୁନି ମମ ବଚନ ହ୍ରୃଦୟଁ ଦୃଢ଼ ଗହହୂ ॥
ସୁଲଭ ସୁଖଦ ମାରଗ ୟହ ଭାଈ। ଭଗତି ମୋରି ପୁରାନ ଶ୍ରୁତି ଗାଈ ॥
ଗ୍ୟାନ ଅଗମ ପ୍ରତ୍ୟୂହ ଅନେକା। ସାଧନ କଠିନ ନ ମନ କହୁଁ ଟେକା ॥
କରତ କଷ୍ଟ ବହୁ ପାଵି କୋଊ। ଭକ୍ତି ହୀନ ମୋହି ପ୍ରିୟ ନହିଂ ସୋଊ ॥
ଭକ୍ତି ସୁତଂତ୍ର ସକଲ ସୁଖ ଖାନୀ। ବିନୁ ସତସଂଗ ନ ପାଵହିଂ ପ୍ରାନୀ ॥
ପୁନ୍ୟ ପୁଂଜ ବିନୁ ମିଲହିଂ ନ ସଂତା। ସତସଂଗତି ସଂସୃତି କର ଅଂତା ॥
ପୁନ୍ୟ ଏକ ଜଗ ମହୁଁ ନହିଂ ଦୂଜା। ମନ କ୍ରମ ବଚନ ବିପ୍ର ପଦ ପୂଜା ॥

ସାନୁକୂଲ ତେହି ପର ମୁନି ଦେଵା। ଜୋ ତଜି କପଟୁ କରି ଦ୍ଵିଜ ସେଵା ॥

ଦୋ. ଔରୁ ଏକ ଗୁପୁତ ମତ ସବହି କହୁଁ କର ଜୋରି।
ସଂକର ଭଜନ ବିନା ନର ଭଗତି ନ ପାଵି ମୋରି ॥ 45 ॥

କହହୁ ଭଗତି ପଥ କଵନ ପ୍ରୟାସା। ଜୋଗ ନ ମଖ ଜପ ତପ ଉପଵାସା ॥
ସରଲ ସୁଭାଵ ନ ମନ କୁଟିଲାଈ। ଜଥା ଲାଭ ସଂତୋଷ ସଦାଈ ॥
ମୋର ଦାସ କହାଇ ନର ଆସା। କରି ତୌ କହହୁ କହା ବିସ୍ଵାସା ॥
ବହୁତ କହୁଁ କା କଥା ବଢ଼ଆଈ। ଏହି ଆଚରନ ବସ୍ୟ ମୈଂ ଭାଈ ॥
ବୈର ନ ବିଗ୍ରହ ଆସ ନ ତ୍ରାସା। ସୁଖମୟ ତାହି ସଦା ସବ ଆସା ॥
ଅନାରଂଭ ଅନିକେତ ଅମାନୀ। ଅନଘ ଅରୋଷ ଦଚ୍ଛ ବିଗ୍ୟାନୀ ॥
ପ୍ରୀତି ସଦା ସଜ୍ଜନ ସଂସର୍ଗା। ତୃନ ସମ ବିଷୟ ସ୍ଵର୍ଗ ଅପବର୍ଗା ॥
ଭଗତି ପଚ୍ଛ ହଠ ନହିଂ ସଠତାଈ। ଦୁଷ୍ଟ ତର୍କ ସବ ଦୂରି ବହାଈ ॥

ଦୋ. ମମ ଗୁନ ଗ୍ରାମ ନାମ ରତ ଗତ ମମତା ମଦ ମୋହ।
ତା କର ସୁଖ ସୋଇ ଜାନି ପରାନଂଦ ସଂଦୋହ ॥ 46 ॥

ସୁନତ ସୁଧାସମ ବଚନ ରାମ କେ। ଗହେ ସବନି ପଦ କୃପାଧାମ କେ ॥
ଜନନି ଜନକ ଗୁର ବଂଧୁ ହମାରେ। କୃପା ନିଧାନ ପ୍ରାନ ତେ ପ୍ୟାରେ ॥
ତନୁ ଧନୁ ଧାମ ରାମ ହିତକାରୀ। ସବ ବିଧି ତୁମ୍ହ ପ୍ରନତାରତି ହାରୀ ॥
ଅସି ସିଖ ତୁମ୍ହ ବିନୁ ଦେଇ ନ କୋଊ। ମାତୁ ପିତା ସ୍ଵାରଥ ରତ ଓଊ ॥
ହେତୁ ରହିତ ଜଗ ଜୁଗ ଉପକାରୀ। ତୁମ୍ହ ତୁମ୍ହାର ସେଵକ ଅସୁରାରୀ ॥
ସ୍ଵାରଥ ମୀତ ସକଲ ଜଗ ମାହୀଂ। ସପନେହୁଁ ପ୍ରଭୁ ପରମାରଥ ନାହୀମ୍ ॥
ସବକେ ବଚନ ପ୍ରେମ ରସ ସାନେ। ସୁନି ରଘୁନାଥ ହୃଦୟଁ ହରଷାନେ ॥
ନିଜ ନିଜ ଗୃହ ଗେ ଆୟସୁ ପାଈ। ବରନତ ପ୍ରଭୁ ବତକହୀ ସୁହାଈ ॥

ଦୋ. -ଉମା ଅଵଧବାସୀ ନର ନାରି କୃତାରଥ ରୂପ।
ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ଘନ ରଘୁନାୟକ ଜହଁ ଭୂପ ॥ 47 ॥

ଏକ ବାର ବସିଷ୍ଟ ମୁନି ଆଏ। ଜହାଁ ରାମ ସୁଖଧାମ ସୁହାଏ ॥
ଅତି ଆଦର ରଘୁନାୟକ କୀନ୍ହା। ପଦ ପଖାରି ପାଦୋଦକ ଲୀନ୍ହା ॥
ରାମ ସୁନହୁ ମୁନି କହ କର ଜୋରୀ। କୃପାସିଂଧୁ ବିନତୀ କଛୁ ମୋରୀ ॥
ଦେଖି ଦେଖି ଆଚରନ ତୁମ୍ହାରା। ହୋତ ମୋହ ମମ ହୃଦୟଁ ଅପାରା ॥
ମହିମା ଅମିତ ବେଦ ନହିଂ ଜାନା। ମୈଂ କେହି ଭାଁତି କହୁଁ ଭଗଵାନା ॥
ଉପରୋହିତ୍ୟ କର୍ମ ଅତି ମଂଦା। ବେଦ ପୁରାନ ସୁମୃତି କର ନିଂଦା ॥
ଜବ ନ ଲେଉଁ ମୈଂ ତବ ବିଧି ମୋହୀ। କହା ଲାଭ ଆଗେଂ ସୁତ ତୋହୀ ॥
ପରମାତମା ବ୍ରହ୍ମ ନର ରୂପା। ହୋଇହି ରଘୁକୁଲ ଭୂଷନ ଭୂପା ॥

ଦୋ. -ତବ ମୈଂ ହୃଦୟଁ ବିଚାରା ଜୋଗ ଜଗ୍ୟ ବ୍ରତ ଦାନ।
ଜା କହୁଁ କରିଅ ସୋ ପୈହୁଁ ଧର୍ମ ନ ଏହି ସମ ଆନ ॥ 48 ॥

ଜପ ତପ ନିୟମ ଜୋଗ ନିଜ ଧର୍ମା। ଶ୍ରୁତି ସଂଭଵ ନାନା ସୁଭ କର୍ମା ॥
ଗ୍ୟାନ ଦୟା ଦମ ତୀରଥ ମଜ୍ଜନ। ଜହଁ ଲଗି ଧର୍ମ କହତ ଶ୍ରୁତି ସଜ୍ଜନ ॥
ଆଗମ ନିଗମ ପୁରାନ ଅନେକା। ପଢ଼ଏ ସୁନେ କର ଫଲ ପ୍ରଭୁ ଏକା ॥
ତବ ପଦ ପଂକଜ ପ୍ରୀତି ନିରଂତର। ସବ ସାଧନ କର ୟହ ଫଲ ସୁଂଦର ॥
ଛୂଟି ମଲ କି ମଲହି କେ ଧୋଏଁ। ଘୃତ କି ପାଵ କୋଇ ବାରି ବିଲୋଏଁ ॥
ପ୍ରେମ ଭଗତି ଜଲ ବିନୁ ରଘୁରାଈ। ଅଭିଅଂତର ମଲ କବହୁଁ ନ ଜାଈ ॥
ସୋଇ ସର୍ବଗ୍ୟ ତଗ୍ୟ ସୋଇ ପଂଡିତ। ସୋଇ ଗୁନ ଗୃହ ବିଗ୍ୟାନ ଅଖଂଡିତ ॥
ଦଚ୍ଛ ସକଲ ଲଚ୍ଛନ ଜୁତ ସୋଈ। ଜାକେଂ ପଦ ସରୋଜ ରତି ହୋଈ ॥

ଦୋ. ନାଥ ଏକ ବର ମାଗୁଁ ରାମ କୃପା କରି ଦେହୁ।
ଜନ୍ମ ଜନ୍ମ ପ୍ରଭୁ ପଦ କମଲ କବହୁଁ ଘଟୈ ଜନି ନେହୁ ॥ 49 ॥

ଅସ କହି ମୁନି ବସିଷ୍ଟ ଗୃହ ଆଏ। କୃପାସିଂଧୁ କେ ମନ ଅତି ଭାଏ ॥
ହନୂମାନ ଭରତାଦିକ ଭ୍ରାତା। ସଂଗ ଲିଏ ସେଵକ ସୁଖଦାତା ॥
ପୁନି କୃପାଲ ପୁର ବାହେର ଗେ। ଗଜ ରଥ ତୁରଗ ମଗାଵତ ଭେ ॥
ଦେଖି କୃପା କରି ସକଲ ସରାହେ। ଦିଏ ଉଚିତ ଜିନ୍ହ ଜିନ୍ହ ତେଇ ଚାହେ ॥
ହରନ ସକଲ ଶ୍ରମ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରମ ପାଈ। ଗେ ଜହାଁ ସୀତଲ ଅଵଁରାଈ ॥
ଭରତ ଦୀନ୍ହ ନିଜ ବସନ ଡସାଈ। ବୈଠେ ପ୍ରଭୁ ସେଵହିଂ ସବ ଭାଈ ॥
ମାରୁତସୁତ ତବ ମାରୂତ କରୀ। ପୁଲକ ବପୁଷ ଲୋଚନ ଜଲ ଭରୀ ॥
ହନୂମାନ ସମ ନହିଂ ବଡ଼ଭାଗୀ। ନହିଂ କୌ ରାମ ଚରନ ଅନୁରାଗୀ ॥
ଗିରିଜା ଜାସୁ ପ୍ରୀତି ସେଵକାଈ। ବାର ବାର ପ୍ରଭୁ ନିଜ ମୁଖ ଗାଈ ॥

ଦୋ. ତେହିଂ ଅଵସର ମୁନି ନାରଦ ଆଏ କରତଲ ବୀନ।
ଗାଵନ ଲଗେ ରାମ କଲ କୀରତି ସଦା ନବୀନ ॥ 50 ॥

ମାମଵଲୋକୟ ପଂକଜ ଲୋଚନ। କୃପା ବିଲୋକନି ସୋଚ ବିମୋଚନ ॥
ନୀଲ ତାମରସ ସ୍ୟାମ କାମ ଅରି। ହୃଦୟ କଂଜ ମକରଂଦ ମଧୁପ ହରି ॥
ଜାତୁଧାନ ବରୂଥ ବଲ ଭଂଜନ। ମୁନି ସଜ୍ଜନ ରଂଜନ ଅଘ ଗଂଜନ ॥
ଭୂସୁର ସସି ନଵ ବୃଂଦ ବଲାହକ। ଅସରନ ସରନ ଦୀନ ଜନ ଗାହକ ॥
ଭୁଜ ବଲ ବିପୁଲ ଭାର ମହି ଖଂଡିତ। ଖର ଦୂଷନ ବିରାଧ ବଧ ପଂଡିତ ॥
ରାଵନାରି ସୁଖରୂପ ଭୂପବର। ଜୟ ଦସରଥ କୁଲ କୁମୁଦ ସୁଧାକର ॥
ସୁଜସ ପୁରାନ ବିଦିତ ନିଗମାଗମ। ଗାଵତ ସୁର ମୁନି ସଂତ ସମାଗମ ॥
କାରୁନୀକ ବ୍ୟଲୀକ ମଦ ଖଂଡନ। ସବ ବିଧି କୁସଲ କୋସଲା ମଂଡନ ॥
କଲି ମଲ ମଥନ ନାମ ମମତାହନ। ତୁଲସୀଦାସ ପ୍ରଭୁ ପାହି ପ୍ରନତ ଜନ ॥

ଦୋ. ପ୍ରେମ ସହିତ ମୁନି ନାରଦ ବରନି ରାମ ଗୁନ ଗ୍ରାମ।
ସୋଭାସିଂଧୁ ହୃଦୟଁ ଧରି ଗେ ଜହାଁ ବିଧି ଧାମ ॥ 51 ॥

ଗିରିଜା ସୁନହୁ ବିସଦ ୟହ କଥା। ମୈଂ ସବ କହୀ ମୋରି ମତି ଜଥା ॥
ରାମ ଚରିତ ସତ କୋଟି ଅପାରା। ଶ୍ରୁତି ସାରଦା ନ ବରନୈ ପାରା ॥
ରାମ ଅନଂତ ଅନଂତ ଗୁନାନୀ। ଜନ୍ମ କର୍ମ ଅନଂତ ନାମାନୀ ॥
ଜଲ ସୀକର ମହି ରଜ ଗନି ଜାହୀଂ। ରଘୁପତି ଚରିତ ନ ବରନି ସିରାହୀମ୍ ॥
ବିମଲ କଥା ହରି ପଦ ଦାୟନୀ। ଭଗତି ହୋଇ ସୁନି ଅନପାୟନୀ ॥
ଉମା କହିଉଁ ସବ କଥା ସୁହାଈ। ଜୋ ଭୁସୁଂଡି ଖଗପତିହି ସୁନାଈ ॥
କଛୁକ ରାମ ଗୁନ କହେଉଁ ବଖାନୀ। ଅବ କା କହୌଂ ସୋ କହହୁ ଭଵାନୀ ॥
ସୁନି ସୁଭ କଥା ଉମା ହରଷାନୀ। ବୋଲୀ ଅତି ବିନୀତ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ ମୈଂ ଧନ୍ୟ ପୁରାରୀ। ସୁନେଉଁ ରାମ ଗୁନ ଭଵ ଭୟ ହାରୀ ॥

ଦୋ. ତୁମ୍ହରୀ କୃପାଁ କୃପାୟତନ ଅବ କୃତକୃତ୍ୟ ନ ମୋହ।
ଜାନେଉଁ ରାମ ପ୍ରତାପ ପ୍ରଭୁ ଚିଦାନଂଦ ସଂଦୋହ ॥ 52(କ) ॥

ନାଥ ତଵାନନ ସସି ସ୍ରଵତ କଥା ସୁଧା ରଘୁବୀର।
ଶ୍ରଵନ ପୁଟନ୍ହି ମନ ପାନ କରି ନହିଂ ଅଘାତ ମତିଧୀର ॥ 52(ଖ) ॥

ରାମ ଚରିତ ଜେ ସୁନତ ଅଘାହୀଂ। ରସ ବିସେଷ ଜାନା ତିନ୍ହ ନାହୀମ୍ ॥
ଜୀଵନମୁକ୍ତ ମହାମୁନି ଜେଊ। ହରି ଗୁନ ସୁନହୀଂ ନିରଂତର ତେଊ ॥
ଭଵ ସାଗର ଚହ ପାର ଜୋ ପାଵା। ରାମ କଥା ତା କହଁ ଦୃଢ଼ ନାଵା ॥
ବିଷିନ୍ହ କହଁ ପୁନି ହରି ଗୁନ ଗ୍ରାମା। ଶ୍ରଵନ ସୁଖଦ ଅରୁ ମନ ଅଭିରାମା ॥
ଶ୍ରଵନଵଂତ ଅସ କୋ ଜଗ ମାହୀଂ। ଜାହି ନ ରଘୁପତି ଚରିତ ସୋହାହୀମ୍ ॥
ତେ ଜଡ଼ ଜୀଵ ନିଜାତ୍ମକ ଘାତୀ। ଜିନ୍ହହି ନ ରଘୁପତି କଥା ସୋହାତୀ ॥
ହରିଚରିତ୍ର ମାନସ ତୁମ୍ହ ଗାଵା। ସୁନି ମୈଂ ନାଥ ଅମିତି ସୁଖ ପାଵା ॥
ତୁମ୍ହ ଜୋ କହୀ ୟହ କଥା ସୁହାଈ। କାଗଭସୁଂଡି ଗରୁଡ଼ ପ୍ରତି ଗାଈ ॥

ଦୋ. ବିରତି ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନ ଦୃଢ଼ ରାମ ଚରନ ଅତି ନେହ।
ବାୟସ ତନ ରଘୁପତି ଭଗତି ମୋହି ପରମ ସଂଦେହ ॥ 53 ॥

ନର ସହସ୍ର ମହଁ ସୁନହୁ ପୁରାରୀ। କୌ ଏକ ହୋଇ ଧର୍ମ ବ୍ରତଧାରୀ ॥
ଧର୍ମସୀଲ କୋଟିକ ମହଁ କୋଈ। ବିଷୟ ବିମୁଖ ବିରାଗ ରତ ହୋଈ ॥
କୋଟି ବିରକ୍ତ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରୁତି କହୀ। ସମ୍ୟକ ଗ୍ୟାନ ସକୃତ କୌ ଲହୀ ॥
ଗ୍ୟାନଵଂତ କୋଟିକ ମହଁ କୋଊ। ଜୀଵନମୁକ୍ତ ସକୃତ ଜଗ ସୋଊ ॥
ତିନ୍ହ ସହସ୍ର ମହୁଁ ସବ ସୁଖ ଖାନୀ। ଦୁର୍ଲଭ ବ୍ରହ୍ମଲୀନ ବିଗ୍ୟାନୀ ॥
ଧର୍ମସୀଲ ବିରକ୍ତ ଅରୁ ଗ୍ୟାନୀ। ଜୀଵନମୁକ୍ତ ବ୍ରହ୍ମପର ପ୍ରାନୀ ॥
ସବ ତେ ସୋ ଦୁର୍ଲଭ ସୁରରାୟା। ରାମ ଭଗତି ରତ ଗତ ମଦ ମାୟା ॥
ସୋ ହରିଭଗତି କାଗ କିମି ପାଈ। ବିସ୍ଵନାଥ ମୋହି କହହୁ ବୁଝାଈ ॥

ଦୋ. ରାମ ପରାୟନ ଗ୍ୟାନ ରତ ଗୁନାଗାର ମତି ଧୀର।
ନାଥ କହହୁ କେହି କାରନ ପାୟୁ କାକ ସରୀର ॥ 54 ॥

ୟହ ପ୍ରଭୁ ଚରିତ ପଵିତ୍ର ସୁହାଵା। କହହୁ କୃପାଲ କାଗ କହଁ ପାଵା ॥
ତୁମ୍ହ କେହି ଭାଁତି ସୁନା ମଦନାରୀ। କହହୁ ମୋହି ଅତି କୌତୁକ ଭାରୀ ॥
ଗରୁଡ଼ ମହାଗ୍ୟାନୀ ଗୁନ ରାସୀ। ହରି ସେଵକ ଅତି ନିକଟ ନିଵାସୀ ॥
ତେହିଂ କେହି ହେତୁ କାଗ ସନ ଜାଈ। ସୁନୀ କଥା ମୁନି ନିକର ବିହାଈ ॥
କହହୁ କଵନ ବିଧି ଭା ସଂବାଦା। ଦୌ ହରିଭଗତ କାଗ ଉରଗାଦା ॥
ଗୌରି ଗିରା ସୁନି ସରଲ ସୁହାଈ। ବୋଲେ ସିଵ ସାଦର ସୁଖ ପାଈ ॥
ଧନ୍ୟ ସତୀ ପାଵନ ମତି ତୋରୀ। ରଘୁପତି ଚରନ ପ୍ରୀତି ନହିଂ ଥୋରୀ ॥
ସୁନହୁ ପରମ ପୁନୀତ ଇତିହାସା। ଜୋ ସୁନି ସକଲ ଲୋକ ଭ୍ରମ ନାସା ॥
ଉପଜି ରାମ ଚରନ ବିସ୍ଵାସା। ଭଵ ନିଧି ତର ନର ବିନହିଂ ପ୍ରୟାସା ॥

ଦୋ. ଐସିଅ ପ୍ରସ୍ନ ବିହଂଗପତି କୀନ୍ହ କାଗ ସନ ଜାଇ।
ସୋ ସବ ସାଦର କହିହୁଁ ସୁନହୁ ଉମା ମନ ଲାଇ ॥ 55 ॥

ମୈଂ ଜିମି କଥା ସୁନୀ ଭଵ ମୋଚନି। ସୋ ପ୍ରସଂଗ ସୁନୁ ସୁମୁଖି ସୁଲୋଚନି ॥
ପ୍ରଥମ ଦଚ୍ଛ ଗୃହ ତଵ ଅଵତାରା। ସତୀ ନାମ ତବ ରହା ତୁମ୍ହାରା ॥
ଦଚ୍ଛ ଜଗ୍ୟ ତବ ଭା ଅପମାନା। ତୁମ୍ହ ଅତି କ୍ରୋଧ ତଜେ ତବ ପ୍ରାନା ॥
ମମ ଅନୁଚରନ୍ହ କୀନ୍ହ ମଖ ଭଂଗା। ଜାନହୁ ତୁମ୍ହ ସୋ ସକଲ ପ୍ରସଂଗା ॥
ତବ ଅତି ସୋଚ ଭୟୁ ମନ ମୋରେଂ। ଦୁଖୀ ଭୟୁଁ ବିୟୋଗ ପ୍ରିୟ ତୋରେମ୍ ॥
ସୁଂଦର ବନ ଗିରି ସରିତ ତଡ଼ଆଗା। କୌତୁକ ଦେଖତ ଫିରୁଁ ବେରାଗା ॥
ଗିରି ସୁମେର ଉତ୍ତର ଦିସି ଦୂରୀ। ନୀଲ ସୈଲ ଏକ ସୁଂଦର ଭୂରୀ ॥
ତାସୁ କନକମୟ ସିଖର ସୁହାଏ। ଚାରି ଚାରୁ ମୋରେ ମନ ଭାଏ ॥
ତିନ୍ହ ପର ଏକ ଏକ ବିଟପ ବିସାଲା। ବଟ ପୀପର ପାକରୀ ରସାଲା ॥
ସୈଲୋପରି ସର ସୁଂଦର ସୋହା। ମନି ସୋପାନ ଦେଖି ମନ ମୋହା ॥

ଦୋ. -ସୀତଲ ଅମଲ ମଧୁର ଜଲ ଜଲଜ ବିପୁଲ ବହୁରଂଗ।
କୂଜତ କଲ ରଵ ହଂସ ଗନ ଗୁଂଜତ ମଜୁଂଲ ଭୃଂଗ ॥ 56 ॥

ତେହିଂ ଗିରି ରୁଚିର ବସି ଖଗ ସୋଈ। ତାସୁ ନାସ କଲ୍ପାଂତ ନ ହୋଈ ॥
ମାୟା କୃତ ଗୁନ ଦୋଷ ଅନେକା। ମୋହ ମନୋଜ ଆଦି ଅବିବେକା ॥
ରହେ ବ୍ୟାପି ସମସ୍ତ ଜଗ ମାହୀଂ। ତେହି ଗିରି ନିକଟ କବହୁଁ ନହିଂ ଜାହୀମ୍ ॥
ତହଁ ବସି ହରିହି ଭଜି ଜିମି କାଗା। ସୋ ସୁନୁ ଉମା ସହିତ ଅନୁରାଗା ॥
ପୀପର ତରୁ ତର ଧ୍ୟାନ ସୋ ଧରୀ। ଜାପ ଜଗ୍ୟ ପାକରି ତର କରୀ ॥
ଆଁବ ଛାହଁ କର ମାନସ ପୂଜା। ତଜି ହରି ଭଜନୁ କାଜୁ ନହିଂ ଦୂଜା ॥
ବର ତର କହ ହରି କଥା ପ୍ରସଂଗା। ଆଵହିଂ ସୁନହିଂ ଅନେକ ବିହଂଗା ॥
ରାମ ଚରିତ ବିଚୀତ୍ର ବିଧି ନାନା। ପ୍ରେମ ସହିତ କର ସାଦର ଗାନା ॥
ସୁନହିଂ ସକଲ ମତି ବିମଲ ମରାଲା। ବସହିଂ ନିରଂତର ଜେ ତେହିଂ ତାଲା ॥
ଜବ ମୈଂ ଜାଇ ସୋ କୌତୁକ ଦେଖା। ଉର ଉପଜା ଆନଂଦ ବିସେଷା ॥

ଦୋ. ତବ କଛୁ କାଲ ମରାଲ ତନୁ ଧରି ତହଁ କୀନ୍ହ ନିଵାସ।
ସାଦର ସୁନି ରଘୁପତି ଗୁନ ପୁନି ଆୟୁଁ କୈଲାସ ॥ 57 ॥

ଗିରିଜା କହେଉଁ ସୋ ସବ ଇତିହାସା। ମୈଂ ଜେହି ସମୟ ଗୟୁଁ ଖଗ ପାସା ॥
ଅବ ସୋ କଥା ସୁନହୁ ଜେହୀ ହେତୂ। ଗୟୁ କାଗ ପହିଂ ଖଗ କୁଲ କେତୂ ॥
ଜବ ରଘୁନାଥ କୀନ୍ହି ରନ କ୍ରୀଡ଼ଆ। ସମୁଝତ ଚରିତ ହୋତି ମୋହି ବ୍ରୀଡ଼ଆ ॥
ଇଂଦ୍ରଜୀତ କର ଆପୁ ବଁଧାୟୋ। ତବ ନାରଦ ମୁନି ଗରୁଡ଼ ପଠାୟୋ ॥
ବଂଧନ କାଟି ଗୟୋ ଉରଗାଦା। ଉପଜା ହୃଦୟଁ ପ୍ରଚଂଡ ବିଷାଦା ॥
ପ୍ରଭୁ ବଂଧନ ସମୁଝତ ବହୁ ଭାଁତୀ। କରତ ବିଚାର ଉରଗ ଆରାତୀ ॥
ବ୍ୟାପକ ବ୍ରହ୍ମ ବିରଜ ବାଗୀସା। ମାୟା ମୋହ ପାର ପରମୀସା ॥
ସୋ ଅଵତାର ସୁନେଉଁ ଜଗ ମାହୀଂ। ଦେଖେଉଁ ସୋ ପ୍ରଭାଵ କଛୁ ନାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. -ଭଵ ବଂଧନ ତେ ଛୂଟହିଂ ନର ଜପି ଜା କର ନାମ।
ଖର୍ଚ ନିସାଚର ବାଁଧେଉ ନାଗପାସ ସୋଇ ରାମ ॥ 58 ॥

ନାନା ଭାଁତି ମନହି ସମୁଝାଵା। ପ୍ରଗଟ ନ ଗ୍ୟାନ ହୃଦୟଁ ଭ୍ରମ ଛାଵା ॥
ଖେଦ ଖିନ୍ନ ମନ ତର୍କ ବଢ଼ଆଈ। ଭୟୁ ମୋହବସ ତୁମ୍ହରିହିଂ ନାଈ ॥
ବ୍ୟାକୁଲ ଗୟୁ ଦେଵରିଷି ପାହୀଂ। କହେସି ଜୋ ସଂସୟ ନିଜ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ନାରଦହି ଲାଗି ଅତି ଦାୟା। ସୁନୁ ଖଗ ପ୍ରବଲ ରାମ କୈ ମାୟା ॥
ଜୋ ଗ୍ୟାନିନ୍ହ କର ଚିତ ଅପହରୀ। ବରିଆଈ ବିମୋହ ମନ କରୀ ॥
ଜେହିଂ ବହୁ ବାର ନଚାଵା ମୋହୀ। ସୋଇ ବ୍ୟାପୀ ବିହଂଗପତି ତୋହୀ ॥
ମହାମୋହ ଉପଜା ଉର ତୋରେଂ। ମିଟିହି ନ ବେଗି କହେଂ ଖଗ ମୋରେମ୍ ॥
ଚତୁରାନନ ପହିଂ ଜାହୁ ଖଗେସା। ସୋଇ କରେହୁ ଜେହି ହୋଇ ନିଦେସା ॥

ଦୋ. ଅସ କହି ଚଲେ ଦେଵରିଷି କରତ ରାମ ଗୁନ ଗାନ।
ହରି ମାୟା ବଲ ବରନତ ପୁନି ପୁନି ପରମ ସୁଜାନ ॥ 59 ॥

ତବ ଖଗପତି ବିରଂଚି ପହିଂ ଗୟୂ। ନିଜ ସଂଦେହ ସୁନାଵତ ଭୟୂ ॥
ସୁନି ବିରଂଚି ରାମହି ସିରୁ ନାଵା। ସମୁଝି ପ୍ରତାପ ପ୍ରେମ ଅତି ଛାଵା ॥
ମନ ମହୁଁ କରି ବିଚାର ବିଧାତା। ମାୟା ବସ କବି କୋବିଦ ଗ୍ୟାତା ॥
ହରି ମାୟା କର ଅମିତି ପ୍ରଭାଵା। ବିପୁଲ ବାର ଜେହିଂ ମୋହି ନଚାଵା ॥
ଅଗ ଜଗମୟ ଜଗ ମମ ଉପରାଜା। ନହିଂ ଆଚରଜ ମୋହ ଖଗରାଜା ॥
ତବ ବୋଲେ ବିଧି ଗିରା ସୁହାଈ। ଜାନ ମହେସ ରାମ ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ବୈନତେୟ ସଂକର ପହିଂ ଜାହୂ। ତାତ ଅନତ ପୂଛହୁ ଜନି କାହୂ ॥
ତହଁ ହୋଇହି ତଵ ସଂସୟ ହାନୀ। ଚଲେଉ ବିହଂଗ ସୁନତ ବିଧି ବାନୀ ॥

ଦୋ. ପରମାତୁର ବିହଂଗପତି ଆୟୁ ତବ ମୋ ପାସ।
ଜାତ ରହେଉଁ କୁବେର ଗୃହ ରହିହୁ ଉମା କୈଲାସ ॥ 60 ॥

ତେହିଂ ମମ ପଦ ସାଦର ସିରୁ ନାଵା। ପୁନି ଆପନ ସଂଦେହ ସୁନାଵା ॥
ସୁନି ତା କରି ବିନତୀ ମୃଦୁ ବାନୀ। ପରେମ ସହିତ ମୈଂ କହେଉଁ ଭଵାନୀ ॥
ମିଲେହୁ ଗରୁଡ଼ ମାରଗ ମହଁ ମୋହୀ। କଵନ ଭାଁତି ସମୁଝାଵୌଂ ତୋହୀ ॥
ତବହି ହୋଇ ସବ ସଂସୟ ଭଂଗା। ଜବ ବହୁ କାଲ କରିଅ ସତସଂଗା ॥
ସୁନିଅ ତହାଁ ହରି କଥା ସୁହାଈ। ନାନା ଭାଁତି ମୁନିନ୍ହ ଜୋ ଗାଈ ॥
ଜେହି ମହୁଁ ଆଦି ମଧ୍ୟ ଅଵସାନା। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରତିପାଦ୍ୟ ରାମ ଭଗଵାନା ॥
ନିତ ହରି କଥା ହୋତ ଜହଁ ଭାଈ। ପଠଵୁଁ ତହାଁ ସୁନହି ତୁମ୍ହ ଜାଈ ॥
ଜାଇହି ସୁନତ ସକଲ ସଂଦେହା। ରାମ ଚରନ ହୋଇହି ଅତି ନେହା ॥

ଦୋ. ବିନୁ ସତସଂଗ ନ ହରି କଥା ତେହି ବିନୁ ମୋହ ନ ଭାଗ।
ମୋହ ଗେଁ ବିନୁ ରାମ ପଦ ହୋଇ ନ ଦୃଢ଼ ଅନୁରାଗ ॥ 61 ॥

ମିଲହିଂ ନ ରଘୁପତି ବିନୁ ଅନୁରାଗା। କିଏଁ ଜୋଗ ତପ ଗ୍ୟାନ ବିରାଗା ॥
ଉତ୍ତର ଦିସି ସୁଂଦର ଗିରି ନୀଲା। ତହଁ ରହ କାକଭୁସୁଂଡି ସୁସୀଲା ॥
ରାମ ଭଗତି ପଥ ପରମ ପ୍ରବୀନା। ଗ୍ୟାନୀ ଗୁନ ଗୃହ ବହୁ କାଲୀନା ॥
ରାମ କଥା ସୋ କହି ନିରଂତର। ସାଦର ସୁନହିଂ ବିବିଧ ବିହଂଗବର ॥
ଜାଇ ସୁନହୁ ତହଁ ହରି ଗୁନ ଭୂରୀ। ହୋଇହି ମୋହ ଜନିତ ଦୁଖ ଦୂରୀ ॥
ମୈଂ ଜବ ତେହି ସବ କହା ବୁଝାଈ। ଚଲେଉ ହରଷି ମମ ପଦ ସିରୁ ନାଈ ॥
ତାତେ ଉମା ନ ମୈଂ ସମୁଝାଵା। ରଘୁପତି କୃପାଁ ମରମୁ ମୈଂ ପାଵା ॥
ହୋଇହି କୀନ୍ହ କବହୁଁ ଅଭିମାନା। ସୋ ଖୌଵୈ ଚହ କୃପାନିଧାନା ॥
କଛୁ ତେହି ତେ ପୁନି ମୈଂ ନହିଂ ରାଖା। ସମୁଝି ଖଗ ଖଗହୀ କୈ ଭାଷା ॥
ପ୍ରଭୁ ମାୟା ବଲଵଂତ ଭଵାନୀ। ଜାହି ନ ମୋହ କଵନ ଅସ ଗ୍ୟାନୀ ॥

ଦୋ. ଗ୍ୟାନି ଭଗତ ସିରୋମନି ତ୍ରିଭୁଵନପତି କର ଜାନ।
ତାହି ମୋହ ମାୟା ନର ପାଵଁର କରହିଂ ଗୁମାନ ॥ 62(କ) ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଅଟ୍ଠାଈସଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ସିଵ ବିରଂଚି କହୁଁ ମୋହି କୋ ହୈ ବପୁରା ଆନ।
ଅସ ଜିୟଁ ଜାନି ଭଜହିଂ ମୁନି ମାୟା ପତି ଭଗଵାନ ॥ 62(ଖ) ॥

ଗୟୁ ଗରୁଡ଼ ଜହଁ ବସି ଭୁସୁଂଡା। ମତି ଅକୁଂଠ ହରି ଭଗତି ଅଖଂଡା ॥
ଦେଖି ସୈଲ ପ୍ରସନ୍ନ ମନ ଭୟୂ। ମାୟା ମୋହ ସୋଚ ସବ ଗୟୂ ॥
କରି ତଡ଼ଆଗ ମଜ୍ଜନ ଜଲପାନା। ବଟ ତର ଗୟୁ ହୃଦୟଁ ହରଷାନା ॥
ବୃଦ୍ଧ ବୃଦ୍ଧ ବିହଂଗ ତହଁ ଆଏ। ସୁନୈ ରାମ କେ ଚରିତ ସୁହାଏ ॥
କଥା ଅରଂଭ କରୈ ସୋଇ ଚାହା। ତେହୀ ସମୟ ଗୟୁ ଖଗନାହା ॥
ଆଵତ ଦେଖି ସକଲ ଖଗରାଜା। ହରଷେଉ ବାୟସ ସହିତ ସମାଜା ॥
ଅତି ଆଦର ଖଗପତି କର କୀନ୍ହା। ସ୍ଵାଗତ ପୂଛି ସୁଆସନ ଦୀନ୍ହା ॥
କରି ପୂଜା ସମେତ ଅନୁରାଗା। ମଧୁର ବଚନ ତବ ବୋଲେଉ କାଗା ॥

ଦୋ. ନାଥ କୃତାରଥ ଭୟୁଁ ମୈଂ ତଵ ଦରସନ ଖଗରାଜ।
ଆୟସୁ ଦେହୁ ସୋ କରୌଂ ଅବ ପ୍ରଭୁ ଆୟହୁ କେହି କାଜ ॥ 63(କ) ॥

ସଦା କୃତାରଥ ରୂପ ତୁମ୍ହ କହ ମୃଦୁ ବଚନ ଖଗେସ।
ଜେହି କୈ ଅସ୍ତୁତି ସାଦର ନିଜ ମୁଖ କୀନ୍ହି ମହେସ ॥ 63(ଖ) ॥

ସୁନହୁ ତାତ ଜେହି କାରନ ଆୟୁଁ। ସୋ ସବ ଭୟୁ ଦରସ ତଵ ପାୟୁଁ ॥
ଦେଖି ପରମ ପାଵନ ତଵ ଆଶ୍ରମ। ଗୟୁ ମୋହ ସଂସୟ ନାନା ଭ୍ରମ ॥
ଅବ ଶ୍ରୀରାମ କଥା ଅତି ପାଵନି। ସଦା ସୁଖଦ ଦୁଖ ପୁଂଜ ନସାଵନି ॥
ସାଦର ତାତ ସୁନାଵହୁ ମୋହୀ। ବାର ବାର ବିନଵୁଁ ପ୍ରଭୁ ତୋହୀ ॥
ସୁନତ ଗରୁଡ଼ କୈ ଗିରା ବିନୀତା। ସରଲ ସୁପ୍ରେମ ସୁଖଦ ସୁପୁନୀତା ॥
ଭୟୁ ତାସୁ ମନ ପରମ ଉଛାହା। ଲାଗ କହୈ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାହା ॥
ପ୍ରଥମହିଂ ଅତି ଅନୁରାଗ ଭଵାନୀ। ରାମଚରିତ ସର କହେସି ବଖାନୀ ॥
ପୁନି ନାରଦ କର ମୋହ ଅପାରା। କହେସି ବହୁରି ରାଵନ ଅଵତାରା ॥
ପ୍ରଭୁ ଅଵତାର କଥା ପୁନି ଗାଈ। ତବ ସିସୁ ଚରିତ କହେସି ମନ ଲାଈ ॥

ଦୋ. ବାଲଚରିତ କହିଂ ବିବିଧ ବିଧି ମନ ମହଁ ପରମ ଉଛାହ।
ରିଷି ଆଗଵନ କହେସି ପୁନି ଶ୍ରୀ ରଘୁବୀର ବିବାହ ॥ 64 ॥

ବହୁରି ରାମ ଅଭିଷେକ ପ୍ରସଂଗା। ପୁନି ନୃପ ବଚନ ରାଜ ରସ ଭଂଗା ॥
ପୁରବାସିଂହ କର ବିରହ ବିଷାଦା। କହେସି ରାମ ଲଛିମନ ସଂବାଦା ॥
ବିପିନ ଗଵନ କେଵଟ ଅନୁରାଗା। ସୁରସରି ଉତରି ନିଵାସ ପ୍ରୟାଗା ॥
ବାଲମୀକ ପ୍ରଭୁ ମିଲନ ବଖାନା। ଚିତ୍ରକୂଟ ଜିମି ବସେ ଭଗଵାନା ॥
ସଚିଵାଗଵନ ନଗର ନୃପ ମରନା। ଭରତାଗଵନ ପ୍ରେମ ବହୁ ବରନା ॥
କରି ନୃପ କ୍ରିୟା ସଂଗ ପୁରବାସୀ। ଭରତ ଗେ ଜହଁ ପ୍ରଭୁ ସୁଖ ରାସୀ ॥
ପୁନି ରଘୁପତି ବହୁ ବିଧି ସମୁଝାଏ। ଲୈ ପାଦୁକା ଅଵଧପୁର ଆଏ ॥
ଭରତ ରହନି ସୁରପତି ସୁତ କରନୀ। ପ୍ରଭୁ ଅରୁ ଅତ୍ରି ଭେଂଟ ପୁନି ବରନୀ ॥

ଦୋ. କହି ବିରାଧ ବଧ ଜେହି ବିଧି ଦେହ ତଜୀ ସରଭଂଗ ॥
ବରନି ସୁତୀଛନ ପ୍ରୀତି ପୁନି ପ୍ରଭୁ ଅଗସ୍ତି ସତସଂଗ ॥ 65 ॥

କହି ଦଂଡକ ବନ ପାଵନତାଈ। ଗୀଧ ମିତ୍ରୀ ପୁନି ତେହିଂ ଗାଈ ॥
ପୁନି ପ୍ରଭୁ ପଂଚଵଟୀଂ କୃତ ବାସା। ଭଂଜୀ ସକଲ ମୁନିନ୍ହ କୀ ତ୍ରାସା ॥
ପୁନି ଲଛିମନ ଉପଦେସ ଅନୂପା। ସୂପନଖା ଜିମି କୀନ୍ହି କୁରୂପା ॥
ଖର ଦୂଷନ ବଧ ବହୁରି ବଖାନା। ଜିମି ସବ ମରମୁ ଦସାନନ ଜାନା ॥
ଦସକଂଧର ମାରୀଚ ବତକହୀଂ। ଜେହି ବିଧି ଭୀ ସୋ ସବ ତେହିଂ କହୀ ॥
ପୁନି ମାୟା ସୀତା କର ହରନା। ଶ୍ରୀରଘୁବୀର ବିରହ କଛୁ ବରନା ॥
ପୁନି ପ୍ରଭୁ ଗୀଧ କ୍ରିୟା ଜିମି କୀନ୍ହୀ। ବଧି କବଂଧ ସବରିହି ଗତି ଦୀନ୍ହୀ ॥
ବହୁରି ବିରହ ବରନତ ରଘୁବୀରା। ଜେହି ବିଧି ଗେ ସରୋବର ତୀରା ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ନାରଦ ସଂବାଦ କହି ମାରୁତି ମିଲନ ପ୍ରସଂଗ।
ପୁନି ସୁଗ୍ରୀଵ ମିତାଈ ବାଲି ପ୍ରାନ କର ଭଂଗ ॥ 66((କ) ॥

କପିହି ତିଲକ କରି ପ୍ରଭୁ କୃତ ସୈଲ ପ୍ରବରଷନ ବାସ।
ବରନନ ବର୍ଷା ସରଦ ଅରୁ ରାମ ରୋଷ କପି ତ୍ରାସ ॥ 66(ଖ) ॥

ଜେହି ବିଧି କପିପତି କୀସ ପଠାଏ। ସୀତା ଖୋଜ ସକଲ ଦିସି ଧାଏ ॥
ବିବର ପ୍ରବେସ କୀନ୍ହ ଜେହି ଭାଁତୀ। କପିନ୍ହ ବହୋରି ମିଲା ସଂପାତୀ ॥
ସୁନି ସବ କଥା ସମୀରକୁମାରା। ନାଘତ ଭୟୁ ପୟୋଧି ଅପାରା ॥
ଲଂକାଁ କପି ପ୍ରବେସ ଜିମି କୀନ୍ହା। ପୁନି ସୀତହି ଧୀରଜୁ ଜିମି ଦୀନ୍ହା ॥
ବନ ଉଜାରି ରାଵନହି ପ୍ରବୋଧୀ। ପୁର ଦହି ନାଘେଉ ବହୁରି ପୟୋଧୀ ॥
ଆଏ କପି ସବ ଜହଁ ରଘୁରାଈ। ବୈଦେହୀ କି କୁସଲ ସୁନାଈ ॥
ସେନ ସମେତି ଜଥା ରଘୁବୀରା। ଉତରେ ଜାଇ ବାରିନିଧି ତୀରା ॥
ମିଲା ବିଭୀଷନ ଜେହି ବିଧି ଆଈ। ସାଗର ନିଗ୍ରହ କଥା ସୁନାଈ ॥

ଦୋ. ସେତୁ ବାଁଧି କପି ସେନ ଜିମି ଉତରୀ ସାଗର ପାର।
ଗୟୁ ବସୀଠୀ ବୀରବର ଜେହି ବିଧି ବାଲିକୁମାର ॥ 67(କ) ॥

ନିସିଚର କୀସ ଲରାଈ ବରନିସି ବିବିଧ ପ୍ରକାର।
କୁଂଭକରନ ଘନନାଦ କର ବଲ ପୌରୁଷ ସଂଘାର ॥ 67(ଖ) ॥

ନିସିଚର ନିକର ମରନ ବିଧି ନାନା। ରଘୁପତି ରାଵନ ସମର ବଖାନା ॥
ରାଵନ ବଧ ମଂଦୋଦରି ସୋକା। ରାଜ ବିଭୀଷଣ ଦେଵ ଅସୋକା ॥
ସୀତା ରଘୁପତି ମିଲନ ବହୋରୀ। ସୁରନ୍ହ କୀନ୍ହ ଅସ୍ତୁତି କର ଜୋରୀ ॥
ପୁନି ପୁଷ୍ପକ ଚଢ଼ଇ କପିନ୍ହ ସମେତା। ଅଵଧ ଚଲେ ପ୍ରଭୁ କୃପା ନିକେତା ॥
ଜେହି ବିଧି ରାମ ନଗର ନିଜ ଆଏ। ବାୟସ ବିସଦ ଚରିତ ସବ ଗାଏ ॥
କହେସି ବହୋରି ରାମ ଅଭିଷୈକା। ପୁର ବରନତ ନୃପନୀତି ଅନେକା ॥
କଥା ସମସ୍ତ ଭୁସୁଂଡ ବଖାନୀ। ଜୋ ମୈଂ ତୁମ୍ହ ସନ କହୀ ଭଵାନୀ ॥
ସୁନି ସବ ରାମ କଥା ଖଗନାହା। କହତ ବଚନ ମନ ପରମ ଉଛାହା ॥

ସୋ. ଗୟୁ ମୋର ସଂଦେହ ସୁନେଉଁ ସକଲ ରଘୁପତି ଚରିତ।
ଭୟୁ ରାମ ପଦ ନେହ ତଵ ପ୍ରସାଦ ବାୟସ ତିଲକ ॥ 68(କ) ॥

ମୋହି ଭୟୁ ଅତି ମୋହ ପ୍ରଭୁ ବଂଧନ ରନ ମହୁଁ ନିରଖି।
ଚିଦାନଂଦ ସଂଦୋହ ରାମ ବିକଲ କାରନ କଵନ। 68(ଖ) ॥

ଦେଖି ଚରିତ ଅତି ନର ଅନୁସାରୀ। ଭୟୁ ହୃଦୟଁ ମମ ସଂସୟ ଭାରୀ ॥
ସୋଇ ଭ୍ରମ ଅବ ହିତ କରି ମୈଂ ମାନା। କୀନ୍ହ ଅନୁଗ୍ରହ କୃପାନିଧାନା ॥
ଜୋ ଅତି ଆତପ ବ୍ୟାକୁଲ ହୋଈ। ତରୁ ଛାୟା ସୁଖ ଜାନି ସୋଈ ॥
ଜୌଂ ନହିଂ ହୋତ ମୋହ ଅତି ମୋହୀ। ମିଲତେଉଁ ତାତ କଵନ ବିଧି ତୋହୀ ॥
ସୁନତେଉଁ କିମି ହରି କଥା ସୁହାଈ। ଅତି ବିଚିତ୍ର ବହୁ ବିଧି ତୁମ୍ହ ଗାଈ ॥
ନିଗମାଗମ ପୁରାନ ମତ ଏହା। କହହିଂ ସିଦ୍ଧ ମୁନି ନହିଂ ସଂଦେହା ॥
ସଂତ ବିସୁଦ୍ଧ ମିଲହିଂ ପରି ତେହୀ। ଚିତଵହିଂ ରାମ କୃପା କରି ଜେହୀ ॥
ରାମ କୃପାଁ ତଵ ଦରସନ ଭୟୂ। ତଵ ପ୍ରସାଦ ସବ ସଂସୟ ଗୟୂ ॥

ଦୋ. ସୁନି ବିହଂଗପତି ବାନୀ ସହିତ ବିନୟ ଅନୁରାଗ।
ପୁଲକ ଗାତ ଲୋଚନ ସଜଲ ମନ ହରଷେଉ ଅତି କାଗ ॥ 69(କ) ॥

ଶ୍ରୋତା ସୁମତି ସୁସୀଲ ସୁଚି କଥା ରସିକ ହରି ଦାସ।
ପାଇ ଉମା ଅତି ଗୋପ୍ୟମପି ସଜ୍ଜନ କରହିଂ ପ୍ରକାସ ॥ 69(ଖ) ॥

ବୋଲେଉ କାକଭସୁଂଡ ବହୋରୀ। ନଭଗ ନାଥ ପର ପ୍ରୀତି ନ ଥୋରୀ ॥
ସବ ବିଧି ନାଥ ପୂଜ୍ୟ ତୁମ୍ହ ମେରେ। କୃପାପାତ୍ର ରଘୁନାୟକ କେରେ ॥
ତୁମ୍ହହି ନ ସଂସୟ ମୋହ ନ ମାୟା। ମୋ ପର ନାଥ କୀନ୍ହ ତୁମ୍ହ ଦାୟା ॥
ପଠି ମୋହ ମିସ ଖଗପତି ତୋହୀ। ରଘୁପତି ଦୀନ୍ହି ବଡ଼ଆଈ ମୋହୀ ॥
ତୁମ୍ହ ନିଜ ମୋହ କହୀ ଖଗ ସାଈଂ। ସୋ ନହିଂ କଛୁ ଆଚରଜ ଗୋସାଈମ୍ ॥
ନାରଦ ଭଵ ବିରଂଚି ସନକାଦୀ। ଜେ ମୁନିନାୟକ ଆତମବାଦୀ ॥
ମୋହ ନ ଅଂଧ କୀନ୍ହ କେହି କେହୀ। କୋ ଜଗ କାମ ନଚାଵ ନ ଜେହୀ ॥
ତୃସ୍ନାଁ କେହି ନ କୀନ୍ହ ବୌରାହା। କେହି କର ହୃଦୟ କ୍ରୋଧ ନହିଂ ଦାହା ॥

ଦୋ. ଗ୍ୟାନୀ ତାପସ ସୂର କବି କୋବିଦ ଗୁନ ଆଗାର।
କେହି କୈ ଲୌଭ ବିଡଂବନା କୀନ୍ହି ନ ଏହିଂ ସଂସାର ॥ 70(କ) ॥

ଶ୍ରୀ ମଦ ବକ୍ର ନ କୀନ୍ହ କେହି ପ୍ରଭୁତା ବଧିର ନ କାହି।
ମୃଗଲୋଚନି କେ ନୈନ ସର କୋ ଅସ ଲାଗ ନ ଜାହି ॥ 70(ଖ) ॥

ଗୁନ କୃତ ସନ୍ୟପାତ ନହିଂ କେହୀ। କୌ ନ ମାନ ମଦ ତଜେଉ ନିବେହୀ ॥
ଜୋବନ ଜ୍ଵର କେହି ନହିଂ ବଲକାଵା। ମମତା କେହି କର ଜସ ନ ନସାଵା ॥
ମଚ୍ଛର କାହି କଲଂକ ନ ଲାଵା। କାହି ନ ସୋକ ସମୀର ଡୋଲାଵା ॥
ଚିଂତା ସାଁପିନି କୋ ନହିଂ ଖାୟା। କୋ ଜଗ ଜାହି ନ ବ୍ୟାପୀ ମାୟା ॥
କୀଟ ମନୋରଥ ଦାରୁ ସରୀରା। ଜେହି ନ ଲାଗ ଘୁନ କୋ ଅସ ଧୀରା ॥
ସୁତ ବିତ ଲୋକ ଈଷନା ତୀନୀ। କେହି କେ ମତି ଇନ୍ହ କୃତ ନ ମଲୀନୀ ॥
ୟହ ସବ ମାୟା କର ପରିଵାରା। ପ୍ରବଲ ଅମିତି କୋ ବରନୈ ପାରା ॥
ସିଵ ଚତୁରାନନ ଜାହି ଡେରାହୀଂ। ଅପର ଜୀଵ କେହି ଲେଖେ ମାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ବ୍ୟାପି ରହେଉ ସଂସାର ମହୁଁ ମାୟା କଟକ ପ୍ରଚଂଡ ॥
ସେନାପତି କାମାଦି ଭଟ ଦଂଭ କପଟ ପାଷଂଡ ॥ 71(କ) ॥

ସୋ ଦାସୀ ରଘୁବୀର କୈ ସମୁଝେଂ ମିଥ୍ୟା ସୋପି।
ଛୂଟ ନ ରାମ କୃପା ବିନୁ ନାଥ କହୁଁ ପଦ ରୋଽପି ॥ 71(ଖ) ॥

ଜୋ ମାୟା ସବ ଜଗହି ନଚାଵା। ଜାସୁ ଚରିତ ଲଖି କାହୁଁ ନ ପାଵା ॥
ସୋଇ ପ୍ରଭୁ ଭ୍ରୂ ବିଲାସ ଖଗରାଜା। ନାଚ ନଟୀ ଇଵ ସହିତ ସମାଜା ॥
ସୋଇ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ଘନ ରାମା। ଅଜ ବିଗ୍ୟାନ ରୂପୋ ବଲ ଧାମା ॥
ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟାପ୍ୟ ଅଖଂଡ ଅନଂତା। ଅଖିଲ ଅମୋଘସକ୍ତି ଭଗଵଂତା ॥
ଅଗୁନ ଅଦଭ୍ର ଗିରା ଗୋତୀତା। ସବଦରସୀ ଅନଵଦ୍ୟ ଅଜୀତା ॥
ନିର୍ମମ ନିରାକାର ନିରମୋହା। ନିତ୍ୟ ନିରଂଜନ ସୁଖ ସଂଦୋହା ॥
ପ୍ରକୃତି ପାର ପ୍ରଭୁ ସବ ଉର ବାସୀ। ବ୍ରହ୍ମ ନିରୀହ ବିରଜ ଅବିନାସୀ ॥
ଇହାଁ ମୋହ କର କାରନ ନାହୀଂ। ରବି ସନ୍ମୁଖ ତମ କବହୁଁ କି ଜାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଭଗତ ହେତୁ ଭଗଵାନ ପ୍ରଭୁ ରାମ ଧରେଉ ତନୁ ଭୂପ।
କିଏ ଚରିତ ପାଵନ ପରମ ପ୍ରାକୃତ ନର ଅନୁରୂପ ॥ 72(କ) ॥

ଜଥା ଅନେକ ବେଷ ଧରି ନୃତ୍ୟ କରି ନଟ କୋଇ।
ସୋଇ ସୋଇ ଭାଵ ଦେଖାଵି ଆପୁନ ହୋଇ ନ ସୋଇ ॥ 72(ଖ) ॥

ଅସି ରଘୁପତି ଲୀଲା ଉରଗାରୀ। ଦନୁଜ ବିମୋହନି ଜନ ସୁଖକାରୀ ॥
ଜେ ମତି ମଲିନ ବିଷୟବସ କାମୀ। ପ୍ରଭୁ ମୋହ ଧରହିଂ ଇମି ସ୍ଵାମୀ ॥
ନୟନ ଦୋଷ ଜା କହଁ ଜବ ହୋଈ। ପୀତ ବରନ ସସି କହୁଁ କହ ସୋଈ ॥
ଜବ ଜେହି ଦିସି ଭ୍ରମ ହୋଇ ଖଗେସା। ସୋ କହ ପଚ୍ଛିମ ଉୟୁ ଦିନେସା ॥
ନୌକାରୂଢ଼ ଚଲତ ଜଗ ଦେଖା। ଅଚଲ ମୋହ ବସ ଆପୁହି ଲେଖା ॥
ବାଲକ ଭ୍ରମହିଂ ନ ଭ୍ରମହିଂ ଗୃହାଦୀଂ। କହହିଂ ପରସ୍ପର ମିଥ୍ୟାବାଦୀ ॥
ହରି ବିଷିକ ଅସ ମୋହ ବିହଂଗା। ସପନେହୁଁ ନହିଂ ଅଗ୍ୟାନ ପ୍ରସଂଗା ॥
ମାୟାବସ ମତିମଂଦ ଅଭାଗୀ। ହୃଦୟଁ ଜମନିକା ବହୁବିଧି ଲାଗୀ ॥
ତେ ସଠ ହଠ ବସ ସଂସୟ କରହୀଂ। ନିଜ ଅଗ୍ୟାନ ରାମ ପର ଧରହୀମ୍ ॥

ଦୋ. କାମ କ୍ରୋଧ ମଦ ଲୋଭ ରତ ଗୃହାସକ୍ତ ଦୁଖରୂପ।
ତେ କିମି ଜାନହିଂ ରଘୁପତିହି ମୂଢ଼ ପରେ ତମ କୂପ ॥ 73(କ) ॥

ନିର୍ଗୁନ ରୂପ ସୁଲଭ ଅତି ସଗୁନ ଜାନ ନହିଂ କୋଇ।
ସୁଗମ ଅଗମ ନାନା ଚରିତ ସୁନି ମୁନି ମନ ଭ୍ରମ ହୋଇ ॥ 73(ଖ) ॥

ସୁନୁ ଖଗେସ ରଘୁପତି ପ୍ରଭୁତାଈ। କହୁଁ ଜଥାମତି କଥା ସୁହାଈ ॥
ଜେହି ବିଧି ମୋହ ଭୟୁ ପ୍ରଭୁ ମୋହୀ। ସୌ ସବ କଥା ସୁନାଵୁଁ ତୋହୀ ॥
ରାମ କୃପା ଭାଜନ ତୁମ୍ହ ତାତା। ହରି ଗୁନ ପ୍ରୀତି ମୋହି ସୁଖଦାତା ॥
ତାତେ ନହିଂ କଛୁ ତୁମ୍ହହିଂ ଦୁରାଵୁଁ। ପରମ ରହସ୍ୟ ମନୋହର ଗାଵୁଁ ॥
ସୁନହୁ ରାମ କର ସହଜ ସୁଭ୍AU। ଜନ ଅଭିମାନ ନ ରାଖହିଂ କ୍AU ॥
ସଂସୃତ ମୂଲ ସୂଲପ୍ରଦ ନାନା। ସକଲ ସୋକ ଦାୟକ ଅଭିମାନା ॥
ତାତେ କରହିଂ କୃପାନିଧି ଦୂରୀ। ସେଵକ ପର ମମତା ଅତି ଭୂରୀ ॥
ଜିମି ସିସୁ ତନ ବ୍ରନ ହୋଇ ଗୋସାଈ। ମାତୁ ଚିରାଵ କଠିନ କୀ ନାଈମ୍ ॥

ଦୋ. ଜଦପି ପ୍ରଥମ ଦୁଖ ପାଵି ରୋଵି ବାଲ ଅଧୀର।
ବ୍ୟାଧି ନାସ ହିତ ଜନନୀ ଗନତି ନ ସୋ ସିସୁ ପୀର ॥ 74(କ) ॥

ତିମି ରଘୁପତି ନିଜ ଦାସକର ହରହିଂ ମାନ ହିତ ଲାଗି।
ତୁଲସିଦାସ ଐସେ ପ୍ରଭୁହି କସ ନ ଭଜହୁ ଭ୍ରମ ତ୍ୟାଗି ॥ 74(ଖ) ॥

ରାମ କୃପା ଆପନି ଜଡ଼ତାଈ। କହୁଁ ଖଗେସ ସୁନହୁ ମନ ଲାଈ ॥
ଜବ ଜବ ରାମ ମନୁଜ ତନୁ ଧରହୀଂ। ଭକ୍ତ ହେତୁ ଲୀଲ ବହୁ କରହୀମ୍ ॥
ତବ ତବ ଅଵଧପୁରୀ ମୈଂ ଜ଼AUଁ। ବାଲଚରିତ ବିଲୋକି ହରଷ୍AUଁ ॥
ଜନ୍ମ ମହୋତ୍ସଵ ଦେଖୁଁ ଜାଈ। ବରଷ ପାଁଚ ତହଁ ରହୁଁ ଲୋଭାଈ ॥
ଇଷ୍ଟଦେଵ ମମ ବାଲକ ରାମା। ସୋଭା ବପୁଷ କୋଟି ସତ କାମା ॥
ନିଜ ପ୍ରଭୁ ବଦନ ନିହାରି ନିହାରୀ। ଲୋଚନ ସୁଫଲ କରୁଁ ଉରଗାରୀ ॥
ଲଘୁ ବାୟସ ବପୁ ଧରି ହରି ସଂଗା। ଦେଖୁଁ ବାଲଚରିତ ବହୁରଂଗା ॥

ଦୋ. ଲରିକାଈଂ ଜହଁ ଜହଁ ଫିରହିଂ ତହଁ ତହଁ ସଂଗ ଉଡ଼ଆଉଁ।
ଜୂଠନି ପରି ଅଜିର ମହଁ ସୋ ଉଠାଇ କରି ଖାଉଁ ॥ 75(କ) ॥

ଏକ ବାର ଅତିସୟ ସବ ଚରିତ କିଏ ରଘୁବୀର।
ସୁମିରତ ପ୍ରଭୁ ଲୀଲା ସୋଇ ପୁଲକିତ ଭୟୁ ସରୀର ॥ 75(ଖ) ॥

କହି ଭସୁଂଡ ସୁନହୁ ଖଗନାୟକ। ରାମଚରିତ ସେଵକ ସୁଖଦାୟକ ॥
ନୃପମଂଦିର ସୁଂଦର ସବ ଭାଁତୀ। ଖଚିତ କନକ ମନି ନାନା ଜାତୀ ॥
ବରନି ନ ଜାଇ ରୁଚିର ଅଁଗନାଈ। ଜହଁ ଖେଲହିଂ ନିତ ଚାରିଉ ଭାଈ ॥
ବାଲବିନୋଦ କରତ ରଘୁରାଈ। ବିଚରତ ଅଜିର ଜନନି ସୁଖଦାଈ ॥
ମରକତ ମୃଦୁଲ କଲେଵର ସ୍ୟାମା। ଅଂଗ ଅଂଗ ପ୍ରତି ଛବି ବହୁ କାମା ॥
ନଵ ରାଜୀଵ ଅରୁନ ମୃଦୁ ଚରନା। ପଦଜ ରୁଚିର ନଖ ସସି ଦୁତି ହରନା ॥
ଲଲିତ ଅଂକ କୁଲିସାଦିକ ଚାରୀ। ନୂପୁର ଚାରୂ ମଧୁର ରଵକାରୀ ॥
ଚାରୁ ପୁରଟ ମନି ରଚିତ ବନାଈ। କଟି କିଂକିନ କଲ ମୁଖର ସୁହାଈ ॥

ଦୋ. ରେଖା ତ୍ରୟ ସୁଂଦର ଉଦର ନାଭୀ ରୁଚିର ଗଁଭୀର।
ଉର ଆୟତ ଭ୍ରାଜତ ବିବିଧ ବାଲ ବିଭୂଷନ ଚୀର ॥ 76 ॥

ଅରୁନ ପାନି ନଖ କରଜ ମନୋହର। ବାହୁ ବିସାଲ ବିଭୂଷନ ସୁଂଦର ॥
କଂଧ ବାଲ କେହରି ଦର ଗ୍ରୀଵା। ଚାରୁ ଚିବୁକ ଆନନ ଛବି ସୀଂଵା ॥
କଲବଲ ବଚନ ଅଧର ଅରୁନାରେ। ଦୁଇ ଦୁଇ ଦସନ ବିସଦ ବର ବାରେ ॥
ଲଲିତ କପୋଲ ମନୋହର ନାସା। ସକଲ ସୁଖଦ ସସି କର ସମ ହାସା ॥
ନୀଲ କଂଜ ଲୋଚନ ଭଵ ମୋଚନ। ଭ୍ରାଜତ ଭାଲ ତିଲକ ଗୋରୋଚନ ॥
ବିକଟ ଭୃକୁଟି ସମ ଶ୍ରଵନ ସୁହାଏ। କୁଂଚିତ କଚ ମେଚକ ଛବି ଛାଏ ॥
ପୀତ ଝୀନି ଝଗୁଲୀ ତନ ସୋହୀ। କିଲକନି ଚିତଵନି ଭାଵତି ମୋହୀ ॥
ରୂପ ରାସି ନୃପ ଅଜିର ବିହାରୀ। ନାଚହିଂ ନିଜ ପ୍ରତିବିଂବ ନିହାରୀ ॥
ମୋହି ସନ କରହୀଂ ବିବିଧ ବିଧି କ୍ରୀଡ଼ଆ। ବରନତ ମୋହି ହୋତି ଅତି ବ୍ରୀଡ଼ଆ ॥
କିଲକତ ମୋହି ଧରନ ଜବ ଧାଵହିଂ। ଚଲୁଁ ଭାଗି ତବ ପୂପ ଦେଖାଵହିମ୍ ॥

ଦୋ. ଆଵତ ନିକଟ ହଁସହିଂ ପ୍ରଭୁ ଭାଜତ ରୁଦନ କରାହିଂ।
ଜାଉଁ ସମୀପ ଗହନ ପଦ ଫିରି ଫିରି ଚିତି ପରାହିମ୍ ॥ 77(କ) ॥

ପ୍ରାକୃତ ସିସୁ ଇଵ ଲୀଲା ଦେଖି ଭୟୁ ମୋହି ମୋହ।
କଵନ ଚରିତ୍ର କରତ ପ୍ରଭୁ ଚିଦାନଂଦ ସଂଦୋହ ॥ 77(ଖ) ॥

ଏତନା ମନ ଆନତ ଖଗରାୟା। ରଘୁପତି ପ୍ରେରିତ ବ୍ୟାପୀ ମାୟା ॥
ସୋ ମାୟା ନ ଦୁଖଦ ମୋହି କାହୀଂ। ଆନ ଜୀଵ ଇଵ ସଂସୃତ ନାହୀମ୍ ॥
ନାଥ ଇହାଁ କଛୁ କାରନ ଆନା। ସୁନହୁ ସୋ ସାଵଧାନ ହରିଜାନା ॥
ଗ୍ୟାନ ଅଖଂଡ ଏକ ସୀତାବର। ମାୟା ବସ୍ୟ ଜୀଵ ସଚରାଚର ॥
ଜୌଂ ସବ କେଂ ରହ ଗ୍ୟାନ ଏକରସ। ଈସ୍ଵର ଜୀଵହି ଭେଦ କହହୁ କସ ॥
ମାୟା ବସ୍ୟ ଜୀଵ ଅଭିମାନୀ। ଈସ ବସ୍ୟ ମାୟା ଗୁନଖାନୀ ॥
ପରବସ ଜୀଵ ସ୍ଵବସ ଭଗଵଂତା। ଜୀଵ ଅନେକ ଏକ ଶ୍ରୀକଂତା ॥
ମୁଧା ଭେଦ ଜଦ୍ୟପି କୃତ ମାୟା। ବିନୁ ହରି ଜାଇ ନ କୋଟି ଉପାୟା ॥

ଦୋ. ରାମଚଂଦ୍ର କେ ଭଜନ ବିନୁ ଜୋ ଚହ ପଦ ନିର୍ବାନ।
ଗ୍ୟାନଵଂତ ଅପି ସୋ ନର ପସୁ ବିନୁ ପୂଁଛ ବିଷାନ ॥ 78(କ) ॥

ରାକାପତି ଷୋଡ଼ସ ଉଅହିଂ ତାରାଗନ ସମୁଦାଇ ॥
ସକଲ ଗିରିନ୍ହ ଦଵ ଲାଇଅ ବିନୁ ରବି ରାତି ନ ଜାଇ ॥ 78(ଖ) ॥

ଐସେହିଂ ହରି ବିନୁ ଭଜନ ଖଗେସା। ମିଟି ନ ଜୀଵନ୍ହ କେର କଲେସା ॥
ହରି ସେଵକହି ନ ବ୍ୟାପ ଅବିଦ୍ୟା। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରେରିତ ବ୍ୟାପି ତେହି ବିଦ୍ୟା ॥
ତାତେ ନାସ ନ ହୋଇ ଦାସ କର। ଭେଦ ଭଗତି ଭାଢ଼ଇ ବିହଂଗବର ॥
ଭ୍ରମ ତେ ଚକିତ ରାମ ମୋହି ଦେଖା। ବିହଁସେ ସୋ ସୁନୁ ଚରିତ ବିସେଷା ॥
ତେହି କୌତୁକ କର ମରମୁ ନ କାହୂଁ। ଜାନା ଅନୁଜ ନ ମାତୁ ପିତାହୂଁ ॥
ଜାନୁ ପାନି ଧାଏ ମୋହି ଧରନା। ସ୍ୟାମଲ ଗାତ ଅରୁନ କର ଚରନା ॥
ତବ ମୈଂ ଭାଗି ଚଲେଉଁ ଉରଗାମୀ। ରାମ ଗହନ କହଁ ଭୁଜା ପସାରୀ ॥
ଜିମି ଜିମି ଦୂରି ଉଡ଼ଆଉଁ ଅକାସା। ତହଁ ଭୁଜ ହରି ଦେଖୁଁ ନିଜ ପାସା ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମଲୋକ ଲଗି ଗୟୁଁ ମୈଂ ଚିତୟୁଁ ପାଛ ଉଡ଼ଆତ।
ଜୁଗ ଅଂଗୁଲ କର ବୀଚ ସବ ରାମ ଭୁଜହି ମୋହି ତାତ ॥ 79(କ) ॥

ସପ୍ତାବରନ ଭେଦ କରି ଜହାଁ ଲଗେଂ ଗତି ମୋରି।
ଗୟୁଁ ତହାଁ ପ୍ରଭୁ ଭୁଜ ନିରଖି ବ୍ୟାକୁଲ ଭୟୁଁ ବହୋରି ॥ 79(ଖ) ॥

ମୂଦେଉଁ ନୟନ ତ୍ରସିତ ଜବ ଭୟୁଁ। ପୁନି ଚିତଵତ କୋସଲପୁର ଗୟୂଁ ॥
ମୋହି ବିଲୋକି ରାମ ମୁସୁକାହୀଂ। ବିହଁସତ ତୁରତ ଗୟୁଁ ମୁଖ ମାହୀମ୍ ॥
ଉଦର ମାଝ ସୁନୁ ଅଂଡଜ ରାୟା। ଦେଖେଉଁ ବହୁ ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ନିକାୟା ॥
ଅତି ବିଚିତ୍ର ତହଁ ଲୋକ ଅନେକା। ରଚନା ଅଧିକ ଏକ ତେ ଏକା ॥
କୋଟିନ୍ହ ଚତୁରାନନ ଗୌରୀସା। ଅଗନିତ ଉଡଗନ ରବି ରଜନୀସା ॥
ଅଗନିତ ଲୋକପାଲ ଜମ କାଲା। ଅଗନିତ ଭୂଧର ଭୂମି ବିସାଲା ॥
ସାଗର ସରି ସର ବିପିନ ଅପାରା। ନାନା ଭାଁତି ସୃଷ୍ଟି ବିସ୍ତାରା ॥
ସୁର ମୁନି ସିଦ୍ଧ ନାଗ ନର କିଂନର। ଚାରି ପ୍ରକାର ଜୀଵ ସଚରାଚର ॥

ଦୋ. ଜୋ ନହିଂ ଦେଖା ନହିଂ ସୁନା ଜୋ ମନହୂଁ ନ ସମାଇ।
ସୋ ସବ ଅଦ୍ଭୁତ ଦେଖେଉଁ ବରନି କଵନି ବିଧି ଜାଇ ॥ 80(କ) ॥

ଏକ ଏକ ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ମହୁଁ ରହୁଁ ବରଷ ସତ ଏକ।
ଏହି ବିଧି ଦେଖତ ଫିରୁଁ ମୈଂ ଅଂଡ କଟାହ ଅନେକ ॥ 80(ଖ) ॥

ଏହି ବିଧି ଦେଖତ ଫିରୁଁ ମୈଂ ଅଂଡ କଟାହ ଅନେକ ॥ 80(ଖ) ॥

ଲୋକ ଲୋକ ପ୍ରତି ଭିନ୍ନ ବିଧାତା। ଭିନ୍ନ ବିଷ୍ନୁ ସିଵ ମନୁ ଦିସିତ୍ରାତା ॥
ନର ଗଂଧର୍ବ ଭୂତ ବେତାଲା। କିଂନର ନିସିଚର ପସୁ ଖଗ ବ୍ୟାଲା ॥
ଦେଵ ଦନୁଜ ଗନ ନାନା ଜାତୀ। ସକଲ ଜୀଵ ତହଁ ଆନହି ଭାଁତୀ ॥
ମହି ସରି ସାଗର ସର ଗିରି ନାନା। ସବ ପ୍ରପଂଚ ତହଁ ଆନି ଆନା ॥
ଅଂଡକୋସ ପ୍ରତି ପ୍ରତି ନିଜ ରୁପା। ଦେଖେଉଁ ଜିନସ ଅନେକ ଅନୂପା ॥
ଅଵଧପୁରୀ ପ୍ରତି ଭୁଵନ ନିନାରୀ। ସରଜୂ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନର ନାରୀ ॥
ଦସରଥ କୌସଲ୍ୟା ସୁନୁ ତାତା। ବିବିଧ ରୂପ ଭରତାଦିକ ଭ୍ରାତା ॥
ପ୍ରତି ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ରାମ ଅଵତାରା। ଦେଖୁଁ ବାଲବିନୋଦ ଅପାରା ॥

ଦୋ. ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମୈ ଦୀଖ ସବୁ ଅତି ବିଚିତ୍ର ହରିଜାନ।
ଅଗନିତ ଭୁଵନ ଫିରେଉଁ ପ୍ରଭୁ ରାମ ନ ଦେଖେଉଁ ଆନ ॥ 81(କ) ॥

ସୋଇ ସିସୁପନ ସୋଇ ସୋଭା ସୋଇ କୃପାଲ ରଘୁବୀର।
ଭୁଵନ ଭୁଵନ ଦେଖତ ଫିରୁଁ ପ୍ରେରିତ ମୋହ ସମୀର ॥ 81(ଖ)

ଭ୍ରମତ ମୋହି ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ଅନେକା। ବୀତେ ମନହୁଁ କଲ୍ପ ସତ ଏକା ॥
ଫିରତ ଫିରତ ନିଜ ଆଶ୍ରମ ଆୟୁଁ। ତହଁ ପୁନି ରହି କଛୁ କାଲ ଗଵାଁୟୁଁ ॥
ନିଜ ପ୍ରଭୁ ଜନ୍ମ ଅଵଧ ସୁନି ପାୟୁଁ। ନିର୍ଭର ପ୍ରେମ ହରଷି ଉଠି ଧାୟୁଁ ॥
ଦେଖୁଁ ଜନ୍ମ ମହୋତ୍ସଵ ଜାଈ। ଜେହି ବିଧି ପ୍ରଥମ କହା ମୈଂ ଗାଈ ॥
ରାମ ଉଦର ଦେଖେଉଁ ଜଗ ନାନା। ଦେଖତ ବନି ନ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ତହଁ ପୁନି ଦେଖେଉଁ ରାମ ସୁଜାନା। ମାୟା ପତି କୃପାଲ ଭଗଵାନା ॥
କରୁଁ ବିଚାର ବହୋରି ବହୋରୀ। ମୋହ କଲିଲ ବ୍ୟାପିତ ମତି ମୋରୀ ॥
ଉଭୟ ଘରୀ ମହଁ ମୈଂ ସବ ଦେଖା। ଭୟୁଁ ଭ୍ରମିତ ମନ ମୋହ ବିସେଷା ॥

ଦୋ. ଦେଖି କୃପାଲ ବିକଲ ମୋହି ବିହଁସେ ତବ ରଘୁବୀର।
ବିହଁସତହୀଂ ମୁଖ ବାହେର ଆୟୁଁ ସୁନୁ ମତିଧୀର ॥ 82(କ) ॥

ସୋଇ ଲରିକାଈ ମୋ ସନ କରନ ଲଗେ ପୁନି ରାମ।
କୋଟି ଭାଁତି ସମୁଝାଵୁଁ ମନୁ ନ ଲହି ବିଶ୍ରାମ ॥ 82(ଖ) ॥

ଦେଖି ଚରିତ ୟହ ସୋ ପ୍ରଭୁତାଈ। ସମୁଝତ ଦେହ ଦସା ବିସରାଈ ॥
ଧରନି ପରେଉଁ ମୁଖ ଆଵ ନ ବାତା। ତ୍ରାହି ତ୍ରାହି ଆରତ ଜନ ତ୍ରାତା ॥
ପ୍ରେମାକୁଲ ପ୍ରଭୁ ମୋହି ବିଲୋକୀ। ନିଜ ମାୟା ପ୍ରଭୁତା ତବ ରୋକୀ ॥
କର ସରୋଜ ପ୍ରଭୁ ମମ ସିର ଧରେଊ। ଦୀନଦୟାଲ ସକଲ ଦୁଖ ହରେଊ ॥
କୀନ୍ହ ରାମ ମୋହି ବିଗତ ବିମୋହା। ସେଵକ ସୁଖଦ କୃପା ସଂଦୋହା ॥
ପ୍ରଭୁତା ପ୍ରଥମ ବିଚାରି ବିଚାରୀ। ମନ ମହଁ ହୋଇ ହରଷ ଅତି ଭାରୀ ॥
ଭଗତ ବଛଲତା ପ୍ରଭୁ କୈ ଦେଖୀ। ଉପଜୀ ମମ ଉର ପ୍ରୀତି ବିସେଷୀ ॥
ସଜଲ ନୟନ ପୁଲକିତ କର ଜୋରୀ। କୀନ୍ହିଉଁ ବହୁ ବିଧି ବିନୟ ବହୋରୀ ॥

ଦୋ. ସୁନି ସପ୍ରେମ ମମ ବାନୀ ଦେଖି ଦୀନ ନିଜ ଦାସ।
ବଚନ ସୁଖଦ ଗଂଭୀର ମୃଦୁ ବୋଲେ ରମାନିଵାସ ॥ 83(କ) ॥

କାକଭସୁଂଡି ମାଗୁ ବର ଅତି ପ୍ରସନ୍ନ ମୋହି ଜାନି।
ଅନିମାଦିକ ସିଧି ଅପର ରିଧି ମୋଚ୍ଛ ସକଲ ସୁଖ ଖାନି ॥ 83(ଖ) ॥

ଗ୍ୟାନ ବିବେକ ବିରତି ବିଗ୍ୟାନା। ମୁନି ଦୁର୍ଲଭ ଗୁନ ଜେ ଜଗ ନାନା ॥
ଆଜୁ ଦେଉଁ ସବ ସଂସୟ ନାହୀଂ। ମାଗୁ ଜୋ ତୋହି ଭାଵ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ଅଧିକ ଅନୁରାଗେଉଁ। ମନ ଅନୁମାନ କରନ ତବ ଲାଗେଊଁ ॥
ପ୍ରଭୁ କହ ଦେନ ସକଲ ସୁଖ ସହୀ। ଭଗତି ଆପନୀ ଦେନ ନ କହୀ ॥
ଭଗତି ହୀନ ଗୁନ ସବ ସୁଖ ଐସେ। ଲଵନ ବିନା ବହୁ ବିଂଜନ ଜୈସେ ॥
ଭଜନ ହୀନ ସୁଖ କଵନେ କାଜା। ଅସ ବିଚାରି ବୋଲେଉଁ ଖଗରାଜା ॥
ଜୌଂ ପ୍ରଭୁ ହୋଇ ପ୍ରସନ୍ନ ବର ଦେହୂ। ମୋ ପର କରହୁ କୃପା ଅରୁ ନେହୂ ॥
ମନ ଭାଵତ ବର ମାଗୁଁ ସ୍ଵାମୀ। ତୁମ୍ହ ଉଦାର ଉର ଅଂତରଜାମୀ ॥

ଦୋ. ଅବିରଲ ଭଗତି ବିସୁଧ୍ଦ ତଵ ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ଜୋ ଗାଵ।
ଜେହି ଖୋଜତ ଜୋଗୀସ ମୁନି ପ୍ରଭୁ ପ୍ରସାଦ କୌ ପାଵ ॥ 84(କ) ॥

ଭଗତ କଲ୍ପତରୁ ପ୍ରନତ ହିତ କୃପା ସିଂଧୁ ସୁଖ ଧାମ।
ସୋଇ ନିଜ ଭଗତି ମୋହି ପ୍ରଭୁ ଦେହୁ ଦୟା କରି ରାମ ॥ 84(ଖ) ॥

ଏଵମସ୍ତୁ କହି ରଘୁକୁଲନାୟକ। ବୋଲେ ବଚନ ପରମ ସୁଖଦାୟକ ॥
ସୁନୁ ବାୟସ ତୈଂ ସହଜ ସୟାନା। କାହେ ନ ମାଗସି ଅସ ବରଦାନା ॥

ସବ ସୁଖ ଖାନି ଭଗତି ତୈଂ ମାଗୀ। ନହିଂ ଜଗ କୌ ତୋହି ସମ ବଡ଼ଭାଗୀ ॥
ଜୋ ମୁନି କୋଟି ଜତନ ନହିଂ ଲହହୀଂ। ଜେ ଜପ ଜୋଗ ଅନଲ ତନ ଦହହୀମ୍ ॥
ରୀଝେଉଁ ଦେଖି ତୋରି ଚତୁରାଈ। ମାଗେହୁ ଭଗତି ମୋହି ଅତି ଭାଈ ॥
ସୁନୁ ବିହଂଗ ପ୍ରସାଦ ଅବ ମୋରେଂ। ସବ ସୁଭ ଗୁନ ବସିହହିଂ ଉର ତୋରେମ୍ ॥
ଭଗତି ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନ ବିରାଗା। ଜୋଗ ଚରିତ୍ର ରହସ୍ୟ ବିଭାଗା ॥
ଜାନବ ତୈଂ ସବହୀ କର ଭେଦା। ମମ ପ୍ରସାଦ ନହିଂ ସାଧନ ଖେଦା ॥

ଦୋଂଂଆୟା ସଂଭଵ ଭ୍ରମ ସବ ଅବ ନ ବ୍ୟାପିହହିଂ ତୋହି।
ଜାନେସୁ ବ୍ରହ୍ମ ଅନାଦି ଅଜ ଅଗୁନ ଗୁନାକର ମୋହି ॥ 85(କ) ॥

ମୋହି ଭଗତ ପ୍ରିୟ ସଂତତ ଅସ ବିଚାରି ସୁନୁ କାଗ।
କାୟଁ ବଚନ ମନ ମମ ପଦ କରେସୁ ଅଚଲ ଅନୁରାଗ ॥ 85(ଖ) ॥

ଅବ ସୁନୁ ପରମ ବିମଲ ମମ ବାନୀ। ସତ୍ୟ ସୁଗମ ନିଗମାଦି ବଖାନୀ ॥
ନିଜ ସିଦ୍ଧାଂତ ସୁନାଵୁଁ ତୋହୀ। ସୁନୁ ମନ ଧରୁ ସବ ତଜି ଭଜୁ ମୋହୀ ॥
ମମ ମାୟା ସଂଭଵ ସଂସାରା। ଜୀଵ ଚରାଚର ବିବିଧି ପ୍ରକାରା ॥
ସବ ମମ ପ୍ରିୟ ସବ ମମ ଉପଜାଏ। ସବ ତେ ଅଧିକ ମନୁଜ ମୋହି ଭାଏ ॥
ତିନ୍ହ ମହଁ ଦ୍ଵିଜ ଦ୍ଵିଜ ମହଁ ଶ୍ରୁତିଧାରୀ। ତିନ୍ହ ମହୁଁ ନିଗମ ଧରମ ଅନୁସାରୀ ॥
ତିନ୍ହ ମହଁ ପ୍ରିୟ ବିରକ୍ତ ପୁନି ଗ୍ୟାନୀ। ଗ୍ୟାନିହୁ ତେ ଅତି ପ୍ରିୟ ବିଗ୍ୟାନୀ ॥
ତିନ୍ହ ତେ ପୁନି ମୋହି ପ୍ରିୟ ନିଜ ଦାସା। ଜେହି ଗତି ମୋରି ନ ଦୂସରି ଆସା ॥
ପୁନି ପୁନି ସତ୍ୟ କହୁଁ ତୋହି ପାହୀଂ। ମୋହି ସେଵକ ସମ ପ୍ରିୟ କୌ ନାହୀମ୍ ॥
ଭଗତି ହୀନ ବିରଂଚି କିନ ହୋଈ। ସବ ଜୀଵହୁ ସମ ପ୍ରିୟ ମୋହି ସୋଈ ॥
ଭଗତିଵଂତ ଅତି ନୀଚୁ ପ୍ରାନୀ। ମୋହି ପ୍ରାନପ୍ରିୟ ଅସି ମମ ବାନୀ ॥

ଦୋ. ସୁଚି ସୁସୀଲ ସେଵକ ସୁମତି ପ୍ରିୟ କହୁ କାହି ନ ଲାଗ।
ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ କହ ନୀତି ଅସି ସାଵଧାନ ସୁନୁ କାଗ ॥ 86 ॥

ଏକ ପିତା କେ ବିପୁଲ କୁମାରା। ହୋହିଂ ପୃଥକ ଗୁନ ସୀଲ ଅଚାରା ॥
କୌ ପଂଡିଂତ କୌ ତାପସ ଗ୍ୟାତା। କୌ ଧନଵଂତ ସୂର କୌ ଦାତା ॥
କୌ ସର୍ବଗ୍ୟ ଧର୍ମରତ କୋଈ। ସବ ପର ପିତହି ପ୍ରୀତି ସମ ହୋଈ ॥
କୌ ପିତୁ ଭଗତ ବଚନ ମନ କର୍ମା। ସପନେହୁଁ ଜାନ ନ ଦୂସର ଧର୍ମା ॥
ସୋ ସୁତ ପ୍ରିୟ ପିତୁ ପ୍ରାନ ସମାନା। ଜଦ୍ୟପି ସୋ ସବ ଭାଁତି ଅୟାନା ॥
ଏହି ବିଧି ଜୀଵ ଚରାଚର ଜେତେ। ତ୍ରିଜଗ ଦେଵ ନର ଅସୁର ସମେତେ ॥
ଅଖିଲ ବିସ୍ଵ ୟହ ମୋର ଉପାୟା। ସବ ପର ମୋହି ବରାବରି ଦାୟା ॥
ତିନ୍ହ ମହଁ ଜୋ ପରିହରି ମଦ ମାୟା। ଭଜୈ ମୋହି ମନ ବଚ ଅରୂ କାୟା ॥

ଦୋ. ପୁରୂଷ ନପୁଂସକ ନାରି ଵା ଜୀଵ ଚରାଚର କୋଇ।
ସର୍ବ ଭାଵ ଭଜ କପଟ ତଜି ମୋହି ପରମ ପ୍ରିୟ ସୋଇ ॥ 87(କ) ॥

ସୋ. ସତ୍ୟ କହୁଁ ଖଗ ତୋହି ସୁଚି ସେଵକ ମମ ପ୍ରାନପ୍ରିୟ।
ଅସ ବିଚାରି ଭଜୁ ମୋହି ପରିହରି ଆସ ଭରୋସ ସବ ॥ 87(ଖ) ॥

କବହୂଁ କାଲ ନ ବ୍ୟାପିହି ତୋହୀ। ସୁମିରେସୁ ଭଜେସୁ ନିରଂତର ମୋହୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ବଚନାମୃତ ସୁନି ନ ଅଘ୍AUଁ। ତନୁ ପୁଲକିତ ମନ ଅତି ହରଷ୍AUଁ ॥
ସୋ ସୁଖ ଜାନି ମନ ଅରୁ କାନା। ନହିଂ ରସନା ପହିଂ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ପ୍ରଭୁ ସୋଭା ସୁଖ ଜାନହିଂ ନୟନା। କହି କିମି ସକହିଂ ତିନ୍ହହି ନହିଂ ବୟନା ॥
ବହୁ ବିଧି ମୋହି ପ୍ରବୋଧି ସୁଖ ଦେଈ। ଲଗେ କରନ ସିସୁ କୌତୁକ ତେଈ ॥
ସଜଲ ନୟନ କଛୁ ମୁଖ କରି ରୂଖା। ଚିତି ମାତୁ ଲାଗୀ ଅତି ଭୂଖା ॥
ଦେଖି ମାତୁ ଆତୁର ଉଠି ଧାଈ। କହି ମୃଦୁ ବଚନ ଲିଏ ଉର ଲାଈ ॥
ଗୋଦ ରାଖି କରାଵ ପୟ ପାନା। ରଘୁପତି ଚରିତ ଲଲିତ କର ଗାନା ॥

ସୋ. ଜେହି ସୁଖ ଲାଗି ପୁରାରି ଅସୁଭ ବେଷ କୃତ ସିଵ ସୁଖଦ।
ଅଵଧପୁରୀ ନର ନାରି ତେହି ସୁଖ ମହୁଁ ସଂତତ ମଗନ ॥ 88(କ) ॥

ସୋଇ ସୁଖ ଲଵଲେସ ଜିନ୍ହ ବାରକ ସପନେହୁଁ ଲହେଉ।
ତେ ନହିଂ ଗନହିଂ ଖଗେସ ବ୍ରହ୍ମସୁଖହି ସଜ୍ଜନ ସୁମତି ॥ 88(ଖ) ॥

ମୈଂ ପୁନି ଅଵଧ ରହେଉଁ କଛୁ କାଲା। ଦେଖେଉଁ ବାଲବିନୋଦ ରସାଲା ॥
ରାମ ପ୍ରସାଦ ଭଗତି ବର ପାୟୁଁ। ପ୍ରଭୁ ପଦ ବଂଦି ନିଜାଶ୍ରମ ଆୟୁଁ ॥
ତବ ତେ ମୋହି ନ ବ୍ୟାପୀ ମାୟା। ଜବ ତେ ରଘୁନାୟକ ଅପନାୟା ॥
ୟହ ସବ ଗୁପ୍ତ ଚରିତ ମୈଂ ଗାଵା। ହରି ମାୟାଁ ଜିମି ମୋହି ନଚାଵା ॥
ନିଜ ଅନୁଭଵ ଅବ କହୁଁ ଖଗେସା। ବିନୁ ହରି ଭଜନ ନ ଜାହି କଲେସା ॥
ରାମ କୃପା ବିନୁ ସୁନୁ ଖଗରାଈ। ଜାନି ନ ଜାଇ ରାମ ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ଜାନେଂ ବିନୁ ନ ହୋଇ ପରତୀତୀ। ବିନୁ ପରତୀତି ହୋଇ ନହିଂ ପ୍ରୀତୀ ॥
ପ୍ରୀତି ବିନା ନହିଂ ଭଗତି ଦିଢ଼ଆଈ। ଜିମି ଖଗପତି ଜଲ କୈ ଚିକନାଈ ॥

ସୋ. ବିନୁ ଗୁର ହୋଇ କି ଗ୍ୟାନ ଗ୍ୟାନ କି ହୋଇ ବିରାଗ ବିନୁ।
ଗାଵହିଂ ବେଦ ପୁରାନ ସୁଖ କି ଲହିଅ ହରି ଭଗତି ବିନୁ ॥ 89(କ) ॥

କୌ ବିଶ୍ରାମ କି ପାଵ ତାତ ସହଜ ସଂତୋଷ ବିନୁ।
ଚଲୈ କି ଜଲ ବିନୁ ନାଵ କୋଟି ଜତନ ପଚି ପଚି ମରିଅ ॥ 89(ଖ) ॥

ବିନୁ ସଂତୋଷ ନ କାମ ନସାହୀଂ। କାମ ଅଛତ ସୁଖ ସପନେହୁଁ ନାହୀମ୍ ॥
ରାମ ଭଜନ ବିନୁ ମିଟହିଂ କି କାମା। ଥଲ ବିହୀନ ତରୁ କବହୁଁ କି ଜାମା ॥
ବିନୁ ବିଗ୍ୟାନ କି ସମତା ଆଵି। କୌ ଅଵକାସ କି ନଭ ବିନୁ ପାଵି ॥
ଶ୍ରଦ୍ଧା ବିନା ଧର୍ମ ନହିଂ ହୋଈ। ବିନୁ ମହି ଗଂଧ କି ପାଵି କୋଈ ॥
ବିନୁ ତପ ତେଜ କି କର ବିସ୍ତାରା। ଜଲ ବିନୁ ରସ କି ହୋଇ ସଂସାରା ॥
ସୀଲ କି ମିଲ ବିନୁ ବୁଧ ସେଵକାଈ। ଜିମି ବିନୁ ତେଜ ନ ରୂପ ଗୋସାଈ ॥
ନିଜ ସୁଖ ବିନୁ ମନ ହୋଇ କି ଥୀରା। ପରସ କି ହୋଇ ବିହୀନ ସମୀରା ॥
କଵନିଉ ସିଦ୍ଧି କି ବିନୁ ବିସ୍ଵାସା। ବିନୁ ହରି ଭଜନ ନ ଭଵ ଭୟ ନାସା ॥

ଦୋ. ବିନୁ ବିସ୍ଵାସ ଭଗତି ନହିଂ ତେହି ବିନୁ ଦ୍ରଵହିଂ ନ ରାମୁ।
ରାମ କୃପା ବିନୁ ସପନେହୁଁ ଜୀଵ ନ ଲହ ବିଶ୍ରାମୁ ॥ 90(କ) ॥

ସୋ. ଅସ ବିଚାରି ମତିଧୀର ତଜି କୁତର୍କ ସଂସୟ ସକଲ।
ଭଜହୁ ରାମ ରଘୁବୀର କରୁନାକର ସୁଂଦର ସୁଖଦ ॥ 90(ଖ) ॥

ନିଜ ମତି ସରିସ ନାଥ ମୈଂ ଗାଈ। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରତାପ ମହିମା ଖଗରାଈ ॥
କହେଉଁ ନ କଛୁ କରି ଜୁଗୁତି ବିସେଷୀ। ୟହ ସବ ମୈଂ ନିଜ ନୟନନ୍ହି ଦେଖୀ ॥
ମହିମା ନାମ ରୂପ ଗୁନ ଗାଥା। ସକଲ ଅମିତ ଅନଂତ ରଘୁନାଥା ॥
ନିଜ ନିଜ ମତି ମୁନି ହରି ଗୁନ ଗାଵହିଂ। ନିଗମ ସେଷ ସିଵ ପାର ନ ପାଵହିମ୍ ॥
ତୁମ୍ହହି ଆଦି ଖଗ ମସକ ପ୍ରଜଂତା। ନଭ ଉଡ଼ଆହିଂ ନହିଂ ପାଵହିଂ ଅଂତା ॥
ତିମି ରଘୁପତି ମହିମା ଅଵଗାହା। ତାତ କବହୁଁ କୌ ପାଵ କି ଥାହା ॥
ରାମୁ କାମ ସତ କୋଟି ସୁଭଗ ତନ। ଦୁର୍ଗା କୋଟି ଅମିତ ଅରି ମର୍ଦନ ॥
ସକ୍ର କୋଟି ସତ ସରିସ ବିଲାସା। ନଭ ସତ କୋଟି ଅମିତ ଅଵକାସା ॥

ଦୋ. ମରୁତ କୋଟି ସତ ବିପୁଲ ବଲ ରବି ସତ କୋଟି ପ୍ରକାସ।
ସସି ସତ କୋଟି ସୁସୀତଲ ସମନ ସକଲ ଭଵ ତ୍ରାସ ॥ 91(କ) ॥

କାଲ କୋଟି ସତ ସରିସ ଅତି ଦୁସ୍ତର ଦୁର୍ଗ ଦୁରଂତ।
ଧୂମକେତୁ ସତ କୋଟି ସମ ଦୁରାଧରଷ ଭଗଵଂତ ॥ 91(ଖ) ॥

ପ୍ରଭୁ ଅଗାଧ ସତ କୋଟି ପତାଲା। ସମନ କୋଟି ସତ ସରିସ କରାଲା ॥
ତୀରଥ ଅମିତ କୋଟି ସମ ପାଵନ। ନାମ ଅଖିଲ ଅଘ ପୂଗ ନସାଵନ ॥
ହିମଗିରି କୋଟି ଅଚଲ ରଘୁବୀରା। ସିଂଧୁ କୋଟି ସତ ସମ ଗଂଭୀରା ॥
କାମଧେନୁ ସତ କୋଟି ସମାନା। ସକଲ କାମ ଦାୟକ ଭଗଵାନା ॥
ସାରଦ କୋଟି ଅମିତ ଚତୁରାଈ। ବିଧି ସତ କୋଟି ସୃଷ୍ଟି ନିପୁନାଈ ॥
ବିଷ୍ନୁ କୋଟି ସମ ପାଲନ କର୍ତା। ରୁଦ୍ର କୋଟି ସତ ସମ ସଂହର୍ତା ॥
ଧନଦ କୋଟି ସତ ସମ ଧନଵାନା। ମାୟା କୋଟି ପ୍ରପଂଚ ନିଧାନା ॥
ଭାର ଧରନ ସତ କୋଟି ଅହୀସା। ନିରଵଧି ନିରୁପମ ପ୍ରଭୁ ଜଗଦୀସା ॥

ଛଂ. ନିରୁପମ ନ ଉପମା ଆନ ରାମ ସମାନ ରାମୁ ନିଗମ କହୈ।
ଜିମି କୋଟି ସତ ଖଦ୍ୟୋତ ସମ ରବି କହତ ଅତି ଲଘୁତା ଲହୈ ॥
ଏହି ଭାଁତି ନିଜ ନିଜ ମତି ବିଲାସ ମୁନିସ ହରିହି ବଖାନହୀଂ।
ପ୍ରଭୁ ଭାଵ ଗାହକ ଅତି କୃପାଲ ସପ୍ରେମ ସୁନି ସୁଖ ମାନହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ରାମୁ ଅମିତ ଗୁନ ସାଗର ଥାହ କି ପାଵି କୋଇ।
ସଂତନ୍ହ ସନ ଜସ କିଛୁ ସୁନେଉଁ ତୁମ୍ହହି ସୁନାୟୁଁ ସୋଇ ॥ 92(କ) ॥

ସୋ. ଭାଵ ବସ୍ୟ ଭଗଵାନ ସୁଖ ନିଧାନ କରୁନା ଭଵନ।
ତଜି ମମତା ମଦ ମାନ ଭଜିଅ ସଦା ସୀତା ରଵନ ॥ 92(ଖ) ॥

ସୁନି ଭୁସୁଂଡି କେ ବଚନ ସୁହାଏ। ହରଷିତ ଖଗପତି ପଂଖ ଫୁଲାଏ ॥
ନୟନ ନୀର ମନ ଅତି ହରଷାନା। ଶ୍ରୀରଘୁପତି ପ୍ରତାପ ଉର ଆନା ॥
ପାଛିଲ ମୋହ ସମୁଝି ପଛିତାନା। ବ୍ରହ୍ମ ଅନାଦି ମନୁଜ କରି ମାନା ॥
ପୁନି ପୁନି କାଗ ଚରନ ସିରୁ ନାଵା। ଜାନି ରାମ ସମ ପ୍ରେମ ବଢ଼ଆଵା ॥
ଗୁର ବିନୁ ଭଵ ନିଧି ତରି ନ କୋଈ। ଜୌଂ ବିରଂଚି ସଂକର ସମ ହୋଈ ॥
ସଂସୟ ସର୍ପ ଗ୍ରସେଉ ମୋହି ତାତା। ଦୁଖଦ ଲହରି କୁତର୍କ ବହୁ ବ୍ରାତା ॥
ତଵ ସରୂପ ଗାରୁଡ଼ଇ ରଘୁନାୟକ। ମୋହି ଜିଆୟୁ ଜନ ସୁଖଦାୟକ ॥
ତଵ ପ୍ରସାଦ ମମ ମୋହ ନସାନା। ରାମ ରହସ୍ୟ ଅନୂପମ ଜାନା ॥

ଦୋ. ତାହି ପ୍ରସଂସି ବିବିଧ ବିଧି ସୀସ ନାଇ କର ଜୋରି।
ବଚନ ବିନୀତ ସପ୍ରେମ ମୃଦୁ ବୋଲେଉ ଗରୁଡ଼ ବହୋରି ॥ 93(କ) ॥

ପ୍ରଭୁ ଅପନେ ଅବିବେକ ତେ ବୂଝୁଁ ସ୍ଵାମୀ ତୋହି।
କୃପାସିଂଧୁ ସାଦର କହହୁ ଜାନି ଦାସ ନିଜ ମୋହି ॥ 93(ଖ) ॥

ତୁମ୍ହ ସର୍ବଗ୍ୟ ତନ୍ୟ ତମ ପାରା। ସୁମତି ସୁସୀଲ ସରଲ ଆଚାରା ॥
ଗ୍ୟାନ ବିରତି ବିଗ୍ୟାନ ନିଵାସା। ରଘୁନାୟକ କେ ତୁମ୍ହ ପ୍ରିୟ ଦାସା ॥
କାରନ କଵନ ଦେହ ୟହ ପାଈ। ତାତ ସକଲ ମୋହି କହହୁ ବୁଝାଈ ॥
ରାମ ଚରିତ ସର ସୁଂଦର ସ୍ଵାମୀ। ପାୟହୁ କହାଁ କହହୁ ନଭଗାମୀ ॥
ନାଥ ସୁନା ମୈଂ ଅସ ସିଵ ପାହୀଂ। ମହା ପ୍ରଲୟହୁଁ ନାସ ତଵ ନାହୀମ୍ ॥
ମୁଧା ବଚନ ନହିଂ ଈସ୍ଵର କହୀ। ସୌ ମୋରେଂ ମନ ସଂସୟ ଅହୀ ॥
ଅଗ ଜଗ ଜୀଵ ନାଗ ନର ଦେଵା। ନାଥ ସକଲ ଜଗୁ କାଲ କଲେଵା ॥
ଅଂଡ କଟାହ ଅମିତ ଲୟ କାରୀ। କାଲୁ ସଦା ଦୁରତିକ୍ରମ ଭାରୀ ॥

ସୋ. ତୁମ୍ହହି ନ ବ୍ୟାପତ କାଲ ଅତି କରାଲ କାରନ କଵନ।
ମୋହି ସୋ କହହୁ କୃପାଲ ଗ୍ୟାନ ପ୍ରଭାଵ କି ଜୋଗ ବଲ ॥ 94(କ) ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ତଵ ଆଶ୍ରମ ଆଏଁ ମୋର ମୋହ ଭ୍ରମ ଭାଗ।
କାରନ କଵନ ସୋ ନାଥ ସବ କହହୁ ସହିତ ଅନୁରାଗ ॥ 94(ଖ) ॥

ଗରୁଡ଼ ଗିରା ସୁନି ହରଷେଉ କାଗା। ବୋଲେଉ ଉମା ପରମ ଅନୁରାଗା ॥
ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ ତଵ ମତି ଉରଗାରୀ। ପ୍ରସ୍ନ ତୁମ୍ହାରି ମୋହି ଅତି ପ୍ୟାରୀ ॥
ସୁନି ତଵ ପ୍ରସ୍ନ ସପ୍ରେମ ସୁହାଈ। ବହୁତ ଜନମ କୈ ସୁଧି ମୋହି ଆଈ ॥
ସବ ନିଜ କଥା କହୁଁ ମୈଂ ଗାଈ। ତାତ ସୁନହୁ ସାଦର ମନ ଲାଈ ॥
ଜପ ତପ ମଖ ସମ ଦମ ବ୍ରତ ଦାନା। ବିରତି ବିବେକ ଜୋଗ ବିଗ୍ୟାନା ॥
ସବ କର ଫଲ ରଘୁପତି ପଦ ପ୍ରେମା। ତେହି ବିନୁ କୌ ନ ପାଵି ଛେମା ॥
ଏହି ତନ ରାମ ଭଗତି ମୈଂ ପାଈ। ତାତେ ମୋହି ମମତା ଅଧିକାଈ ॥
ଜେହି ତେଂ କଛୁ ନିଜ ସ୍ଵାରଥ ହୋଈ। ତେହି ପର ମମତା କର ସବ କୋଈ ॥

ସୋ. ପନ୍ନଗାରି ଅସି ନୀତି ଶ୍ରୁତି ସଂମତ ସଜ୍ଜନ କହହିଂ।
ଅତି ନୀଚହୁ ସନ ପ୍ରୀତି କରିଅ ଜାନି ନିଜ ପରମ ହିତ ॥ 95(କ) ॥

ପାଟ କୀଟ ତେଂ ହୋଇ ତେହି ତେଂ ପାଟଂବର ରୁଚିର।
କୃମି ପାଲି ସବୁ କୋଇ ପରମ ଅପାଵନ ପ୍ରାନ ସମ ॥ 95(ଖ) ॥

ସ୍ଵାରଥ ସାଁଚ ଜୀଵ କହୁଁ ଏହା। ମନ କ୍ରମ ବଚନ ରାମ ପଦ ନେହା ॥
ସୋଇ ପାଵନ ସୋଇ ସୁଭଗ ସରୀରା। ଜୋ ତନୁ ପାଇ ଭଜିଅ ରଘୁବୀରା ॥
ରାମ ବିମୁଖ ଲହି ବିଧି ସମ ଦେହୀ। କବି କୋବିଦ ନ ପ୍ରସଂସହିଂ ତେହୀ ॥
ରାମ ଭଗତି ଏହିଂ ତନ ଉର ଜାମୀ। ତାତେ ମୋହି ପରମ ପ୍ରିୟ ସ୍ଵାମୀ ॥
ତଜୁଁ ନ ତନ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ମରନା। ତନ ବିନୁ ବେଦ ଭଜନ ନହିଂ ବରନା ॥
ପ୍ରଥମ ମୋହଁ ମୋହି ବହୁତ ବିଗୋଵା। ରାମ ବିମୁଖ ସୁଖ କବହୁଁ ନ ସୋଵା ॥
ନାନା ଜନମ କର୍ମ ପୁନି ନାନା। କିଏ ଜୋଗ ଜପ ତପ ମଖ ଦାନା ॥
କଵନ ଜୋନି ଜନମେଉଁ ଜହଁ ନାହୀଂ। ମୈଂ ଖଗେସ ଭ୍ରମି ଭ୍ରମି ଜଗ ମାହୀମ୍ ॥
ଦେଖେଉଁ କରି ସବ କରମ ଗୋସାଈ। ସୁଖୀ ନ ଭୟୁଁ ଅବହିଂ କୀ ନାଈ ॥
ସୁଧି ମୋହି ନାଥ ଜନ୍ମ ବହୁ କେରୀ। ସିଵ ପ୍ରସାଦ ମତି ମୋହଁ ନ ଘେରୀ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଥମ ଜନ୍ମ କେ ଚରିତ ଅବ କହୁଁ ସୁନହୁ ବିହଗେସ।
ସୁନି ପ୍ରଭୁ ପଦ ରତି ଉପଜି ଜାତେଂ ମିଟହିଂ କଲେସ ॥ 96(କ) ॥

ପୂରୁବ କଲ୍ପ ଏକ ପ୍ରଭୁ ଜୁଗ କଲିଜୁଗ ମଲ ମୂଲ ॥
ନର ଅରୁ ନାରି ଅଧର୍ମ ରତ ସକଲ ନିଗମ ପ୍ରତିକୂଲ ॥ 96(ଖ) ॥

ତେହି କଲିଜୁଗ କୋସଲପୁର ଜାଈ। ଜନ୍ମତ ଭୟୁଁ ସୂଦ୍ର ତନୁ ପାଈ ॥
ସିଵ ସେଵକ ମନ କ୍ରମ ଅରୁ ବାନୀ। ଆନ ଦେଵ ନିଂଦକ ଅଭିମାନୀ ॥
ଧନ ମଦ ମତ୍ତ ପରମ ବାଚାଲା। ଉଗ୍ରବୁଦ୍ଧି ଉର ଦଂଭ ବିସାଲା ॥
ଜଦପି ରହେଉଁ ରଘୁପତି ରଜଧାନୀ। ତଦପି ନ କଛୁ ମହିମା ତବ ଜାନୀ ॥
ଅବ ଜାନା ମୈଂ ଅଵଧ ପ୍ରଭାଵା। ନିଗମାଗମ ପୁରାନ ଅସ ଗାଵା ॥
କଵନେହୁଁ ଜନ୍ମ ଅଵଧ ବସ ଜୋଈ। ରାମ ପରାୟନ ସୋ ପରି ହୋଈ ॥
ଅଵଧ ପ୍ରଭାଵ ଜାନ ତବ ପ୍ରାନୀ। ଜବ ଉର ବସହିଂ ରାମୁ ଧନୁପାନୀ ॥
ସୋ କଲିକାଲ କଠିନ ଉରଗାରୀ। ପାପ ପରାୟନ ସବ ନର ନାରୀ ॥

ଦୋ. କଲିମଲ ଗ୍ରସେ ଧର୍ମ ସବ ଲୁପ୍ତ ଭେ ସଦଗ୍ରଂଥ।
ଦଂଭିନ୍ହ ନିଜ ମତି କଲ୍ପି କରି ପ୍ରଗଟ କିଏ ବହୁ ପଂଥ ॥ 97(କ) ॥

ଭେ ଲୋଗ ସବ ମୋହବସ ଲୋଭ ଗ୍ରସେ ସୁଭ କର୍ମ।
ସୁନୁ ହରିଜାନ ଗ୍ୟାନ ନିଧି କହୁଁ କଛୁକ କଲିଧର୍ମ ॥ 97(ଖ) ॥

ବରନ ଧର୍ମ ନହିଂ ଆଶ୍ରମ ଚାରୀ। ଶ୍ରୁତି ବିରୋଧ ରତ ସବ ନର ନାରୀ ॥
ଦ୍ଵିଜ ଶ୍ରୁତି ବେଚକ ଭୂପ ପ୍ରଜାସନ। କୌ ନହିଂ ମାନ ନିଗମ ଅନୁସାସନ ॥
ମାରଗ ସୋଇ ଜା କହୁଁ ଜୋଇ ଭାଵା। ପଂଡିତ ସୋଇ ଜୋ ଗାଲ ବଜାଵା ॥
ମିଥ୍ୟାରଂଭ ଦଂଭ ରତ ଜୋଈ। ତା କହୁଁ ସଂତ କହି ସବ କୋଈ ॥
ସୋଇ ସୟାନ ଜୋ ପରଧନ ହାରୀ। ଜୋ କର ଦଂଭ ସୋ ବଡ଼ ଆଚାରୀ ॥
ଜୌ କହ ଝୂଁଠ ମସଖରୀ ଜାନା। କଲିଜୁଗ ସୋଇ ଗୁନଵଂତ ବଖାନା ॥
ନିରାଚାର ଜୋ ଶ୍ରୁତି ପଥ ତ୍ୟାଗୀ। କଲିଜୁଗ ସୋଇ ଗ୍ୟାନୀ ସୋ ବିରାଗୀ ॥
ଜାକେଂ ନଖ ଅରୁ ଜଟା ବିସାଲା। ସୋଇ ତାପସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଲିକାଲା ॥

ଦୋ. ଅସୁଭ ବେଷ ଭୂଷନ ଧରେଂ ଭଚ୍ଛାଭଚ୍ଛ ଜେ ଖାହିଂ।
ତେଇ ଜୋଗୀ ତେଇ ସିଦ୍ଧ ନର ପୂଜ୍ୟ ତେ କଲିଜୁଗ ମାହିମ୍ ॥ 98(କ) ॥

ସୋ. ଜେ ଅପକାରୀ ଚାର ତିନ୍ହ କର ଗୌରଵ ମାନ୍ୟ ତେଇ।
ମନ କ୍ରମ ବଚନ ଲବାର ତେଇ ବକତା କଲିକାଲ ମହୁଁ ॥ 98(ଖ) ॥

ନାରି ବିବସ ନର ସକଲ ଗୋସାଈ। ନାଚହିଂ ନଟ ମର୍କଟ କୀ ନାଈ ॥
ସୂଦ୍ର ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ଉପଦେସହିଂ ଗ୍ୟାନା। ମେଲି ଜନେଊ ଲେହିଂ କୁଦାନା ॥
ସବ ନର କାମ ଲୋଭ ରତ କ୍ରୋଧୀ। ଦେଵ ବିପ୍ର ଶ୍ରୁତି ସଂତ ବିରୋଧୀ ॥
ଗୁନ ମଂଦିର ସୁଂଦର ପତି ତ୍ୟାଗୀ। ଭଜହିଂ ନାରି ପର ପୁରୁଷ ଅଭାଗୀ ॥
ସୌଭାଗିନୀଂ ବିଭୂଷନ ହୀନା। ବିଧଵନ୍ହ କେ ସିଂଗାର ନବୀନା ॥
ଗୁର ସିଷ ବଧିର ଅଂଧ କା ଲେଖା। ଏକ ନ ସୁନି ଏକ ନହିଂ ଦେଖା ॥
ହରି ସିଷ୍ୟ ଧନ ସୋକ ନ ହରୀ। ସୋ ଗୁର ଘୋର ନରକ ମହୁଁ ପରୀ ॥
ମାତୁ ପିତା ବାଲକନ୍ହି ବୋଲାବହିଂ। ଉଦର ଭରୈ ସୋଇ ଧର୍ମ ସିଖାଵହିମ୍ ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମ ଗ୍ୟାନ ବିନୁ ନାରି ନର କହହିଂ ନ ଦୂସରି ବାତ।
କୌଡ଼ଈ ଲାଗି ଲୋଭ ବସ କରହିଂ ବିପ୍ର ଗୁର ଘାତ ॥ 99(କ) ॥

ବାଦହିଂ ସୂଦ୍ର ଦ୍ଵିଜନ୍ହ ସନ ହମ ତୁମ୍ହ ତେ କଛୁ ଘାଟି।
ଜାନି ବ୍ରହ୍ମ ସୋ ବିପ୍ରବର ଆଁଖି ଦେଖାଵହିଂ ଡାଟି ॥ 99(ଖ) ॥

ପର ତ୍ରିୟ ଲଂପଟ କପଟ ସୟାନେ। ମୋହ ଦ୍ରୋହ ମମତା ଲପଟାନେ ॥
ତେଇ ଅଭେଦବାଦୀ ଗ୍ୟାନୀ ନର। ଦେଖା ମେଂ ଚରିତ୍ର କଲିଜୁଗ କର ॥
ଆପୁ ଗେ ଅରୁ ତିନ୍ହହୂ ଘାଲହିଂ। ଜେ କହୁଁ ସତ ମାରଗ ପ୍ରତିପାଲହିମ୍ ॥
କଲ୍ପ କଲ୍ପ ଭରି ଏକ ଏକ ନରକା। ପରହିଂ ଜେ ଦୂଷହିଂ ଶ୍ରୁତି କରି ତରକା ॥
ଜେ ବରନାଧମ ତେଲି କୁମ୍ହାରା। ସ୍ଵପଚ କିରାତ କୋଲ କଲଵାରା ॥
ନାରି ମୁଈ ଗୃହ ସଂପତି ନାସୀ। ମୂଡ଼ ମୁଡ଼ଆଇ ହୋହିଂ ସନ୍ୟାସୀ ॥
ତେ ବିପ୍ରନ୍ହ ସନ ଆପୁ ପୁଜାଵହିଂ। ଉଭୟ ଲୋକ ନିଜ ହାଥ ନସାଵହିମ୍ ॥
ବିପ୍ର ନିରଚ୍ଛର ଲୋଲୁପ କାମୀ। ନିରାଚାର ସଠ ବୃଷଲୀ ସ୍ଵାମୀ ॥
ସୂଦ୍ର କରହିଂ ଜପ ତପ ବ୍ରତ ନାନା। ବୈଠି ବରାସନ କହହିଂ ପୁରାନା ॥
ସବ ନର କଲ୍ପିତ କରହିଂ ଅଚାରା। ଜାଇ ନ ବରନି ଅନୀତି ଅପାରା ॥

ଦୋ. ଭେ ବରନ ସଂକର କଲି ଭିନ୍ନସେତୁ ସବ ଲୋଗ।
କରହିଂ ପାପ ପାଵହିଂ ଦୁଖ ଭୟ ରୁଜ ସୋକ ବିୟୋଗ ॥ 100(କ) ॥

ଶ୍ରୁତି ସଂମତ ହରି ଭକ୍ତି ପଥ ସଂଜୁତ ବିରତି ବିବେକ।
ତେହି ନ ଚଲହିଂ ନର ମୋହ ବସ କଲ୍ପହିଂ ପଂଥ ଅନେକ ॥ 100(ଖ) ॥

ଛଂ. ବହୁ ଦାମ ସଁଵାରହିଂ ଧାମ ଜତୀ। ବିଷୟା ହରି ଲୀନ୍ହି ନ ରହି ବିରତୀ ॥
ତପସୀ ଧନଵଂତ ଦରିଦ୍ର ଗୃହୀ। କଲି କୌତୁକ ତାତ ନ ଜାତ କହୀ ॥
କୁଲଵଂତି ନିକାରହିଂ ନାରି ସତୀ। ଗୃହ ଆନିହିଂ ଚେରୀ ନିବେରି ଗତୀ ॥
ସୁତ ମାନହିଂ ମାତୁ ପିତା ତବ ଲୌଂ। ଅବଲାନନ ଦୀଖ ନହୀଂ ଜବ ଲୌମ୍ ॥
ସସୁରାରି ପିଆରି ଲଗୀ ଜବ ତେଂ। ରିପରୂପ କୁଟୁଂବ ଭେ ତବ ତେମ୍ ॥
ନୃପ ପାପ ପରାୟନ ଧର୍ମ ନହୀଂ। କରି ଦଂଡ ବିଡଂବ ପ୍ରଜା ନିତହୀମ୍ ॥
ଧନଵଂତ କୁଲୀନ ମଲୀନ ଅପୀ। ଦ୍ଵିଜ ଚିନ୍ହ ଜନେଉ ଉଘାର ତପୀ ॥
ନହିଂ ମାନ ପୁରାନ ନ ବେଦହି ଜୋ। ହରି ସେଵକ ସଂତ ସହୀ କଲି ସୋ।
କବି ବୃଂଦ ଉଦାର ଦୁନୀ ନ ସୁନୀ। ଗୁନ ଦୂଷକ ବ୍ରାତ ନ କୋଽପି ଗୁନୀ ॥
କଲି ବାରହିଂ ବାର ଦୁକାଲ ପରୈ। ବିନୁ ଅନ୍ନ ଦୁଖୀ ସବ ଲୋଗ ମରୈ ॥

ଦୋ. ସୁନୁ ଖଗେସ କଲି କପଟ ହଠ ଦଂଭ ଦ୍ଵେଷ ପାଷଂଡ।
ମାନ ମୋହ ମାରାଦି ମଦ ବ୍ୟାପି ରହେ ବ୍ରହ୍ମଂଡ ॥ 101(କ) ॥

ତାମସ ଧର୍ମ କରହିଂ ନର ଜପ ତପ ବ୍ରତ ମଖ ଦାନ।
ଦେଵ ନ ବରଷହିଂ ଧରନୀଂ ବେ ନ ଜାମହିଂ ଧାନ ॥ 101(ଖ) ॥

ଛଂ. ଅବଲା କଚ ଭୂଷନ ଭୂରି ଛୁଧା। ଧନହୀନ ଦୁଖୀ ମମତା ବହୁଧା ॥
ସୁଖ ଚାହହିଂ ମୂଢ଼ ନ ଧର୍ମ ରତା। ମତି ଥୋରି କଠୋରି ନ କୋମଲତା ॥ 1 ॥

ନର ପୀଡ଼ଇତ ରୋଗ ନ ଭୋଗ କହୀଂ। ଅଭିମାନ ବିରୋଧ ଅକାରନହୀମ୍ ॥
ଲଘୁ ଜୀଵନ ସଂବତୁ ପଂଚ ଦସା। କଲପାଂତ ନ ନାସ ଗୁମାନୁ ଅସା ॥ 2 ॥

କଲିକାଲ ବିହାଲ କିଏ ମନୁଜା। ନହିଂ ମାନତ କ୍ଵୌ ଅନୁଜା ତନୁଜା।
ନହିଂ ତୋଷ ବିଚାର ନ ସୀତଲତା। ସବ ଜାତି କୁଜାତି ଭେ ମଗତା ॥ 3 ॥

ଇରିଷା ପରୁଷାଚ୍ଛର ଲୋଲୁପତା। ଭରି ପୂରି ରହୀ ସମତା ବିଗତା ॥
ସବ ଲୋଗ ବିୟୋଗ ବିସୋକ ହୁଏ। ବରନାଶ୍ରମ ଧର୍ମ ଅଚାର ଗେ ॥ 4 ॥

ଦମ ଦାନ ଦୟା ନହିଂ ଜାନପନୀ। ଜଡ଼ତା ପରବଂଚନତାତି ଘନୀ ॥
ତନୁ ପୋଷକ ନାରି ନରା ସଗରେ। ପରନିଂଦକ ଜେ ଜଗ ମୋ ବଗରେ ॥ 5 ॥

ଦୋ. ସୁନୁ ବ୍ୟାଲାରି କାଲ କଲି ମଲ ଅଵଗୁନ ଆଗାର।
ଗୁନୁଁ ବହୁତ କଲିଜୁଗ କର ବିନୁ ପ୍ରୟାସ ନିସ୍ତାର ॥ 102(କ) ॥

କୃତଜୁଗ ତ୍ରେତା ଦ୍ଵାପର ପୂଜା ମଖ ଅରୁ ଜୋଗ।
ଜୋ ଗତି ହୋଇ ସୋ କଲି ହରି ନାମ ତେ ପାଵହିଂ ଲୋଗ ॥ 102(ଖ) ॥

କୃତଜୁଗ ସବ ଜୋଗୀ ବିଗ୍ୟାନୀ। କରି ହରି ଧ୍ୟାନ ତରହିଂ ଭଵ ପ୍ରାନୀ ॥
ତ୍ରେତାଁ ବିବିଧ ଜଗ୍ୟ ନର କରହୀଂ। ପ୍ରଭୁହି ସମର୍ପି କର୍ମ ଭଵ ତରହୀମ୍ ॥
ଦ୍ଵାପର କରି ରଘୁପତି ପଦ ପୂଜା। ନର ଭଵ ତରହିଂ ଉପାୟ ନ ଦୂଜା ॥
କଲିଜୁଗ କେଵଲ ହରି ଗୁନ ଗାହା। ଗାଵତ ନର ପାଵହିଂ ଭଵ ଥାହା ॥
କଲିଜୁଗ ଜୋଗ ନ ଜଗ୍ୟ ନ ଗ୍ୟାନା। ଏକ ଅଧାର ରାମ ଗୁନ ଗାନା ॥
ସବ ଭରୋସ ତଜି ଜୋ ଭଜ ରାମହି। ପ୍ରେମ ସମେତ ଗାଵ ଗୁନ ଗ୍ରାମହି ॥
ସୋଇ ଭଵ ତର କଛୁ ସଂସୟ ନାହୀଂ। ନାମ ପ୍ରତାପ ପ୍ରଗଟ କଲି ମାହୀମ୍ ॥
କଲି କର ଏକ ପୁନୀତ ପ୍ରତାପା। ମାନସ ପୁନ୍ୟ ହୋହିଂ ନହିଂ ପାପା ॥

ଦୋ. କଲିଜୁଗ ସମ ଜୁଗ ଆନ ନହିଂ ଜୌଂ ନର କର ବିସ୍ଵାସ।
ଗାଇ ରାମ ଗୁନ ଗନ ବିମଲଁ ଭଵ ତର ବିନହିଂ ପ୍ରୟାସ ॥ 103(କ) ॥

ପ୍ରଗଟ ଚାରି ପଦ ଧର୍ମ କେ କଲିଲ ମହୁଁ ଏକ ପ୍ରଧାନ।
ଜେନ କେନ ବିଧି ଦୀନ୍ହେଂ ଦାନ କରି କଲ୍ୟାନ ॥ 103(ଖ) ॥

ନିତ ଜୁଗ ଧର୍ମ ହୋହିଂ ସବ କେରେ। ହୃଦୟଁ ରାମ ମାୟା କେ ପ୍ରେରେ ॥
ସୁଦ୍ଧ ସତ୍ଵ ସମତା ବିଗ୍ୟାନା। କୃତ ପ୍ରଭାଵ ପ୍ରସନ୍ନ ମନ ଜାନା ॥
ସତ୍ଵ ବହୁତ ରଜ କଛୁ ରତି କର୍ମା। ସବ ବିଧି ସୁଖ ତ୍ରେତା କର ଧର୍ମା ॥
ବହୁ ରଜ ସ୍ଵଲ୍ପ ସତ୍ଵ କଛୁ ତାମସ। ଦ୍ଵାପର ଧର୍ମ ହରଷ ଭୟ ମାନସ ॥
ତାମସ ବହୁତ ରଜୋଗୁନ ଥୋରା। କଲି ପ୍ରଭାଵ ବିରୋଧ ଚହୁଁ ଓରା ॥
ବୁଧ ଜୁଗ ଧର୍ମ ଜାନି ମନ ମାହୀଂ। ତଜି ଅଧର୍ମ ରତି ଧର୍ମ କରାହୀମ୍ ॥
କାଲ ଧର୍ମ ନହିଂ ବ୍ୟାପହିଂ ତାହୀ। ରଘୁପତି ଚରନ ପ୍ରୀତି ଅତି ଜାହୀ ॥
ନଟ କୃତ ବିକଟ କପଟ ଖଗରାୟା। ନଟ ସେଵକହି ନ ବ୍ୟାପି ମାୟା ॥

ଦୋ. ହରି ମାୟା କୃତ ଦୋଷ ଗୁନ ବିନୁ ହରି ଭଜନ ନ ଜାହିଂ।
ଭଜିଅ ରାମ ତଜି କାମ ସବ ଅସ ବିଚାରି ମନ ମାହିମ୍ ॥ 104(କ) ॥

ତେହି କଲିକାଲ ବରଷ ବହୁ ବସେଉଁ ଅଵଧ ବିହଗେସ।
ପରେଉ ଦୁକାଲ ବିପତି ବସ ତବ ମୈଂ ଗୟୁଁ ବିଦେସ ॥ 104(ଖ) ॥

ଗୟୁଁ ଉଜେନୀ ସୁନୁ ଉରଗାରୀ। ଦୀନ ମଲୀନ ଦରିଦ୍ର ଦୁଖାରୀ ॥
ଗେଁ କାଲ କଛୁ ସଂପତି ପାଈ। ତହଁ ପୁନି କରୁଁ ସଂଭୁ ସେଵକାଈ ॥
ବିପ୍ର ଏକ ବୈଦିକ ସିଵ ପୂଜା। କରି ସଦା ତେହି କାଜୁ ନ ଦୂଜା ॥
ପରମ ସାଧୁ ପରମାରଥ ବିଂଦକ। ସଂଭୁ ଉପାସକ ନହିଂ ହରି ନିଂଦକ ॥
ତେହି ସେଵୁଁ ମୈଂ କପଟ ସମେତା। ଦ୍ଵିଜ ଦୟାଲ ଅତି ନୀତି ନିକେତା ॥
ବାହିଜ ନମ୍ର ଦେଖି ମୋହି ସାଈଂ। ବିପ୍ର ପଢ଼ଆଵ ପୁତ୍ର କୀ ନାଈମ୍ ॥
ସଂଭୁ ମଂତ୍ର ମୋହି ଦ୍ଵିଜବର ଦୀନ୍ହା। ସୁଭ ଉପଦେସ ବିବିଧ ବିଧି କୀନ୍ହା ॥
ଜପୁଁ ମଂତ୍ର ସିଵ ମଂଦିର ଜାଈ। ହୃଦୟଁ ଦଂଭ ଅହମିତି ଅଧିକାଈ ॥

ଦୋ. ମୈଂ ଖଲ ମଲ ସଂକୁଲ ମତି ନୀଚ ଜାତି ବସ ମୋହ।
ହରି ଜନ ଦ୍ଵିଜ ଦେଖେଂ ଜରୁଁ କରୁଁ ବିଷ୍ନୁ କର ଦ୍ରୋହ ॥ 105(କ) ॥

ସୋ. ଗୁର ନିତ ମୋହି ପ୍ରବୋଧ ଦୁଖିତ ଦେଖି ଆଚରନ ମମ।
ମୋହି ଉପଜି ଅତି କ୍ରୋଧ ଦଂଭିହି ନୀତି କି ଭାଵୀ ॥ 105(ଖ) ॥

ଏକ ବାର ଗୁର ଲୀନ୍ହ ବୋଲାଈ। ମୋହି ନୀତି ବହୁ ଭାଁତି ସିଖାଈ ॥
ସିଵ ସେଵା କର ଫଲ ସୁତ ସୋଈ। ଅବିରଲ ଭଗତି ରାମ ପଦ ହୋଈ ॥
ରାମହି ଭଜହିଂ ତାତ ସିଵ ଧାତା। ନର ପାଵଁର କୈ କେତିକ ବାତା ॥
ଜାସୁ ଚରନ ଅଜ ସିଵ ଅନୁରାଗୀ। ତାତୁ ଦ୍ରୋହଁ ସୁଖ ଚହସି ଅଭାଗୀ ॥
ହର କହୁଁ ହରି ସେଵକ ଗୁର କହେଊ। ସୁନି ଖଗନାଥ ହୃଦୟ ମମ ଦହେଊ ॥
ଅଧମ ଜାତି ମୈଂ ବିଦ୍ୟା ପାଏଁ। ଭୟୁଁ ଜଥା ଅହି ଦୂଧ ପିଆଏଁ ॥
ମାନୀ କୁଟିଲ କୁଭାଗ୍ୟ କୁଜାତୀ। ଗୁର କର ଦ୍ରୋହ କରୁଁ ଦିନୁ ରାତୀ ॥
ଅତି ଦୟାଲ ଗୁର ସ୍ଵଲ୍ପ ନ କ୍ରୋଧା। ପୁନି ପୁନି ମୋହି ସିଖାଵ ସୁବୋଧା ॥
ଜେହି ତେ ନୀଚ ବଡ଼ଆଈ ପାଵା। ସୋ ପ୍ରଥମହିଂ ହତି ତାହି ନସାଵା ॥
ଧୂମ ଅନଲ ସଂଭଵ ସୁନୁ ଭାଈ। ତେହି ବୁଝାଵ ଘନ ପଦଵୀ ପାଈ ॥
ରଜ ମଗ ପରୀ ନିରାଦର ରହୀ। ସବ କର ପଦ ପ୍ରହାର ନିତ ସହୀ ॥
ମରୁତ ଉଡ଼ଆଵ ପ୍ରଥମ ତେହି ଭରୀ। ପୁନି ନୃପ ନୟନ କିରୀଟନ୍ହି ପରୀ ॥
ସୁନୁ ଖଗପତି ଅସ ସମୁଝି ପ୍ରସଂଗା। ବୁଧ ନହିଂ କରହିଂ ଅଧମ କର ସଂଗା ॥
କବି କୋବିଦ ଗାଵହିଂ ଅସି ନୀତୀ। ଖଲ ସନ କଲହ ନ ଭଲ ନହିଂ ପ୍ରୀତୀ ॥
ଉଦାସୀନ ନିତ ରହିଅ ଗୋସାଈଂ। ଖଲ ପରିହରିଅ ସ୍ଵାନ କୀ ନାଈମ୍ ॥
ମୈଂ ଖଲ ହୃଦୟଁ କପଟ କୁଟିଲାଈ। ଗୁର ହିତ କହି ନ ମୋହି ସୋହାଈ ॥

ଦୋ. ଏକ ବାର ହର ମଂଦିର ଜପତ ରହେଉଁ ସିଵ ନାମ।
ଗୁର ଆୟୁ ଅଭିମାନ ତେଂ ଉଠି ନହିଂ କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମ ॥ 106(କ) ॥

ସୋ ଦୟାଲ ନହିଂ କହେଉ କଛୁ ଉର ନ ରୋଷ ଲଵଲେସ।
ଅତି ଅଘ ଗୁର ଅପମାନତା ସହି ନହିଂ ସକେ ମହେସ ॥ 106(ଖ) ॥

ମଂଦିର ମାଝ ଭୀ ନଭ ବାନୀ। ରେ ହତଭାଗ୍ୟ ଅଗ୍ୟ ଅଭିମାନୀ ॥
ଜଦ୍ୟପି ତଵ ଗୁର କେଂ ନହିଂ କ୍ରୋଧା। ଅତି କୃପାଲ ଚିତ ସମ୍ୟକ ବୋଧା ॥
ତଦପି ସାପ ସଠ ଦୈହୁଁ ତୋହୀ। ନୀତି ବିରୋଧ ସୋହାଇ ନ ମୋହୀ ॥
ଜୌଂ ନହିଂ ଦଂଡ କରୌଂ ଖଲ ତୋରା। ଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇ ଶ୍ରୁତିମାରଗ ମୋରା ॥
ଜେ ସଠ ଗୁର ସନ ଇରିଷା କରହୀଂ। ରୌରଵ ନରକ କୋଟି ଜୁଗ ପରହୀମ୍ ॥
ତ୍ରିଜଗ ଜୋନି ପୁନି ଧରହିଂ ସରୀରା। ଅୟୁତ ଜନ୍ମ ଭରି ପାଵହିଂ ପୀରା ॥
ବୈଠ ରହେସି ଅଜଗର ଇଵ ପାପୀ। ସର୍ପ ହୋହି ଖଲ ମଲ ମତି ବ୍ୟାପୀ ॥
ମହା ବିଟପ କୋଟର ମହୁଁ ଜାଈ ॥ ରହୁ ଅଧମାଧମ ଅଧଗତି ପାଈ ॥

ଦୋ. ହାହାକାର କୀନ୍ହ ଗୁର ଦାରୁନ ସୁନି ସିଵ ସାପ ॥
କଂପିତ ମୋହି ବିଲୋକି ଅତି ଉର ଉପଜା ପରିତାପ ॥ 107(କ) ॥

କରି ଦଂଡଵତ ସପ୍ରେମ ଦ୍ଵିଜ ସିଵ ସନ୍ମୁଖ କର ଜୋରି।
ବିନୟ କରତ ଗଦଗଦ ସ୍ଵର ସମୁଝି ଘୋର ଗତି ମୋରି ॥ 107(ଖ) ॥

ନମାମୀଶମୀଶାନ ନିର୍ଵାଣରୂପଂ। ଵିଂଭୁଂ ବ୍ୟାପକଂ ବ୍ରହ୍ମ ଵେଦସ୍ଵରୂପଂ।
ନିଜଂ ନିର୍ଗୁଣଂ ନିର୍ଵିକଲ୍ପଂ ନିରୀଂହ। ଚିଦାକାଶମାକାଶଵାସଂ ଭଜେଽହମ୍ ॥
ନିରାକାରମୋଂକାରମୂଲଂ ତୁରୀୟଂ। ଗିରା ଗ୍ୟାନ ଗୋତୀତମୀଶଂ ଗିରୀଶମ୍ ॥
କରାଲଂ ମହାକାଲ କାଲଂ କୃପାଲଂ। ଗୁଣାଗାର ସଂସାରପାରଂ ନତୋଽହମ୍ ॥
ତୁଷାରାଦ୍ରି ସଂକାଶ ଗୌରଂ ଗଭୀରଂ। ମନୋଭୂତ କୋଟି ପ୍ରଭା ଶ୍ରୀ ଶରୀରମ୍ ॥
ସ୍ଫୁରନ୍ମୌଲି କଲ୍ଲୋଲିନୀ ଚାରୁ ଗଂଗା। ଲସଦ୍ଭାଲବାଲେଂଦୁ କଂଠେ ଭୁଜଂଗା ॥
ଚଲତ୍କୁଂଡଲଂ ଭ୍ରୂ ସୁନେତ୍ରଂ ଵିଶାଲଂ। ପ୍ରସନ୍ନାନନଂ ନୀଲକଂଠଂ ଦୟାଲମ୍ ॥
ମୃଗାଧୀଶଚର୍ମାଂବରଂ ମୁଂଡମାଲଂ। ପ୍ରିୟଂ ଶଂକରଂ ସର୍ଵନାଥଂ ଭଜାମି ॥
ପ୍ରଚଂଡଂ ପ୍ରକୃଷ୍ଟଂ ପ୍ରଗଲ୍ଭଂ ପରେଶଂ। ଅଖଂଡଂ ଅଜଂ ଭାନୁକୋଟିପ୍ରକାଶମ୍ ॥
ତ୍ରୟଃଶୂଲ ନିର୍ମୂଲନଂ ଶୂଲପାଣିଂ। ଭଜେଽହଂ ଭଵାନୀପତିଂ ଭାଵଗମ୍ୟମ୍ ॥
କଲାତୀତ କଲ୍ୟାଣ କଲ୍ପାଂତକାରୀ। ସଦା ସଜ୍ଜନାଂଦଦାତା ପୁରାରୀ ॥
ଚିଦାନଂଦସଂଦୋହ ମୋହାପହାରୀ। ପ୍ରସୀଦ ପ୍ରସୀଦ ପ୍ରଭୋ ମନ୍ମଥାରୀ ॥
ନ ୟାଵଦ୍ ଉମାନାଥ ପାଦାରଵିଂଦଂ। ଭଜଂତୀହ ଲୋକେ ପରେ ଵା ନରାଣାମ୍ ॥
ନ ତାଵତ୍ସୁଖଂ ଶାଂତି ସଂତାପନାଶଂ। ପ୍ରସୀଦ ପ୍ରଭୋ ସର୍ଵଭୂତାଧିଵାସମ୍ ॥
ନ ଜାନାମି ୟୋଗଂ ଜପଂ ନୈଵ ପୂଜାଂ। ନତୋଽହଂ ସଦା ସର୍ଵଦା ଶଂଭୁ ତୁଭ୍ୟମ୍ ॥
ଜରା ଜନ୍ମ ଦୁଃଖୌଘ ତାତପ୍ୟମାନଂ। ପ୍ରଭୋ ପାହି ଆପନ୍ନମାମୀଶ ଶଂଭୋ ॥
ଶ୍ଲୋକ-ରୁଦ୍ରାଷ୍ଟକମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଵିପ୍ରେଣ ହରତୋଷୟେ।
ୟେ ପଠଂତି ନରା ଭକ୍ତ୍ୟା ତେଷାଂ ଶଂଭୁଃ ପ୍ରସୀଦତି ॥ 9 ॥

ଦୋ. -ସୁନି ବିନତୀ ସର୍ବଗ୍ୟ ସିଵ ଦେଖି ବ୍ରିପ୍ର ଅନୁରାଗୁ।
ପୁନି ମଂଦିର ନଭବାନୀ ଭି ଦ୍ଵିଜବର ବର ମାଗୁ ॥ 108(କ) ॥

ଜୌଂ ପ୍ରସନ୍ନ ପ୍ରଭୁ ମୋ ପର ନାଥ ଦୀନ ପର ନେହୁ।
ନିଜ ପଦ ଭଗତି ଦେଇ ପ୍ରଭୁ ପୁନି ଦୂସର ବର ଦେହୁ ॥ 108(ଖ) ॥

ତଵ ମାୟା ବସ ଜୀଵ ଜଡ଼ ସଂତତ ଫିରି ଭୁଲାନ।
ତେହି ପର କ୍ରୋଧ ନ କରିଅ ପ୍ରଭୁ କୃପା ସିଂଧୁ ଭଗଵାନ ॥ 108(ଗ) ॥

ସଂକର ଦୀନଦୟାଲ ଅବ ଏହି ପର ହୋହୁ କୃପାଲ।
ସାପ ଅନୁଗ୍ରହ ହୋଇ ଜେହିଂ ନାଥ ଥୋରେହୀଂ କାଲ ॥ 108(ଘ) ॥

ଏହି କର ହୋଇ ପରମ କଲ୍ୟାନା। ସୋଇ କରହୁ ଅବ କୃପାନିଧାନା ॥
ବିପ୍ରଗିରା ସୁନି ପରହିତ ସାନୀ। ଏଵମସ୍ତୁ ଇତି ଭି ନଭବାନୀ ॥
ଜଦପି କୀନ୍ହ ଏହିଂ ଦାରୁନ ପାପା। ମୈଂ ପୁନି ଦୀନ୍ହ କୋପ କରି ସାପା ॥
ତଦପି ତୁମ୍ହାର ସାଧୁତା ଦେଖୀ। କରିହୁଁ ଏହି ପର କୃପା ବିସେଷୀ ॥
ଛମାସୀଲ ଜେ ପର ଉପକାରୀ। ତେ ଦ୍ଵିଜ ମୋହି ପ୍ରିୟ ଜଥା ଖରାରୀ ॥
ମୋର ଶ୍ରାପ ଦ୍ଵିଜ ବ୍ୟର୍ଥ ନ ଜାଇହି। ଜନ୍ମ ସହସ ଅଵସ୍ୟ ୟହ ପାଇହି ॥
ଜନମତ ମରତ ଦୁସହ ଦୁଖ ହୋଈ। ଅହି ସ୍ଵଲ୍ପୁ ନହିଂ ବ୍ୟାପିହି ସୋଈ ॥
କଵନେଉଁ ଜନ୍ମ ମିଟିହି ନହିଂ ଗ୍ୟାନା। ସୁନହି ସୂଦ୍ର ମମ ବଚନ ପ୍ରଵାନା ॥
ରଘୁପତି ପୁରୀଂ ଜନ୍ମ ତବ ଭୟୂ। ପୁନି ତୈଂ ମମ ସେଵାଁ ମନ ଦୟୂ ॥
ପୁରୀ ପ୍ରଭାଵ ଅନୁଗ୍ରହ ମୋରେଂ। ରାମ ଭଗତି ଉପଜିହି ଉର ତୋରେମ୍ ॥
ସୁନୁ ମମ ବଚନ ସତ୍ୟ ଅବ ଭାଈ। ହରିତୋଷନ ବ୍ରତ ଦ୍ଵିଜ ସେଵକାଈ ॥
ଅବ ଜନି କରହି ବିପ୍ର ଅପମାନା। ଜାନେହୁ ସଂତ ଅନଂତ ସମାନା ॥
ଇଂଦ୍ର କୁଲିସ ମମ ସୂଲ ବିସାଲା। କାଲଦଂଡ ହରି ଚକ୍ର କରାଲା ॥
ଜୋ ଇନ୍ହ କର ମାରା ନହିଂ ମରୀ। ବିପ୍ରଦ୍ରୋହ ପାଵକ ସୋ ଜରୀ ॥
ଅସ ବିବେକ ରାଖେହୁ ମନ ମାହୀଂ। ତୁମ୍ହ କହଁ ଜଗ ଦୁର୍ଲଭ କଛୁ ନାହୀମ୍ ॥
ଔରୁ ଏକ ଆସିଷା ମୋରୀ। ଅପ୍ରତିହତ ଗତି ହୋଇହି ତୋରୀ ॥

ଦୋ. ସୁନି ସିଵ ବଚନ ହରଷି ଗୁର ଏଵମସ୍ତୁ ଇତି ଭାଷି।
ମୋହି ପ୍ରବୋଧି ଗୟୁ ଗୃହ ସଂଭୁ ଚରନ ଉର ରାଖି ॥ 109(କ) ॥

ପ୍ରେରିତ କାଲ ବିଧି ଗିରି ଜାଇ ଭୟୁଁ ମୈଂ ବ୍ୟାଲ।
ପୁନି ପ୍ରୟାସ ବିନୁ ସୋ ତନୁ ଜଜେଉଁ ଗେଁ କଛୁ କାଲ ॥ 109(ଖ) ॥

ଜୋଇ ତନୁ ଧରୁଁ ତଜୁଁ ପୁନି ଅନାୟାସ ହରିଜାନ।
ଜିମି ନୂତନ ପଟ ପହିରି ନର ପରିହରି ପୁରାନ ॥ 109(ଗ) ॥

ସିଵଁ ରାଖୀ ଶ୍ରୁତି ନୀତି ଅରୁ ମୈଂ ନହିଂ ପାଵା କ୍ଲେସ।
ଏହି ବିଧି ଧରେଉଁ ବିବିଧ ତନୁ ଗ୍ୟାନ ନ ଗୟୁ ଖଗେସ ॥ 109(ଘ) ॥

ତ୍ରିଜଗ ଦେଵ ନର ଜୋଇ ତନୁ ଧରୁଁ। ତହଁ ତହଁ ରାମ ଭଜନ ଅନୁସରୂଁ ॥
ଏକ ସୂଲ ମୋହି ବିସର ନ କ୍AU। ଗୁର କର କୋମଲ ସୀଲ ସୁଭ୍AU ॥
ଚରମ ଦେହ ଦ୍ଵିଜ କୈ ମୈଂ ପାଈ। ସୁର ଦୁର୍ଲଭ ପୁରାନ ଶ୍ରୁତି ଗାଈ ॥
ଖେଲୁଁ ତହୂଁ ବାଲକନ୍ହ ମୀଲା। କରୁଁ ସକଲ ରଘୁନାୟକ ଲୀଲା ॥
ପ୍ରୌଢ଼ ଭେଁ ମୋହି ପିତା ପଢ଼ଆଵା। ସମଝୁଁ ସୁନୁଁ ଗୁନୁଁ ନହିଂ ଭାଵା ॥
ମନ ତେ ସକଲ ବାସନା ଭାଗୀ। କେଵଲ ରାମ ଚରନ ଲୟ ଲାଗୀ ॥
କହୁ ଖଗେସ ଅସ କଵନ ଅଭାଗୀ। ଖରୀ ସେଵ ସୁରଧେନୁହି ତ୍ୟାଗୀ ॥
ପ୍ରେମ ମଗନ ମୋହି କଛୁ ନ ସୋହାଈ। ହାରେଉ ପିତା ପଢ଼ଆଇ ପଢ଼ଆଈ ॥
ଭେ କାଲବସ ଜବ ପିତୁ ମାତା। ମୈଂ ବନ ଗୟୁଁ ଭଜନ ଜନତ୍ରାତା ॥
ଜହଁ ଜହଁ ବିପିନ ମୁନୀସ୍ଵର ପାଵୁଁ। ଆଶ୍ରମ ଜାଇ ଜାଇ ସିରୁ ନାଵୁଁ ॥
ବୂଝତ ତିନ୍ହହି ରାମ ଗୁନ ଗାହା। କହହିଂ ସୁନୁଁ ହରଷିତ ଖଗନାହା ॥
ସୁନତ ଫିରୁଁ ହରି ଗୁନ ଅନୁବାଦା। ଅବ୍ୟାହତ ଗତି ସଂଭୁ ପ୍ରସାଦା ॥
ଛୂଟୀ ତ୍ରିବିଧ ଈଷନା ଗାଢ଼ଈ। ଏକ ଲାଲସା ଉର ଅତି ବାଢ଼ଈ ॥
ରାମ ଚରନ ବାରିଜ ଜବ ଦେଖୌଂ। ତବ ନିଜ ଜନ୍ମ ସଫଲ କରି ଲେଖୌମ୍ ॥
ଜେହି ପୂଁଛୁଁ ସୋଇ ମୁନି ଅସ କହୀ। ଈସ୍ଵର ସର୍ବ ଭୂତମୟ ଅହୀ ॥
ନିର୍ଗୁନ ମତ ନହିଂ ମୋହି ସୋହାଈ। ସଗୁନ ବ୍ରହ୍ମ ରତି ଉର ଅଧିକାଈ ॥

ଦୋ. ଗୁର କେ ବଚନ ସୁରତି କରି ରାମ ଚରନ ମନୁ ଲାଗ।
ରଘୁପତି ଜସ ଗାଵତ ଫିରୁଁ ଛନ ଛନ ନଵ ଅନୁରାଗ ॥ 110(କ) ॥

ମେରୁ ସିଖର ବଟ ଛାୟାଁ ମୁନି ଲୋମସ ଆସୀନ।
ଦେଖି ଚରନ ସିରୁ ନାୟୁଁ ବଚନ କହେଉଁ ଅତି ଦୀନ ॥ 110(ଖ) ॥

ସୁନି ମମ ବଚନ ବିନୀତ ମୃଦୁ ମୁନି କୃପାଲ ଖଗରାଜ।
ମୋହି ସାଦର ପୂଁଛତ ଭେ ଦ୍ଵିଜ ଆୟହୁ କେହି କାଜ ॥ 110(ଗ) ॥

ତବ ମୈଂ କହା କୃପାନିଧି ତୁମ୍ହ ସର୍ବଗ୍ୟ ସୁଜାନ।
ସଗୁନ ବ୍ରହ୍ମ ଅଵରାଧନ ମୋହି କହହୁ ଭଗଵାନ ॥ 110(ଘ) ॥

ତବ ମୁନିଷ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାଥା। କହେ କଛୁକ ସାଦର ଖଗନାଥା ॥
ବ୍ରହ୍ମଗ୍ୟାନ ରତ ମୁନି ବିଗ୍ୟାନି। ମୋହି ପରମ ଅଧିକାରୀ ଜାନୀ ॥
ଲାଗେ କରନ ବ୍ରହ୍ମ ଉପଦେସା। ଅଜ ଅଦ୍ଵେତ ଅଗୁନ ହୃଦୟେସା ॥
ଅକଲ ଅନୀହ ଅନାମ ଅରୁପା। ଅନୁଭଵ ଗମ୍ୟ ଅଖଂଡ ଅନୂପା ॥
ମନ ଗୋତୀତ ଅମଲ ଅବିନାସୀ। ନିର୍ବିକାର ନିରଵଧି ସୁଖ ରାସୀ ॥
ସୋ ତୈଂ ତାହି ତୋହି ନହିଂ ଭେଦା। ବାରି ବୀଚି ଇଵ ଗାଵହି ବେଦା ॥
ବିବିଧ ଭାଁତି ମୋହି ମୁନି ସମୁଝାଵା। ନିର୍ଗୁନ ମତ ମମ ହୃଦୟଁ ନ ଆଵା ॥
ପୁନି ମୈଂ କହେଉଁ ନାଇ ପଦ ସୀସା। ସଗୁନ ଉପାସନ କହହୁ ମୁନୀସା ॥
ରାମ ଭଗତି ଜଲ ମମ ମନ ମୀନା। କିମି ବିଲଗାଇ ମୁନୀସ ପ୍ରବୀନା ॥
ସୋଇ ଉପଦେସ କହହୁ କରି ଦାୟା। ନିଜ ନୟନନ୍ହି ଦେଖୌଂ ରଘୁରାୟା ॥
ଭରି ଲୋଚନ ବିଲୋକି ଅଵଧେସା। ତବ ସୁନିହୁଁ ନିର୍ଗୁନ ଉପଦେସା ॥
ମୁନି ପୁନି କହି ହରିକଥା ଅନୂପା। ଖଂଡି ସଗୁନ ମତ ଅଗୁନ ନିରୂପା ॥
ତବ ମୈଂ ନିର୍ଗୁନ ମତ କର ଦୂରୀ। ସଗୁନ ନିରୂପୁଁ କରି ହଠ ଭୂରୀ ॥
ଉତ୍ତର ପ୍ରତିଉତ୍ତର ମୈଂ କୀନ୍ହା। ମୁନି ତନ ଭେ କ୍ରୋଧ କେ ଚୀନ୍ହା ॥
ସୁନୁ ପ୍ରଭୁ ବହୁତ ଅଵଗ୍ୟା କିଏଁ। ଉପଜ କ୍ରୋଧ ଗ୍ୟାନିନ୍ହ କେ ହିଏଁ ॥
ଅତି ସଂଘରଷନ ଜୌଂ କର କୋଈ। ଅନଲ ପ୍ରଗଟ ଚଂଦନ ତେ ହୋଈ ॥

ଦୋ. -ବାରଂବାର ସକୋପ ମୁନି କରି ନିରୁପନ ଗ୍ୟାନ।
ମୈଂ ଅପନେଂ ମନ ବୈଠ ତବ କରୁଁ ବିବିଧ ଅନୁମାନ ॥ 111(କ) ॥

କ୍ରୋଧ କି ଦ୍ଵେତବୁଦ୍ଧି ବିନୁ ଦ୍ଵୈତ କି ବିନୁ ଅଗ୍ୟାନ।
ମାୟାବସ ପରିଛିନ୍ନ ଜଡ଼ ଜୀଵ କି ଈସ ସମାନ ॥ 111(ଖ) ॥

କବହୁଁ କି ଦୁଖ ସବ କର ହିତ ତାକେଂ। ତେହି କି ଦରିଦ୍ର ପରସ ମନି ଜାକେମ୍ ॥
ପରଦ୍ରୋହୀ କୀ ହୋହିଂ ନିସଂକା। କାମୀ ପୁନି କି ରହହିଂ ଅକଲଂକା ॥
ବଂସ କି ରହ ଦ୍ଵିଜ ଅନହିତ କୀନ୍ହେଂ। କର୍ମ କି ହୋହିଂ ସ୍ଵରୂପହି ଚୀନ୍ହେମ୍ ॥
କାହୂ ସୁମତି କି ଖଲ ସଁଗ ଜାମୀ। ସୁଭ ଗତି ପାଵ କି ପରତ୍ରିୟ ଗାମୀ ॥
ଭଵ କି ପରହିଂ ପରମାତ୍ମା ବିଂଦକ। ସୁଖୀ କି ହୋହିଂ କବହୁଁ ହରିନିଂଦକ ॥
ରାଜୁ କି ରହି ନୀତି ବିନୁ ଜାନେଂ। ଅଘ କି ରହହିଂ ହରିଚରିତ ବଖାନେମ୍ ॥
ପାଵନ ଜସ କି ପୁନ୍ୟ ବିନୁ ହୋଈ। ବିନୁ ଅଘ ଅଜସ କି ପାଵି କୋଈ ॥
ଲାଭୁ କି କିଛୁ ହରି ଭଗତି ସମାନା। ଜେହି ଗାଵହିଂ ଶ୍ରୁତି ସଂତ ପୁରାନା ॥
ହାନି କି ଜଗ ଏହି ସମ କିଛୁ ଭାଈ। ଭଜିଅ ନ ରାମହି ନର ତନୁ ପାଈ ॥
ଅଘ କି ପିସୁନତା ସମ କଛୁ ଆନା। ଧର୍ମ କି ଦୟା ସରିସ ହରିଜାନା ॥
ଏହି ବିଧି ଅମିତି ଜୁଗୁତି ମନ ଗୁନୂଁ। ମୁନି ଉପଦେସ ନ ସାଦର ସୁନୂଁ ॥
ପୁନି ପୁନି ସଗୁନ ପଚ୍ଛ ମୈଂ ରୋପା। ତବ ମୁନି ବୋଲେଉ ବଚନ ସକୋପା ॥
ମୂଢ଼ ପରମ ସିଖ ଦେଉଁ ନ ମାନସି। ଉତ୍ତର ପ୍ରତିଉତ୍ତର ବହୁ ଆନସି ॥
ସତ୍ୟ ବଚନ ବିସ୍ଵାସ ନ କରହୀ। ବାୟସ ଇଵ ସବହୀ ତେ ଡରହୀ ॥
ସଠ ସ୍ଵପଚ୍ଛ ତବ ହୃଦୟଁ ବିସାଲା। ସପଦି ହୋହି ପଚ୍ଛୀ ଚଂଡାଲା ॥
ଲୀନ୍ହ ଶ୍ରାପ ମୈଂ ସୀସ ଚଢ଼ଆଈ। ନହିଂ କଛୁ ଭୟ ନ ଦୀନତା ଆଈ ॥

ଦୋ. ତୁରତ ଭୟୁଁ ମୈଂ କାଗ ତବ ପୁନି ମୁନି ପଦ ସିରୁ ନାଇ।
ସୁମିରି ରାମ ରଘୁବଂସ ମନି ହରଷିତ ଚଲେଉଁ ଉଡ଼ଆଇ ॥ 112(କ) ॥

ଉମା ଜେ ରାମ ଚରନ ରତ ବିଗତ କାମ ମଦ କ୍ରୋଧ ॥
ନିଜ ପ୍ରଭୁମୟ ଦେଖହିଂ ଜଗତ କେହି ସନ କରହିଂ ବିରୋଧ ॥ 112(ଖ) ॥

ସୁନୁ ଖଗେସ ନହିଂ କଛୁ ରିଷି ଦୂଷନ। ଉର ପ୍ରେରକ ରଘୁବଂସ ବିଭୂଷନ ॥
କୃପାସିଂଧୁ ମୁନି ମତି କରି ଭୋରୀ। ଲୀନ୍ହି ପ୍ରେମ ପରିଚ୍ଛା ମୋରୀ ॥
ମନ ବଚ କ୍ରମ ମୋହି ନିଜ ଜନ ଜାନା। ମୁନି ମତି ପୁନି ଫେରୀ ଭଗଵାନା ॥
ରିଷି ମମ ମହତ ସୀଲତା ଦେଖୀ। ରାମ ଚରନ ବିସ୍ଵାସ ବିସେଷୀ ॥
ଅତି ବିସମୟ ପୁନି ପୁନି ପଛିତାଈ। ସାଦର ମୁନି ମୋହି ଲୀନ୍ହ ବୋଲାଈ ॥
ମମ ପରିତୋଷ ବିବିଧ ବିଧି କୀନ୍ହା। ହରଷିତ ରାମମଂତ୍ର ତବ ଦୀନ୍ହା ॥
ବାଲକରୂପ ରାମ କର ଧ୍ୟାନା। କହେଉ ମୋହି ମୁନି କୃପାନିଧାନା ॥
ସୁଂଦର ସୁଖଦ ମିହି ଅତି ଭାଵା। ସୋ ପ୍ରଥମହିଂ ମୈଂ ତୁମ୍ହହି ସୁନାଵା ॥
ମୁନି ମୋହି କଛୁକ କାଲ ତହଁ ରାଖା। ରାମଚରିତମାନସ ତବ ଭାଷା ॥
ସାଦର ମୋହି ୟହ କଥା ସୁନାଈ। ପୁନି ବୋଲେ ମୁନି ଗିରା ସୁହାଈ ॥
ରାମଚରିତ ସର ଗୁପ୍ତ ସୁହାଵା। ସଂଭୁ ପ୍ରସାଦ ତାତ ମୈଂ ପାଵା ॥
ତୋହି ନିଜ ଭଗତ ରାମ କର ଜାନୀ। ତାତେ ମୈଂ ସବ କହେଉଁ ବଖାନୀ ॥
ରାମ ଭଗତି ଜିନ୍ହ କେଂ ଉର ନାହୀଂ। କବହୁଁ ନ ତାତ କହିଅ ତିନ୍ହ ପାହୀମ୍ ॥
ମୁନି ମୋହି ବିବିଧ ଭାଁତି ସମୁଝାଵା। ମୈଂ ସପ୍ରେମ ମୁନି ପଦ ସିରୁ ନାଵା ॥
ନିଜ କର କମଲ ପରସି ମମ ସୀସା। ହରଷିତ ଆସିଷ ଦୀନ୍ହ ମୁନୀସା ॥
ରାମ ଭଗତି ଅବିରଲ ଉର ତୋରେଂ। ବସିହି ସଦା ପ୍ରସାଦ ଅବ ମୋରେମ୍ ॥

ଦୋ. -ସଦା ରାମ ପ୍ରିୟ ହୋହୁ ତୁମ୍ହ ସୁଭ ଗୁନ ଭଵନ ଅମାନ।
କାମରୂପ ଇଚ୍ଧାମରନ ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ନିଧାନ ॥ 113(କ) ॥

ଜେଂହିଂ ଆଶ୍ରମ ତୁମ୍ହ ବସବ ପୁନି ସୁମିରତ ଶ୍ରୀଭଗଵଂତ।
ବ୍ୟାପିହି ତହଁ ନ ଅବିଦ୍ୟା ଜୋଜନ ଏକ ପ୍ରଜଂତ ॥ 113(ଖ) ॥

କାଲ କର୍ମ ଗୁନ ଦୋଷ ସୁଭ୍AU। କଛୁ ଦୁଖ ତୁମ୍ହହି ନ ବ୍ୟାପିହି କ୍AU ॥
ରାମ ରହସ୍ୟ ଲଲିତ ବିଧି ନାନା। ଗୁପ୍ତ ପ୍ରଗଟ ଇତିହାସ ପୁରାନା ॥
ବିନୁ ଶ୍ରମ ତୁମ୍ହ ଜାନବ ସବ ସୋଊ। ନିତ ନଵ ନେହ ରାମ ପଦ ହୋଊ ॥
ଜୋ ଇଚ୍ଛା କରିହହୁ ମନ ମାହୀଂ। ହରି ପ୍ରସାଦ କଛୁ ଦୁର୍ଲଭ ନାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ମୁନି ଆସିଷ ସୁନୁ ମତିଧୀରା। ବ୍ରହ୍ମଗିରା ଭି ଗଗନ ଗଁଭୀରା ॥
ଏଵମସ୍ତୁ ତଵ ବଚ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ। ୟହ ମମ ଭଗତ କର୍ମ ମନ ବାନୀ ॥
ସୁନି ନଭଗିରା ହରଷ ମୋହି ଭୟୂ। ପ୍ରେମ ମଗନ ସବ ସଂସୟ ଗୟୂ ॥
କରି ବିନତୀ ମୁନି ଆୟସୁ ପାଈ। ପଦ ସରୋଜ ପୁନି ପୁନି ସିରୁ ନାଈ ॥
ହରଷ ସହିତ ଏହିଂ ଆଶ୍ରମ ଆୟୁଁ। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରସାଦ ଦୁର୍ଲଭ ବର ପାୟୁଁ ॥
ଇହାଁ ବସତ ମୋହି ସୁନୁ ଖଗ ଈସା। ବୀତେ କଲପ ସାତ ଅରୁ ବୀସା ॥
କରୁଁ ସଦା ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାନା। ସାଦର ସୁନହିଂ ବିହଂଗ ସୁଜାନା ॥
ଜବ ଜବ ଅଵଧପୁରୀଂ ରଘୁବୀରା। ଧରହିଂ ଭଗତ ହିତ ମନୁଜ ସରୀରା ॥
ତବ ତବ ଜାଇ ରାମ ପୁର ରହୂଁ। ସିସୁଲୀଲା ବିଲୋକି ସୁଖ ଲହୂଁ ॥
ପୁନି ଉର ରାଖି ରାମ ସିସୁରୂପା। ନିଜ ଆଶ୍ରମ ଆଵୁଁ ଖଗଭୂପା ॥
କଥା ସକଲ ମୈଂ ତୁମ୍ହହି ସୁନାଈ। କାଗ ଦେହ ଜେହିଂ କାରନ ପାଈ ॥
କହିଉଁ ତାତ ସବ ପ୍ରସ୍ନ ତୁମ୍ହାରୀ। ରାମ ଭଗତି ମହିମା ଅତି ଭାରୀ ॥

ଦୋ. ତାତେ ୟହ ତନ ମୋହି ପ୍ରିୟ ଭୟୁ ରାମ ପଦ ନେହ।
ନିଜ ପ୍ରଭୁ ଦରସନ ପାୟୁଁ ଗେ ସକଲ ସଂଦେହ ॥ 114(କ) ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଉଂତୀସଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ଭଗତି ପଚ୍ଛ ହଠ କରି ରହେଉଁ ଦୀନ୍ହି ମହାରିଷି ସାପ।
ମୁନି ଦୁର୍ଲଭ ବର ପାୟୁଁ ଦେଖହୁ ଭଜନ ପ୍ରତାପ ॥ 114(ଖ) ॥

ଜେ ଅସି ଭଗତି ଜାନି ପରିହରହୀଂ। କେଵଲ ଗ୍ୟାନ ହେତୁ ଶ୍ରମ କରହୀମ୍ ॥
ତେ ଜଡ଼ କାମଧେନୁ ଗୃହଁ ତ୍ୟାଗୀ। ଖୋଜତ ଆକୁ ଫିରହିଂ ପୟ ଲାଗୀ ॥
ସୁନୁ ଖଗେସ ହରି ଭଗତି ବିହାଈ। ଜେ ସୁଖ ଚାହହିଂ ଆନ ଉପାଈ ॥
ତେ ସଠ ମହାସିଂଧୁ ବିନୁ ତରନୀ। ପୈରି ପାର ଚାହହିଂ ଜଡ଼ କରନୀ ॥
ସୁନି ଭସୁଂଡି କେ ବଚନ ଭଵାନୀ। ବୋଲେଉ ଗରୁଡ଼ ହରଷି ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ତଵ ପ୍ରସାଦ ପ୍ରଭୁ ମମ ଉର ମାହୀଂ। ସଂସୟ ସୋକ ମୋହ ଭ୍ରମ ନାହୀମ୍ ॥
ସୁନେଉଁ ପୁନୀତ ରାମ ଗୁନ ଗ୍ରାମା। ତୁମ୍ହରୀ କୃପାଁ ଲହେଉଁ ବିଶ୍ରାମା ॥
ଏକ ବାତ ପ୍ରଭୁ ପୂଁଛୁଁ ତୋହୀ। କହହୁ ବୁଝାଇ କୃପାନିଧି ମୋହୀ ॥
କହହିଂ ସଂତ ମୁନି ବେଦ ପୁରାନା। ନହିଂ କଛୁ ଦୁର୍ଲଭ ଗ୍ୟାନ ସମାନା ॥
ସୋଇ ମୁନି ତୁମ୍ହ ସନ କହେଉ ଗୋସାଈଂ। ନହିଂ ଆଦରେହୁ ଭଗତି କୀ ନାଈମ୍ ॥
ଗ୍ୟାନହି ଭଗତିହି ଅଂତର କେତା। ସକଲ କହହୁ ପ୍ରଭୁ କୃପା ନିକେତା ॥
ସୁନି ଉରଗାରି ବଚନ ସୁଖ ମାନା। ସାଦର ବୋଲେଉ କାଗ ସୁଜାନା ॥
ଭଗତିହି ଗ୍ୟାନହି ନହିଂ କଛୁ ଭେଦା। ଉଭୟ ହରହିଂ ଭଵ ସଂଭଵ ଖେଦା ॥
ନାଥ ମୁନୀସ କହହିଂ କଛୁ ଅଂତର। ସାଵଧାନ ସୌ ସୁନୁ ବିହଂଗବର ॥
ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ଜୋଗ ବିଗ୍ୟାନା। ଏ ସବ ପୁରୁଷ ସୁନହୁ ହରିଜାନା ॥
ପୁରୁଷ ପ୍ରତାପ ପ୍ରବଲ ସବ ଭାଁତୀ। ଅବଲା ଅବଲ ସହଜ ଜଡ଼ ଜାତୀ ॥

ଦୋ. -ପୁରୁଷ ତ୍ୟାଗି ସକ ନାରିହି ଜୋ ବିରକ୍ତ ମତି ଧୀର ॥
ନ ତୁ କାମୀ ବିଷୟାବସ ବିମୁଖ ଜୋ ପଦ ରଘୁବୀର ॥ 115(କ) ॥

ସୋ. ସୌ ମୁନି ଗ୍ୟାନନିଧାନ ମୃଗନୟନୀ ବିଧୁ ମୁଖ ନିରଖି।
ବିବସ ହୋଇ ହରିଜାନ ନାରି ବିଷ୍ନୁ ମାୟା ପ୍ରଗଟ ॥ 115(ଖ) ॥

ଇହାଁ ନ ପଚ୍ଛପାତ କଛୁ ରାଖୁଁ। ବେଦ ପୁରାନ ସଂତ ମତ ଭାଷୁଁ ॥
ମୋହ ନ ନାରି ନାରି କେଂ ରୂପା। ପନ୍ନଗାରି ୟହ ରୀତି ଅନୂପା ॥
ମାୟା ଭଗତି ସୁନହୁ ତୁମ୍ହ ଦୋଊ। ନାରି ବର୍ଗ ଜାନି ସବ କୋଊ ॥
ପୁନି ରଘୁବୀରହି ଭଗତି ପିଆରୀ। ମାୟା ଖଲୁ ନର୍ତକୀ ବିଚାରୀ ॥
ଭଗତିହି ସାନୁକୂଲ ରଘୁରାୟା। ତାତେ ତେହି ଡରପତି ଅତି ମାୟା ॥
ରାମ ଭଗତି ନିରୁପମ ନିରୁପାଧୀ। ବସି ଜାସୁ ଉର ସଦା ଅବାଧୀ ॥
ତେହି ବିଲୋକି ମାୟା ସକୁଚାଈ। କରି ନ ସକି କଛୁ ନିଜ ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ଅସ ବିଚାରି ଜେ ମୁନି ବିଗ୍ୟାନୀ। ଜାଚହୀଂ ଭଗତି ସକଲ ସୁଖ ଖାନୀ ॥

ଦୋ. ୟହ ରହସ୍ୟ ରଘୁନାଥ କର ବେଗି ନ ଜାନି କୋଇ।
ଜୋ ଜାନି ରଘୁପତି କୃପାଁ ସପନେହୁଁ ମୋହ ନ ହୋଇ ॥ 116(କ) ॥

ଔରୁ ଗ୍ୟାନ ଭଗତି କର ଭେଦ ସୁନହୁ ସୁପ୍ରବୀନ।
ଜୋ ସୁନି ହୋଇ ରାମ ପଦ ପ୍ରୀତି ସଦା ଅବିଛୀନ ॥ 116(ଖ) ॥

ସୁନହୁ ତାତ ୟହ ଅକଥ କହାନୀ। ସମୁଝତ ବନି ନ ଜାଇ ବଖାନୀ ॥
ଈସ୍ଵର ଅଂସ ଜୀଵ ଅବିନାସୀ। ଚେତନ ଅମଲ ସହଜ ସୁଖ ରାସୀ ॥
ସୋ ମାୟାବସ ଭୟୁ ଗୋସାଈଂ। ବଁଧ୍ୟୋ କୀର ମରକଟ କୀ ନାଈ ॥
ଜଡ଼ ଚେତନହି ଗ୍ରଂଥି ପରି ଗୀ। ଜଦପି ମୃଷା ଛୂଟତ କଠିନୀ ॥
ତବ ତେ ଜୀଵ ଭୟୁ ସଂସାରୀ। ଛୂଟ ନ ଗ୍ରଂଥି ନ ହୋଇ ସୁଖାରୀ ॥
ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ବହୁ କହେଉ ଉପାଈ। ଛୂଟ ନ ଅଧିକ ଅଧିକ ଅରୁଝାଈ ॥
ଜୀଵ ହୃଦୟଁ ତମ ମୋହ ବିସେଷୀ। ଗ୍ରଂଥି ଛୂଟ କିମି ପରି ନ ଦେଖୀ ॥
ଅସ ସଂଜୋଗ ଈସ ଜବ କରୀ। ତବହୁଁ କଦାଚିତ ସୋ ନିରୁଅରୀ ॥
ସାତ୍ତ୍ଵିକ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଧେନୁ ସୁହାଈ। ଜୌଂ ହରି କୃପାଁ ହୃଦୟଁ ବସ ଆଈ ॥
ଜପ ତପ ବ୍ରତ ଜମ ନିୟମ ଅପାରା। ଜେ ଶ୍ରୁତି କହ ସୁଭ ଧର୍ମ ଅଚାରା ॥
ତେଇ ତୃନ ହରିତ ଚରୈ ଜବ ଗାଈ। ଭାଵ ବଚ୍ଛ ସିସୁ ପାଇ ପେନ୍ହାଈ ॥
ନୋଇ ନିବୃତ୍ତି ପାତ୍ର ବିସ୍ଵାସା। ନିର୍ମଲ ମନ ଅହୀର ନିଜ ଦାସା ॥
ପରମ ଧର୍ମମୟ ପୟ ଦୁହି ଭାଈ। ଅଵଟୈ ଅନଲ ଅକାମ ବିହାଈ ॥
ତୋଷ ମରୁତ ତବ ଛମାଁ ଜୁଡ଼ଆଵୈ। ଧୃତି ସମ ଜାଵନୁ ଦେଇ ଜମାଵୈ ॥
ମୁଦିତାଁ ମଥୈଂ ବିଚାର ମଥାନୀ। ଦମ ଅଧାର ରଜୁ ସତ୍ୟ ସୁବାନୀ ॥
ତବ ମଥି କାଢ଼ଇ ଲେଇ ନଵନୀତା। ବିମଲ ବିରାଗ ସୁଭଗ ସୁପୁନୀତା ॥

ଦୋ. ଜୋଗ ଅଗିନି କରି ପ୍ରଗଟ ତବ କର୍ମ ସୁଭାସୁଭ ଲାଇ।
ବୁଦ୍ଧି ସିରାଵୈଂ ଗ୍ୟାନ ଘୃତ ମମତା ମଲ ଜରି ଜାଇ ॥ 117(କ) ॥

ତବ ବିଗ୍ୟାନରୂପିନି ବୁଦ୍ଧି ବିସଦ ଘୃତ ପାଇ।
ଚିତ୍ତ ଦିଆ ଭରି ଧରୈ ଦୃଢ଼ ସମତା ଦିଅଟି ବନାଇ ॥ 117(ଖ) ॥

ତୀନି ଅଵସ୍ଥା ତୀନି ଗୁନ ତେହି କପାସ ତେଂ କାଢ଼ଇ।
ତୂଲ ତୁରୀୟ ସଁଵାରି ପୁନି ବାତୀ କରୈ ସୁଗାଢ଼ଇ ॥ 117(ଗ) ॥

ସୋ. ଏହି ବିଧି ଲେସୈ ଦୀପ ତେଜ ରାସି ବିଗ୍ୟାନମୟ ॥
ଜାତହିଂ ଜାସୁ ସମୀପ ଜରହିଂ ମଦାଦିକ ସଲଭ ସବ ॥ 117(ଘ) ॥

ସୋହମସ୍ମି ଇତି ବୃତ୍ତି ଅଖଂଡା। ଦୀପ ସିଖା ସୋଇ ପରମ ପ୍ରଚଂଡା ॥
ଆତମ ଅନୁଭଵ ସୁଖ ସୁପ୍ରକାସା। ତବ ଭଵ ମୂଲ ଭେଦ ଭ୍ରମ ନାସା ॥
ପ୍ରବଲ ଅବିଦ୍ୟା କର ପରିଵାରା। ମୋହ ଆଦି ତମ ମିଟି ଅପାରା ॥
ତବ ସୋଇ ବୁଦ୍ଧି ପାଇ ଉଁଜିଆରା। ଉର ଗୃହଁ ବୈଠି ଗ୍ରଂଥି ନିରୁଆରା ॥
ଛୋରନ ଗ୍ରଂଥି ପାଵ ଜୌଂ ସୋଈ। ତବ ୟହ ଜୀଵ କୃତାରଥ ହୋଈ ॥
ଛୋରତ ଗ୍ରଂଥି ଜାନି ଖଗରାୟା। ବିଘ୍ନ ଅନେକ କରି ତବ ମାୟା ॥
ରିଦ୍ଧି ସିଦ୍ଧି ପ୍ରେରି ବହୁ ଭାଈ। ବୁଦ୍ଧହି ଲୋଭ ଦିଖାଵହିଂ ଆଈ ॥
କଲ ବଲ ଛଲ କରି ଜାହିଂ ସମୀପା। ଅଂଚଲ ବାତ ବୁଝାଵହିଂ ଦୀପା ॥
ହୋଇ ବୁଦ୍ଧି ଜୌଂ ପରମ ସୟାନୀ। ତିନ୍ହ ତନ ଚିତଵ ନ ଅନହିତ ଜାନୀ ॥
ଜୌଂ ତେହି ବିଘ୍ନ ବୁଦ୍ଧି ନହିଂ ବାଧୀ। ତୌ ବହୋରି ସୁର କରହିଂ ଉପାଧୀ ॥
ଇଂଦ୍ରୀଂ ଦ୍ଵାର ଝରୋଖା ନାନା। ତହଁ ତହଁ ସୁର ବୈଠେ କରି ଥାନା ॥
ଆଵତ ଦେଖହିଂ ବିଷୟ ବୟାରୀ। ତେ ହଠି ଦେହୀ କପାଟ ଉଘାରୀ ॥
ଜବ ସୋ ପ୍ରଭଂଜନ ଉର ଗୃହଁ ଜାଈ। ତବହିଂ ଦୀପ ବିଗ୍ୟାନ ବୁଝାଈ ॥
ଗ୍ରଂଥି ନ ଛୂଟି ମିଟା ସୋ ପ୍ରକାସା। ବୁଦ୍ଧି ବିକଲ ଭି ବିଷୟ ବତାସା ॥
ଇଂଦ୍ରିନ୍ହ ସୁରନ୍ହ ନ ଗ୍ୟାନ ସୋହାଈ। ବିଷୟ ଭୋଗ ପର ପ୍ରୀତି ସଦାଈ ॥
ବିଷୟ ସମୀର ବୁଦ୍ଧି କୃତ ଭୋରୀ। ତେହି ବିଧି ଦୀପ କୋ ବାର ବହୋରୀ ॥

ଦୋ. ତବ ଫିରି ଜୀଵ ବିବିଧ ବିଧି ପାଵି ସଂସୃତି କ୍ଲେସ।
ହରି ମାୟା ଅତି ଦୁସ୍ତର ତରି ନ ଜାଇ ବିହଗେସ ॥ 118(କ) ॥

କହତ କଠିନ ସମୁଝତ କଠିନ ସାଧନ କଠିନ ବିବେକ।
ହୋଇ ଘୁନାଚ୍ଛର ନ୍ୟାୟ ଜୌଂ ପୁନି ପ୍ରତ୍ୟୂହ ଅନେକ ॥ 118(ଖ) ॥

ଗ୍ୟାନ ପଂଥ କୃପାନ କୈ ଧାରା। ପରତ ଖଗେସ ହୋଇ ନହିଂ ବାରା ॥
ଜୋ ନିର୍ବିଘ୍ନ ପଂଥ ନିର୍ବହୀ। ସୋ କୈଵଲ୍ୟ ପରମ ପଦ ଲହୀ ॥
ଅତି ଦୁର୍ଲଭ କୈଵଲ୍ୟ ପରମ ପଦ। ସଂତ ପୁରାନ ନିଗମ ଆଗମ ବଦ ॥
ରାମ ଭଜତ ସୋଇ ମୁକୁତି ଗୋସାଈ। ଅନିଚ୍ଛିତ ଆଵି ବରିଆଈ ॥
ଜିମି ଥଲ ବିନୁ ଜଲ ରହି ନ ସକାଈ। କୋଟି ଭାଁତି କୌ କରୈ ଉପାଈ ॥
ତଥା ମୋଚ୍ଛ ସୁଖ ସୁନୁ ଖଗରାଈ। ରହି ନ ସକି ହରି ଭଗତି ବିହାଈ ॥
ଅସ ବିଚାରି ହରି ଭଗତ ସୟାନେ। ମୁକ୍ତି ନିରାଦର ଭଗତି ଲୁଭାନେ ॥
ଭଗତି କରତ ବିନୁ ଜତନ ପ୍ରୟାସା। ସଂସୃତି ମୂଲ ଅବିଦ୍ୟା ନାସା ॥
ଭୋଜନ କରିଅ ତୃପିତି ହିତ ଲାଗୀ। ଜିମି ସୋ ଅସନ ପଚଵୈ ଜଠରାଗୀ ॥
ଅସି ହରିଭଗତି ସୁଗମ ସୁଖଦାଈ। କୋ ଅସ ମୂଢ଼ ନ ଜାହି ସୋହାଈ ॥

ଦୋ. ସେଵକ ସେବ୍ୟ ଭାଵ ବିନୁ ଭଵ ନ ତରିଅ ଉରଗାରି ॥
ଭଜହୁ ରାମ ପଦ ପଂକଜ ଅସ ସିଦ୍ଧାଂତ ବିଚାରି ॥ 119(କ) ॥

ଜୋ ଚେତନ କହଁ ଜ଼ଡ଼ କରି ଜ଼ଡ଼ହି କରି ଚୈତନ୍ୟ।
ଅସ ସମର୍ଥ ରଘୁନାୟକହିଂ ଭଜହିଂ ଜୀଵ ତେ ଧନ୍ୟ ॥ 119(ଖ) ॥

କହେଉଁ ଗ୍ୟାନ ସିଦ୍ଧାଂତ ବୁଝାଈ। ସୁନହୁ ଭଗତି ମନି କୈ ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ରାମ ଭଗତି ଚିଂତାମନି ସୁଂଦର। ବସି ଗରୁଡ଼ ଜାକେ ଉର ଅଂତର ॥
ପରମ ପ୍ରକାସ ରୂପ ଦିନ ରାତୀ। ନହିଂ କଛୁ ଚହିଅ ଦିଆ ଘୃତ ବାତୀ ॥
ମୋହ ଦରିଦ୍ର ନିକଟ ନହିଂ ଆଵା। ଲୋଭ ବାତ ନହିଂ ତାହି ବୁଝାଵା ॥
ପ୍ରବଲ ଅବିଦ୍ୟା ତମ ମିଟି ଜାଈ। ହାରହିଂ ସକଲ ସଲଭ ସମୁଦାଈ ॥
ଖଲ କାମାଦି ନିକଟ ନହିଂ ଜାହୀଂ। ବସି ଭଗତି ଜାକେ ଉର ମାହୀମ୍ ॥
ଗରଲ ସୁଧାସମ ଅରି ହିତ ହୋଈ। ତେହି ମନି ବିନୁ ସୁଖ ପାଵ ନ କୋଈ ॥
ବ୍ୟାପହିଂ ମାନସ ରୋଗ ନ ଭାରୀ। ଜିନ୍ହ କେ ବସ ସବ ଜୀଵ ଦୁଖାରୀ ॥
ରାମ ଭଗତି ମନି ଉର ବସ ଜାକେଂ। ଦୁଖ ଲଵଲେସ ନ ସପନେହୁଁ ତାକେମ୍ ॥
ଚତୁର ସିରୋମନି ତେଇ ଜଗ ମାହୀଂ। ଜେ ମନି ଲାଗି ସୁଜତନ କରାହୀମ୍ ॥
ସୋ ମନି ଜଦପି ପ୍ରଗଟ ଜଗ ଅହୀ। ରାମ କୃପା ବିନୁ ନହିଂ କୌ ଲହୀ ॥
ସୁଗମ ଉପାୟ ପାଇବେ କେରେ। ନର ହତଭାଗ୍ୟ ଦେହିଂ ଭଟମେରେ ॥
ପାଵନ ପର୍ବତ ବେଦ ପୁରାନା। ରାମ କଥା ରୁଚିରାକର ନାନା ॥
ମର୍ମୀ ସଜ୍ଜନ ସୁମତି କୁଦାରୀ। ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ନୟନ ଉରଗାରୀ ॥
ଭାଵ ସହିତ ଖୋଜି ଜୋ ପ୍ରାନୀ। ପାଵ ଭଗତି ମନି ସବ ସୁଖ ଖାନୀ ॥
ମୋରେଂ ମନ ପ୍ରଭୁ ଅସ ବିସ୍ଵାସା। ରାମ ତେ ଅଧିକ ରାମ କର ଦାସା ॥
ରାମ ସିଂଧୁ ଘନ ସଜ୍ଜନ ଧୀରା। ଚଂଦନ ତରୁ ହରି ସଂତ ସମୀରା ॥
ସବ କର ଫଲ ହରି ଭଗତି ସୁହାଈ। ସୋ ବିନୁ ସଂତ ନ କାହୂଁ ପାଈ ॥
ଅସ ବିଚାରି ଜୋଇ କର ସତସଂଗା। ରାମ ଭଗତି ତେହି ସୁଲଭ ବିହଂଗା ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମ ପୟୋନିଧି ମଂଦର ଗ୍ୟାନ ସଂତ ସୁର ଆହିଂ।
କଥା ସୁଧା ମଥି କାଢ଼ହିଂ ଭଗତି ମଧୁରତା ଜାହିମ୍ ॥ 120(କ) ॥

ବିରତି ଚର୍ମ ଅସି ଗ୍ୟାନ ମଦ ଲୋଭ ମୋହ ରିପୁ ମାରି।
ଜୟ ପାଇଅ ସୋ ହରି ଭଗତି ଦେଖୁ ଖଗେସ ବିଚାରି ॥ 120(ଖ) ॥

ପୁନି ସପ୍ରେମ ବୋଲେଉ ଖଗର୍AU। ଜୌଂ କୃପାଲ ମୋହି ଊପର ଭ୍AU ॥
ନାଥ ମୋହି ନିଜ ସେଵକ ଜାନୀ। ସପ୍ତ ପ୍ରସ୍ନ କହହୁ ବଖାନୀ ॥
ପ୍ରଥମହିଂ କହହୁ ନାଥ ମତିଧୀରା। ସବ ତେ ଦୁର୍ଲଭ କଵନ ସରୀରା ॥
ବଡ଼ ଦୁଖ କଵନ କଵନ ସୁଖ ଭାରୀ। ସୌ ସଂଛେପହିଂ କହହୁ ବିଚାରୀ ॥
ସଂତ ଅସଂତ ମରମ ତୁମ୍ହ ଜାନହୁ। ତିନ୍ହ କର ସହଜ ସୁଭାଵ ବଖାନହୁ ॥
କଵନ ପୁନ୍ୟ ଶ୍ରୁତି ବିଦିତ ବିସାଲା। କହହୁ କଵନ ଅଘ ପରମ କରାଲା ॥
ମାନସ ରୋଗ କହହୁ ସମୁଝାଈ। ତୁମ୍ହ ସର୍ବଗ୍ୟ କୃପା ଅଧିକାଈ ॥
ତାତ ସୁନହୁ ସାଦର ଅତି ପ୍ରୀତୀ। ମୈଂ ସଂଛେପ କହୁଁ ୟହ ନୀତୀ ॥
ନର ତନ ସମ ନହିଂ କଵନିଉ ଦେହୀ। ଜୀଵ ଚରାଚର ଜାଚତ ତେହୀ ॥
ନରକ ସ୍ଵର୍ଗ ଅପବର୍ଗ ନିସେନୀ। ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ଭଗତି ସୁଭ ଦେନୀ ॥
ସୋ ତନୁ ଧରି ହରି ଭଜହିଂ ନ ଜେ ନର। ହୋହିଂ ବିଷୟ ରତ ମଂଦ ମଂଦ ତର ॥
କାଁଚ କିରିଚ ବଦଲେଂ ତେ ଲେହୀ। କର ତେ ଡାରି ପରସ ମନି ଦେହୀମ୍ ॥
ନହିଂ ଦରିଦ୍ର ସମ ଦୁଖ ଜଗ ମାହୀଂ। ସଂତ ମିଲନ ସମ ସୁଖ ଜଗ ନାହୀମ୍ ॥
ପର ଉପକାର ବଚନ ମନ କାୟା। ସଂତ ସହଜ ସୁଭାଉ ଖଗରାୟା ॥
ସଂତ ସହହିଂ ଦୁଖ ପରହିତ ଲାଗୀ। ପରଦୁଖ ହେତୁ ଅସଂତ ଅଭାଗୀ ॥
ଭୂର୍ଜ ତରୂ ସମ ସଂତ କୃପାଲା। ପରହିତ ନିତି ସହ ବିପତି ବିସାଲା ॥
ସନ ଇଵ ଖଲ ପର ବଂଧନ କରୀ। ଖାଲ କଢ଼ଆଇ ବିପତି ସହି ମରୀ ॥
ଖଲ ବିନୁ ସ୍ଵାରଥ ପର ଅପକାରୀ। ଅହି ମୂଷକ ଇଵ ସୁନୁ ଉରଗାରୀ ॥
ପର ସଂପଦା ବିନାସି ନସାହୀଂ। ଜିମି ସସି ହତି ହିମ ଉପଲ ବିଲାହୀମ୍ ॥
ଦୁଷ୍ଟ ଉଦୟ ଜଗ ଆରତି ହେତୂ। ଜଥା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଧମ ଗ୍ରହ କେତୂ ॥
ସଂତ ଉଦୟ ସଂତତ ସୁଖକାରୀ। ବିସ୍ଵ ସୁଖଦ ଜିମି ଇଂଦୁ ତମାରୀ ॥
ପରମ ଧର୍ମ ଶ୍ରୁତି ବିଦିତ ଅହିଂସା। ପର ନିଂଦା ସମ ଅଘ ନ ଗରୀସା ॥
ହର ଗୁର ନିଂଦକ ଦାଦୁର ହୋଈ। ଜନ୍ମ ସହସ୍ର ପାଵ ତନ ସୋଈ ॥
ଦ୍ଵିଜ ନିଂଦକ ବହୁ ନରକ ଭୋଗକରି। ଜଗ ଜନମି ବାୟସ ସରୀର ଧରି ॥
ସୁର ଶ୍ରୁତି ନିଂଦକ ଜେ ଅଭିମାନୀ। ରୌରଵ ନରକ ପରହିଂ ତେ ପ୍ରାନୀ ॥
ହୋହିଂ ଉଲୂକ ସଂତ ନିଂଦା ରତ। ମୋହ ନିସା ପ୍ରିୟ ଗ୍ୟାନ ଭାନୁ ଗତ ॥
ସବ କେ ନିଂଦା ଜେ ଜଡ଼ କରହୀଂ। ତେ ଚମଗାଦୁର ହୋଇ ଅଵତରହୀମ୍ ॥
ସୁନହୁ ତାତ ଅବ ମାନସ ରୋଗା। ଜିନ୍ହ ତେ ଦୁଖ ପାଵହିଂ ସବ ଲୋଗା ॥
ମୋହ ସକଲ ବ୍ୟାଧିନ୍ହ କର ମୂଲା। ତିନ୍ହ ତେ ପୁନି ଉପଜହିଂ ବହୁ ସୂଲା ॥
କାମ ବାତ କଫ ଲୋଭ ଅପାରା। କ୍ରୋଧ ପିତ୍ତ ନିତ ଛାତୀ ଜାରା ॥
ପ୍ରୀତି କରହିଂ ଜୌଂ ତୀନିଉ ଭାଈ। ଉପଜି ସନ୍ୟପାତ ଦୁଖଦାଈ ॥
ବିଷୟ ମନୋରଥ ଦୁର୍ଗମ ନାନା। ତେ ସବ ସୂଲ ନାମ କୋ ଜାନା ॥
ମମତା ଦାଦୁ କଂଡୁ ଇରଷାଈ। ହରଷ ବିଷାଦ ଗରହ ବହୁତାଈ ॥
ପର ସୁଖ ଦେଖି ଜରନି ସୋଇ ଛୀ। କୁଷ୍ଟ ଦୁଷ୍ଟତା ମନ କୁଟିଲୀ ॥
ଅହଂକାର ଅତି ଦୁଖଦ ଡମରୁଆ। ଦଂଭ କପଟ ମଦ ମାନ ନେହରୁଆ ॥
ତୃସ୍ନା ଉଦରବୃଦ୍ଧି ଅତି ଭାରୀ। ତ୍ରିବିଧ ଈଷନା ତରୁନ ତିଜାରୀ ॥
ଜୁଗ ବିଧି ଜ୍ଵର ମତ୍ସର ଅବିବେକା। କହଁ ଲାଗି କହୌଂ କୁରୋଗ ଅନେକା ॥

ଦୋ. ଏକ ବ୍ୟାଧି ବସ ନର ମରହିଂ ଏ ଅସାଧି ବହୁ ବ୍ୟାଧି।
ପୀଡ଼ହିଂ ସଂତତ ଜୀଵ କହୁଁ ସୋ କିମି ଲହୈ ସମାଧି ॥ 121(କ) ॥

ନେମ ଧର୍ମ ଆଚାର ତପ ଗ୍ୟାନ ଜଗ୍ୟ ଜପ ଦାନ।
ଭେଷଜ ପୁନି କୋଟିନ୍ହ ନହିଂ ରୋଗ ଜାହିଂ ହରିଜାନ ॥ 121(ଖ) ॥

ଏହି ବିଧି ସକଲ ଜୀଵ ଜଗ ରୋଗୀ। ସୋକ ହରଷ ଭୟ ପ୍ରୀତି ବିୟୋଗୀ ॥
ମାନକ ରୋଗ କଛୁକ ମୈଂ ଗାଏ। ହହିଂ ସବ କେଂ ଲଖି ବିରଲେନ୍ହ ପାଏ ॥
ଜାନେ ତେ ଛୀଜହିଂ କଛୁ ପାପୀ। ନାସ ନ ପାଵହିଂ ଜନ ପରିତାପୀ ॥
ବିଷୟ କୁପଥ୍ୟ ପାଇ ଅଂକୁରେ। ମୁନିହୁ ହୃଦୟଁ କା ନର ବାପୁରେ ॥
ରାମ କୃପାଁ ନାସହି ସବ ରୋଗା। ଜୌଂ ଏହି ଭାଁତି ବନୈ ସଂୟୋଗା ॥
ସଦଗୁର ବୈଦ ବଚନ ବିସ୍ଵାସା। ସଂଜମ ୟହ ନ ବିଷୟ କୈ ଆସା ॥
ରଘୁପତି ଭଗତି ସଜୀଵନ ମୂରୀ। ଅନୂପାନ ଶ୍ରଦ୍ଧା ମତି ପୂରୀ ॥
ଏହି ବିଧି ଭଲେହିଂ ସୋ ରୋଗ ନସାହୀଂ। ନାହିଂ ତ ଜତନ କୋଟି ନହିଂ ଜାହୀମ୍ ॥
ଜାନିଅ ତବ ମନ ବିରୁଜ ଗୋସାଁଈ। ଜବ ଉର ବଲ ବିରାଗ ଅଧିକାଈ ॥
ସୁମତି ଛୁଧା ବାଢ଼ଇ ନିତ ନୀ। ବିଷୟ ଆସ ଦୁର୍ବଲତା ଗୀ ॥
ବିମଲ ଗ୍ୟାନ ଜଲ ଜବ ସୋ ନହାଈ। ତବ ରହ ରାମ ଭଗତି ଉର ଛାଈ ॥
ସିଵ ଅଜ ସୁକ ସନକାଦିକ ନାରଦ। ଜେ ମୁନି ବ୍ରହ୍ମ ବିଚାର ବିସାରଦ ॥
ସବ କର ମତ ଖଗନାୟକ ଏହା। କରିଅ ରାମ ପଦ ପଂକଜ ନେହା ॥
ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ସବ ଗ୍ରଂଥ କହାହୀଂ। ରଘୁପତି ଭଗତି ବିନା ସୁଖ ନାହୀମ୍ ॥
କମଠ ପୀଠ ଜାମହିଂ ବରୁ ବାରା। ବଂଧ୍ୟା ସୁତ ବରୁ କାହୁହି ମାରା ॥
ଫୂଲହିଂ ନଭ ବରୁ ବହୁବିଧି ଫୂଲା। ଜୀଵ ନ ଲହ ସୁଖ ହରି ପ୍ରତିକୂଲା ॥
ତୃଷା ଜାଇ ବରୁ ମୃଗଜଲ ପାନା। ବରୁ ଜାମହିଂ ସସ ସୀସ ବିଷାନା ॥
ଅଂଧକାରୁ ବରୁ ରବିହି ନସାଵୈ। ରାମ ବିମୁଖ ନ ଜୀଵ ସୁଖ ପାଵୈ ॥
ହିମ ତେ ଅନଲ ପ୍ରଗଟ ବରୁ ହୋଈ। ବିମୁଖ ରାମ ସୁଖ ପାଵ ନ କୋଈ ॥
ଦୋ0=ବାରି ମଥେଂ ଘୃତ ହୋଇ ବରୁ ସିକତା ତେ ବରୁ ତେଲ।

ବିନୁ ହରି ଭଜନ ନ ଭଵ ତରିଅ ୟହ ସିଦ୍ଧାଂତ ଅପେଲ ॥ 122(କ) ॥

ମସକହି କରି ବିଂରଂଚି ପ୍ରଭୁ ଅଜହି ମସକ ତେ ହୀନ।
ଅସ ବିଚାରି ତଜି ସଂସୟ ରାମହି ଭଜହିଂ ପ୍ରବୀନ ॥ 122(ଖ) ॥

ଶ୍ଲୋକ- ଵିନିଚ୍ଶ୍ରିତଂ ଵଦାମି ତେ ନ ଅନ୍ୟଥା ଵଚାଂସି ମେ।
ହରିଂ ନରା ଭଜଂତି ୟେଽତିଦୁସ୍ତରଂ ତରଂତି ତେ ॥ 122(ଗ) ॥

କହେଉଁ ନାଥ ହରି ଚରିତ ଅନୂପା। ବ୍ୟାସ ସମାସ ସ୍ଵମତି ଅନୁରୁପା ॥
ଶ୍ରୁତି ସିଦ୍ଧାଂତ ଇହି ଉରଗାରୀ। ରାମ ଭଜିଅ ସବ କାଜ ବିସାରୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ରଘୁପତି ତଜି ସେଇଅ କାହୀ। ମୋହି ସେ ସଠ ପର ମମତା ଜାହୀ ॥
ତୁମ୍ହ ବିଗ୍ୟାନରୂପ ନହିଂ ମୋହା। ନାଥ କୀନ୍ହି ମୋ ପର ଅତି ଛୋହା ॥
ପୂଛିହୁଁ ରାମ କଥା ଅତି ପାଵନି। ସୁକ ସନକାଦି ସଂଭୁ ମନ ଭାଵନି ॥
ସତ ସଂଗତି ଦୁର୍ଲଭ ସଂସାରା। ନିମିଷ ଦଂଡ ଭରି ଏକୁ ବାରା ॥
ଦେଖୁ ଗରୁଡ଼ ନିଜ ହୃଦୟଁ ବିଚାରୀ। ମୈଂ ରଘୁବୀର ଭଜନ ଅଧିକାରୀ ॥
ସକୁନାଧମ ସବ ଭାଁତି ଅପାଵନ। ପ୍ରଭୁ ମୋହି କୀନ୍ହ ବିଦିତ ଜଗ ପାଵନ ॥

ଦୋ. ଆଜୁ ଧନ୍ୟ ମୈଂ ଧନ୍ୟ ଅତି ଜଦ୍ୟପି ସବ ବିଧି ହୀନ।
ନିଜ ଜନ ଜାନି ରାମ ମୋହି ସଂତ ସମାଗମ ଦୀନ ॥ 123(କ) ॥

ନାଥ ଜଥାମତି ଭାଷେଉଁ ରାଖେଉଁ ନହିଂ କଛୁ ଗୋଇ।
ଚରିତ ସିଂଧୁ ରଘୁନାୟକ ଥାହ କି ପାଵି କୋଇ ॥ 123 ॥

ସୁମିରି ରାମ କେ ଗୁନ ଗନ ନାନା। ପୁନି ପୁନି ହରଷ ଭୁସୁଂଡି ସୁଜାନା ॥
ମହିମା ନିଗମ ନେତି କରି ଗାଈ। ଅତୁଲିତ ବଲ ପ୍ରତାପ ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ସିଵ ଅଜ ପୂଜ୍ୟ ଚରନ ରଘୁରାଈ। ମୋ ପର କୃପା ପରମ ମୃଦୁଲାଈ ॥
ଅସ ସୁଭାଉ କହୁଁ ସୁନୁଁ ନ ଦେଖୁଁ। କେହି ଖଗେସ ରଘୁପତି ସମ ଲେଖୁଁ ॥
ସାଧକ ସିଦ୍ଧ ବିମୁକ୍ତ ଉଦାସୀ। କବି କୋବିଦ କୃତଗ୍ୟ ସଂନ୍ୟାସୀ ॥
ଜୋଗୀ ସୂର ସୁତାପସ ଗ୍ୟାନୀ। ଧର୍ମ ନିରତ ପଂଡିତ ବିଗ୍ୟାନୀ ॥
ତରହିଂ ନ ବିନୁ ସୀଁ ମମ ସ୍ଵାମୀ। ରାମ ନମାମି ନମାମି ନମାମୀ ॥
ସରନ ଗେଁ ମୋ ସେ ଅଘ ରାସୀ। ହୋହିଂ ସୁଦ୍ଧ ନମାମି ଅବିନାସୀ ॥

ଦୋ. ଜାସୁ ନାମ ଭଵ ଭେଷଜ ହରନ ଘୋର ତ୍ରୟ ସୂଲ।
ସୋ କୃପାଲୁ ମୋହି ତୋ ପର ସଦା ରହୁ ଅନୁକୂଲ ॥ 124(କ) ॥

ସୁନି ଭୁସୁଂଡି କେ ବଚନ ସୁଭ ଦେଖି ରାମ ପଦ ନେହ।
ବୋଲେଉ ପ୍ରେମ ସହିତ ଗିରା ଗରୁଡ଼ ବିଗତ ସଂଦେହ ॥ 124(ଖ) ॥

ମୈ କୃତ୍କୃତ୍ୟ ଭୟୁଁ ତଵ ବାନୀ। ସୁନି ରଘୁବୀର ଭଗତି ରସ ସାନୀ ॥
ରାମ ଚରନ ନୂତନ ରତି ଭୀ। ମାୟା ଜନିତ ବିପତି ସବ ଗୀ ॥
ମୋହ ଜଲଧି ବୋହିତ ତୁମ୍ହ ଭେ। ମୋ କହଁ ନାଥ ବିବିଧ ସୁଖ ଦେ ॥
ମୋ ପହିଂ ହୋଇ ନ ପ୍ରତି ଉପକାରା। ବଂଦୁଁ ତଵ ପଦ ବାରହିଂ ବାରା ॥
ପୂରନ କାମ ରାମ ଅନୁରାଗୀ। ତୁମ୍ହ ସମ ତାତ ନ କୌ ବଡ଼ଭାଗୀ ॥
ସଂତ ବିଟପ ସରିତା ଗିରି ଧରନୀ। ପର ହିତ ହେତୁ ସବନ୍ହ କୈ କରନୀ ॥
ସଂତ ହୃଦୟ ନଵନୀତ ସମାନା। କହା କବିନ୍ହ ପରି କହୈ ନ ଜାନା ॥
ନିଜ ପରିତାପ ଦ୍ରଵି ନଵନୀତା। ପର ଦୁଖ ଦ୍ରଵହିଂ ସଂତ ସୁପୁନୀତା ॥
ଜୀଵନ ଜନ୍ମ ସୁଫଲ ମମ ଭୟୂ। ତଵ ପ୍ରସାଦ ସଂସୟ ସବ ଗୟୂ ॥
ଜାନେହୁ ସଦା ମୋହି ନିଜ କିଂକର। ପୁନି ପୁନି ଉମା କହି ବିହଂଗବର ॥

ଦୋ. ତାସୁ ଚରନ ସିରୁ ନାଇ କରି ପ୍ରେମ ସହିତ ମତିଧୀର।
ଗୟୁ ଗରୁଡ଼ ବୈକୁଂଠ ତବ ହୃଦୟଁ ରାଖି ରଘୁବୀର ॥ 125(କ) ॥

ଗିରିଜା ସଂତ ସମାଗମ ସମ ନ ଲାଭ କଛୁ ଆନ।
ବିନୁ ହରି କୃପା ନ ହୋଇ ସୋ ଗାଵହିଂ ବେଦ ପୁରାନ ॥ 125(ଖ) ॥

କହେଉଁ ପରମ ପୁନୀତ ଇତିହାସା। ସୁନତ ଶ୍ରଵନ ଛୂଟହିଂ ଭଵ ପାସା ॥
ପ୍ରନତ କଲ୍ପତରୁ କରୁନା ପୁଂଜା। ଉପଜି ପ୍ରୀତି ରାମ ପଦ କଂଜା ॥
ମନ କ୍ରମ ବଚନ ଜନିତ ଅଘ ଜାଈ। ସୁନହିଂ ଜେ କଥା ଶ୍ରଵନ ମନ ଲାଈ ॥
ତୀର୍ଥାଟନ ସାଧନ ସମୁଦାଈ। ଜୋଗ ବିରାଗ ଗ୍ୟାନ ନିପୁନାଈ ॥
ନାନା କର୍ମ ଧର୍ମ ବ୍ରତ ଦାନା। ସଂଜମ ଦମ ଜପ ତପ ମଖ ନାନା ॥
ଭୂତ ଦୟା ଦ୍ଵିଜ ଗୁର ସେଵକାଈ। ବିଦ୍ୟା ବିନୟ ବିବେକ ବଡ଼ଆଈ ॥
ଜହଁ ଲଗି ସାଧନ ବେଦ ବଖାନୀ। ସବ କର ଫଲ ହରି ଭଗତି ଭଵାନୀ ॥
ସୋ ରଘୁନାଥ ଭଗତି ଶ୍ରୁତି ଗାଈ। ରାମ କୃପାଁ କାହୂଁ ଏକ ପାଈ ॥

ଦୋ. ମୁନି ଦୁର୍ଲଭ ହରି ଭଗତି ନର ପାଵହିଂ ବିନହିଂ ପ୍ରୟାସ।
ଜେ ୟହ କଥା ନିରଂତର ସୁନହିଂ ମାନି ବିସ୍ଵାସ ॥ 126 ॥

ସୋଇ ସର୍ବଗ୍ୟ ଗୁନୀ ସୋଇ ଗ୍ୟାତା। ସୋଇ ମହି ମଂଡିତ ପଂଡିତ ଦାତା ॥
ଧର୍ମ ପରାୟନ ସୋଇ କୁଲ ତ୍ରାତା। ରାମ ଚରନ ଜା କର ମନ ରାତା ॥
ନୀତି ନିପୁନ ସୋଇ ପରମ ସୟାନା। ଶ୍ରୁତି ସିଦ୍ଧାଂତ ନୀକ ତେହିଂ ଜାନା ॥
ସୋଇ କବି କୋବିଦ ସୋଇ ରନଧୀରା। ଜୋ ଛଲ ଛାଡ଼ଇ ଭଜି ରଘୁବୀରା ॥
ଧନ୍ୟ ଦେସ ସୋ ଜହଁ ସୁରସରୀ। ଧନ୍ୟ ନାରି ପତିବ୍ରତ ଅନୁସରୀ ॥
ଧନ୍ୟ ସୋ ଭୂପୁ ନୀତି ଜୋ କରୀ। ଧନ୍ୟ ସୋ ଦ୍ଵିଜ ନିଜ ଧର୍ମ ନ ଟରୀ ॥
ସୋ ଧନ ଧନ୍ୟ ପ୍ରଥମ ଗତି ଜାକୀ। ଧନ୍ୟ ପୁନ୍ୟ ରତ ମତି ସୋଇ ପାକୀ ॥
ଧନ୍ୟ ଘରୀ ସୋଇ ଜବ ସତସଂଗା। ଧନ୍ୟ ଜନ୍ମ ଦ୍ଵିଜ ଭଗତି ଅଭଂଗା ॥

ଦୋ. ସୋ କୁଲ ଧନ୍ୟ ଉମା ସୁନୁ ଜଗତ ପୂଜ୍ୟ ସୁପୁନୀତ।
ଶ୍ରୀରଘୁବୀର ପରାୟନ ଜେହିଂ ନର ଉପଜ ବିନୀତ ॥ 127 ॥

ମତି ଅନୁରୂପ କଥା ମୈଂ ଭାଷୀ। ଜଦ୍ୟପି ପ୍ରଥମ ଗୁପ୍ତ କରି ରାଖୀ ॥
ତଵ ମନ ପ୍ରୀତି ଦେଖି ଅଧିକାଈ। ତବ ମୈଂ ରଘୁପତି କଥା ସୁନାଈ ॥
ୟହ ନ କହିଅ ସଠହୀ ହଠସୀଲହି। ଜୋ ମନ ଲାଇ ନ ସୁନ ହରି ଲୀଲହି ॥
କହିଅ ନ ଲୋଭିହି କ୍ରୋଧହି କାମିହି। ଜୋ ନ ଭଜି ସଚରାଚର ସ୍ଵାମିହି ॥
ଦ୍ଵିଜ ଦ୍ରୋହିହି ନ ସୁନାଇଅ କବହୂଁ। ସୁରପତି ସରିସ ହୋଇ ନୃପ ଜବହୂଁ ॥
ରାମ କଥା କେ ତେଇ ଅଧିକାରୀ। ଜିନ୍ହ କେଂ ସତସଂଗତି ଅତି ପ୍ୟାରୀ ॥
ଗୁର ପଦ ପ୍ରୀତି ନୀତି ରତ ଜେଈ। ଦ୍ଵିଜ ସେଵକ ଅଧିକାରୀ ତେଈ ॥
ତା କହଁ ୟହ ବିସେଷ ସୁଖଦାଈ। ଜାହି ପ୍ରାନପ୍ରିୟ ଶ୍ରୀରଘୁରାଈ ॥

ଦୋ. ରାମ ଚରନ ରତି ଜୋ ଚହ ଅଥଵା ପଦ ନିର୍ବାନ।
ଭାଵ ସହିତ ସୋ ୟହ କଥା କରୁ ଶ୍ରଵନ ପୁଟ ପାନ ॥ 128 ॥

ରାମ କଥା ଗିରିଜା ମୈଂ ବରନୀ। କଲି ମଲ ସମନି ମନୋମଲ ହରନୀ ॥
ସଂସୃତି ରୋଗ ସଜୀଵନ ମୂରୀ। ରାମ କଥା ଗାଵହିଂ ଶ୍ରୁତି ସୂରୀ ॥
ଏହି ମହଁ ରୁଚିର ସପ୍ତ ସୋପାନା। ରଘୁପତି ଭଗତି କେର ପଂଥାନା ॥
ଅତି ହରି କୃପା ଜାହି ପର ହୋଈ। ପାଉଁ ଦେଇ ଏହିଂ ମାରଗ ସୋଈ ॥
ମନ କାମନା ସିଦ୍ଧି ନର ପାଵା। ଜେ ୟହ କଥା କପଟ ତଜି ଗାଵା ॥
କହହିଂ ସୁନହିଂ ଅନୁମୋଦନ କରହୀଂ। ତେ ଗୋପଦ ଇଵ ଭଵନିଧି ତରହୀମ୍ ॥
ସୁନି ସବ କଥା ହୃଦୟଁ ଅତି ଭାଈ। ଗିରିଜା ବୋଲୀ ଗିରା ସୁହାଈ ॥
ନାଥ କୃପାଁ ମମ ଗତ ସଂଦେହା। ରାମ ଚରନ ଉପଜେଉ ନଵ ନେହା ॥

ଦୋ. ମୈଂ କୃତକୃତ୍ୟ ଭିଉଁ ଅବ ତଵ ପ୍ରସାଦ ବିସ୍ଵେସ।
ଉପଜୀ ରାମ ଭଗତି ଦୃଢ଼ ବୀତେ ସକଲ କଲେସ ॥ 129 ॥

ୟହ ସୁଭ ସଂଭୁ ଉମା ସଂବାଦା। ସୁଖ ସଂପାଦନ ସମନ ବିଷାଦା ॥
ଭଵ ଭଂଜନ ଗଂଜନ ସଂଦେହା। ଜନ ରଂଜନ ସଜ୍ଜନ ପ୍ରିୟ ଏହା ॥
ରାମ ଉପାସକ ଜେ ଜଗ ମାହୀଂ। ଏହି ସମ ପ୍ରିୟ ତିନ୍ହ କେ କଛୁ ନାହୀମ୍ ॥
ରଘୁପତି କୃପାଁ ଜଥାମତି ଗାଵା। ମୈଂ ୟହ ପାଵନ ଚରିତ ସୁହାଵା ॥
ଏହିଂ କଲିକାଲ ନ ସାଧନ ଦୂଜା। ଜୋଗ ଜଗ୍ୟ ଜପ ତପ ବ୍ରତ ପୂଜା ॥
ରାମହି ସୁମିରିଅ ଗାଇଅ ରାମହି। ସଂତତ ସୁନିଅ ରାମ ଗୁନ ଗ୍ରାମହି ॥
ଜାସୁ ପତିତ ପାଵନ ବଡ଼ ବାନା। ଗାଵହିଂ କବି ଶ୍ରୁତି ସଂତ ପୁରାନା ॥
ତାହି ଭଜହି ମନ ତଜି କୁଟିଲାଈ। ରାମ ଭଜେଂ ଗତି କେହିଂ ନହିଂ ପାଈ ॥

ଛଂ. ପାଈ ନ କେହିଂ ଗତି ପତିତ ପାଵନ ରାମ ଭଜି ସୁନୁ ସଠ ମନା।
ଗନିକା ଅଜାମିଲ ବ୍ୟାଧ ଗୀଧ ଗଜାଦି ଖଲ ତାରେ ଘନା ॥
ଆଭୀର ଜମନ କିରାତ ଖସ ସ୍ଵପଚାଦି ଅତି ଅଘରୂପ ଜେ।
କହି ନାମ ବାରକ ତେପି ପାଵନ ହୋହିଂ ରାମ ନମାମି ତେ ॥ 1 ॥

ରଘୁବଂସ ଭୂଷନ ଚରିତ ୟହ ନର କହହିଂ ସୁନହିଂ ଜେ ଗାଵହୀଂ।
କଲି ମଲ ମନୋମଲ ଧୋଇ ବିନୁ ଶ୍ରମ ରାମ ଧାମ ସିଧାଵହୀମ୍ ॥
ସତ ପଂଚ ଚୌପାଈଂ ମନୋହର ଜାନି ଜୋ ନର ଉର ଧରୈ।
ଦାରୁନ ଅବିଦ୍ୟା ପଂଚ ଜନିତ ବିକାର ଶ୍ରୀରଘୁବର ହରୈ ॥ 2 ॥

ସୁଂଦର ସୁଜାନ କୃପା ନିଧାନ ଅନାଥ ପର କର ପ୍ରୀତି ଜୋ।
ସୋ ଏକ ରାମ ଅକାମ ହିତ ନିର୍ବାନପ୍ରଦ ସମ ଆନ କୋ ॥
ଜାକୀ କୃପା ଲଵଲେସ ତେ ମତିମଂଦ ତୁଲସୀଦାସହୂଁ।
ପାୟୋ ପରମ ବିଶ୍ରାମୁ ରାମ ସମାନ ପ୍ରଭୁ ନାହୀଂ କହୂଁ ॥ 3 ॥

ଦୋ. ମୋ ସମ ଦୀନ ନ ଦୀନ ହିତ ତୁମ୍ହ ସମାନ ରଘୁବୀର।
ଅସ ବିଚାରି ରଘୁବଂସ ମନି ହରହୁ ବିଷମ ଭଵ ଭୀର ॥ 130(କ) ॥

କାମିହି ନାରି ପିଆରି ଜିମି ଲୋଭହି ପ୍ରିୟ ଜିମି ଦାମ।
ତିମି ରଘୁନାଥ ନିରଂତର ପ୍ରିୟ ଲାଗହୁ ମୋହି ରାମ ॥ 130(ଖ) ॥

ଶ୍ଲୋକ-ୟତ୍ପୂର୍ଵ ପ୍ରଭୁଣା କୃତଂ ସୁକଵିନା ଶ୍ରୀଶଂଭୁନା ଦୁର୍ଗମଂ
ଶ୍ରୀମଦ୍ରାମପଦାବ୍ଜଭକ୍ତିମନିଶଂ ପ୍ରାପ୍ତ୍ୟୈ ତୁ ରାମାୟଣମ୍।
ମତ୍ଵା ତଦ୍ରଘୁନାଥମନିରତଂ ସ୍ଵାଂତସ୍ତମଃଶାଂତୟେ
ଭାଷାବଦ୍ଧମିଦଂ ଚକାର ତୁଲସୀଦାସସ୍ତଥା ମାନସମ୍ ॥ 1 ॥

ପୁଣ୍ୟଂ ପାପହରଂ ସଦା ଶିଵକରଂ ଵିଜ୍ଞାନଭକ୍ତିପ୍ରଦଂ
ମାୟାମୋହମଲାପହଂ ସୁଵିମଲଂ ପ୍ରେମାଂବୁପୂରଂ ଶୁଭମ୍।
ଶ୍ରୀମଦ୍ରାମଚରିତ୍ରମାନସମିଦଂ ଭକ୍ତ୍ୟାଵଗାହଂତି ୟେ
ତେ ସଂସାରପତଂଗଘୋରକିରଣୈର୍ଦହ୍ୟଂତି ନୋ ମାନଵାଃ ॥ 2 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ତୀସଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ନଵାନ୍ହପାରାୟଣ, ନଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
———
ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ରାମଚରିତମାନସେ ସକଲକଲିକଲୁଷଵିଧ୍ଵଂସନେ
ସପ୍ତମଃ ସୋପାନଃ ସମାପ୍ତଃ।
(ଉତ୍ତରକାଂଡ ସମାପ୍ତ)
——–
ଆରତି ଶ୍ରୀରାମାୟନଜୀ କୀ। କୀରତି କଲିତ ଲଲିତ ସିୟ ପୀ କୀ ॥
ଗାଵତ ବ୍ରହ୍ମାଦିକ ମୁନି ନାରଦ। ବାଲମୀକ ବିଗ୍ୟାନ ବିସାରଦ।
ସୁକ ସନକାଦି ସେଷ ଅରୁ ସାରଦ। ବରନି ପଵନସୁତ କୀରତି ନୀକୀ ॥ 1 ॥

ଗାଵତ ବେଦ ପୁରାନ ଅଷ୍ଟଦସ। ଛୋ ସାସ୍ତ୍ର ସବ ଗ୍ରଂଥନ କୋ ରସ।
ମୁନି ଜନ ଧନ ସଂତନ କୋ ସରବସ। ସାର ଅଂସ ସଂମତ ସବହୀ କୀ ॥ 2 ॥

ଗାଵତ ସଂତତ ସଂଭୁ ଭଵାନୀ। ଅରୁ ଘଟସଂଭଵ ମୁନି ବିଗ୍ୟାନୀ।
ବ୍ୟାସ ଆଦି କବିବର୍ଜ ବଖାନୀ। କାଗଭୁସୁଂଡି ଗରୁଡ କେ ହୀ କୀ ॥ 3 ॥

କଲିମଲ ହରନି ବିଷୟ ରସ ଫୀକୀ। ସୁଭଗ ସିଂଗାର ମୁକ୍ତି ଜୁବତୀ କୀ।
ଦଲନ ରୋଗ ଭଵ ମୂରି ଅମୀ କୀ। ତାତ ମାତ ସବ ବିଧି ତୁଲସୀ କୀ ॥ 4 ॥