ଶ୍ରୀ ରାମ ଚରିତ ମାନସ – ବାଲକାଂଡ

॥ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶାୟ ନମଃ ॥
ଶ୍ରୀଜାନକୀଵଲ୍ଲଭୋ ଵିଜୟତେ
ଶ୍ରୀ ରାମଚରିତ ମାନସ
ପ୍ରଥମ ସୋପାନ (ବାଲକାଂଡ)

ଵର୍ଣାନାମର୍ଥସଂଘାନାଂ ରସାନାଂ ଛଂଦସାମପି।
ମଂଗଲାନାଂ ଚ କର୍ତ୍ତାରୌ ଵଂଦେ ଵାଣୀଵିନାୟକୌ ॥ 1 ॥

ଭଵାନୀଶଂକରୌ ଵଂଦେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଵିଶ୍ଵାସରୂପିଣୌ।
ୟାଭ୍ୟାଂ ଵିନା ନ ପଶ୍ୟଂତି ସିଦ୍ଧାଃସ୍ଵାଂତଃସ୍ଥମୀଶ୍ଵରମ୍ ॥ 2 ॥

ଵଂଦେ ବୋଧମୟଂ ନିତ୍ୟଂ ଗୁରୁଂ ଶଂକରରୂପିଣମ୍।
ୟମାଶ୍ରିତୋ ହି ଵକ୍ରୋଽପି ଚଂଦ୍ରଃ ସର୍ଵତ୍ର ଵଂଦ୍ୟତେ ॥ 3 ॥

ସୀତାରାମଗୁଣଗ୍ରାମପୁଣ୍ୟାରଣ୍ୟଵିହାରିଣୌ।
ଵଂଦେ ଵିଶୁଦ୍ଧଵିଜ୍ଞାନୌ କବୀଶ୍ଵରକପୀଶ୍ଵରୌ ॥ 4 ॥

ଉଦ୍ଭଵସ୍ଥିତିସଂହାରକାରିଣୀଂ କ୍ଲେଶହାରିଣୀମ୍।
ସର୍ଵଶ୍ରେୟସ୍କରୀଂ ସୀତାଂ ନତୋଽହଂ ରାମଵଲ୍ଲଭାମ୍ ॥ 5 ॥

ୟନ୍ମାୟାଵଶଵର୍ତିଂ ଵିଶ୍ଵମଖିଲଂ ବ୍ରହ୍ମାଦିଦେଵାସୁରା
ୟତ୍ସତ୍ଵାଦମୃଷୈଵ ଭାତି ସକଲଂ ରଜ୍ଜୌ ୟଥାହେର୍ଭ୍ରମଃ।
ୟତ୍ପାଦପ୍ଲଵମେକମେଵ ହି ଭଵାଂଭୋଧେସ୍ତିତୀର୍ଷାଵତାଂ
ଵଂଦେଽହଂ ତମଶେଷକାରଣପରଂ ରାମାଖ୍ୟମୀଶଂ ହରିମ୍ ॥ 6 ॥

ନାନାପୁରାଣନିଗମାଗମସମ୍ମତଂ ୟଦ୍
ରାମାୟଣେ ନିଗଦିତଂ କ୍ଵଚିଦନ୍ୟତୋଽପି।
ସ୍ଵାଂତଃସୁଖାୟ ତୁଲସୀ ରଘୁନାଥଗାଥା-
ଭାଷାନିବଂଧମତିମଂଜୁଲମାତନୋତି ॥ 7 ॥

ସୋ. ଜୋ ସୁମିରତ ସିଧି ହୋଇ ଗନ ନାୟକ କରିବର ବଦନ।
କରୁ ଅନୁଗ୍ରହ ସୋଇ ବୁଦ୍ଧି ରାସି ସୁଭ ଗୁନ ସଦନ ॥ 1 ॥

ମୂକ ହୋଇ ବାଚାଲ ପଂଗୁ ଚଢି ଗିରିବର ଗହନ।
ଜାସୁ କୃପାଁ ସୋ ଦୟାଲ ଦ୍ରଵୁ ସକଲ କଲି ମଲ ଦହନ ॥ 2 ॥

ନୀଲ ସରୋରୁହ ସ୍ୟାମ ତରୁନ ଅରୁନ ବାରିଜ ନୟନ।
କରୁ ସୋ ମମ ଉର ଧାମ ସଦା ଛୀରସାଗର ସୟନ ॥ 3 ॥

କୁଂଦ ଇଂଦୁ ସମ ଦେହ ଉମା ରମନ କରୁନା ଅୟନ।
ଜାହି ଦୀନ ପର ନେହ କରୁ କୃପା ମର୍ଦନ ମୟନ ॥ 4 ॥

ବଂଦୁ ଗୁରୁ ପଦ କଂଜ କୃପା ସିଂଧୁ ନରରୂପ ହରି।
ମହାମୋହ ତମ ପୁଂଜ ଜାସୁ ବଚନ ରବି କର ନିକର ॥ 5 ॥

ବଂଦୁ ଗୁରୁ ପଦ ପଦୁମ ପରାଗା। ସୁରୁଚି ସୁବାସ ସରସ ଅନୁରାଗା ॥
ଅମିୟ ମୂରିମୟ ଚୂରନ ଚାରୂ। ସମନ ସକଲ ଭଵ ରୁଜ ପରିଵାରୂ ॥
ସୁକୃତି ସଂଭୁ ତନ ବିମଲ ବିଭୂତୀ। ମଂଜୁଲ ମଂଗଲ ମୋଦ ପ୍ରସୂତୀ ॥
ଜନ ମନ ମଂଜୁ ମୁକୁର ମଲ ହରନୀ। କିଏଁ ତିଲକ ଗୁନ ଗନ ବସ କରନୀ ॥
ଶ୍ରୀଗୁର ପଦ ନଖ ମନି ଗନ ଜୋତୀ। ସୁମିରତ ଦିବ୍ୟ ଦ୍ରୃଷ୍ଟି ହିୟଁ ହୋତୀ ॥
ଦଲନ ମୋହ ତମ ସୋ ସପ୍ରକାସୂ। ବଡ଼ଏ ଭାଗ ଉର ଆଵି ଜାସୂ ॥
ଉଘରହିଂ ବିମଲ ବିଲୋଚନ ହୀ କେ। ମିଟହିଂ ଦୋଷ ଦୁଖ ଭଵ ରଜନୀ କେ ॥
ସୂଝହିଂ ରାମ ଚରିତ ମନି ମାନିକ। ଗୁପୁତ ପ୍ରଗଟ ଜହଁ ଜୋ ଜେହି ଖାନିକ ॥

ଦୋ. ଜଥା ସୁଅଂଜନ ଅଂଜି ଦୃଗ ସାଧକ ସିଦ୍ଧ ସୁଜାନ।
କୌତୁକ ଦେଖତ ସୈଲ ବନ ଭୂତଲ ଭୂରି ନିଧାନ ॥ 1 ॥

ଗୁରୁ ପଦ ରଜ ମୃଦୁ ମଂଜୁଲ ଅଂଜନ। ନୟନ ଅମିଅ ଦୃଗ ଦୋଷ ବିଭଂଜନ ॥
ତେହିଂ କରି ବିମଲ ବିବେକ ବିଲୋଚନ। ବରନୁଁ ରାମ ଚରିତ ଭଵ ମୋଚନ ॥
ବଂଦୁଁ ପ୍ରଥମ ମହୀସୁର ଚରନା। ମୋହ ଜନିତ ସଂସୟ ସବ ହରନା ॥
ସୁଜନ ସମାଜ ସକଲ ଗୁନ ଖାନୀ। କରୁଁ ପ୍ରନାମ ସପ୍ରେମ ସୁବାନୀ ॥
ସାଧୁ ଚରିତ ସୁଭ ଚରିତ କପାସୂ। ନିରସ ବିସଦ ଗୁନମୟ ଫଲ ଜାସୂ ॥
ଜୋ ସହି ଦୁଖ ପରଛିଦ୍ର ଦୁରାଵା। ବଂଦନୀୟ ଜେହିଂ ଜଗ ଜସ ପାଵା ॥
ମୁଦ ମଂଗଲମୟ ସଂତ ସମାଜୂ। ଜୋ ଜଗ ଜଂଗମ ତୀରଥରାଜୂ ॥
ରାମ ଭକ୍ତି ଜହଁ ସୁରସରି ଧାରା। ସରସି ବ୍ରହ୍ମ ବିଚାର ପ୍ରଚାରା ॥
ବିଧି ନିଷେଧମୟ କଲି ମଲ ହରନୀ। କରମ କଥା ରବିନଂଦନି ବରନୀ ॥
ହରି ହର କଥା ବିରାଜତି ବେନୀ। ସୁନତ ସକଲ ମୁଦ ମଂଗଲ ଦେନୀ ॥
ବଟୁ ବିସ୍ଵାସ ଅଚଲ ନିଜ ଧରମା। ତୀରଥରାଜ ସମାଜ ସୁକରମା ॥
ସବହିଂ ସୁଲଭ ସବ ଦିନ ସବ ଦେସା। ସେଵତ ସାଦର ସମନ କଲେସା ॥
ଅକଥ ଅଲୌକିକ ତୀରଥର୍AU। ଦେଇ ସଦ୍ୟ ଫଲ ପ୍ରଗଟ ପ୍ରଭ୍AU ॥

ଦୋ. ସୁନି ସମୁଝହିଂ ଜନ ମୁଦିତ ମନ ମଜ୍ଜହିଂ ଅତି ଅନୁରାଗ।
ଲହହିଂ ଚାରି ଫଲ ଅଛତ ତନୁ ସାଧୁ ସମାଜ ପ୍ରୟାଗ ॥ 2 ॥

ମଜ୍ଜନ ଫଲ ପେଖିଅ ତତକାଲା। କାକ ହୋହିଂ ପିକ ବକୁ ମରାଲା ॥
ସୁନି ଆଚରଜ କରୈ ଜନି କୋଈ। ସତସଂଗତି ମହିମା ନହିଂ ଗୋଈ ॥
ବାଲମୀକ ନାରଦ ଘଟଜୋନୀ। ନିଜ ନିଜ ମୁଖନି କହୀ ନିଜ ହୋନୀ ॥
ଜଲଚର ଥଲଚର ନଭଚର ନାନା। ଜେ ଜଡ଼ ଚେତନ ଜୀଵ ଜହାନା ॥
ମତି କୀରତି ଗତି ଭୂତି ଭଲାଈ। ଜବ ଜେହିଂ ଜତନ ଜହାଁ ଜେହିଂ ପାଈ ॥
ସୋ ଜାନବ ସତସଂଗ ପ୍ରଭ୍AU। ଲୋକହୁଁ ବେଦ ନ ଆନ ଉପ୍AU ॥
ବିନୁ ସତସଂଗ ବିବେକ ନ ହୋଈ। ରାମ କୃପା ବିନୁ ସୁଲଭ ନ ସୋଈ ॥
ସତସଂଗତ ମୁଦ ମଂଗଲ ମୂଲା। ସୋଇ ଫଲ ସିଧି ସବ ସାଧନ ଫୂଲା ॥
ସଠ ସୁଧରହିଂ ସତସଂଗତି ପାଈ। ପାରସ ପରସ କୁଧାତ ସୁହାଈ ॥
ବିଧି ବସ ସୁଜନ କୁସଂଗତ ପରହୀଂ। ଫନି ମନି ସମ ନିଜ ଗୁନ ଅନୁସରହୀମ୍ ॥
ବିଧି ହରି ହର କବି କୋବିଦ ବାନୀ। କହତ ସାଧୁ ମହିମା ସକୁଚାନୀ ॥
ସୋ ମୋ ସନ କହି ଜାତ ନ କୈସେଂ। ସାକ ବନିକ ମନି ଗୁନ ଗନ ଜୈସେମ୍ ॥

ଦୋ. ବଂଦୁଁ ସଂତ ସମାନ ଚିତ ହିତ ଅନହିତ ନହିଂ କୋଇ।
ଅଂଜଲି ଗତ ସୁଭ ସୁମନ ଜିମି ସମ ସୁଗଂଧ କର ଦୋଇ ॥ 3(କ) ॥

ସଂତ ସରଲ ଚିତ ଜଗତ ହିତ ଜାନି ସୁଭାଉ ସନେହୁ।
ବାଲବିନୟ ସୁନି କରି କୃପା ରାମ ଚରନ ରତି ଦେହୁ ॥ 3(ଖ) ॥

ବହୁରି ବଂଦି ଖଲ ଗନ ସତିଭାଏଁ। ଜେ ବିନୁ କାଜ ଦାହିନେହୁ ବାଏଁ ॥
ପର ହିତ ହାନି ଲାଭ ଜିନ୍ହ କେରେଂ। ଉଜରେଂ ହରଷ ବିଷାଦ ବସେରେମ୍ ॥
ହରି ହର ଜସ ରାକେସ ରାହୁ ସେ। ପର ଅକାଜ ଭଟ ସହସବାହୁ ସେ ॥
ଜେ ପର ଦୋଷ ଲଖହିଂ ସହସାଖୀ। ପର ହିତ ଘୃତ ଜିନ୍ହ କେ ମନ ମାଖୀ ॥
ତେଜ କୃସାନୁ ରୋଷ ମହିଷେସା। ଅଘ ଅଵଗୁନ ଧନ ଧନୀ ଧନେସା ॥
ଉଦୟ କେତ ସମ ହିତ ସବହୀ କେ। କୁଂଭକରନ ସମ ସୋଵତ ନୀକେ ॥
ପର ଅକାଜୁ ଲଗି ତନୁ ପରିହରହୀଂ। ଜିମି ହିମ ଉପଲ କୃଷୀ ଦଲି ଗରହୀମ୍ ॥
ବଂଦୁଁ ଖଲ ଜସ ସେଷ ସରୋଷା। ସହସ ବଦନ ବରନି ପର ଦୋଷା ॥
ପୁନି ପ୍ରନଵୁଁ ପୃଥୁରାଜ ସମାନା। ପର ଅଘ ସୁନି ସହସ ଦସ କାନା ॥
ବହୁରି ସକ୍ର ସମ ବିନଵୁଁ ତେହୀ। ସଂତତ ସୁରାନୀକ ହିତ ଜେହୀ ॥
ବଚନ ବଜ୍ର ଜେହି ସଦା ପିଆରା। ସହସ ନୟନ ପର ଦୋଷ ନିହାରା ॥

ଦୋ. ଉଦାସୀନ ଅରି ମୀତ ହିତ ସୁନତ ଜରହିଂ ଖଲ ରୀତି।
ଜାନି ପାନି ଜୁଗ ଜୋରି ଜନ ବିନତୀ କରି ସପ୍ରୀତି ॥ 4 ॥

ମୈଂ ଅପନୀ ଦିସି କୀନ୍ହ ନିହୋରା। ତିନ୍ହ ନିଜ ଓର ନ ଲାଉବ ଭୋରା ॥
ବାୟସ ପଲିଅହିଂ ଅତି ଅନୁରାଗା। ହୋହିଂ ନିରାମିଷ କବହୁଁ କି କାଗା ॥
ବଂଦୁଁ ସଂତ ଅସଜ୍ଜନ ଚରନା। ଦୁଖପ୍ରଦ ଉଭୟ ବୀଚ କଛୁ ବରନା ॥
ବିଛୁରତ ଏକ ପ୍ରାନ ହରି ଲେହୀଂ। ମିଲତ ଏକ ଦୁଖ ଦାରୁନ ଦେହୀମ୍ ॥
ଉପଜହିଂ ଏକ ସଂଗ ଜଗ ମାହୀଂ। ଜଲଜ ଜୋଂକ ଜିମି ଗୁନ ବିଲଗାହୀମ୍ ॥
ସୁଧା ସୁରା ସମ ସାଧୂ ଅସାଧୂ। ଜନକ ଏକ ଜଗ ଜଲଧି ଅଗାଧୂ ॥
ଭଲ ଅନଭଲ ନିଜ ନିଜ କରତୂତୀ। ଲହତ ସୁଜସ ଅପଲୋକ ବିଭୂତୀ ॥
ସୁଧା ସୁଧାକର ସୁରସରି ସାଧୂ। ଗରଲ ଅନଲ କଲିମଲ ସରି ବ୍ୟାଧୂ ॥
ଗୁନ ଅଵଗୁନ ଜାନତ ସବ କୋଈ। ଜୋ ଜେହି ଭାଵ ନୀକ ତେହି ସୋଈ ॥

ଦୋ. ଭଲୋ ଭଲାଇହି ପୈ ଲହି ଲହି ନିଚାଇହି ନୀଚୁ।
ସୁଧା ସରାହିଅ ଅମରତାଁ ଗରଲ ସରାହିଅ ମୀଚୁ ॥ 5 ॥

ଖଲ ଅଘ ଅଗୁନ ସାଧୂ ଗୁନ ଗାହା। ଉଭୟ ଅପାର ଉଦଧି ଅଵଗାହା ॥
ତେହି ତେଂ କଛୁ ଗୁନ ଦୋଷ ବଖାନେ। ସଂଗ୍ରହ ତ୍ୟାଗ ନ ବିନୁ ପହିଚାନେ ॥
ଭଲେଉ ପୋଚ ସବ ବିଧି ଉପଜାଏ। ଗନି ଗୁନ ଦୋଷ ବେଦ ବିଲଗାଏ ॥
କହହିଂ ବେଦ ଇତିହାସ ପୁରାନା। ବିଧି ପ୍ରପଂଚୁ ଗୁନ ଅଵଗୁନ ସାନା ॥
ଦୁଖ ସୁଖ ପାପ ପୁନ୍ୟ ଦିନ ରାତୀ। ସାଧୁ ଅସାଧୁ ସୁଜାତି କୁଜାତୀ ॥
ଦାନଵ ଦେଵ ଊଁଚ ଅରୁ ନୀଚୂ। ଅମିଅ ସୁଜୀଵନୁ ମାହୁରୁ ମୀଚୂ ॥
ମାୟା ବ୍ରହ୍ମ ଜୀଵ ଜଗଦୀସା। ଲଚ୍ଛି ଅଲଚ୍ଛି ରଂକ ଅଵନୀସା ॥
କାସୀ ମଗ ସୁରସରି କ୍ରମନାସା। ମରୁ ମାରଵ ମହିଦେଵ ଗଵାସା ॥
ସରଗ ନରକ ଅନୁରାଗ ବିରାଗା। ନିଗମାଗମ ଗୁନ ଦୋଷ ବିଭାଗା ॥

ଦୋ. ଜଡ଼ ଚେତନ ଗୁନ ଦୋଷମୟ ବିସ୍ଵ କୀନ୍ହ କରତାର।
ସଂତ ହଂସ ଗୁନ ଗହହିଂ ପୟ ପରିହରି ବାରି ବିକାର ॥ 6 ॥

ଅସ ବିବେକ ଜବ ଦେଇ ବିଧାତା। ତବ ତଜି ଦୋଷ ଗୁନହିଂ ମନୁ ରାତା ॥
କାଲ ସୁଭାଉ କରମ ବରିଆଈ। ଭଲେଉ ପ୍ରକୃତି ବସ ଚୁକି ଭଲାଈ ॥
ସୋ ସୁଧାରି ହରିଜନ ଜିମି ଲେହୀଂ। ଦଲି ଦୁଖ ଦୋଷ ବିମଲ ଜସୁ ଦେହୀମ୍ ॥
ଖଲୁ କରହିଂ ଭଲ ପାଇ ସୁସଂଗୂ। ମିଟି ନ ମଲିନ ସୁଭାଉ ଅଭଂଗୂ ॥
ଲଖି ସୁବେଷ ଜଗ ବଂଚକ ଜେଊ। ବେଷ ପ୍ରତାପ ପୂଜିଅହିଂ ତେଊ ॥
ଉଧରହିଂ ଅଂତ ନ ହୋଇ ନିବାହୂ। କାଲନେମି ଜିମି ରାଵନ ରାହୂ ॥
କିଏହୁଁ କୁବେଷ ସାଧୁ ସନମାନୂ। ଜିମି ଜଗ ଜାମଵଂତ ହନୁମାନୂ ॥
ହାନି କୁସଂଗ ସୁସଂଗତି ଲାହୂ। ଲୋକହୁଁ ବେଦ ବିଦିତ ସବ କାହୂ ॥
ଗଗନ ଚଢ଼ଇ ରଜ ପଵନ ପ୍ରସଂଗା। କୀଚହିଂ ମିଲି ନୀଚ ଜଲ ସଂଗା ॥
ସାଧୁ ଅସାଧୁ ସଦନ ସୁକ ସାରୀଂ। ସୁମିରହିଂ ରାମ ଦେହିଂ ଗନି ଗାରୀ ॥
ଧୂମ କୁସଂଗତି କାରିଖ ହୋଈ। ଲିଖିଅ ପୁରାନ ମଂଜୁ ମସି ସୋଈ ॥
ସୋଇ ଜଲ ଅନଲ ଅନିଲ ସଂଘାତା। ହୋଇ ଜଲଦ ଜଗ ଜୀଵନ ଦାତା ॥

ଦୋ. ଗ୍ରହ ଭେଷଜ ଜଲ ପଵନ ପଟ ପାଇ କୁଜୋଗ ସୁଜୋଗ।
ହୋହି କୁବସ୍ତୁ ସୁବସ୍ତୁ ଜଗ ଲଖହିଂ ସୁଲଚ୍ଛନ ଲୋଗ ॥ 7(କ) ॥

ସମ ପ୍ରକାସ ତମ ପାଖ ଦୁହୁଁ ନାମ ଭେଦ ବିଧି କୀନ୍ହ।
ସସି ସୋଷକ ପୋଷକ ସମୁଝି ଜଗ ଜସ ଅପଜସ ଦୀନ୍ହ ॥ 7(ଖ) ॥

ଜଡ଼ ଚେତନ ଜଗ ଜୀଵ ଜତ ସକଲ ରାମମୟ ଜାନି।
ବଂଦୁଁ ସବ କେ ପଦ କମଲ ସଦା ଜୋରି ଜୁଗ ପାନି ॥ 7(ଗ) ॥

ଦେଵ ଦନୁଜ ନର ନାଗ ଖଗ ପ୍ରେତ ପିତର ଗଂଧର୍ବ।
ବଂଦୁଁ କିଂନର ରଜନିଚର କୃପା କରହୁ ଅବ ସର୍ବ ॥ 7(ଘ) ॥

ଆକର ଚାରି ଲାଖ ଚୌରାସୀ। ଜାତି ଜୀଵ ଜଲ ଥଲ ନଭ ବାସୀ ॥
ସୀୟ ରାମମୟ ସବ ଜଗ ଜାନୀ। କରୁଁ ପ୍ରନାମ ଜୋରି ଜୁଗ ପାନୀ ॥
ଜାନି କୃପାକର କିଂକର ମୋହୂ। ସବ ମିଲି କରହୁ ଛାଡ଼ଇ ଛଲ ଛୋହୂ ॥
ନିଜ ବୁଧି ବଲ ଭରୋସ ମୋହି ନାହୀଂ। ତାତେଂ ବିନୟ କରୁଁ ସବ ପାହୀ ॥
କରନ ଚହୁଁ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାହା। ଲଘୁ ମତି ମୋରି ଚରିତ ଅଵଗାହା ॥
ସୂଝ ନ ଏକୁ ଅଂଗ ଉପ୍AU। ମନ ମତି ରଂକ ମନୋରଥ ର୍AU ॥
ମତି ଅତି ନୀଚ ଊଁଚି ରୁଚି ଆଛୀ। ଚହିଅ ଅମିଅ ଜଗ ଜୁରି ନ ଛାଛୀ ॥
ଛମିହହିଂ ସଜ୍ଜନ ମୋରି ଢିଠାଈ। ସୁନିହହିଂ ବାଲବଚନ ମନ ଲାଈ ॥
ଜୌ ବାଲକ କହ ତୋତରି ବାତା। ସୁନହିଂ ମୁଦିତ ମନ ପିତୁ ଅରୁ ମାତା ॥
ହଁସିହହି କୂର କୁଟିଲ କୁବିଚାରୀ। ଜେ ପର ଦୂଷନ ଭୂଷନଧାରୀ ॥
ନିଜ କଵିତ କେହି ଲାଗ ନ ନୀକା। ସରସ ହୌ ଅଥଵା ଅତି ଫୀକା ॥
ଜେ ପର ଭନିତି ସୁନତ ହରଷାହୀ। ତେ ବର ପୁରୁଷ ବହୁତ ଜଗ ନାହୀମ୍ ॥
ଜଗ ବହୁ ନର ସର ସରି ସମ ଭାଈ। ଜେ ନିଜ ବାଢ଼ଇ ବଢ଼ହିଂ ଜଲ ପାଈ ॥
ସଜ୍ଜନ ସକୃତ ସିଂଧୁ ସମ କୋଈ। ଦେଖି ପୂର ବିଧୁ ବାଢ଼ଇ ଜୋଈ ॥

ଦୋ. ଭାଗ ଛୋଟ ଅଭିଲାଷୁ ବଡ଼ କରୁଁ ଏକ ବିସ୍ଵାସ।
ପୈହହିଂ ସୁଖ ସୁନି ସୁଜନ ସବ ଖଲ କରହହିଂ ଉପହାସ ॥ 8 ॥

ଖଲ ପରିହାସ ହୋଇ ହିତ ମୋରା। କାକ କହହିଂ କଲକଂଠ କଠୋରା ॥
ହଂସହି ବକ ଦାଦୁର ଚାତକହୀ। ହଁସହିଂ ମଲିନ ଖଲ ବିମଲ ବତକହୀ ॥
କବିତ ରସିକ ନ ରାମ ପଦ ନେହୂ। ତିନ୍ହ କହଁ ସୁଖଦ ହାସ ରସ ଏହୂ ॥
ଭାଷା ଭନିତି ଭୋରି ମତି ମୋରୀ। ହଁସିବେ ଜୋଗ ହଁସେଂ ନହିଂ ଖୋରୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ପଦ ପ୍ରୀତି ନ ସାମୁଝି ନୀକୀ। ତିନ୍ହହି କଥା ସୁନି ଲାଗହି ଫୀକୀ ॥
ହରି ହର ପଦ ରତି ମତି ନ କୁତରକୀ। ତିନ୍ହ କହୁଁ ମଧୁର କଥା ରଘୁଵର କୀ ॥
ରାମ ଭଗତି ଭୂଷିତ ଜିୟଁ ଜାନୀ। ସୁନିହହିଂ ସୁଜନ ସରାହି ସୁବାନୀ ॥
କବି ନ ହୌଁ ନହିଂ ବଚନ ପ୍ରବୀନୂ। ସକଲ କଲା ସବ ବିଦ୍ୟା ହୀନୂ ॥
ଆଖର ଅରଥ ଅଲଂକୃତି ନାନା। ଛଂଦ ପ୍ରବଂଧ ଅନେକ ବିଧାନା ॥
ଭାଵ ଭେଦ ରସ ଭେଦ ଅପାରା। କବିତ ଦୋଷ ଗୁନ ବିବିଧ ପ୍ରକାରା ॥
କବିତ ବିବେକ ଏକ ନହିଂ ମୋରେଂ। ସତ୍ୟ କହୁଁ ଲିଖି କାଗଦ କୋରେ ॥

ଦୋ. ଭନିତି ମୋରି ସବ ଗୁନ ରହିତ ବିସ୍ଵ ବିଦିତ ଗୁନ ଏକ।
ସୋ ବିଚାରି ସୁନିହହିଂ ସୁମତି ଜିନ୍ହ କେଂ ବିମଲ ବିଵେକ ॥ 9 ॥

ଏହି ମହଁ ରଘୁପତି ନାମ ଉଦାରା। ଅତି ପାଵନ ପୁରାନ ଶ୍ରୁତି ସାରା ॥
ମଂଗଲ ଭଵନ ଅମଂଗଲ ହାରୀ। ଉମା ସହିତ ଜେହି ଜପତ ପୁରାରୀ ॥
ଭନିତି ବିଚିତ୍ର ସୁକବି କୃତ ଜୋଊ। ରାମ ନାମ ବିନୁ ସୋହ ନ ସୋଊ ॥
ବିଧୁବଦନୀ ସବ ଭାଁତି ସଁଵାରୀ। ସୋନ ନ ବସନ ବିନା ବର ନାରୀ ॥
ସବ ଗୁନ ରହିତ କୁକବି କୃତ ବାନୀ। ରାମ ନାମ ଜସ ଅଂକିତ ଜାନୀ ॥
ସାଦର କହହିଂ ସୁନହିଂ ବୁଧ ତାହୀ। ମଧୁକର ସରିସ ସଂତ ଗୁନଗ୍ରାହୀ ॥
ଜଦପି କବିତ ରସ ଏକୁ ନାହୀ। ରାମ ପ୍ରତାପ ପ୍ରକଟ ଏହି ମାହୀମ୍ ॥
ସୋଇ ଭରୋସ ମୋରେଂ ମନ ଆଵା। କେହିଂ ନ ସୁସଂଗ ବଡପ୍ପନୁ ପାଵା ॥
ଧୂମୁ ତଜି ସହଜ କରୁଆଈ। ଅଗରୁ ପ୍ରସଂଗ ସୁଗଂଧ ବସାଈ ॥
ଭନିତି ଭଦେସ ବସ୍ତୁ ଭଲି ବରନୀ। ରାମ କଥା ଜଗ ମଂଗଲ କରନୀ ॥

ଛଂ. ମଂଗଲ କରନି କଲି ମଲ ହରନି ତୁଲସୀ କଥା ରଘୁନାଥ କୀ ॥
ଗତି କୂର କବିତା ସରିତ କୀ ଜ୍ୟୋଂ ସରିତ ପାଵନ ପାଥ କୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ସୁଜସ ସଂଗତି ଭନିତି ଭଲି ହୋଇହି ସୁଜନ ମନ ଭାଵନୀ ॥
ଭଵ ଅଂଗ ଭୂତି ମସାନ କୀ ସୁମିରତ ସୁହାଵନି ପାଵନୀ ॥

ଦୋ. ପ୍ରିୟ ଲାଗିହି ଅତି ସବହି ମମ ଭନିତି ରାମ ଜସ ସଂଗ।
ଦାରୁ ବିଚାରୁ କି କରି କୌ ବଂଦିଅ ମଲୟ ପ୍ରସଂଗ ॥ 10(କ) ॥

ସ୍ୟାମ ସୁରଭି ପୟ ବିସଦ ଅତି ଗୁନଦ କରହିଂ ସବ ପାନ।
ଗିରା ଗ୍ରାମ୍ୟ ସିୟ ରାମ ଜସ ଗାଵହିଂ ସୁନହିଂ ସୁଜାନ ॥ 10(ଖ) ॥

ମନି ମାନିକ ମୁକୁତା ଛବି ଜୈସୀ। ଅହି ଗିରି ଗଜ ସିର ସୋହ ନ ତୈସୀ ॥
ନୃପ କିରୀଟ ତରୁନୀ ତନୁ ପାଈ। ଲହହିଂ ସକଲ ସୋଭା ଅଧିକାଈ ॥
ତୈସେହିଂ ସୁକବି କବିତ ବୁଧ କହହୀଂ। ଉପଜହିଂ ଅନତ ଅନତ ଛବି ଲହହୀମ୍ ॥
ଭଗତି ହେତୁ ବିଧି ଭଵନ ବିହାଈ। ସୁମିରତ ସାରଦ ଆଵତି ଧାଈ ॥
ରାମ ଚରିତ ସର ବିନୁ ଅନ୍ହଵାଏଁ। ସୋ ଶ୍ରମ ଜାଇ ନ କୋଟି ଉପାଏଁ ॥
କବି କୋବିଦ ଅସ ହୃଦୟଁ ବିଚାରୀ। ଗାଵହିଂ ହରି ଜସ କଲି ମଲ ହାରୀ ॥
କୀନ୍ହେଂ ପ୍ରାକୃତ ଜନ ଗୁନ ଗାନା। ସିର ଧୁନି ଗିରା ଲଗତ ପଛିତାନା ॥
ହୃଦୟ ସିଂଧୁ ମତି ସୀପ ସମାନା। ସ୍ଵାତି ସାରଦା କହହିଂ ସୁଜାନା ॥
ଜୌଂ ବରଷି ବର ବାରି ବିଚାରୂ। ହୋହିଂ କବିତ ମୁକୁତାମନି ଚାରୂ ॥

ଦୋ. ଜୁଗୁତି ବେଧି ପୁନି ପୋହିଅହିଂ ରାମଚରିତ ବର ତାଗ।
ପହିରହିଂ ସଜ୍ଜନ ବିମଲ ଉର ସୋଭା ଅତି ଅନୁରାଗ ॥ 11 ॥

ଜେ ଜନମେ କଲିକାଲ କରାଲା। କରତବ ବାୟସ ବେଷ ମରାଲା ॥
ଚଲତ କୁପଂଥ ବେଦ ମଗ ଛାଁଡ଼ଏ। କପଟ କଲେଵର କଲି ମଲ ଭାଁଡ଼ଏମ୍ ॥
ବଂଚକ ଭଗତ କହାଇ ରାମ କେ। କିଂକର କଂଚନ କୋହ କାମ କେ ॥
ତିନ୍ହ ମହଁ ପ୍ରଥମ ରେଖ ଜଗ ମୋରୀ। ଧୀଂଗ ଧରମଧ୍ଵଜ ଧଂଧକ ଧୋରୀ ॥
ଜୌଂ ଅପନେ ଅଵଗୁନ ସବ କହୂଁ। ବାଢ଼ଇ କଥା ପାର ନହିଂ ଲହୂଁ ॥
ତାତେ ମୈଂ ଅତି ଅଲପ ବଖାନେ। ଥୋରେ ମହୁଁ ଜାନିହହିଂ ସୟାନେ ॥
ସମୁଝି ବିବିଧି ବିଧି ବିନତୀ ମୋରୀ। କୌ ନ କଥା ସୁନି ଦେଇହି ଖୋରୀ ॥
ଏତେହୁ ପର କରିହହିଂ ଜେ ଅସଂକା। ମୋହି ତେ ଅଧିକ ତେ ଜଡ଼ ମତି ରଂକା ॥
କବି ନ ହୌଁ ନହିଂ ଚତୁର କହାଵୁଁ। ମତି ଅନୁରୂପ ରାମ ଗୁନ ଗାଵୁଁ ॥
କହଁ ରଘୁପତି କେ ଚରିତ ଅପାରା। କହଁ ମତି ମୋରି ନିରତ ସଂସାରା ॥
ଜେହିଂ ମାରୁତ ଗିରି ମେରୁ ଉଡ଼ଆହୀଂ। କହହୁ ତୂଲ କେହି ଲେଖେ ମାହୀମ୍ ॥
ସମୁଝତ ଅମିତ ରାମ ପ୍ରଭୁତାଈ। କରତ କଥା ମନ ଅତି କଦରାଈ ॥

ଦୋ. ସାରଦ ସେସ ମହେସ ବିଧି ଆଗମ ନିଗମ ପୁରାନ।
ନେତି ନେତି କହି ଜାସୁ ଗୁନ କରହିଂ ନିରଂତର ଗାନ ॥ 12 ॥

ସବ ଜାନତ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଭୁତା ସୋଈ। ତଦପି କହେଂ ବିନୁ ରହା ନ କୋଈ ॥
ତହାଁ ବେଦ ଅସ କାରନ ରାଖା। ଭଜନ ପ୍ରଭାଉ ଭାଁତି ବହୁ ଭାଷା ॥
ଏକ ଅନୀହ ଅରୂପ ଅନାମା। ଅଜ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ପର ଧାମା ॥
ବ୍ୟାପକ ବିସ୍ଵରୂପ ଭଗଵାନା। ତେହିଂ ଧରି ଦେହ ଚରିତ କୃତ ନାନା ॥
ସୋ କେଵଲ ଭଗତନ ହିତ ଲାଗୀ। ପରମ କୃପାଲ ପ୍ରନତ ଅନୁରାଗୀ ॥
ଜେହି ଜନ ପର ମମତା ଅତି ଛୋହୂ। ଜେହିଂ କରୁନା କରି କୀନ୍ହ ନ କୋହୂ ॥
ଗୀ ବହୋର ଗରୀବ ନେଵାଜୂ। ସରଲ ସବଲ ସାହିବ ରଘୁରାଜୂ ॥
ବୁଧ ବରନହିଂ ହରି ଜସ ଅସ ଜାନୀ। କରହି ପୁନୀତ ସୁଫଲ ନିଜ ବାନୀ ॥
ତେହିଂ ବଲ ମୈଂ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାଥା। କହିହୁଁ ନାଇ ରାମ ପଦ ମାଥା ॥
ମୁନିନ୍ହ ପ୍ରଥମ ହରି କୀରତି ଗାଈ। ତେହିଂ ମଗ ଚଲତ ସୁଗମ ମୋହି ଭାଈ ॥

ଦୋ. ଅତି ଅପାର ଜେ ସରିତ ବର ଜୌଂ ନୃପ ସେତୁ କରାହିଂ।
ଚଢି ପିପୀଲିକୁ ପରମ ଲଘୁ ବିନୁ ଶ୍ରମ ପାରହି ଜାହିମ୍ ॥ 13 ॥

ଏହି ପ୍ରକାର ବଲ ମନହି ଦେଖାଈ। କରିହୁଁ ରଘୁପତି କଥା ସୁହାଈ ॥
ବ୍ୟାସ ଆଦି କବି ପୁଂଗଵ ନାନା। ଜିନ୍ହ ସାଦର ହରି ସୁଜସ ବଖାନା ॥
ଚରନ କମଲ ବଂଦୁଁ ତିନ୍ହ କେରେ। ପୁରଵହୁଁ ସକଲ ମନୋରଥ ମେରେ ॥
କଲି କେ କବିନ୍ହ କରୁଁ ପରନାମା। ଜିନ୍ହ ବରନେ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗ୍ରାମା ॥
ଜେ ପ୍ରାକୃତ କବି ପରମ ସୟାନେ। ଭାଷାଁ ଜିନ୍ହ ହରି ଚରିତ ବଖାନେ ॥
ଭେ ଜେ ଅହହିଂ ଜେ ହୋଇହହିଂ ଆଗେଂ। ପ୍ରନଵୁଁ ସବହିଂ କପଟ ସବ ତ୍ୟାଗେମ୍ ॥
ହୋହୁ ପ୍ରସନ୍ନ ଦେହୁ ବରଦାନୂ। ସାଧୁ ସମାଜ ଭନିତି ସନମାନୂ ॥
ଜୋ ପ୍ରବଂଧ ବୁଧ ନହିଂ ଆଦରହୀଂ। ସୋ ଶ୍ରମ ବାଦି ବାଲ କବି କରହୀମ୍ ॥
କୀରତି ଭନିତି ଭୂତି ଭଲି ସୋଈ। ସୁରସରି ସମ ସବ କହଁ ହିତ ହୋଈ ॥
ରାମ ସୁକୀରତି ଭନିତି ଭଦେସା। ଅସମଂଜସ ଅସ ମୋହି ଅଁଦେସା ॥
ତୁମ୍ହରୀ କୃପା ସୁଲଭ ସୌ ମୋରେ। ସିଅନି ସୁହାଵନି ଟାଟ ପଟୋରେ ॥

ଦୋ. ସରଲ କବିତ କୀରତି ବିମଲ ସୋଇ ଆଦରହିଂ ସୁଜାନ।
ସହଜ ବୟର ବିସରାଇ ରିପୁ ଜୋ ସୁନି କରହିଂ ବଖାନ ॥ 14(କ) ॥

ସୋ ନ ହୋଇ ବିନୁ ବିମଲ ମତି ମୋହି ମତି ବଲ ଅତି ଥୋର।
କରହୁ କୃପା ହରି ଜସ କହୁଁ ପୁନି ପୁନି କରୁଁ ନିହୋର ॥ 14(ଖ) ॥

କବି କୋବିଦ ରଘୁବର ଚରିତ ମାନସ ମଂଜୁ ମରାଲ।
ବାଲ ବିନୟ ସୁନି ସୁରୁଚି ଲଖି ମୋପର ହୋହୁ କୃପାଲ ॥ 14(ଗ) ॥

ସୋ. ବଂଦୁଁ ମୁନି ପଦ କଂଜୁ ରାମାୟନ ଜେହିଂ ନିରମୟୁ।
ସଖର ସୁକୋମଲ ମଂଜୁ ଦୋଷ ରହିତ ଦୂଷନ ସହିତ ॥ 14(ଘ) ॥

ବଂଦୁଁ ଚାରିଉ ବେଦ ଭଵ ବାରିଧି ବୋହିତ ସରିସ।
ଜିନ୍ହହି ନ ସପନେହୁଁ ଖେଦ ବରନତ ରଘୁବର ବିସଦ ଜସୁ ॥ 14(ଙ) ॥

ବଂଦୁଁ ବିଧି ପଦ ରେନୁ ଭଵ ସାଗର ଜେହି କୀନ୍ହ ଜହଁ।
ସଂତ ସୁଧା ସସି ଧେନୁ ପ୍ରଗଟେ ଖଲ ବିଷ ବାରୁନୀ ॥ 14(ଚ) ॥

ଦୋ. ବିବୁଧ ବିପ୍ର ବୁଧ ଗ୍ରହ ଚରନ ବଂଦି କହୁଁ କର ଜୋରି।
ହୋଇ ପ୍ରସନ୍ନ ପୁରଵହୁ ସକଲ ମଂଜୁ ମନୋରଥ ମୋରି ॥ 14(ଛ) ॥

ପୁନି ବଂଦୁଁ ସାରଦ ସୁରସରିତା। ଜୁଗଲ ପୁନୀତ ମନୋହର ଚରିତା ॥
ମଜ୍ଜନ ପାନ ପାପ ହର ଏକା। କହତ ସୁନତ ଏକ ହର ଅବିବେକା ॥
ଗୁର ପିତୁ ମାତୁ ମହେସ ଭଵାନୀ। ପ୍ରନଵୁଁ ଦୀନବଂଧୁ ଦିନ ଦାନୀ ॥
ସେଵକ ସ୍ଵାମି ସଖା ସିୟ ପୀ କେ। ହିତ ନିରୁପଧି ସବ ବିଧି ତୁଲସୀକେ ॥
କଲି ବିଲୋକି ଜଗ ହିତ ହର ଗିରିଜା। ସାବର ମଂତ୍ର ଜାଲ ଜିନ୍ହ ସିରିଜା ॥
ଅନମିଲ ଆଖର ଅରଥ ନ ଜାପୂ। ପ୍ରଗଟ ପ୍ରଭାଉ ମହେସ ପ୍ରତାପୂ ॥
ସୋ ଉମେସ ମୋହି ପର ଅନୁକୂଲା। କରିହିଂ କଥା ମୁଦ ମଂଗଲ ମୂଲା ॥
ସୁମିରି ସିଵା ସିଵ ପାଇ ପସ୍AU। ବରନୁଁ ରାମଚରିତ ଚିତ ଚ୍AU ॥
ଭନିତି ମୋରି ସିଵ କୃପାଁ ବିଭାତୀ। ସସି ସମାଜ ମିଲି ମନହୁଁ ସୁରାତୀ ॥
ଜେ ଏହି କଥହି ସନେହ ସମେତା। କହିହହିଂ ସୁନିହହିଂ ସମୁଝି ସଚେତା ॥
ହୋଇହହିଂ ରାମ ଚରନ ଅନୁରାଗୀ। କଲି ମଲ ରହିତ ସୁମଂଗଲ ଭାଗୀ ॥

ଦୋ. ସପନେହୁଁ ସାଚେହୁଁ ମୋହି ପର ଜୌଂ ହର ଗୌରି ପସାଉ।
ତୌ ଫୁର ହୌ ଜୋ କହେଉଁ ସବ ଭାଷା ଭନିତି ପ୍ରଭାଉ ॥ 15 ॥

ବଂଦୁଁ ଅଵଧ ପୁରୀ ଅତି ପାଵନି। ସରଜୂ ସରି କଲି କଲୁଷ ନସାଵନି ॥
ପ୍ରନଵୁଁ ପୁର ନର ନାରି ବହୋରୀ। ମମତା ଜିନ୍ହ ପର ପ୍ରଭୁହି ନ ଥୋରୀ ॥
ସିୟ ନିଂଦକ ଅଘ ଓଘ ନସାଏ। ଲୋକ ବିସୋକ ବନାଇ ବସାଏ ॥
ବଂଦୁଁ କୌସଲ୍ୟା ଦିସି ପ୍ରାଚୀ। କୀରତି ଜାସୁ ସକଲ ଜଗ ମାଚୀ ॥
ପ୍ରଗଟେଉ ଜହଁ ରଘୁପତି ସସି ଚାରୂ। ବିସ୍ଵ ସୁଖଦ ଖଲ କମଲ ତୁସାରୂ ॥
ଦସରଥ ରାଉ ସହିତ ସବ ରାନୀ। ସୁକୃତ ସୁମଂଗଲ ମୂରତି ମାନୀ ॥
କରୁଁ ପ୍ରନାମ କରମ ମନ ବାନୀ। କରହୁ କୃପା ସୁତ ସେଵକ ଜାନୀ ॥
ଜିନ୍ହହି ବିରଚି ବଡ଼ ଭୟୁ ବିଧାତା। ମହିମା ଅଵଧି ରାମ ପିତୁ ମାତା ॥

ସୋ. ବଂଦୁଁ ଅଵଧ ଭୁଆଲ ସତ୍ୟ ପ୍ରେମ ଜେହି ରାମ ପଦ।
ବିଛୁରତ ଦୀନଦୟାଲ ପ୍ରିୟ ତନୁ ତୃନ ଇଵ ପରିହରେଉ ॥ 16 ॥

ପ୍ରନଵୁଁ ପରିଜନ ସହିତ ବିଦେହୂ। ଜାହି ରାମ ପଦ ଗୂଢ଼ ସନେହୂ ॥
ଜୋଗ ଭୋଗ ମହଁ ରାଖେଉ ଗୋଈ। ରାମ ବିଲୋକତ ପ୍ରଗଟେଉ ସୋଈ ॥
ପ୍ରନଵୁଁ ପ୍ରଥମ ଭରତ କେ ଚରନା। ଜାସୁ ନେମ ବ୍ରତ ଜାଇ ନ ବରନା ॥
ରାମ ଚରନ ପଂକଜ ମନ ଜାସୂ। ଲୁବୁଧ ମଧୁପ ଇଵ ତଜି ନ ପାସୂ ॥
ବଂଦୁଁ ଲଛିମନ ପଦ ଜଲଜାତା। ସୀତଲ ସୁଭଗ ଭଗତ ସୁଖ ଦାତା ॥
ରଘୁପତି କୀରତି ବିମଲ ପତାକା। ଦଂଡ ସମାନ ଭୟୁ ଜସ ଜାକା ॥
ସେଷ ସହସ୍ରସୀସ ଜଗ କାରନ। ଜୋ ଅଵତରେଉ ଭୂମି ଭୟ ଟାରନ ॥
ସଦା ସୋ ସାନୁକୂଲ ରହ ମୋ ପର। କୃପାସିଂଧୁ ସୌମିତ୍ରି ଗୁନାକର ॥
ରିପୁସୂଦନ ପଦ କମଲ ନମାମୀ। ସୂର ସୁସୀଲ ଭରତ ଅନୁଗାମୀ ॥
ମହାଵୀର ବିନଵୁଁ ହନୁମାନା। ରାମ ଜାସୁ ଜସ ଆପ ବଖାନା ॥

ସୋ. ପ୍ରନଵୁଁ ପଵନକୁମାର ଖଲ ବନ ପାଵକ ଗ୍ୟାନଧନ।
ଜାସୁ ହୃଦୟ ଆଗାର ବସହିଂ ରାମ ସର ଚାପ ଧର ॥ 17 ॥

କପିପତି ରୀଛ ନିସାଚର ରାଜା। ଅଂଗଦାଦି ଜେ କୀସ ସମାଜା ॥
ବଂଦୁଁ ସବ କେ ଚରନ ସୁହାଏ। ଅଧମ ସରୀର ରାମ ଜିନ୍ହ ପାଏ ॥
ରଘୁପତି ଚରନ ଉପାସକ ଜେତେ। ଖଗ ମୃଗ ସୁର ନର ଅସୁର ସମେତେ ॥
ବଂଦୁଁ ପଦ ସରୋଜ ସବ କେରେ। ଜେ ବିନୁ କାମ ରାମ କେ ଚେରେ ॥
ସୁକ ସନକାଦି ଭଗତ ମୁନି ନାରଦ। ଜେ ମୁନିବର ବିଗ୍ୟାନ ବିସାରଦ ॥
ପ୍ରନଵୁଁ ସବହିଂ ଧରନି ଧରି ସୀସା। କରହୁ କୃପା ଜନ ଜାନି ମୁନୀସା ॥
ଜନକସୁତା ଜଗ ଜନନି ଜାନକୀ। ଅତିସୟ ପ୍ରିୟ କରୁନା ନିଧାନ କୀ ॥
ତାକେ ଜୁଗ ପଦ କମଲ ମନାଵୁଁ। ଜାସୁ କୃପାଁ ନିରମଲ ମତି ପାଵୁଁ ॥
ପୁନି ମନ ବଚନ କର୍ମ ରଘୁନାୟକ। ଚରନ କମଲ ବଂଦୁଁ ସବ ଲାୟକ ॥
ରାଜିଵନୟନ ଧରେଂ ଧନୁ ସାୟକ। ଭଗତ ବିପତି ଭଂଜନ ସୁଖ ଦାୟକ ॥

ଦୋ. ଗିରା ଅରଥ ଜଲ ବୀଚି ସମ କହିଅତ ଭିନ୍ନ ନ ଭିନ୍ନ।
ବଦୁଁ ସୀତା ରାମ ପଦ ଜିନ୍ହହି ପରମ ପ୍ରିୟ ଖିନ୍ନ ॥ 18 ॥

ବଂଦୁଁ ନାମ ରାମ ରଘୁଵର କୋ। ହେତୁ କୃସାନୁ ଭାନୁ ହିମକର କୋ ॥
ବିଧି ହରି ହରମୟ ବେଦ ପ୍ରାନ ସୋ। ଅଗୁନ ଅନୂପମ ଗୁନ ନିଧାନ ସୋ ॥
ମହାମଂତ୍ର ଜୋଇ ଜପତ ମହେସୂ। କାସୀଂ ମୁକୁତି ହେତୁ ଉପଦେସୂ ॥
ମହିମା ଜାସୁ ଜାନ ଗନରାଉ। ପ୍ରଥମ ପୂଜିଅତ ନାମ ପ୍ରଭ୍AU ॥
ଜାନ ଆଦିକବି ନାମ ପ୍ରତାପୂ। ଭୟୁ ସୁଦ୍ଧ କରି ଉଲଟା ଜାପୂ ॥
ସହସ ନାମ ସମ ସୁନି ସିଵ ବାନୀ। ଜପି ଜେଈ ପିୟ ସଂଗ ଭଵାନୀ ॥
ହରଷେ ହେତୁ ହେରି ହର ହୀ କୋ। କିୟ ଭୂଷନ ତିୟ ଭୂଷନ ତୀ କୋ ॥
ନାମ ପ୍ରଭାଉ ଜାନ ସିଵ ନୀକୋ। କାଲକୂଟ ଫଲୁ ଦୀନ୍ହ ଅମୀ କୋ ॥

ଦୋ. ବରଷା ରିତୁ ରଘୁପତି ଭଗତି ତୁଲସୀ ସାଲି ସୁଦାସ ॥
ରାମ ନାମ ବର ବରନ ଜୁଗ ସାଵନ ଭାଦଵ ମାସ ॥ 19 ॥

ଆଖର ମଧୁର ମନୋହର ଦୋଊ। ବରନ ବିଲୋଚନ ଜନ ଜିୟ ଜୋଊ ॥
ସୁମିରତ ସୁଲଭ ସୁଖଦ ସବ କାହୂ। ଲୋକ ଲାହୁ ପରଲୋକ ନିବାହୂ ॥
କହତ ସୁନତ ସୁମିରତ ସୁଠି ନୀକେ। ରାମ ଲଖନ ସମ ପ୍ରିୟ ତୁଲସୀ କେ ॥
ବରନତ ବରନ ପ୍ରୀତି ବିଲଗାତୀ। ବ୍ରହ୍ମ ଜୀଵ ସମ ସହଜ ସଁଘାତୀ ॥
ନର ନାରାୟନ ସରିସ ସୁଭ୍ରାତା। ଜଗ ପାଲକ ବିସେଷି ଜନ ତ୍ରାତା ॥
ଭଗତି ସୁତିୟ କଲ କରନ ବିଭୂଷନ। ଜଗ ହିତ ହେତୁ ବିମଲ ବିଧୁ ପୂଷନ ।
ସ୍ଵାଦ ତୋଷ ସମ ସୁଗତି ସୁଧା କେ। କମଠ ସେଷ ସମ ଧର ବସୁଧା କେ ॥
ଜନ ମନ ମଂଜୁ କଂଜ ମଧୁକର ସେ। ଜୀହ ଜସୋମତି ହରି ହଲଧର ସେ ॥

ଦୋ. ଏକୁ ଛତ୍ରୁ ଏକୁ ମୁକୁଟମନି ସବ ବରନନି ପର ଜୌ।
ତୁଲସୀ ରଘୁବର ନାମ କେ ବରନ ବିରାଜତ ଦୌ ॥ 20 ॥

ସମୁଝତ ସରିସ ନାମ ଅରୁ ନାମୀ। ପ୍ରୀତି ପରସପର ପ୍ରଭୁ ଅନୁଗାମୀ ॥
ନାମ ରୂପ ଦୁଇ ଈସ ଉପାଧୀ। ଅକଥ ଅନାଦି ସୁସାମୁଝି ସାଧୀ ॥
କୋ ବଡ଼ ଛୋଟ କହତ ଅପରାଧୂ। ସୁନି ଗୁନ ଭେଦ ସମୁଝିହହିଂ ସାଧୂ ॥
ଦେଖିଅହିଂ ରୂପ ନାମ ଆଧୀନା। ରୂପ ଗ୍ୟାନ ନହିଂ ନାମ ବିହୀନା ॥
ରୂପ ବିସେଷ ନାମ ବିନୁ ଜାନେଂ। କରତଲ ଗତ ନ ପରହିଂ ପହିଚାନେମ୍ ॥
ସୁମିରିଅ ନାମ ରୂପ ବିନୁ ଦେଖେଂ। ଆଵତ ହୃଦୟଁ ସନେହ ବିସେଷେମ୍ ॥
ନାମ ରୂପ ଗତି ଅକଥ କହାନୀ। ସମୁଝତ ସୁଖଦ ନ ପରତି ବଖାନୀ ॥
ଅଗୁନ ସଗୁନ ବିଚ ନାମ ସୁସାଖୀ। ଉଭୟ ପ୍ରବୋଧକ ଚତୁର ଦୁଭାଷୀ ॥

ଦୋ. ରାମ ନାମ ମନିଦୀପ ଧରୁ ଜୀହ ଦେହରୀ ଦ୍ଵାର।
ତୁଲସୀ ଭୀତର ବାହେରହୁଁ ଜୌଂ ଚାହସି ଉଜିଆର ॥ 21 ॥

ନାମ ଜୀହଁ ଜପି ଜାଗହିଂ ଜୋଗୀ। ବିରତି ବିରଂଚି ପ୍ରପଂଚ ବିୟୋଗୀ ॥
ବ୍ରହ୍ମସୁଖହି ଅନୁଭଵହିଂ ଅନୂପା। ଅକଥ ଅନାମୟ ନାମ ନ ରୂପା ॥
ଜାନା ଚହହିଂ ଗୂଢ଼ ଗତି ଜେଊ। ନାମ ଜୀହଁ ଜପି ଜାନହିଂ ତେଊ ॥
ସାଧକ ନାମ ଜପହିଂ ଲୟ ଲାଏଁ। ହୋହିଂ ସିଦ୍ଧ ଅନିମାଦିକ ପାଏଁ ॥
ଜପହିଂ ନାମୁ ଜନ ଆରତ ଭାରୀ। ମିଟହିଂ କୁସଂକଟ ହୋହିଂ ସୁଖାରୀ ॥
ରାମ ଭଗତ ଜଗ ଚାରି ପ୍ରକାରା। ସୁକୃତୀ ଚାରିଉ ଅନଘ ଉଦାରା ॥
ଚହୂ ଚତୁର କହୁଁ ନାମ ଅଧାରା। ଗ୍ୟାନୀ ପ୍ରଭୁହି ବିସେଷି ପିଆରା ॥
ଚହୁଁ ଜୁଗ ଚହୁଁ ଶ୍ରୁତି ନା ପ୍ରଭ୍AU। କଲି ବିସେଷି ନହିଂ ଆନ ଉପ୍AU ॥

ଦୋ. ସକଲ କାମନା ହୀନ ଜେ ରାମ ଭଗତି ରସ ଲୀନ।
ନାମ ସୁପ୍ରେମ ପିୟୂଷ ହଦ ତିନ୍ହହୁଁ କିଏ ମନ ମୀନ ॥ 22 ॥

ଅଗୁନ ସଗୁନ ଦୁଇ ବ୍ରହ୍ମ ସରୂପା। ଅକଥ ଅଗାଧ ଅନାଦି ଅନୂପା ॥
ମୋରେଂ ମତ ବଡ଼ ନାମୁ ଦୁହୂ ତେଂ। କିଏ ଜେହିଂ ଜୁଗ ନିଜ ବସ ନିଜ ବୂତେମ୍ ॥
ପ୍ରୋଢ଼ଇ ସୁଜନ ଜନି ଜାନହିଂ ଜନ କୀ। କହୁଁ ପ୍ରତୀତି ପ୍ରୀତି ରୁଚି ମନ କୀ ॥
ଏକୁ ଦାରୁଗତ ଦେଖିଅ ଏକୂ। ପାଵକ ସମ ଜୁଗ ବ୍ରହ୍ମ ବିବେକୂ ॥
ଉଭୟ ଅଗମ ଜୁଗ ସୁଗମ ନାମ ତେଂ। କହେଉଁ ନାମୁ ବଡ଼ ବ୍ରହ୍ମ ରାମ ତେମ୍ ॥
ବ୍ୟାପକୁ ଏକୁ ବ୍ରହ୍ମ ଅବିନାସୀ। ସତ ଚେତନ ଧନ ଆନଁଦ ରାସୀ ॥
ଅସ ପ୍ରଭୁ ହୃଦୟଁ ଅଛତ ଅବିକାରୀ। ସକଲ ଜୀଵ ଜଗ ଦୀନ ଦୁଖାରୀ ॥
ନାମ ନିରୂପନ ନାମ ଜତନ ତେଂ। ସୌ ପ୍ରଗଟତ ଜିମି ମୋଲ ରତନ ତେମ୍ ॥

ଦୋ. ନିରଗୁନ ତେଂ ଏହି ଭାଁତି ବଡ଼ ନାମ ପ୍ରଭାଉ ଅପାର।
କହୁଁ ନାମୁ ବଡ଼ ରାମ ତେଂ ନିଜ ବିଚାର ଅନୁସାର ॥ 23 ॥

ରାମ ଭଗତ ହିତ ନର ତନୁ ଧାରୀ। ସହି ସଂକଟ କିଏ ସାଧୁ ସୁଖାରୀ ॥
ନାମୁ ସପ୍ରେମ ଜପତ ଅନୟାସା। ଭଗତ ହୋହିଂ ମୁଦ ମଂଗଲ ବାସା ॥
ରାମ ଏକ ତାପସ ତିୟ ତାରୀ। ନାମ କୋଟି ଖଲ କୁମତି ସୁଧାରୀ ॥
ରିଷି ହିତ ରାମ ସୁକେତୁସୁତା କୀ। ସହିତ ସେନ ସୁତ କୀନ୍ହ ବିବାକୀ ॥
ସହିତ ଦୋଷ ଦୁଖ ଦାସ ଦୁରାସା। ଦଲି ନାମୁ ଜିମି ରବି ନିସି ନାସା ॥
ଭଂଜେଉ ରାମ ଆପୁ ଭଵ ଚାପୂ। ଭଵ ଭୟ ଭଂଜନ ନାମ ପ୍ରତାପୂ ॥
ଦଂଡକ ବନୁ ପ୍ରଭୁ କୀନ୍ହ ସୁହାଵନ। ଜନ ମନ ଅମିତ ନାମ କିଏ ପାଵନ ॥ ।
ନିସିଚର ନିକର ଦଲେ ରଘୁନଂଦନ। ନାମୁ ସକଲ କଲି କଲୁଷ ନିକଂଦନ ॥

ଦୋ. ସବରୀ ଗୀଧ ସୁସେଵକନି ସୁଗତି ଦୀନ୍ହି ରଘୁନାଥ।
ନାମ ଉଧାରେ ଅମିତ ଖଲ ବେଦ ବିଦିତ ଗୁନ ଗାଥ ॥ 24 ॥

ରାମ ସୁକଂଠ ବିଭୀଷନ ଦୋଊ। ରାଖେ ସରନ ଜାନ ସବୁ କୋଊ ॥
ନାମ ଗରୀବ ଅନେକ ନେଵାଜେ। ଲୋକ ବେଦ ବର ବିରିଦ ବିରାଜେ ॥
ରାମ ଭାଲୁ କପି କଟକୁ ବଟୋରା। ସେତୁ ହେତୁ ଶ୍ରମୁ କୀନ୍ହ ନ ଥୋରା ॥
ନାମୁ ଲେତ ଭଵସିଂଧୁ ସୁଖାହୀଂ। କରହୁ ବିଚାରୁ ସୁଜନ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ରାମ ସକୁଲ ରନ ରାଵନୁ ମାରା। ସୀୟ ସହିତ ନିଜ ପୁର ପଗୁ ଧାରା ॥
ରାଜା ରାମୁ ଅଵଧ ରଜଧାନୀ। ଗାଵତ ଗୁନ ସୁର ମୁନି ବର ବାନୀ ॥
ସେଵକ ସୁମିରତ ନାମୁ ସପ୍ରୀତୀ। ବିନୁ ଶ୍ରମ ପ୍ରବଲ ମୋହ ଦଲୁ ଜୀତୀ ॥
ଫିରତ ସନେହଁ ମଗନ ସୁଖ ଅପନେଂ। ନାମ ପ୍ରସାଦ ସୋଚ ନହିଂ ସପନେମ୍ ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମ ରାମ ତେଂ ନାମୁ ବଡ଼ ବର ଦାୟକ ବର ଦାନି।
ରାମଚରିତ ସତ କୋଟି ମହଁ ଲିୟ ମହେସ ଜିୟଁ ଜାନି ॥ 25 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ପହଲା ଵିଶ୍ରାମ
ନାମ ପ୍ରସାଦ ସଂଭୁ ଅବିନାସୀ। ସାଜୁ ଅମଂଗଲ ମଂଗଲ ରାସୀ ॥
ସୁକ ସନକାଦି ସିଦ୍ଧ ମୁନି ଜୋଗୀ। ନାମ ପ୍ରସାଦ ବ୍ରହ୍ମସୁଖ ଭୋଗୀ ॥
ନାରଦ ଜାନେଉ ନାମ ପ୍ରତାପୂ। ଜଗ ପ୍ରିୟ ହରି ହରି ହର ପ୍ରିୟ ଆପୂ ॥
ନାମୁ ଜପତ ପ୍ରଭୁ କୀନ୍ହ ପ୍ରସାଦୂ। ଭଗତ ସିରୋମନି ଭେ ପ୍ରହଲାଦୂ ॥
ଧ୍ରୁଵଁ ସଗଲାନି ଜପେଉ ହରି ନ୍AUଁ। ପାୟୁ ଅଚଲ ଅନୂପମ ଠ୍AUଁ ॥
ସୁମିରି ପଵନସୁତ ପାଵନ ନାମୂ। ଅପନେ ବସ କରି ରାଖେ ରାମୂ ॥
ଅପତୁ ଅଜାମିଲୁ ଗଜୁ ଗନିକ୍AU। ଭେ ମୁକୁତ ହରି ନାମ ପ୍ରଭ୍AU ॥
କହୌଂ କହାଁ ଲଗି ନାମ ବଡ଼ଆଈ। ରାମୁ ନ ସକହିଂ ନାମ ଗୁନ ଗାଈ ॥

ଦୋ. ନାମୁ ରାମ କୋ କଲପତରୁ କଲି କଲ୍ୟାନ ନିଵାସୁ।
ଜୋ ସୁମିରତ ଭୟୋ ଭାଁଗ ତେଂ ତୁଲସୀ ତୁଲସୀଦାସୁ ॥ 26 ॥

ଚହୁଁ ଜୁଗ ତୀନି କାଲ ତିହୁଁ ଲୋକା। ଭେ ନାମ ଜପି ଜୀଵ ବିସୋକା ॥
ବେଦ ପୁରାନ ସଂତ ମତ ଏହୂ। ସକଲ ସୁକୃତ ଫଲ ରାମ ସନେହୂ ॥
ଧ୍ୟାନୁ ପ୍ରଥମ ଜୁଗ ମଖବିଧି ଦୂଜେଂ। ଦ୍ଵାପର ପରିତୋଷତ ପ୍ରଭୁ ପୂଜେମ୍ ॥
କଲି କେଵଲ ମଲ ମୂଲ ମଲୀନା। ପାପ ପୟୋନିଧି ଜନ ଜନ ମୀନା ॥
ନାମ କାମତରୁ କାଲ କରାଲା। ସୁମିରତ ସମନ ସକଲ ଜଗ ଜାଲା ॥
ରାମ ନାମ କଲି ଅଭିମତ ଦାତା। ହିତ ପରଲୋକ ଲୋକ ପିତୁ ମାତା ॥
ନହିଂ କଲି କରମ ନ ଭଗତି ବିବେକୂ। ରାମ ନାମ ଅଵଲଂବନ ଏକୂ ॥
କାଲନେମି କଲି କପଟ ନିଧାନୂ। ନାମ ସୁମତି ସମରଥ ହନୁମାନୂ ॥

ଦୋ. ରାମ ନାମ ନରକେସରୀ କନକକସିପୁ କଲିକାଲ।
ଜାପକ ଜନ ପ୍ରହଲାଦ ଜିମି ପାଲିହି ଦଲି ସୁରସାଲ ॥ 27 ॥

ଭାୟଁ କୁଭାୟଁ ଅନଖ ଆଲସହୂଁ। ନାମ ଜପତ ମଂଗଲ ଦିସି ଦସହୂଁ ॥
ସୁମିରି ସୋ ନାମ ରାମ ଗୁନ ଗାଥା। କରୁଁ ନାଇ ରଘୁନାଥହି ମାଥା ॥
ମୋରି ସୁଧାରିହି ସୋ ସବ ଭାଁତୀ। ଜାସୁ କୃପା ନହିଂ କୃପାଁ ଅଘାତୀ ॥
ରାମ ସୁସ୍ଵାମି କୁସେଵକୁ ମୋସୋ। ନିଜ ଦିସି ଦୈଖି ଦୟାନିଧି ପୋସୋ ॥
ଲୋକହୁଁ ବେଦ ସୁସାହିବ ରୀତୀଂ। ବିନୟ ସୁନତ ପହିଚାନତ ପ୍ରୀତୀ ॥
ଗନୀ ଗରୀବ ଗ୍ରାମନର ନାଗର। ପଂଡିତ ମୂଢ଼ ମଲୀନ ଉଜାଗର ॥
ସୁକବି କୁକବି ନିଜ ମତି ଅନୁହାରୀ। ନୃପହି ସରାହତ ସବ ନର ନାରୀ ॥
ସାଧୁ ସୁଜାନ ସୁସୀଲ ନୃପାଲା। ଈସ ଅଂସ ଭଵ ପରମ କୃପାଲା ॥
ସୁନି ସନମାନହିଂ ସବହି ସୁବାନୀ। ଭନିତି ଭଗତି ନତି ଗତି ପହିଚାନୀ ॥
ୟହ ପ୍ରାକୃତ ମହିପାଲ ସୁଭ୍AU। ଜାନ ସିରୋମନି କୋସଲର୍AU ॥
ରୀଝତ ରାମ ସନେହ ନିସୋତେଂ। କୋ ଜଗ ମଂଦ ମଲିନମତି ମୋତେମ୍ ॥

ଦୋ. ସଠ ସେଵକ କୀ ପ୍ରୀତି ରୁଚି ରଖିହହିଂ ରାମ କୃପାଲୁ।
ଉପଲ କିଏ ଜଲଜାନ ଜେହିଂ ସଚିଵ ସୁମତି କପି ଭାଲୁ ॥ 28(କ) ॥

ହୌହୁ କହାଵତ ସବୁ କହତ ରାମ ସହତ ଉପହାସ।
ସାହିବ ସୀତାନାଥ ସୋ ସେଵକ ତୁଲସୀଦାସ ॥ 28(ଖ) ॥

ଅତି ବଡ଼ଇ ମୋରି ଢିଠାଈ ଖୋରୀ। ସୁନି ଅଘ ନରକହୁଁ ନାକ ସକୋରୀ ॥
ସମୁଝି ସହମ ମୋହି ଅପଡର ଅପନେଂ। ସୋ ସୁଧି ରାମ କୀନ୍ହି ନହିଂ ସପନେମ୍ ॥
ସୁନି ଅଵଲୋକି ସୁଚିତ ଚଖ ଚାହୀ। ଭଗତି ମୋରି ମତି ସ୍ଵାମି ସରାହୀ ॥
କହତ ନସାଇ ହୋଇ ହିୟଁ ନୀକୀ। ରୀଝତ ରାମ ଜାନି ଜନ ଜୀ କୀ ॥
ରହତି ନ ପ୍ରଭୁ ଚିତ ଚୂକ କିଏ କୀ। କରତ ସୁରତି ସୟ ବାର ହିଏ କୀ ॥
ଜେହିଂ ଅଘ ବଧେଉ ବ୍ୟାଧ ଜିମି ବାଲୀ। ଫିରି ସୁକଂଠ ସୋଇ କୀନ୍ହ କୁଚାଲୀ ॥
ସୋଇ କରତୂତି ବିଭୀଷନ କେରୀ। ସପନେହୁଁ ସୋ ନ ରାମ ହିୟଁ ହେରୀ ॥
ତେ ଭରତହି ଭେଂଟତ ସନମାନେ। ରାଜସଭାଁ ରଘୁବୀର ବଖାନେ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ତରୁ ତର କପି ଡାର ପର ତେ କିଏ ଆପୁ ସମାନ ॥
ତୁଲସୀ କହୂଁ ନ ରାମ ସେ ସାହିବ ସୀଲନିଧାନ ॥ 29(କ) ॥

ରାମ ନିକାଈଂ ରାଵରୀ ହୈ ସବହୀ କୋ ନୀକ।
ଜୋଂ ୟହ ସାଁଚୀ ହୈ ସଦା ତୌ ନୀକୋ ତୁଲସୀକ ॥ 29(ଖ) ॥

ଏହି ବିଧି ନିଜ ଗୁନ ଦୋଷ କହି ସବହି ବହୁରି ସିରୁ ନାଇ।
ବରନୁଁ ରଘୁବର ବିସଦ ଜସୁ ସୁନି କଲି କଲୁଷ ନସାଇ ॥ 29(ଗ) ॥

ଜାଗବଲିକ ଜୋ କଥା ସୁହାଈ। ଭରଦ୍ଵାଜ ମୁନିବରହି ସୁନାଈ ॥
କହିହୁଁ ସୋଇ ସଂବାଦ ବଖାନୀ। ସୁନହୁଁ ସକଲ ସଜ୍ଜନ ସୁଖୁ ମାନୀ ॥
ସଂଭୁ କୀନ୍ହ ୟହ ଚରିତ ସୁହାଵା। ବହୁରି କୃପା କରି ଉମହି ସୁନାଵା ॥
ସୋଇ ସିଵ କାଗଭୁସୁଂଡିହି ଦୀନ୍ହା। ରାମ ଭଗତ ଅଧିକାରୀ ଚୀନ୍ହା ॥
ତେହି ସନ ଜାଗବଲିକ ପୁନି ପାଵା। ତିନ୍ହ ପୁନି ଭରଦ୍ଵାଜ ପ୍ରତି ଗାଵା ॥
ତେ ଶ୍ରୋତା ବକତା ସମସୀଲା। ସଵଁଦରସୀ ଜାନହିଂ ହରିଲୀଲା ॥
ଜାନହିଂ ତୀନି କାଲ ନିଜ ଗ୍ୟାନା। କରତଲ ଗତ ଆମଲକ ସମାନା ॥
ଔରୁ ଜେ ହରିଭଗତ ସୁଜାନା। କହହିଂ ସୁନହିଂ ସମୁଝହିଂ ବିଧି ନାନା ॥

ଦୋ. ମୈ ପୁନି ନିଜ ଗୁର ସନ ସୁନୀ କଥା ସୋ ସୂକରଖେତ।
ସମୁଝୀ ନହି ତସି ବାଲପନ ତବ ଅତି ରହେଉଁ ଅଚେତ ॥ 30(କ) ॥

ଶ୍ରୋତା ବକତା ଗ୍ୟାନନିଧି କଥା ରାମ କୈ ଗୂଢ଼।
କିମି ସମୁଝୌଂ ମୈ ଜୀଵ ଜଡ଼ କଲି ମଲ ଗ୍ରସିତ ବିମୂଢ଼ ॥ 30(ଖ)

ତଦପି କହୀ ଗୁର ବାରହିଂ ବାରା। ସମୁଝି ପରୀ କଛୁ ମତି ଅନୁସାରା ॥
ଭାଷାବଦ୍ଧ କରବି ମୈଂ ସୋଈ। ମୋରେଂ ମନ ପ୍ରବୋଧ ଜେହିଂ ହୋଈ ॥
ଜସ କଛୁ ବୁଧି ବିବେକ ବଲ ମେରେଂ। ତସ କହିହୁଁ ହିୟଁ ହରି କେ ପ୍ରେରେମ୍ ॥
ନିଜ ସଂଦେହ ମୋହ ଭ୍ରମ ହରନୀ। କରୁଁ କଥା ଭଵ ସରିତା ତରନୀ ॥
ବୁଧ ବିଶ୍ରାମ ସକଲ ଜନ ରଂଜନି। ରାମକଥା କଲି କଲୁଷ ବିଭଂଜନି ॥
ରାମକଥା କଲି ପଂନଗ ଭରନୀ। ପୁନି ବିବେକ ପାଵକ କହୁଁ ଅରନୀ ॥
ରାମକଥା କଲି କାମଦ ଗାଈ। ସୁଜନ ସଜୀଵନି ମୂରି ସୁହାଈ ॥
ସୋଇ ବସୁଧାତଲ ସୁଧା ତରଂଗିନି। ଭୟ ଭଂଜନି ଭ୍ରମ ଭେକ ଭୁଅଂଗିନି ॥
ଅସୁର ସେନ ସମ ନରକ ନିକଂଦିନି। ସାଧୁ ବିବୁଧ କୁଲ ହିତ ଗିରିନଂଦିନି ॥
ସଂତ ସମାଜ ପୟୋଧି ରମା ସୀ। ବିସ୍ଵ ଭାର ଭର ଅଚଲ ଛମା ସୀ ॥
ଜମ ଗନ ମୁହଁ ମସି ଜଗ ଜମୁନା ସୀ। ଜୀଵନ ମୁକୁତି ହେତୁ ଜନୁ କାସୀ ॥
ରାମହି ପ୍ରିୟ ପାଵନି ତୁଲସୀ ସୀ। ତୁଲସିଦାସ ହିତ ହିୟଁ ହୁଲସୀ ସୀ ॥
ସିଵପ୍ରୟ ମେକଲ ସୈଲ ସୁତା ସୀ। ସକଲ ସିଦ୍ଧି ସୁଖ ସଂପତି ରାସୀ ॥
ସଦଗୁନ ସୁରଗନ ଅଂବ ଅଦିତି ସୀ। ରଘୁବର ଭଗତି ପ୍ରେମ ପରମିତି ସୀ ॥

ଦୋ. ରାମ କଥା ମଂଦାକିନୀ ଚିତ୍ରକୂଟ ଚିତ ଚାରୁ।
ତୁଲସୀ ସୁଭଗ ସନେହ ବନ ସିୟ ରଘୁବୀର ବିହାରୁ ॥ 31 ॥

ରାମ ଚରିତ ଚିଂତାମନି ଚାରୂ। ସଂତ ସୁମତି ତିୟ ସୁଭଗ ସିଂଗାରୂ ॥
ଜଗ ମଂଗଲ ଗୁନ ଗ୍ରାମ ରାମ କେ। ଦାନି ମୁକୁତି ଧନ ଧରମ ଧାମ କେ ॥
ସଦଗୁର ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ଜୋଗ କେ। ବିବୁଧ ବୈଦ ଭଵ ଭୀମ ରୋଗ କେ ॥
ଜନନି ଜନକ ସିୟ ରାମ ପ୍ରେମ କେ। ବୀଜ ସକଲ ବ୍ରତ ଧରମ ନେମ କେ ॥
ସମନ ପାପ ସଂତାପ ସୋକ କେ। ପ୍ରିୟ ପାଲକ ପରଲୋକ ଲୋକ କେ ॥
ସଚିଵ ସୁଭଟ ଭୂପତି ବିଚାର କେ। କୁଂଭଜ ଲୋଭ ଉଦଧି ଅପାର କେ ॥
କାମ କୋହ କଲିମଲ କରିଗନ କେ। କେହରି ସାଵକ ଜନ ମନ ବନ କେ ॥
ଅତିଥି ପୂଜ୍ୟ ପ୍ରିୟତମ ପୁରାରି କେ। କାମଦ ଘନ ଦାରିଦ ଦଵାରି କେ ॥
ମଂତ୍ର ମହାମନି ବିଷୟ ବ୍ୟାଲ କେ। ମେଟତ କଠିନ କୁଅଂକ ଭାଲ କେ ॥
ହରନ ମୋହ ତମ ଦିନକର କର ସେ। ସେଵକ ସାଲି ପାଲ ଜଲଧର ସେ ॥
ଅଭିମତ ଦାନି ଦେଵତରୁ ବର ସେ। ସେଵତ ସୁଲଭ ସୁଖଦ ହରି ହର ସେ ॥
ସୁକବି ସରଦ ନଭ ମନ ଉଡଗନ ସେ। ରାମଭଗତ ଜନ ଜୀଵନ ଧନ ସେ ॥
ସକଲ ସୁକୃତ ଫଲ ଭୂରି ଭୋଗ ସେ। ଜଗ ହିତ ନିରୁପଧି ସାଧୁ ଲୋଗ ସେ ॥
ସେଵକ ମନ ମାନସ ମରାଲ ସେ। ପାଵକ ଗଂଗ ତଂରଗ ମାଲ ସେ ॥

ଦୋ. କୁପଥ କୁତରକ କୁଚାଲି କଲି କପଟ ଦଂଭ ପାଷଂଡ।
ଦହନ ରାମ ଗୁନ ଗ୍ରାମ ଜିମି ଇଂଧନ ଅନଲ ପ୍ରଚଂଡ ॥ 32(କ) ॥

ରାମଚରିତ ରାକେସ କର ସରିସ ସୁଖଦ ସବ କାହୁ।
ସଜ୍ଜନ କୁମୁଦ ଚକୋର ଚିତ ହିତ ବିସେଷି ବଡ଼ ଲାହୁ ॥ 32(ଖ) ॥

କୀନ୍ହି ପ୍ରସ୍ନ ଜେହି ଭାଁତି ଭଵାନୀ। ଜେହି ବିଧି ସଂକର କହା ବଖାନୀ ॥
ସୋ ସବ ହେତୁ କହବ ମୈଂ ଗାଈ। କଥାପ୍ରବଂଧ ବିଚିତ୍ର ବନାଈ ॥
ଜେହି ୟହ କଥା ସୁନୀ ନହିଂ ହୋଈ। ଜନି ଆଚରଜୁ କରୈଂ ସୁନି ସୋଈ ॥
କଥା ଅଲୌକିକ ସୁନହିଂ ଜେ ଗ୍ୟାନୀ। ନହିଂ ଆଚରଜୁ କରହିଂ ଅସ ଜାନୀ ॥
ରାମକଥା କୈ ମିତି ଜଗ ନାହୀଂ। ଅସି ପ୍ରତୀତି ତିନ୍ହ କେ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ନାନା ଭାଁତି ରାମ ଅଵତାରା। ରାମାୟନ ସତ କୋଟି ଅପାରା ॥
କଲପଭେଦ ହରିଚରିତ ସୁହାଏ। ଭାଁତି ଅନେକ ମୁନୀସନ୍ହ ଗାଏ ॥
କରିଅ ନ ସଂସୟ ଅସ ଉର ଆନୀ। ସୁନିଅ କଥା ସାରଦ ରତି ମାନୀ ॥

ଦୋ. ରାମ ଅନଂତ ଅନଂତ ଗୁନ ଅମିତ କଥା ବିସ୍ତାର।
ସୁନି ଆଚରଜୁ ନ ମାନିହହିଂ ଜିନ୍ହ କେଂ ବିମଲ ବିଚାର ॥ 33 ॥

ଏହି ବିଧି ସବ ସଂସୟ କରି ଦୂରୀ। ସିର ଧରି ଗୁର ପଦ ପଂକଜ ଧୂରୀ ॥
ପୁନି ସବହୀ ବିନଵୁଁ କର ଜୋରୀ। କରତ କଥା ଜେହିଂ ଲାଗ ନ ଖୋରୀ ॥
ସାଦର ସିଵହି ନାଇ ଅବ ମାଥା। ବରନୁଁ ବିସଦ ରାମ ଗୁନ ଗାଥା ॥
ସଂବତ ସୋରହ ସୈ ଏକତୀସା। କରୁଁ କଥା ହରି ପଦ ଧରି ସୀସା ॥
ନୌମୀ ଭୌମ ବାର ମଧୁ ମାସା। ଅଵଧପୁରୀଂ ୟହ ଚରିତ ପ୍ରକାସା ॥
ଜେହି ଦିନ ରାମ ଜନମ ଶ୍ରୁତି ଗାଵହିଂ। ତୀରଥ ସକଲ ତହାଁ ଚଲି ଆଵହିମ୍ ॥
ଅସୁର ନାଗ ଖଗ ନର ମୁନି ଦେଵା। ଆଇ କରହିଂ ରଘୁନାୟକ ସେଵା ॥
ଜନ୍ମ ମହୋତ୍ସଵ ରଚହିଂ ସୁଜାନା। କରହିଂ ରାମ କଲ କୀରତି ଗାନା ॥

ଦୋ. ମଜ୍ଜହି ସଜ୍ଜନ ବୃଂଦ ବହୁ ପାଵନ ସରଜୂ ନୀର।
ଜପହିଂ ରାମ ଧରି ଧ୍ୟାନ ଉର ସୁଂଦର ସ୍ୟାମ ସରୀର ॥ 34 ॥

ଦରସ ପରସ ମଜ୍ଜନ ଅରୁ ପାନା। ହରି ପାପ କହ ବେଦ ପୁରାନା ॥
ନଦୀ ପୁନୀତ ଅମିତ ମହିମା ଅତି। କହି ନ ସକି ସାରଦ ବିମଲମତି ॥
ରାମ ଧାମଦା ପୁରୀ ସୁହାଵନି। ଲୋକ ସମସ୍ତ ବିଦିତ ଅତି ପାଵନି ॥
ଚାରି ଖାନି ଜଗ ଜୀଵ ଅପାରା। ଅଵଧ ତଜେ ତନୁ ନହି ସଂସାରା ॥
ସବ ବିଧି ପୁରୀ ମନୋହର ଜାନୀ। ସକଲ ସିଦ୍ଧିପ୍ରଦ ମଂଗଲ ଖାନୀ ॥
ବିମଲ କଥା କର କୀନ୍ହ ଅରଂଭା। ସୁନତ ନସାହିଂ କାମ ମଦ ଦଂଭା ॥
ରାମଚରିତମାନସ ଏହି ନାମା। ସୁନତ ଶ୍ରଵନ ପାଇଅ ବିଶ୍ରାମା ॥
ମନ କରି ଵିଷୟ ଅନଲ ବନ ଜରୀ। ହୋଇ ସୁଖୀ ଜୌ ଏହିଂ ସର ପରୀ ॥
ରାମଚରିତମାନସ ମୁନି ଭାଵନ। ବିରଚେଉ ସଂଭୁ ସୁହାଵନ ପାଵନ ॥
ତ୍ରିବିଧ ଦୋଷ ଦୁଖ ଦାରିଦ ଦାଵନ। କଲି କୁଚାଲି କୁଲି କଲୁଷ ନସାଵନ ॥
ରଚି ମହେସ ନିଜ ମାନସ ରାଖା। ପାଇ ସୁସମୁ ସିଵା ସନ ଭାଷା ॥
ତାତେଂ ରାମଚରିତମାନସ ବର। ଧରେଉ ନାମ ହିୟଁ ହେରି ହରଷି ହର ॥
କହୁଁ କଥା ସୋଇ ସୁଖଦ ସୁହାଈ। ସାଦର ସୁନହୁ ସୁଜନ ମନ ଲାଈ ॥

ଦୋ. ଜସ ମାନସ ଜେହି ବିଧି ଭୟୁ ଜଗ ପ୍ରଚାର ଜେହି ହେତୁ।
ଅବ ସୋଇ କହୁଁ ପ୍ରସଂଗ ସବ ସୁମିରି ଉମା ବୃଷକେତୁ ॥ 35 ॥

ସଂଭୁ ପ୍ରସାଦ ସୁମତି ହିୟଁ ହୁଲସୀ। ରାମଚରିତମାନସ କବି ତୁଲସୀ ॥
କରି ମନୋହର ମତି ଅନୁହାରୀ। ସୁଜନ ସୁଚିତ ସୁନି ଲେହୁ ସୁଧାରୀ ॥
ସୁମତି ଭୂମି ଥଲ ହୃଦୟ ଅଗାଧୂ। ବେଦ ପୁରାନ ଉଦଧି ଘନ ସାଧୂ ॥
ବରଷହିଂ ରାମ ସୁଜସ ବର ବାରୀ। ମଧୁର ମନୋହର ମଂଗଲକାରୀ ॥
ଲୀଲା ସଗୁନ ଜୋ କହହିଂ ବଖାନୀ। ସୋଇ ସ୍ଵଚ୍ଛତା କରି ମଲ ହାନୀ ॥
ପ୍ରେମ ଭଗତି ଜୋ ବରନି ନ ଜାଈ। ସୋଇ ମଧୁରତା ସୁସୀତଲତାଈ ॥
ସୋ ଜଲ ସୁକୃତ ସାଲି ହିତ ହୋଈ। ରାମ ଭଗତ ଜନ ଜୀଵନ ସୋଈ ॥
ମେଧା ମହି ଗତ ସୋ ଜଲ ପାଵନ। ସକିଲି ଶ୍ରଵନ ମଗ ଚଲେଉ ସୁହାଵନ ॥
ଭରେଉ ସୁମାନସ ସୁଥଲ ଥିରାନା। ସୁଖଦ ସୀତ ରୁଚି ଚାରୁ ଚିରାନା ॥

ଦୋ. ସୁଠି ସୁଂଦର ସଂବାଦ ବର ବିରଚେ ବୁଦ୍ଧି ବିଚାରି।
ତେଇ ଏହି ପାଵନ ସୁଭଗ ସର ଘାଟ ମନୋହର ଚାରି ॥ 36 ॥

ସପ୍ତ ପ୍ରବଂଧ ସୁଭଗ ସୋପାନା। ଗ୍ୟାନ ନୟନ ନିରଖତ ମନ ମାନା ॥
ରଘୁପତି ମହିମା ଅଗୁନ ଅବାଧା। ବରନବ ସୋଇ ବର ବାରି ଅଗାଧା ॥
ରାମ ସୀୟ ଜସ ସଲିଲ ସୁଧାସମ। ଉପମା ବୀଚି ବିଲାସ ମନୋରମ ॥
ପୁରିନି ସଘନ ଚାରୁ ଚୌପାଈ। ଜୁଗୁତି ମଂଜୁ ମନି ସୀପ ସୁହାଈ ॥
ଛଂଦ ସୋରଠା ସୁଂଦର ଦୋହା। ସୋଇ ବହୁରଂଗ କମଲ କୁଲ ସୋହା ॥
ଅରଥ ଅନୂପ ସୁମାଵ ସୁଭାସା। ସୋଇ ପରାଗ ମକରଂଦ ସୁବାସା ॥
ସୁକୃତ ପୁଂଜ ମଂଜୁଲ ଅଲି ମାଲା। ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ବିଚାର ମରାଲା ॥
ଧୁନି ଅଵରେବ କବିତ ଗୁନ ଜାତୀ। ମୀନ ମନୋହର ତେ ବହୁଭାଁତୀ ॥
ଅରଥ ଧରମ କାମାଦିକ ଚାରୀ। କହବ ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନ ବିଚାରୀ ॥
ନଵ ରସ ଜପ ତପ ଜୋଗ ବିରାଗା। ତେ ସବ ଜଲଚର ଚାରୁ ତଡ଼ଆଗା ॥
ସୁକୃତୀ ସାଧୁ ନାମ ଗୁନ ଗାନା। ତେ ବିଚିତ୍ର ଜଲ ବିହଗ ସମାନା ॥
ସଂତସଭା ଚହୁଁ ଦିସି ଅଵଁରାଈ। ଶ୍ରଦ୍ଧା ରିତୁ ବସଂତ ସମ ଗାଈ ॥
ଭଗତି ନିରୁପନ ବିବିଧ ବିଧାନା। ଛମା ଦୟା ଦମ ଲତା ବିତାନା ॥
ସମ ଜମ ନିୟମ ଫୂଲ ଫଲ ଗ୍ୟାନା। ହରି ପତ ରତି ରସ ବେଦ ବଖାନା ॥
ଔରୁ କଥା ଅନେକ ପ୍ରସଂଗା। ତେଇ ସୁକ ପିକ ବହୁବରନ ବିହଂଗା ॥

ଦୋ. ପୁଲକ ବାଟିକା ବାଗ ବନ ସୁଖ ସୁବିହଂଗ ବିହାରୁ।
ମାଲୀ ସୁମନ ସନେହ ଜଲ ସୀଂଚତ ଲୋଚନ ଚାରୁ ॥ 37 ॥

ଜେ ଗାଵହିଂ ୟହ ଚରିତ ସଁଭାରେ। ତେଇ ଏହି ତାଲ ଚତୁର ରଖଵାରେ ॥
ସଦା ସୁନହିଂ ସାଦର ନର ନାରୀ। ତେଇ ସୁରବର ମାନସ ଅଧିକାରୀ ॥
ଅତି ଖଲ ଜେ ବିଷୀ ବଗ କାଗା। ଏହିଂ ସର ନିକଟ ନ ଜାହିଂ ଅଭାଗା ॥
ସଂବୁକ ଭେକ ସେଵାର ସମାନା। ଇହାଁ ନ ବିଷୟ କଥା ରସ ନାନା ॥
ତେହି କାରନ ଆଵତ ହିୟଁ ହାରେ। କାମୀ କାକ ବଲାକ ବିଚାରେ ॥
ଆଵତ ଏହିଂ ସର ଅତି କଠିନାଈ। ରାମ କୃପା ବିନୁ ଆଇ ନ ଜାଈ ॥
କଠିନ କୁସଂଗ କୁପଂଥ କରାଲା। ତିନ୍ହ କେ ବଚନ ବାଘ ହରି ବ୍ୟାଲା ॥
ଗୃହ କାରଜ ନାନା ଜଂଜାଲା। ତେ ଅତି ଦୁର୍ଗମ ସୈଲ ବିସାଲା ॥
ବନ ବହୁ ବିଷମ ମୋହ ମଦ ମାନା। ନଦୀଂ କୁତର୍କ ଭୟଂକର ନାନା ॥

ଦୋ. ଜେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସଂବଲ ରହିତ ନହି ସଂତନ୍ହ କର ସାଥ।
ତିନ୍ହ କହୁଁ ମାନସ ଅଗମ ଅତି ଜିନ୍ହହି ନ ପ୍ରିୟ ରଘୁନାଥ ॥ 38 ॥

ଜୌଂ କରି କଷ୍ଟ ଜାଇ ପୁନି କୋଈ। ଜାତହିଂ ନୀଂଦ ଜୁଡ଼ଆଈ ହୋଈ ॥
ଜଡ଼ତା ଜାଡ଼ ବିଷମ ଉର ଲାଗା। ଗେହୁଁ ନ ମଜ୍ଜନ ପାଵ ଅଭାଗା ॥
କରି ନ ଜାଇ ସର ମଜ୍ଜନ ପାନା। ଫିରି ଆଵି ସମେତ ଅଭିମାନା ॥
ଜୌଂ ବହୋରି କୌ ପୂଛନ ଆଵା। ସର ନିଂଦା କରି ତାହି ବୁଝାଵା ॥
ସକଲ ବିଘ୍ନ ବ୍ୟାପହି ନହିଂ ତେହୀ। ରାମ ସୁକୃପାଁ ବିଲୋକହିଂ ଜେହୀ ॥
ସୋଇ ସାଦର ସର ମଜ୍ଜନୁ କରୀ। ମହା ଘୋର ତ୍ରୟତାପ ନ ଜରୀ ॥
ତେ ନର ୟହ ସର ତଜହିଂ ନ କ୍AU। ଜିନ୍ହ କେ ରାମ ଚରନ ଭଲ ଭ୍AU ॥
ଜୋ ନହାଇ ଚହ ଏହିଂ ସର ଭାଈ। ସୋ ସତସଂଗ କରୁ ମନ ଲାଈ ॥
ଅସ ମାନସ ମାନସ ଚଖ ଚାହୀ। ଭି କବି ବୁଦ୍ଧି ବିମଲ ଅଵଗାହୀ ॥
ଭୟୁ ହୃଦୟଁ ଆନଂଦ ଉଛାହୂ। ଉମଗେଉ ପ୍ରେମ ପ୍ରମୋଦ ପ୍ରବାହୂ ॥
ଚଲୀ ସୁଭଗ କବିତା ସରିତା ସୋ। ରାମ ବିମଲ ଜସ ଜଲ ଭରିତା ସୋ ॥
ସରଜୂ ନାମ ସୁମଂଗଲ ମୂଲା। ଲୋକ ବେଦ ମତ ମଂଜୁଲ କୂଲା ॥
ନଦୀ ପୁନୀତ ସୁମାନସ ନଂଦିନି। କଲିମଲ ତୃନ ତରୁ ମୂଲ ନିକଂଦିନି ॥

ଦୋ. ଶ୍ରୋତା ତ୍ରିବିଧ ସମାଜ ପୁର ଗ୍ରାମ ନଗର ଦୁହୁଁ କୂଲ।
ସଂତସଭା ଅନୁପମ ଅଵଧ ସକଲ ସୁମଂଗଲ ମୂଲ ॥ 39 ॥

ରାମଭଗତି ସୁରସରିତହି ଜାଈ। ମିଲୀ ସୁକୀରତି ସରଜୁ ସୁହାଈ ॥
ସାନୁଜ ରାମ ସମର ଜସୁ ପାଵନ। ମିଲେଉ ମହାନଦୁ ସୋନ ସୁହାଵନ ॥
ଜୁଗ ବିଚ ଭଗତି ଦେଵଧୁନି ଧାରା। ସୋହତି ସହିତ ସୁବିରତି ବିଚାରା ॥
ତ୍ରିବିଧ ତାପ ତ୍ରାସକ ତିମୁହାନୀ। ରାମ ସରୁପ ସିଂଧୁ ସମୁହାନୀ ॥
ମାନସ ମୂଲ ମିଲୀ ସୁରସରିହୀ। ସୁନତ ସୁଜନ ମନ ପାଵନ କରିହୀ ॥
ବିଚ ବିଚ କଥା ବିଚିତ୍ର ବିଭାଗା। ଜନୁ ସରି ତୀର ତୀର ବନ ବାଗା ॥
ଉମା ମହେସ ବିବାହ ବରାତୀ। ତେ ଜଲଚର ଅଗନିତ ବହୁଭାଁତୀ ॥
ରଘୁବର ଜନମ ଅନଂଦ ବଧାଈ। ଭଵଁର ତରଂଗ ମନୋହରତାଈ ॥

ଦୋ. ବାଲଚରିତ ଚହୁ ବଂଧୁ କେ ବନଜ ବିପୁଲ ବହୁରଂଗ।
ନୃପ ରାନୀ ପରିଜନ ସୁକୃତ ମଧୁକର ବାରିବିହଂଗ ॥ 40 ॥

ସୀୟ ସ୍ଵୟଂବର କଥା ସୁହାଈ। ସରିତ ସୁହାଵନି ସୋ ଛବି ଛାଈ ॥
ନଦୀ ନାଵ ପଟୁ ପ୍ରସ୍ନ ଅନେକା। କେଵଟ କୁସଲ ଉତର ସବିବେକା ॥
ସୁନି ଅନୁକଥନ ପରସ୍ପର ହୋଈ। ପଥିକ ସମାଜ ସୋହ ସରି ସୋଈ ॥
ଘୋର ଧାର ଭୃଗୁନାଥ ରିସାନୀ। ଘାଟ ସୁବଦ୍ଧ ରାମ ବର ବାନୀ ॥
ସାନୁଜ ରାମ ବିବାହ ଉଛାହୂ। ସୋ ସୁଭ ଉମଗ ସୁଖଦ ସବ କାହୂ ॥
କହତ ସୁନତ ହରଷହିଂ ପୁଲକାହୀଂ। ତେ ସୁକୃତୀ ମନ ମୁଦିତ ନହାହୀମ୍ ॥
ରାମ ତିଲକ ହିତ ମଂଗଲ ସାଜା। ପରବ ଜୋଗ ଜନୁ ଜୁରେ ସମାଜା ॥
କାଈ କୁମତି କେକୀ କେରୀ। ପରୀ ଜାସୁ ଫଲ ବିପତି ଘନେରୀ ॥

ଦୋ. ସମନ ଅମିତ ଉତପାତ ସବ ଭରତଚରିତ ଜପଜାଗ।
କଲି ଅଘ ଖଲ ଅଵଗୁନ କଥନ ତେ ଜଲମଲ ବଗ କାଗ ॥ 41 ॥

କୀରତି ସରିତ ଛହୂଁ ରିତୁ ରୂରୀ। ସମୟ ସୁହାଵନି ପାଵନି ଭୂରୀ ॥
ହିମ ହିମସୈଲସୁତା ସିଵ ବ୍ୟାହୂ। ସିସିର ସୁଖଦ ପ୍ରଭୁ ଜନମ ଉଛାହୂ ॥
ବରନବ ରାମ ବିବାହ ସମାଜୂ। ସୋ ମୁଦ ମଂଗଲମୟ ରିତୁରାଜୂ ॥
ଗ୍ରୀଷମ ଦୁସହ ରାମ ବନଗଵନୂ। ପଂଥକଥା ଖର ଆତପ ପଵନୂ ॥
ବରଷା ଘୋର ନିସାଚର ରାରୀ। ସୁରକୁଲ ସାଲି ସୁମଂଗଲକାରୀ ॥
ରାମ ରାଜ ସୁଖ ବିନୟ ବଡ଼ଆଈ। ବିସଦ ସୁଖଦ ସୋଇ ସରଦ ସୁହାଈ ॥
ସତୀ ସିରୋମନି ସିୟ ଗୁନଗାଥା। ସୋଇ ଗୁନ ଅମଲ ଅନୂପମ ପାଥା ॥
ଭରତ ସୁଭାଉ ସୁସୀତଲତାଈ। ସଦା ଏକରସ ବରନି ନ ଜାଈ ॥

ଦୋ. ଅଵଲୋକନି ବୋଲନି ମିଲନି ପ୍ରୀତି ପରସପର ହାସ।
ଭାୟପ ଭଲି ଚହୁ ବଂଧୁ କୀ ଜଲ ମାଧୁରୀ ସୁବାସ ॥ 42 ॥

ଆରତି ବିନୟ ଦୀନତା ମୋରୀ। ଲଘୁତା ଲଲିତ ସୁବାରି ନ ଥୋରୀ ॥
ଅଦଭୁତ ସଲିଲ ସୁନତ ଗୁନକାରୀ। ଆସ ପିଆସ ମନୋମଲ ହାରୀ ॥
ରାମ ସୁପ୍ରେମହି ପୋଷତ ପାନୀ। ହରତ ସକଲ କଲି କଲୁଷ ଗଲାନୌ ॥
ଭଵ ଶ୍ରମ ସୋଷକ ତୋଷକ ତୋଷା। ସମନ ଦୁରିତ ଦୁଖ ଦାରିଦ ଦୋଷା ॥
କାମ କୋହ ମଦ ମୋହ ନସାଵନ। ବିମଲ ବିବେକ ବିରାଗ ବଢ଼ଆଵନ ॥
ସାଦର ମଜ୍ଜନ ପାନ କିଏ ତେଂ। ମିଟହିଂ ପାପ ପରିତାପ ହିଏ ତେମ୍ ॥
ଜିନ୍ହ ଏହି ବାରି ନ ମାନସ ଧୋଏ। ତେ କାୟର କଲିକାଲ ବିଗୋଏ ॥
ତୃଷିତ ନିରଖି ରବି କର ଭଵ ବାରୀ। ଫିରିହହି ମୃଗ ଜିମି ଜୀଵ ଦୁଖାରୀ ॥

ଦୋ. ମତି ଅନୁହାରି ସୁବାରି ଗୁନ ଗନି ମନ ଅନ୍ହଵାଇ।
ସୁମିରି ଭଵାନୀ ସଂକରହି କହ କବି କଥା ସୁହାଇ ॥ 43(କ) ॥

ଅବ ରଘୁପତି ପଦ ପଂକରୁହ ହିୟଁ ଧରି ପାଇ ପ୍ରସାଦ ।
କହୁଁ ଜୁଗଲ ମୁନିବର୍ଜ କର ମିଲନ ସୁଭଗ ସଂବାଦ ॥ 43(ଖ) ॥

ଭରଦ୍ଵାଜ ମୁନି ବସହିଂ ପ୍ରୟାଗା। ତିନ୍ହହି ରାମ ପଦ ଅତି ଅନୁରାଗା ॥
ତାପସ ସମ ଦମ ଦୟା ନିଧାନା। ପରମାରଥ ପଥ ପରମ ସୁଜାନା ॥
ମାଘ ମକରଗତ ରବି ଜବ ହୋଈ। ତୀରଥପତିହିଂ ଆଵ ସବ କୋଈ ॥
ଦେଵ ଦନୁଜ କିଂନର ନର ଶ୍ରେନୀ। ସାଦର ମଜ୍ଜହିଂ ସକଲ ତ୍ରିବେନୀମ୍ ॥
ପୂଜହି ମାଧଵ ପଦ ଜଲଜାତା। ପରସି ଅଖୟ ବଟୁ ହରଷହିଂ ଗାତା ॥
ଭରଦ୍ଵାଜ ଆଶ୍ରମ ଅତି ପାଵନ। ପରମ ରମ୍ୟ ମୁନିବର ମନ ଭାଵନ ॥
ତହାଁ ହୋଇ ମୁନି ରିଷୟ ସମାଜା। ଜାହିଂ ଜେ ମଜ୍ଜନ ତୀରଥରାଜା ॥
ମଜ୍ଜହିଂ ପ୍ରାତ ସମେତ ଉଛାହା। କହହିଂ ପରସପର ହରି ଗୁନ ଗାହା ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମ ନିରୂପମ ଧରମ ବିଧି ବରନହିଂ ତତ୍ତ୍ଵ ବିଭାଗ।

କହହିଂ ଭଗତି ଭଗଵଂତ କୈ ସଂଜୁତ ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ॥ 44 ॥

ଏହି ପ୍ରକାର ଭରି ମାଘ ନହାହୀଂ। ପୁନି ସବ ନିଜ ନିଜ ଆଶ୍ରମ ଜାହୀମ୍ ॥
ପ୍ରତି ସଂବତ ଅତି ହୋଇ ଅନଂଦା। ମକର ମଜ୍ଜି ଗଵନହିଂ ମୁନିବୃଂଦା ॥
ଏକ ବାର ଭରି ମକର ନହାଏ। ସବ ମୁନୀସ ଆଶ୍ରମନ୍ହ ସିଧାଏ ॥
ଜଗବାଲିକ ମୁନି ପରମ ବିବେକୀ। ଭରଵ୍ଦାଜ ରାଖେ ପଦ ଟେକୀ ॥
ସାଦର ଚରନ ସରୋଜ ପଖାରେ। ଅତି ପୁନୀତ ଆସନ ବୈଠାରେ ॥
କରି ପୂଜା ମୁନି ସୁଜସ ବଖାନୀ। ବୋଲେ ଅତି ପୁନୀତ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ନାଥ ଏକ ସଂସୁ ବଡ଼ ମୋରେଂ। କରଗତ ବେଦତତ୍ଵ ସବୁ ତୋରେମ୍ ॥
କହତ ସୋ ମୋହି ଲାଗତ ଭୟ ଲାଜା। ଜୌ ନ କହୁଁ ବଡ଼ ହୋଇ ଅକାଜା ॥

ଦୋ. ସଂତ କହହି ଅସି ନୀତି ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୁତି ପୁରାନ ମୁନି ଗାଵ।
ହୋଇ ନ ବିମଲ ବିବେକ ଉର ଗୁର ସନ କିଏଁ ଦୁରାଵ ॥ 45 ॥

ଅସ ବିଚାରି ପ୍ରଗଟୁଁ ନିଜ ମୋହୂ। ହରହୁ ନାଥ କରି ଜନ ପର ଛୋହୂ ॥
ରାସ ନାମ କର ଅମିତ ପ୍ରଭାଵା। ସଂତ ପୁରାନ ଉପନିଷଦ ଗାଵା ॥
ସଂତତ ଜପତ ସଂଭୁ ଅବିନାସୀ। ସିଵ ଭଗଵାନ ଗ୍ୟାନ ଗୁନ ରାସୀ ॥
ଆକର ଚାରି ଜୀଵ ଜଗ ଅହହୀଂ। କାସୀଂ ମରତ ପରମ ପଦ ଲହହୀମ୍ ॥
ସୋଽପି ରାମ ମହିମା ମୁନିରାୟା। ସିଵ ଉପଦେସୁ କରତ କରି ଦାୟା ॥
ରାମୁ କଵନ ପ୍ରଭୁ ପୂଛୁଁ ତୋହୀ। କହିଅ ବୁଝାଇ କୃପାନିଧି ମୋହୀ ॥
ଏକ ରାମ ଅଵଧେସ କୁମାରା। ତିନ୍ହ କର ଚରିତ ବିଦିତ ସଂସାରା ॥
ନାରି ବିରହଁ ଦୁଖୁ ଲହେଉ ଅପାରା। ଭୟହୁ ରୋଷୁ ରନ ରାଵନୁ ମାରା ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ସୋଇ ରାମ କି ଅପର କୌ ଜାହି ଜପତ ତ୍ରିପୁରାରି।
ସତ୍ୟଧାମ ସର୍ବଗ୍ୟ ତୁମ୍ହ କହହୁ ବିବେକୁ ବିଚାରି ॥ 46 ॥

ଜୈସେ ମିଟୈ ମୋର ଭ୍ରମ ଭାରୀ। କହହୁ ସୋ କଥା ନାଥ ବିସ୍ତାରୀ ॥
ଜାଗବଲିକ ବୋଲେ ମୁସୁକାଈ। ତୁମ୍ହହି ବିଦିତ ରଘୁପତି ପ୍ରଭୁତାଈ ॥
ରାମମଗତ ତୁମ୍ହ ମନ କ୍ରମ ବାନୀ। ଚତୁରାଈ ତୁମ୍ହାରୀ ମୈଂ ଜାନୀ ॥
ଚାହହୁ ସୁନୈ ରାମ ଗୁନ ଗୂଢ଼ଆ। କୀନ୍ହିହୁ ପ୍ରସ୍ନ ମନହୁଁ ଅତି ମୂଢ଼ଆ ॥
ତାତ ସୁନହୁ ସାଦର ମନୁ ଲାଈ। କହୁଁ ରାମ କୈ କଥା ସୁହାଈ ॥
ମହାମୋହୁ ମହିଷେସୁ ବିସାଲା। ରାମକଥା କାଲିକା କରାଲା ॥
ରାମକଥା ସସି କିରନ ସମାନା। ସଂତ ଚକୋର କରହିଂ ଜେହି ପାନା ॥
ଐସେଇ ସଂସୟ କୀନ୍ହ ଭଵାନୀ। ମହାଦେଵ ତବ କହା ବଖାନୀ ॥

ଦୋ. କହୁଁ ସୋ ମତି ଅନୁହାରି ଅବ ଉମା ସଂଭୁ ସଂବାଦ।
ଭୟୁ ସମୟ ଜେହି ହେତୁ ଜେହି ସୁନୁ ମୁନି ମିଟିହି ବିଷାଦ ॥ 47 ॥

ଏକ ବାର ତ୍ରେତା ଜୁଗ ମାହୀଂ। ସଂଭୁ ଗେ କୁଂଭଜ ରିଷି ପାହୀମ୍ ॥
ସଂଗ ସତୀ ଜଗଜନନି ଭଵାନୀ। ପୂଜେ ରିଷି ଅଖିଲେସ୍ଵର ଜାନୀ ॥
ରାମକଥା ମୁନୀବର୍ଜ ବଖାନୀ। ସୁନୀ ମହେସ ପରମ ସୁଖୁ ମାନୀ ॥
ରିଷି ପୂଛୀ ହରିଭଗତି ସୁହାଈ। କହୀ ସଂଭୁ ଅଧିକାରୀ ପାଈ ॥
କହତ ସୁନତ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାଥା। କଛୁ ଦିନ ତହାଁ ରହେ ଗିରିନାଥା ॥
ମୁନି ସନ ବିଦା ମାଗି ତ୍ରିପୁରାରୀ। ଚଲେ ଭଵନ ସଁଗ ଦଚ୍ଛକୁମାରୀ ॥
ତେହି ଅଵସର ଭଂଜନ ମହିଭାରା। ହରି ରଘୁବଂସ ଲୀନ୍ହ ଅଵତାରା ॥
ପିତା ବଚନ ତଜି ରାଜୁ ଉଦାସୀ। ଦଂଡକ ବନ ବିଚରତ ଅବିନାସୀ ॥

ଦୋ. ହ୍ଦୟଁ ବିଚାରତ ଜାତ ହର କେହି ବିଧି ଦରସନୁ ହୋଇ।
ଗୁପ୍ତ ରୁପ ଅଵତରେଉ ପ୍ରଭୁ ଗେଁ ଜାନ ସବୁ କୋଇ ॥ 48(କ) ॥

ସୋ. ସଂକର ଉର ଅତି ଛୋଭୁ ସତୀ ନ ଜାନହିଂ ମରମୁ ସୋଇ ॥
ତୁଲସୀ ଦରସନ ଲୋଭୁ ମନ ଡରୁ ଲୋଚନ ଲାଲଚୀ ॥ 48(ଖ) ॥

ରାଵନ ମରନ ମନୁଜ କର ଜାଚା। ପ୍ରଭୁ ବିଧି ବଚନୁ କୀନ୍ହ ଚହ ସାଚା ॥
ଜୌଂ ନହିଂ ଜାଉଁ ରହି ପଛିତାଵା। କରତ ବିଚାରୁ ନ ବନତ ବନାଵା ॥
ଏହି ବିଧି ଭେ ସୋଚବସ ଈସା। ତେହି ସମୟ ଜାଇ ଦସସୀସା ॥
ଲୀନ୍ହ ନୀଚ ମାରୀଚହି ସଂଗା। ଭୟୁ ତୁରତ ସୋଇ କପଟ କୁରଂଗା ॥
କରି ଛଲୁ ମୂଢ଼ ହରୀ ବୈଦେହୀ। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଭାଉ ତସ ବିଦିତ ନ ତେହୀ ॥
ମୃଗ ବଧି ବଂଧୁ ସହିତ ହରି ଆଏ। ଆଶ୍ରମୁ ଦେଖି ନୟନ ଜଲ ଛାଏ ॥
ବିରହ ବିକଲ ନର ଇଵ ରଘୁରାଈ। ଖୋଜତ ବିପିନ ଫିରତ ଦୌ ଭାଈ ॥
କବହୂଁ ଜୋଗ ବିୟୋଗ ନ ଜାକେଂ। ଦେଖା ପ୍ରଗଟ ବିରହ ଦୁଖ ତାକେମ୍ ॥

ଦୋ. ଅତି ଵିଚିତ୍ର ରଘୁପତି ଚରିତ ଜାନହିଂ ପରମ ସୁଜାନ।
ଜେ ମତିମଂଦ ବିମୋହ ବସ ହୃଦୟଁ ଧରହିଂ କଛୁ ଆନ ॥ 49 ॥

ସଂଭୁ ସମୟ ତେହି ରାମହି ଦେଖା। ଉପଜା ହିୟଁ ଅତି ହରପୁ ବିସେଷା ॥
ଭରି ଲୋଚନ ଛବିସିଂଧୁ ନିହାରୀ। କୁସମୟ ଜାନିନ କୀନ୍ହି ଚିନ୍ହାରୀ ॥
ଜୟ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ଜଗ ପାଵନ। ଅସ କହି ଚଲେଉ ମନୋଜ ନସାଵନ ॥
ଚଲେ ଜାତ ସିଵ ସତୀ ସମେତା। ପୁନି ପୁନି ପୁଲକତ କୃପାନିକେତା ॥
ସତୀଂ ସୋ ଦସା ସଂଭୁ କୈ ଦେଖୀ। ଉର ଉପଜା ସଂଦେହୁ ବିସେଷୀ ॥
ସଂକରୁ ଜଗତବଂଦ୍ୟ ଜଗଦୀସା। ସୁର ନର ମୁନି ସବ ନାଵତ ସୀସା ॥
ତିନ୍ହ ନୃପସୁତହି ନହ ପରନାମା। କହି ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ପରଧାମା ॥
ଭେ ମଗନ ଛବି ତାସୁ ବିଲୋକୀ। ଅଜହୁଁ ପ୍ରୀତି ଉର ରହତି ନ ରୋକୀ ॥

ଦୋ. ବ୍ରହ୍ମ ଜୋ ଵ୍ୟାପକ ବିରଜ ଅଜ ଅକଲ ଅନୀହ ଅଭେଦ।

ସୋ କି ଦେହ ଧରି ହୋଇ ନର ଜାହି ନ ଜାନତ ଵେଦ ॥ 50 ॥

ବିଷ୍ନୁ ଜୋ ସୁର ହିତ ନରତନୁ ଧାରୀ। ସୌ ସର୍ବଗ୍ୟ ଜଥା ତ୍ରିପୁରାରୀ ॥
ଖୋଜି ସୋ କି ଅଗ୍ୟ ଇଵ ନାରୀ। ଗ୍ୟାନଧାମ ଶ୍ରୀପତି ଅସୁରାରୀ ॥
ସଂଭୁଗିରା ପୁନି ମୃଷା ନ ହୋଈ। ସିଵ ସର୍ବଗ୍ୟ ଜାନ ସବୁ କୋଈ ॥
ଅସ ସଂସୟ ମନ ଭୟୁ ଅପାରା। ହୋଈ ନ ହୃଦୟଁ ପ୍ରବୋଧ ପ୍ରଚାରା ॥
ଜଦ୍ୟପି ପ୍ରଗଟ ନ କହେଉ ଭଵାନୀ। ହର ଅଂତରଜାମୀ ସବ ଜାନୀ ॥
ସୁନହି ସତୀ ତଵ ନାରି ସୁଭ୍AU। ସଂସୟ ଅସ ନ ଧରିଅ ଉର କ୍AU ॥
ଜାସୁ କଥା କୁଭଂଜ ରିଷି ଗାଈ। ଭଗତି ଜାସୁ ମୈଂ ମୁନିହି ସୁନାଈ ॥
ସୌ ମମ ଇଷ୍ଟଦେଵ ରଘୁବୀରା। ସେଵତ ଜାହି ସଦା ମୁନି ଧୀରା ॥

ଛଂ. ମୁନି ଧୀର ଜୋଗୀ ସିଦ୍ଧ ସଂତତ ବିମଲ ମନ ଜେହି ଧ୍ୟାଵହୀଂ।
କହି ନେତି ନିଗମ ପୁରାନ ଆଗମ ଜାସୁ କୀରତି ଗାଵହୀମ୍ ॥
ସୋଇ ରାମୁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ରହ୍ମ ଭୁଵନ ନିକାୟ ପତି ମାୟା ଧନୀ।
ଅଵତରେଉ ଅପନେ ଭଗତ ହିତ ନିଜତଂତ୍ର ନିତ ରଘୁକୁଲମନି ॥

ସୋ. ଲାଗ ନ ଉର ଉପଦେସୁ ଜଦପି କହେଉ ସିଵଁ ବାର ବହୁ।
ବୋଲେ ବିହସି ମହେସୁ ହରିମାୟା ବଲୁ ଜାନି ଜିୟଁ ॥ 51 ॥

ଜୌଂ ତୁମ୍ହରେଂ ମନ ଅତି ସଂଦେହୂ। ତୌ କିନ ଜାଇ ପରୀଛା ଲେହୂ ॥
ତବ ଲଗି ବୈଠ ଅହୁଁ ବଟଛାହିଂ। ଜବ ଲଗି ତୁମ୍ହ ଐହହୁ ମୋହି ପାହୀ ॥
ଜୈସେଂ ଜାଇ ମୋହ ଭ୍ରମ ଭାରୀ। କରେହୁ ସୋ ଜତନୁ ବିବେକ ବିଚାରୀ ॥
ଚଲୀଂ ସତୀ ସିଵ ଆୟସୁ ପାଈ। କରହିଂ ବିଚାରୁ କରୌଂ କା ଭାଈ ॥
ଇହାଁ ସଂଭୁ ଅସ ମନ ଅନୁମାନା। ଦଚ୍ଛସୁତା କହୁଁ ନହିଂ କଲ୍ୟାନା ॥
ମୋରେହୁ କହେଂ ନ ସଂସୟ ଜାହୀଂ। ବିଧୀ ବିପରୀତ ଭଲାଈ ନାହୀମ୍ ॥
ହୋଇହି ସୋଇ ଜୋ ରାମ ରଚି ରାଖା। କୋ କରି ତର୍କ ବଢ଼ଆଵୈ ସାଖା ॥
ଅସ କହି ଲଗେ ଜପନ ହରିନାମା। ଗୀ ସତୀ ଜହଁ ପ୍ରଭୁ ସୁଖଧାମା ॥

ଦୋ. ପୁନି ପୁନି ହୃଦୟଁ ଵିଚାରୁ କରି ଧରି ସୀତା କର ରୁପ।
ଆଗେଂ ହୋଇ ଚଲି ପଂଥ ତେହି ଜେହିଂ ଆଵତ ନରଭୂପ ॥ 52 ॥

ଲଛିମନ ଦୀଖ ଉମାକୃତ ବେଷା ଚକିତ ଭେ ଭ୍ରମ ହୃଦୟଁ ବିସେଷା ॥
କହି ନ ସକତ କଛୁ ଅତି ଗଂଭୀରା। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଭାଉ ଜାନତ ମତିଧୀରା ॥
ସତୀ କପଟୁ ଜାନେଉ ସୁରସ୍ଵାମୀ। ସବଦରସୀ ସବ ଅଂତରଜାମୀ ॥
ସୁମିରତ ଜାହି ମିଟି ଅଗ୍ୟାନା। ସୋଇ ସରବଗ୍ୟ ରାମୁ ଭଗଵାନା ॥
ସତୀ କୀନ୍ହ ଚହ ତହଁହୁଁ ଦୁର୍AU। ଦେଖହୁ ନାରି ସୁଭାଵ ପ୍ରଭ୍AU ॥
ନିଜ ମାୟା ବଲୁ ହୃଦୟଁ ବଖାନୀ। ବୋଲେ ବିହସି ରାମୁ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ଜୋରି ପାନି ପ୍ରଭୁ କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମୂ। ପିତା ସମେତ ଲୀନ୍ହ ନିଜ ନାମୂ ॥
କହେଉ ବହୋରି କହାଁ ବୃଷକେତୂ। ବିପିନ ଅକେଲି ଫିରହୁ କେହି ହେତୂ ॥

ଦୋ. ରାମ ବଚନ ମୃଦୁ ଗୂଢ଼ ସୁନି ଉପଜା ଅତି ସଂକୋଚୁ।
ସତୀ ସଭୀତ ମହେସ ପହିଂ ଚଲୀଂ ହୃଦୟଁ ବଡ଼ ସୋଚୁ ॥ 53 ॥

ମୈଂ ସଂକର କର କହା ନ ମାନା। ନିଜ ଅଗ୍ୟାନୁ ରାମ ପର ଆନା ॥
ଜାଇ ଉତରୁ ଅବ ଦେହୁଁ କାହା। ଉର ଉପଜା ଅତି ଦାରୁନ ଦାହା ॥
ଜାନା ରାମ ସତୀଂ ଦୁଖୁ ପାଵା। ନିଜ ପ୍ରଭାଉ କଛୁ ପ୍ରଗଟି ଜନାଵା ॥
ସତୀଂ ଦୀଖ କୌତୁକୁ ମଗ ଜାତା। ଆଗେଂ ରାମୁ ସହିତ ଶ୍ରୀ ଭ୍ରାତା ॥
ଫିରି ଚିତଵା ପାଛେଂ ପ୍ରଭୁ ଦେଖା। ସହିତ ବଂଧୁ ସିୟ ସୁଂଦର ଵେଷା ॥
ଜହଁ ଚିତଵହିଂ ତହଁ ପ୍ରଭୁ ଆସୀନା। ସେଵହିଂ ସିଦ୍ଧ ମୁନୀସ ପ୍ରବୀନା ॥
ଦେଖେ ସିଵ ବିଧି ବିଷ୍ନୁ ଅନେକା। ଅମିତ ପ୍ରଭାଉ ଏକ ତେଂ ଏକା ॥
ବଂଦତ ଚରନ କରତ ପ୍ରଭୁ ସେଵା। ବିବିଧ ବେଷ ଦେଖେ ସବ ଦେଵା ॥

ଦୋ. ସତୀ ବିଧାତ୍ରୀ ଇଂଦିରା ଦେଖୀଂ ଅମିତ ଅନୂପ।
ଜେହିଂ ଜେହିଂ ବେଷ ଅଜାଦି ସୁର ତେହି ତେହି ତନ ଅନୁରୂପ ॥ 54 ॥

ଦେଖେ ଜହଁ ତହଁ ରଘୁପତି ଜେତେ। ସକ୍ତିନ୍ହ ସହିତ ସକଲ ସୁର ତେତେ ॥
ଜୀଵ ଚରାଚର ଜୋ ସଂସାରା। ଦେଖେ ସକଲ ଅନେକ ପ୍ରକାରା ॥
ପୂଜହିଂ ପ୍ରଭୁହି ଦେଵ ବହୁ ବେଷା। ରାମ ରୂପ ଦୂସର ନହିଂ ଦେଖା ॥
ଅଵଲୋକେ ରଘୁପତି ବହୁତେରେ। ସୀତା ସହିତ ନ ବେଷ ଘନେରେ ॥
ସୋଇ ରଘୁବର ସୋଇ ଲଛିମନୁ ସୀତା। ଦେଖି ସତୀ ଅତି ଭୀ ସଭୀତା ॥
ହୃଦୟ କଂପ ତନ ସୁଧି କଛୁ ନାହୀଂ। ନୟନ ମୂଦି ବୈଠୀଂ ମଗ ମାହୀମ୍ ॥
ବହୁରି ବିଲୋକେଉ ନୟନ ଉଘାରୀ। କଛୁ ନ ଦୀଖ ତହଁ ଦଚ୍ଛକୁମାରୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ନାଇ ରାମ ପଦ ସୀସା। ଚଲୀଂ ତହାଁ ଜହଁ ରହେ ଗିରୀସା ॥

ଦୋ. ଗୀ ସମୀପ ମହେସ ତବ ହଁସି ପୂଛୀ କୁସଲାତ।
ଲୀନ୍ହୀ ପରୀଛା କଵନ ବିଧି କହହୁ ସତ୍ୟ ସବ ବାତ ॥ 55 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଦୂସରା ଵିଶ୍ରାମ
ସତୀଂ ସମୁଝି ରଘୁବୀର ପ୍ରଭ୍AU। ଭୟ ବସ ସିଵ ସନ କୀନ୍ହ ଦୁର୍AU ॥
କଛୁ ନ ପରୀଛା ଲୀନ୍ହି ଗୋସାଈ। କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମୁ ତୁମ୍ହାରିହି ନାଈ ॥
ଜୋ ତୁମ୍ହ କହା ସୋ ମୃଷା ନ ହୋଈ। ମୋରେଂ ମନ ପ୍ରତୀତି ଅତି ସୋଈ ॥
ତବ ସଂକର ଦେଖେଉ ଧରି ଧ୍ୟାନା। ସତୀଂ ଜୋ କୀନ୍ହ ଚରିତ ସବ ଜାନା ॥
ବହୁରି ରାମମାୟହି ସିରୁ ନାଵା। ପ୍ରେରି ସତିହି ଜେହିଂ ଝୂଁଠ କହାଵା ॥
ହରି ଇଚ୍ଛା ଭାଵୀ ବଲଵାନା। ହୃଦୟଁ ବିଚାରତ ସଂଭୁ ସୁଜାନା ॥
ସତୀଂ କୀନ୍ହ ସୀତା କର ବେଷା। ସିଵ ଉର ଭୟୁ ବିଷାଦ ବିସେଷା ॥
ଜୌଂ ଅବ କରୁଁ ସତୀ ସନ ପ୍ରୀତୀ। ମିଟି ଭଗତି ପଥୁ ହୋଇ ଅନୀତୀ ॥

ଦୋ. ପରମ ପୁନୀତ ନ ଜାଇ ତଜି କିଏଁ ପ୍ରେମ ବଡ଼ ପାପୁ।
ପ୍ରଗଟି ନ କହତ ମହେସୁ କଛୁ ହୃଦୟଁ ଅଧିକ ସଂତାପୁ ॥ 56 ॥

ତବ ସଂକର ପ୍ରଭୁ ପଦ ସିରୁ ନାଵା। ସୁମିରତ ରାମୁ ହୃଦୟଁ ଅସ ଆଵା ॥
ଏହିଂ ତନ ସତିହି ଭେଟ ମୋହି ନାହୀଂ। ସିଵ ସଂକଲ୍ପୁ କୀନ୍ହ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ଅସ ବିଚାରି ସଂକରୁ ମତିଧୀରା। ଚଲେ ଭଵନ ସୁମିରତ ରଘୁବୀରା ॥
ଚଲତ ଗଗନ ଭୈ ଗିରା ସୁହାଈ। ଜୟ ମହେସ ଭଲି ଭଗତି ଦୃଢ଼ଆଈ ॥
ଅସ ପନ ତୁମ୍ହ ବିନୁ କରି କୋ ଆନା। ରାମଭଗତ ସମରଥ ଭଗଵାନା ॥
ସୁନି ନଭଗିରା ସତୀ ଉର ସୋଚା। ପୂଛା ସିଵହି ସମେତ ସକୋଚା ॥
କୀନ୍ହ କଵନ ପନ କହହୁ କୃପାଲା। ସତ୍ୟଧାମ ପ୍ରଭୁ ଦୀନଦୟାଲା ॥
ଜଦପି ସତୀଂ ପୂଛା ବହୁ ଭାଁତୀ। ତଦପି ନ କହେଉ ତ୍ରିପୁର ଆରାତୀ ॥

ଦୋ. ସତୀଂ ହୃଦୟ ଅନୁମାନ କିୟ ସବୁ ଜାନେଉ ସର୍ବଗ୍ୟ।
କୀନ୍ହ କପଟୁ ମୈଂ ସଂଭୁ ସନ ନାରି ସହଜ ଜଡ଼ ଅଗ୍ୟ ॥ 57କ ॥

ହୃଦୟଁ ସୋଚୁ ସମୁଝତ ନିଜ କରନୀ। ଚିଂତା ଅମିତ ଜାଇ ନହି ବରନୀ ॥
କୃପାସିଂଧୁ ସିଵ ପରମ ଅଗାଧା। ପ୍ରଗଟ ନ କହେଉ ମୋର ଅପରାଧା ॥
ସଂକର ରୁଖ ଅଵଲୋକି ଭଵାନୀ। ପ୍ରଭୁ ମୋହି ତଜେଉ ହୃଦୟଁ ଅକୁଲାନୀ ॥
ନିଜ ଅଘ ସମୁଝି ନ କଛୁ କହି ଜାଈ। ତପି ଅଵାଁ ଇଵ ଉର ଅଧିକାଈ ॥
ସତିହି ସସୋଚ ଜାନି ବୃଷକେତୂ। କହୀଂ କଥା ସୁଂଦର ସୁଖ ହେତୂ ॥
ବରନତ ପଂଥ ବିବିଧ ଇତିହାସା। ବିସ୍ଵନାଥ ପହୁଁଚେ କୈଲାସା ॥
ତହଁ ପୁନି ସଂଭୁ ସମୁଝି ପନ ଆପନ। ବୈଠେ ବଟ ତର କରି କମଲାସନ ॥
ସଂକର ସହଜ ସରୁପ ସଂହାରା। ଲାଗି ସମାଧି ଅଖଂଡ ଅପାରା ॥

ଦୋ. ସତୀ ବସହି କୈଲାସ ତବ ଅଧିକ ସୋଚୁ ମନ ମାହିଂ।
ମରମୁ ନ କୋଊ ଜାନ କଛୁ ଜୁଗ ସମ ଦିଵସ ସିରାହିମ୍ ॥ 58 ॥

ନିତ ନଵ ସୋଚୁ ସତୀଂ ଉର ଭାରା। କବ ଜୈହୁଁ ଦୁଖ ସାଗର ପାରା ॥
ମୈଂ ଜୋ କୀନ୍ହ ରଘୁପତି ଅପମାନା। ପୁନିପତି ବଚନୁ ମୃଷା କରି ଜାନା ॥
ସୋ ଫଲୁ ମୋହି ବିଧାତାଁ ଦୀନ୍ହା। ଜୋ କଛୁ ଉଚିତ ରହା ସୋଇ କୀନ୍ହା ॥
ଅବ ବିଧି ଅସ ବୂଝିଅ ନହି ତୋହୀ। ସଂକର ବିମୁଖ ଜିଆଵସି ମୋହୀ ॥
କହି ନ ଜାଈ କଛୁ ହୃଦୟ ଗଲାନୀ। ମନ ମହୁଁ ରାମାହି ସୁମିର ସୟାନୀ ॥
ଜୌ ପ୍ରଭୁ ଦୀନଦୟାଲୁ କହାଵା। ଆରତୀ ହରନ ବେଦ ଜସୁ ଗାଵା ॥
ତୌ ମୈଂ ବିନୟ କରୁଁ କର ଜୋରୀ। ଛୂଟୁ ବେଗି ଦେହ ୟହ ମୋରୀ ॥
ଜୌଂ ମୋରେ ସିଵ ଚରନ ସନେହୂ। ମନ କ୍ରମ ବଚନ ସତ୍ୟ ବ୍ରତୁ ଏହୂ ॥

ଦୋ. ତୌ ସବଦରସୀ ସୁନିଅ ପ୍ରଭୁ କରୁ ସୋ ବେଗି ଉପାଇ।
ହୋଇ ମରନୁ ଜେହୀ ବିନହିଂ ଶ୍ରମ ଦୁସହ ବିପତ୍ତି ବିହାଇ ॥ 59 ॥

ସୋ. ଜଲୁ ପୟ ସରିସ ବିକାଇ ଦେଖହୁ ପ୍ରୀତି କି ରୀତି ଭଲି।
ବିଲଗ ହୋଇ ରସୁ ଜାଇ କପଟ ଖଟାଈ ପରତ ପୁନି ॥ 57ଖ ॥

ଏହି ବିଧି ଦୁଖିତ ପ୍ରଜେସକୁମାରୀ। ଅକଥନୀୟ ଦାରୁନ ଦୁଖୁ ଭାରୀ ॥
ବୀତେଂ ସଂବତ ସହସ ସତାସୀ। ତଜୀ ସମାଧି ସଂଭୁ ଅବିନାସୀ ॥
ରାମ ନାମ ସିଵ ସୁମିରନ ଲାଗେ। ଜାନେଉ ସତୀଂ ଜଗତପତି ଜାଗେ ॥
ଜାଇ ସଂଭୁ ପଦ ବଂଦନୁ କୀନ୍ହୀ। ସନମୁଖ ସଂକର ଆସନୁ ଦୀନ୍ହା ॥
ଲଗେ କହନ ହରିକଥା ରସାଲା। ଦଚ୍ଛ ପ୍ରଜେସ ଭେ ତେହି କାଲା ॥
ଦେଖା ବିଧି ବିଚାରି ସବ ଲାୟକ। ଦଚ୍ଛହି କୀନ୍ହ ପ୍ରଜାପତି ନାୟକ ॥
ବଡ଼ ଅଧିକାର ଦଚ୍ଛ ଜବ ପାଵା। ଅତି ଅଭିମାନୁ ହୃଦୟଁ ତବ ଆଵା ॥
ନହିଂ କୌ ଅସ ଜନମା ଜଗ ମାହୀଂ। ପ୍ରଭୁତା ପାଇ ଜାହି ମଦ ନାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଦଚ୍ଛ ଲିଏ ମୁନି ବୋଲି ସବ କରନ ଲଗେ ବଡ଼ ଜାଗ।
ନେଵତେ ସାଦର ସକଲ ସୁର ଜେ ପାଵତ ମଖ ଭାଗ ॥ 60 ॥

କିଂନର ନାଗ ସିଦ୍ଧ ଗଂଧର୍ବା। ବଧୁନ୍ହ ସମେତ ଚଲେ ସୁର ସର୍ବା ॥
ବିଷ୍ନୁ ବିରଂଚି ମହେସୁ ବିହାଈ। ଚଲେ ସକଲ ସୁର ଜାନ ବନାଈ ॥
ସତୀଂ ବିଲୋକେ ବ୍ୟୋମ ବିମାନା। ଜାତ ଚଲେ ସୁଂଦର ବିଧି ନାନା ॥
ସୁର ସୁଂଦରୀ କରହିଂ କଲ ଗାନା। ସୁନତ ଶ୍ରଵନ ଛୂଟହିଂ ମୁନି ଧ୍ୟାନା ॥
ପୂଛେଉ ତବ ସିଵଁ କହେଉ ବଖାନୀ। ପିତା ଜଗ୍ୟ ସୁନି କଛୁ ହରଷାନୀ ॥
ଜୌଂ ମହେସୁ ମୋହି ଆୟସୁ ଦେହୀଂ। କୁଛ ଦିନ ଜାଇ ରହୌଂ ମିସ ଏହୀମ୍ ॥
ପତି ପରିତ୍ୟାଗ ହୃଦୟ ଦୁଖୁ ଭାରୀ। କହି ନ ନିଜ ଅପରାଧ ବିଚାରୀ ॥
ବୋଲୀ ସତୀ ମନୋହର ବାନୀ। ଭୟ ସଂକୋଚ ପ୍ରେମ ରସ ସାନୀ ॥

ଦୋ. ପିତା ଭଵନ ଉତ୍ସଵ ପରମ ଜୌଂ ପ୍ରଭୁ ଆୟସୁ ହୋଇ।
ତୌ ମୈ ଜାଉଁ କୃପାୟତନ ସାଦର ଦେଖନ ସୋଇ ॥ 61 ॥

କହେହୁ ନୀକ ମୋରେହୁଁ ମନ ଭାଵା। ୟହ ଅନୁଚିତ ନହିଂ ନେଵତ ପଠାଵା ॥
ଦଚ୍ଛ ସକଲ ନିଜ ସୁତା ବୋଲାଈ। ହମରେଂ ବୟର ତୁମ୍ହୁ ବିସରାଈ ॥
ବ୍ରହ୍ମସଭାଁ ହମ ସନ ଦୁଖୁ ମାନା। ତେହି ତେଂ ଅଜହୁଁ କରହିଂ ଅପମାନା ॥
ଜୌଂ ବିନୁ ବୋଲେଂ ଜାହୁ ଭଵାନୀ। ରହି ନ ସୀଲୁ ସନେହୁ ନ କାନୀ ॥
ଜଦପି ମିତ୍ର ପ୍ରଭୁ ପିତୁ ଗୁର ଗେହା। ଜାଇଅ ବିନୁ ବୋଲେହୁଁ ନ ସଁଦେହା ॥
ତଦପି ବିରୋଧ ମାନ ଜହଁ କୋଈ। ତହାଁ ଗେଁ କଲ୍ୟାନୁ ନ ହୋଈ ॥
ଭାଁତି ଅନେକ ସଂଭୁ ସମୁଝାଵା। ଭାଵୀ ବସ ନ ଗ୍ୟାନୁ ଉର ଆଵା ॥
କହ ପ୍ରଭୁ ଜାହୁ ଜୋ ବିନହିଂ ବୋଲାଏଁ। ନହିଂ ଭଲି ବାତ ହମାରେ ଭାଏଁ ॥

ଦୋ. କହି ଦେଖା ହର ଜତନ ବହୁ ରହି ନ ଦଚ୍ଛକୁମାରି।
ଦିଏ ମୁଖ୍ୟ ଗନ ସଂଗ ତବ ବିଦା କୀନ୍ହ ତ୍ରିପୁରାରି ॥ 62 ॥

ପିତା ଭଵନ ଜବ ଗୀ ଭଵାନୀ। ଦଚ୍ଛ ତ୍ରାସ କାହୁଁ ନ ସନମାନୀ ॥
ସାଦର ଭଲେହିଂ ମିଲୀ ଏକ ମାତା। ଭଗିନୀଂ ମିଲୀଂ ବହୁତ ମୁସୁକାତା ॥
ଦଚ୍ଛ ନ କଛୁ ପୂଛୀ କୁସଲାତା। ସତିହି ବିଲୋକି ଜରେ ସବ ଗାତା ॥
ସତୀଂ ଜାଇ ଦେଖେଉ ତବ ଜାଗା। କତହୁଁ ନ ଦୀଖ ସଂଭୁ କର ଭାଗା ॥
ତବ ଚିତ ଚଢ଼ଏଉ ଜୋ ସଂକର କହେଊ। ପ୍ରଭୁ ଅପମାନୁ ସମୁଝି ଉର ଦହେଊ ॥
ପାଛିଲ ଦୁଖୁ ନ ହୃଦୟଁ ଅସ ବ୍ୟାପା। ଜସ ୟହ ଭୟୁ ମହା ପରିତାପା ॥
ଜଦ୍ୟପି ଜଗ ଦାରୁନ ଦୁଖ ନାନା। ସବ ତେଂ କଠିନ ଜାତି ଅଵମାନା ॥
ସମୁଝି ସୋ ସତିହି ଭୟୁ ଅତି କ୍ରୋଧା। ବହୁ ବିଧି ଜନନୀଂ କୀନ୍ହ ପ୍ରବୋଧା ॥

ଦୋ. ସିଵ ଅପମାନୁ ନ ଜାଇ ସହି ହୃଦୟଁ ନ ହୋଇ ପ୍ରବୋଧ।
ସକଲ ସଭହି ହଠି ହଟକି ତବ ବୋଲୀଂ ବଚନ ସକ୍ରୋଧ ॥ 63 ॥

ସୁନହୁ ସଭାସଦ ସକଲ ମୁନିଂଦା। କହୀ ସୁନୀ ଜିନ୍ହ ସଂକର ନିଂଦା ॥
ସୋ ଫଲୁ ତୁରତ ଲହବ ସବ କାହୂଁ। ଭଲୀ ଭାଁତି ପଛିତାବ ପିତାହୂଁ ॥
ସଂତ ସଂଭୁ ଶ୍ରୀପତି ଅପବାଦା। ସୁନିଅ ଜହାଁ ତହଁ ଅସି ମରଜାଦା ॥
କାଟିଅ ତାସୁ ଜୀଭ ଜୋ ବସାଈ। ଶ୍ରଵନ ମୂଦି ନ ତ ଚଲିଅ ପରାଈ ॥
ଜଗଦାତମା ମହେସୁ ପୁରାରୀ। ଜଗତ ଜନକ ସବ କେ ହିତକାରୀ ॥
ପିତା ମଂଦମତି ନିଂଦତ ତେହୀ। ଦଚ୍ଛ ସୁକ୍ର ସଂଭଵ ୟହ ଦେହୀ ॥
ତଜିହୁଁ ତୁରତ ଦେହ ତେହି ହେତୂ। ଉର ଧରି ଚଂଦ୍ରମୌଲି ବୃଷକେତୂ ॥
ଅସ କହି ଜୋଗ ଅଗିନି ତନୁ ଜାରା। ଭୟୁ ସକଲ ମଖ ହାହାକାରା ॥

ଦୋ. ସତୀ ମରନୁ ସୁନି ସଂଭୁ ଗନ ଲଗେ କରନ ମଖ ଖୀସ।
ଜଗ୍ୟ ବିଧଂସ ବିଲୋକି ଭୃଗୁ ରଚ୍ଛା କୀନ୍ହି ମୁନୀସ ॥ 64 ॥

ସମାଚାର ସବ ସଂକର ପାଏ। ବୀରଭଦ୍ରୁ କରି କୋପ ପଠାଏ ॥
ଜଗ୍ୟ ବିଧଂସ ଜାଇ ତିନ୍ହ କୀନ୍ହା। ସକଲ ସୁରନ୍ହ ବିଧିଵତ ଫଲୁ ଦୀନ୍ହା ॥
ଭେ ଜଗବିଦିତ ଦଚ୍ଛ ଗତି ସୋଈ। ଜସି କଛୁ ସଂଭୁ ବିମୁଖ କୈ ହୋଈ ॥
ୟହ ଇତିହାସ ସକଲ ଜଗ ଜାନୀ। ତାତେ ମୈଂ ସଂଛେପ ବଖାନୀ ॥
ସତୀଂ ମରତ ହରି ସନ ବରୁ ମାଗା। ଜନମ ଜନମ ସିଵ ପଦ ଅନୁରାଗା ॥
ତେହି କାରନ ହିମଗିରି ଗୃହ ଜାଈ। ଜନମୀଂ ପାରବତୀ ତନୁ ପାଈ ॥
ଜବ ତେଂ ଉମା ସୈଲ ଗୃହ ଜାଈଂ। ସକଲ ସିଦ୍ଧି ସଂପତି ତହଁ ଛାଈ ॥
ଜହଁ ତହଁ ମୁନିନ୍ହ ସୁଆଶ୍ରମ କୀନ୍ହେ। ଉଚିତ ବାସ ହିମ ଭୂଧର ଦୀନ୍ହେ ॥

ଦୋ. ସଦା ସୁମନ ଫଲ ସହିତ ସବ ଦ୍ରୁମ ନଵ ନାନା ଜାତି।

ପ୍ରଗଟୀଂ ସୁଂଦର ସୈଲ ପର ମନି ଆକର ବହୁ ଭାଁତି ॥ 65 ॥

ସରିତା ସବ ପୁନିତ ଜଲୁ ବହହୀଂ। ଖଗ ମୃଗ ମଧୁପ ସୁଖୀ ସବ ରହହୀମ୍ ॥
ସହଜ ବୟରୁ ସବ ଜୀଵନ୍ହ ତ୍ୟାଗା। ଗିରି ପର ସକଲ କରହିଂ ଅନୁରାଗା ॥
ସୋହ ସୈଲ ଗିରିଜା ଗୃହ ଆଏଁ। ଜିମି ଜନୁ ରାମଭଗତି କେ ପାଏଁ ॥
ନିତ ନୂତନ ମଂଗଲ ଗୃହ ତାସୂ। ବ୍ରହ୍ମାଦିକ ଗାଵହିଂ ଜସୁ ଜାସୂ ॥
ନାରଦ ସମାଚାର ସବ ପାଏ। କୌତୁକହୀଂ ଗିରି ଗେହ ସିଧାଏ ॥
ସୈଲରାଜ ବଡ଼ ଆଦର କୀନ୍ହା। ପଦ ପଖାରି ବର ଆସନୁ ଦୀନ୍ହା ॥
ନାରି ସହିତ ମୁନି ପଦ ସିରୁ ନାଵା। ଚରନ ସଲିଲ ସବୁ ଭଵନୁ ସିଂଚାଵା ॥
ନିଜ ସୌଭାଗ୍ୟ ବହୁତ ଗିରି ବରନା। ସୁତା ବୋଲି ମେଲୀ ମୁନି ଚରନା ॥

ଦୋ. ତ୍ରିକାଲଗ୍ୟ ସର୍ବଗ୍ୟ ତୁମ୍ହ ଗତି ସର୍ବତ୍ର ତୁମ୍ହାରି ॥
କହହୁ ସୁତା କେ ଦୋଷ ଗୁନ ମୁନିବର ହୃଦୟଁ ବିଚାରି ॥ 66 ॥

କହ ମୁନି ବିହସି ଗୂଢ଼ ମୃଦୁ ବାନୀ। ସୁତା ତୁମ୍ହାରି ସକଲ ଗୁନ ଖାନୀ ॥
ସୁଂଦର ସହଜ ସୁସୀଲ ସୟାନୀ। ନାମ ଉମା ଅଂବିକା ଭଵାନୀ ॥
ସବ ଲଚ୍ଛନ ସଂପନ୍ନ କୁମାରୀ। ହୋଇହି ସଂତତ ପିୟହି ପିଆରୀ ॥
ସଦା ଅଚଲ ଏହି କର ଅହିଵାତା। ଏହି ତେଂ ଜସୁ ପୈହହିଂ ପିତୁ ମାତା ॥
ହୋଇହି ପୂଜ୍ୟ ସକଲ ଜଗ ମାହୀଂ। ଏହି ସେଵତ କଛୁ ଦୁର୍ଲଭ ନାହୀମ୍ ॥
ଏହି କର ନାମୁ ସୁମିରି ସଂସାରା। ତ୍ରିୟ ଚଢ଼ହହିଁ ପତିବ୍ରତ ଅସିଧାରା ॥
ସୈଲ ସୁଲଚ୍ଛନ ସୁତା ତୁମ୍ହାରୀ। ସୁନହୁ ଜେ ଅବ ଅଵଗୁନ ଦୁଇ ଚାରୀ ॥
ଅଗୁନ ଅମାନ ମାତୁ ପିତୁ ହୀନା। ଉଦାସୀନ ସବ ସଂସୟ ଛୀନା ॥

ଦୋ. ଜୋଗୀ ଜଟିଲ ଅକାମ ମନ ନଗନ ଅମଂଗଲ ବେଷ ॥
ଅସ ସ୍ଵାମୀ ଏହି କହଁ ମିଲିହି ପରୀ ହସ୍ତ ଅସି ରେଖ ॥ 67 ॥

ସୁନି ମୁନି ଗିରା ସତ୍ୟ ଜିୟଁ ଜାନୀ। ଦୁଖ ଦଂପତିହି ଉମା ହରଷାନୀ ॥
ନାରଦହୁଁ ୟହ ଭେଦୁ ନ ଜାନା। ଦସା ଏକ ସମୁଝବ ବିଲଗାନା ॥
ସକଲ ସଖୀଂ ଗିରିଜା ଗିରି ମୈନା। ପୁଲକ ସରୀର ଭରେ ଜଲ ନୈନା ॥
ହୋଇ ନ ମୃଷା ଦେଵରିଷି ଭାଷା। ଉମା ସୋ ବଚନୁ ହୃଦୟଁ ଧରି ରାଖା ॥
ଉପଜେଉ ସିଵ ପଦ କମଲ ସନେହୂ। ମିଲନ କଠିନ ମନ ଭା ସଂଦେହୂ ॥
ଜାନି କୁଅଵସରୁ ପ୍ରୀତି ଦୁରାଈ। ସଖୀ ଉଛଁଗ ବୈଠୀ ପୁନି ଜାଈ ॥
ଝୂଠି ନ ହୋଇ ଦେଵରିଷି ବାନୀ। ସୋଚହି ଦଂପତି ସଖୀଂ ସୟାନୀ ॥
ଉର ଧରି ଧୀର କହି ଗିରିର୍AU। କହହୁ ନାଥ କା କରିଅ ଉପ୍AU ॥

ଦୋ. କହ ମୁନୀସ ହିମଵଂତ ସୁନୁ ଜୋ ବିଧି ଲିଖା ଲିଲାର।
ଦେଵ ଦନୁଜ ନର ନାଗ ମୁନି କୌ ନ ମେଟନିହାର ॥ 68 ॥

ତଦପି ଏକ ମୈଂ କହୁଁ ଉପାଈ। ହୋଇ କରୈ ଜୌଂ ଦୈଉ ସହାଈ ॥
ଜସ ବରୁ ମୈଂ ବରନେଉଁ ତୁମ୍ହ ପାହୀଂ। ମିଲହି ଉମହି ତସ ସଂସୟ ନାହୀମ୍ ॥
ଜେ ଜେ ବର କେ ଦୋଷ ବଖାନେ। ତେ ସବ ସିଵ ପହି ମୈଂ ଅନୁମାନେ ॥
ଜୌଂ ବିବାହୁ ସଂକର ସନ ହୋଈ। ଦୋଷୁ ଗୁନ ସମ କହ ସବୁ କୋଈ ॥
ଜୌଂ ଅହି ସେଜ ସୟନ ହରି କରହୀଂ। ବୁଧ କଛୁ ତିନ୍ହ କର ଦୋଷୁ ନ ଧରହୀମ୍ ॥
ଭାନୁ କୃସାନୁ ସର୍ବ ରସ ଖାହୀଂ। ତିନ୍ହ କହଁ ମଂଦ କହତ କୌ ନାହୀମ୍ ॥
ସୁଭ ଅରୁ ଅସୁଭ ସଲିଲ ସବ ବହୀ। ସୁରସରି କୌ ଅପୁନୀତ ନ କହୀ ॥
ସମରଥ କହୁଁ ନହିଂ ଦୋଷୁ ଗୋସାଈ। ରବି ପାଵକ ସୁରସରି କୀ ନାଈ ॥

ଦୋ. ଜୌଂ ଅସ ହିସିଷା କରହିଂ ନର ଜଡ଼ଇ ବିବେକ ଅଭିମାନ।
ପରହିଂ କଲପ ଭରି ନରକ ମହୁଁ ଜୀଵ କି ଈସ ସମାନ ॥ 69 ॥

ସୁରସରି ଜଲ କୃତ ବାରୁନି ଜାନା। କବହୁଁ ନ ସଂତ କରହିଂ ତେହି ପାନା ॥
ସୁରସରି ମିଲେଂ ସୋ ପାଵନ ଜୈସେଂ। ଈସ ଅନୀସହି ଅଂତରୁ ତୈସେମ୍ ॥
ସଂଭୁ ସହଜ ସମରଥ ଭଗଵାନା। ଏହି ବିବାହଁ ସବ ବିଧି କଲ୍ୟାନା ॥
ଦୁରାରାଧ୍ୟ ପୈ ଅହହିଂ ମହେସୂ। ଆସୁତୋଷ ପୁନି କିଏଁ କଲେସୂ ॥
ଜୌଂ ତପୁ କରୈ କୁମାରି ତୁମ୍ହାରୀ। ଭାଵିଉ ମେଟି ସକହିଂ ତ୍ରିପୁରାରୀ ॥
ଜଦ୍ୟପି ବର ଅନେକ ଜଗ ମାହୀଂ। ଏହି କହଁ ସିଵ ତଜି ଦୂସର ନାହୀମ୍ ॥
ବର ଦାୟକ ପ୍ରନତାରତି ଭଂଜନ। କୃପାସିଂଧୁ ସେଵକ ମନ ରଂଜନ ॥
ଇଚ୍ଛିତ ଫଲ ବିନୁ ସିଵ ଅଵରାଧେ। ଲହିଅ ନ କୋଟି ଜୋଗ ଜପ ସାଧେମ୍ ॥

ଦୋ. ଅସ କହି ନାରଦ ସୁମିରି ହରି ଗିରିଜହି ଦୀନ୍ହି ଅସୀସ।
ହୋଇହି ୟହ କଲ୍ୟାନ ଅବ ସଂସୟ ତଜହୁ ଗିରୀସ ॥ 70 ॥

କହି ଅସ ବ୍ରହ୍ମଭଵନ ମୁନି ଗୟୂ। ଆଗିଲ ଚରିତ ସୁନହୁ ଜସ ଭୟୂ ॥
ପତିହି ଏକାଂତ ପାଇ କହ ମୈନା। ନାଥ ନ ମୈଂ ସମୁଝେ ମୁନି ବୈନା ॥
ଜୌଂ ଘରୁ ବରୁ କୁଲୁ ହୋଇ ଅନୂପା। କରିଅ ବିବାହୁ ସୁତା ଅନୁରୁପା ॥
ନ ତ କନ୍ୟା ବରୁ ରହୁ କୁଆରୀ। କଂତ ଉମା ମମ ପ୍ରାନପିଆରୀ ॥
ଜୌଂ ନ ମିଲହି ବରୁ ଗିରିଜହି ଜୋଗୂ। ଗିରି ଜଡ଼ ସହଜ କହିହି ସବୁ ଲୋଗୂ ॥
ସୋଇ ବିଚାରି ପତି କରେହୁ ବିବାହୂ। ଜେହିଂ ନ ବହୋରି ହୋଇ ଉର ଦାହୂ ॥
ଅସ କହି ପରି ଚରନ ଧରି ସୀସା। ବୋଲେ ସହିତ ସନେହ ଗିରୀସା ॥
ବରୁ ପାଵକ ପ୍ରଗଟୈ ସସି ମାହୀଂ। ନାରଦ ବଚନୁ ଅନ୍ୟଥା ନାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ପ୍ରିୟା ସୋଚୁ ପରିହରହୁ ସବୁ ସୁମିରହୁ ଶ୍ରୀଭଗଵାନ।
ପାରବତିହି ନିରମୟୁ ଜେହିଂ ସୋଇ କରିହି କଲ୍ୟାନ ॥ 71 ॥

ଅବ ଜୌ ତୁମ୍ହହି ସୁତା ପର ନେହୂ। ତୌ ଅସ ଜାଇ ସିଖାଵନ ଦେହୂ ॥
କରୈ ସୋ ତପୁ ଜେହିଂ ମିଲହିଂ ମହେସୂ। ଆନ ଉପାୟଁ ନ ମିଟହି କଲେସୂ ॥
ନାରଦ ବଚନ ସଗର୍ଭ ସହେତୂ। ସୁଂଦର ସବ ଗୁନ ନିଧି ବୃଷକେତୂ ॥
ଅସ ବିଚାରି ତୁମ୍ହ ତଜହୁ ଅସଂକା। ସବହି ଭାଁତି ସଂକରୁ ଅକଲଂକା ॥
ସୁନି ପତି ବଚନ ହରଷି ମନ ମାହୀଂ। ଗୀ ତୁରତ ଉଠି ଗିରିଜା ପାହୀମ୍ ॥
ଉମହି ବିଲୋକି ନୟନ ଭରେ ବାରୀ। ସହିତ ସନେହ ଗୋଦ ବୈଠାରୀ ॥
ବାରହିଂ ବାର ଲେତି ଉର ଲାଈ। ଗଦଗଦ କଂଠ ନ କଛୁ କହି ଜାଈ ॥
ଜଗତ ମାତୁ ସର୍ବଗ୍ୟ ଭଵାନୀ। ମାତୁ ସୁଖଦ ବୋଲୀଂ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥

ଦୋ. ସୁନହି ମାତୁ ମୈଂ ଦୀଖ ଅସ ସପନ ସୁନାଵୁଁ ତୋହି।
ସୁଂଦର ଗୌର ସୁବିପ୍ରବର ଅସ ଉପଦେସେଉ ମୋହି ॥ 72 ॥

କରହି ଜାଇ ତପୁ ସୈଲକୁମାରୀ। ନାରଦ କହା ସୋ ସତ୍ୟ ବିଚାରୀ ॥
ମାତୁ ପିତହି ପୁନି ୟହ ମତ ଭାଵା। ତପୁ ସୁଖପ୍ରଦ ଦୁଖ ଦୋଷ ନସାଵା ॥
ତପବଲ ରଚି ପ୍ରପଂଚ ବିଧାତା। ତପବଲ ବିଷ୍ନୁ ସକଲ ଜଗ ତ୍ରାତା ॥
ତପବଲ ସଂଭୁ କରହିଂ ସଂଘାରା। ତପବଲ ସେଷୁ ଧରି ମହିଭାରା ॥
ତପ ଅଧାର ସବ ସୃଷ୍ଟି ଭଵାନୀ। କରହି ଜାଇ ତପୁ ଅସ ଜିୟଁ ଜାନୀ ॥
ସୁନତ ବଚନ ବିସମିତ ମହତାରୀ। ସପନ ସୁନାୟୁ ଗିରିହି ହଁକାରୀ ॥
ମାତୁ ପିତୁହି ବହୁବିଧି ସମୁଝାଈ। ଚଲୀଂ ଉମା ତପ ହିତ ହରଷାଈ ॥
ପ୍ରିୟ ପରିଵାର ପିତା ଅରୁ ମାତା। ଭେ ବିକଲ ମୁଖ ଆଵ ନ ବାତା ॥

ଦୋ. ବେଦସିରା ମୁନି ଆଇ ତବ ସବହି କହା ସମୁଝାଇ ॥
ପାରବତୀ ମହିମା ସୁନତ ରହେ ପ୍ରବୋଧହି ପାଇ ॥ 73 ॥

ଉର ଧରି ଉମା ପ୍ରାନପତି ଚରନା। ଜାଇ ବିପିନ ଲାଗୀଂ ତପୁ କରନା ॥
ଅତି ସୁକୁମାର ନ ତନୁ ତପ ଜୋଗୂ। ପତି ପଦ ସୁମିରି ତଜେଉ ସବୁ ଭୋଗୂ ॥
ନିତ ନଵ ଚରନ ଉପଜ ଅନୁରାଗା। ବିସରୀ ଦେହ ତପହିଂ ମନୁ ଲାଗା ॥
ସଂବତ ସହସ ମୂଲ ଫଲ ଖାଏ। ସାଗୁ ଖାଇ ସତ ବରଷ ଗଵାଁଏ ॥
କଛୁ ଦିନ ଭୋଜନୁ ବାରି ବତାସା। କିଏ କଠିନ କଛୁ ଦିନ ଉପବାସା ॥
ବେଲ ପାତୀ ମହି ପରି ସୁଖାଈ। ତୀନି ସହସ ସଂବତ ସୋଈ ଖାଈ ॥
ପୁନି ପରିହରେ ସୁଖାନେଉ ପରନା। ଉମହି ନାମ ତବ ଭୟୁ ଅପରନା ॥
ଦେଖି ଉମହି ତପ ଖୀନ ସରୀରା। ବ୍ରହ୍ମଗିରା ଭୈ ଗଗନ ଗଭୀରା ॥

ଦୋ. ଭୟୁ ମନୋରଥ ସୁଫଲ ତଵ ସୁନୁ ଗିରିଜାକୁମାରି।
ପରିହରୁ ଦୁସହ କଲେସ ସବ ଅବ ମିଲିହହିଂ ତ୍ରିପୁରାରି ॥ 74 ॥

ଅସ ତପୁ କାହୁଁ ନ କୀନ୍ହ ଭଵାନୀ। ଭୁ ଅନେକ ଧୀର ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ଅବ ଉର ଧରହୁ ବ୍ରହ୍ମ ବର ବାନୀ। ସତ୍ୟ ସଦା ସଂତତ ସୁଚି ଜାନୀ ॥
ଆଵୈ ପିତା ବୋଲାଵନ ଜବହୀଂ। ହଠ ପରିହରି ଘର ଜାଏହୁ ତବହୀମ୍ ॥
ମିଲହିଂ ତୁମ୍ହହି ଜବ ସପ୍ତ ରିଷୀସା। ଜାନେହୁ ତବ ପ୍ରମାନ ବାଗୀସା ॥
ସୁନତ ଗିରା ବିଧି ଗଗନ ବଖାନୀ। ପୁଲକ ଗାତ ଗିରିଜା ହରଷାନୀ ॥
ଉମା ଚରିତ ସୁଂଦର ମୈଂ ଗାଵା। ସୁନହୁ ସଂଭୁ କର ଚରିତ ସୁହାଵା ॥
ଜବ ତେଂ ସତୀ ଜାଇ ତନୁ ତ୍ୟାଗା। ତବ ସେଂ ସିଵ ମନ ଭୟୁ ବିରାଗା ॥
ଜପହିଂ ସଦା ରଘୁନାୟକ ନାମା। ଜହଁ ତହଁ ସୁନହିଂ ରାମ ଗୁନ ଗ୍ରାମା ॥

ଦୋ. ଚିଦାନଂଦ ସୁଖଧାମ ସିଵ ବିଗତ ମୋହ ମଦ କାମ।
ବିଚରହିଂ ମହି ଧରି ହୃଦୟଁ ହରି ସକଲ ଲୋକ ଅଭିରାମ ॥ 75 ॥

କତହୁଁ ମୁନିନ୍ହ ଉପଦେସହିଂ ଗ୍ୟାନା। କତହୁଁ ରାମ ଗୁନ କରହିଂ ବଖାନା ॥
ଜଦପି ଅକାମ ତଦପି ଭଗଵାନା। ଭଗତ ବିରହ ଦୁଖ ଦୁଖିତ ସୁଜାନା ॥
ଏହି ବିଧି ଗୟୁ କାଲୁ ବହୁ ବୀତୀ। ନିତ ନୈ ହୋଇ ରାମ ପଦ ପ୍ରୀତୀ ॥
ନୈମୁ ପ୍ରେମୁ ସଂକର କର ଦେଖା। ଅବିଚଲ ହୃଦୟଁ ଭଗତି କୈ ରେଖା ॥
ପ୍ରଗଟୈ ରାମୁ କୃତଗ୍ୟ କୃପାଲା। ରୂପ ସୀଲ ନିଧି ତେଜ ବିସାଲା ॥
ବହୁ ପ୍ରକାର ସଂକରହି ସରାହା। ତୁମ୍ହ ବିନୁ ଅସ ବ୍ରତୁ କୋ ନିରବାହା ॥
ବହୁବିଧି ରାମ ସିଵହି ସମୁଝାଵା। ପାରବତୀ କର ଜନ୍ମୁ ସୁନାଵା ॥
ଅତି ପୁନୀତ ଗିରିଜା କୈ କରନୀ। ବିସ୍ତର ସହିତ କୃପାନିଧି ବରନୀ ॥

ଦୋ. ଅବ ବିନତୀ ମମ ସୁନେହୁ ସିଵ ଜୌଂ ମୋ ପର ନିଜ ନେହୁ।
ଜାଇ ବିବାହହୁ ସୈଲଜହି ୟହ ମୋହି ମାଗେଂ ଦେହୁ ॥ 76 ॥

କହ ସିଵ ଜଦପି ଉଚିତ ଅସ ନାହୀଂ। ନାଥ ବଚନ ପୁନି ମେଟି ନ ଜାହୀମ୍ ॥
ସିର ଧରି ଆୟସୁ କରିଅ ତୁମ୍ହାରା। ପରମ ଧରମୁ ୟହ ନାଥ ହମାରା ॥
ମାତୁ ପିତା ଗୁର ପ୍ରଭୁ କୈ ବାନୀ। ବିନହିଂ ବିଚାର କରିଅ ସୁଭ ଜାନୀ ॥
ତୁମ୍ହ ସବ ଭାଁତି ପରମ ହିତକାରୀ। ଅଗ୍ୟା ସିର ପର ନାଥ ତୁମ୍ହାରୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ତୋଷେଉ ସୁନି ସଂକର ବଚନା। ଭକ୍ତି ବିବେକ ଧର୍ମ ଜୁତ ରଚନା ॥
କହ ପ୍ରଭୁ ହର ତୁମ୍ହାର ପନ ରହେଊ। ଅବ ଉର ରାଖେହୁ ଜୋ ହମ କହେଊ ॥
ଅଂତରଧାନ ଭେ ଅସ ଭାଷୀ। ସଂକର ସୋଇ ମୂରତି ଉର ରାଖୀ ॥
ତବହିଂ ସପ୍ତରିଷି ସିଵ ପହିଂ ଆଏ। ବୋଲେ ପ୍ରଭୁ ଅତି ବଚନ ସୁହାଏ ॥

ଦୋ. ପାରବତୀ ପହିଂ ଜାଇ ତୁମ୍ହ ପ୍ରେମ ପରିଚ୍ଛା ଲେହୁ।
ଗିରିହି ପ୍ରେରି ପଠେହୁ ଭଵନ ଦୂରି କରେହୁ ସଂଦେହୁ ॥ 77 ॥

ରିଷିନ୍ହ ଗୌରି ଦେଖୀ ତହଁ କୈସୀ। ମୂରତିମଂତ ତପସ୍ୟା ଜୈସୀ ॥
ବୋଲେ ମୁନି ସୁନୁ ସୈଲକୁମାରୀ। କରହୁ କଵନ କାରନ ତପୁ ଭାରୀ ॥
କେହି ଅଵରାଧହୁ କା ତୁମ୍ହ ଚହହୂ। ହମ ସନ ସତ୍ୟ ମରମୁ କିନ କହହୂ ॥
କହତ ବଚତ ମନୁ ଅତି ସକୁଚାଈ। ହଁସିହହୁ ସୁନି ହମାରି ଜଡ଼ତାଈ ॥
ମନୁ ହଠ ପରା ନ ସୁନି ସିଖାଵା। ଚହତ ବାରି ପର ଭୀତି ଉଠାଵା ॥
ନାରଦ କହା ସତ୍ୟ ସୋଇ ଜାନା। ବିନୁ ପଂଖନ୍ହ ହମ ଚହହିଂ ଉଡ଼ଆନା ॥
ଦେଖହୁ ମୁନି ଅବିବେକୁ ହମାରା। ଚାହିଅ ସଦା ସିଵହି ଭରତାରା ॥

ଦୋ. ସୁନତ ବଚନ ବିହସେ ରିଷୟ ଗିରିସଂଭଵ ତବ ଦେହ।
ନାରଦ କର ଉପଦେସୁ ସୁନି କହହୁ ବସେଉ କିସୁ ଗେହ ॥ 78 ॥

ଦଚ୍ଛସୁତନ୍ହ ଉପଦେସେନ୍ହି ଜାଈ। ତିନ୍ହ ଫିରି ଭଵନୁ ନ ଦେଖା ଆଈ ॥
ଚିତ୍ରକେତୁ କର ଘରୁ ଉନ ଘାଲା। କନକକସିପୁ କର ପୁନି ଅସ ହାଲା ॥
ନାରଦ ସିଖ ଜେ ସୁନହିଂ ନର ନାରୀ। ଅଵସି ହୋହିଂ ତଜି ଭଵନୁ ଭିଖାରୀ ॥
ମନ କପଟୀ ତନ ସଜ୍ଜନ ଚୀନ୍ହା। ଆପୁ ସରିସ ସବହୀ ଚହ କୀନ୍ହା ॥
ତେହି କେଂ ବଚନ ମାନି ବିସ୍ଵାସା। ତୁମ୍ହ ଚାହହୁ ପତି ସହଜ ଉଦାସା ॥
ନିର୍ଗୁନ ନିଲଜ କୁବେଷ କପାଲୀ। ଅକୁଲ ଅଗେହ ଦିଗଂବର ବ୍ୟାଲୀ ॥
କହହୁ କଵନ ସୁଖୁ ଅସ ବରୁ ପାଏଁ। ଭଲ ଭୂଲିହୁ ଠଗ କେ ବୌରାଏଁ ॥
ପଂଚ କହେଂ ସିଵଁ ସତୀ ବିବାହୀ। ପୁନି ଅଵଡେରି ମରାଏନ୍ହି ତାହୀ ॥

ଦୋ. ଅବ ସୁଖ ସୋଵତ ସୋଚୁ ନହି ଭୀଖ ମାଗି ଭଵ ଖାହିଂ।
ସହଜ ଏକାକିନ୍ହ କେ ଭଵନ କବହୁଁ କି ନାରି ଖଟାହିମ୍ ॥ 79 ॥

ଅଜହୂଁ ମାନହୁ କହା ହମାରା। ହମ ତୁମ୍ହ କହୁଁ ବରୁ ନୀକ ବିଚାରା ॥
ଅତି ସୁଂଦର ସୁଚି ସୁଖଦ ସୁସୀଲା। ଗାଵହିଂ ବେଦ ଜାସୁ ଜସ ଲୀଲା ॥
ଦୂଷନ ରହିତ ସକଲ ଗୁନ ରାସୀ। ଶ୍ରୀପତି ପୁର ବୈକୁଂଠ ନିଵାସୀ ॥
ଅସ ବରୁ ତୁମ୍ହହି ମିଲାଉବ ଆନୀ। ସୁନତ ବିହସି କହ ବଚନ ଭଵାନୀ ॥
ସତ୍ୟ କହେହୁ ଗିରିଭଵ ତନୁ ଏହା। ହଠ ନ ଛୂଟ ଛୂଟୈ ବରୁ ଦେହା ॥
କନକୁ ପୁନି ପଷାନ ତେଂ ହୋଈ। ଜାରେହୁଁ ସହଜୁ ନ ପରିହର ସୋଈ ॥
ନାରଦ ବଚନ ନ ମୈଂ ପରିହରୂଁ। ବସୁ ଭଵନୁ ଉଜରୁ ନହିଂ ଡରୂଁ ॥
ଗୁର କେଂ ବଚନ ପ୍ରତୀତି ନ ଜେହୀ। ସପନେହୁଁ ସୁଗମ ନ ସୁଖ ସିଧି ତେହୀ ॥

ଦୋ. ମହାଦେଵ ଅଵଗୁନ ଭଵନ ବିଷ୍ନୁ ସକଲ ଗୁନ ଧାମ।
ଜେହି କର ମନୁ ରମ ଜାହି ସନ ତେହି ତେହୀ ସନ କାମ ॥ 80 ॥

ଜୌଂ ତୁମ୍ହ ମିଲତେହୁ ପ୍ରଥମ ମୁନୀସା। ସୁନତିଉଁ ସିଖ ତୁମ୍ହାରି ଧରି ସୀସା ॥
ଅବ ମୈଂ ଜନ୍ମୁ ସଂଭୁ ହିତ ହାରା। କୋ ଗୁନ ଦୂଷନ କରୈ ବିଚାରା ॥
ଜୌଂ ତୁମ୍ହରେ ହଠ ହୃଦୟଁ ବିସେଷୀ। ରହି ନ ଜାଇ ବିନୁ କିଏଁ ବରେଷୀ ॥
ତୌ କୌତୁକିଅନ୍ହ ଆଲସୁ ନାହୀଂ। ବର କନ୍ୟା ଅନେକ ଜଗ ମାହୀମ୍ ॥
ଜନ୍ମ କୋଟି ଲଗି ରଗର ହମାରୀ। ବରୁଁ ସଂଭୁ ନ ତ ରହୁଁ କୁଆରୀ ॥
ତଜୁଁ ନ ନାରଦ କର ଉପଦେସୂ। ଆପୁ କହହି ସତ ବାର ମହେସୂ ॥
ମୈଂ ପା ପରୁଁ କହି ଜଗଦଂବା। ତୁମ୍ହ ଗୃହ ଗଵନହୁ ଭୟୁ ବିଲଂବା ॥
ଦେଖି ପ୍ରେମୁ ବୋଲେ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ। ଜୟ ଜୟ ଜଗଦଂବିକେ ଭଵାନୀ ॥

ଦୋ. ତୁମ୍ହ ମାୟା ଭଗଵାନ ସିଵ ସକଲ ଜଗତ ପିତୁ ମାତୁ।
ନାଇ ଚରନ ସିର ମୁନି ଚଲେ ପୁନି ପୁନି ହରଷତ ଗାତୁ ॥ 81 ॥

ଜାଇ ମୁନିନ୍ହ ହିମଵଂତୁ ପଠାଏ। କରି ବିନତୀ ଗିରଜହିଂ ଗୃହ ଲ୍ୟାଏ ॥
ବହୁରି ସପ୍ତରିଷି ସିଵ ପହିଂ ଜାଈ। କଥା ଉମା କୈ ସକଲ ସୁନାଈ ॥
ଭେ ମଗନ ସିଵ ସୁନତ ସନେହା। ହରଷି ସପ୍ତରିଷି ଗଵନେ ଗେହା ॥
ମନୁ ଥିର କରି ତବ ସଂଭୁ ସୁଜାନା। ଲଗେ କରନ ରଘୁନାୟକ ଧ୍ୟାନା ॥
ତାରକୁ ଅସୁର ଭୟୁ ତେହି କାଲା। ଭୁଜ ପ୍ରତାପ ବଲ ତେଜ ବିସାଲା ॥
ତେଂହି ସବ ଲୋକ ଲୋକପତି ଜୀତେ। ଭେ ଦେଵ ସୁଖ ସଂପତି ରୀତେ ॥
ଅଜର ଅମର ସୋ ଜୀତି ନ ଜାଈ। ହାରେ ସୁର କରି ବିବିଧ ଲରାଈ ॥
ତବ ବିରଂଚି ସନ ଜାଇ ପୁକାରେ। ଦେଖେ ବିଧି ସବ ଦେଵ ଦୁଖାରେ ॥

ଦୋ. ସବ ସନ କହା ବୁଝାଇ ବିଧି ଦନୁଜ ନିଧନ ତବ ହୋଇ।
ସଂଭୁ ସୁକ୍ର ସଂଭୂତ ସୁତ ଏହି ଜୀତି ରନ ସୋଇ ॥ 82 ॥

ମୋର କହା ସୁନି କରହୁ ଉପାଈ। ହୋଇହି ଈସ୍ଵର କରିହି ସହାଈ ॥
ସତୀଂ ଜୋ ତଜୀ ଦଚ୍ଛ ମଖ ଦେହା। ଜନମୀ ଜାଇ ହିମାଚଲ ଗେହା ॥
ତେହିଂ ତପୁ କୀନ୍ହ ସଂଭୁ ପତି ଲାଗୀ। ସିଵ ସମାଧି ବୈଠେ ସବୁ ତ୍ୟାଗୀ ॥
ଜଦପି ଅହି ଅସମଂଜସ ଭାରୀ। ତଦପି ବାତ ଏକ ସୁନହୁ ହମାରୀ ॥
ପଠଵହୁ କାମୁ ଜାଇ ସିଵ ପାହୀଂ। କରୈ ଛୋଭୁ ସଂକର ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ତବ ହମ ଜାଇ ସିଵହି ସିର ନାଈ। କରଵାଉବ ବିବାହୁ ବରିଆଈ ॥
ଏହି ବିଧି ଭଲେହି ଦେଵହିତ ହୋଈ। ମର ଅତି ନୀକ କହି ସବୁ କୋଈ ॥
ଅସ୍ତୁତି ସୁରନ୍ହ କୀନ୍ହି ଅତି ହେତୂ। ପ୍ରଗଟେଉ ବିଷମବାନ ଝଷକେତୂ ॥

ଦୋ. ସୁରନ୍ହ କହୀଂ ନିଜ ବିପତି ସବ ସୁନି ମନ କୀନ୍ହ ବିଚାର।
ସଂଭୁ ବିରୋଧ ନ କୁସଲ ମୋହି ବିହସି କହେଉ ଅସ ମାର ॥ 83 ॥

ତଦପି କରବ ମୈଂ କାଜୁ ତୁମ୍ହାରା। ଶ୍ରୁତି କହ ପରମ ଧରମ ଉପକାରା ॥
ପର ହିତ ଲାଗି ତଜି ଜୋ ଦେହୀ। ସଂତତ ସଂତ ପ୍ରସଂସହିଂ ତେହୀ ॥
ଅସ କହି ଚଲେଉ ସବହି ସିରୁ ନାଈ। ସୁମନ ଧନୁଷ କର ସହିତ ସହାଈ ॥
ଚଲତ ମାର ଅସ ହୃଦୟଁ ବିଚାରା। ସିଵ ବିରୋଧ ଧ୍ରୁଵ ମରନୁ ହମାରା ॥
ତବ ଆପନ ପ୍ରଭାଉ ବିସ୍ତାରା। ନିଜ ବସ କୀନ୍ହ ସକଲ ସଂସାରା ॥
କୋପେଉ ଜବହି ବାରିଚରକେତୂ। ଛନ ମହୁଁ ମିଟେ ସକଲ ଶ୍ରୁତି ସେତୂ ॥
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଜ ବ୍ରତ ସଂଜମ ନାନା। ଧୀରଜ ଧରମ ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନା ॥
ସଦାଚାର ଜପ ଜୋଗ ବିରାଗା। ସଭୟ ବିବେକ କଟକୁ ସବ ଭାଗା ॥

ଛଂ. ଭାଗେଉ ବିବେକ ସହାୟ ସହିତ ସୋ ସୁଭଟ ସଂଜୁଗ ମହି ମୁରେ।
ସଦଗ୍ରଂଥ ପର୍ବତ କଂଦରନ୍ହି ମହୁଁ ଜାଇ ତେହି ଅଵସର ଦୁରେ ॥
ହୋନିହାର କା କରତାର କୋ ରଖଵାର ଜଗ ଖରଭରୁ ପରା।
ଦୁଇ ମାଥ କେହି ରତିନାଥ ଜେହି କହୁଁ କୋଽପି କର ଧନୁ ସରୁ ଧରା ॥

ଦୋ. ଜେ ସଜୀଵ ଜଗ ଅଚର ଚର ନାରି ପୁରୁଷ ଅସ ନାମ।
ତେ ନିଜ ନିଜ ମରଜାଦ ତଜି ଭେ ସକଲ ବସ କାମ ॥ 84 ॥

ସବ କେ ହୃଦୟଁ ମଦନ ଅଭିଲାଷା। ଲତା ନିହାରି ନଵହିଂ ତରୁ ସାଖା ॥
ନଦୀଂ ଉମଗି ଅଂବୁଧି କହୁଁ ଧାଈ। ସଂଗମ କରହିଂ ତଲାଵ ତଲାଈ ॥
ଜହଁ ଅସି ଦସା ଜଡ଼ନ୍ହ କୈ ବରନୀ। କୋ କହି ସକି ସଚେତନ କରନୀ ॥
ପସୁ ପଚ୍ଛୀ ନଭ ଜଲ ଥଲଚାରୀ। ଭେ କାମବସ ସମୟ ବିସାରୀ ॥
ମଦନ ଅଂଧ ବ୍ୟାକୁଲ ସବ ଲୋକା। ନିସି ଦିନୁ ନହିଂ ଅଵଲୋକହିଂ କୋକା ॥
ଦେଵ ଦନୁଜ ନର କିଂନର ବ୍ୟାଲା। ପ୍ରେତ ପିସାଚ ଭୂତ ବେତାଲା ॥
ଇନ୍ହ କୈ ଦସା ନ କହେଉଁ ବଖାନୀ। ସଦା କାମ କେ ଚେରେ ଜାନୀ ॥
ସିଦ୍ଧ ବିରକ୍ତ ମହାମୁନି ଜୋଗୀ। ତେପି କାମବସ ଭେ ବିୟୋଗୀ ॥

ଛଂ. ଭେ କାମବସ ଜୋଗୀସ ତାପସ ପାଵଁରନ୍ହି କୀ କୋ କହୈ।
ଦେଖହିଂ ଚରାଚର ନାରିମୟ ଜେ ବ୍ରହ୍ମମୟ ଦେଖତ ରହେ ॥
ଅବଲା ବିଲୋକହିଂ ପୁରୁଷମୟ ଜଗୁ ପୁରୁଷ ସବ ଅବଲାମୟଂ।
ଦୁଇ ଦଂଡ ଭରି ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ଭୀତର କାମକୃତ କୌତୁକ ଅୟମ୍ ॥

ସୋ. ଧରୀ ନ କାହୂଁ ଧିର ସବକେ ମନ ମନସିଜ ହରେ।
ଜେ ରାଖେ ରଘୁବୀର ତେ ଉବରେ ତେହି କାଲ ମହୁଁ ॥ 85 ॥

ଉଭୟ ଘରୀ ଅସ କୌତୁକ ଭୟୂ। ଜୌ ଲଗି କାମୁ ସଂଭୁ ପହିଂ ଗୟୂ ॥
ସିଵହି ବିଲୋକି ସସଂକେଉ ମାରୂ। ଭୟୁ ଜଥାଥିତି ସବୁ ସଂସାରୂ ॥
ଭେ ତୁରତ ସବ ଜୀଵ ସୁଖାରେ। ଜିମି ମଦ ଉତରି ଗେଁ ମତଵାରେ ॥
ରୁଦ୍ରହି ଦେଖି ମଦନ ଭୟ ମାନା। ଦୁରାଧରଷ ଦୁର୍ଗମ ଭଗଵାନା ॥
ଫିରତ ଲାଜ କଛୁ କରି ନହିଂ ଜାଈ। ମରନୁ ଠାନି ମନ ରଚେସି ଉପାଈ ॥
ପ୍ରଗଟେସି ତୁରତ ରୁଚିର ରିତୁରାଜା। କୁସୁମିତ ନଵ ତରୁ ରାଜି ବିରାଜା ॥
ବନ ଉପବନ ବାପିକା ତଡ଼ଆଗା। ପରମ ସୁଭଗ ସବ ଦିସା ବିଭାଗା ॥
ଜହଁ ତହଁ ଜନୁ ଉମଗତ ଅନୁରାଗା। ଦେଖି ମୁଏହୁଁ ମନ ମନସିଜ ଜାଗା ॥

ଛଂ. ଜାଗି ମନୋଭଵ ମୁଏହୁଁ ମନ ବନ ସୁଭଗତା ନ ପରୈ କହୀ।
ସୀତଲ ସୁଗଂଧ ସୁମଂଦ ମାରୁତ ମଦନ ଅନଲ ସଖା ସହୀ ॥
ବିକସେ ସରନ୍ହି ବହୁ କଂଜ ଗୁଂଜତ ପୁଂଜ ମଂଜୁଲ ମଧୁକରା।
କଲହଂସ ପିକ ସୁକ ସରସ ରଵ କରି ଗାନ ନାଚହିଂ ଅପଛରା ॥

ଦୋ. ସକଲ କଲା କରି କୋଟି ବିଧି ହାରେଉ ସେନ ସମେତ।
ଚଲୀ ନ ଅଚଲ ସମାଧି ସିଵ କୋପେଉ ହୃଦୟନିକେତ ॥ 86 ॥

ଦେଖି ରସାଲ ବିଟପ ବର ସାଖା। ତେହି ପର ଚଢ଼ଏଉ ମଦନୁ ମନ ମାଖା ॥
ସୁମନ ଚାପ ନିଜ ସର ସଂଧାନେ। ଅତି ରିସ ତାକି ଶ୍ରଵନ ଲଗି ତାନେ ॥
ଛାଡ଼ଏ ବିଷମ ବିସିଖ ଉର ଲାଗେ। ଛୁଟି ସମାଧି ସଂଭୁ ତବ ଜାଗେ ॥
ଭୟୁ ଈସ ମନ ଛୋଭୁ ବିସେଷୀ। ନୟନ ଉଘାରି ସକଲ ଦିସି ଦେଖୀ ॥
ସୌରଭ ପଲ୍ଲଵ ମଦନୁ ବିଲୋକା। ଭୟୁ କୋପୁ କଂପେଉ ତ୍ରୈଲୋକା ॥
ତବ ସିଵଁ ତୀସର ନୟନ ଉଘାରା। ଚିତଵତ କାମୁ ଭୟୁ ଜରି ଛାରା ॥
ହାହାକାର ଭୟୁ ଜଗ ଭାରୀ। ଡରପେ ସୁର ଭେ ଅସୁର ସୁଖାରୀ ॥
ସମୁଝି କାମସୁଖୁ ସୋଚହିଂ ଭୋଗୀ। ଭେ ଅକଂଟକ ସାଧକ ଜୋଗୀ ॥

ଛଂ. ଜୋଗି ଅକଂଟକ ଭେ ପତି ଗତି ସୁନତ ରତି ମୁରୁଛିତ ଭୀ।
ରୋଦତି ବଦତି ବହୁ ଭାଁତି କରୁନା କରତି ସଂକର ପହିଂ ଗୀ।
ଅତି ପ୍ରେମ କରି ବିନତୀ ବିବିଧ ବିଧି ଜୋରି କର ସନ୍ମୁଖ ରହୀ।
ପ୍ରଭୁ ଆସୁତୋଷ କୃପାଲ ସିଵ ଅବଲା ନିରଖି ବୋଲେ ସହୀ ॥

ଦୋ. ଅବ ତେଂ ରତି ତଵ ନାଥ କର ହୋଇହି ନାମୁ ଅନଂଗୁ।
ବିନୁ ବପୁ ବ୍ୟାପିହି ସବହି ପୁନି ସୁନୁ ନିଜ ମିଲନ ପ୍ରସଂଗୁ ॥ 87 ॥

ଜବ ଜଦୁବଂସ କୃଷ୍ନ ଅଵତାରା। ହୋଇହି ହରନ ମହା ମହିଭାରା ॥
କୃଷ୍ନ ତନୟ ହୋଇହି ପତି ତୋରା। ବଚନୁ ଅନ୍ୟଥା ହୋଇ ନ ମୋରା ॥
ରତି ଗଵନୀ ସୁନି ସଂକର ବାନୀ। କଥା ଅପର ଅବ କହୁଁ ବଖାନୀ ॥
ଦେଵନ୍ହ ସମାଚାର ସବ ପାଏ। ବ୍ରହ୍ମାଦିକ ବୈକୁଂଠ ସିଧାଏ ॥
ସବ ସୁର ବିଷ୍ନୁ ବିରଂଚି ସମେତା। ଗେ ଜହାଁ ସିଵ କୃପାନିକେତା ॥
ପୃଥକ ପୃଥକ ତିନ୍ହ କୀନ୍ହି ପ୍ରସଂସା। ଭେ ପ୍ରସନ୍ନ ଚଂଦ୍ର ଅଵତଂସା ॥
ବୋଲେ କୃପାସିଂଧୁ ବୃଷକେତୂ। କହହୁ ଅମର ଆଏ କେହି ହେତୂ ॥
କହ ବିଧି ତୁମ୍ହ ପ୍ରଭୁ ଅଂତରଜାମୀ। ତଦପି ଭଗତି ବସ ବିନଵୁଁ ସ୍ଵାମୀ ॥

ଦୋ. ସକଲ ସୁରନ୍ହ କେ ହୃଦୟଁ ଅସ ସଂକର ପରମ ଉଛାହୁ।
ନିଜ ନୟନନ୍ହି ଦେଖା ଚହହିଂ ନାଥ ତୁମ୍ହାର ବିବାହୁ ॥ 88 ॥

ୟହ ଉତ୍ସଵ ଦେଖିଅ ଭରି ଲୋଚନ। ସୋଇ କଛୁ କରହୁ ମଦନ ମଦ ମୋଚନ।
କାମୁ ଜାରି ରତି କହୁଁ ବରୁ ଦୀନ୍ହା। କୃପାସିଂଧୁ ୟହ ଅତି ଭଲ କୀନ୍ହା ॥
ସାସତି କରି ପୁନି କରହିଂ ପସ୍AU। ନାଥ ପ୍ରଭୁନ୍ହ କର ସହଜ ସୁଭ୍AU ॥
ପାରବତୀଂ ତପୁ କୀନ୍ହ ଅପାରା। କରହୁ ତାସୁ ଅବ ଅଂଗୀକାରା ॥
ସୁନି ବିଧି ବିନୟ ସମୁଝି ପ୍ରଭୁ ବାନୀ। ଐସେଇ ହୌ କହା ସୁଖୁ ମାନୀ ॥
ତବ ଦେଵନ୍ହ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବଜାଈଂ। ବରଷି ସୁମନ ଜୟ ଜୟ ସୁର ସାଈ ॥
ଅଵସରୁ ଜାନି ସପ୍ତରିଷି ଆଏ। ତୁରତହିଂ ବିଧି ଗିରିଭଵନ ପଠାଏ ॥
ପ୍ରଥମ ଗେ ଜହଁ ରହୀ ଭଵାନୀ। ବୋଲେ ମଧୁର ବଚନ ଛଲ ସାନୀ ॥

ଦୋ. କହା ହମାର ନ ସୁନେହୁ ତବ ନାରଦ କେଂ ଉପଦେସ।
ଅବ ଭା ଝୂଠ ତୁମ୍ହାର ପନ ଜାରେଉ କାମୁ ମହେସ ॥ 89 ॥

ମାସପାରାୟଣ,ତୀସରା ଵିଶ୍ରାମ
ସୁନି ବୋଲୀଂ ମୁସକାଇ ଭଵାନୀ। ଉଚିତ କହେହୁ ମୁନିବର ବିଗ୍ୟାନୀ ॥
ତୁମ୍ହରେଂ ଜାନ କାମୁ ଅବ ଜାରା। ଅବ ଲଗି ସଂଭୁ ରହେ ସବିକାରା ॥
ହମରେଂ ଜାନ ସଦା ସିଵ ଜୋଗୀ। ଅଜ ଅନଵଦ୍ୟ ଅକାମ ଅଭୋଗୀ ॥
ଜୌଂ ମୈଂ ସିଵ ସେୟେ ଅସ ଜାନୀ। ପ୍ରୀତି ସମେତ କର୍ମ ମନ ବାନୀ ॥
ତୌ ହମାର ପନ ସୁନହୁ ମୁନୀସା। କରିହହିଂ ସତ୍ୟ କୃପାନିଧି ଈସା ॥
ତୁମ୍ହ ଜୋ କହା ହର ଜାରେଉ ମାରା। ସୋଇ ଅତି ବଡ଼ ଅବିବେକୁ ତୁମ୍ହାରା ॥
ତାତ ଅନଲ କର ସହଜ ସୁଭ୍AU। ହିମ ତେହି ନିକଟ ଜାଇ ନହିଂ କ୍AU ॥
ଗେଁ ସମୀପ ସୋ ଅଵସି ନସାଈ। ଅସି ମନ୍ମଥ ମହେସ କୀ ନାଈ ॥

ଦୋ. ହିୟଁ ହରଷେ ମୁନି ବଚନ ସୁନି ଦେଖି ପ୍ରୀତି ବିସ୍ଵାସ ॥
ଚଲେ ଭଵାନିହି ନାଇ ସିର ଗେ ହିମାଚଲ ପାସ ॥ 90 ॥

ସବୁ ପ୍ରସଂଗୁ ଗିରିପତିହି ସୁନାଵା। ମଦନ ଦହନ ସୁନି ଅତି ଦୁଖୁ ପାଵା ॥
ବହୁରି କହେଉ ରତି କର ବରଦାନା। ସୁନି ହିମଵଂତ ବହୁତ ସୁଖୁ ମାନା ॥
ହୃଦୟଁ ବିଚାରି ସଂଭୁ ପ୍ରଭୁତାଈ। ସାଦର ମୁନିବର ଲିଏ ବୋଲାଈ ॥
ସୁଦିନୁ ସୁନଖତୁ ସୁଘରୀ ସୋଚାଈ। ବେଗି ବେଦବିଧି ଲଗନ ଧରାଈ ॥
ପତ୍ରୀ ସପ୍ତରିଷିନ୍ହ ସୋଇ ଦୀନ୍ହୀ। ଗହି ପଦ ବିନୟ ହିମାଚଲ କୀନ୍ହୀ ॥
ଜାଇ ବିଧିହି ଦୀନ୍ହି ସୋ ପାତୀ। ବାଚତ ପ୍ରୀତି ନ ହୃଦୟଁ ସମାତୀ ॥
ଲଗନ ବାଚି ଅଜ ସବହି ସୁନାଈ। ହରଷେ ମୁନି ସବ ସୁର ସମୁଦାଈ ॥
ସୁମନ ବୃଷ୍ଟି ନଭ ବାଜନ ବାଜେ। ମଂଗଲ କଲସ ଦସହୁଁ ଦିସି ସାଜେ ॥

ଦୋ. ଲଗେ ସଁଵାରନ ସକଲ ସୁର ବାହନ ବିବିଧ ବିମାନ।
ହୋହି ସଗୁନ ମଂଗଲ ସୁଭଦ କରହିଂ ଅପଛରା ଗାନ ॥ 91 ॥

ସିଵହି ସଂଭୁ ଗନ କରହିଂ ସିଂଗାରା। ଜଟା ମୁକୁଟ ଅହି ମୌରୁ ସଁଵାରା ॥
କୁଂଡଲ କଂକନ ପହିରେ ବ୍ୟାଲା। ତନ ବିଭୂତି ପଟ କେହରି ଛାଲା ॥
ସସି ଲଲାଟ ସୁଂଦର ସିର ଗଂଗା। ନୟନ ତୀନି ଉପବୀତ ଭୁଜଂଗା ॥
ଗରଲ କଂଠ ଉର ନର ସିର ମାଲା। ଅସିଵ ବେଷ ସିଵଧାମ କୃପାଲା ॥
କର ତ୍ରିସୂଲ ଅରୁ ଡମରୁ ବିରାଜା। ଚଲେ ବସହଁ ଚଢ଼ଇ ବାଜହିଂ ବାଜା ॥
ଦେଖି ସିଵହି ସୁରତ୍ରିୟ ମୁସୁକାହୀଂ। ବର ଲାୟକ ଦୁଲହିନି ଜଗ ନାହୀମ୍ ॥
ବିଷ୍ନୁ ବିରଂଚି ଆଦି ସୁରବ୍ରାତା। ଚଢ଼ଇ ଚଢ଼ଇ ବାହନ ଚଲେ ବରାତା ॥
ସୁର ସମାଜ ସବ ଭାଁତି ଅନୂପା। ନହିଂ ବରାତ ଦୂଲହ ଅନୁରୂପା ॥

ଦୋ. ବିଷ୍ନୁ କହା ଅସ ବିହସି ତବ ବୋଲି ସକଲ ଦିସିରାଜ।
ବିଲଗ ବିଲଗ ହୋଇ ଚଲହୁ ସବ ନିଜ ନିଜ ସହିତ ସମାଜ ॥ 92 ॥

ବର ଅନୁହାରି ବରାତ ନ ଭାଈ। ହଁସୀ କରୈହହୁ ପର ପୁର ଜାଈ ॥
ବିଷ୍ନୁ ବଚନ ସୁନି ସୁର ମୁସକାନେ। ନିଜ ନିଜ ସେନ ସହିତ ବିଲଗାନେ ॥
ମନହୀଂ ମନ ମହେସୁ ମୁସୁକାହୀଂ। ହରି କେ ବିଂଗ୍ୟ ବଚନ ନହିଂ ଜାହୀମ୍ ॥
ଅତି ପ୍ରିୟ ବଚନ ସୁନତ ପ୍ରିୟ କେରେ। ଭୃଂଗିହି ପ୍ରେରି ସକଲ ଗନ ଟେରେ ॥
ସିଵ ଅନୁସାସନ ସୁନି ସବ ଆଏ। ପ୍ରଭୁ ପଦ ଜଲଜ ସୀସ ତିନ୍ହ ନାଏ ॥
ନାନା ବାହନ ନାନା ବେଷା। ବିହସେ ସିଵ ସମାଜ ନିଜ ଦେଖା ॥
କୌ ମୁଖହୀନ ବିପୁଲ ମୁଖ କାହୂ। ବିନୁ ପଦ କର କୌ ବହୁ ପଦ ବାହୂ ॥
ବିପୁଲ ନୟନ କୌ ନୟନ ବିହୀନା। ରିଷ୍ଟପୁଷ୍ଟ କୌ ଅତି ତନଖୀନା ॥

ଛଂ. ତନ ଖୀନ କୌ ଅତି ପୀନ ପାଵନ କୌ ଅପାଵନ ଗତି ଧରେଂ।
ଭୂଷନ କରାଲ କପାଲ କର ସବ ସଦ୍ୟ ସୋନିତ ତନ ଭରେମ୍ ॥
ଖର ସ୍ଵାନ ସୁଅର ସୃକାଲ ମୁଖ ଗନ ବେଷ ଅଗନିତ କୋ ଗନୈ।
ବହୁ ଜିନସ ପ୍ରେତ ପିସାଚ ଜୋଗି ଜମାତ ବରନତ ନହିଂ ବନୈ ॥

ସୋ. ନାଚହିଂ ଗାଵହିଂ ଗୀତ ପରମ ତରଂଗୀ ଭୂତ ସବ।
ଦେଖତ ଅତି ବିପରୀତ ବୋଲହିଂ ବଚନ ବିଚିତ୍ର ବିଧି ॥ 93 ॥

ଜସ ଦୂଲହୁ ତସି ବନୀ ବରାତା। କୌତୁକ ବିବିଧ ହୋହିଂ ମଗ ଜାତା ॥
ଇହାଁ ହିମାଚଲ ରଚେଉ ବିତାନା। ଅତି ବିଚିତ୍ର ନହିଂ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ସୈଲ ସକଲ ଜହଁ ଲଗି ଜଗ ମାହୀଂ। ଲଘୁ ବିସାଲ ନହିଂ ବରନି ସିରାହୀମ୍ ॥
ବନ ସାଗର ସବ ନଦୀଂ ତଲାଵା। ହିମଗିରି ସବ କହୁଁ ନେଵତ ପଠାଵା ॥
କାମରୂପ ସୁଂଦର ତନ ଧାରୀ। ସହିତ ସମାଜ ସହିତ ବର ନାରୀ ॥
ଗେ ସକଲ ତୁହିନାଚଲ ଗେହା। ଗାଵହିଂ ମଂଗଲ ସହିତ ସନେହା ॥
ପ୍ରଥମହିଂ ଗିରି ବହୁ ଗୃହ ସଁଵରାଏ। ଜଥାଜୋଗୁ ତହଁ ତହଁ ସବ ଛାଏ ॥
ପୁର ସୋଭା ଅଵଲୋକି ସୁହାଈ। ଲାଗି ଲଘୁ ବିରଂଚି ନିପୁନାଈ ॥

ଛଂ. ଲଘୁ ଲାଗ ବିଧି କୀ ନିପୁନତା ଅଵଲୋକି ପୁର ସୋଭା ସହୀ।
ବନ ବାଗ କୂପ ତଡ଼ଆଗ ସରିତା ସୁଭଗ ସବ ସକ କୋ କହୀ ॥
ମଂଗଲ ବିପୁଲ ତୋରନ ପତାକା କେତୁ ଗୃହ ଗୃହ ସୋହହୀମ୍ ॥
ବନିତା ପୁରୁଷ ସୁଂଦର ଚତୁର ଛବି ଦେଖି ମୁନି ମନ ମୋହହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଜଗଦଂବା ଜହଁ ଅଵତରୀ ସୋ ପୁରୁ ବରନି କି ଜାଇ।
ରିଦ୍ଧି ସିଦ୍ଧି ସଂପତ୍ତି ସୁଖ ନିତ ନୂତନ ଅଧିକାଇ ॥ 94 ॥

ନଗର ନିକଟ ବରାତ ସୁନି ଆଈ। ପୁର ଖରଭରୁ ସୋଭା ଅଧିକାଈ ॥
କରି ବନାଵ ସଜି ବାହନ ନାନା। ଚଲେ ଲେନ ସାଦର ଅଗଵାନା ॥
ହିୟଁ ହରଷେ ସୁର ସେନ ନିହାରୀ। ହରିହି ଦେଖି ଅତି ଭେ ସୁଖାରୀ ॥
ସିଵ ସମାଜ ଜବ ଦେଖନ ଲାଗେ। ବିଡରି ଚଲେ ବାହନ ସବ ଭାଗେ ॥
ଧରି ଧୀରଜୁ ତହଁ ରହେ ସୟାନେ। ବାଲକ ସବ ଲୈ ଜୀଵ ପରାନେ ॥
ଗେଁ ଭଵନ ପୂଛହିଂ ପିତୁ ମାତା। କହହିଂ ବଚନ ଭୟ କଂପିତ ଗାତା ॥
କହିଅ କାହ କହି ଜାଇ ନ ବାତା। ଜମ କର ଧାର କିଧୌଂ ବରିଆତା ॥
ବରୁ ବୌରାହ ବସହଁ ଅସଵାରା। ବ୍ୟାଲ କପାଲ ବିଭୂଷନ ଛାରା ॥

ଛଂ. ତନ ଛାର ବ୍ୟାଲ କପାଲ ଭୂଷନ ନଗନ ଜଟିଲ ଭୟଂକରା।
ସଁଗ ଭୂତ ପ୍ରେତ ପିସାଚ ଜୋଗିନି ବିକଟ ମୁଖ ରଜନୀଚରା ॥
ଜୋ ଜିଅତ ରହିହି ବରାତ ଦେଖତ ପୁନ୍ୟ ବଡ଼ ତେହି କର ସହୀ।
ଦେଖିହି ସୋ ଉମା ବିବାହୁ ଘର ଘର ବାତ ଅସି ଲରିକନ୍ହ କହୀ ॥

ଦୋ. ସମୁଝି ମହେସ ସମାଜ ସବ ଜନନି ଜନକ ମୁସୁକାହିଂ।
ବାଲ ବୁଝାଏ ବିବିଧ ବିଧି ନିଡର ହୋହୁ ଡରୁ ନାହିମ୍ ॥ 95 ॥

ଲୈ ଅଗଵାନ ବରାତହି ଆଏ। ଦିଏ ସବହି ଜନଵାସ ସୁହାଏ ॥
ମୈନାଁ ସୁଭ ଆରତୀ ସଁଵାରୀ। ସଂଗ ସୁମଂଗଲ ଗାଵହିଂ ନାରୀ ॥
କଂଚନ ଥାର ସୋହ ବର ପାନୀ। ପରିଛନ ଚଲୀ ହରହି ହରଷାନୀ ॥
ବିକଟ ବେଷ ରୁଦ୍ରହି ଜବ ଦେଖା। ଅବଲନ୍ହ ଉର ଭୟ ଭୟୁ ବିସେଷା ॥
ଭାଗି ଭଵନ ପୈଠୀଂ ଅତି ତ୍ରାସା। ଗେ ମହେସୁ ଜହାଁ ଜନଵାସା ॥
ମୈନା ହୃଦୟଁ ଭୟୁ ଦୁଖୁ ଭାରୀ। ଲୀନ୍ହୀ ବୋଲି ଗିରୀସକୁମାରୀ ॥
ଅଧିକ ସନେହଁ ଗୋଦ ବୈଠାରୀ। ସ୍ୟାମ ସରୋଜ ନୟନ ଭରେ ବାରୀ ॥
ଜେହିଂ ବିଧି ତୁମ୍ହହି ରୂପୁ ଅସ ଦୀନ୍ହା। ତେହିଂ ଜଡ଼ ବରୁ ବାଉର କସ କୀନ୍ହା ॥

ଛଂ. କସ କୀନ୍ହ ବରୁ ବୌରାହ ବିଧି ଜେହିଂ ତୁମ୍ହହି ସୁଂଦରତା ଦୀ।
ଜୋ ଫଲୁ ଚହିଅ ସୁରତରୁହିଂ ସୋ ବରବସ ବବୂରହିଂ ଲାଗୀ ॥
ତୁମ୍ହ ସହିତ ଗିରି ତେଂ ଗିରୌଂ ପାଵକ ଜରୌଂ ଜଲନିଧି ମହୁଁ ପରୌମ୍ ॥
ଘରୁ ଜାଉ ଅପଜସୁ ହୌ ଜଗ ଜୀଵତ ବିବାହୁ ନ ହୌଂ କରୌମ୍ ॥

ଦୋ. ଭୀ ବିକଲ ଅବଲା ସକଲ ଦୁଖିତ ଦେଖି ଗିରିନାରି।
କରି ବିଲାପୁ ରୋଦତି ବଦତି ସୁତା ସନେହୁ ସଁଭାରି ॥ 96 ॥

ନାରଦ କର ମୈଂ କାହ ବିଗାରା। ଭଵନୁ ମୋର ଜିନ୍ହ ବସତ ଉଜାରା ॥
ଅସ ଉପଦେସୁ ଉମହି ଜିନ୍ହ ଦୀନ୍ହା। ବୌରେ ବରହି ଲଗି ତପୁ କୀନ୍ହା ॥
ସାଚେହୁଁ ଉନ୍ହ କେ ମୋହ ନ ମାୟା। ଉଦାସୀନ ଧନୁ ଧାମୁ ନ ଜାୟା ॥
ପର ଘର ଘାଲକ ଲାଜ ନ ଭୀରା। ବାଝଁ କି ଜାନ ପ୍ରସଵ କୈଂ ପୀରା ॥
ଜନନିହି ବିକଲ ବିଲୋକି ଭଵାନୀ। ବୋଲୀ ଜୁତ ବିବେକ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ଅସ ବିଚାରି ସୋଚହି ମତି ମାତା। ସୋ ନ ଟରି ଜୋ ରଚି ବିଧାତା ॥
କରମ ଲିଖା ଜୌ ବାଉର ନାହୂ। ତୌ କତ ଦୋସୁ ଲଗାଇଅ କାହୂ ॥

ତୁମ୍ହ ସନ ମିଟହିଂ କି ବିଧି କେ ଅଂକା। ମାତୁ ବ୍ୟର୍ଥ ଜନି ଲେହୁ କଲଂକା ॥

ଛଂ. ଜନି ଲେହୁ ମାତୁ କଲଂକୁ କରୁନା ପରିହରହୁ ଅଵସର ନହୀଂ।
ଦୁଖୁ ସୁଖୁ ଜୋ ଲିଖା ଲିଲାର ହମରେଂ ଜାବ ଜହଁ ପାଉବ ତହୀମ୍ ॥
ସୁନି ଉମା ବଚନ ବିନୀତ କୋମଲ ସକଲ ଅବଲା ସୋଚହୀମ୍ ॥
ବହୁ ଭାଁତି ବିଧିହି ଲଗାଇ ଦୂଷନ ନୟନ ବାରି ବିମୋଚହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ତେହି ଅଵସର ନାରଦ ସହିତ ଅରୁ ରିଷି ସପ୍ତ ସମେତ।
ସମାଚାର ସୁନି ତୁହିନଗିରି ଗଵନେ ତୁରତ ନିକେତ ॥ 97 ॥

ତବ ନାରଦ ସବହି ସମୁଝାଵା। ପୂରୁବ କଥାପ୍ରସଂଗୁ ସୁନାଵା ॥
ମୟନା ସତ୍ୟ ସୁନହୁ ମମ ବାନୀ। ଜଗଦଂବା ତଵ ସୁତା ଭଵାନୀ ॥
ଅଜା ଅନାଦି ସକ୍ତି ଅବିନାସିନି। ସଦା ସଂଭୁ ଅରଧଂଗ ନିଵାସିନି ॥
ଜଗ ସଂଭଵ ପାଲନ ଲୟ କାରିନି। ନିଜ ଇଚ୍ଛା ଲୀଲା ବପୁ ଧାରିନି ॥
ଜନମୀଂ ପ୍ରଥମ ଦଚ୍ଛ ଗୃହ ଜାଈ। ନାମୁ ସତୀ ସୁଂଦର ତନୁ ପାଈ ॥
ତହଁହୁଁ ସତୀ ସଂକରହି ବିବାହୀଂ। କଥା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସକଲ ଜଗ ମାହୀମ୍ ॥
ଏକ ବାର ଆଵତ ସିଵ ସଂଗା। ଦେଖେଉ ରଘୁକୁଲ କମଲ ପତଂଗା ॥
ଭୟୁ ମୋହୁ ସିଵ କହା ନ କୀନ୍ହା। ଭ୍ରମ ବସ ବେଷୁ ସୀୟ କର ଲୀନ୍ହା ॥

ଛଂ. ସିୟ ବେଷୁ ସତୀ ଜୋ କୀନ୍ହ ତେହି ଅପରାଧ ସଂକର ପରିହରୀଂ।
ହର ବିରହଁ ଜାଇ ବହୋରି ପିତୁ କେଂ ଜଗ୍ୟ ଜୋଗାନଲ ଜରୀମ୍ ॥
ଅବ ଜନମି ତୁମ୍ହରେ ଭଵନ ନିଜ ପତି ଲାଗି ଦାରୁନ ତପୁ କିୟା।
ଅସ ଜାନି ସଂସୟ ତଜହୁ ଗିରିଜା ସର୍ବଦା ସଂକର ପ୍ରିୟା ॥

ଦୋ. ସୁନି ନାରଦ କେ ବଚନ ତବ ସବ କର ମିଟା ବିଷାଦ।
ଛନ ମହୁଁ ବ୍ୟାପେଉ ସକଲ ପୁର ଘର ଘର ୟହ ସଂବାଦ ॥ 98 ॥

ତବ ମୟନା ହିମଵଂତୁ ଅନଂଦେ। ପୁନି ପୁନି ପାରବତୀ ପଦ ବଂଦେ ॥
ନାରି ପୁରୁଷ ସିସୁ ଜୁବା ସୟାନେ। ନଗର ଲୋଗ ସବ ଅତି ହରଷାନେ ॥
ଲଗେ ହୋନ ପୁର ମଂଗଲଗାନା। ସଜେ ସବହି ହାଟକ ଘଟ ନାନା ॥
ଭାଁତି ଅନେକ ଭୀ ଜେଵରାନା। ସୂପସାସ୍ତ୍ର ଜସ କଛୁ ବ୍ୟଵହାରା ॥
ସୋ ଜେଵନାର କି ଜାଇ ବଖାନୀ। ବସହିଂ ଭଵନ ଜେହିଂ ମାତୁ ଭଵାନୀ ॥
ସାଦର ବୋଲେ ସକଲ ବରାତୀ। ବିଷ୍ନୁ ବିରଂଚି ଦେଵ ସବ ଜାତୀ ॥
ବିବିଧି ପାଁତି ବୈଠୀ ଜେଵନାରା। ଲାଗେ ପରୁସନ ନିପୁନ ସୁଆରା ॥
ନାରିବୃଂଦ ସୁର ଜେଵଁତ ଜାନୀ। ଲଗୀଂ ଦେନ ଗାରୀଂ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥

ଛଂ. ଗାରୀଂ ମଧୁର ସ୍ଵର ଦେହିଂ ସୁଂଦରି ବିଂଗ୍ୟ ବଚନ ସୁନାଵହୀଂ।
ଭୋଜନୁ କରହିଂ ସୁର ଅତି ବିଲଂବୁ ବିନୋଦୁ ସୁନି ସଚୁ ପାଵହୀମ୍ ॥
ଜେଵଁତ ଜୋ ବଢ଼ୟୋ ଅନଂଦୁ ସୋ ମୁଖ କୋଟିହୂଁ ନ ପରୈ କହ୍ୟୋ।
ଅଚଵାଁଇ ଦୀନ୍ହେ ପାନ ଗଵନେ ବାସ ଜହଁ ଜାକୋ ରହ୍ୟୋ ॥

ଦୋ. ବହୁରି ମୁନିନ୍ହ ହିମଵଂତ କହୁଁ ଲଗନ ସୁନାଈ ଆଇ।
ସମୟ ବିଲୋକି ବିବାହ କର ପଠେ ଦେଵ ବୋଲାଇ ॥ 99 ॥

ବୋଲି ସକଲ ସୁର ସାଦର ଲୀନ୍ହେ। ସବହି ଜଥୋଚିତ ଆସନ ଦୀନ୍ହେ ॥
ବେଦୀ ବେଦ ବିଧାନ ସଁଵାରୀ। ସୁଭଗ ସୁମଂଗଲ ଗାଵହିଂ ନାରୀ ॥
ସିଂଘାସନୁ ଅତି ଦିବ୍ୟ ସୁହାଵା। ଜାଇ ନ ବରନି ବିରଂଚି ବନାଵା ॥
ବୈଠେ ସିଵ ବିପ୍ରନ୍ହ ସିରୁ ନାଈ। ହୃଦୟଁ ସୁମିରି ନିଜ ପ୍ରଭୁ ରଘୁରାଈ ॥
ବହୁରି ମୁନୀସନ୍ହ ଉମା ବୋଲାଈ। କରି ସିଂଗାରୁ ସଖୀଂ ଲୈ ଆଈ ॥
ଦେଖତ ରୂପୁ ସକଲ ସୁର ମୋହେ। ବରନୈ ଛବି ଅସ ଜଗ କବି କୋ ହୈ ॥
ଜଗଦଂବିକା ଜାନି ଭଵ ଭାମା। ସୁରନ୍ହ ମନହିଂ ମନ କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମା ॥
ସୁଂଦରତା ମରଜାଦ ଭଵାନୀ। ଜାଇ ନ କୋଟିହୁଁ ବଦନ ବଖାନୀ ॥

ଛଂ. କୋଟିହୁଁ ବଦନ ନହିଂ ବନୈ ବରନତ ଜଗ ଜନନି ସୋଭା ମହା।
ସକୁଚହିଂ କହତ ଶ୍ରୁତି ସେଷ ସାରଦ ମଂଦମତି ତୁଲସୀ କହା ॥
ଛବିଖାନି ମାତୁ ଭଵାନି ଗଵନୀ ମଧ୍ୟ ମଂଡପ ସିଵ ଜହାଁ ॥
ଅଵଲୋକି ସକହିଂ ନ ସକୁଚ ପତି ପଦ କମଲ ମନୁ ମଧୁକରୁ ତହାଁ ॥

ଦୋ. ମୁନି ଅନୁସାସନ ଗନପତିହି ପୂଜେଉ ସଂଭୁ ଭଵାନି।

କୌ ସୁନି ସଂସୟ କରୈ ଜନି ସୁର ଅନାଦି ଜିୟଁ ଜାନି ॥ 100 ॥

ଜସି ବିବାହ କୈ ବିଧି ଶ୍ରୁତି ଗାଈ। ମହାମୁନିନ୍ହ ସୋ ସବ କରଵାଈ ॥
ଗହି ଗିରୀସ କୁସ କନ୍ୟା ପାନୀ। ଭଵହି ସମରପୀଂ ଜାନି ଭଵାନୀ ॥
ପାନିଗ୍ରହନ ଜବ କୀନ୍ହ ମହେସା। ହିଂୟଁ ହରଷେ ତବ ସକଲ ସୁରେସା ॥
ବେଦ ମଂତ୍ର ମୁନିବର ଉଚ୍ଚରହୀଂ। ଜୟ ଜୟ ଜୟ ସଂକର ସୁର କରହୀମ୍ ॥
ବାଜହିଂ ବାଜନ ବିବିଧ ବିଧାନା। ସୁମନବୃଷ୍ଟି ନଭ ଭୈ ବିଧି ନାନା ॥
ହର ଗିରିଜା କର ଭୟୁ ବିବାହୂ। ସକଲ ଭୁଵନ ଭରି ରହା ଉଛାହୂ ॥
ଦାସୀଂ ଦାସ ତୁରଗ ରଥ ନାଗା। ଧେନୁ ବସନ ମନି ବସ୍ତୁ ବିଭାଗା ॥
ଅନ୍ନ କନକଭାଜନ ଭରି ଜାନା। ଦାଇଜ ଦୀନ୍ହ ନ ଜାଇ ବଖାନା ॥

ଛଂ. ଦାଇଜ ଦିୟୋ ବହୁ ଭାଁତି ପୁନି କର ଜୋରି ହିମଭୂଧର କହ୍ୟୋ।
କା ଦେଉଁ ପୂରନକାମ ସଂକର ଚରନ ପଂକଜ ଗହି ରହ୍ୟୋ ॥
ସିଵଁ କୃପାସାଗର ସସୁର କର ସଂତୋଷୁ ସବ ଭାଁତିହିଂ କିୟୋ।
ପୁନି ଗହେ ପଦ ପାଥୋଜ ମୟନାଁ ପ୍ରେମ ପରିପୂରନ ହିୟୋ ॥

ଦୋ. ନାଥ ଉମା ମନ ପ୍ରାନ ସମ ଗୃହକିଂକରୀ କରେହୁ।
ଛମେହୁ ସକଲ ଅପରାଧ ଅବ ହୋଇ ପ୍ରସନ୍ନ ବରୁ ଦେହୁ ॥ 101 ॥

ବହୁ ବିଧି ସଂଭୁ ସାସ ସମୁଝାଈ। ଗଵନୀ ଭଵନ ଚରନ ସିରୁ ନାଈ ॥
ଜନନୀଂ ଉମା ବୋଲି ତବ ଲୀନ୍ହୀ। ଲୈ ଉଛଂଗ ସୁଂଦର ସିଖ ଦୀନ୍ହୀ ॥
କରେହୁ ସଦା ସଂକର ପଦ ପୂଜା। ନାରିଧରମୁ ପତି ଦେଉ ନ ଦୂଜା ॥
ବଚନ କହତ ଭରେ ଲୋଚନ ବାରୀ। ବହୁରି ଲାଇ ଉର ଲୀନ୍ହି କୁମାରୀ ॥
କତ ବିଧି ସୃଜୀଂ ନାରି ଜଗ ମାହୀଂ। ପରାଧୀନ ସପନେହୁଁ ସୁଖୁ ନାହୀମ୍ ॥
ଭୈ ଅତି ପ୍ରେମ ବିକଲ ମହତାରୀ। ଧୀରଜୁ କୀନ୍ହ କୁସମୟ ବିଚାରୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ମିଲତି ପରତି ଗହି ଚରନା। ପରମ ପ୍ରେମ କଛୁ ଜାଇ ନ ବରନା ॥
ସବ ନାରିନ୍ହ ମିଲି ଭେଟି ଭଵାନୀ। ଜାଇ ଜନନି ଉର ପୁନି ଲପଟାନୀ ॥

ଛଂ. ଜନନିହି ବହୁରି ମିଲି ଚଲୀ ଉଚିତ ଅସୀସ ସବ କାହୂଁ ଦୀଂ।
ଫିରି ଫିରି ବିଲୋକତି ମାତୁ ତନ ତବ ସଖୀଂ ଲୈ ସିଵ ପହିଂ ଗୀ ॥
ଜାଚକ ସକଲ ସଂତୋଷି ସଂକରୁ ଉମା ସହିତ ଭଵନ ଚଲେ।
ସବ ଅମର ହରଷେ ସୁମନ ବରଷି ନିସାନ ନଭ ବାଜେ ଭଲେ ॥

ଦୋ. ଚଲେ ସଂଗ ହିମଵଂତୁ ତବ ପହୁଁଚାଵନ ଅତି ହେତୁ।
ବିବିଧ ଭାଁତି ପରିତୋଷୁ କରି ବିଦା କୀନ୍ହ ବୃଷକେତୁ ॥ 102 ॥

ତୁରତ ଭଵନ ଆଏ ଗିରିରାଈ। ସକଲ ସୈଲ ସର ଲିଏ ବୋଲାଈ ॥
ଆଦର ଦାନ ବିନୟ ବହୁମାନା। ସବ କର ବିଦା କୀନ୍ହ ହିମଵାନା ॥
ଜବହିଂ ସଂଭୁ କୈଲାସହିଂ ଆଏ। ସୁର ସବ ନିଜ ନିଜ ଲୋକ ସିଧାଏ ॥
ଜଗତ ମାତୁ ପିତୁ ସଂଭୁ ଭଵାନୀ। ତେହୀ ସିଂଗାରୁ ନ କହୁଁ ବଖାନୀ ॥
କରହିଂ ବିବିଧ ବିଧି ଭୋଗ ବିଲାସା। ଗନନ୍ହ ସମେତ ବସହିଂ କୈଲାସା ॥
ହର ଗିରିଜା ବିହାର ନିତ ନୟୂ। ଏହି ବିଧି ବିପୁଲ କାଲ ଚଲି ଗୟୂ ॥
ତବ ଜନମେଉ ଷଟବଦନ କୁମାରା। ତାରକୁ ଅସୁର ସମର ଜେହିଂ ମାରା ॥
ଆଗମ ନିଗମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁରାନା। ଷନ୍ମୁଖ ଜନ୍ମୁ ସକଲ ଜଗ ଜାନା ॥

ଛଂ. ଜଗୁ ଜାନ ଷନ୍ମୁଖ ଜନ୍ମୁ କର୍ମୁ ପ୍ରତାପୁ ପୁରୁଷାରଥୁ ମହା।
ତେହି ହେତୁ ମୈଂ ବୃଷକେତୁ ସୁତ କର ଚରିତ ସଂଛେପହିଂ କହା ॥
ୟହ ଉମା ସଂଗୁ ବିବାହୁ ଜେ ନର ନାରି କହହିଂ ଜେ ଗାଵହୀଂ।
କଲ୍ୟାନ କାଜ ବିବାହ ମଂଗଲ ସର୍ବଦା ସୁଖୁ ପାଵହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଚରିତ ସିଂଧୁ ଗିରିଜା ରମନ ବେଦ ନ ପାଵହିଂ ପାରୁ।
ବରନୈ ତୁଲସୀଦାସୁ କିମି ଅତି ମତିମଂଦ ଗଵାଁରୁ ॥ 103 ॥

ସଂଭୁ ଚରିତ ସୁନି ସରସ ସୁହାଵା। ଭରଦ୍ଵାଜ ମୁନି ଅତି ସୁଖ ପାଵା ॥
ବହୁ ଲାଲସା କଥା ପର ବାଢ଼ଈ। ନୟନନ୍ହି ନୀରୁ ରୋମାଵଲି ଠାଢ଼ଈ ॥
ପ୍ରେମ ବିବସ ମୁଖ ଆଵ ନ ବାନୀ। ଦସା ଦେଖି ହରଷେ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ଅହୋ ଧନ୍ୟ ତଵ ଜନ୍ମୁ ମୁନୀସା। ତୁମ୍ହହି ପ୍ରାନ ସମ ପ୍ରିୟ ଗୌରୀସା ॥
ସିଵ ପଦ କମଲ ଜିନ୍ହହି ରତି ନାହୀଂ। ରାମହି ତେ ସପନେହୁଁ ନ ସୋହାହୀମ୍ ॥
ବିନୁ ଛଲ ବିସ୍ଵନାଥ ପଦ ନେହୂ। ରାମ ଭଗତ କର ଲଚ୍ଛନ ଏହୂ ॥
ସିଵ ସମ କୋ ରଘୁପତି ବ୍ରତଧାରୀ। ବିନୁ ଅଘ ତଜୀ ସତୀ ଅସି ନାରୀ ॥
ପନୁ କରି ରଘୁପତି ଭଗତି ଦେଖାଈ। କୋ ସିଵ ସମ ରାମହି ପ୍ରିୟ ଭାଈ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଥମହିଂ ମୈ କହି ସିଵ ଚରିତ ବୂଝା ମରମୁ ତୁମ୍ହାର।
ସୁଚି ସେଵକ ତୁମ୍ହ ରାମ କେ ରହିତ ସମସ୍ତ ବିକାର ॥ 104 ॥

ମୈଂ ଜାନା ତୁମ୍ହାର ଗୁନ ସୀଲା। କହୁଁ ସୁନହୁ ଅବ ରଘୁପତି ଲୀଲା ॥
ସୁନୁ ମୁନି ଆଜୁ ସମାଗମ ତୋରେଂ। କହି ନ ଜାଇ ଜସ ସୁଖୁ ମନ ମୋରେମ୍ ॥
ରାମ ଚରିତ ଅତି ଅମିତ ମୁନିସା। କହି ନ ସକହିଂ ସତ କୋଟି ଅହୀସା ॥
ତଦପି ଜଥାଶ୍ରୁତ କହୁଁ ବଖାନୀ। ସୁମିରି ଗିରାପତି ପ୍ରଭୁ ଧନୁପାନୀ ॥
ସାରଦ ଦାରୁନାରି ସମ ସ୍ଵାମୀ। ରାମୁ ସୂତ୍ରଧର ଅଂତରଜାମୀ ॥
ଜେହି ପର କୃପା କରହିଂ ଜନୁ ଜାନୀ। କବି ଉର ଅଜିର ନଚାଵହିଂ ବାନୀ ॥
ପ୍ରନଵୁଁ ସୋଇ କୃପାଲ ରଘୁନାଥା। ବରନୁଁ ବିସଦ ତାସୁ ଗୁନ ଗାଥା ॥
ପରମ ରମ୍ୟ ଗିରିବରୁ କୈଲାସୂ। ସଦା ଜହାଁ ସିଵ ଉମା ନିଵାସୂ ॥

ଦୋ. ସିଦ୍ଧ ତପୋଧନ ଜୋଗିଜନ ସୂର କିଂନର ମୁନିବୃଂଦ।
ବସହିଂ ତହାଁ ସୁକୃତୀ ସକଲ ସେଵହିଂ ସିବ ସୁଖକଂଦ ॥ 105 ॥

ହରି ହର ବିମୁଖ ଧର୍ମ ରତି ନାହୀଂ। ତେ ନର ତହଁ ସପନେହୁଁ ନହିଂ ଜାହୀମ୍ ॥
ତେହି ଗିରି ପର ବଟ ବିଟପ ବିସାଲା। ନିତ ନୂତନ ସୁଂଦର ସବ କାଲା ॥
ତ୍ରିବିଧ ସମୀର ସୁସୀତଲି ଛାୟା। ସିଵ ବିଶ୍ରାମ ବିଟପ ଶ୍ରୁତି ଗାୟା ॥
ଏକ ବାର ତେହି ତର ପ୍ରଭୁ ଗୟୂ। ତରୁ ବିଲୋକି ଉର ଅତି ସୁଖୁ ଭୟୂ ॥
ନିଜ କର ଡାସି ନାଗରିପୁ ଛାଲା। ବୈଠୈ ସହଜହିଂ ସଂଭୁ କୃପାଲା ॥
କୁଂଦ ଇଂଦୁ ଦର ଗୌର ସରୀରା। ଭୁଜ ପ୍ରଲଂବ ପରିଧନ ମୁନିଚୀରା ॥
ତରୁନ ଅରୁନ ଅଂବୁଜ ସମ ଚରନା। ନଖ ଦୁତି ଭଗତ ହୃଦୟ ତମ ହରନା ॥
ଭୁଜଗ ଭୂତି ଭୂଷନ ତ୍ରିପୁରାରୀ। ଆନନୁ ସରଦ ଚଂଦ ଛବି ହାରୀ ॥

ଦୋ. ଜଟା ମୁକୁଟ ସୁରସରିତ ସିର ଲୋଚନ ନଲିନ ବିସାଲ।
ନୀଲକଂଠ ଲାଵନ୍ୟନିଧି ସୋହ ବାଲବିଧୁ ଭାଲ ॥ 106 ॥

ବୈଠେ ସୋହ କାମରିପୁ କୈସେଂ। ଧରେଂ ସରୀରୁ ସାଂତରସୁ ଜୈସେମ୍ ॥
ପାରବତୀ ଭଲ ଅଵସରୁ ଜାନୀ। ଗୀ ସଂଭୁ ପହିଂ ମାତୁ ଭଵାନୀ ॥
ଜାନି ପ୍ରିୟା ଆଦରୁ ଅତି କୀନ୍ହା। ବାମ ଭାଗ ଆସନୁ ହର ଦୀନ୍ହା ॥
ବୈଠୀଂ ସିଵ ସମୀପ ହରଷାଈ। ପୂରୁବ ଜନ୍ମ କଥା ଚିତ ଆଈ ॥
ପତି ହିୟଁ ହେତୁ ଅଧିକ ଅନୁମାନୀ। ବିହସି ଉମା ବୋଲୀଂ ପ୍ରିୟ ବାନୀ ॥
କଥା ଜୋ ସକଲ ଲୋକ ହିତକାରୀ। ସୋଇ ପୂଛନ ଚହ ସୈଲକୁମାରୀ ॥
ବିସ୍ଵନାଥ ମମ ନାଥ ପୁରାରୀ। ତ୍ରିଭୁଵନ ମହିମା ବିଦିତ ତୁମ୍ହାରୀ ॥
ଚର ଅରୁ ଅଚର ନାଗ ନର ଦେଵା। ସକଲ କରହିଂ ପଦ ପଂକଜ ସେଵା ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ସମରଥ ସର୍ବଗ୍ୟ ସିଵ ସକଲ କଲା ଗୁନ ଧାମ ॥
ଜୋଗ ଗ୍ୟାନ ବୈରାଗ୍ୟ ନିଧି ପ୍ରନତ କଲପତରୁ ନାମ ॥ 107 ॥

ଜୌଂ ମୋ ପର ପ୍ରସନ୍ନ ସୁଖରାସୀ। ଜାନିଅ ସତ୍ୟ ମୋହି ନିଜ ଦାସୀ ॥
ତୌଂ ପ୍ରଭୁ ହରହୁ ମୋର ଅଗ୍ୟାନା। କହି ରଘୁନାଥ କଥା ବିଧି ନାନା ॥
ଜାସୁ ଭଵନୁ ସୁରତରୁ ତର ହୋଈ। ସହି କି ଦରିଦ୍ର ଜନିତ ଦୁଖୁ ସୋଈ ॥
ସସିଭୂଷନ ଅସ ହୃଦୟଁ ବିଚାରୀ। ହରହୁ ନାଥ ମମ ମତି ଭ୍ରମ ଭାରୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ଜେ ମୁନି ପରମାରଥବାଦୀ। କହହିଂ ରାମ କହୁଁ ବ୍ରହ୍ମ ଅନାଦୀ ॥
ସେସ ସାରଦା ବେଦ ପୁରାନା। ସକଲ କରହିଂ ରଘୁପତି ଗୁନ ଗାନା ॥
ତୁମ୍ହ ପୁନି ରାମ ରାମ ଦିନ ରାତୀ। ସାଦର ଜପହୁ ଅନଁଗ ଆରାତୀ ॥
ରାମୁ ସୋ ଅଵଧ ନୃପତି ସୁତ ସୋଈ। କୀ ଅଜ ଅଗୁନ ଅଲଖଗତି କୋଈ ॥

ଦୋ. ଜୌଂ ନୃପ ତନୟ ତ ବ୍ରହ୍ମ କିମି ନାରି ବିରହଁ ମତି ଭୋରି।
ଦେଖ ଚରିତ ମହିମା ସୁନତ ଭ୍ରମତି ବୁଦ୍ଧି ଅତି ମୋରି ॥ 108 ॥

ଜୌଂ ଅନୀହ ବ୍ୟାପକ ବିଭୁ କୋଊ। କବହୁ ବୁଝାଇ ନାଥ ମୋହି ସୋଊ ॥
ଅଗ୍ୟ ଜାନି ରିସ ଉର ଜନି ଧରହୂ। ଜେହି ବିଧି ମୋହ ମିଟୈ ସୋଇ କରହୂ ॥
ମୈ ବନ ଦୀଖି ରାମ ପ୍ରଭୁତାଈ। ଅତି ଭୟ ବିକଲ ନ ତୁମ୍ହହି ସୁନାଈ ॥
ତଦପି ମଲିନ ମନ ବୋଧୁ ନ ଆଵା। ସୋ ଫଲୁ ଭଲୀ ଭାଁତି ହମ ପାଵା ॥
ଅଜହୂଁ କଛୁ ସଂସୁ ମନ ମୋରେ। କରହୁ କୃପା ବିନଵୁଁ କର ଜୋରେମ୍ ॥
ପ୍ରଭୁ ତବ ମୋହି ବହୁ ଭାଁତି ପ୍ରବୋଧା। ନାଥ ସୋ ସମୁଝି କରହୁ ଜନି କ୍ରୋଧା ॥
ତବ କର ଅସ ବିମୋହ ଅବ ନାହୀଂ। ରାମକଥା ପର ରୁଚି ମନ ମାହୀମ୍ ॥
କହହୁ ପୁନୀତ ରାମ ଗୁନ ଗାଥା। ଭୁଜଗରାଜ ଭୂଷନ ସୁରନାଥା ॥

ଦୋ. ବଂଦୁ ପଦ ଧରି ଧରନି ସିରୁ ବିନୟ କରୁଁ କର ଜୋରି।
ବରନହୁ ରଘୁବର ବିସଦ ଜସୁ ଶ୍ରୁତି ସିଦ୍ଧାଂତ ନିଚୋରି ॥ 109 ॥

ଜଦପି ଜୋଷିତା ନହିଂ ଅଧିକାରୀ। ଦାସୀ ମନ କ୍ରମ ବଚନ ତୁମ୍ହାରୀ ॥
ଗୂଢ଼ଉ ତତ୍ତ୍ଵ ନ ସାଧୁ ଦୁରାଵହିଂ। ଆରତ ଅଧିକାରୀ ଜହଁ ପାଵହିମ୍ ॥
ଅତି ଆରତି ପୂଛୁଁ ସୁରରାୟା। ରଘୁପତି କଥା କହହୁ କରି ଦାୟା ॥
ପ୍ରଥମ ସୋ କାରନ କହହୁ ବିଚାରୀ। ନିର୍ଗୁନ ବ୍ରହ୍ମ ସଗୁନ ବପୁ ଧାରୀ ॥
ପୁନି ପ୍ରଭୁ କହହୁ ରାମ ଅଵତାରା। ବାଲଚରିତ ପୁନି କହହୁ ଉଦାରା ॥
କହହୁ ଜଥା ଜାନକୀ ବିବାହୀଂ। ରାଜ ତଜା ସୋ ଦୂଷନ କାହୀମ୍ ॥
ବନ ବସି କୀନ୍ହେ ଚରିତ ଅପାରା। କହହୁ ନାଥ ଜିମି ରାଵନ ମାରା ॥
ରାଜ ବୈଠି କୀନ୍ହୀଂ ବହୁ ଲୀଲା। ସକଲ କହହୁ ସଂକର ସୁଖଲୀଲା ॥

ଦୋ. ବହୁରି କହହୁ କରୁନାୟତନ କୀନ୍ହ ଜୋ ଅଚରଜ ରାମ।
ପ୍ରଜା ସହିତ ରଘୁବଂସମନି କିମି ଗଵନେ ନିଜ ଧାମ ॥ 110 ॥

ପୁନି ପ୍ରଭୁ କହହୁ ସୋ ତତ୍ତ୍ଵ ବଖାନୀ। ଜେହିଂ ବିଗ୍ୟାନ ମଗନ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ଭଗତି ଗ୍ୟାନ ବିଗ୍ୟାନ ବିରାଗା। ପୁନି ସବ ବରନହୁ ସହିତ ବିଭାଗା ॥
ଔରୁ ରାମ ରହସ୍ୟ ଅନେକା। କହହୁ ନାଥ ଅତି ବିମଲ ବିବେକା ॥
ଜୋ ପ୍ରଭୁ ମୈଂ ପୂଛା ନହି ହୋଈ। ସୌ ଦୟାଲ ରାଖହୁ ଜନି ଗୋଈ ॥
ତୁମ୍ହ ତ୍ରିଭୁଵନ ଗୁର ବେଦ ବଖାନା। ଆନ ଜୀଵ ପାଁଵର କା ଜାନା ॥
ପ୍ରସ୍ନ ଉମା କୈ ସହଜ ସୁହାଈ। ଛଲ ବିହୀନ ସୁନି ସିଵ ମନ ଭାଈ ॥
ହର ହିୟଁ ରାମଚରିତ ସବ ଆଏ। ପ୍ରେମ ପୁଲକ ଲୋଚନ ଜଲ ଛାଏ ॥
ଶ୍ରୀରଘୁନାଥ ରୂପ ଉର ଆଵା। ପରମାନଂଦ ଅମିତ ସୁଖ ପାଵା ॥

ଦୋ. ମଗନ ଧ୍ୟାନରସ ଦଂଡ ଜୁଗ ପୁନି ମନ ବାହେର କୀନ୍ହ।
ରଘୁପତି ଚରିତ ମହେସ ତବ ହରଷିତ ବରନୈ ଲୀନ୍ହ ॥ 111 ॥

ଝୂଠେଉ ସତ୍ୟ ଜାହି ବିନୁ ଜାନେଂ। ଜିମି ଭୁଜଂଗ ବିନୁ ରଜୁ ପହିଚାନେମ୍ ॥
ଜେହି ଜାନେଂ ଜଗ ଜାଇ ହେରାଈ। ଜାଗେଂ ଜଥା ସପନ ଭ୍ରମ ଜାଈ ॥
ବଂଦୁଁ ବାଲରୂପ ସୋଈ ରାମୂ। ସବ ସିଧି ସୁଲଭ ଜପତ ଜିସୁ ନାମୂ ॥
ମଂଗଲ ଭଵନ ଅମଂଗଲ ହାରୀ। ଦ୍ରଵୁ ସୋ ଦସରଥ ଅଜିର ବିହାରୀ ॥
କରି ପ୍ରନାମ ରାମହି ତ୍ରିପୁରାରୀ। ହରଷି ସୁଧା ସମ ଗିରା ଉଚାରୀ ॥
ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ ଗିରିରାଜକୁମାରୀ। ତୁମ୍ହ ସମାନ ନହିଂ କୌ ଉପକାରୀ ॥
ପୂଁଛେହୁ ରଘୁପତି କଥା ପ୍ରସଂଗା। ସକଲ ଲୋକ ଜଗ ପାଵନି ଗଂଗା ॥
ତୁମ୍ହ ରଘୁବୀର ଚରନ ଅନୁରାଗୀ। କୀନ୍ହହୁ ପ୍ରସ୍ନ ଜଗତ ହିତ ଲାଗୀ ॥

ଦୋ. ରାମକୃପା ତେଂ ପାରବତି ସପନେହୁଁ ତଵ ମନ ମାହିଂ।
ସୋକ ମୋହ ସଂଦେହ ଭ୍ରମ ମମ ବିଚାର କଛୁ ନାହିମ୍ ॥ 112 ॥

ତଦପି ଅସଂକା କୀନ୍ହିହୁ ସୋଈ। କହତ ସୁନତ ସବ କର ହିତ ହୋଈ ॥
ଜିନ୍ହ ହରି କଥା ସୁନୀ ନହିଂ କାନା। ଶ୍ରଵନ ରଂଧ୍ର ଅହିଭଵନ ସମାନା ॥
ନୟନନ୍ହି ସଂତ ଦରସ ନହିଂ ଦେଖା। ଲୋଚନ ମୋରପଂଖ କର ଲେଖା ॥
ତେ ସିର କଟୁ ତୁଂବରି ସମତୂଲା। ଜେ ନ ନମତ ହରି ଗୁର ପଦ ମୂଲା ॥
ଜିନ୍ହ ହରିଭଗତି ହୃଦୟଁ ନହିଂ ଆନୀ। ଜୀଵତ ସଵ ସମାନ ତେଇ ପ୍ରାନୀ ॥
ଜୋ ନହିଂ କରି ରାମ ଗୁନ ଗାନା। ଜୀହ ସୋ ଦାଦୁର ଜୀହ ସମାନା ॥
କୁଲିସ କଠୋର ନିଠୁର ସୋଇ ଛାତୀ। ସୁନି ହରିଚରିତ ନ ଜୋ ହରଷାତୀ ॥
ଗିରିଜା ସୁନହୁ ରାମ କୈ ଲୀଲା। ସୁର ହିତ ଦନୁଜ ବିମୋହନସୀଲା ॥

ଦୋ. ରାମକଥା ସୁରଧେନୁ ସମ ସେଵତ ସବ ସୁଖ ଦାନି।
ସତସମାଜ ସୁରଲୋକ ସବ କୋ ନ ସୁନୈ ଅସ ଜାନି ॥ 113 ॥

ରାମକଥା ସୁଂଦର କର ତାରୀ। ସଂସୟ ବିହଗ ଉଡାଵନିହାରୀ ॥
ରାମକଥା କଲି ବିଟପ କୁଠାରୀ। ସାଦର ସୁନୁ ଗିରିରାଜକୁମାରୀ ॥
ରାମ ନାମ ଗୁନ ଚରିତ ସୁହାଏ। ଜନମ କରମ ଅଗନିତ ଶ୍ରୁତି ଗାଏ ॥
ଜଥା ଅନଂତ ରାମ ଭଗଵାନା। ତଥା କଥା କୀରତି ଗୁନ ନାନା ॥
ତଦପି ଜଥା ଶ୍ରୁତ ଜସି ମତି ମୋରୀ। କହିହୁଁ ଦେଖି ପ୍ରୀତି ଅତି ତୋରୀ ॥
ଉମା ପ୍ରସ୍ନ ତଵ ସହଜ ସୁହାଈ। ସୁଖଦ ସଂତସଂମତ ମୋହି ଭାଈ ॥
ଏକ ବାତ ନହି ମୋହି ସୋହାନୀ। ଜଦପି ମୋହ ବସ କହେହୁ ଭଵାନୀ ॥
ତୁମ ଜୋ କହା ରାମ କୌ ଆନା। ଜେହି ଶ୍ରୁତି ଗାଵ ଧରହିଂ ମୁନି ଧ୍ୟାନା ॥

ଦୋ. କହହି ସୁନହି ଅସ ଅଧମ ନର ଗ୍ରସେ ଜେ ମୋହ ପିସାଚ।
ପାଷଂଡୀ ହରି ପଦ ବିମୁଖ ଜାନହିଂ ଝୂଠ ନ ସାଚ ॥ 114 ॥

ଅଗ୍ୟ ଅକୋବିଦ ଅଂଧ ଅଭାଗୀ। କାଈ ବିଷୟ ମୁକର ମନ ଲାଗୀ ॥
ଲଂପଟ କପଟୀ କୁଟିଲ ବିସେଷୀ। ସପନେହୁଁ ସଂତସଭା ନହିଂ ଦେଖୀ ॥
କହହିଂ ତେ ବେଦ ଅସଂମତ ବାନୀ। ଜିନ୍ହ କେଂ ସୂଝ ଲାଭୁ ନହିଂ ହାନୀ ॥
ମୁକର ମଲିନ ଅରୁ ନୟନ ବିହୀନା। ରାମ ରୂପ ଦେଖହିଂ କିମି ଦୀନା ॥
ଜିନ୍ହ କେଂ ଅଗୁନ ନ ସଗୁନ ବିବେକା। ଜଲ୍ପହିଂ କଲ୍ପିତ ବଚନ ଅନେକା ॥
ହରିମାୟା ବସ ଜଗତ ଭ୍ରମାହୀଂ। ତିନ୍ହହି କହତ କଛୁ ଅଘଟିତ ନାହୀମ୍ ॥
ବାତୁଲ ଭୂତ ବିବସ ମତଵାରେ। ତେ ନହିଂ ବୋଲହିଂ ବଚନ ବିଚାରେ ॥
ଜିନ୍ହ କୃତ ମହାମୋହ ମଦ ପାନା। ତିନ୍ କର କହା କରିଅ ନହିଂ କାନା ॥

ସୋ. ଅସ ନିଜ ହୃଦୟଁ ବିଚାରି ତଜୁ ସଂସୟ ଭଜୁ ରାମ ପଦ।
ସୁନୁ ଗିରିରାଜ କୁମାରି ଭ୍ରମ ତମ ରବି କର ବଚନ ମମ ॥ 115 ॥

ସଗୁନହି ଅଗୁନହି ନହିଂ କଛୁ ଭେଦା। ଗାଵହିଂ ମୁନି ପୁରାନ ବୁଧ ବେଦା ॥
ଅଗୁନ ଅରୁପ ଅଲଖ ଅଜ ଜୋଈ। ଭଗତ ପ୍ରେମ ବସ ସଗୁନ ସୋ ହୋଈ ॥
ଜୋ ଗୁନ ରହିତ ସଗୁନ ସୋଇ କୈସେଂ। ଜଲୁ ହିମ ଉପଲ ବିଲଗ ନହିଂ ଜୈସେମ୍ ॥
ଜାସୁ ନାମ ଭ୍ରମ ତିମିର ପତଂଗା। ତେହି କିମି କହିଅ ବିମୋହ ପ୍ରସଂଗା ॥
ରାମ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦ ଦିନେସା। ନହିଂ ତହଁ ମୋହ ନିସା ଲଵଲେସା ॥
ସହଜ ପ୍ରକାସରୁପ ଭଗଵାନା। ନହିଂ ତହଁ ପୁନି ବିଗ୍ୟାନ ବିହାନା ॥
ହରଷ ବିଷାଦ ଗ୍ୟାନ ଅଗ୍ୟାନା। ଜୀଵ ଧର୍ମ ଅହମିତି ଅଭିମାନା ॥
ରାମ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ୟାପକ ଜଗ ଜାନା। ପରମାନଂଦ ପରେସ ପୁରାନା ॥

ଦୋ. ପୁରୁଷ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପ୍ରକାସ ନିଧି ପ୍ରଗଟ ପରାଵର ନାଥ ॥
ରଘୁକୁଲମନି ମମ ସ୍ଵାମି ସୋଇ କହି ସିଵଁ ନାୟୁ ମାଥ ॥ 116 ॥

ନିଜ ଭ୍ରମ ନହିଂ ସମୁଝହିଂ ଅଗ୍ୟାନୀ। ପ୍ରଭୁ ପର ମୋହ ଧରହିଂ ଜଡ଼ ପ୍ରାନୀ ॥
ଜଥା ଗଗନ ଘନ ପଟଲ ନିହାରୀ। ଝାଁପେଉ ମାନୁ କହହିଂ କୁବିଚାରୀ ॥
ଚିତଵ ଜୋ ଲୋଚନ ଅଂଗୁଲି ଲାଏଁ। ପ୍ରଗଟ ଜୁଗଲ ସସି ତେହି କେ ଭାଏଁ ॥
ଉମା ରାମ ବିଷିକ ଅସ ମୋହା। ନଭ ତମ ଧୂମ ଧୂରି ଜିମି ସୋହା ॥
ବିଷୟ କରନ ସୁର ଜୀଵ ସମେତା। ସକଲ ଏକ ତେଂ ଏକ ସଚେତା ॥
ସବ କର ପରମ ପ୍ରକାସକ ଜୋଈ। ରାମ ଅନାଦି ଅଵଧପତି ସୋଈ ॥
ଜଗତ ପ୍ରକାସ୍ୟ ପ୍ରକାସକ ରାମୂ। ମାୟାଧୀସ ଗ୍ୟାନ ଗୁନ ଧାମୂ ॥
ଜାସୁ ସତ୍ୟତା ତେଂ ଜଡ ମାୟା। ଭାସ ସତ୍ୟ ଇଵ ମୋହ ସହାୟା ॥

ଦୋ. ରଜତ ସୀପ ମହୁଁ ମାସ ଜିମି ଜଥା ଭାନୁ କର ବାରି।
ଜଦପି ମୃଷା ତିହୁଁ କାଲ ସୋଇ ଭ୍ରମ ନ ସକି କୌ ଟାରି ॥ 117 ॥

ଏହି ବିଧି ଜଗ ହରି ଆଶ୍ରିତ ରହୀ। ଜଦପି ଅସତ୍ୟ ଦେତ ଦୁଖ ଅହୀ ॥
ଜୌଂ ସପନେଂ ସିର କାଟୈ କୋଈ। ବିନୁ ଜାଗେଂ ନ ଦୂରି ଦୁଖ ହୋଈ ॥
ଜାସୁ କୃପାଁ ଅସ ଭ୍ରମ ମିଟି ଜାଈ। ଗିରିଜା ସୋଇ କୃପାଲ ରଘୁରାଈ ॥
ଆଦି ଅଂତ କୌ ଜାସୁ ନ ପାଵା। ମତି ଅନୁମାନି ନିଗମ ଅସ ଗାଵା ॥
ବିନୁ ପଦ ଚଲି ସୁନି ବିନୁ କାନା। କର ବିନୁ କରମ କରି ବିଧି ନାନା ॥
ଆନନ ରହିତ ସକଲ ରସ ଭୋଗୀ। ବିନୁ ବାନୀ ବକତା ବଡ଼ ଜୋଗୀ ॥
ତନୁ ବିନୁ ପରସ ନୟନ ବିନୁ ଦେଖା। ଗ୍ରହି ଘ୍ରାନ ବିନୁ ବାସ ଅସେଷା ॥
ଅସି ସବ ଭାଁତି ଅଲୌକିକ କରନୀ। ମହିମା ଜାସୁ ଜାଇ ନହିଂ ବରନୀ ॥

ଦୋ. ଜେହି ଇମି ଗାଵହି ବେଦ ବୁଧ ଜାହି ଧରହିଂ ମୁନି ଧ୍ୟାନ ॥
ସୋଇ ଦସରଥ ସୁତ ଭଗତ ହିତ କୋସଲପତି ଭଗଵାନ ॥ 118 ॥

କାସୀଂ ମରତ ଜଂତୁ ଅଵଲୋକୀ। ଜାସୁ ନାମ ବଲ କରୁଁ ବିସୋକୀ ॥
ସୋଇ ପ୍ରଭୁ ମୋର ଚରାଚର ସ୍ଵାମୀ। ରଘୁବର ସବ ଉର ଅଂତରଜାମୀ ॥
ବିବସହୁଁ ଜାସୁ ନାମ ନର କହହୀଂ। ଜନମ ଅନେକ ରଚିତ ଅଘ ଦହହୀମ୍ ॥
ସାଦର ସୁମିରନ ଜେ ନର କରହୀଂ। ଭଵ ବାରିଧି ଗୋପଦ ଇଵ ତରହୀମ୍ ॥
ରାମ ସୋ ପରମାତମା ଭଵାନୀ। ତହଁ ଭ୍ରମ ଅତି ଅବିହିତ ତଵ ବାନୀ ॥
ଅସ ସଂସୟ ଆନତ ଉର ମାହୀଂ। ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ସକଲ ଗୁନ ଜାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ସିଵ କେ ଭ୍ରମ ଭଂଜନ ବଚନା। ମିଟି ଗୈ ସବ କୁତରକ କୈ ରଚନା ॥
ଭି ରଘୁପତି ପଦ ପ୍ରୀତି ପ୍ରତୀତୀ। ଦାରୁନ ଅସଂଭାଵନା ବୀତୀ ॥

ଦୋ. ପୁନି ପୁନି ପ୍ରଭୁ ପଦ କମଲ ଗହି ଜୋରି ପଂକରୁହ ପାନି।
ବୋଲୀ ଗିରିଜା ବଚନ ବର ମନହୁଁ ପ୍ରେମ ରସ ସାନି ॥ 119 ॥

ସସି କର ସମ ସୁନି ଗିରା ତୁମ୍ହାରୀ। ମିଟା ମୋହ ସରଦାତପ ଭାରୀ ॥
ତୁମ୍ହ କୃପାଲ ସବୁ ସଂସୁ ହରେଊ। ରାମ ସ୍ଵରୁପ ଜାନି ମୋହି ପରେଊ ॥
ନାଥ କୃପାଁ ଅବ ଗୟୁ ବିଷାଦା। ସୁଖୀ ଭୟୁଁ ପ୍ରଭୁ ଚରନ ପ୍ରସାଦା ॥
ଅବ ମୋହି ଆପନି କିଂକରି ଜାନୀ। ଜଦପି ସହଜ ଜଡ ନାରି ଅୟାନୀ ॥
ପ୍ରଥମ ଜୋ ମୈଂ ପୂଛା ସୋଇ କହହୂ। ଜୌଂ ମୋ ପର ପ୍ରସନ୍ନ ପ୍ରଭୁ ଅହହୂ ॥
ରାମ ବ୍ରହ୍ମ ଚିନମୟ ଅବିନାସୀ। ସର୍ବ ରହିତ ସବ ଉର ପୁର ବାସୀ ॥
ନାଥ ଧରେଉ ନରତନୁ କେହି ହେତୂ। ମୋହି ସମୁଝାଇ କହହୁ ବୃଷକେତୂ ॥
ଉମା ବଚନ ସୁନି ପରମ ବିନୀତା। ରାମକଥା ପର ପ୍ରୀତି ପୁନୀତା ॥

ଦୋ. ହିଁୟଁ ହରଷେ କାମାରି ତବ ସଂକର ସହଜ ସୁଜାନ
ବହୁ ବିଧି ଉମହି ପ୍ରସଂସି ପୁନି ବୋଲେ କୃପାନିଧାନ ॥ 120(କ) ॥

ନଵାନ୍ହପାରାୟନ,ପହଲା ଵିଶ୍ରାମ
ମାସପାରାୟଣ, ଚୌଥା ଵିଶ୍ରାମ

ସୋ. ସୁନୁ ସୁଭ କଥା ଭଵାନି ରାମଚରିତମାନସ ବିମଲ।
କହା ଭୁସୁଂଡି ବଖାନି ସୁନା ବିହଗ ନାୟକ ଗରୁଡ ॥ 120(ଖ) ॥

ସୋ ସଂବାଦ ଉଦାର ଜେହି ବିଧି ଭା ଆଗେଂ କହବ।
ସୁନହୁ ରାମ ଅଵତାର ଚରିତ ପରମ ସୁଂଦର ଅନଘ ॥ 120(ଗ) ॥

ହରି ଗୁନ ନାମ ଅପାର କଥା ରୂପ ଅଗନିତ ଅମିତ।
ମୈଂ ନିଜ ମତି ଅନୁସାର କହୁଁ ଉମା ସାଦର ସୁନହୁ ॥ 120(ଘ ॥

ସୁନୁ ଗିରିଜା ହରିଚରିତ ସୁହାଏ। ବିପୁଲ ବିସଦ ନିଗମାଗମ ଗାଏ ॥
ହରି ଅଵତାର ହେତୁ ଜେହି ହୋଈ। ଇଦମିତ୍ଥଂ କହି ଜାଇ ନ ସୋଈ ॥
ରାମ ଅତର୍କ୍ୟ ବୁଦ୍ଧି ମନ ବାନୀ। ମତ ହମାର ଅସ ସୁନହି ସୟାନୀ ॥
ତଦପି ସଂତ ମୁନି ବେଦ ପୁରାନା। ଜସ କଛୁ କହହିଂ ସ୍ଵମତି ଅନୁମାନା ॥
ତସ ମୈଂ ସୁମୁଖି ସୁନାଵୁଁ ତୋହୀ। ସମୁଝି ପରି ଜସ କାରନ ମୋହୀ ॥
ଜବ ଜବ ହୋଇ ଧରମ କୈ ହାନୀ। ବାଢହିଂ ଅସୁର ଅଧମ ଅଭିମାନୀ ॥
କରହିଂ ଅନୀତି ଜାଇ ନହିଂ ବରନୀ। ସୀଦହିଂ ବିପ୍ର ଧେନୁ ସୁର ଧରନୀ ॥
ତବ ତବ ପ୍ରଭୁ ଧରି ବିବିଧ ସରୀରା। ହରହି କୃପାନିଧି ସଜ୍ଜନ ପୀରା ॥

ଦୋ. ଅସୁର ମାରି ଥାପହିଂ ସୁରନ୍ହ ରାଖହିଂ ନିଜ ଶ୍ରୁତି ସେତୁ।
ଜଗ ବିସ୍ତାରହିଂ ବିସଦ ଜସ ରାମ ଜନ୍ମ କର ହେତୁ ॥ 121 ॥

ସୋଇ ଜସ ଗାଇ ଭଗତ ଭଵ ତରହୀଂ। କୃପାସିଂଧୁ ଜନ ହିତ ତନୁ ଧରହୀମ୍ ॥
ରାମ ଜନମ କେ ହେତୁ ଅନେକା। ପରମ ବିଚିତ୍ର ଏକ ତେଂ ଏକା ॥
ଜନମ ଏକ ଦୁଇ କହୁଁ ବଖାନୀ। ସାଵଧାନ ସୁନୁ ସୁମତି ଭଵାନୀ ॥
ଦ୍ଵାରପାଲ ହରି କେ ପ୍ରିୟ ଦୋଊ। ଜୟ ଅରୁ ବିଜୟ ଜାନ ସବ କୋଊ ॥
ବିପ୍ର ଶ୍ରାପ ତେଂ ଦୂନୁ ଭାଈ। ତାମସ ଅସୁର ଦେହ ତିନ୍ହ ପାଈ ॥
କନକକସିପୁ ଅରୁ ହାଟକ ଲୋଚନ। ଜଗତ ବିଦିତ ସୁରପତି ମଦ ମୋଚନ ॥
ବିଜୀ ସମର ବୀର ବିଖ୍ୟାତା। ଧରି ବରାହ ବପୁ ଏକ ନିପାତା ॥
ହୋଇ ନରହରି ଦୂସର ପୁନି ମାରା। ଜନ ପ୍ରହଲାଦ ସୁଜସ ବିସ୍ତାରା ॥

ଦୋ. ଭେ ନିସାଚର ଜାଇ ତେଇ ମହାବୀର ବଲଵାନ।
କୁଂଭକରନ ରାଵଣ ସୁଭଟ ସୁର ବିଜୀ ଜଗ ଜାନ ॥ 122 ।

ମୁକୁତ ନ ଭେ ହତେ ଭଗଵାନା। ତୀନି ଜନମ ଦ୍ଵିଜ ବଚନ ପ୍ରଵାନା ॥
ଏକ ବାର ତିନ୍ହ କେ ହିତ ଲାଗୀ। ଧରେଉ ସରୀର ଭଗତ ଅନୁରାଗୀ ॥
କସ୍ୟପ ଅଦିତି ତହାଁ ପିତୁ ମାତା। ଦସରଥ କୌସଲ୍ୟା ବିଖ୍ୟାତା ॥
ଏକ କଲପ ଏହି ବିଧି ଅଵତାରା। ଚରିତ୍ର ପଵିତ୍ର କିଏ ସଂସାରା ॥
ଏକ କଲପ ସୁର ଦେଖି ଦୁଖାରେ। ସମର ଜଲଂଧର ସନ ସବ ହାରେ ॥
ସଂଭୁ କୀନ୍ହ ସଂଗ୍ରାମ ଅପାରା। ଦନୁଜ ମହାବଲ ମରି ନ ମାରା ॥
ପରମ ସତୀ ଅସୁରାଧିପ ନାରୀ। ତେହି ବଲ ତାହି ନ ଜିତହିଂ ପୁରାରୀ ॥

ଦୋ. ଛଲ କରି ଟାରେଉ ତାସୁ ବ୍ରତ ପ୍ରଭୁ ସୁର କାରଜ କୀନ୍ହ ॥
ଜବ ତେହି ଜାନେଉ ମରମ ତବ ଶ୍ରାପ କୋପ କରି ଦୀନ୍ହ ॥ 123 ॥

ତାସୁ ଶ୍ରାପ ହରି ଦୀନ୍ହ ପ୍ରମାନା। କୌତୁକନିଧି କୃପାଲ ଭଗଵାନା ॥
ତହାଁ ଜଲଂଧର ରାଵନ ଭୟୂ। ରନ ହତି ରାମ ପରମ ପଦ ଦୟୂ ॥
ଏକ ଜନମ କର କାରନ ଏହା। ଜେହି ଲାଗି ରାମ ଧରୀ ନରଦେହା ॥
ପ୍ରତି ଅଵତାର କଥା ପ୍ରଭୁ କେରୀ। ସୁନୁ ମୁନି ବରନୀ କବିନ୍ହ ଘନେରୀ ॥
ନାରଦ ଶ୍ରାପ ଦୀନ୍ହ ଏକ ବାରା। କଲପ ଏକ ତେହି ଲଗି ଅଵତାରା ॥
ଗିରିଜା ଚକିତ ଭୀ ସୁନି ବାନୀ। ନାରଦ ବିଷ୍ନୁଭଗତ ପୁନି ଗ୍ୟାନି ॥
କାରନ କଵନ ଶ୍ରାପ ମୁନି ଦୀନ୍ହା। କା ଅପରାଧ ରମାପତି କୀନ୍ହା ॥
ୟହ ପ୍ରସଂଗ ମୋହି କହହୁ ପୁରାରୀ। ମୁନି ମନ ମୋହ ଆଚରଜ ଭାରୀ ॥

ଦୋ. ବୋଲେ ବିହସି ମହେସ ତବ ଗ୍ୟାନୀ ମୂଢ଼ ନ କୋଇ।
ଜେହି ଜସ ରଘୁପତି କରହିଂ ଜବ ସୋ ତସ ତେହି ଛନ ହୋଇ ॥ 124(କ) ॥

ସୋ. କହୁଁ ରାମ ଗୁନ ଗାଥ ଭରଦ୍ଵାଜ ସାଦର ସୁନହୁ।
ଭଵ ଭଂଜନ ରଘୁନାଥ ଭଜୁ ତୁଲସୀ ତଜି ମାନ ମଦ ॥ 124(ଖ) ॥

ହିମଗିରି ଗୁହା ଏକ ଅତି ପାଵନି। ବହ ସମୀପ ସୁରସରୀ ସୁହାଵନି ॥
ଆଶ୍ରମ ପରମ ପୁନୀତ ସୁହାଵା। ଦେଖି ଦେଵରିଷି ମନ ଅତି ଭାଵା ॥
ନିରଖି ସୈଲ ସରି ବିପିନ ବିଭାଗା। ଭୟୁ ରମାପତି ପଦ ଅନୁରାଗା ॥
ସୁମିରତ ହରିହି ଶ୍ରାପ ଗତି ବାଧୀ। ସହଜ ବିମଲ ମନ ଲାଗି ସମାଧୀ ॥
ମୁନି ଗତି ଦେଖି ସୁରେସ ଡେରାନା। କାମହି ବୋଲି କୀନ୍ହ ସମାନା ॥
ସହିତ ସହାୟ ଜାହୁ ମମ ହେତୂ। ଚକେଉ ହରଷି ହିୟଁ ଜଲଚରକେତୂ ॥
ସୁନାସୀର ମନ ମହୁଁ ଅସି ତ୍ରାସା। ଚହତ ଦେଵରିଷି ମମ ପୁର ବାସା ॥
ଜେ କାମୀ ଲୋଲୁପ ଜଗ ମାହୀଂ। କୁଟିଲ କାକ ଇଵ ସବହି ଡେରାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ସୁଖ ହାଡ଼ ଲୈ ଭାଗ ସଠ ସ୍ଵାନ ନିରଖି ମୃଗରାଜ।
ଛୀନି ଲେଇ ଜନି ଜାନ ଜଡ଼ ତିମି ସୁରପତିହି ନ ଲାଜ ॥ 125 ॥

ତେହି ଆଶ୍ରମହିଂ ମଦନ ଜବ ଗୟୂ। ନିଜ ମାୟାଁ ବସଂତ ନିରମୟୂ ॥
କୁସୁମିତ ବିବିଧ ବିଟପ ବହୁରଂଗା। କୂଜହିଂ କୋକିଲ ଗୁଂଜହି ଭୃଂଗା ॥
ଚଲୀ ସୁହାଵନି ତ୍ରିବିଧ ବୟାରୀ। କାମ କୃସାନୁ ବଢ଼ଆଵନିହାରୀ ॥
ରଂଭାଦିକ ସୁରନାରି ନବୀନା । ସକଲ ଅସମସର କଲା ପ୍ରବୀନା ॥
କରହିଂ ଗାନ ବହୁ ତାନ ତରଂଗା। ବହୁବିଧି କ୍ରୀଡ଼ହି ପାନି ପତଂଗା ॥
ଦେଖି ସହାୟ ମଦନ ହରଷାନା। କୀନ୍ହେସି ପୁନି ପ୍ରପଂଚ ବିଧି ନାନା ॥
କାମ କଲା କଛୁ ମୁନିହି ନ ବ୍ୟାପୀ। ନିଜ ଭୟଁ ଡରେଉ ମନୋଭଵ ପାପୀ ॥
ସୀମ କି ଚାଁପି ସକି କୌ ତାସୁ। ବଡ଼ ରଖଵାର ରମାପତି ଜାସୂ ॥

ଦୋ. ସହିତ ସହାୟ ସଭୀତ ଅତି ମାନି ହାରି ମନ ମୈନ।
ଗହେସି ଜାଇ ମୁନି ଚରନ ତବ କହି ସୁଠି ଆରତ ବୈନ ॥ 126 ॥

ଭୟୁ ନ ନାରଦ ମନ କଛୁ ରୋଷା। କହି ପ୍ରିୟ ବଚନ କାମ ପରିତୋଷା ॥
ନାଇ ଚରନ ସିରୁ ଆୟସୁ ପାଈ। ଗୟୁ ମଦନ ତବ ସହିତ ସହାଈ ॥
ମୁନି ସୁସୀଲତା ଆପନି କରନୀ। ସୁରପତି ସଭାଁ ଜାଇ ସବ ବରନୀ ॥
ସୁନି ସବ କେଂ ମନ ଅଚରଜୁ ଆଵା। ମୁନିହି ପ୍ରସଂସି ହରିହି ସିରୁ ନାଵା ॥
ତବ ନାରଦ ଗଵନେ ସିଵ ପାହୀଂ। ଜିତା କାମ ଅହମିତି ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ମାର ଚରିତ ସଂକରହିଂ ସୁନାଏ। ଅତିପ୍ରିୟ ଜାନି ମହେସ ସିଖାଏ ॥
ବାର ବାର ବିନଵୁଁ ମୁନି ତୋହୀଂ। ଜିମି ୟହ କଥା ସୁନାୟହୁ ମୋହୀମ୍ ॥
ତିମି ଜନି ହରିହି ସୁନାଵହୁ କବହୂଁ। ଚଲେହୁଁ ପ୍ରସଂଗ ଦୁରାଏଡୁ ତବହୂଁ ॥

ଦୋ. ସଂଭୁ ଦୀନ୍ହ ଉପଦେସ ହିତ ନହିଂ ନାରଦହି ସୋହାନ।
ଭାରଦ୍ଵାଜ କୌତୁକ ସୁନହୁ ହରି ଇଚ୍ଛା ବଲଵାନ ॥ 127 ॥

ରାମ କୀନ୍ହ ଚାହହିଂ ସୋଇ ହୋଈ। କରୈ ଅନ୍ୟଥା ଅସ ନହିଂ କୋଈ ॥
ସଂଭୁ ବଚନ ମୁନି ମନ ନହିଂ ଭାଏ। ତବ ବିରଂଚି କେ ଲୋକ ସିଧାଏ ॥
ଏକ ବାର କରତଲ ବର ବୀନା। ଗାଵତ ହରି ଗୁନ ଗାନ ପ୍ରବୀନା ॥
ଛୀରସିଂଧୁ ଗଵନେ ମୁନିନାଥା। ଜହଁ ବସ ଶ୍ରୀନିଵାସ ଶ୍ରୁତିମାଥା ॥
ହରଷି ମିଲେ ଉଠି ରମାନିକେତା। ବୈଠେ ଆସନ ରିଷିହି ସମେତା ॥
ବୋଲେ ବିହସି ଚରାଚର ରାୟା। ବହୁତେ ଦିନନ କୀନ୍ହି ମୁନି ଦାୟା ॥
କାମ ଚରିତ ନାରଦ ସବ ଭାଷେ। ଜଦ୍ୟପି ପ୍ରଥମ ବରଜି ସିଵଁ ରାଖେ ॥
ଅତି ପ୍ରଚଂଡ ରଘୁପତି କୈ ମାୟା। ଜେହି ନ ମୋହ ଅସ କୋ ଜଗ ଜାୟା ॥

ଦୋ. ରୂଖ ବଦନ କରି ବଚନ ମୃଦୁ ବୋଲେ ଶ୍ରୀଭଗଵାନ ।
ତୁମ୍ହରେ ସୁମିରନ ତେଂ ମିଟହିଂ ମୋହ ମାର ମଦ ମାନ ॥ 128 ॥

ସୁନୁ ମୁନି ମୋହ ହୋଇ ମନ ତାକେଂ। ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ହୃଦୟ ନହିଂ ଜାକେ ॥
ବ୍ରହ୍ମଚରଜ ବ୍ରତ ରତ ମତିଧୀରା। ତୁମ୍ହହି କି କରି ମନୋଭଵ ପୀରା ॥
ନାରଦ କହେଉ ସହିତ ଅଭିମାନା। କୃପା ତୁମ୍ହାରି ସକଲ ଭଗଵାନା ॥
କରୁନାନିଧି ମନ ଦୀଖ ବିଚାରୀ। ଉର ଅଂକୁରେଉ ଗରବ ତରୁ ଭାରୀ ॥
ବେଗି ସୋ ମୈ ଡାରିହୁଁ ଉଖାରୀ। ପନ ହମାର ସେଵକ ହିତକାରୀ ॥
ମୁନି କର ହିତ ମମ କୌତୁକ ହୋଈ। ଅଵସି ଉପାୟ କରବି ମୈ ସୋଈ ॥
ତବ ନାରଦ ହରି ପଦ ସିର ନାଈ। ଚଲେ ହୃଦୟଁ ଅହମିତି ଅଧିକାଈ ॥
ଶ୍ରୀପତି ନିଜ ମାୟା ତବ ପ୍ରେରୀ। ସୁନହୁ କଠିନ କରନୀ ତେହି କେରୀ ॥

ଦୋ. ବିରଚେଉ ମଗ ମହୁଁ ନଗର ତେହିଂ ସତ ଜୋଜନ ବିସ୍ତାର।
ଶ୍ରୀନିଵାସପୁର ତେଂ ଅଧିକ ରଚନା ବିବିଧ ପ୍ରକାର ॥ 129 ॥

ବସହିଂ ନଗର ସୁଂଦର ନର ନାରୀ। ଜନୁ ବହୁ ମନସିଜ ରତି ତନୁଧାରୀ ॥
ତେହିଂ ପୁର ବସି ସୀଲନିଧି ରାଜା। ଅଗନିତ ହୟ ଗୟ ସେନ ସମାଜା ॥
ସତ ସୁରେସ ସମ ବିଭଵ ବିଲାସା। ରୂପ ତେଜ ବଲ ନୀତି ନିଵାସା ॥
ବିସ୍ଵମୋହନୀ ତାସୁ କୁମାରୀ। ଶ୍ରୀ ବିମୋହ ଜିସୁ ରୂପୁ ନିହାରୀ ॥
ସୋଇ ହରିମାୟା ସବ ଗୁନ ଖାନୀ। ସୋଭା ତାସୁ କି ଜାଇ ବଖାନୀ ॥
କରି ସ୍ଵୟଂବର ସୋ ନୃପବାଲା। ଆଏ ତହଁ ଅଗନିତ ମହିପାଲା ॥
ମୁନି କୌତୁକୀ ନଗର ତେହିଂ ଗୟୂ। ପୁରବାସିଂହ ସବ ପୂଛତ ଭୟୂ ॥
ସୁନି ସବ ଚରିତ ଭୂପଗୃହଁ ଆଏ। କରି ପୂଜା ନୃପ ମୁନି ବୈଠାଏ ॥

ଦୋ. ଆନି ଦେଖାଈ ନାରଦହି ଭୂପତି ରାଜକୁମାରି।
କହହୁ ନାଥ ଗୁନ ଦୋଷ ସବ ଏହି କେ ହୃଦୟଁ ବିଚାରି ॥ 130 ॥

ଦେଖି ରୂପ ମୁନି ବିରତି ବିସାରୀ। ବଡ଼ଈ ବାର ଲଗି ରହେ ନିହାରୀ ॥
ଲଚ୍ଛନ ତାସୁ ବିଲୋକି ଭୁଲାନେ। ହୃଦୟଁ ହରଷ ନହିଂ ପ୍ରଗଟ ବଖାନେ ॥
ଜୋ ଏହି ବରି ଅମର ସୋଇ ହୋଈ। ସମରଭୂମି ତେହି ଜୀତ ନ କୋଈ ॥
ସେଵହିଂ ସକଲ ଚରାଚର ତାହୀ। ବରି ସୀଲନିଧି କନ୍ୟା ଜାହୀ ॥
ଲଚ୍ଛନ ସବ ବିଚାରି ଉର ରାଖେ। କଛୁକ ବନାଇ ଭୂପ ସନ ଭାଷେ ॥
ସୁତା ସୁଲଚ୍ଛନ କହି ନୃପ ପାହୀଂ। ନାରଦ ଚଲେ ସୋଚ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
କରୌଂ ଜାଇ ସୋଇ ଜତନ ବିଚାରୀ। ଜେହି ପ୍ରକାର ମୋହି ବରୈ କୁମାରୀ ॥
ଜପ ତପ କଛୁ ନ ହୋଇ ତେହି କାଲା। ହେ ବିଧି ମିଲି କଵନ ବିଧି ବାଲା ॥

ଦୋ. ଏହି ଅଵସର ଚାହିଅ ପରମ ସୋଭା ରୂପ ବିସାଲ।
ଜୋ ବିଲୋକି ରୀଝୈ କୁଅଁରି ତବ ମେଲୈ ଜୟମାଲ ॥ 131 ॥

ହରି ସନ ମାଗୌଂ ସୁଂଦରତାଈ। ହୋଇହି ଜାତ ଗହରୁ ଅତି ଭାଈ ॥
ମୋରେଂ ହିତ ହରି ସମ ନହିଂ କୋଊ। ଏହି ଅଵସର ସହାୟ ସୋଇ ହୋଊ ॥
ବହୁବିଧି ବିନୟ କୀନ୍ହି ତେହି କାଲା। ପ୍ରଗଟେଉ ପ୍ରଭୁ କୌତୁକୀ କୃପାଲା ॥
ପ୍ରଭୁ ବିଲୋକି ମୁନି ନୟନ ଜୁଡ଼ଆନେ। ହୋଇହି କାଜୁ ହିଏଁ ହରଷାନେ ॥
ଅତି ଆରତି କହି କଥା ସୁନାଈ। କରହୁ କୃପା କରି ହୋହୁ ସହାଈ ॥
ଆପନ ରୂପ ଦେହୁ ପ୍ରଭୁ ମୋହୀ। ଆନ ଭାଁତି ନହିଂ ପାଵୌଂ ଓହୀ ॥
ଜେହି ବିଧି ନାଥ ହୋଇ ହିତ ମୋରା। କରହୁ ସୋ ବେଗି ଦାସ ମୈଂ ତୋରା ॥
ନିଜ ମାୟା ବଲ ଦେଖି ବିସାଲା। ହିୟଁ ହଁସି ବୋଲେ ଦୀନଦୟାଲା ॥

ଦୋ. ଜେହି ବିଧି ହୋଇହି ପରମ ହିତ ନାରଦ ସୁନହୁ ତୁମ୍ହାର।
ସୋଇ ହମ କରବ ନ ଆନ କଛୁ ବଚନ ନ ମୃଷା ହମାର ॥ 132 ॥

କୁପଥ ମାଗ ରୁଜ ବ୍ୟାକୁଲ ରୋଗୀ। ବୈଦ ନ ଦେଇ ସୁନହୁ ମୁନି ଜୋଗୀ ॥
ଏହି ବିଧି ହିତ ତୁମ୍ହାର ମୈଂ ଠୟୂ। କହି ଅସ ଅଂତରହିତ ପ୍ରଭୁ ଭୟୂ ॥
ମାୟା ବିବସ ଭେ ମୁନି ମୂଢ଼ଆ। ସମୁଝୀ ନହିଂ ହରି ଗିରା ନିଗୂଢ଼ଆ ॥
ଗଵନେ ତୁରତ ତହାଁ ରିଷିରାଈ। ଜହାଁ ସ୍ଵୟଂବର ଭୂମି ବନାଈ ॥
ନିଜ ନିଜ ଆସନ ବୈଠେ ରାଜା। ବହୁ ବନାଵ କରି ସହିତ ସମାଜା ॥
ମୁନି ମନ ହରଷ ରୂପ ଅତି ମୋରେଂ। ମୋହି ତଜି ଆନହି ବାରିହି ନ ଭୋରେମ୍ ॥
ମୁନି ହିତ କାରନ କୃପାନିଧାନା। ଦୀନ୍ହ କୁରୂପ ନ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ସୋ ଚରିତ୍ର ଲଖି କାହୁଁ ନ ପାଵା। ନାରଦ ଜାନି ସବହିଂ ସିର ନାଵା ॥

ଦୋ. ରହେ ତହାଁ ଦୁଇ ରୁଦ୍ର ଗନ ତେ ଜାନହିଂ ସବ ଭେଉ।
ବିପ୍ରବେଷ ଦେଖତ ଫିରହିଂ ପରମ କୌତୁକୀ ତେଉ ॥ 133 ॥

ଜେଂହି ସମାଜ ବୈଂଠେ ମୁନି ଜାଈ। ହୃଦୟଁ ରୂପ ଅହମିତି ଅଧିକାଈ ॥
ତହଁ ବୈଠ ମହେସ ଗନ ଦୋଊ। ବିପ୍ରବେଷ ଗତି ଲଖି ନ କୋଊ ॥
କରହିଂ କୂଟି ନାରଦହି ସୁନାଈ। ନୀକି ଦୀନ୍ହି ହରି ସୁଂଦରତାଈ ॥
ରୀଝହି ରାଜକୁଅଁରି ଛବି ଦେଖୀ। ଇନ୍ହହି ବରିହି ହରି ଜାନି ବିସେଷୀ ॥
ମୁନିହି ମୋହ ମନ ହାଥ ପରାଏଁ। ହଁସହିଂ ସଂଭୁ ଗନ ଅତି ସଚୁ ପାଏଁ ॥
ଜଦପି ସୁନହିଂ ମୁନି ଅଟପଟି ବାନୀ। ସମୁଝି ନ ପରି ବୁଦ୍ଧି ଭ୍ରମ ସାନୀ ॥
କାହୁଁ ନ ଲଖା ସୋ ଚରିତ ବିସେଷା। ସୋ ସରୂପ ନୃପକନ୍ୟାଁ ଦେଖା ॥
ମର୍କଟ ବଦନ ଭୟଂକର ଦେହୀ। ଦେଖତ ହୃଦୟଁ କ୍ରୋଧ ଭା ତେହୀ ॥

ଦୋ. ସଖୀଂ ସଂଗ ଲୈ କୁଅଁରି ତବ ଚଲି ଜନୁ ରାଜମରାଲ।
ଦେଖତ ଫିରି ମହୀପ ସବ କର ସରୋଜ ଜୟମାଲ ॥ 134 ॥

ଜେହି ଦିସି ବୈଠେ ନାରଦ ଫୂଲୀ। ସୋ ଦିସି ଦେହି ନ ବିଲୋକୀ ଭୂଲୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ମୁନି ଉକସହିଂ ଅକୁଲାହୀଂ। ଦେଖି ଦସା ହର ଗନ ମୁସକାହୀମ୍ ॥
ଧରି ନୃପତନୁ ତହଁ ଗୟୁ କୃପାଲା। କୁଅଁରି ହରଷି ମେଲେଉ ଜୟମାଲା ॥
ଦୁଲହିନି ଲୈ ଗେ ଲଚ୍ଛିନିଵାସା। ନୃପସମାଜ ସବ ଭୟୁ ନିରାସା ॥
ମୁନି ଅତି ବିକଲ ମୋଂହଁ ମତି ନାଠୀ। ମନି ଗିରି ଗୀ ଛୂଟି ଜନୁ ଗାଁଠୀ ॥
ତବ ହର ଗନ ବୋଲେ ମୁସୁକାଈ। ନିଜ ମୁଖ ମୁକୁର ବିଲୋକହୁ ଜାଈ ॥
ଅସ କହି ଦୌ ଭାଗେ ଭୟଁ ଭାରୀ। ବଦନ ଦୀଖ ମୁନି ବାରି ନିହାରୀ ॥
ବେଷୁ ବିଲୋକି କ୍ରୋଧ ଅତି ବାଢ଼ଆ। ତିନ୍ହହି ସରାପ ଦୀନ୍ହ ଅତି ଗାଢ଼ଆ ॥

ଦୋ. ହୋହୁ ନିସାଚର ଜାଇ ତୁମ୍ହ କପଟୀ ପାପୀ ଦୌ।
ହଁସେହୁ ହମହି ସୋ ଲେହୁ ଫଲ ବହୁରି ହଁସେହୁ ମୁନି କୌ ॥ 135 ॥

ପୁନି ଜଲ ଦୀଖ ରୂପ ନିଜ ପାଵା। ତଦପି ହୃଦୟଁ ସଂତୋଷ ନ ଆଵା ॥
ଫରକତ ଅଧର କୋପ ମନ ମାହୀଂ। ସପଦୀ ଚଲେ କମଲାପତି ପାହୀମ୍ ॥
ଦେହୁଁ ଶ୍ରାପ କି ମରିହୁଁ ଜାଈ। ଜଗତ ମୋର ଉପହାସ କରାଈ ॥
ବୀଚହିଂ ପଂଥ ମିଲେ ଦନୁଜାରୀ। ସଂଗ ରମା ସୋଇ ରାଜକୁମାରୀ ॥
ବୋଲେ ମଧୁର ବଚନ ସୁରସାଈଂ। ମୁନି କହଁ ଚଲେ ବିକଲ କୀ ନାଈମ୍ ॥
ସୁନତ ବଚନ ଉପଜା ଅତି କ୍ରୋଧା। ମାୟା ବସ ନ ରହା ମନ ବୋଧା ॥
ପର ସଂପଦା ସକହୁ ନହିଂ ଦେଖୀ। ତୁମ୍ହରେଂ ଇରିଷା କପଟ ବିସେଷୀ ॥
ମଥତ ସିଂଧୁ ରୁଦ୍ରହି ବୌରାୟହୁ। ସୁରନ୍ହ ପ୍ରେରୀ ବିଷ ପାନ କରାୟହୁ ॥

ଦୋ. ଅସୁର ସୁରା ବିଷ ସଂକରହି ଆପୁ ରମା ମନି ଚାରୁ।
ସ୍ଵାରଥ ସାଧକ କୁଟିଲ ତୁମ୍ହ ସଦା କପଟ ବ୍ୟଵହାରୁ ॥ 136 ॥

ପରମ ସ୍ଵତଂତ୍ର ନ ସିର ପର କୋଈ। ଭାଵି ମନହି କରହୁ ତୁମ୍ହ ସୋଈ ॥
ଭଲେହି ମଂଦ ମଂଦେହି ଭଲ କରହୂ। ବିସମୟ ହରଷ ନ ହିୟଁ କଛୁ ଧରହୂ ॥
ଡହକି ଡହକି ପରିଚେହୁ ସବ କାହୂ। ଅତି ଅସଂକ ମନ ସଦା ଉଛାହୂ ॥
କରମ ସୁଭାସୁଭ ତୁମ୍ହହି ନ ବାଧା। ଅବ ଲଗି ତୁମ୍ହହି ନ କାହୂଁ ସାଧା ॥
ଭଲେ ଭଵନ ଅବ ବାୟନ ଦୀନ୍ହା। ପାଵହୁଗେ ଫଲ ଆପନ କୀନ୍ହା ॥
ବଂଚେହୁ ମୋହି ଜଵନି ଧରି ଦେହା। ସୋଇ ତନୁ ଧରହୁ ଶ୍ରାପ ମମ ଏହା ॥
କପି ଆକୃତି ତୁମ୍ହ କୀନ୍ହି ହମାରୀ। କରିହହିଂ କୀସ ସହାୟ ତୁମ୍ହାରୀ ॥
ମମ ଅପକାର କୀନ୍ହୀ ତୁମ୍ହ ଭାରୀ। ନାରୀ ବିରହଁ ତୁମ୍ହ ହୋବ ଦୁଖାରୀ ॥

ଦୋ. ଶ୍ରାପ ସୀସ ଧରୀ ହରଷି ହିୟଁ ପ୍ରଭୁ ବହୁ ବିନତୀ କୀନ୍ହି।
ନିଜ ମାୟା କୈ ପ୍ରବଲତା କରଷି କୃପାନିଧି ଲୀନ୍ହି ॥ 137 ॥

ଜବ ହରି ମାୟା ଦୂରି ନିଵାରୀ। ନହିଂ ତହଁ ରମା ନ ରାଜକୁମାରୀ ॥
ତବ ମୁନି ଅତି ସଭୀତ ହରି ଚରନା। ଗହେ ପାହି ପ୍ରନତାରତି ହରନା ॥
ମୃଷା ହୌ ମମ ଶ୍ରାପ କୃପାଲା। ମମ ଇଚ୍ଛା କହ ଦୀନଦୟାଲା ॥
ମୈଂ ଦୁର୍ବଚନ କହେ ବହୁତେରେ। କହ ମୁନି ପାପ ମିଟିହିଂ କିମି ମେରେ ॥
ଜପହୁ ଜାଇ ସଂକର ସତ ନାମା। ହୋଇହି ହୃଦୟଁ ତୁରଂତ ବିଶ୍ରାମା ॥
କୌ ନହିଂ ସିଵ ସମାନ ପ୍ରିୟ ମୋରେଂ। ଅସି ପରତୀତି ତଜହୁ ଜନି ଭୋରେମ୍ ॥
ଜେହି ପର କୃପା ନ କରହିଂ ପୁରାରୀ। ସୋ ନ ପାଵ ମୁନି ଭଗତି ହମାରୀ ॥
ଅସ ଉର ଧରି ମହି ବିଚରହୁ ଜାଈ। ଅବ ନ ତୁମ୍ହହି ମାୟା ନିଅରାଈ ॥

ଦୋ. ବହୁବିଧି ମୁନିହି ପ୍ରବୋଧି ପ୍ରଭୁ ତବ ଭେ ଅଂତରଧାନ ॥
ସତ୍ୟଲୋକ ନାରଦ ଚଲେ କରତ ରାମ ଗୁନ ଗାନ ॥ 138 ॥

ହର ଗନ ମୁନିହି ଜାତ ପଥ ଦେଖୀ। ବିଗତମୋହ ମନ ହରଷ ବିସେଷୀ ॥
ଅତି ସଭୀତ ନାରଦ ପହିଂ ଆଏ। ଗହି ପଦ ଆରତ ବଚନ ସୁନାଏ ॥
ହର ଗନ ହମ ନ ବିପ୍ର ମୁନିରାୟା। ବଡ଼ ଅପରାଧ କୀନ୍ହ ଫଲ ପାୟା ॥
ଶ୍ରାପ ଅନୁଗ୍ରହ କରହୁ କୃପାଲା। ବୋଲେ ନାରଦ ଦୀନଦୟାଲା ॥
ନିସିଚର ଜାଇ ହୋହୁ ତୁମ୍ହ ଦୋଊ। ବୈଭଵ ବିପୁଲ ତେଜ ବଲ ହୋଊ ॥
ଭୁଜବଲ ବିସ୍ଵ ଜିତବ ତୁମ୍ହ ଜହିଆ। ଧରିହହିଂ ବିଷ୍ନୁ ମନୁଜ ତନୁ ତହିଆ।
ସମର ମରନ ହରି ହାଥ ତୁମ୍ହାରା। ହୋଇହହୁ ମୁକୁତ ନ ପୁନି ସଂସାରା ॥
ଚଲେ ଜୁଗଲ ମୁନି ପଦ ସିର ନାଈ। ଭେ ନିସାଚର କାଲହି ପାଈ ॥

ଦୋ. ଏକ କଲପ ଏହି ହେତୁ ପ୍ରଭୁ ଲୀନ୍ହ ମନୁଜ ଅଵତାର।
ସୁର ରଂଜନ ସଜ୍ଜନ ସୁଖଦ ହରି ଭଂଜନ ଭୁବି ଭାର ॥ 139 ॥

ଏହି ବିଧି ଜନମ କରମ ହରି କେରେ। ସୁଂଦର ସୁଖଦ ବିଚିତ୍ର ଘନେରେ ॥
କଲପ କଲପ ପ୍ରତି ପ୍ରଭୁ ଅଵତରହୀଂ। ଚାରୁ ଚରିତ ନାନାବିଧି କରହୀମ୍ ॥
ତବ ତବ କଥା ମୁନୀସନ୍ହ ଗାଈ। ପରମ ପୁନୀତ ପ୍ରବଂଧ ବନାଈ ॥
ବିବିଧ ପ୍ରସଂଗ ଅନୂପ ବଖାନେ। କରହିଂ ନ ସୁନି ଆଚରଜୁ ସୟାନେ ॥
ହରି ଅନଂତ ହରିକଥା ଅନଂତା। କହହିଂ ସୁନହିଂ ବହୁବିଧି ସବ ସଂତା ॥
ରାମଚଂଦ୍ର କେ ଚରିତ ସୁହାଏ। କଲପ କୋଟି ଲଗି ଜାହିଂ ନ ଗାଏ ॥
ୟହ ପ୍ରସଂଗ ମୈଂ କହା ଭଵାନୀ। ହରିମାୟାଁ ମୋହହିଂ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ପ୍ରଭୁ କୌତୁକୀ ପ୍ରନତ ହିତକାରୀ ॥ ସେଵତ ସୁଲଭ ସକଲ ଦୁଖ ହାରୀ ॥

ସୋ. ସୁର ନର ମୁନି କୌ ନାହିଂ ଜେହି ନ ମୋହ ମାୟା ପ୍ରବଲ ॥
ଅସ ବିଚାରି ମନ ମାହିଂ ଭଜିଅ ମହାମାୟା ପତିହି ॥ 140 ॥

ଅପର ହେତୁ ସୁନୁ ସୈଲକୁମାରୀ। କହୁଁ ବିଚିତ୍ର କଥା ବିସ୍ତାରୀ ॥
ଜେହି କାରନ ଅଜ ଅଗୁନ ଅରୂପା। ବ୍ରହ୍ମ ଭୟୁ କୋସଲପୁର ଭୂପା ॥
ଜୋ ପ୍ରଭୁ ବିପିନ ଫିରତ ତୁମ୍ହ ଦେଖା। ବଂଧୁ ସମେତ ଧରେଂ ମୁନିବେଷା ॥
ଜାସୁ ଚରିତ ଅଵଲୋକି ଭଵାନୀ। ସତୀ ସରୀର ରହିହୁ ବୌରାନୀ ॥
ଅଜହୁଁ ନ ଛାୟା ମିଟତି ତୁମ୍ହାରୀ। ତାସୁ ଚରିତ ସୁନୁ ଭ୍ରମ ରୁଜ ହାରୀ ॥
ଲୀଲା କୀନ୍ହି ଜୋ ତେହିଂ ଅଵତାରା। ସୋ ସବ କହିହୁଁ ମତି ଅନୁସାରା ॥
ଭରଦ୍ଵାଜ ସୁନି ସଂକର ବାନୀ। ସକୁଚି ସପ୍ରେମ ଉମା ମୁସକାନୀ ॥
ଲଗେ ବହୁରି ବରନେ ବୃଷକେତୂ। ସୋ ଅଵତାର ଭୟୁ ଜେହି ହେତୂ ॥

ଦୋ. ସୋ ମୈଂ ତୁମ୍ହ ସନ କହୁଁ ସବୁ ସୁନୁ ମୁନୀସ ମନ ଲାଈ ॥
ରାମ କଥା କଲି ମଲ ହରନି ମଂଗଲ କରନି ସୁହାଇ ॥ 141 ॥

ସ୍ଵାୟଂଭୂ ମନୁ ଅରୁ ସତରୂପା। ଜିନ୍ହ ତେଂ ଭୈ ନରସୃଷ୍ଟି ଅନୂପା ॥
ଦଂପତି ଧରମ ଆଚରନ ନୀକା। ଅଜହୁଁ ଗାଵ ଶ୍ରୁତି ଜିନ୍ହ କୈ ଲୀକା ॥
ନୃପ ଉତ୍ତାନପାଦ ସୁତ ତାସୂ। ଧ୍ରୁଵ ହରି ଭଗତ ଭୟୁ ସୁତ ଜାସୂ ॥
ଲଘୁ ସୁତ ନାମ ପ୍ରିୟ୍ରବ୍ରତ ତାହୀ। ବେଦ ପୁରାନ ପ୍ରସଂସହି ଜାହୀ ॥
ଦେଵହୂତି ପୁନି ତାସୁ କୁମାରୀ। ଜୋ ମୁନି କର୍ଦମ କୈ ପ୍ରିୟ ନାରୀ ॥
ଆଦିଦେଵ ପ୍ରଭୁ ଦୀନଦୟାଲା। ଜଠର ଧରେଉ ଜେହିଂ କପିଲ କୃପାଲା ॥
ସାଂଖ୍ୟ ସାସ୍ତ୍ର ଜିନ୍ହ ପ୍ରଗଟ ବଖାନା। ତତ୍ତ୍ଵ ବିଚାର ନିପୁନ ଭଗଵାନା ॥
ତେହିଂ ମନୁ ରାଜ କୀନ୍ହ ବହୁ କାଲା। ପ୍ରଭୁ ଆୟସୁ ସବ ବିଧି ପ୍ରତିପାଲା ॥

ସୋ. ହୋଇ ନ ବିଷୟ ବିରାଗ ଭଵନ ବସତ ଭା ଚୌଥପନ।
ହୃଦୟଁ ବହୁତ ଦୁଖ ଲାଗ ଜନମ ଗୟୁ ହରିଭଗତି ବିନୁ ॥ 142 ॥

ବରବସ ରାଜ ସୁତହି ତବ ଦୀନ୍ହା। ନାରି ସମେତ ଗଵନ ବନ କୀନ୍ହା ॥
ତୀରଥ ବର ନୈମିଷ ବିଖ୍ୟାତା। ଅତି ପୁନୀତ ସାଧକ ସିଧି ଦାତା ॥
ବସହିଂ ତହାଁ ମୁନି ସିଦ୍ଧ ସମାଜା। ତହଁ ହିୟଁ ହରଷି ଚଲେଉ ମନୁ ରାଜା ॥
ପଂଥ ଜାତ ସୋହହିଂ ମତିଧୀରା। ଗ୍ୟାନ ଭଗତି ଜନୁ ଧରେଂ ସରୀରା ॥
ପହୁଁଚେ ଜାଇ ଧେନୁମତି ତୀରା। ହରଷି ନହାନେ ନିରମଲ ନୀରା ॥
ଆଏ ମିଲନ ସିଦ୍ଧ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ। ଧରମ ଧୁରଂଧର ନୃପରିଷି ଜାନୀ ॥
ଜହଁ ଜଁହ ତୀରଥ ରହେ ସୁହାଏ। ମୁନିନ୍ହ ସକଲ ସାଦର କରଵାଏ ॥
କୃସ ସରୀର ମୁନିପଟ ପରିଧାନା। ସତ ସମାଜ ନିତ ସୁନହିଂ ପୁରାନା ।

ଦୋ. ଦ୍ଵାଦସ ଅଚ୍ଛର ମଂତ୍ର ପୁନି ଜପହିଂ ସହିତ ଅନୁରାଗ।
ବାସୁଦେଵ ପଦ ପଂକରୁହ ଦଂପତି ମନ ଅତି ଲାଗ ॥ 143 ॥

କରହିଂ ଅହାର ସାକ ଫଲ କଂଦା। ସୁମିରହିଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଚ୍ଚିଦାନଂଦା ॥
ପୁନି ହରି ହେତୁ କରନ ତପ ଲାଗେ। ବାରି ଅଧାର ମୂଲ ଫଲ ତ୍ୟାଗେ ॥
ଉର ଅଭିଲାଷ ନିଂରଂତର ହୋଈ। ଦେଖା ନୟନ ପରମ ପ୍ରଭୁ ସୋଈ ॥
ଅଗୁନ ଅଖଂଡ ଅନଂତ ଅନାଦୀ। ଜେହି ଚିଂତହିଂ ପରମାରଥବାଦୀ ॥
ନେତି ନେତି ଜେହି ବେଦ ନିରୂପା। ନିଜାନଂଦ ନିରୁପାଧି ଅନୂପା ॥
ସଂଭୁ ବିରଂଚି ବିଷ୍ନୁ ଭଗଵାନା। ଉପଜହିଂ ଜାସୁ ଅଂସ ତେଂ ନାନା ॥
ଐସେଉ ପ୍ରଭୁ ସେଵକ ବସ ଅହୀ। ଭଗତ ହେତୁ ଲୀଲାତନୁ ଗହୀ ॥
ଜୌଂ ୟହ ବଚନ ସତ୍ୟ ଶ୍ରୁତି ଭାଷା। ତୌ ହମାର ପୂଜହି ଅଭିଲାଷା ॥

ଦୋ. ଏହି ବିଧି ବୀତେଂ ବରଷ ଷଟ ସହସ ବାରି ଆହାର।
ସଂବତ ସପ୍ତ ସହସ୍ର ପୁନି ରହେ ସମୀର ଅଧାର ॥ 144 ॥

ବରଷ ସହସ ଦସ ତ୍ୟାଗେଉ ସୋଊ। ଠାଢ଼ଏ ରହେ ଏକ ପଦ ଦୋଊ ॥
ବିଧି ହରି ତପ ଦେଖି ଅପାରା। ମନୁ ସମୀପ ଆଏ ବହୁ ବାରା ॥
ମାଗହୁ ବର ବହୁ ଭାଁତି ଲୋଭାଏ। ପରମ ଧୀର ନହିଂ ଚଲହିଂ ଚଲାଏ ॥
ଅସ୍ଥିମାତ୍ର ହୋଇ ରହେ ସରୀରା। ତଦପି ମନାଗ ମନହିଂ ନହିଂ ପୀରା ॥
ପ୍ରଭୁ ସର୍ବଗ୍ୟ ଦାସ ନିଜ ଜାନୀ। ଗତି ଅନନ୍ୟ ତାପସ ନୃପ ରାନୀ ॥
ମାଗୁ ମାଗୁ ବରୁ ଭୈ ନଭ ବାନୀ। ପରମ ଗଭୀର କୃପାମୃତ ସାନୀ ॥
ମୃତକ ଜିଆଵନି ଗିରା ସୁହାଈ। ଶ୍ରବନ ରଂଧ୍ର ହୋଇ ଉର ଜବ ଆଈ ॥
ହ୍ରଷ୍ଟପୁଷ୍ଟ ତନ ଭେ ସୁହାଏ। ମାନହୁଁ ଅବହିଂ ଭଵନ ତେ ଆଏ ॥

ଦୋ. ଶ୍ରଵନ ସୁଧା ସମ ବଚନ ସୁନି ପୁଲକ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲିତ ଗାତ।
ବୋଲେ ମନୁ କରି ଦଂଡଵତ ପ୍ରେମ ନ ହୃଦୟଁ ସମାତ ॥ 145 ॥

ସୁନୁ ସେଵକ ସୁରତରୁ ସୁରଧେନୁ। ବିଧି ହରି ହର ବଂଦିତ ପଦ ରେନୂ ॥
ସେଵତ ସୁଲଭ ସକଲ ସୁଖ ଦାୟକ। ପ୍ରନତପାଲ ସଚରାଚର ନାୟକ ॥
ଜୌଂ ଅନାଥ ହିତ ହମ ପର ନେହୂ। ତୌ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ୟହ ବର ଦେହୂ ॥
ଜୋ ସରୂପ ବସ ସିଵ ମନ ମାହୀଂ। ଜେହି କାରନ ମୁନି ଜତନ କରାହୀମ୍ ॥
ଜୋ ଭୁସୁଂଡି ମନ ମାନସ ହଂସା। ସଗୁନ ଅଗୁନ ଜେହି ନିଗମ ପ୍ରସଂସା ॥
ଦେଖହିଂ ହମ ସୋ ରୂପ ଭରି ଲୋଚନ। କୃପା କରହୁ ପ୍ରନତାରତି ମୋଚନ ॥
ଦଂପତି ବଚନ ପରମ ପ୍ରିୟ ଲାଗେ। ମୁଦୁଲ ବିନୀତ ପ୍ରେମ ରସ ପାଗେ ॥
ଭଗତ ବଛଲ ପ୍ରଭୁ କୃପାନିଧାନା। ବିସ୍ଵବାସ ପ୍ରଗଟେ ଭଗଵାନା ॥

ଦୋ. ନୀଲ ସରୋରୁହ ନୀଲ ମନି ନୀଲ ନୀରଧର ସ୍ୟାମ।
ଲାଜହିଂ ତନ ସୋଭା ନିରଖି କୋଟି କୋଟି ସତ କାମ ॥ 146 ॥

ସରଦ ମୟଂକ ବଦନ ଛବି ସୀଂଵା। ଚାରୁ କପୋଲ ଚିବୁକ ଦର ଗ୍ରୀଵା ॥
ଅଧର ଅରୁନ ରଦ ସୁଂଦର ନାସା। ବିଧୁ କର ନିକର ବିନିଂଦକ ହାସା ॥
ନଵ ଅବୁଂଜ ଅଂବକ ଛବି ନୀକୀ। ଚିତଵନି ଲଲିତ ଭାଵଁତୀ ଜୀ କୀ ॥
ଭୁକୁଟି ମନୋଜ ଚାପ ଛବି ହାରୀ। ତିଲକ ଲଲାଟ ପଟଲ ଦୁତିକାରୀ ॥
କୁଂଡଲ ମକର ମୁକୁଟ ସିର ଭ୍ରାଜା। କୁଟିଲ କେସ ଜନୁ ମଧୁପ ସମାଜା ॥
ଉର ଶ୍ରୀବତ୍ସ ରୁଚିର ବନମାଲା। ପଦିକ ହାର ଭୂଷନ ମନିଜାଲା ॥
କେହରି କଂଧର ଚାରୁ ଜନେଉ। ବାହୁ ବିଭୂଷନ ସୁଂଦର ତେଊ ॥
କରି କର ସରି ସୁଭଗ ଭୁଜଦଂଡା। କଟି ନିଷଂଗ କର ସର କୋଦଂଡା ॥

ଦୋ. ତଡିତ ବିନିଂଦକ ପୀତ ପଟ ଉଦର ରେଖ ବର ତୀନି ॥
ନାଭି ମନୋହର ଲେତି ଜନୁ ଜମୁନ ଭଵଁର ଛବି ଛୀନି ॥ 147 ॥

ପଦ ରାଜୀଵ ବରନି ନହି ଜାହୀଂ। ମୁନି ମନ ମଧୁପ ବସହିଂ ଜେନ୍ହ ମାହୀମ୍ ॥
ବାମ ଭାଗ ସୋଭତି ଅନୁକୂଲା। ଆଦିସକ୍ତି ଛବିନିଧି ଜଗମୂଲା ॥
ଜାସୁ ଅଂସ ଉପଜହିଂ ଗୁନଖାନୀ। ଅଗନିତ ଲଚ୍ଛି ଉମା ବ୍ରହ୍ମାନୀ ॥
ଭୃକୁଟି ବିଲାସ ଜାସୁ ଜଗ ହୋଈ। ରାମ ବାମ ଦିସି ସୀତା ସୋଈ ॥
ଛବିସମୁଦ୍ର ହରି ରୂପ ବିଲୋକୀ। ଏକଟକ ରହେ ନୟନ ପଟ ରୋକୀ ॥
ଚିତଵହିଂ ସାଦର ରୂପ ଅନୂପା। ତୃପ୍ତି ନ ମାନହିଂ ମନୁ ସତରୂପା ॥
ହରଷ ବିବସ ତନ ଦସା ଭୁଲାନୀ। ପରେ ଦଂଡ ଇଵ ଗହି ପଦ ପାନୀ ॥
ସିର ପରସେ ପ୍ରଭୁ ନିଜ କର କଂଜା। ତୁରତ ଉଠାଏ କରୁନାପୁଂଜା ॥

ଦୋ. ବୋଲେ କୃପାନିଧାନ ପୁନି ଅତି ପ୍ରସନ୍ନ ମୋହି ଜାନି।
ମାଗହୁ ବର ଜୋଇ ଭାଵ ମନ ମହାଦାନି ଅନୁମାନି ॥ 148 ॥

ସୁନି ପ୍ରଭୁ ବଚନ ଜୋରି ଜୁଗ ପାନୀ। ଧରି ଧୀରଜୁ ବୋଲୀ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ନାଥ ଦେଖି ପଦ କମଲ ତୁମ୍ହାରେ। ଅବ ପୂରେ ସବ କାମ ହମାରେ ॥
ଏକ ଲାଲସା ବଡ଼ଇ ଉର ମାହୀ। ସୁଗମ ଅଗମ କହି ଜାତ ସୋ ନାହୀମ୍ ॥
ତୁମ୍ହହି ଦେତ ଅତି ସୁଗମ ଗୋସାଈଂ। ଅଗମ ଲାଗ ମୋହି ନିଜ କୃପନାଈମ୍ ॥
ଜଥା ଦରିଦ୍ର ବିବୁଧତରୁ ପାଈ। ବହୁ ସଂପତି ମାଗତ ସକୁଚାଈ ॥
ତାସୁ ପ୍ରଭା ଜାନ ନହିଂ ସୋଈ। ତଥା ହୃଦୟଁ ମମ ସଂସୟ ହୋଈ ॥
ସୋ ତୁମ୍ହ ଜାନହୁ ଅଂତରଜାମୀ। ପୁରଵହୁ ମୋର ମନୋରଥ ସ୍ଵାମୀ ॥
ସକୁଚ ବିହାଇ ମାଗୁ ନୃପ ମୋହି। ମୋରେଂ ନହିଂ ଅଦେୟ କଛୁ ତୋହୀ ॥

ଦୋ. ଦାନି ସିରୋମନି କୃପାନିଧି ନାଥ କହୁଁ ସତିଭାଉ ॥
ଚାହୁଁ ତୁମ୍ହହି ସମାନ ସୁତ ପ୍ରଭୁ ସନ କଵନ ଦୁରାଉ ॥ 149 ॥

ଦେଖି ପ୍ରୀତି ସୁନି ବଚନ ଅମୋଲେ। ଏଵମସ୍ତୁ କରୁନାନିଧି ବୋଲେ ॥
ଆପୁ ସରିସ ଖୋଜୌଂ କହଁ ଜାଈ। ନୃପ ତଵ ତନୟ ହୋବ ମୈଂ ଆଈ ॥
ସତରୂପହି ବିଲୋକି କର ଜୋରେଂ। ଦେବି ମାଗୁ ବରୁ ଜୋ ରୁଚି ତୋରେ ॥
ଜୋ ବରୁ ନାଥ ଚତୁର ନୃପ ମାଗା। ସୋଇ କୃପାଲ ମୋହି ଅତି ପ୍ରିୟ ଲାଗା ॥
ପ୍ରଭୁ ପରଂତୁ ସୁଠି ହୋତି ଢିଠାଈ। ଜଦପି ଭଗତ ହିତ ତୁମ୍ହହି ସୋହାଈ ॥
ତୁମ୍ହ ବ୍ରହ୍ମାଦି ଜନକ ଜଗ ସ୍ଵାମୀ। ବ୍ରହ୍ମ ସକଲ ଉର ଅଂତରଜାମୀ ॥
ଅସ ସମୁଝତ ମନ ସଂସୟ ହୋଈ। କହା ଜୋ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଵାନ ପୁନି ସୋଈ ॥
ଜେ ନିଜ ଭଗତ ନାଥ ତଵ ଅହହୀଂ। ଜୋ ସୁଖ ପାଵହିଂ ଜୋ ଗତି ଲହହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ସୋଇ ସୁଖ ସୋଇ ଗତି ସୋଇ ଭଗତି ସୋଇ ନିଜ ଚରନ ସନେହୁ ॥
ସୋଇ ବିବେକ ସୋଇ ରହନି ପ୍ରଭୁ ହମହି କୃପା କରି ଦେହୁ ॥ 150 ॥

ସୁନୁ ମୃଦୁ ଗୂଢ଼ ରୁଚିର ବର ରଚନା। କୃପାସିଂଧୁ ବୋଲେ ମୃଦୁ ବଚନା ॥
ଜୋ କଛୁ ରୁଚି ତୁମ୍ହେର ମନ ମାହୀଂ। ମୈଂ ସୋ ଦୀନ୍ହ ସବ ସଂସୟ ନାହୀମ୍ ॥
ମାତୁ ବିବେକ ଅଲୋକିକ ତୋରେଂ। କବହୁଁ ନ ମିଟିହି ଅନୁଗ୍ରହ ମୋରେମ୍ ।
ବଂଦି ଚରନ ମନୁ କହେଉ ବହୋରୀ। ଅଵର ଏକ ବିନତି ପ୍ରଭୁ ମୋରୀ ॥
ସୁତ ବିଷିକ ତଵ ପଦ ରତି ହୋଊ। ମୋହି ବଡ଼ ମୂଢ଼ କହୈ କିନ କୋଊ ॥
ମନି ବିନୁ ଫନି ଜିମି ଜଲ ବିନୁ ମୀନା। ମମ ଜୀଵନ ତିମି ତୁମ୍ହହି ଅଧୀନା ॥
ଅସ ବରୁ ମାଗି ଚରନ ଗହି ରହେଊ। ଏଵମସ୍ତୁ କରୁନାନିଧି କହେଊ ॥
ଅବ ତୁମ୍ହ ମମ ଅନୁସାସନ ମାନୀ। ବସହୁ ଜାଇ ସୁରପତି ରଜଧାନୀ ॥

ସୋ. ତହଁ କରି ଭୋଗ ବିସାଲ ତାତ ଗୁଁ କଛୁ କାଲ ପୁନି।
ହୋଇହହୁ ଅଵଧ ଭୁଆଲ ତବ ମୈଂ ହୋବ ତୁମ୍ହାର ସୁତ ॥ 151 ॥

ଇଚ୍ଛାମୟ ନରବେଷ ସଁଵାରେଂ। ହୋଇହୁଁ ପ୍ରଗଟ ନିକେତ ତୁମ୍ହାରେ ॥
ଅଂସନ୍ହ ସହିତ ଦେହ ଧରି ତାତା। କରିହୁଁ ଚରିତ ଭଗତ ସୁଖଦାତା ॥
ଜେ ସୁନି ସାଦର ନର ବଡ଼ଭାଗୀ। ଭଵ ତରିହହିଂ ମମତା ମଦ ତ୍ୟାଗୀ ॥
ଆଦିସକ୍ତି ଜେହିଂ ଜଗ ଉପଜାୟା। ସୌ ଅଵତରିହି ମୋରି ୟହ ମାୟା ॥
ପୁରୁବ ମୈଂ ଅଭିଲାଷ ତୁମ୍ହାରା। ସତ୍ୟ ସତ୍ୟ ପନ ସତ୍ୟ ହମାରା ॥
ପୁନି ପୁନି ଅସ କହି କୃପାନିଧାନା। ଅଂତରଧାନ ଭେ ଭଗଵାନା ॥
ଦଂପତି ଉର ଧରି ଭଗତ କୃପାଲା। ତେହିଂ ଆଶ୍ରମ ନିଵସେ କଛୁ କାଲା ॥
ସମୟ ପାଇ ତନୁ ତଜି ଅନୟାସା। ଜାଇ କୀନ୍ହ ଅମରାଵତି ବାସା ॥

ଦୋ. ୟହ ଇତିହାସ ପୁନୀତ ଅତି ଉମହି କହୀ ବୃଷକେତୁ।
ଭରଦ୍ଵାଜ ସୁନୁ ଅପର ପୁନି ରାମ ଜନମ କର ହେତୁ ॥ 152 ॥

ମାସପାରାୟଣ,ପାଁଚଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ

ସୁନୁ ମୁନି କଥା ପୁନୀତ ପୁରାନୀ। ଜୋ ଗିରିଜା ପ୍ରତି ସଂଭୁ ବଖାନୀ ॥
ବିସ୍ଵ ବିଦିତ ଏକ କୈକୟ ଦେସୂ। ସତ୍ୟକେତୁ ତହଁ ବସି ନରେସୂ ॥
ଧରମ ଧୁରଂଧର ନୀତି ନିଧାନା। ତେଜ ପ୍ରତାପ ସୀଲ ବଲଵାନା ॥
ତେହି କେଂ ଭେ ଜୁଗଲ ସୁତ ବୀରା। ସବ ଗୁନ ଧାମ ମହା ରନଧୀରା ॥

ରାଜ ଧନୀ ଜୋ ଜେଠ ସୁତ ଆହୀ। ନାମ ପ୍ରତାପଭାନୁ ଅସ ତାହୀ ॥
ଅପର ସୁତହି ଅରିମର୍ଦନ ନାମା। ଭୁଜବଲ ଅତୁଲ ଅଚଲ ସଂଗ୍ରାମା ॥
ଭାଇହି ଭାଇହି ପରମ ସମୀତୀ। ସକଲ ଦୋଷ ଛଲ ବରଜିତ ପ୍ରୀତୀ ॥
ଜେଠେ ସୁତହି ରାଜ ନୃପ ଦୀନ୍ହା। ହରି ହିତ ଆପୁ ଗଵନ ବନ କୀନ୍ହା ॥

ଦୋ. ଜବ ପ୍ରତାପରବି ଭୟୁ ନୃପ ଫିରୀ ଦୋହାଈ ଦେସ।
ପ୍ରଜା ପାଲ ଅତି ବେଦବିଧି କତହୁଁ ନହୀଂ ଅଘ ଲେସ ॥ 153 ॥

ନୃପ ହିତକାରକ ସଚିଵ ସୟାନା। ନାମ ଧରମରୁଚି ସୁକ୍ର ସମାନା ॥
ସଚିଵ ସୟାନ ବଂଧୁ ବଲବୀରା। ଆପୁ ପ୍ରତାପପୁଂଜ ରନଧୀରା ॥
ସେନ ସଂଗ ଚତୁରଂଗ ଅପାରା। ଅମିତ ସୁଭଟ ସବ ସମର ଜୁଝାରା ॥
ସେନ ବିଲୋକି ରାଉ ହରଷାନା। ଅରୁ ବାଜେ ଗହଗହେ ନିସାନା ॥
ବିଜୟ ହେତୁ କଟକୀ ବନାଈ। ସୁଦିନ ସାଧି ନୃପ ଚଲେଉ ବଜାଈ ॥
ଜଁହ ତହଁ ପରୀଂ ଅନେକ ଲରାଈଂ। ଜୀତେ ସକଲ ଭୂପ ବରିଆଈ ॥
ସପ୍ତ ଦୀପ ଭୁଜବଲ ବସ କୀନ୍ହେ। ଲୈ ଲୈ ଦଂଡ ଛାଡ଼ଇ ନୃପ ଦୀନ୍ହେମ୍ ॥
ସକଲ ଅଵନି ମଂଡଲ ତେହି କାଲା। ଏକ ପ୍ରତାପଭାନୁ ମହିପାଲା ॥

ଦୋ. ସ୍ଵବସ ବିସ୍ଵ କରି ବାହୁବଲ ନିଜ ପୁର କୀନ୍ହ ପ୍ରବେସୁ।
ଅରଥ ଧରମ କାମାଦି ସୁଖ ସେଵି ସମୟଁ ନରେସୁ ॥ 154 ॥

ଭୂପ ପ୍ରତାପଭାନୁ ବଲ ପାଈ। କାମଧେନୁ ଭୈ ଭୂମି ସୁହାଈ ॥
ସବ ଦୁଖ ବରଜିତ ପ୍ରଜା ସୁଖାରୀ। ଧରମସୀଲ ସୁଂଦର ନର ନାରୀ ॥
ସଚିଵ ଧରମରୁଚି ହରି ପଦ ପ୍ରୀତୀ। ନୃପ ହିତ ହେତୁ ସିଖଵ ନିତ ନୀତୀ ॥
ଗୁର ସୁର ସଂତ ପିତର ମହିଦେଵା। କରି ସଦା ନୃପ ସବ କୈ ସେଵା ॥
ଭୂପ ଧରମ ଜେ ବେଦ ବଖାନେ। ସକଲ କରି ସାଦର ସୁଖ ମାନେ ॥
ଦିନ ପ୍ରତି ଦେହ ବିବିଧ ବିଧି ଦାନା। ସୁନହୁ ସାସ୍ତ୍ର ବର ବେଦ ପୁରାନା ॥
ନାନା ବାପୀଂ କୂପ ତଡ଼ଆଗା। ସୁମନ ବାଟିକା ସୁଂଦର ବାଗା ॥
ବିପ୍ରଭଵନ ସୁରଭଵନ ସୁହାଏ। ସବ ତୀରଥନ୍ହ ବିଚିତ୍ର ବନାଏ ॥

ଦୋ. ଜଁହ ଲଗି କହେ ପୁରାନ ଶ୍ରୁତି ଏକ ଏକ ସବ ଜାଗ।
ବାର ସହସ୍ର ସହସ୍ର ନୃପ କିଏ ସହିତ ଅନୁରାଗ ॥ 155 ॥

ହୃଦୟଁ ନ କଛୁ ଫଲ ଅନୁସଂଧାନା। ଭୂପ ବିବେକୀ ପରମ ସୁଜାନା ॥
କରି ଜେ ଧରମ କରମ ମନ ବାନୀ। ବାସୁଦେଵ ଅର୍ପିତ ନୃପ ଗ୍ୟାନୀ ॥
ଚଢ଼ଇ ବର ବାଜି ବାର ଏକ ରାଜା। ମୃଗୟା କର ସବ ସାଜି ସମାଜା ॥
ବିଂଧ୍ୟାଚଲ ଗଭୀର ବନ ଗୟୂ। ମୃଗ ପୁନୀତ ବହୁ ମାରତ ଭୟୂ ॥
ଫିରତ ବିପିନ ନୃପ ଦୀଖ ବରାହୂ। ଜନୁ ବନ ଦୁରେଉ ସସିହି ଗ୍ରସି ରାହୂ ॥
ବଡ଼ ବିଧୁ ନହି ସମାତ ମୁଖ ମାହୀଂ। ମନହୁଁ କ୍ରୋଧବସ ଉଗିଲତ ନାହୀମ୍ ॥
କୋଲ କରାଲ ଦସନ ଛବି ଗାଈ। ତନୁ ବିସାଲ ପୀଵର ଅଧିକାଈ ॥
ଘୁରୁଘୁରାତ ହୟ ଆରୌ ପାଏଁ। ଚକିତ ବିଲୋକତ କାନ ଉଠାଏଁ ॥

ଦୋ. ନୀଲ ମହୀଧର ସିଖର ସମ ଦେଖି ବିସାଲ ବରାହୁ।
ଚପରି ଚଲେଉ ହୟ ସୁଟୁକି ନୃପ ହାଁକି ନ ହୋଇ ନିବାହୁ ॥ 156 ॥

ଆଵତ ଦେଖି ଅଧିକ ରଵ ବାଜୀ। ଚଲେଉ ବରାହ ମରୁତ ଗତି ଭାଜୀ ॥
ତୁରତ କୀନ୍ହ ନୃପ ସର ସଂଧାନା। ମହି ମିଲି ଗୟୁ ବିଲୋକତ ବାନା ॥
ତକି ତକି ତୀର ମହୀସ ଚଲାଵା। କରି ଛଲ ସୁଅର ସରୀର ବଚାଵା ॥
ପ୍ରଗଟତ ଦୁରତ ଜାଇ ମୃଗ ଭାଗା। ରିସ ବସ ଭୂପ ଚଲେଉ ସଂଗ ଲାଗା ॥
ଗୟୁ ଦୂରି ଘନ ଗହନ ବରାହୂ। ଜହଁ ନାହିନ ଗଜ ବାଜି ନିବାହୂ ॥
ଅତି ଅକେଲ ବନ ବିପୁଲ କଲେସୂ। ତଦପି ନ ମୃଗ ମଗ ତଜି ନରେସୂ ॥
କୋଲ ବିଲୋକି ଭୂପ ବଡ଼ ଧୀରା। ଭାଗି ପୈଠ ଗିରିଗୁହାଁ ଗଭୀରା ॥
ଅଗମ ଦେଖି ନୃପ ଅତି ପଛିତାଈ। ଫିରେଉ ମହାବନ ପରେଉ ଭୁଲାଈ ॥

ଦୋ. ଖେଦ ଖିନ୍ନ ଛୁଦ୍ଧିତ ତୃଷିତ ରାଜା ବାଜି ସମେତ।
ଖୋଜତ ବ୍ୟାକୁଲ ସରିତ ସର ଜଲ ବିନୁ ଭୟୁ ଅଚେତ ॥ 157 ॥

ଫିରତ ବିପିନ ଆଶ୍ରମ ଏକ ଦେଖା। ତହଁ ବସ ନୃପତି କପଟ ମୁନିବେଷା ॥
ଜାସୁ ଦେସ ନୃପ ଲୀନ୍ହ ଛଡ଼ଆଈ। ସମର ସେନ ତଜି ଗୟୁ ପରାଈ ॥
ସମୟ ପ୍ରତାପଭାନୁ କର ଜାନୀ। ଆପନ ଅତି ଅସମୟ ଅନୁମାନୀ ॥
ଗୟୁ ନ ଗୃହ ମନ ବହୁତ ଗଲାନୀ। ମିଲା ନ ରାଜହି ନୃପ ଅଭିମାନୀ ॥
ରିସ ଉର ମାରି ରଂକ ଜିମି ରାଜା। ବିପିନ ବସି ତାପସ କେଂ ସାଜା ॥
ତାସୁ ସମୀପ ଗଵନ ନୃପ କୀନ୍ହା। ୟହ ପ୍ରତାପରବି ତେହି ତବ ଚୀନ୍ହା ॥
ରାଉ ତୃଷିତ ନହି ସୋ ପହିଚାନା। ଦେଖି ସୁବେଷ ମହାମୁନି ଜାନା ॥
ଉତରି ତୁରଗ ତେଂ କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମା। ପରମ ଚତୁର ନ କହେଉ ନିଜ ନାମା ॥
ଦୋ0 ଭୂପତି ତୃଷିତ ବିଲୋକି ତେହିଂ ସରବରୁ ଦୀନ୍ହ ଦେଖାଇ।

ମଜ୍ଜନ ପାନ ସମେତ ହୟ କୀନ୍ହ ନୃପତି ହରଷାଇ ॥ 158 ॥

ଗୈ ଶ୍ରମ ସକଲ ସୁଖୀ ନୃପ ଭୟୂ। ନିଜ ଆଶ୍ରମ ତାପସ ଲୈ ଗୟୂ ॥
ଆସନ ଦୀନ୍ହ ଅସ୍ତ ରବି ଜାନୀ। ପୁନି ତାପସ ବୋଲେଉ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
କୋ ତୁମ୍ହ କସ ବନ ଫିରହୁ ଅକେଲେଂ। ସୁଂଦର ଜୁବା ଜୀଵ ପରହେଲେମ୍ ॥
ଚକ୍ରବର୍ତି କେ ଲଚ୍ଛନ ତୋରେଂ। ଦେଖତ ଦୟା ଲାଗି ଅତି ମୋରେମ୍ ॥
ନାମ ପ୍ରତାପଭାନୁ ଅଵନୀସା। ତାସୁ ସଚିଵ ମୈଂ ସୁନହୁ ମୁନୀସା ॥
ଫିରତ ଅହେରେଂ ପରେଉଁ ଭୁଲାଈ। ବଡେ ଭାଗ ଦେଖୁଁ ପଦ ଆଈ ॥
ହମ କହଁ ଦୁର୍ଲଭ ଦରସ ତୁମ୍ହାରା। ଜାନତ ହୌଂ କଛୁ ଭଲ ହୋନିହାରା ॥
କହ ମୁନି ତାତ ଭୟୁ ଅଁଧିୟାରା। ଜୋଜନ ସତ୍ତରି ନଗରୁ ତୁମ୍ହାରା ॥

ଦୋ. ନିସା ଘୋର ଗଂଭୀର ବନ ପଂଥ ନ ସୁନହୁ ସୁଜାନ।
ବସହୁ ଆଜୁ ଅସ ଜାନି ତୁମ୍ହ ଜାଏହୁ ହୋତ ବିହାନ ॥ 159(କ) ॥

ତୁଲସୀ ଜସି ଭଵତବ୍ୟତା ତୈସୀ ମିଲି ସହାଇ।
ଆପୁନୁ ଆଵି ତାହି ପହିଂ ତାହି ତହାଁ ଲୈ ଜାଇ ॥ 159(ଖ) ॥

ଭଲେହିଂ ନାଥ ଆୟସୁ ଧରି ସୀସା। ବାଁଧି ତୁରଗ ତରୁ ବୈଠ ମହୀସା ॥
ନୃପ ବହୁ ଭାତି ପ୍ରସଂସେଉ ତାହୀ। ଚରନ ବଂଦି ନିଜ ଭାଗ୍ୟ ସରାହୀ ॥
ପୁନି ବୋଲେ ମୃଦୁ ଗିରା ସୁହାଈ। ଜାନି ପିତା ପ୍ରଭୁ କରୁଁ ଢିଠାଈ ॥
ମୋହି ମୁନିସ ସୁତ ସେଵକ ଜାନୀ। ନାଥ ନାମ ନିଜ କହହୁ ବଖାନୀ ॥
ତେହି ନ ଜାନ ନୃପ ନୃପହି ସୋ ଜାନା। ଭୂପ ସୁହ୍ରଦ ସୋ କପଟ ସୟାନା ॥
ବୈରୀ ପୁନି ଛତ୍ରୀ ପୁନି ରାଜା। ଛଲ ବଲ କୀନ୍ହ ଚହି ନିଜ କାଜା ॥
ସମୁଝି ରାଜସୁଖ ଦୁଖିତ ଅରାତୀ। ଅଵାଁ ଅନଲ ଇଵ ସୁଲଗି ଛାତୀ ॥
ସରଲ ବଚନ ନୃପ କେ ସୁନି କାନା। ବୟର ସଁଭାରି ହୃଦୟଁ ହରଷାନା ॥

ଦୋ. କପଟ ବୋରି ବାନୀ ମୃଦୁଲ ବୋଲେଉ ଜୁଗୁତି ସମେତ।
ନାମ ହମାର ଭିଖାରି ଅବ ନିର୍ଧନ ରହିତ ନିକେତି ॥ 160 ॥

କହ ନୃପ ଜେ ବିଗ୍ୟାନ ନିଧାନା। ତୁମ୍ହ ସାରିଖେ ଗଲିତ ଅଭିମାନା ॥
ସଦା ରହହି ଅପନପୌ ଦୁରାଏଁ। ସବ ବିଧି କୁସଲ କୁବେଷ ବନାଏଁ ॥
ତେହି ତେଂ କହହି ସଂତ ଶ୍ରୁତି ଟେରେଂ। ପରମ ଅକିଂଚନ ପ୍ରିୟ ହରି କେରେମ୍ ॥
ତୁମ୍ହ ସମ ଅଧନ ଭିଖାରି ଅଗେହା। ହୋତ ବିରଂଚି ସିଵହି ସଂଦେହା ॥
ଜୋସି ସୋସି ତଵ ଚରନ ନମାମୀ। ମୋ ପର କୃପା କରିଅ ଅବ ସ୍ଵାମୀ ॥
ସହଜ ପ୍ରୀତି ଭୂପତି କୈ ଦେଖୀ। ଆପୁ ବିଷୟ ବିସ୍ଵାସ ବିସେଷୀ ॥
ସବ ପ୍ରକାର ରାଜହି ଅପନାଈ। ବୋଲେଉ ଅଧିକ ସନେହ ଜନାଈ ॥
ସୁନୁ ସତିଭାଉ କହୁଁ ମହିପାଲା। ଇହାଁ ବସତ ବୀତେ ବହୁ କାଲା ॥

ଦୋ. ଅବ ଲଗି ମୋହି ନ ମିଲେଉ କୌ ମୈଂ ନ ଜନାଵୁଁ କାହୁ।
ଲୋକମାନ୍ୟତା ଅନଲ ସମ କର ତପ କାନନ ଦାହୁ ॥ 161(କ) ॥

ସୋ. ତୁଲସୀ ଦେଖି ସୁବେଷୁ ଭୂଲହିଂ ମୂଢ଼ ନ ଚତୁର ନର।
ସୁଂଦର କେକିହି ପେଖୁ ବଚନ ସୁଧା ସମ ଅସନ ଅହି ॥ 161(ଖ)

ତାତେଂ ଗୁପୁତ ରହୁଁ ଜଗ ମାହୀଂ। ହରି ତଜି କିମପି ପ୍ରୟୋଜନ ନାହୀମ୍ ॥
ପ୍ରଭୁ ଜାନତ ସବ ବିନହିଂ ଜନାଏଁ। କହହୁ କଵନି ସିଧି ଲୋକ ରିଝାଏଁ ॥
ତୁମ୍ହ ସୁଚି ସୁମତି ପରମ ପ୍ରିୟ ମୋରେଂ। ପ୍ରୀତି ପ୍ରତୀତି ମୋହି ପର ତୋରେମ୍ ॥
ଅବ ଜୌଂ ତାତ ଦୁରାଵୁଁ ତୋହୀ। ଦାରୁନ ଦୋଷ ଘଟି ଅତି ମୋହୀ ॥
ଜିମି ଜିମି ତାପସୁ କଥି ଉଦାସା। ତିମି ତିମି ନୃପହି ଉପଜ ବିସ୍ଵାସା ॥
ଦେଖା ସ୍ଵବସ କର୍ମ ମନ ବାନୀ। ତବ ବୋଲା ତାପସ ବଗଧ୍ୟାନୀ ॥
ନାମ ହମାର ଏକତନୁ ଭାଈ। ସୁନି ନୃପ ବୋଲେ ପୁନି ସିରୁ ନାଈ ॥
କହହୁ ନାମ କର ଅରଥ ବଖାନୀ। ମୋହି ସେଵକ ଅତି ଆପନ ଜାନୀ ॥

ଦୋ. ଆଦିସୃଷ୍ଟି ଉପଜୀ ଜବହିଂ ତବ ଉତପତି ଭୈ ମୋରି।
ନାମ ଏକତନୁ ହେତୁ ତେହି ଦେହ ନ ଧରୀ ବହୋରି ॥ 162 ॥

ଜନି ଆଚରୁଜ କରହୁ ମନ ମାହୀଂ। ସୁତ ତପ ତେଂ ଦୁର୍ଲଭ କଛୁ ନାହୀମ୍ ॥
ତପବଲ ତେଂ ଜଗ ସୃଜି ବିଧାତା। ତପବଲ ବିଷ୍ନୁ ଭେ ପରିତ୍ରାତା ॥
ତପବଲ ସଂଭୁ କରହିଂ ସଂଘାରା। ତପ ତେଂ ଅଗମ ନ କଛୁ ସଂସାରା ॥
ଭୟୁ ନୃପହି ସୁନି ଅତି ଅନୁରାଗା। କଥା ପୁରାତନ କହୈ ସୋ ଲାଗା ॥
କରମ ଧରମ ଇତିହାସ ଅନେକା। କରି ନିରୂପନ ବିରତି ବିବେକା ॥
ଉଦଭଵ ପାଲନ ପ୍ରଲୟ କହାନୀ। କହେସି ଅମିତ ଆଚରଜ ବଖାନୀ ॥
ସୁନି ମହିପ ତାପସ ବସ ଭୟୂ। ଆପନ ନାମ କହତ ତବ ଲୟୂ ॥
କହ ତାପସ ନୃପ ଜାନୁଁ ତୋହୀ। କୀନ୍ହେହୁ କପଟ ଲାଗ ଭଲ ମୋହୀ ॥

ସୋ. ସୁନୁ ମହୀସ ଅସି ନୀତି ଜହଁ ତହଁ ନାମ ନ କହହିଂ ନୃପ।
ମୋହି ତୋହି ପର ଅତି ପ୍ରୀତି ସୋଇ ଚତୁରତା ବିଚାରି ତଵ ॥ 163 ॥

ନାମ ତୁମ୍ହାର ପ୍ରତାପ ଦିନେସା। ସତ୍ୟକେତୁ ତଵ ପିତା ନରେସା ॥
ଗୁର ପ୍ରସାଦ ସବ ଜାନିଅ ରାଜା। କହିଅ ନ ଆପନ ଜାନି ଅକାଜା ॥
ଦେଖି ତାତ ତଵ ସହଜ ସୁଧାଈ। ପ୍ରୀତି ପ୍ରତୀତି ନୀତି ନିପୁନାଈ ॥
ଉପଜି ପରି ମମତା ମନ ମୋରେଂ। କହୁଁ କଥା ନିଜ ପୂଛେ ତୋରେମ୍ ॥
ଅବ ପ୍ରସନ୍ନ ମୈଂ ସଂସୟ ନାହୀଂ। ମାଗୁ ଜୋ ଭୂପ ଭାଵ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ସୁନି ସୁବଚନ ଭୂପତି ହରଷାନା। ଗହି ପଦ ବିନୟ କୀନ୍ହି ବିଧି ନାନା ॥
କୃପାସିଂଧୁ ମୁନି ଦରସନ ତୋରେଂ। ଚାରି ପଦାରଥ କରତଲ ମୋରେମ୍ ॥
ପ୍ରଭୁହି ତଥାପି ପ୍ରସନ୍ନ ବିଲୋକୀ। ମାଗି ଅଗମ ବର ହୌଁ ଅସୋକୀ ॥

ଦୋ. ଜରା ମରନ ଦୁଖ ରହିତ ତନୁ ସମର ଜିତୈ ଜନି କୌ।
ଏକଛତ୍ର ରିପୁହୀନ ମହି ରାଜ କଲପ ସତ ହୌ ॥ 164 ॥

କହ ତାପସ ନୃପ ଐସେଇ ହୋଊ। କାରନ ଏକ କଠିନ ସୁନୁ ସୋଊ ॥
କାଲୁ ତୁଅ ପଦ ନାଇହି ସୀସା। ଏକ ବିପ୍ରକୁଲ ଛାଡ଼ଇ ମହୀସା ॥
ତପବଲ ବିପ୍ର ସଦା ବରିଆରା। ତିନ୍ହ କେ କୋପ ନ କୌ ରଖଵାରା ॥
ଜୌଂ ବିପ୍ରନ୍ହ ସବ କରହୁ ନରେସା। ତୌ ତୁଅ ବସ ବିଧି ବିଷ୍ନୁ ମହେସା ॥
ଚଲ ନ ବ୍ରହ୍ମକୁଲ ସନ ବରିଆଈ। ସତ୍ୟ କହୁଁ ଦୌ ଭୁଜା ଉଠାଈ ॥
ବିପ୍ର ଶ୍ରାପ ବିନୁ ସୁନୁ ମହିପାଲା। ତୋର ନାସ ନହି କଵନେହୁଁ କାଲା ॥
ହରଷେଉ ରାଉ ବଚନ ସୁନି ତାସୂ। ନାଥ ନ ହୋଇ ମୋର ଅବ ନାସୂ ॥
ତଵ ପ୍ରସାଦ ପ୍ରଭୁ କୃପାନିଧାନା। ମୋ କହୁଁ ସର୍ବ କାଲ କଲ୍ୟାନା ॥

ଦୋ. ଏଵମସ୍ତୁ କହି କପଟମୁନି ବୋଲା କୁଟିଲ ବହୋରି।
ମିଲବ ହମାର ଭୁଲାବ ନିଜ କହହୁ ତ ହମହି ନ ଖୋରି ॥ 165 ॥

ତାତେଂ ମୈ ତୋହି ବରଜୁଁ ରାଜା। କହେଂ କଥା ତଵ ପରମ ଅକାଜା ॥

ଛଠେଂ ଶ୍ରଵନ ୟହ ପରତ କହାନୀ। ନାସ ତୁମ୍ହାର ସତ୍ୟ ମମ ବାନୀ ॥
ୟହ ପ୍ରଗଟେଂ ଅଥଵା ଦ୍ଵିଜଶ୍ରାପା। ନାସ ତୋର ସୁନୁ ଭାନୁପ୍ରତାପା ॥
ଆନ ଉପାୟଁ ନିଧନ ତଵ ନାହୀଂ। ଜୌଂ ହରି ହର କୋପହିଂ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ସତ୍ୟ ନାଥ ପଦ ଗହି ନୃପ ଭାଷା। ଦ୍ଵିଜ ଗୁର କୋପ କହହୁ କୋ ରାଖା ॥
ରାଖି ଗୁର ଜୌଂ କୋପ ବିଧାତା। ଗୁର ବିରୋଧ ନହିଂ କୌ ଜଗ ତ୍ରାତା ॥
ଜୌଂ ନ ଚଲବ ହମ କହେ ତୁମ୍ହାରେଂ। ହୌ ନାସ ନହିଂ ସୋଚ ହମାରେମ୍ ॥
ଏକହିଂ ଡର ଡରପତ ମନ ମୋରା। ପ୍ରଭୁ ମହିଦେଵ ଶ୍ରାପ ଅତି ଘୋରା ॥

ଦୋ. ହୋହିଂ ବିପ୍ର ବସ କଵନ ବିଧି କହହୁ କୃପା କରି ସୌ।
ତୁମ୍ହ ତଜି ଦୀନଦୟାଲ ନିଜ ହିତୂ ନ ଦେଖୁଁ କୌଁ ॥ 166 ॥

ସୁନୁ ନୃପ ବିବିଧ ଜତନ ଜଗ ମାହୀଂ। କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ପୁନି ହୋହିଂ କି ନାହୀମ୍ ॥
ଅହି ଏକ ଅତି ସୁଗମ ଉପାଈ। ତହାଁ ପରଂତୁ ଏକ କଠିନାଈ ॥
ମମ ଆଧୀନ ଜୁଗୁତି ନୃପ ସୋଈ। ମୋର ଜାବ ତଵ ନଗର ନ ହୋଈ ॥
ଆଜୁ ଲଗେଂ ଅରୁ ଜବ ତେଂ ଭୟୂଁ। କାହୂ କେ ଗୃହ ଗ୍ରାମ ନ ଗୟୂଁ ॥
ଜୌଂ ନ ଜାଉଁ ତଵ ହୋଇ ଅକାଜୂ। ବନା ଆଇ ଅସମଂଜସ ଆଜୂ ॥
ସୁନି ମହୀସ ବୋଲେଉ ମୃଦୁ ବାନୀ। ନାଥ ନିଗମ ଅସି ନୀତି ବଖାନୀ ॥
ବଡ଼ଏ ସନେହ ଲଘୁନ୍ହ ପର କରହୀଂ। ଗିରି ନିଜ ସିରନି ସଦା ତୃନ ଧରହୀମ୍ ॥
ଜଲଧି ଅଗାଧ ମୌଲି ବହ ଫେନୂ। ସଂତତ ଧରନି ଧରତ ସିର ରେନୂ ॥

ଦୋ. ଅସ କହି ଗହେ ନରେସ ପଦ ସ୍ଵାମୀ ହୋହୁ କୃପାଲ।
ମୋହି ଲାଗି ଦୁଖ ସହିଅ ପ୍ରଭୁ ସଜ୍ଜନ ଦୀନଦୟାଲ ॥ 167 ॥

ଜାନି ନୃପହି ଆପନ ଆଧୀନା। ବୋଲା ତାପସ କପଟ ପ୍ରବୀନା ॥
ସତ୍ୟ କହୁଁ ଭୂପତି ସୁନୁ ତୋହୀ। ଜଗ ନାହିନ ଦୁର୍ଲଭ କଛୁ ମୋହୀ ॥
ଅଵସି କାଜ ମୈଂ କରିହୁଁ ତୋରା। ମନ ତନ ବଚନ ଭଗତ ତୈଂ ମୋରା ॥
ଜୋଗ ଜୁଗୁତି ତପ ମଂତ୍ର ପ୍ରଭ୍AU। ଫଲି ତବହିଂ ଜବ କରିଅ ଦୁର୍AU ॥
ଜୌଂ ନରେସ ମୈଂ କରୌଂ ରସୋଈ। ତୁମ୍ହ ପରୁସହୁ ମୋହି ଜାନ ନ କୋଈ ॥
ଅନ୍ନ ସୋ ଜୋଇ ଜୋଇ ଭୋଜନ କରୀ। ସୋଇ ସୋଇ ତଵ ଆୟସୁ ଅନୁସରୀ ॥
ପୁନି ତିନ୍ହ କେ ଗୃହ ଜେଵଁଇ ଜୋଊ। ତଵ ବସ ହୋଇ ଭୂପ ସୁନୁ ସୋଊ ॥
ଜାଇ ଉପାୟ ରଚହୁ ନୃପ ଏହୂ। ସଂବତ ଭରି ସଂକଲପ କରେହୂ ॥

ଦୋ. ନିତ ନୂତନ ଦ୍ଵିଜ ସହସ ସତ ବରେହୁ ସହିତ ପରିଵାର।
ମୈଂ ତୁମ୍ହରେ ସଂକଲପ ଲଗି ଦିନହିଂ󫡲ଇବ ଜେଵନାର ॥ 168 ॥

ଏହି ବିଧି ଭୂପ କଷ୍ଟ ଅତି ଥୋରେଂ। ହୋଇହହିଂ ସକଲ ବିପ୍ର ବସ ତୋରେମ୍ ॥
କରିହହିଂ ବିପ୍ର ହୋମ ମଖ ସେଵା। ତେହିଂ ପ୍ରସଂଗ ସହଜେହିଂ ବସ ଦେଵା ॥
ଔର ଏକ ତୋହି କହୂଁ ଲଖ୍AU। ମୈଂ ଏହି ବେଷ ନ ଆଉବ କ୍AU ॥
ତୁମ୍ହରେ ଉପରୋହିତ କହୁଁ ରାୟା। ହରି ଆନବ ମୈଂ କରି ନିଜ ମାୟା ॥
ତପବଲ ତେହି କରି ଆପୁ ସମାନା। ରଖିହୁଁ ଇହାଁ ବରଷ ପରଵାନା ॥
ମୈଂ ଧରି ତାସୁ ବେଷୁ ସୁନୁ ରାଜା। ସବ ବିଧି ତୋର ସଁଵାରବ କାଜା ॥
ଗୈ ନିସି ବହୁତ ସୟନ ଅବ କୀଜେ। ମୋହି ତୋହି ଭୂପ ଭେଂଟ ଦିନ ତୀଜେ ॥
ମୈଂ ତପବଲ ତୋହି ତୁରଗ ସମେତା। ପହୁଁଚେହୁଁ ସୋଵତହି ନିକେତା ॥

ଦୋ. ମୈଂ ଆଉବ ସୋଇ ବେଷୁ ଧରି ପହିଚାନେହୁ ତବ ମୋହି।
ଜବ ଏକାଂତ ବୋଲାଇ ସବ କଥା ସୁନାଵୌଂ ତୋହି ॥ 169 ॥

ସୟନ କୀନ୍ହ ନୃପ ଆୟସୁ ମାନୀ। ଆସନ ଜାଇ ବୈଠ ଛଲଗ୍ୟାନୀ ॥
ଶ୍ରମିତ ଭୂପ ନିଦ୍ରା ଅତି ଆଈ। ସୋ କିମି ସୋଵ ସୋଚ ଅଧିକାଈ ॥
କାଲକେତୁ ନିସିଚର ତହଁ ଆଵା। ଜେହିଂ ସୂକର ହୋଇ ନୃପହି ଭୁଲାଵା ॥
ପରମ ମିତ୍ର ତାପସ ନୃପ କେରା। ଜାନି ସୋ ଅତି କପଟ ଘନେରା ॥
ତେହି କେ ସତ ସୁତ ଅରୁ ଦସ ଭାଈ। ଖଲ ଅତି ଅଜୟ ଦେଵ ଦୁଖଦାଈ ॥
ପ୍ରଥମହି ଭୂପ ସମର ସବ ମାରେ। ବିପ୍ର ସଂତ ସୁର ଦେଖି ଦୁଖାରେ ॥
ତେହିଂ ଖଲ ପାଛିଲ ବୟରୁ ସଁଭରା। ତାପସ ନୃପ ମିଲି ମଂତ୍ର ବିଚାରା ॥
ଜେହି ରିପୁ ଛୟ ସୋଇ ରଚେନ୍ହି ଉପ୍AU। ଭାଵୀ ବସ ନ ଜାନ କଛୁ ର୍AU ॥

ଦୋ. ରିପୁ ତେଜସୀ ଅକେଲ ଅପି ଲଘୁ କରି ଗନିଅ ନ ତାହୁ।
ଅଜହୁଁ ଦେତ ଦୁଖ ରବି ସସିହି ସିର ଅଵସେଷିତ ରାହୁ ॥ 170 ॥

ତାପସ ନୃପ ନିଜ ସଖହି ନିହାରୀ। ହରଷି ମିଲେଉ ଉଠି ଭୟୁ ସୁଖାରୀ ॥
ମିତ୍ରହି କହି ସବ କଥା ସୁନାଈ। ଜାତୁଧାନ ବୋଲା ସୁଖ ପାଈ ॥
ଅବ ସାଧେଉଁ ରିପୁ ସୁନହୁ ନରେସା। ଜୌଂ ତୁମ୍ହ କୀନ୍ହ ମୋର ଉପଦେସା ॥
ପରିହରି ସୋଚ ରହହୁ ତୁମ୍ହ ସୋଈ। ବିନୁ ଔଷଧ ବିଆଧି ବିଧି ଖୋଈ ॥
କୁଲ ସମେତ ରିପୁ ମୂଲ ବହାଈ। ଚୌଥେ ଦିଵସ ମିଲବ ମୈଂ ଆଈ ॥
ତାପସ ନୃପହି ବହୁତ ପରିତୋଷୀ। ଚଲା ମହାକପଟୀ ଅତିରୋଷୀ ॥
ଭାନୁପ୍ରତାପହି ବାଜି ସମେତା। ପହୁଁଚାଏସି ଛନ ମାଝ ନିକେତା ॥
ନୃପହି ନାରି ପହିଂ ସୟନ କରାଈ। ହୟଗୃହଁ ବାଁଧେସି ବାଜି ବନାଈ ॥

ଦୋ. ରାଜା କେ ଉପରୋହିତହି ହରି ଲୈ ଗୟୁ ବହୋରି।
ଲୈ ରାଖେସି ଗିରି ଖୋହ ମହୁଁ ମାୟାଁ କରି ମତି ଭୋରି ॥ 171 ॥

ଆପୁ ବିରଚି ଉପରୋହିତ ରୂପା। ପରେଉ ଜାଇ ତେହି ସେଜ ଅନୂପା ॥
ଜାଗେଉ ନୃପ ଅନଭେଁ ବିହାନା। ଦେଖି ଭଵନ ଅତି ଅଚରଜୁ ମାନା ॥
ମୁନି ମହିମା ମନ ମହୁଁ ଅନୁମାନୀ। ଉଠେଉ ଗଵଁହି ଜେହି ଜାନ ନ ରାନୀ ॥
କାନନ ଗୟୁ ବାଜି ଚଢ଼ଇ ତେହୀଂ। ପୁର ନର ନାରି ନ ଜାନେଉ କେହୀମ୍ ॥
ଗେଁ ଜାମ ଜୁଗ ଭୂପତି ଆଵା। ଘର ଘର ଉତ୍ସଵ ବାଜ ବଧାଵା ॥
ଉପରୋହିତହି ଦେଖ ଜବ ରାଜା। ଚକିତ ବିଲୋକି ସୁମିରି ସୋଇ କାଜା ॥
ଜୁଗ ସମ ନୃପହି ଗେ ଦିନ ତୀନୀ। କପଟୀ ମୁନି ପଦ ରହ ମତି ଲୀନୀ ॥
ସମୟ ଜାନି ଉପରୋହିତ ଆଵା। ନୃପହି ମତେ ସବ କହି ସମୁଝାଵା ॥

ଦୋ. ନୃପ ହରଷେଉ ପହିଚାନି ଗୁରୁ ଭ୍ରମ ବସ ରହା ନ ଚେତ।
ବରେ ତୁରତ ସତ ସହସ ବର ବିପ୍ର କୁଟୁଂବ ସମେତ ॥ 172 ॥

ଉପରୋହିତ ଜେଵନାର ବନାଈ। ଛରସ ଚାରି ବିଧି ଜସି ଶ୍ରୁତି ଗାଈ ॥
ମାୟାମୟ ତେହିଂ କୀନ୍ହ ରସୋଈ। ବିଂଜନ ବହୁ ଗନି ସକି ନ କୋଈ ॥
ବିବିଧ ମୃଗନ୍ହ କର ଆମିଷ ରାଁଧା। ତେହି ମହୁଁ ବିପ୍ର ମାଁସୁ ଖଲ ସାଁଧା ॥
ଭୋଜନ କହୁଁ ସବ ବିପ୍ର ବୋଲାଏ। ପଦ ପଖାରି ସାଦର ବୈଠାଏ ॥
ପରୁସନ ଜବହିଂ ଲାଗ ମହିପାଲା। ଭୈ ଅକାସବାନୀ ତେହି କାଲା ॥
ବିପ୍ରବୃଂଦ ଉଠି ଉଠି ଗୃହ ଜାହୂ। ହୈ ବଡ଼ଇ ହାନି ଅନ୍ନ ଜନି ଖାହୂ ॥
ଭୟୁ ରସୋଈଂ ଭୂସୁର ମାଁସୂ। ସବ ଦ୍ଵିଜ ଉଠେ ମାନି ବିସ୍ଵାସୂ ॥
ଭୂପ ବିକଲ ମତି ମୋହଁ ଭୁଲାନୀ। ଭାଵୀ ବସ ଆଵ ମୁଖ ବାନୀ ॥

ଦୋ. ବୋଲେ ବିପ୍ର ସକୋପ ତବ ନହିଂ କଛୁ କୀନ୍ହ ବିଚାର।
ଜାଇ ନିସାଚର ହୋହୁ ନୃପ ମୂଢ଼ ସହିତ ପରିଵାର ॥ 173 ॥

ଛତ୍ରବଂଧୁ ତୈଂ ବିପ୍ର ବୋଲାଈ। ଘାଲୈ ଲିଏ ସହିତ ସମୁଦାଈ ॥
ଈସ୍ଵର ରାଖା ଧରମ ହମାରା। ଜୈହସି ତୈଂ ସମେତ ପରିଵାରା ॥
ସଂବତ ମଧ୍ୟ ନାସ ତଵ ହୋଊ। ଜଲଦାତା ନ ରହିହି କୁଲ କୋଊ ॥
ନୃପ ସୁନି ଶ୍ରାପ ବିକଲ ଅତି ତ୍ରାସା। ଭୈ ବହୋରି ବର ଗିରା ଅକାସା ॥
ବିପ୍ରହୁ ଶ୍ରାପ ବିଚାରି ନ ଦୀନ୍ହା। ନହିଂ ଅପରାଧ ଭୂପ କଛୁ କୀନ୍ହା ॥
ଚକିତ ବିପ୍ର ସବ ସୁନି ନଭବାନୀ। ଭୂପ ଗୟୁ ଜହଁ ଭୋଜନ ଖାନୀ ॥
ତହଁ ନ ଅସନ ନହିଂ ବିପ୍ର ସୁଆରା। ଫିରେଉ ରାଉ ମନ ସୋଚ ଅପାରା ॥
ସବ ପ୍ରସଂଗ ମହିସୁରନ୍ହ ସୁନାଈ। ତ୍ରସିତ ପରେଉ ଅଵନୀଂ ଅକୁଲାଈ ॥

ଦୋ. ଭୂପତି ଭାଵୀ ମିଟି ନହିଂ ଜଦପି ନ ଦୂଷନ ତୋର।
କିଏଁ ଅନ୍ୟଥା ହୋଇ ନହିଂ ବିପ୍ରଶ୍ରାପ ଅତି ଘୋର ॥ 174 ॥

ଅସ କହି ସବ ମହିଦେଵ ସିଧାଏ। ସମାଚାର ପୁରଲୋଗନ୍ହ ପାଏ ॥
ସୋଚହିଂ ଦୂଷନ ଦୈଵହି ଦେହୀଂ। ବିଚରତ ହଂସ କାଗ କିୟ ଜେହୀମ୍ ॥
ଉପରୋହିତହି ଭଵନ ପହୁଁଚାଈ। ଅସୁର ତାପସହି ଖବରି ଜନାଈ ॥
ତେହିଂ ଖଲ ଜହଁ ତହଁ ପତ୍ର ପଠାଏ। ସଜି ସଜି ସେନ ଭୂପ ସବ ଧାଏ ॥
ଘେରେନ୍ହି ନଗର ନିସାନ ବଜାଈ। ବିବିଧ ଭାଁତି ନିତ ହୋଈ ଲରାଈ ॥
ଜୂଝେ ସକଲ ସୁଭଟ କରି କରନୀ। ବଂଧୁ ସମେତ ପରେଉ ନୃପ ଧରନୀ ॥
ସତ୍ୟକେତୁ କୁଲ କୌ ନହିଂ ବାଁଚା। ବିପ୍ରଶ୍ରାପ କିମି ହୋଇ ଅସାଁଚା ॥
ରିପୁ ଜିତି ସବ ନୃପ ନଗର ବସାଈ। ନିଜ ପୁର ଗଵନେ ଜୟ ଜସୁ ପାଈ ॥

ଦୋ. ଭରଦ୍ଵାଜ ସୁନୁ ଜାହି ଜବ ହୋଇ ବିଧାତା ବାମ।
ଧୂରି ମେରୁସମ ଜନକ ଜମ ତାହି ବ୍ୟାଲସମ ଦାମ ॥ ।175 ॥

କାଲ ପାଇ ମୁନି ସୁନୁ ସୋଇ ରାଜା। ଭୟୁ ନିସାଚର ସହିତ ସମାଜା ॥
ଦସ ସିର ତାହି ବୀସ ଭୁଜଦଂଡା। ରାଵନ ନାମ ବୀର ବରିବଂଡା ॥
ଭୂପ ଅନୁଜ ଅରିମର୍ଦନ ନାମା। ଭୟୁ ସୋ କୁଂଭକରନ ବଲଧାମା ॥
ସଚିଵ ଜୋ ରହା ଧରମରୁଚି ଜାସୂ। ଭୟୁ ବିମାତ୍ର ବଂଧୁ ଲଘୁ ତାସୂ ॥
ନାମ ବିଭୀଷନ ଜେହି ଜଗ ଜାନା। ବିଷ୍ନୁଭଗତ ବିଗ୍ୟାନ ନିଧାନା ॥
ରହେ ଜେ ସୁତ ସେଵକ ନୃପ କେରେ। ଭେ ନିସାଚର ଘୋର ଘନେରେ ॥
କାମରୂପ ଖଲ ଜିନସ ଅନେକା। କୁଟିଲ ଭୟଂକର ବିଗତ ବିବେକା ॥
କୃପା ରହିତ ହିଂସକ ସବ ପାପୀ। ବରନି ନ ଜାହିଂ ବିସ୍ଵ ପରିତାପୀ ॥

ଦୋ. ଉପଜେ ଜଦପି ପୁଲସ୍ତ୍ୟକୁଲ ପାଵନ ଅମଲ ଅନୂପ।
ତଦପି ମହୀସୁର ଶ୍ରାପ ବସ ଭେ ସକଲ ଅଘରୂପ ॥ 176 ॥

କୀନ୍ହ ବିବିଧ ତପ ତୀନିହୁଁ ଭାଈ। ପରମ ଉଗ୍ର ନହିଂ ବରନି ସୋ ଜାଈ ॥
ଗୟୁ ନିକଟ ତପ ଦେଖି ବିଧାତା। ମାଗହୁ ବର ପ୍ରସନ୍ନ ମୈଂ ତାତା ॥

କରି ବିନତୀ ପଦ ଗହି ଦସସୀସା। ବୋଲେଉ ବଚନ ସୁନହୁ ଜଗଦୀସା ॥
ହମ କାହୂ କେ ମରହିଂ ନ ମାରେଂ। ବାନର ମନୁଜ ଜାତି ଦୁଇ ବାରେମ୍ ॥
ଏଵମସ୍ତୁ ତୁମ୍ହ ବଡ଼ ତପ କୀନ୍ହା। ମୈଂ ବ୍ରହ୍ମାଁ ମିଲି ତେହି ବର ଦୀନ୍ହା ॥
ପୁନି ପ୍ରଭୁ କୁଂଭକରନ ପହିଂ ଗୟୂ। ତେହି ବିଲୋକି ମନ ବିସମୟ ଭୟୂ ॥
ଜୌଂ ଏହିଂ ଖଲ ନିତ କରବ ଅହାରୂ। ହୋଇହି ସବ ଉଜାରି ସଂସାରୂ ॥
ସାରଦ ପ୍ରେରି ତାସୁ ମତି ଫେରୀ। ମାଗେସି ନୀଦ ମାସ ଷଟ କେରୀ ॥

ଦୋ. ଗେ ବିଭୀଷନ ପାସ ପୁନି କହେଉ ପୁତ୍ର ବର ମାଗୁ।
ତେହିଂ ମାଗେଉ ଭଗଵଂତ ପଦ କମଲ ଅମଲ ଅନୁରାଗୁ ॥ 177 ॥

ତିନ୍ହି ଦେଇ ବର ବ୍ରହ୍ମ ସିଧାଏ। ହରଷିତ ତେ ଅପନେ ଗୃହ ଆଏ ॥
ମୟ ତନୁଜା ମଂଦୋଦରି ନାମା। ପରମ ସୁଂଦରୀ ନାରି ଲଲାମା ॥
ସୋଇ ମୟଁ ଦୀନ୍ହି ରାଵନହି ଆନୀ। ହୋଇହି ଜାତୁଧାନପତି ଜାନୀ ॥
ହରଷିତ ଭୟୁ ନାରି ଭଲି ପାଈ। ପୁନି ଦୌ ବଂଧୁ ବିଆହେସି ଜାଈ ॥
ଗିରି ତ୍ରିକୂଟ ଏକ ସିଂଧୁ ମଝାରୀ। ବିଧି ନିର୍ମିତ ଦୁର୍ଗମ ଅତି ଭାରୀ ॥
ସୋଇ ମୟ ଦାନଵଁ ବହୁରି ସଁଵାରା। କନକ ରଚିତ ମନିଭଵନ ଅପାରା ॥
ଭୋଗାଵତି ଜସି ଅହିକୁଲ ବାସା। ଅମରାଵତି ଜସି ସକ୍ରନିଵାସା ॥
ତିନ୍ହ ତେଂ ଅଧିକ ରମ୍ୟ ଅତି ବଂକା। ଜଗ ବିଖ୍ୟାତ ନାମ ତେହି ଲଂକା ॥

ଦୋ. ଖାଈଂ ସିଂଧୁ ଗଭୀର ଅତି ଚାରିହୁଁ ଦିସି ଫିରି ଆଵ।
କନକ କୋଟ ମନି ଖଚିତ ଦୃଢ଼ ବରନି ନ ଜାଇ ବନାଵ ॥ 178(କ) ॥

ହରିପ୍ରେରିତ ଜେହିଂ କଲପ ଜୋଇ ଜାତୁଧାନପତି ହୋଇ।
ସୂର ପ୍ରତାପୀ ଅତୁଲବଲ ଦଲ ସମେତ ବସ ସୋଇ ॥ 178(ଖ) ॥

ରହେ ତହାଁ ନିସିଚର ଭଟ ଭାରେ। ତେ ସବ ସୁରନ୍ହ ସମର ସଂଘାରେ ॥
ଅବ ତହଁ ରହହିଂ ସକ୍ର କେ ପ୍ରେରେ। ରଚ୍ଛକ କୋଟି ଜଚ୍ଛପତି କେରେ ॥
ଦସମୁଖ କତହୁଁ ଖବରି ଅସି ପାଈ। ସେନ ସାଜି ଗଢ଼ ଘେରେସି ଜାଈ ॥
ଦେଖି ବିକଟ ଭଟ ବଡ଼ଇ କଟକାଈ। ଜଚ୍ଛ ଜୀଵ ଲୈ ଗେ ପରାଈ ॥
ଫିରି ସବ ନଗର ଦସାନନ ଦେଖା। ଗୟୁ ସୋଚ ସୁଖ ଭୟୁ ବିସେଷା ॥
ସୁଂଦର ସହଜ ଅଗମ ଅନୁମାନୀ। କୀନ୍ହି ତହାଁ ରାଵନ ରଜଧାନୀ ॥
ଜେହି ଜସ ଜୋଗ ବାଁଟି ଗୃହ ଦୀନ୍ହେ। ସୁଖୀ ସକଲ ରଜନୀଚର କୀନ୍ହେ ॥
ଏକ ବାର କୁବେର ପର ଧାଵା। ପୁଷ୍ପକ ଜାନ ଜୀତି ଲୈ ଆଵା ॥

ଦୋ. କୌତୁକହୀଂ କୈଲାସ ପୁନି ଲୀନ୍ହେସି ଜାଇ ଉଠାଇ।
ମନହୁଁ ତୌଲି ନିଜ ବାହୁବଲ ଚଲା ବହୁତ ସୁଖ ପାଇ ॥ 179 ॥

ସୁଖ ସଂପତି ସୁତ ସେନ ସହାଈ। ଜୟ ପ୍ରତାପ ବଲ ବୁଦ୍ଧି ବଡ଼ଆଈ ॥
ନିତ ନୂତନ ସବ ବାଢ଼ତ ଜାଈ। ଜିମି ପ୍ରତିଲାଭ ଲୋଭ ଅଧିକାଈ ॥
ଅତିବଲ କୁଂଭକରନ ଅସ ଭ୍ରାତା। ଜେହି କହୁଁ ନହିଂ ପ୍ରତିଭଟ ଜଗ ଜାତା ॥
କରି ପାନ ସୋଵି ଷଟ ମାସା। ଜାଗତ ହୋଇ ତିହୁଁ ପୁର ତ୍ରାସା ॥
ଜୌଂ ଦିନ ପ୍ରତି ଅହାର କର ସୋଈ। ବିସ୍ଵ ବେଗି ସବ ଚୌପଟ ହୋଈ ॥
ସମର ଧୀର ନହିଂ ଜାଇ ବଖାନା। ତେହି ସମ ଅମିତ ବୀର ବଲଵାନା ॥
ବାରିଦନାଦ ଜେଠ ସୁତ ତାସୂ। ଭଟ ମହୁଁ ପ୍ରଥମ ଲୀକ ଜଗ ଜାସୂ ॥
ଜେହି ନ ହୋଇ ରନ ସନମୁଖ କୋଈ। ସୁରପୁର ନିତହିଂ ପରାଵନ ହୋଈ ॥

ଦୋ. କୁମୁଖ ଅକଂପନ କୁଲିସରଦ ଧୂମକେତୁ ଅତିକାୟ।
ଏକ ଏକ ଜଗ ଜୀତି ସକ ଐସେ ସୁଭଟ ନିକାୟ ॥ 180 ॥

କାମରୂପ ଜାନହିଂ ସବ ମାୟା। ସପନେହୁଁ ଜିନ୍ହ କେଂ ଧରମ ନ ଦାୟା ॥
ଦସମୁଖ ବୈଠ ସଭାଁ ଏକ ବାରା। ଦେଖି ଅମିତ ଆପନ ପରିଵାରା ॥
ସୁତ ସମୂହ ଜନ ପରିଜନ ନାତୀ। ଗେ କୋ ପାର ନିସାଚର ଜାତୀ ॥
ସେନ ବିଲୋକି ସହଜ ଅଭିମାନୀ। ବୋଲା ବଚନ କ୍ରୋଧ ମଦ ସାନୀ ॥

ସୁନହୁ ସକଲ ରଜନୀଚର ଜୂଥା। ହମରେ ବୈରୀ ବିବୁଧ ବରୂଥା ॥
ତେ ସନମୁଖ ନହିଂ କରହୀ ଲରାଈ। ଦେଖି ସବଲ ରିପୁ ଜାହିଂ ପରାଈ ॥
ତେନ୍ହ କର ମରନ ଏକ ବିଧି ହୋଈ। କହୁଁ ବୁଝାଇ ସୁନହୁ ଅବ ସୋଈ ॥
ଦ୍ଵିଜଭୋଜନ ମଖ ହୋମ ସରାଧା ॥ ସବ କୈ ଜାଇ କରହୁ ତୁମ୍ହ ବାଧା ॥

ଦୋ. ଛୁଧା ଛୀନ ବଲହୀନ ସୁର ସହଜେହିଂ ମିଲିହହିଂ ଆଇ।
ତବ ମାରିହୁଁ କି ଛାଡ଼ଇହୁଁ ଭଲୀ ଭାଁତି ଅପନାଇ ॥ 181 ॥

ମେଘନାଦ କହୁଁ ପୁନି ହଁକରାଵା। ଦୀନ୍ହୀ ସିଖ ବଲୁ ବୟରୁ ବଢ଼ଆଵା ॥

ଜେ ସୁର ସମର ଧୀର ବଲଵାନା। ଜିନ୍ହ କେଂ ଲରିବେ କର ଅଭିମାନା ॥
ତିନ୍ହହି ଜୀତି ରନ ଆନେସୁ ବାଁଧୀ। ଉଠି ସୁତ ପିତୁ ଅନୁସାସନ କାଁଧୀ ॥
ଏହି ବିଧି ସବହୀ ଅଗ୍ୟା ଦୀନ୍ହୀ। ଆପୁନୁ ଚଲେଉ ଗଦା କର ଲୀନ୍ହୀ ॥
ଚଲତ ଦସାନନ ଡୋଲତି ଅଵନୀ। ଗର୍ଜତ ଗର୍ଭ ସ୍ତ୍ରଵହିଂ ସୁର ରଵନୀ ॥
ରାଵନ ଆଵତ ସୁନେଉ ସକୋହା। ଦେଵନ୍ହ ତକେ ମେରୁ ଗିରି ଖୋହା ॥
ଦିଗପାଲନ୍ହ କେ ଲୋକ ସୁହାଏ। ସୂନେ ସକଲ ଦସାନନ ପାଏ ॥
ପୁନି ପୁନି ସିଂଘନାଦ କରି ଭାରୀ। ଦେଇ ଦେଵତନ୍ହ ଗାରି ପଚାରୀ ॥
ରନ ମଦ ମତ୍ତ ଫିରି ଜଗ ଧାଵା। ପ୍ରତିଭଟ ଖୌଜତ କତହୁଁ ନ ପାଵା ॥
ରବି ସସି ପଵନ ବରୁନ ଧନଧାରୀ। ଅଗିନି କାଲ ଜମ ସବ ଅଧିକାରୀ ॥
କିଂନର ସିଦ୍ଧ ମନୁଜ ସୁର ନାଗା। ହଠି ସବହୀ କେ ପଂଥହିଂ ଲାଗା ॥
ବ୍ରହ୍ମସୃଷ୍ଟି ଜହଁ ଲଗି ତନୁଧାରୀ। ଦସମୁଖ ବସବର୍ତୀ ନର ନାରୀ ॥
ଆୟସୁ କରହିଂ ସକଲ ଭୟଭୀତା। ନଵହିଂ ଆଇ ନିତ ଚରନ ବିନୀତା ॥

ଦୋ. ଭୁଜବଲ ବିସ୍ଵ ବସ୍ୟ କରି ରାଖେସି କୌ ନ ସୁତଂତ୍ର।
ମଂଡଲୀକ ମନି ରାଵନ ରାଜ କରି ନିଜ ମଂତ୍ର ॥ 182(ଖ) ॥

ଦେଵ ଜଚ୍ଛ ଗଂଧର୍ଵ ନର କିଂନର ନାଗ କୁମାରି।
ଜୀତି ବରୀଂ ନିଜ ବାହୁବଲ ବହୁ ସୁଂଦର ବର ନାରି ॥ 182ଖ ॥

ଇଂଦ୍ରଜୀତ ସନ ଜୋ କଛୁ କହେଊ। ସୋ ସବ ଜନୁ ପହିଲେହିଂ କରି ରହେଊ ॥
ପ୍ରଥମହିଂ ଜିନ୍ହ କହୁଁ ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହା। ତିନ୍ହ କର ଚରିତ ସୁନହୁ ଜୋ କୀନ୍ହା ॥
ଦେଖତ ଭୀମରୂପ ସବ ପାପୀ। ନିସିଚର ନିକର ଦେଵ ପରିତାପୀ ॥
କରହି ଉପଦ୍ରଵ ଅସୁର ନିକାୟା। ନାନା ରୂପ ଧରହିଂ କରି ମାୟା ॥
ଜେହି ବିଧି ହୋଇ ଧର୍ମ ନିର୍ମୂଲା। ସୋ ସବ କରହିଂ ବେଦ ପ୍ରତିକୂଲା ॥
ଜେହିଂ ଜେହିଂ ଦେସ ଧେନୁ ଦ୍ଵିଜ ପାଵହିଂ। ନଗର ଗାଉଁ ପୁର ଆଗି ଲଗାଵହିମ୍ ॥
ସୁଭ ଆଚରନ କତହୁଁ ନହିଂ ହୋଈ। ଦେଵ ବିପ୍ର ଗୁରୂ ମାନ ନ କୋଈ ॥
ନହିଂ ହରିଭଗତି ଜଗ୍ୟ ତପ ଗ୍ୟାନା। ସପନେହୁଁ ସୁନିଅ ନ ବେଦ ପୁରାନା ॥

ଛଂ. ଜପ ଜୋଗ ବିରାଗା ତପ ମଖ ଭାଗା ଶ୍ରଵନ ସୁନି ଦସସୀସା।
ଆପୁନୁ ଉଠି ଧାଵି ରହୈ ନ ପାଵି ଧରି ସବ ଘାଲି ଖୀସା ॥
ଅସ ଭ୍ରଷ୍ଟ ଅଚାରା ଭା ସଂସାରା ଧର୍ମ ସୁନିଅ ନହି କାନା।
ତେହି ବହୁବିଧି ତ୍ରାସି ଦେସ ନିକାସି ଜୋ କହ ବେଦ ପୁରାନା ॥

ସୋ. ବରନି ନ ଜାଇ ଅନୀତି ଘୋର ନିସାଚର ଜୋ କରହିଂ।
ହିଂସା ପର ଅତି ପ୍ରୀତି ତିନ୍ହ କେ ପାପହି କଵନି ମିତି ॥ 183 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଛଠା ଵିଶ୍ରାମ
ବାଢ଼ଏ ଖଲ ବହୁ ଚୋର ଜୁଆରା। ଜେ ଲଂପଟ ପରଧନ ପରଦାରା ॥
ମାନହିଂ ମାତୁ ପିତା ନହିଂ ଦେଵା। ସାଧୁନ୍ହ ସନ କରଵାଵହିଂ ସେଵା ॥
ଜିନ୍ହ କେ ୟହ ଆଚରନ ଭଵାନୀ। ତେ ଜାନେହୁ ନିସିଚର ସବ ପ୍ରାନୀ ॥
ଅତିସୟ ଦେଖି ଧର୍ମ କୈ ଗ୍ଲାନୀ। ପରମ ସଭୀତ ଧରା ଅକୁଲାନୀ ॥
ଗିରି ସରି ସିଂଧୁ ଭାର ନହିଂ ମୋହୀ। ଜସ ମୋହି ଗରୁଅ ଏକ ପରଦ୍ରୋହୀ ॥
ସକଲ ଧର୍ମ ଦେଖି ବିପରୀତା। କହି ନ ସକି ରାଵନ ଭୟ ଭୀତା ॥
ଧେନୁ ରୂପ ଧରି ହୃଦୟଁ ବିଚାରୀ। ଗୀ ତହାଁ ଜହଁ ସୁର ମୁନି ଝାରୀ ॥
ନିଜ ସଂତାପ ସୁନାଏସି ରୋଈ। କାହୂ ତେଂ କଛୁ କାଜ ନ ହୋଈ ॥

ଛଂ. ସୁର ମୁନି ଗଂଧର୍ବା ମିଲି କରି ସର୍ବା ଗେ ବିରଂଚି କେ ଲୋକା।
ସଁଗ ଗୋତନୁଧାରୀ ଭୂମି ବିଚାରୀ ପରମ ବିକଲ ଭୟ ସୋକା ॥
ବ୍ରହ୍ମାଁ ସବ ଜାନା ମନ ଅନୁମାନା ମୋର କଛୂ ନ ବସାଈ।
ଜା କରି ତୈଂ ଦାସୀ ସୋ ଅବିନାସୀ ହମରେଉ ତୋର ସହାଈ ॥

ସୋ. ଧରନି ଧରହି ମନ ଧୀର କହ ବିରଂଚି ହରିପଦ ସୁମିରୁ।
ଜାନତ ଜନ କୀ ପୀର ପ୍ରଭୁ ଭଂଜିହି ଦାରୁନ ବିପତି ॥ 184 ॥

ବୈଠେ ସୁର ସବ କରହିଂ ବିଚାରା। କହଁ ପାଇଅ ପ୍ରଭୁ କରିଅ ପୁକାରା ॥
ପୁର ବୈକୁଂଠ ଜାନ କହ କୋଈ। କୌ କହ ପୟନିଧି ବସ ପ୍ରଭୁ ସୋଈ ॥
ଜାକେ ହୃଦୟଁ ଭଗତି ଜସି ପ୍ରୀତି। ପ୍ରଭୁ ତହଁ ପ୍ରଗଟ ସଦା ତେହିଂ ରୀତୀ ॥
ତେହି ସମାଜ ଗିରିଜା ମୈଂ ରହେଊଁ। ଅଵସର ପାଇ ବଚନ ଏକ କହେଊଁ ॥
ହରି ବ୍ୟାପକ ସର୍ବତ୍ର ସମାନା। ପ୍ରେମ ତେଂ ପ୍ରଗଟ ହୋହିଂ ମୈଂ ଜାନା ॥
ଦେସ କାଲ ଦିସି ବିଦିସିହୁ ମାହୀଂ। କହହୁ ସୋ କହାଁ ଜହାଁ ପ୍ରଭୁ ନାହୀମ୍ ॥
ଅଗ ଜଗମୟ ସବ ରହିତ ବିରାଗୀ। ପ୍ରେମ ତେଂ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଗଟି ଜିମି ଆଗୀ ॥
ମୋର ବଚନ ସବ କେ ମନ ମାନା। ସାଧୁ ସାଧୁ କରି ବ୍ରହ୍ମ ବଖାନା ॥

ଦୋ. ସୁନି ବିରଂଚି ମନ ହରଷ ତନ ପୁଲକି ନୟନ ବହ ନୀର।
ଅସ୍ତୁତି କରତ ଜୋରି କର ସାଵଧାନ ମତିଧୀର ॥ 185 ॥

ଛଂ. ଜୟ ଜୟ ସୁରନାୟକ ଜନ ସୁଖଦାୟକ ପ୍ରନତପାଲ ଭଗଵଂତା।
ଗୋ ଦ୍ଵିଜ ହିତକାରୀ ଜୟ ଅସୁରାରୀ ସିଧୁଂସୁତା ପ୍ରିୟ କଂତା ॥

ପାଲନ ସୁର ଧରନୀ ଅଦ୍ଭୁତ କରନୀ ମରମ ନ ଜାନି କୋଈ।
ଜୋ ସହଜ କୃପାଲା ଦୀନଦୟାଲା କରୁ ଅନୁଗ୍ରହ ସୋଈ ॥
ଜୟ ଜୟ ଅବିନାସୀ ସବ ଘଟ ବାସୀ ବ୍ୟାପକ ପରମାନଂଦା।
ଅବିଗତ ଗୋତୀତଂ ଚରିତ ପୁନୀତଂ ମାୟାରହିତ ମୁକୁଂଦା ॥
ଜେହି ଲାଗି ବିରାଗୀ ଅତି ଅନୁରାଗୀ ବିଗତମୋହ ମୁନିବୃଂଦା।
ନିସି ବାସର ଧ୍ୟାଵହିଂ ଗୁନ ଗନ ଗାଵହିଂ ଜୟତି ସଚ୍ଚିଦାନଂଦା ॥
ଜେହିଂ ସୃଷ୍ଟି ଉପାଈ ତ୍ରିବିଧ ବନାଈ ସଂଗ ସହାୟ ନ ଦୂଜା।
ସୋ କରୁ ଅଘାରୀ ଚିଂତ ହମାରୀ ଜାନିଅ ଭଗତି ନ ପୂଜା ॥
ଜୋ ଭଵ ଭୟ ଭଂଜନ ମୁନି ମନ ରଂଜନ ଗଂଜନ ବିପତି ବରୂଥା।
ମନ ବଚ କ୍ରମ ବାନୀ ଛାଡ଼ଇ ସୟାନୀ ସରନ ସକଲ ସୁର ଜୂଥା ॥
ସାରଦ ଶ୍ରୁତି ସେଷା ରିଷୟ ଅସେଷା ଜା କହୁଁ କୌ ନହି ଜାନା।
ଜେହି ଦୀନ ପିଆରେ ବେଦ ପୁକାରେ ଦ୍ରଵୁ ସୋ ଶ୍ରୀଭଗଵାନା ॥
ଭଵ ବାରିଧି ମଂଦର ସବ ବିଧି ସୁଂଦର ଗୁନମଂଦିର ସୁଖପୁଂଜା।
ମୁନି ସିଦ୍ଧ ସକଲ ସୁର ପରମ ଭୟାତୁର ନମତ ନାଥ ପଦ କଂଜା ॥

ଦୋ. ଜାନି ସଭୟ ସୁରଭୂମି ସୁନି ବଚନ ସମେତ ସନେହ।
ଗଗନଗିରା ଗଂଭୀର ଭି ହରନି ସୋକ ସଂଦେହ ॥ 186 ॥

ଜନି ଡରପହୁ ମୁନି ସିଦ୍ଧ ସୁରେସା। ତୁମ୍ହହି ଲାଗି ଧରିହୁଁ ନର ବେସା ॥
ଅଂସନ୍ହ ସହିତ ମନୁଜ ଅଵତାରା। ଲେହୁଁ ଦିନକର ବଂସ ଉଦାରା ॥
କସ୍ୟପ ଅଦିତି ମହାତପ କୀନ୍ହା। ତିନ୍ହ କହୁଁ ମୈଂ ପୂରବ ବର ଦୀନ୍ହା ॥
ତେ ଦସରଥ କୌସଲ୍ୟା ରୂପା। କୋସଲପୁରୀଂ ପ୍ରଗଟ ନରଭୂପା ॥
ତିନ୍ହ କେ ଗୃହ ଅଵତରିହୁଁ ଜାଈ। ରଘୁକୁଲ ତିଲକ ସୋ ଚାରିଉ ଭାଈ ॥
ନାରଦ ବଚନ ସତ୍ୟ ସବ କରିହୁଁ। ପରମ ସକ୍ତି ସମେତ ଅଵତରିହୁଁ ॥
ହରିହୁଁ ସକଲ ଭୂମି ଗରୁଆଈ। ନିର୍ଭୟ ହୋହୁ ଦେଵ ସମୁଦାଈ ॥
ଗଗନ ବ୍ରହ୍ମବାନୀ ସୁନୀ କାନା। ତୁରତ ଫିରେ ସୁର ହୃଦୟ ଜୁଡ଼ଆନା ॥
ତବ ବ୍ରହ୍ମା ଧରନିହି ସମୁଝାଵା। ଅଭୟ ଭୀ ଭରୋସ ଜିୟଁ ଆଵା ॥

ଦୋ. ନିଜ ଲୋକହି ବିରଂଚି ଗେ ଦେଵନ୍ହ ଇହି ସିଖାଇ।
ବାନର ତନୁ ଧରି ଧରି ମହି ହରି ପଦ ସେଵହୁ ଜାଇ ॥ 187 ॥

ଗେ ଦେଵ ସବ ନିଜ ନିଜ ଧାମା। ଭୂମି ସହିତ ମନ କହୁଁ ବିଶ୍ରାମା ।
ଜୋ କଛୁ ଆୟସୁ ବ୍ରହ୍ମାଁ ଦୀନ୍ହା। ହରଷେ ଦେଵ ବିଲଂବ ନ କୀନ୍ହା ॥
ବନଚର ଦେହ ଧରି ଛିତି ମାହୀଂ। ଅତୁଲିତ ବଲ ପ୍ରତାପ ତିନ୍ହ ପାହୀମ୍ ॥
ଗିରି ତରୁ ନଖ ଆୟୁଧ ସବ ବୀରା। ହରି ମାରଗ ଚିତଵହିଂ ମତିଧୀରା ॥
ଗିରି କାନନ ଜହଁ ତହଁ ଭରି ପୂରୀ। ରହେ ନିଜ ନିଜ ଅନୀକ ରଚି ରୂରୀ ॥
ୟହ ସବ ରୁଚିର ଚରିତ ମୈଂ ଭାଷା। ଅବ ସୋ ସୁନହୁ ଜୋ ବୀଚହିଂ ରାଖା ॥
ଅଵଧପୁରୀଂ ରଘୁକୁଲମନି ର୍AU। ବେଦ ବିଦିତ ତେହି ଦସରଥ ନ୍AUଁ ॥
ଧରମ ଧୁରଂଧର ଗୁନନିଧି ଗ୍ୟାନୀ। ହୃଦୟଁ ଭଗତି ମତି ସାରଁଗପାନୀ ॥

ଦୋ. କୌସଲ୍ୟାଦି ନାରି ପ୍ରିୟ ସବ ଆଚରନ ପୁନୀତ।
ପତି ଅନୁକୂଲ ପ୍ରେମ ଦୃଢ଼ ହରି ପଦ କମଲ ବିନୀତ ॥ 188 ॥

ଏକ ବାର ଭୂପତି ମନ ମାହୀଂ। ଭୈ ଗଲାନି ମୋରେଂ ସୁତ ନାହୀମ୍ ॥
ଗୁର ଗୃହ ଗୟୁ ତୁରତ ମହିପାଲା। ଚରନ ଲାଗି କରି ବିନୟ ବିସାଲା ॥
ନିଜ ଦୁଖ ସୁଖ ସବ ଗୁରହି ସୁନାୟୁ। କହି ବସିଷ୍ଠ ବହୁବିଧି ସମୁଝାୟୁ ॥
ଧରହୁ ଧୀର ହୋଇହହିଂ ସୁତ ଚାରୀ। ତ୍ରିଭୁଵନ ବିଦିତ ଭଗତ ଭୟ ହାରୀ ॥
ସୃଂଗୀ ରିଷହି ବସିଷ୍ଠ ବୋଲାଵା। ପୁତ୍ରକାମ ସୁଭ ଜଗ୍ୟ କରାଵା ॥
ଭଗତି ସହିତ ମୁନି ଆହୁତି ଦୀନ୍ହେଂ। ପ୍ରଗଟେ ଅଗିନି ଚରୂ କର ଲୀନ୍ହେମ୍ ॥
ଜୋ ବସିଷ୍ଠ କଛୁ ହୃଦୟଁ ବିଚାରା। ସକଲ କାଜୁ ଭା ସିଦ୍ଧ ତୁମ୍ହାରା ॥
ୟହ ହବି ବାଁଟି ଦେହୁ ନୃପ ଜାଈ। ଜଥା ଜୋଗ ଜେହି ଭାଗ ବନାଈ ॥

ଦୋ. ତବ ଅଦୃସ୍ୟ ଭେ ପାଵକ ସକଲ ସଭହି ସମୁଝାଇ ॥
ପରମାନଂଦ ମଗନ ନୃପ ହରଷ ନ ହୃଦୟଁ ସମାଇ ॥ 189 ॥

ତବହିଂ ରାୟଁ ପ୍ରିୟ ନାରି ବୋଲାଈଂ। କୌସଲ୍ୟାଦି ତହାଁ ଚଲି ଆଈ ॥
ଅର୍ଧ ଭାଗ କୌସଲ୍ୟାହି ଦୀନ୍ହା। ଉଭୟ ଭାଗ ଆଧେ କର କୀନ୍ହା ॥
କୈକେଈ କହଁ ନୃପ ସୋ ଦୟୂ। ରହ୍ୟୋ ସୋ ଉଭୟ ଭାଗ ପୁନି ଭୟୂ ॥
କୌସଲ୍ୟା କୈକେଈ ହାଥ ଧରି। ଦୀନ୍ହ ସୁମିତ୍ରହି ମନ ପ୍ରସନ୍ନ କରି ॥
ଏହି ବିଧି ଗର୍ଭସହିତ ସବ ନାରୀ। ଭୀଂ ହୃଦୟଁ ହରଷିତ ସୁଖ ଭାରୀ ॥
ଜା ଦିନ ତେଂ ହରି ଗର୍ଭହିଂ ଆଏ। ସକଲ ଲୋକ ସୁଖ ସଂପତି ଛାଏ ॥
ମଂଦିର ମହଁ ସବ ରାଜହିଂ ରାନୀ। ସୋଭା ସୀଲ ତେଜ କୀ ଖାନୀମ୍ ॥
ସୁଖ ଜୁତ କଛୁକ କାଲ ଚଲି ଗୟୂ। ଜେହିଂ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଗଟ ସୋ ଅଵସର ଭୟୂ ॥

ଦୋ. ଜୋଗ ଲଗନ ଗ୍ରହ ବାର ତିଥି ସକଲ ଭେ ଅନୁକୂଲ।
ଚର ଅରୁ ଅଚର ହର୍ଷଜୁତ ରାମ ଜନମ ସୁଖମୂଲ ॥ 190 ॥

ନୌମୀ ତିଥି ମଧୁ ମାସ ପୁନୀତା। ସୁକଲ ପଚ୍ଛ ଅଭିଜିତ ହରିପ୍ରୀତା ॥
ମଧ୍ୟଦିଵସ ଅତି ସୀତ ନ ଘାମା। ପାଵନ କାଲ ଲୋକ ବିଶ୍ରାମା ॥
ସୀତଲ ମଂଦ ସୁରଭି ବହ ବ୍AU। ହରଷିତ ସୁର ସଂତନ ମନ ଚ୍AU ॥
ବନ କୁସୁମିତ ଗିରିଗନ ମନିଆରା। ସ୍ତ୍ରଵହିଂ ସକଲ ସରିତାଽମୃତଧାରା ॥
ସୋ ଅଵସର ବିରଂଚି ଜବ ଜାନା। ଚଲେ ସକଲ ସୁର ସାଜି ବିମାନା ॥
ଗଗନ ବିମଲ ସକୁଲ ସୁର ଜୂଥା। ଗାଵହିଂ ଗୁନ ଗଂଧର୍ବ ବରୂଥା ॥
ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁଅଂଜଲି ସାଜୀ। ଗହଗହି ଗଗନ ଦୁଂଦୁଭୀ ବାଜୀ ॥
ଅସ୍ତୁତି କରହିଂ ନାଗ ମୁନି ଦେଵା। ବହୁବିଧି ଲାଵହିଂ ନିଜ ନିଜ ସେଵା ॥

ଦୋ. ସୁର ସମୂହ ବିନତୀ କରି ପହୁଁଚେ ନିଜ ନିଜ ଧାମ।
ଜଗନିଵାସ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଗଟେ ଅଖିଲ ଲୋକ ବିଶ୍ରାମ ॥ 191 ॥

ଛଂ. ଭେ ପ୍ରଗଟ କୃପାଲା ଦୀନଦୟାଲା କୌସଲ୍ୟା ହିତକାରୀ।
ହରଷିତ ମହତାରୀ ମୁନି ମନ ହାରୀ ଅଦ୍ଭୁତ ରୂପ ବିଚାରୀ ॥
ଲୋଚନ ଅଭିରାମା ତନୁ ଘନସ୍ୟାମା ନିଜ ଆୟୁଧ ଭୁଜ ଚାରୀ।
ଭୂଷନ ବନମାଲା ନୟନ ବିସାଲା ସୋଭାସିଂଧୁ ଖରାରୀ ॥
କହ ଦୁଇ କର ଜୋରୀ ଅସ୍ତୁତି ତୋରୀ କେହି ବିଧି କରୌଂ ଅନଂତା।
ମାୟା ଗୁନ ଗ୍ୟାନାତୀତ ଅମାନା ବେଦ ପୁରାନ ଭନଂତା ॥
କରୁନା ସୁଖ ସାଗର ସବ ଗୁନ ଆଗର ଜେହି ଗାଵହିଂ ଶ୍ରୁତି ସଂତା।
ସୋ ମମ ହିତ ଲାଗୀ ଜନ ଅନୁରାଗୀ ଭୟୁ ପ୍ରଗଟ ଶ୍ରୀକଂତା ॥
ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ନିକାୟା ନିର୍ମିତ ମାୟା ରୋମ ରୋମ ପ୍ରତି ବେଦ କହୈ।
ମମ ଉର ସୋ ବାସୀ ୟହ ଉପହାସୀ ସୁନତ ଧୀର ପତି ଥିର ନ ରହୈ ॥
ଉପଜା ଜବ ଗ୍ୟାନା ପ୍ରଭୁ ମୁସକାନା ଚରିତ ବହୁତ ବିଧି କୀନ୍ହ ଚହୈ।
କହି କଥା ସୁହାଈ ମାତୁ ବୁଝାଈ ଜେହି ପ୍ରକାର ସୁତ ପ୍ରେମ ଲହୈ ॥
ମାତା ପୁନି ବୋଲୀ ସୋ ମତି ଡୌଲୀ ତଜହୁ ତାତ ୟହ ରୂପା।
କୀଜୈ ସିସୁଲୀଲା ଅତି ପ୍ରିୟସୀଲା ୟହ ସୁଖ ପରମ ଅନୂପା ॥
ସୁନି ବଚନ ସୁଜାନା ରୋଦନ ଠାନା ହୋଇ ବାଲକ ସୁରଭୂପା।
ୟହ ଚରିତ ଜେ ଗାଵହିଂ ହରିପଦ ପାଵହିଂ ତେ ନ ପରହିଂ ଭଵକୂପା ॥

ଦୋ. ବିପ୍ର ଧେନୁ ସୁର ସଂତ ହିତ ଲୀନ୍ହ ମନୁଜ ଅଵତାର।
ନିଜ ଇଚ୍ଛା ନିର୍ମିତ ତନୁ ମାୟା ଗୁନ ଗୋ ପାର ॥ 192 ॥

ସୁନି ସିସୁ ରୁଦନ ପରମ ପ୍ରିୟ ବାନୀ। ସଂଭ୍ରମ ଚଲି ଆଈ ସବ ରାନୀ ॥
ହରଷିତ ଜହଁ ତହଁ ଧାଈଂ ଦାସୀ। ଆନଁଦ ମଗନ ସକଲ ପୁରବାସୀ ॥
ଦସରଥ ପୁତ୍ରଜନ୍ମ ସୁନି କାନା। ମାନହୁଁ ବ୍ରହ୍ମାନଂଦ ସମାନା ॥
ପରମ ପ୍ରେମ ମନ ପୁଲକ ସରୀରା। ଚାହତ ଉଠତ କରତ ମତି ଧୀରା ॥
ଜାକର ନାମ ସୁନତ ସୁଭ ହୋଈ। ମୋରେଂ ଗୃହ ଆଵା ପ୍ରଭୁ ସୋଈ ॥
ପରମାନଂଦ ପୂରି ମନ ରାଜା। କହା ବୋଲାଇ ବଜାଵହୁ ବାଜା ॥
ଗୁର ବସିଷ୍ଠ କହଁ ଗୟୁ ହଁକାରା। ଆଏ ଦ୍ଵିଜନ ସହିତ ନୃପଦ୍ଵାରା ॥
ଅନୁପମ ବାଲକ ଦେଖେନ୍ହି ଜାଈ। ରୂପ ରାସି ଗୁନ କହି ନ ସିରାଈ ॥

ଦୋ. ନଂଦୀମୁଖ ସରାଧ କରି ଜାତକରମ ସବ କୀନ୍ହ।
ହାଟକ ଧେନୁ ବସନ ମନି ନୃପ ବିପ୍ରନ୍ହ କହଁ ଦୀନ୍ହ ॥ 193 ॥

ଧ୍ଵଜ ପତାକ ତୋରନ ପୁର ଛାଵା। କହି ନ ଜାଇ ଜେହି ଭାଁତି ବନାଵା ॥
ସୁମନବୃଷ୍ଟି ଅକାସ ତେଂ ହୋଈ। ବ୍ରହ୍ମାନଂଦ ମଗନ ସବ ଲୋଈ ॥
ବୃଂଦ ବୃଂଦ ମିଲି ଚଲୀଂ ଲୋଗାଈ। ସହଜ ସଂଗାର କିଏଁ ଉଠି ଧାଈ ॥
କନକ କଲସ ମଂଗଲ ଧରି ଥାରା। ଗାଵତ ପୈଠହିଂ ଭୂପ ଦୁଆରା ॥
କରି ଆରତି ନେଵଛାଵରି କରହୀଂ। ବାର ବାର ସିସୁ ଚରନନ୍ହି ପରହୀମ୍ ॥
ମାଗଧ ସୂତ ବଂଦିଗନ ଗାୟକ। ପାଵନ ଗୁନ ଗାଵହିଂ ରଘୁନାୟକ ॥
ସର୍ବସ ଦାନ ଦୀନ୍ହ ସବ କାହୂ। ଜେହିଂ ପାଵା ରାଖା ନହିଂ ତାହୂ ॥
ମୃଗମଦ ଚଂଦନ କୁଂକୁମ କୀଚା। ମଚୀ ସକଲ ବୀଥିନ୍ହ ବିଚ ବୀଚା ॥

ଦୋ. ଗୃହ ଗୃହ ବାଜ ବଧାଵ ସୁଭ ପ୍ରଗଟେ ସୁଷମା କଂଦ।
ହରଷଵଂତ ସବ ଜହଁ ତହଁ ନଗର ନାରି ନର ବୃଂଦ ॥ 194 ॥

କୈକୟସୁତା ସୁମିତ୍ରା ଦୋଊ। ସୁଂଦର ସୁତ ଜନମତ ଭୈଂ ଓଊ ॥
ଵହ ସୁଖ ସଂପତି ସମୟ ସମାଜା। କହି ନ ସକି ସାରଦ ଅହିରାଜା ॥
ଅଵଧପୁରୀ ସୋହି ଏହି ଭାଁତୀ। ପ୍ରଭୁହି ମିଲନ ଆଈ ଜନୁ ରାତୀ ॥
ଦେଖି ଭାନୂ ଜନୁ ମନ ସକୁଚାନୀ। ତଦପି ବନୀ ସଂଧ୍ୟା ଅନୁମାନୀ ॥
ଅଗର ଧୂପ ବହୁ ଜନୁ ଅଁଧିଆରୀ। ଉଡ଼ଇ ଅଭୀର ମନହୁଁ ଅରୁନାରୀ ॥
ମଂଦିର ମନି ସମୂହ ଜନୁ ତାରା। ନୃପ ଗୃହ କଲସ ସୋ ଇଂଦୁ ଉଦାରା ॥
ଭଵନ ବେଦଧୁନି ଅତି ମୃଦୁ ବାନୀ। ଜନୁ ଖଗ ମୂଖର ସମୟଁ ଜନୁ ସାନୀ ॥
କୌତୁକ ଦେଖି ପତଂଗ ଭୁଲାନା। ଏକ ମାସ ତେଇଁ ଜାତ ନ ଜାନା ॥

ଦୋ. ମାସ ଦିଵସ କର ଦିଵସ ଭା ମରମ ନ ଜାନି କୋଇ।
ରଥ ସମେତ ରବି ଥାକେଉ ନିସା କଵନ ବିଧି ହୋଇ ॥ 195 ॥

ୟହ ରହସ୍ୟ କାହୂ ନହିଂ ଜାନା। ଦିନ ମନି ଚଲେ କରତ ଗୁନଗାନା ॥
ଦେଖି ମହୋତ୍ସଵ ସୁର ମୁନି ନାଗା। ଚଲେ ଭଵନ ବରନତ ନିଜ ଭାଗା ॥
ଔରୁ ଏକ କହୁଁ ନିଜ ଚୋରୀ। ସୁନୁ ଗିରିଜା ଅତି ଦୃଢ଼ ମତି ତୋରୀ ॥
କାକ ଭୁସୁଂଡି ସଂଗ ହମ ଦୋଊ। ମନୁଜରୂପ ଜାନି ନହିଂ କୋଊ ॥
ପରମାନଂଦ ପ୍ରେମସୁଖ ଫୂଲେ। ବୀଥିନ୍ହ ଫିରହିଂ ମଗନ ମନ ଭୂଲେ ॥
ୟହ ସୁଭ ଚରିତ ଜାନ ପୈ ସୋଈ। କୃପା ରାମ କୈ ଜାପର ହୋଈ ॥
ତେହି ଅଵସର ଜୋ ଜେହି ବିଧି ଆଵା। ଦୀନ୍ହ ଭୂପ ଜୋ ଜେହି ମନ ଭାଵା ॥
ଗଜ ରଥ ତୁରଗ ହେମ ଗୋ ହୀରା। ଦୀନ୍ହେ ନୃପ ନାନାବିଧି ଚୀରା ॥

ଦୋ. ମନ ସଂତୋଷେ ସବନ୍ହି କେ ଜହଁ ତହଁ ଦେହି ଅସୀସ।
ସକଲ ତନୟ ଚିର ଜୀଵହୁଁ ତୁଲସିଦାସ କେ ଈସ ॥ 196 ॥

କଛୁକ ଦିଵସ ବୀତେ ଏହି ଭାଁତୀ। ଜାତ ନ ଜାନିଅ ଦିନ ଅରୁ ରାତୀ ॥
ନାମକରନ କର ଅଵସରୁ ଜାନୀ। ଭୂପ ବୋଲି ପଠେ ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
କରି ପୂଜା ଭୂପତି ଅସ ଭାଷା। ଧରିଅ ନାମ ଜୋ ମୁନି ଗୁନି ରାଖା ॥
ଇନ୍ହ କେ ନାମ ଅନେକ ଅନୂପା। ମୈଂ ନୃପ କହବ ସ୍ଵମତି ଅନୁରୂପା ॥
ଜୋ ଆନଂଦ ସିଂଧୁ ସୁଖରାସୀ। ସୀକର ତେଂ ତ୍ରୈଲୋକ ସୁପାସୀ ॥
ସୋ ସୁଖ ଧାମ ରାମ ଅସ ନାମା। ଅଖିଲ ଲୋକ ଦାୟକ ବିଶ୍ରାମା ॥
ବିସ୍ଵ ଭରନ ପୋଷନ କର ଜୋଈ। ତାକର ନାମ ଭରତ ଅସ ହୋଈ ॥
ଜାକେ ସୁମିରନ ତେଂ ରିପୁ ନାସା। ନାମ ସତ୍ରୁହନ ବେଦ ପ୍ରକାସା ॥

ଦୋ. ଲଚ୍ଛନ ଧାମ ରାମ ପ୍ରିୟ ସକଲ ଜଗତ ଆଧାର।
ଗୁରୁ ବସିଷ୍ଟ ତେହି ରାଖା ଲଛିମନ ନାମ ଉଦାର ॥ 197 ॥

ଧରେ ନାମ ଗୁର ହୃଦୟଁ ବିଚାରୀ। ବେଦ ତତ୍ତ୍ଵ ନୃପ ତଵ ସୁତ ଚାରୀ ॥
ମୁନି ଧନ ଜନ ସରବସ ସିଵ ପ୍ରାନା। ବାଲ କେଲି ତେହିଂ ସୁଖ ମାନା ॥
ବାରେହି ତେ ନିଜ ହିତ ପତି ଜାନୀ। ଲଛିମନ ରାମ ଚରନ ରତି ମାନୀ ॥
ଭରତ ସତ୍ରୁହନ ଦୂନୁ ଭାଈ। ପ୍ରଭୁ ସେଵକ ଜସି ପ୍ରୀତି ବଡ଼ଆଈ ॥
ସ୍ୟାମ ଗୌର ସୁଂଦର ଦୌ ଜୋରୀ। ନିରଖହିଂ ଛବି ଜନନୀଂ ତୃନ ତୋରୀ ॥
ଚାରିଉ ସୀଲ ରୂପ ଗୁନ ଧାମା। ତଦପି ଅଧିକ ସୁଖସାଗର ରାମା ॥
ହୃଦୟଁ ଅନୁଗ୍ରହ ଇଂଦୁ ପ୍ରକାସା। ସୂଚତ କିରନ ମନୋହର ହାସା ॥
କବହୁଁ ଉଛଂଗ କବହୁଁ ବର ପଲନା। ମାତୁ ଦୁଲାରି କହି ପ୍ରିୟ ଲଲନା ॥

ଦୋ. ବ୍ୟାପକ ବ୍ରହ୍ମ ନିରଂଜନ ନିର୍ଗୁନ ବିଗତ ବିନୋଦ।
ସୋ ଅଜ ପ୍ରେମ ଭଗତି ବସ କୌସଲ୍ୟା କେ ଗୋଦ ॥ 198 ॥

କାମ କୋଟି ଛବି ସ୍ୟାମ ସରୀରା। ନୀଲ କଂଜ ବାରିଦ ଗଂଭୀରା ॥
ଅରୁନ ଚରନ ପକଂଜ ନଖ ଜୋତୀ। କମଲ ଦଲନ୍ହି ବୈଠେ ଜନୁ ମୋତୀ ॥
ରେଖ କୁଲିସ ଧଵଜ ଅଂକୁର ସୋହେ। ନୂପୁର ଧୁନି ସୁନି ମୁନି ମନ ମୋହେ ॥
କଟି କିଂକିନୀ ଉଦର ତ୍ରୟ ରେଖା। ନାଭି ଗଭୀର ଜାନ ଜେହି ଦେଖା ॥
ଭୁଜ ବିସାଲ ଭୂଷନ ଜୁତ ଭୂରୀ। ହିୟଁ ହରି ନଖ ଅତି ସୋଭା ରୂରୀ ॥
ଉର ମନିହାର ପଦିକ କୀ ସୋଭା। ବିପ୍ର ଚରନ ଦେଖତ ମନ ଲୋଭା ॥
କଂବୁ କଂଠ ଅତି ଚିବୁକ ସୁହାଈ। ଆନନ ଅମିତ ମଦନ ଛବି ଛାଈ ॥
ଦୁଇ ଦୁଇ ଦସନ ଅଧର ଅରୁନାରେ। ନାସା ତିଲକ କୋ ବରନୈ ପାରେ ॥
ସୁଂଦର ଶ୍ରଵନ ସୁଚାରୁ କପୋଲା। ଅତି ପ୍ରିୟ ମଧୁର ତୋତରେ ବୋଲା ॥
ଚିକ୍କନ କଚ କୁଂଚିତ ଗଭୁଆରେ। ବହୁ ପ୍ରକାର ରଚି ମାତୁ ସଁଵାରେ ॥
ପୀତ ଝଗୁଲିଆ ତନୁ ପହିରାଈ। ଜାନୁ ପାନି ବିଚରନି ମୋହି ଭାଈ ॥
ରୂପ ସକହିଂ ନହିଂ କହି ଶ୍ରୁତି ସେଷା। ସୋ ଜାନି ସପନେହୁଁ ଜେହି ଦେଖା ॥

ଦୋ. ସୁଖ ସଂଦୋହ ମୋହପର ଗ୍ୟାନ ଗିରା ଗୋତୀତ।
ଦଂପତି ପରମ ପ୍ରେମ ବସ କର ସିସୁଚରିତ ପୁନୀତ ॥ 199 ॥

ଏହି ବିଧି ରାମ ଜଗତ ପିତୁ ମାତା। କୋସଲପୁର ବାସିଂହ ସୁଖଦାତା ॥
ଜିନ୍ହ ରଘୁନାଥ ଚରନ ରତି ମାନୀ। ତିନ୍ହ କୀ ୟହ ଗତି ପ୍ରଗଟ ଭଵାନୀ ॥
ରଘୁପତି ବିମୁଖ ଜତନ କର କୋରୀ। କଵନ ସକି ଭଵ ବଂଧନ ଛୋରୀ ॥
ଜୀଵ ଚରାଚର ବସ କୈ ରାଖେ। ସୋ ମାୟା ପ୍ରଭୁ ସୋଂ ଭୟ ଭାଖେ ॥
ଭୃକୁଟି ବିଲାସ ନଚାଵି ତାହୀ। ଅସ ପ୍ରଭୁ ଛାଡ଼ଇ ଭଜିଅ କହୁ କାହୀ ॥
ମନ କ୍ରମ ବଚନ ଛାଡ଼ଇ ଚତୁରାଈ। ଭଜତ କୃପା କରିହହିଂ ରଘୁରାଈ ॥
ଏହି ବିଧି ସିସୁବିନୋଦ ପ୍ରଭୁ କୀନ୍ହା। ସକଲ ନଗରବାସିଂହ ସୁଖ ଦୀନ୍ହା ॥
ଲୈ ଉଛଂଗ କବହୁଁକ ହଲରାଵୈ। କବହୁଁ ପାଲନେଂ ଘାଲି ଝୁଲାଵୈ ॥

ଦୋ. ପ୍ରେମ ମଗନ କୌସଲ୍ୟା ନିସି ଦିନ ଜାତ ନ ଜାନ।
ସୁତ ସନେହ ବସ ମାତା ବାଲଚରିତ କର ଗାନ ॥ 200 ॥

ଏକ ବାର ଜନନୀଂ ଅନ୍ହଵାଏ। କରି ସିଂଗାର ପଲନାଁ ପୌଢ଼ଆଏ ॥

ନିଜ କୁଲ ଇଷ୍ଟଦେଵ ଭଗଵାନା। ପୂଜା ହେତୁ କୀନ୍ହ ଅସ୍ନାନା ॥
କରି ପୂଜା ନୈବେଦ୍ୟ ଚଢ଼ଆଵା। ଆପୁ ଗୀ ଜହଁ ପାକ ବନାଵା ॥
ବହୁରି ମାତୁ ତହଵାଁ ଚଲି ଆଈ। ଭୋଜନ କରତ ଦେଖ ସୁତ ଜାଈ ॥
ଗୈ ଜନନୀ ସିସୁ ପହିଂ ଭୟଭୀତା। ଦେଖା ବାଲ ତହାଁ ପୁନି ସୂତା ॥
ବହୁରି ଆଇ ଦେଖା ସୁତ ସୋଈ। ହୃଦୟଁ କଂପ ମନ ଧୀର ନ ହୋଈ ॥
ଇହାଁ ଉହାଁ ଦୁଇ ବାଲକ ଦେଖା। ମତିଭ୍ରମ ମୋର କି ଆନ ବିସେଷା ॥
ଦେଖି ରାମ ଜନନୀ ଅକୁଲାନୀ। ପ୍ରଭୁ ହଁସି ଦୀନ୍ହ ମଧୁର ମୁସୁକାନୀ ॥

ଦୋ. ଦେଖରାଵା ମାତହି ନିଜ ଅଦଭୁତ ରୁପ ଅଖଂଡ।
ରୋମ ରୋମ ପ୍ରତି ଲାଗେ କୋଟି କୋଟି ବ୍ରହ୍ମଂଡ ॥ 201 ॥

ଅଗନିତ ରବି ସସି ସିଵ ଚତୁରାନନ। ବହୁ ଗିରି ସରିତ ସିଂଧୁ ମହି କାନନ ॥
କାଲ କର୍ମ ଗୁନ ଗ୍ୟାନ ସୁଭ୍AU। ସୌ ଦେଖା ଜୋ ସୁନା ନ କ୍AU ॥
ଦେଖୀ ମାୟା ସବ ବିଧି ଗାଢ଼ଈ। ଅତି ସଭୀତ ଜୋରେଂ କର ଠାଢ଼ଈ ॥
ଦେଖା ଜୀଵ ନଚାଵି ଜାହୀ। ଦେଖୀ ଭଗତି ଜୋ ଛୋରି ତାହୀ ॥
ତନ ପୁଲକିତ ମୁଖ ବଚନ ନ ଆଵା। ନୟନ ମୂଦି ଚରନନି ସିରୁ ନାଵା ॥
ବିସମୟଵଂତ ଦେଖି ମହତାରୀ। ଭେ ବହୁରି ସିସୁରୂପ ଖରାରୀ ॥
ଅସ୍ତୁତି କରି ନ ଜାଇ ଭୟ ମାନା। ଜଗତ ପିତା ମୈଂ ସୁତ କରି ଜାନା ॥
ହରି ଜନନି ବହୁବିଧି ସମୁଝାଈ। ୟହ ଜନି କତହୁଁ କହସି ସୁନୁ ମାଈ ॥

ଦୋ. ବାର ବାର କୌସଲ୍ୟା ବିନୟ କରି କର ଜୋରି ॥
ଅବ ଜନି କବହୂଁ ବ୍ୟାପୈ ପ୍ରଭୁ ମୋହି ମାୟା ତୋରି ॥ 202 ॥

ବାଲଚରିତ ହରି ବହୁବିଧି କୀନ୍ହା। ଅତି ଅନଂଦ ଦାସନ୍ହ କହଁ ଦୀନ୍ହା ॥
କଛୁକ କାଲ ବୀତେଂ ସବ ଭାଈ। ବଡ଼ଏ ଭେ ପରିଜନ ସୁଖଦାଈ ॥
ଚୂଡ଼ଆକରନ କୀନ୍ହ ଗୁରୁ ଜାଈ। ବିପ୍ରନ୍ହ ପୁନି ଦଛିନା ବହୁ ପାଈ ॥
ପରମ ମନୋହର ଚରିତ ଅପାରା। କରତ ଫିରତ ଚାରିଉ ସୁକୁମାରା ॥
ମନ କ୍ରମ ବଚନ ଅଗୋଚର ଜୋଈ। ଦସରଥ ଅଜିର ବିଚର ପ୍ରଭୁ ସୋଈ ॥
ଭୋଜନ କରତ ବୋଲ ଜବ ରାଜା। ନହିଂ ଆଵତ ତଜି ବାଲ ସମାଜା ॥
କୌସଲ୍ୟା ଜବ ବୋଲନ ଜାଈ। ଠୁମକୁ ଠୁମକୁ ପ୍ରଭୁ ଚଲହିଂ ପରାଈ ॥
ନିଗମ ନେତି ସିଵ ଅଂତ ନ ପାଵା। ତାହି ଧରୈ ଜନନୀ ହଠି ଧାଵା ॥
ଧୂରସ ଧୂରି ଭରେଂ ତନୁ ଆଏ। ଭୂପତି ବିହସି ଗୋଦ ବୈଠାଏ ॥

ଦୋ. ଭୋଜନ କରତ ଚପଲ ଚିତ ଇତ ଉତ ଅଵସରୁ ପାଇ।
ଭାଜି ଚଲେ କିଲକତ ମୁଖ ଦଧି ଓଦନ ଲପଟାଇ ॥ 203 ॥

ବାଲଚରିତ ଅତି ସରଲ ସୁହାଏ। ସାରଦ ସେଷ ସଂଭୁ ଶ୍ରୁତି ଗାଏ ॥
ଜିନ କର ମନ ଇନ୍ହ ସନ ନହିଂ ରାତା। ତେ ଜନ ବଂଚିତ କିଏ ବିଧାତା ॥
ଭେ କୁମାର ଜବହିଂ ସବ ଭ୍ରାତା। ଦୀନ୍ହ ଜନେଊ ଗୁରୁ ପିତୁ ମାତା ॥
ଗୁରଗୃହଁ ଗେ ପଢ଼ନ ରଘୁରାଈ। ଅଲପ କାଲ ବିଦ୍ୟା ସବ ଆଈ ॥
ଜାକୀ ସହଜ ସ୍ଵାସ ଶ୍ରୁତି ଚାରୀ। ସୋ ହରି ପଢ଼ ୟହ କୌତୁକ ଭାରୀ ॥
ବିଦ୍ୟା ବିନୟ ନିପୁନ ଗୁନ ସୀଲା। ଖେଲହିଂ ଖେଲ ସକଲ ନୃପଲୀଲା ॥
କରତଲ ବାନ ଧନୁଷ ଅତି ସୋହା। ଦେଖତ ରୂପ ଚରାଚର ମୋହା ॥
ଜିନ୍ହ ବୀଥିନ୍ହ ବିହରହିଂ ସବ ଭାଈ। ଥକିତ ହୋହିଂ ସବ ଲୋଗ ଲୁଗାଈ ॥

ଦୋ. କୋସଲପୁର ବାସୀ ନର ନାରି ବୃଦ୍ଧ ଅରୁ ବାଲ।
ପ୍ରାନହୁ ତେ ପ୍ରିୟ ଲାଗତ ସବ କହୁଁ ରାମ କୃପାଲ ॥ 204 ॥

ବଂଧୁ ସଖା ସଂଗ ଲେହିଂ ବୋଲାଈ। ବନ ମୃଗୟା ନିତ ଖେଲହିଂ ଜାଈ ॥
ପାଵନ ମୃଗ ମାରହିଂ ଜିୟଁ ଜାନୀ। ଦିନ ପ୍ରତି ନୃପହି ଦେଖାଵହିଂ ଆନୀ ॥
ଜେ ମୃଗ ରାମ ବାନ କେ ମାରେ। ତେ ତନୁ ତଜି ସୁରଲୋକ ସିଧାରେ ॥
ଅନୁଜ ସଖା ସଁଗ ଭୋଜନ କରହୀଂ। ମାତୁ ପିତା ଅଗ୍ୟା ଅନୁସରହୀମ୍ ॥
ଜେହି ବିଧି ସୁଖୀ ହୋହିଂ ପୁର ଲୋଗା। କରହିଂ କୃପାନିଧି ସୋଇ ସଂଜୋଗା ॥
ବେଦ ପୁରାନ ସୁନହିଂ ମନ ଲାଈ। ଆପୁ କହହିଂ ଅନୁଜନ୍ହ ସମୁଝାଈ ॥
ପ୍ରାତକାଲ ଉଠି କୈ ରଘୁନାଥା। ମାତୁ ପିତା ଗୁରୁ ନାଵହିଂ ମାଥା ॥
ଆୟସୁ ମାଗି କରହିଂ ପୁର କାଜା। ଦେଖି ଚରିତ ହରଷି ମନ ରାଜା ॥

ଦୋ. ବ୍ୟାପକ ଅକଲ ଅନୀହ ଅଜ ନିର୍ଗୁନ ନାମ ନ ରୂପ।
ଭଗତ ହେତୁ ନାନା ବିଧି କରତ ଚରିତ୍ର ଅନୂପ ॥ 205 ॥

ୟହ ସବ ଚରିତ କହା ମୈଂ ଗାଈ। ଆଗିଲି କଥା ସୁନହୁ ମନ ଲାଈ ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ମହାମୁନି ଗ୍ୟାନୀ। ବସହି ବିପିନ ସୁଭ ଆଶ୍ରମ ଜାନୀ ॥
ଜହଁ ଜପ ଜଗ୍ୟ ମୁନି କରହୀ। ଅତି ମାରୀଚ ସୁବାହୁହି ଡରହୀମ୍ ॥
ଦେଖତ ଜଗ୍ୟ ନିସାଚର ଧାଵହି। କରହି ଉପଦ୍ରଵ ମୁନି ଦୁଖ ପାଵହିମ୍ ॥
ଗାଧିତନୟ ମନ ଚିଂତା ବ୍ୟାପୀ। ହରି ବିନୁ ମରହି ନ ନିସିଚର ପାପୀ ॥
ତବ ମୁନିଵର ମନ କୀନ୍ହ ବିଚାରା। ପ୍ରଭୁ ଅଵତରେଉ ହରନ ମହି ଭାରା ॥
ଏହୁଁ ମିସ ଦେଖୌଂ ପଦ ଜାଈ। କରି ବିନତୀ ଆନୌ ଦୌ ଭାଈ ॥
ଗ୍ୟାନ ବିରାଗ ସକଲ ଗୁନ ଅୟନା। ସୋ ପ୍ରଭୁ ମୈ ଦେଖବ ଭରି ନୟନା ॥

ଦୋ. ବହୁବିଧି କରତ ମନୋରଥ ଜାତ ଲାଗି ନହିଂ ବାର।
କରି ମଜ୍ଜନ ସରୂ ଜଲ ଗେ ଭୂପ ଦରବାର ॥ 206 ॥

ମୁନି ଆଗମନ ସୁନା ଜବ ରାଜା। ମିଲନ ଗୟୂ ଲୈ ବିପ୍ର ସମାଜା ॥
କରି ଦଂଡଵତ ମୁନିହି ସନମାନୀ। ନିଜ ଆସନ ବୈଠାରେନ୍ହି ଆନୀ ॥
ଚରନ ପଖାରି କୀନ୍ହି ଅତି ପୂଜା। ମୋ ସମ ଆଜୁ ଧନ୍ୟ ନହିଂ ଦୂଜା ॥
ବିବିଧ ଭାଁତି ଭୋଜନ କରଵାଵା। ମୁନିଵର ହୃଦୟଁ ହରଷ ଅତି ପାଵା ॥
ପୁନି ଚରନନି ମେଲେ ସୁତ ଚାରୀ। ରାମ ଦେଖି ମୁନି ଦେହ ବିସାରୀ ॥
ଭେ ମଗନ ଦେଖତ ମୁଖ ସୋଭା। ଜନୁ ଚକୋର ପୂରନ ସସି ଲୋଭା ॥
ତବ ମନ ହରଷି ବଚନ କହ ର୍AU। ମୁନି ଅସ କୃପା ନ କୀନ୍ହିହୁ କ୍AU ॥
କେହି କାରନ ଆଗମନ ତୁମ୍ହାରା। କହହୁ ସୋ କରତ ନ ଲାଵୁଁ ବାରା ॥
ଅସୁର ସମୂହ ସତାଵହିଂ ମୋହୀ। ମୈ ଜାଚନ ଆୟୁଁ ନୃପ ତୋହୀ ॥
ଅନୁଜ ସମେତ ଦେହୁ ରଘୁନାଥା। ନିସିଚର ବଧ ମୈଂ ହୋବ ସନାଥା ॥

ଦୋ. ଦେହୁ ଭୂପ ମନ ହରଷିତ ତଜହୁ ମୋହ ଅଗ୍ୟାନ।
ଧର୍ମ ସୁଜସ ପ୍ରଭୁ ତୁମ୍ହ କୌଂ ଇନ୍ହ କହଁ ଅତି କଲ୍ୟାନ ॥ 207 ॥

ସୁନି ରାଜା ଅତି ଅପ୍ରିୟ ବାନୀ। ହୃଦୟ କଂପ ମୁଖ ଦୁତି କୁମୁଲାନୀ ॥
ଚୌଥେଂପନ ପାୟୁଁ ସୁତ ଚାରୀ। ବିପ୍ର ବଚନ ନହିଂ କହେହୁ ବିଚାରୀ ॥
ମାଗହୁ ଭୂମି ଧେନୁ ଧନ କୋସା। ସର୍ବସ ଦେଉଁ ଆଜୁ ସହରୋସା ॥
ଦେହ ପ୍ରାନ ତେଂ ପ୍ରିୟ କଛୁ ନାହୀ। ସୌ ମୁନି ଦେଉଁ ନିମିଷ ଏକ ମାହୀ ॥
ସବ ସୁତ ପ୍ରିୟ ମୋହି ପ୍ରାନ କି ନାଈଂ। ରାମ ଦେତ ନହିଂ ବନି ଗୋସାଈ ॥
କହଁ ନିସିଚର ଅତି ଘୋର କଠୋରା। କହଁ ସୁଂଦର ସୁତ ପରମ କିସୋରା ॥
ସୁନି ନୃପ ଗିରା ପ୍ରେମ ରସ ସାନୀ। ହୃଦୟଁ ହରଷ ମାନା ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ତବ ବସିଷ୍ଟ ବହୁ ନିଧି ସମୁଝାଵା। ନୃପ ସଂଦେହ ନାସ କହଁ ପାଵା ॥
ଅତି ଆଦର ଦୌ ତନୟ ବୋଲାଏ। ହୃଦୟଁ ଲାଇ ବହୁ ଭାଁତି ସିଖାଏ ॥
ମେରେ ପ୍ରାନ ନାଥ ସୁତ ଦୋଊ। ତୁମ୍ହ ମୁନି ପିତା ଆନ ନହିଂ କୋଊ ॥

ଦୋ. ସୌଂପେ ଭୂପ ରିଷିହି ସୁତ ବହୁ ବିଧି ଦେଇ ଅସୀସ।
ଜନନୀ ଭଵନ ଗେ ପ୍ରଭୁ ଚଲେ ନାଇ ପଦ ସୀସ ॥ 208(କ) ॥

ସୋ. ପୁରୁଷସିଂହ ଦୌ ବୀର ହରଷି ଚଲେ ମୁନି ଭୟ ହରନ ॥
କୃପାସିଂଧୁ ମତିଧୀର ଅଖିଲ ବିସ୍ଵ କାରନ କରନ ॥ 208(ଖ)

ଅରୁନ ନୟନ ଉର ବାହୁ ବିସାଲା। ନୀଲ ଜଲଜ ତନୁ ସ୍ୟାମ ତମାଲା ॥
କଟି ପଟ ପୀତ କସେଂ ବର ଭାଥା। ରୁଚିର ଚାପ ସାୟକ ଦୁହୁଁ ହାଥା ॥
ସ୍ୟାମ ଗୌର ସୁଂଦର ଦୌ ଭାଈ। ବିସ୍ବାମିତ୍ର ମହାନିଧି ପାଈ ॥
ପ୍ରଭୁ ବ୍ରହ୍ମନ୍ୟଦେଵ ମୈ ଜାନା। ମୋହି ନିତି ପିତା ତଜେହୁ ଭଗଵାନା ॥
ଚଲେ ଜାତ ମୁନି ଦୀନ୍ହି ଦିଖାଈ। ସୁନି ତାଡ଼କା କ୍ରୋଧ କରି ଧାଈ ॥
ଏକହିଂ ବାନ ପ୍ରାନ ହରି ଲୀନ୍ହା। ଦୀନ ଜାନି ତେହି ନିଜ ପଦ ଦୀନ୍ହା ॥
ତବ ରିଷି ନିଜ ନାଥହି ଜିୟଁ ଚୀନ୍ହୀ। ବିଦ୍ୟାନିଧି କହୁଁ ବିଦ୍ୟା ଦୀନ୍ହୀ ॥
ଜାତେ ଲାଗ ନ ଛୁଧା ପିପାସା। ଅତୁଲିତ ବଲ ତନୁ ତେଜ ପ୍ରକାସା ॥

ଦୋ. ଆୟୁଷ ସବ ସମର୍ପି କୈ ପ୍ରଭୁ ନିଜ ଆଶ୍ରମ ଆନି।
କଂଦ ମୂଲ ଫଲ ଭୋଜନ ଦୀନ୍ହ ଭଗତି ହିତ ଜାନି ॥ 209 ॥

ପ୍ରାତ କହା ମୁନି ସନ ରଘୁରାଈ। ନିର୍ଭୟ ଜଗ୍ୟ କରହୁ ତୁମ୍ହ ଜାଈ ॥
ହୋମ କରନ ଲାଗେ ମୁନି ଝାରୀ। ଆପୁ ରହେ ମଖ କୀଂ ରଖଵାରୀ ॥
ସୁନି ମାରୀଚ ନିସାଚର କ୍ରୋହୀ। ଲୈ ସହାୟ ଧାଵା ମୁନିଦ୍ରୋହୀ ॥
ବିନୁ ଫର ବାନ ରାମ ତେହି ମାରା। ସତ ଜୋଜନ ଗା ସାଗର ପାରା ॥
ପାଵକ ସର ସୁବାହୁ ପୁନି ମାରା। ଅନୁଜ ନିସାଚର କଟକୁ ସଁଘାରା ॥
ମାରି ଅସୁର ଦ୍ଵିଜ ନିର୍ମୟକାରୀ। ଅସ୍ତୁତି କରହିଂ ଦେଵ ମୁନି ଝାରୀ ॥
ତହଁ ପୁନି କଛୁକ ଦିଵସ ରଘୁରାୟା। ରହେ କୀନ୍ହି ବିପ୍ରନ୍ହ ପର ଦାୟା ॥
ଭଗତି ହେତୁ ବହୁ କଥା ପୁରାନା। କହେ ବିପ୍ର ଜଦ୍ୟପି ପ୍ରଭୁ ଜାନା ॥
ତବ ମୁନି ସାଦର କହା ବୁଝାଈ। ଚରିତ ଏକ ପ୍ରଭୁ ଦେଖିଅ ଜାଈ ॥
ଧନୁଷଜଗ୍ୟ ମୁନି ରଘୁକୁଲ ନାଥା। ହରଷି ଚଲେ ମୁନିବର କେ ସାଥା ॥
ଆଶ୍ରମ ଏକ ଦୀଖ ମଗ ମାହୀଂ। ଖଗ ମୃଗ ଜୀଵ ଜଂତୁ ତହଁ ନାହୀମ୍ ॥
ପୂଛା ମୁନିହି ସିଲା ପ୍ରଭୁ ଦେଖୀ। ସକଲ କଥା ମୁନି କହା ବିସେଷୀ ॥

ଦୋ. ଗୌତମ ନାରି ଶ୍ରାପ ବସ ଉପଲ ଦେହ ଧରି ଧୀର।
ଚରନ କମଲ ରଜ ଚାହତି କୃପା କରହୁ ରଘୁବୀର ॥ 210 ॥

ଛଂ. ପରସତ ପଦ ପାଵନ ସୋକ ନସାଵନ ପ୍ରଗଟ ଭୀ ତପପୁଂଜ ସହୀ।
ଦେଖତ ରଘୁନାୟକ ଜନ ସୁଖ ଦାୟକ ସନମୁଖ ହୋଇ କର ଜୋରି ରହୀ ॥
ଅତି ପ୍ରେମ ଅଧୀରା ପୁଲକ ସରୀରା ମୁଖ ନହିଂ ଆଵି ବଚନ କହୀ।
ଅତିସୟ ବଡ଼ଭାଗୀ ଚରନନ୍ହି ଲାଗୀ ଜୁଗଲ ନୟନ ଜଲଧାର ବହୀ ॥
ଧୀରଜୁ ମନ କୀନ୍ହା ପ୍ରଭୁ କହୁଁ ଚୀନ୍ହା ରଘୁପତି କୃପାଁ ଭଗତି ପାଈ।
ଅତି ନିର୍ମଲ ବାନୀଂ ଅସ୍ତୁତି ଠାନୀ ଗ୍ୟାନଗମ୍ୟ ଜୟ ରଘୁରାଈ ॥
ମୈ ନାରି ଅପାଵନ ପ୍ରଭୁ ଜଗ ପାଵନ ରାଵନ ରିପୁ ଜନ ସୁଖଦାଈ।
ରାଜୀଵ ବିଲୋଚନ ଭଵ ଭୟ ମୋଚନ ପାହି ପାହି ସରନହିଂ ଆଈ ॥
ମୁନି ଶ୍ରାପ ଜୋ ଦୀନ୍ହା ଅତି ଭଲ କୀନ୍ହା ପରମ ଅନୁଗ୍ରହ ମୈଂ ମାନା।
ଦେଖେଉଁ ଭରି ଲୋଚନ ହରି ଭଵମୋଚନ ଇହି ଲାଭ ସଂକର ଜାନା ॥
ବିନତୀ ପ୍ରଭୁ ମୋରୀ ମୈଂ ମତି ଭୋରୀ ନାଥ ନ ମାଗୁଁ ବର ଆନା।
ପଦ କମଲ ପରାଗା ରସ ଅନୁରାଗା ମମ ମନ ମଧୁପ କରୈ ପାନା ॥
ଜେହିଂ ପଦ ସୁରସରିତା ପରମ ପୁନୀତା ପ୍ରଗଟ ଭୀ ସିଵ ସୀସ ଧରୀ।
ସୋଇ ପଦ ପଂକଜ ଜେହି ପୂଜତ ଅଜ ମମ ସିର ଧରେଉ କୃପାଲ ହରୀ ॥
ଏହି ଭାଁତି ସିଧାରୀ ଗୌତମ ନାରୀ ବାର ବାର ହରି ଚରନ ପରୀ।
ଜୋ ଅତି ମନ ଭାଵା ସୋ ବରୁ ପାଵା ଗୈ ପତିଲୋକ ଅନଂଦ ଭରୀ ॥

ଦୋ. ଅସ ପ୍ରଭୁ ଦୀନବଂଧୁ ହରି କାରନ ରହିତ ଦୟାଲ।
ତୁଲସିଦାସ ସଠ ତେହି ଭଜୁ ଛାଡ଼ଇ କପଟ ଜଂଜାଲ ॥ 211 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ସାତଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ଚଲେ ରାମ ଲଛିମନ ମୁନି ସଂଗା। ଗେ ଜହାଁ ଜଗ ପାଵନି ଗଂଗା ॥
ଗାଧିସୂନୁ ସବ କଥା ସୁନାଈ। ଜେହି ପ୍ରକାର ସୁରସରି ମହି ଆଈ ॥
ତବ ପ୍ରଭୁ ରିଷିନ୍ହ ସମେତ ନହାଏ। ବିବିଧ ଦାନ ମହିଦେଵନ୍ହି ପାଏ ॥
ହରଷି ଚଲେ ମୁନି ବୃଂଦ ସହାୟା। ବେଗି ବିଦେହ ନଗର ନିଅରାୟା ॥
ପୁର ରମ୍ୟତା ରାମ ଜବ ଦେଖୀ। ହରଷେ ଅନୁଜ ସମେତ ବିସେଷୀ ॥
ବାପୀଂ କୂପ ସରିତ ସର ନାନା। ସଲିଲ ସୁଧାସମ ମନି ସୋପାନା ॥
ଗୁଂଜତ ମଂଜୁ ମତ୍ତ ରସ ଭୃଂଗା। କୂଜତ କଲ ବହୁବରନ ବିହଂଗା ॥
ବରନ ବରନ ବିକସେ ବନ ଜାତା। ତ୍ରିବିଧ ସମୀର ସଦା ସୁଖଦାତା ॥

ଦୋ. ସୁମନ ବାଟିକା ବାଗ ବନ ବିପୁଲ ବିହଂଗ ନିଵାସ।
ଫୂଲତ ଫଲତ ସୁପଲ୍ଲଵତ ସୋହତ ପୁର ଚହୁଁ ପାସ ॥ 212 ॥

ବନି ନ ବରନତ ନଗର ନିକାଈ। ଜହାଁ ଜାଇ ମନ ତହଁଇଁ ଲୋଭାଈ ॥
ଚାରୁ ବଜାରୁ ବିଚିତ୍ର ଅଁବାରୀ। ମନିମୟ ବିଧି ଜନୁ ସ୍ଵକର ସଁଵାରୀ ॥
ଧନିକ ବନିକ ବର ଧନଦ ସମାନା। ବୈଠ ସକଲ ବସ୍ତୁ ଲୈ ନାନା ॥
ଚୌହଟ ସୁଂଦର ଗଲୀଂ ସୁହାଈ। ସଂତତ ରହହିଂ ସୁଗଂଧ ସିଂଚାଈ ॥
ମଂଗଲମୟ ମଂଦିର ସବ କେରେଂ। ଚିତ୍ରିତ ଜନୁ ରତିନାଥ ଚିତେରେମ୍ ॥
ପୁର ନର ନାରି ସୁଭଗ ସୁଚି ସଂତା। ଧରମସୀଲ ଗ୍ୟାନୀ ଗୁନଵଂତା ॥
ଅତି ଅନୂପ ଜହଁ ଜନକ ନିଵାସୂ। ବିଥକହିଂ ବିବୁଧ ବିଲୋକି ବିଲାସୂ ॥
ହୋତ ଚକିତ ଚିତ କୋଟ ବିଲୋକୀ। ସକଲ ଭୁଵନ ସୋଭା ଜନୁ ରୋକୀ ॥

ଦୋ. ଧଵଲ ଧାମ ମନି ପୁରଟ ପଟ ସୁଘଟିତ ନାନା ଭାଁତି।
ସିୟ ନିଵାସ ସୁଂଦର ସଦନ ସୋଭା କିମି କହି ଜାତି ॥ 213 ॥

ସୁଭଗ ଦ୍ଵାର ସବ କୁଲିସ କପାଟା। ଭୂପ ଭୀର ନଟ ମାଗଧ ଭାଟା ॥
ବନୀ ବିସାଲ ବାଜି ଗଜ ସାଲା। ହୟ ଗୟ ରଥ ସଂକୁଲ ସବ କାଲା ॥
ସୂର ସଚିଵ ସେନପ ବହୁତେରେ। ନୃପଗୃହ ସରିସ ସଦନ ସବ କେରେ ॥
ପୁର ବାହେର ସର ସାରିତ ସମୀପା। ଉତରେ ଜହଁ ତହଁ ବିପୁଲ ମହୀପା ॥
ଦେଖି ଅନୂପ ଏକ ଅଁଵରାଈ। ସବ ସୁପାସ ସବ ଭାଁତି ସୁହାଈ ॥
କୌସିକ କହେଉ ମୋର ମନୁ ମାନା। ଇହାଁ ରହିଅ ରଘୁବୀର ସୁଜାନା ॥
ଭଲେହିଂ ନାଥ କହି କୃପାନିକେତା। ଉତରେ ତହଁ ମୁନିବୃଂଦ ସମେତା ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ମହାମୁନି ଆଏ। ସମାଚାର ମିଥିଲାପତି ପାଏ ॥

ଦୋ. ସଂଗ ସଚିଵ ସୁଚି ଭୂରି ଭଟ ଭୂସୁର ବର ଗୁର ଗ୍ୟାତି।
ଚଲେ ମିଲନ ମୁନିନାୟକହି ମୁଦିତ ରାଉ ଏହି ଭାଁତି ॥ 214 ॥

କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମୁ ଚରନ ଧରି ମାଥା। ଦୀନ୍ହି ଅସୀସ ମୁଦିତ ମୁନିନାଥା ॥
ବିପ୍ରବୃଂଦ ସବ ସାଦର ବଂଦେ। ଜାନି ଭାଗ୍ୟ ବଡ଼ ରାଉ ଅନଂଦେ ॥
କୁସଲ ପ୍ରସ୍ନ କହି ବାରହିଂ ବାରା। ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ନୃପହି ବୈଠାରା ॥
ତେହି ଅଵସର ଆଏ ଦୌ ଭାଈ। ଗେ ରହେ ଦେଖନ ଫୁଲଵାଈ ॥
ସ୍ୟାମ ଗୌର ମୃଦୁ ବୟସ କିସୋରା। ଲୋଚନ ସୁଖଦ ବିସ୍ଵ ଚିତ ଚୋରା ॥
ଉଠେ ସକଲ ଜବ ରଘୁପତି ଆଏ। ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ନିକଟ ବୈଠାଏ ॥
ଭେ ସବ ସୁଖୀ ଦେଖି ଦୌ ଭ୍ରାତା। ବାରି ବିଲୋଚନ ପୁଲକିତ ଗାତା ॥
ମୂରତି ମଧୁର ମନୋହର ଦେଖୀ। ଭୟୁ ବିଦେହୁ ବିଦେହୁ ବିସେଷୀ ॥

ଦୋ. ପ୍ରେମ ମଗନ ମନୁ ଜାନି ନୃପୁ କରି ବିବେକୁ ଧରି ଧୀର।
ବୋଲେଉ ମୁନି ପଦ ନାଇ ସିରୁ ଗଦଗଦ ଗିରା ଗଭୀର ॥ 215 ॥

କହହୁ ନାଥ ସୁଂଦର ଦୌ ବାଲକ। ମୁନିକୁଲ ତିଲକ କି ନୃପକୁଲ ପାଲକ ॥
ବ୍ରହ୍ମ ଜୋ ନିଗମ ନେତି କହି ଗାଵା। ଉଭୟ ବେଷ ଧରି କୀ ସୋଇ ଆଵା ॥
ସହଜ ବିରାଗରୁପ ମନୁ ମୋରା। ଥକିତ ହୋତ ଜିମି ଚଂଦ ଚକୋରା ॥
ତାତେ ପ୍ରଭୁ ପୂଛୁଁ ସତିଭ୍AU। କହହୁ ନାଥ ଜନି କରହୁ ଦୁର୍AU ॥
ଇନ୍ହହି ବିଲୋକତ ଅତି ଅନୁରାଗା। ବରବସ ବ୍ରହ୍ମସୁଖହି ମନ ତ୍ୟାଗା ॥
କହ ମୁନି ବିହସି କହେହୁ ନୃପ ନୀକା। ବଚନ ତୁମ୍ହାର ନ ହୋଇ ଅଲୀକା ॥
ଏ ପ୍ରିୟ ସବହି ଜହାଁ ଲଗି ପ୍ରାନୀ। ମନ ମୁସୁକାହିଂ ରାମୁ ସୁନି ବାନୀ ॥
ରଘୁକୁଲ ମନି ଦସରଥ କେ ଜାଏ। ମମ ହିତ ଲାଗି ନରେସ ପଠାଏ ॥

ଦୋ. ରାମୁ ଲଖନୁ ଦୌ ବଂଧୁବର ରୂପ ସୀଲ ବଲ ଧାମ।
ମଖ ରାଖେଉ ସବୁ ସାଖି ଜଗୁ ଜିତେ ଅସୁର ସଂଗ୍ରାମ ॥ 216 ॥

ମୁନି ତଵ ଚରନ ଦେଖି କହ ର୍AU। କହି ନ ସକୁଁ ନିଜ ପୁନ୍ୟ ପ୍ରାଭ୍AU ॥
ସୁଂଦର ସ୍ୟାମ ଗୌର ଦୌ ଭ୍ରାତା। ଆନଁଦହୂ କେ ଆନଁଦ ଦାତା ॥
ଇନ୍ହ କୈ ପ୍ରୀତି ପରସପର ପାଵନି। କହି ନ ଜାଇ ମନ ଭାଵ ସୁହାଵନି ॥
ସୁନହୁ ନାଥ କହ ମୁଦିତ ବିଦେହୂ। ବ୍ରହ୍ମ ଜୀଵ ଇଵ ସହଜ ସନେହୂ ॥
ପୁନି ପୁନି ପ୍ରଭୁହି ଚିତଵ ନରନାହୂ। ପୁଲକ ଗାତ ଉର ଅଧିକ ଉଛାହୂ ॥
ମ୍ରୁନିହି ପ୍ରସଂସି ନାଇ ପଦ ସୀସୂ। ଚଲେଉ ଲଵାଇ ନଗର ଅଵନୀସୂ ॥
ସୁଂଦର ସଦନୁ ସୁଖଦ ସବ କାଲା। ତହାଁ ବାସୁ ଲୈ ଦୀନ୍ହ ଭୁଆଲା ॥
କରି ପୂଜା ସବ ବିଧି ସେଵକାଈ। ଗୟୁ ରାଉ ଗୃହ ବିଦା କରାଈ ॥

ଦୋ. ରିଷୟ ସଂଗ ରଘୁବଂସ ମନି କରି ଭୋଜନୁ ବିଶ୍ରାମୁ।
ବୈଠେ ପ୍ରଭୁ ଭ୍ରାତା ସହିତ ଦିଵସୁ ରହା ଭରି ଜାମୁ ॥ 217 ॥

ଲଖନ ହୃଦୟଁ ଲାଲସା ବିସେଷୀ। ଜାଇ ଜନକପୁର ଆଇଅ ଦେଖୀ ॥
ପ୍ରଭୁ ଭୟ ବହୁରି ମୁନିହି ସକୁଚାହୀଂ। ପ୍ରଗଟ ନ କହହିଂ ମନହିଂ ମୁସୁକାହୀମ୍ ॥
ରାମ ଅନୁଜ ମନ କୀ ଗତି ଜାନୀ। ଭଗତ ବଛଲତା ହିଂୟଁ ହୁଲସାନୀ ॥
ପରମ ବିନୀତ ସକୁଚି ମୁସୁକାଈ। ବୋଲେ ଗୁର ଅନୁସାସନ ପାଈ ॥
ନାଥ ଲଖନୁ ପୁରୁ ଦେଖନ ଚହହୀଂ। ପ୍ରଭୁ ସକୋଚ ଡର ପ୍ରଗଟ ନ କହହୀମ୍ ॥
ଜୌଂ ରାଉର ଆୟସୁ ମୈଂ ପାଵୌଂ। ନଗର ଦେଖାଇ ତୁରତ ଲୈ ଆଵୌ ॥
ସୁନି ମୁନୀସୁ କହ ବଚନ ସପ୍ରୀତୀ। କସ ନ ରାମ ତୁମ୍ହ ରାଖହୁ ନୀତୀ ॥
ଧରମ ସେତୁ ପାଲକ ତୁମ୍ହ ତାତା। ପ୍ରେମ ବିବସ ସେଵକ ସୁଖଦାତା ॥

ଦୋ. ଜାଇ ଦେଖୀ ଆଵହୁ ନଗରୁ ସୁଖ ନିଧାନ ଦୌ ଭାଇ।
କରହୁ ସୁଫଲ ସବ କେ ନୟନ ସୁଂଦର ବଦନ ଦେଖାଇ ॥ 218 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଆଠଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ନଵାନ୍ହପାରାୟଣ, ଦୂସରା ଵିଶ୍ରାମ
ମୁନି ପଦ କମଲ ବଂଦି ଦୌ ଭ୍ରାତା। ଚଲେ ଲୋକ ଲୋଚନ ସୁଖ ଦାତା ॥
ବାଲକ ବୃଂଦି ଦେଖି ଅତି ସୋଭା। ଲଗେ ସଂଗ ଲୋଚନ ମନୁ ଲୋଭା ॥
ପୀତ ବସନ ପରିକର କଟି ଭାଥା। ଚାରୁ ଚାପ ସର ସୋହତ ହାଥା ॥
ତନ ଅନୁହରତ ସୁଚଂଦନ ଖୋରୀ। ସ୍ୟାମଲ ଗୌର ମନୋହର ଜୋରୀ ॥
କେହରି କଂଧର ବାହୁ ବିସାଲା। ଉର ଅତି ରୁଚିର ନାଗମନି ମାଲା ॥
ସୁଭଗ ସୋନ ସରସୀରୁହ ଲୋଚନ। ବଦନ ମୟଂକ ତାପତ୍ରୟ ମୋଚନ ॥
କାନନ୍ହି କନକ ଫୂଲ ଛବି ଦେହୀଂ। ଚିତଵତ ଚିତହି ଚୋରି ଜନୁ ଲେହୀମ୍ ॥
ଚିତଵନି ଚାରୁ ଭୃକୁଟି ବର ବାଁକୀ। ତିଲକ ରେଖା ସୋଭା ଜନୁ ଚାଁକୀ ॥

ଦୋ. ରୁଚିର ଚୌତନୀଂ ସୁଭଗ ସିର ମେଚକ କୁଂଚିତ କେସ।
ନଖ ସିଖ ସୁଂଦର ବଂଧୁ ଦୌ ସୋଭା ସକଲ ସୁଦେସ ॥ 219 ॥

ଦେଖନ ନଗରୁ ଭୂପସୁତ ଆଏ। ସମାଚାର ପୁରବାସିଂହ ପାଏ ॥
ଧାଏ ଧାମ କାମ ସବ ତ୍ୟାଗୀ। ମନହୁ ରଂକ ନିଧି ଲୂଟନ ଲାଗୀ ॥
ନିରଖି ସହଜ ସୁଂଦର ଦୌ ଭାଈ। ହୋହିଂ ସୁଖୀ ଲୋଚନ ଫଲ ପାଈ ॥
ଜୁବତୀଂ ଭଵନ ଝରୋଖନ୍ହି ଲାଗୀଂ। ନିରଖହିଂ ରାମ ରୂପ ଅନୁରାଗୀମ୍ ॥
କହହିଂ ପରସପର ବଚନ ସପ୍ରୀତୀ। ସଖି ଇନ୍ହ କୋଟି କାମ ଛବି ଜୀତୀ ॥
ସୁର ନର ଅସୁର ନାଗ ମୁନି ମାହୀଂ। ସୋଭା ଅସି କହୁଁ ସୁନିଅତି ନାହୀମ୍ ॥
ବିଷ୍ନୁ ଚାରି ଭୁଜ ବିଘି ମୁଖ ଚାରୀ। ବିକଟ ବେଷ ମୁଖ ପଂଚ ପୁରାରୀ ॥
ଅପର ଦେଉ ଅସ କୌ ନ ଆହୀ। ୟହ ଛବି ସଖି ପଟତରିଅ ଜାହୀ ॥

ଦୋ. ବୟ କିସୋର ସୁଷମା ସଦନ ସ୍ୟାମ ଗୌର ସୁଖ ଧାମ ।
ଅଂଗ ଅଂଗ ପର ଵାରିଅହିଂ କୋଟି କୋଟି ସତ କାମ ॥ 220 ॥

କହହୁ ସଖୀ ଅସ କୋ ତନୁଧାରୀ। ଜୋ ନ ମୋହ ୟହ ରୂପ ନିହାରୀ ॥
କୌ ସପ୍ରେମ ବୋଲୀ ମୃଦୁ ବାନୀ। ଜୋ ମୈଂ ସୁନା ସୋ ସୁନହୁ ସୟାନୀ ॥
ଏ ଦୋଊ ଦସରଥ କେ ଢୋଟା। ବାଲ ମରାଲନ୍ହି କେ କଲ ଜୋଟା ॥
ମୁନି କୌସିକ ମଖ କେ ରଖଵାରେ। ଜିନ୍ହ ରନ ଅଜିର ନିସାଚର ମାରେ ॥
ସ୍ୟାମ ଗାତ କଲ କଂଜ ବିଲୋଚନ। ଜୋ ମାରୀଚ ସୁଭୁଜ ମଦୁ ମୋଚନ ॥
କୌସଲ୍ୟା ସୁତ ସୋ ସୁଖ ଖାନୀ। ନାମୁ ରାମୁ ଧନୁ ସାୟକ ପାନୀ ॥
ଗୌର କିସୋର ବେଷୁ ବର କାଛେଂ। କର ସର ଚାପ ରାମ କେ ପାଛେମ୍ ॥
ଲଛିମନୁ ନାମୁ ରାମ ଲଘୁ ଭ୍ରାତା। ସୁନୁ ସଖି ତାସୁ ସୁମିତ୍ରା ମାତା ॥

ଦୋ. ବିପ୍ରକାଜୁ କରି ବଂଧୁ ଦୌ ମଗ ମୁନିବଧୂ ଉଧାରି।
ଆଏ ଦେଖନ ଚାପମଖ ସୁନି ହରଷୀଂ ସବ ନାରି ॥ 221 ॥

ଦେଖି ରାମ ଛବି କୌ ଏକ କହୀ। ଜୋଗୁ ଜାନକିହି ୟହ ବରୁ ଅହୀ ॥
ଜୌ ସଖି ଇନ୍ହହି ଦେଖ ନରନାହୂ। ପନ ପରିହରି ହଠି କରି ବିବାହୂ ॥
କୌ କହ ଏ ଭୂପତି ପହିଚାନେ। ମୁନି ସମେତ ସାଦର ସନମାନେ ॥
ସଖି ପରଂତୁ ପନୁ ରାଉ ନ ତଜୀ। ବିଧି ବସ ହଠି ଅବିବେକହି ଭଜୀ ॥
କୌ କହ ଜୌଂ ଭଲ ଅହି ବିଧାତା। ସବ କହଁ ସୁନିଅ ଉଚିତ ଫଲଦାତା ॥
ତୌ ଜାନକିହି ମିଲିହି ବରୁ ଏହୂ। ନାହିନ ଆଲି ଇହାଁ ସଂଦେହୂ ॥
ଜୌ ବିଧି ବସ ଅସ ବନୈ ସଁଜୋଗୂ। ତୌ କୃତକୃତ୍ୟ ହୋଇ ସବ ଲୋଗୂ ॥
ସଖି ହମରେଂ ଆରତି ଅତି ତାତେଂ। କବହୁଁକ ଏ ଆଵହିଂ ଏହି ନାତେମ୍ ॥

ଦୋ. ନାହିଂ ତ ହମ କହୁଁ ସୁନହୁ ସଖି ଇନ୍ହ କର ଦରସନୁ ଦୂରି।
ୟହ ସଂଘଟୁ ତବ ହୋଇ ଜବ ପୁନ୍ୟ ପୁରାକୃତ ଭୂରି ॥ 222 ॥

ବୋଲୀ ଅପର କହେହୁ ସଖି ନୀକା। ଏହିଂ ବିଆହ ଅତି ହିତ ସବହୀଂ କା ॥
କୌ କହ ସଂକର ଚାପ କଠୋରା। ଏ ସ୍ୟାମଲ ମୃଦୁଗାତ କିସୋରା ॥
ସବୁ ଅସମଂଜସ ଅହି ସୟାନୀ। ୟହ ସୁନି ଅପର କହି ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ସଖି ଇନ୍ହ କହଁ କୌ କୌ ଅସ କହହୀଂ। ବଡ଼ ପ୍ରଭାଉ ଦେଖତ ଲଘୁ ଅହହୀମ୍ ॥
ପରସି ଜାସୁ ପଦ ପଂକଜ ଧୂରୀ। ତରୀ ଅହଲ୍ୟା କୃତ ଅଘ ଭୂରୀ ॥
ସୋ କି ରହିହି ବିନୁ ସିଵଧନୁ ତୋରେଂ। ୟହ ପ୍ରତୀତି ପରିହରିଅ ନ ଭୋରେମ୍ ॥
ଜେହିଂ ବିରଂଚି ରଚି ସୀୟ ସଁଵାରୀ। ତେହିଂ ସ୍ୟାମଲ ବରୁ ରଚେଉ ବିଚାରୀ ॥
ତାସୁ ବଚନ ସୁନି ସବ ହରଷାନୀଂ। ଐସେଇ ହୌ କହହିଂ ମୁଦୁ ବାନୀ ॥

ଦୋ. ହିୟଁ ହରଷହିଂ ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁମୁଖି ସୁଲୋଚନି ବୃଂଦ।
ଜାହିଂ ଜହାଁ ଜହଁ ବଂଧୁ ଦୌ ତହଁ ତହଁ ପରମାନଂଦ ॥ 223 ॥

ପୁର ପୂରବ ଦିସି ଗେ ଦୌ ଭାଈ। ଜହଁ ଧନୁମଖ ହିତ ଭୂମି ବନାଈ ॥
ଅତି ବିସ୍ତାର ଚାରୁ ଗଚ ଢାରୀ। ବିମଲ ବେଦିକା ରୁଚିର ସଁଵାରୀ ॥
ଚହୁଁ ଦିସି କଂଚନ ମଂଚ ବିସାଲା। ରଚେ ଜହାଁ ବେଠହିଂ ମହିପାଲା ॥
ତେହି ପାଛେଂ ସମୀପ ଚହୁଁ ପାସା। ଅପର ମଂଚ ମଂଡଲୀ ବିଲାସା ॥
କଛୁକ ଊଁଚି ସବ ଭାଁତି ସୁହାଈ। ବୈଠହିଂ ନଗର ଲୋଗ ଜହଁ ଜାଈ ॥
ତିନ୍ହ କେ ନିକଟ ବିସାଲ ସୁହାଏ। ଧଵଲ ଧାମ ବହୁବରନ ବନାଏ ॥
ଜହଁ ବୈଂଠୈଂ ଦେଖହିଂ ସବ ନାରୀ। ଜଥା ଜୋଗୁ ନିଜ କୁଲ ଅନୁହାରୀ ॥
ପୁର ବାଲକ କହି କହି ମୃଦୁ ବଚନା। ସାଦର ପ୍ରଭୁହି ଦେଖାଵହିଂ ରଚନା ॥

ଦୋ. ସବ ସିସୁ ଏହି ମିସ ପ୍ରେମବସ ପରସି ମନୋହର ଗାତ।
ତନ ପୁଲକହିଂ ଅତି ହରଷୁ ହିୟଁ ଦେଖି ଦେଖି ଦୌ ଭ୍ରାତ ॥ 224 ॥

ସିସୁ ସବ ରାମ ପ୍ରେମବସ ଜାନେ। ପ୍ରୀତି ସମେତ ନିକେତ ବଖାନେ ॥
ନିଜ ନିଜ ରୁଚି ସବ ଲେଂହିଂ ବୋଲାଈ। ସହିତ ସନେହ ଜାହିଂ ଦୌ ଭାଈ ॥
ରାମ ଦେଖାଵହିଂ ଅନୁଜହି ରଚନା। କହି ମୃଦୁ ମଧୁର ମନୋହର ବଚନା ॥
ଲଵ ନିମେଷ ମହଁ ଭୁଵନ ନିକାୟା। ରଚି ଜାସୁ ଅନୁସାସନ ମାୟା ॥
ଭଗତି ହେତୁ ସୋଇ ଦୀନଦୟାଲା। ଚିତଵତ ଚକିତ ଧନୁଷ ମଖସାଲା ॥
କୌତୁକ ଦେଖି ଚଲେ ଗୁରୁ ପାହୀଂ। ଜାନି ବିଲଂବୁ ତ୍ରାସ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ଜାସୁ ତ୍ରାସ ଡର କହୁଁ ଡର ହୋଈ। ଭଜନ ପ୍ରଭାଉ ଦେଖାଵତ ସୋଈ ॥
କହି ବାତେଂ ମୃଦୁ ମଧୁର ସୁହାଈଂ। କିଏ ବିଦା ବାଲକ ବରିଆଈ ॥

ଦୋ. ସଭୟ ସପ୍ରେମ ବିନୀତ ଅତି ସକୁଚ ସହିତ ଦୌ ଭାଇ।
ଗୁର ପଦ ପଂକଜ ନାଇ ସିର ବୈଠେ ଆୟସୁ ପାଇ ॥ 225 ॥

ନିସି ପ୍ରବେସ ମୁନି ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହା। ସବହୀଂ ସଂଧ୍ୟାବଂଦନୁ କୀନ୍ହା ॥
କହତ କଥା ଇତିହାସ ପୁରାନୀ। ରୁଚିର ରଜନି ଜୁଗ ଜାମ ସିରାନୀ ॥
ମୁନିବର ସୟନ କୀନ୍ହି ତବ ଜାଈ। ଲଗେ ଚରନ ଚାପନ ଦୌ ଭାଈ ॥
ଜିନ୍ହ କେ ଚରନ ସରୋରୁହ ଲାଗୀ। କରତ ବିବିଧ ଜପ ଜୋଗ ବିରାଗୀ ॥
ତେଇ ଦୌ ବଂଧୁ ପ୍ରେମ ଜନୁ ଜୀତେ। ଗୁର ପଦ କମଲ ପଲୋଟତ ପ୍ରୀତେ ॥
ବାରବାର ମୁନି ଅଗ୍ୟା ଦୀନ୍ହୀ। ରଘୁବର ଜାଇ ସୟନ ତବ କୀନ୍ହୀ ॥
ଚାପତ ଚରନ ଲଖନୁ ଉର ଲାଏଁ। ସଭୟ ସପ୍ରେମ ପରମ ସଚୁ ପାଏଁ ॥
ପୁନି ପୁନି ପ୍ରଭୁ କହ ସୋଵହୁ ତାତା। ପୌଢ଼ଏ ଧରି ଉର ପଦ ଜଲଜାତା ॥

ଦୋ. ଉଠେ ଲଖନ ନିସି ବିଗତ ସୁନି ଅରୁନସିଖା ଧୁନି କାନ ॥
ଗୁର ତେଂ ପହିଲେହିଂ ଜଗତପତି ଜାଗେ ରାମୁ ସୁଜାନ ॥ 226 ॥

ସକଲ ସୌଚ କରି ଜାଇ ନହାଏ। ନିତ୍ୟ ନିବାହି ମୁନିହି ସିର ନାଏ ॥
ସମୟ ଜାନି ଗୁର ଆୟସୁ ପାଈ। ଲେନ ପ୍ରସୂନ ଚଲେ ଦୌ ଭାଈ ॥
ଭୂପ ବାଗୁ ବର ଦେଖେଉ ଜାଈ। ଜହଁ ବସଂତ ରିତୁ ରହୀ ଲୋଭାଈ ॥
ଲାଗେ ବିଟପ ମନୋହର ନାନା। ବରନ ବରନ ବର ବେଲି ବିତାନା ॥
ନଵ ପଲ୍ଲଵ ଫଲ ସୁମାନ ସୁହାଏ। ନିଜ ସଂପତି ସୁର ରୂଖ ଲଜାଏ ॥
ଚାତକ କୋକିଲ କୀର ଚକୋରା। କୂଜତ ବିହଗ ନଟତ କଲ ମୋରା ॥
ମଧ୍ୟ ବାଗ ସରୁ ସୋହ ସୁହାଵା। ମନି ସୋପାନ ବିଚିତ୍ର ବନାଵା ॥
ବିମଲ ସଲିଲୁ ସରସିଜ ବହୁରଂଗା। ଜଲଖଗ କୂଜତ ଗୁଂଜତ ଭୃଂଗା ॥

ଦୋ. ବାଗୁ ତଡ଼ଆଗୁ ବିଲୋକି ପ୍ରଭୁ ହରଷେ ବଂଧୁ ସମେତ।
ପରମ ରମ୍ୟ ଆରାମୁ ୟହୁ ଜୋ ରାମହି ସୁଖ ଦେତ ॥ 227 ॥

ଚହୁଁ ଦିସି ଚିତି ପୂଁଛି ମାଲିଗନ। ଲଗେ ଲେନ ଦଲ ଫୂଲ ମୁଦିତ ମନ ॥
ତେହି ଅଵସର ସୀତା ତହଁ ଆଈ। ଗିରିଜା ପୂଜନ ଜନନି ପଠାଈ ॥
ସଂଗ ସଖୀଂ ସବ ସୁଭଗ ସୟାନୀ। ଗାଵହିଂ ଗୀତ ମନୋହର ବାନୀ ॥
ସର ସମୀପ ଗିରିଜା ଗୃହ ସୋହା। ବରନି ନ ଜାଇ ଦେଖି ମନୁ ମୋହା ॥
ମଜ୍ଜନୁ କରି ସର ସଖିନ୍ହ ସମେତା। ଗୀ ମୁଦିତ ମନ ଗୌରି ନିକେତା ॥
ପୂଜା କୀନ୍ହି ଅଧିକ ଅନୁରାଗା। ନିଜ ଅନୁରୂପ ସୁଭଗ ବରୁ ମାଗା ॥
ଏକ ସଖୀ ସିୟ ସଂଗୁ ବିହାଈ। ଗୀ ରହୀ ଦେଖନ ଫୁଲଵାଈ ॥
ତେହି ଦୌ ବଂଧୁ ବିଲୋକେ ଜାଈ। ପ୍ରେମ ବିବସ ସୀତା ପହିଂ ଆଈ ॥

ଦୋ. ତାସୁ ଦସା ଦେଖି ସଖିନ୍ହ ପୁଲକ ଗାତ ଜଲୁ ନୈନ।
କହୁ କାରନୁ ନିଜ ହରଷ କର ପୂଛହି ସବ ମୃଦୁ ବୈନ ॥ 228 ॥

ଦେଖନ ବାଗୁ କୁଅଁର ଦୁଇ ଆଏ। ବୟ କିସୋର ସବ ଭାଁତି ସୁହାଏ ॥
ସ୍ୟାମ ଗୌର କିମି କହୌଂ ବଖାନୀ। ଗିରା ଅନୟନ ନୟନ ବିନୁ ବାନୀ ॥
ସୁନି ହରଷୀଁ ସବ ସଖୀଂ ସୟାନୀ। ସିୟ ହିୟଁ ଅତି ଉତକଂଠା ଜାନୀ ॥
ଏକ କହି ନୃପସୁତ ତେଇ ଆଲୀ। ସୁନେ ଜେ ମୁନି ସଁଗ ଆଏ କାଲୀ ॥
ଜିନ୍ହ ନିଜ ରୂପ ମୋହନୀ ଡାରୀ। କୀନ୍ହ ସ୍ଵବସ ନଗର ନର ନାରୀ ॥
ବରନତ ଛବି ଜହଁ ତହଁ ସବ ଲୋଗୂ। ଅଵସି ଦେଖିଅହିଂ ଦେଖନ ଜୋଗୂ ॥
ତାସୁ ଵଚନ ଅତି ସିୟହି ସୁହାନେ। ଦରସ ଲାଗି ଲୋଚନ ଅକୁଲାନେ ॥
ଚଲୀ ଅଗ୍ର କରି ପ୍ରିୟ ସଖି ସୋଈ। ପ୍ରୀତି ପୁରାତନ ଲଖି ନ କୋଈ ॥

ଦୋ. ସୁମିରି ସୀୟ ନାରଦ ବଚନ ଉପଜୀ ପ୍ରୀତି ପୁନୀତ ॥
ଚକିତ ବିଲୋକତି ସକଲ ଦିସି ଜନୁ ସିସୁ ମୃଗୀ ସଭୀତ ॥ 229 ॥

କଂକନ କିଂକିନି ନୂପୁର ଧୁନି ସୁନି। କହତ ଲଖନ ସନ ରାମୁ ହୃଦୟଁ ଗୁନି ॥
ମାନହୁଁ ମଦନ ଦୁଂଦୁଭୀ ଦୀନ୍ହୀ ॥ ମନସା ବିସ୍ଵ ବିଜୟ କହଁ କୀନ୍ହୀ ॥
ଅସ କହି ଫିରି ଚିତେ ତେହି ଓରା। ସିୟ ମୁଖ ସସି ଭେ ନୟନ ଚକୋରା ॥
ଭେ ବିଲୋଚନ ଚାରୁ ଅଚଂଚଲ। ମନହୁଁ ସକୁଚି ନିମି ତଜେ ଦିଗଂଚଲ ॥
ଦେଖି ସୀୟ ସୋଭା ସୁଖୁ ପାଵା। ହୃଦୟଁ ସରାହତ ବଚନୁ ନ ଆଵା ॥
ଜନୁ ବିରଂଚି ସବ ନିଜ ନିପୁନାଈ। ବିରଚି ବିସ୍ଵ କହଁ ପ୍ରଗଟି ଦେଖାଈ ॥
ସୁଂଦରତା କହୁଁ ସୁଂଦର କରୀ। ଛବିଗୃହଁ ଦୀପସିଖା ଜନୁ ବରୀ ॥
ସବ ଉପମା କବି ରହେ ଜୁଠାରୀ। କେହିଂ ପଟତରୌଂ ବିଦେହକୁମାରୀ ॥

ଦୋ. ସିୟ ସୋଭା ହିୟଁ ବରନି ପ୍ରଭୁ ଆପନି ଦସା ବିଚାରି।
ବୋଲେ ସୁଚି ମନ ଅନୁଜ ସନ ବଚନ ସମୟ ଅନୁହାରି ॥ 230 ॥

ତାତ ଜନକତନୟା ୟହ ସୋଈ। ଧନୁଷଜଗ୍ୟ ଜେହି କାରନ ହୋଈ ॥
ପୂଜନ ଗୌରି ସଖୀଂ ଲୈ ଆଈ। କରତ ପ୍ରକାସୁ ଫିରି ଫୁଲଵାଈ ॥
ଜାସୁ ବିଲୋକି ଅଲୋକିକ ସୋଭା। ସହଜ ପୁନୀତ ମୋର ମନୁ ଛୋଭା ॥
ସୋ ସବୁ କାରନ ଜାନ ବିଧାତା। ଫରକହିଂ ସୁଭଦ ଅଂଗ ସୁନୁ ଭ୍ରାତା ॥
ରଘୁବଂସିଂହ କର ସହଜ ସୁଭ୍AU। ମନୁ କୁପଂଥ ପଗୁ ଧରି ନ କ୍AU ॥
ମୋହି ଅତିସୟ ପ୍ରତୀତି ମନ କେରୀ। ଜେହିଂ ସପନେହୁଁ ପରନାରି ନ ହେରୀ ॥
ଜିନ୍ହ କୈ ଲହହିଂ ନ ରିପୁ ରନ ପୀଠୀ। ନହିଂ ପାଵହିଂ ପରତିୟ ମନୁ ଡୀଠୀ ॥
ମଂଗନ ଲହହି ନ ଜିନ୍ହ କୈ ନାହୀଂ। ତେ ନରବର ଥୋରେ ଜଗ ମାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. କରତ ବତକହି ଅନୁଜ ସନ ମନ ସିୟ ରୂପ ଲୋଭାନ।
ମୁଖ ସରୋଜ ମକରଂଦ ଛବି କରି ମଧୁପ ଇଵ ପାନ ॥ 231 ॥

ଚିତଵହି ଚକିତ ଚହୂଁ ଦିସି ସୀତା। କହଁ ଗେ ନୃପକିସୋର ମନୁ ଚିଂତା ॥
ଜହଁ ବିଲୋକ ମୃଗ ସାଵକ ନୈନୀ। ଜନୁ ତହଁ ବରିସ କମଲ ସିତ ଶ୍ରେନୀ ॥
ଲତା ଓଟ ତବ ସଖିନ୍ହ ଲଖାଏ। ସ୍ୟାମଲ ଗୌର କିସୋର ସୁହାଏ ॥
ଦେଖି ରୂପ ଲୋଚନ ଲଲଚାନେ। ହରଷେ ଜନୁ ନିଜ ନିଧି ପହିଚାନେ ॥
ଥକେ ନୟନ ରଘୁପତି ଛବି ଦେଖେଂ। ପଲକନ୍ହିହୂଁ ପରିହରୀଂ ନିମେଷେମ୍ ॥
ଅଧିକ ସନେହଁ ଦେହ ଭୈ ଭୋରୀ। ସରଦ ସସିହି ଜନୁ ଚିତଵ ଚକୋରୀ ॥
ଲୋଚନ ମଗ ରାମହି ଉର ଆନୀ। ଦୀନ୍ହେ ପଲକ କପାଟ ସୟାନୀ ॥
ଜବ ସିୟ ସଖିନ୍ହ ପ୍ରେମବସ ଜାନୀ। କହି ନ ସକହିଂ କଛୁ ମନ ସକୁଚାନୀ ॥

ଦୋ. ଲତାଭଵନ ତେଂ ପ୍ରଗଟ ଭେ ତେହି ଅଵସର ଦୌ ଭାଇ।
ନିକସେ ଜନୁ ଜୁଗ ବିମଲ ବିଧୁ ଜଲଦ ପଟଲ ବିଲଗାଇ ॥ 232 ॥

ସୋଭା ସୀଵଁ ସୁଭଗ ଦୌ ବୀରା। ନୀଲ ପୀତ ଜଲଜାଭ ସରୀରା ॥
ମୋରପଂଖ ସିର ସୋହତ ନୀକେ। ଗୁଚ୍ଛ ବୀଚ ବିଚ କୁସୁମ କଲୀ କେ ॥
ଭାଲ ତିଲକ ଶ୍ରମବିଂଦୁ ସୁହାଏ। ଶ୍ରଵନ ସୁଭଗ ଭୂଷନ ଛବି ଛାଏ ॥
ବିକଟ ଭୃକୁଟି କଚ ଘୂଘରଵାରେ। ନଵ ସରୋଜ ଲୋଚନ ରତନାରେ ॥
ଚାରୁ ଚିବୁକ ନାସିକା କପୋଲା। ହାସ ବିଲାସ ଲେତ ମନୁ ମୋଲା ॥
ମୁଖଛବି କହି ନ ଜାଇ ମୋହି ପାହୀଂ। ଜୋ ବିଲୋକି ବହୁ କାମ ଲଜାହୀମ୍ ॥
ଉର ମନି ମାଲ କଂବୁ କଲ ଗୀଵା। କାମ କଲଭ କର ଭୁଜ ବଲସୀଂଵା ॥
ସୁମନ ସମେତ ବାମ କର ଦୋନା। ସାଵଁର କୁଅଁର ସଖୀ ସୁଠି ଲୋନା ॥

ଦୋ. କେହରି କଟି ପଟ ପୀତ ଧର ସୁଷମା ସୀଲ ନିଧାନ।
ଦେଖି ଭାନୁକୁଲଭୂଷନହି ବିସରା ସଖିନ୍ହ ଅପାନ ॥ 233 ॥

ଧରି ଧୀରଜୁ ଏକ ଆଲି ସୟାନୀ। ସୀତା ସନ ବୋଲୀ ଗହି ପାନୀ ॥
ବହୁରି ଗୌରି କର ଧ୍ୟାନ କରେହୂ। ଭୂପକିସୋର ଦେଖି କିନ ଲେହୂ ॥
ସକୁଚି ସୀୟଁ ତବ ନୟନ ଉଘାରେ। ସନମୁଖ ଦୌ ରଘୁସିଂଘ ନିହାରେ ॥
ନଖ ସିଖ ଦେଖି ରାମ କୈ ସୋଭା। ସୁମିରି ପିତା ପନୁ ମନୁ ଅତି ଛୋଭା ॥
ପରବସ ସଖିନ୍ହ ଲଖୀ ଜବ ସୀତା। ଭୟୁ ଗହରୁ ସବ କହହି ସଭୀତା ॥
ପୁନି ଆଉବ ଏହି ବେରିଆଁ କାଲୀ। ଅସ କହି ମନ ବିହସୀ ଏକ ଆଲୀ ॥
ଗୂଢ଼ ଗିରା ସୁନି ସିୟ ସକୁଚାନୀ। ଭୟୁ ବିଲଂବୁ ମାତୁ ଭୟ ମାନୀ ॥
ଧରି ବଡ଼ଇ ଧୀର ରାମୁ ଉର ଆନେ। ଫିରି ଅପନପୁ ପିତୁବସ ଜାନେ ॥

ଦୋ. ଦେଖନ ମିସ ମୃଗ ବିହଗ ତରୁ ଫିରି ବହୋରି ବହୋରି।
ନିରଖି ନିରଖି ରଘୁବୀର ଛବି ବାଢ଼ଇ ପ୍ରୀତି ନ ଥୋରି ॥ 234 ॥

ଜାନି କଠିନ ସିଵଚାପ ବିସୂରତି। ଚଲୀ ରାଖି ଉର ସ୍ୟାମଲ ମୂରତି ॥
ପ୍ରଭୁ ଜବ ଜାତ ଜାନକୀ ଜାନୀ। ସୁଖ ସନେହ ସୋଭା ଗୁନ ଖାନୀ ॥
ପରମ ପ୍ରେମମୟ ମୃଦୁ ମସି କୀନ୍ହୀ। ଚାରୁ ଚିତ ଭୀତୀଂ ଲିଖ ଲୀନ୍ହୀ ॥
ଗୀ ଭଵାନୀ ଭଵନ ବହୋରୀ। ବଂଦି ଚରନ ବୋଲୀ କର ଜୋରୀ ॥
ଜୟ ଜୟ ଗିରିବରରାଜ କିସୋରୀ। ଜୟ ମହେସ ମୁଖ ଚଂଦ ଚକୋରୀ ॥
ଜୟ ଗଜ ବଦନ ଷଡ଼ଆନନ ମାତା। ଜଗତ ଜନନି ଦାମିନି ଦୁତି ଗାତା ॥
ନହିଂ ତଵ ଆଦି ମଧ୍ୟ ଅଵସାନା। ଅମିତ ପ୍ରଭାଉ ବେଦୁ ନହିଂ ଜାନା ॥
ଭଵ ଭଵ ବିଭଵ ପରାଭଵ କାରିନି। ବିସ୍ଵ ବିମୋହନି ସ୍ଵବସ ବିହାରିନି ॥

ଦୋ. ପତିଦେଵତା ସୁତୀୟ ମହୁଁ ମାତୁ ପ୍ରଥମ ତଵ ରେଖ।
ମହିମା ଅମିତ ନ ସକହିଂ କହି ସହସ ସାରଦା ସେଷ ॥ 235 ॥

ସେଵତ ତୋହି ସୁଲଭ ଫଲ ଚାରୀ। ବରଦାୟନୀ ପୁରାରି ପିଆରୀ ॥
ଦେବି ପୂଜି ପଦ କମଲ ତୁମ୍ହାରେ। ସୁର ନର ମୁନି ସବ ହୋହିଂ ସୁଖାରେ ॥
ମୋର ମନୋରଥୁ ଜାନହୁ ନୀକେଂ। ବସହୁ ସଦା ଉର ପୁର ସବହୀ କେମ୍ ॥
କୀନ୍ହେଉଁ ପ୍ରଗଟ ନ କାରନ ତେହୀଂ। ଅସ କହି ଚରନ ଗହେ ବୈଦେହୀମ୍ ॥
ବିନୟ ପ୍ରେମ ବସ ଭୀ ଭଵାନୀ। ଖସୀ ମାଲ ମୂରତି ମୁସୁକାନୀ ॥
ସାଦର ସିୟଁ ପ୍ରସାଦୁ ସିର ଧରେଊ। ବୋଲୀ ଗୌରି ହରଷୁ ହିୟଁ ଭରେଊ ॥
ସୁନୁ ସିୟ ସତ୍ୟ ଅସୀସ ହମାରୀ। ପୂଜିହି ମନ କାମନା ତୁମ୍ହାରୀ ॥
ନାରଦ ବଚନ ସଦା ସୁଚି ସାଚା। ସୋ ବରୁ ମିଲିହି ଜାହିଂ ମନୁ ରାଚା ॥

ଛଂ. ମନୁ ଜାହିଂ ରାଚେଉ ମିଲିହି ସୋ ବରୁ ସହଜ ସୁଂଦର ସାଁଵରୋ।
କରୁନା ନିଧାନ ସୁଜାନ ସୀଲୁ ସନେହୁ ଜାନତ ରାଵରୋ ॥
ଏହି ଭାଁତି ଗୌରି ଅସୀସ ସୁନି ସିୟ ସହିତ ହିୟଁ ହରଷୀଂ ଅଲୀ।
ତୁଲସୀ ଭଵାନିହି ପୂଜି ପୁନି ପୁନି ମୁଦିତ ମନ ମଂଦିର ଚଲୀ ॥

ସୋ. ଜାନି ଗୌରି ଅନୁକୂଲ ସିୟ ହିୟ ହରଷୁ ନ ଜାଇ କହି।
ମଂଜୁଲ ମଂଗଲ ମୂଲ ବାମ ଅଂଗ ଫରକନ ଲଗେ ॥ 236 ॥

ହୃଦୟଁ ସରାହତ ସୀୟ ଲୋନାଈ। ଗୁର ସମୀପ ଗଵନେ ଦୌ ଭାଈ ॥
ରାମ କହା ସବୁ କୌସିକ ପାହୀଂ। ସରଲ ସୁଭାଉ ଛୁଅତ ଛଲ ନାହୀମ୍ ॥
ସୁମନ ପାଇ ମୁନି ପୂଜା କୀନ୍ହୀ। ପୁନି ଅସୀସ ଦୁହୁ ଭାଇନ୍ହ ଦୀନ୍ହୀ ॥
ସୁଫଲ ମନୋରଥ ହୋହୁଁ ତୁମ୍ହାରେ। ରାମୁ ଲଖନୁ ସୁନି ଭେ ସୁଖାରେ ॥
କରି ଭୋଜନୁ ମୁନିବର ବିଗ୍ୟାନୀ। ଲଗେ କହନ କଛୁ କଥା ପୁରାନୀ ॥
ବିଗତ ଦିଵସୁ ଗୁରୁ ଆୟସୁ ପାଈ। ସଂଧ୍ୟା କରନ ଚଲେ ଦୌ ଭାଈ ॥
ପ୍ରାଚୀ ଦିସି ସସି ଉୟୁ ସୁହାଵା। ସିୟ ମୁଖ ସରିସ ଦେଖି ସୁଖୁ ପାଵା ॥
ବହୁରି ବିଚାରୁ କୀନ୍ହ ମନ ମାହୀଂ। ସୀୟ ବଦନ ସମ ହିମକର ନାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଜନମୁ ସିଂଧୁ ପୁନି ବଂଧୁ ବିଷୁ ଦିନ ମଲୀନ ସକଲଂକ।
ସିୟ ମୁଖ ସମତା ପାଵ କିମି ଚଂଦୁ ବାପୁରୋ ରଂକ ॥ 237 ॥

ଘଟି ବଢ଼ଇ ବିରହନି ଦୁଖଦାଈ। ଗ୍ରସି ରାହୁ ନିଜ ସଂଧିହିଂ ପାଈ ॥
କୋକ ସିକପ୍ରଦ ପଂକଜ ଦ୍ରୋହୀ। ଅଵଗୁନ ବହୁତ ଚଂଦ୍ରମା ତୋହୀ ॥
ବୈଦେହୀ ମୁଖ ପଟତର ଦୀନ୍ହେ। ହୋଇ ଦୋଷ ବଡ଼ ଅନୁଚିତ କୀନ୍ହେ ॥
ସିୟ ମୁଖ ଛବି ବିଧୁ ବ୍ୟାଜ ବଖାନୀ। ଗୁରୁ ପହିଂ ଚଲେ ନିସା ବଡ଼ଇ ଜାନୀ ॥
କରି ମୁନି ଚରନ ସରୋଜ ପ୍ରନାମା। ଆୟସୁ ପାଇ କୀନ୍ହ ବିଶ୍ରାମା ॥
ବିଗତ ନିସା ରଘୁନାୟକ ଜାଗେ। ବଂଧୁ ବିଲୋକି କହନ ଅସ ଲାଗେ ॥
ଉଦୁ ଅରୁନ ଅଵଲୋକହୁ ତାତା। ପଂକଜ କୋକ ଲୋକ ସୁଖଦାତା ॥
ବୋଲେ ଲଖନୁ ଜୋରି ଜୁଗ ପାନୀ। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଭାଉ ସୂଚକ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥

ଦୋ. ଅରୁନୋଦୟଁ ସକୁଚେ କୁମୁଦ ଉଡଗନ ଜୋତି ମଲୀନ।
ଜିମି ତୁମ୍ହାର ଆଗମନ ସୁନି ଭେ ନୃପତି ବଲହୀନ ॥ 238 ॥

ନୃପ ସବ ନଖତ କରହିଂ ଉଜିଆରୀ। ଟାରି ନ ସକହିଂ ଚାପ ତମ ଭାରୀ ॥
କମଲ କୋକ ମଧୁକର ଖଗ ନାନା। ହରଷେ ସକଲ ନିସା ଅଵସାନା ॥
ଐସେହିଂ ପ୍ରଭୁ ସବ ଭଗତ ତୁମ୍ହାରେ। ହୋଇହହିଂ ଟୂଟେଂ ଧନୁଷ ସୁଖାରେ ॥
ଉୟୁ ଭାନୁ ବିନୁ ଶ୍ରମ ତମ ନାସା। ଦୁରେ ନଖତ ଜଗ ତେଜୁ ପ୍ରକାସା ॥
ରବି ନିଜ ଉଦୟ ବ୍ୟାଜ ରଘୁରାୟା। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରତାପୁ ସବ ନୃପନ୍ହ ଦିଖାୟା ॥
ତଵ ଭୁଜ ବଲ ମହିମା ଉଦଘାଟୀ। ପ୍ରଗଟୀ ଧନୁ ବିଘଟନ ପରିପାଟୀ ॥
ବଂଧୁ ବଚନ ସୁନି ପ୍ରଭୁ ମୁସୁକାନେ। ହୋଇ ସୁଚି ସହଜ ପୁନୀତ ନହାନେ ॥
ନିତ୍ୟକ୍ରିୟା କରି ଗୁରୁ ପହିଂ ଆଏ। ଚରନ ସରୋଜ ସୁଭଗ ସିର ନାଏ ॥
ସତାନଂଦୁ ତବ ଜନକ ବୋଲାଏ। କୌସିକ ମୁନି ପହିଂ ତୁରତ ପଠାଏ ॥
ଜନକ ବିନୟ ତିନ୍ହ ଆଇ ସୁନାଈ। ହରଷେ ବୋଲି ଲିଏ ଦୌ ଭାଈ ॥

ଦୋ. ସତାନଂଦ󰡤ଅ ବଂଦି ପ୍ରଭୁ ବୈଠେ ଗୁର ପହିଂ ଜାଇ।
ଚଲହୁ ତାତ ମୁନି କହେଉ ତବ ପଠଵା ଜନକ ବୋଲାଇ ॥ 239 ॥

ସୀୟ ସ୍ଵୟଂବରୁ ଦେଖିଅ ଜାଈ। ଈସୁ କାହି ଧୌଂ ଦେଇ ବଡ଼ଆଈ ॥
ଲଖନ କହା ଜସ ଭାଜନୁ ସୋଈ। ନାଥ କୃପା ତଵ ଜାପର ହୋଈ ॥
ହରଷେ ମୁନି ସବ ସୁନି ବର ବାନୀ। ଦୀନ୍ହି ଅସୀସ ସବହିଂ ସୁଖୁ ମାନୀ ॥
ପୁନି ମୁନିବୃଂଦ ସମେତ କୃପାଲା। ଦେଖନ ଚଲେ ଧନୁଷମଖ ସାଲା ॥
ରଂଗଭୂମି ଆଏ ଦୌ ଭାଈ। ଅସି ସୁଧି ସବ ପୁରବାସିଂହ ପାଈ ॥
ଚଲେ ସକଲ ଗୃହ କାଜ ବିସାରୀ। ବାଲ ଜୁବାନ ଜରଠ ନର ନାରୀ ॥
ଦେଖୀ ଜନକ ଭୀର ଭୈ ଭାରୀ। ସୁଚି ସେଵକ ସବ ଲିଏ ହଁକାରୀ ॥
ତୁରତ ସକଲ ଲୋଗନ୍ହ ପହିଂ ଜାହୂ। ଆସନ ଉଚିତ ଦେହୂ ସବ କାହୂ ॥

ଦୋ. କହି ମୃଦୁ ବଚନ ବିନୀତ ତିନ୍ହ ବୈଠାରେ ନର ନାରି।
ଉତ୍ତମ ମଧ୍ୟମ ନୀଚ ଲଘୁ ନିଜ ନିଜ ଥଲ ଅନୁହାରି ॥ 240 ॥

ରାଜକୁଅଁର ତେହି ଅଵସର ଆଏ। ମନହୁଁ ମନୋହରତା ତନ ଛାଏ ॥
ଗୁନ ସାଗର ନାଗର ବର ବୀରା। ସୁଂଦର ସ୍ୟାମଲ ଗୌର ସରୀରା ॥
ରାଜ ସମାଜ ବିରାଜତ ରୂରେ। ଉଡଗନ ମହୁଁ ଜନୁ ଜୁଗ ବିଧୁ ପୂରେ ॥
ଜିନ୍ହ କେଂ ରହୀ ଭାଵନା ଜୈସୀ। ପ୍ରଭୁ ମୂରତି ତିନ୍ହ ଦେଖୀ ତୈସୀ ॥
ଦେଖହିଂ ରୂପ ମହା ରନଧୀରା। ମନହୁଁ ବୀର ରସୁ ଧରେଂ ସରୀରା ॥
ଡରେ କୁଟିଲ ନୃପ ପ୍ରଭୁହି ନିହାରୀ। ମନହୁଁ ଭୟାନକ ମୂରତି ଭାରୀ ॥
ରହେ ଅସୁର ଛଲ ଛୋନିପ ବେଷା। ତିନ୍ହ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଗଟ କାଲସମ ଦେଖା ॥
ପୁରବାସିଂହ ଦେଖେ ଦୌ ଭାଈ। ନରଭୂଷନ ଲୋଚନ ସୁଖଦାଈ ॥

ଦୋ. ନାରି ବିଲୋକହିଂ ହରଷି ହିୟଁ ନିଜ ନିଜ ରୁଚି ଅନୁରୂପ।
ଜନୁ ସୋହତ ସିଂଗାର ଧରି ମୂରତି ପରମ ଅନୂପ ॥ 241 ॥

ବିଦୁଷନ୍ହ ପ୍ରଭୁ ବିରାଟମୟ ଦୀସା। ବହୁ ମୁଖ କର ପଗ ଲୋଚନ ସୀସା ॥
ଜନକ ଜାତି ଅଵଲୋକହିଂ କୈସୈଂ। ସଜନ ସଗେ ପ୍ରିୟ ଲାଗହିଂ ଜୈସେମ୍ ॥
ସହିତ ବିଦେହ ବିଲୋକହିଂ ରାନୀ। ସିସୁ ସମ ପ୍ରୀତି ନ ଜାତି ବଖାନୀ ॥
ଜୋଗିନ୍ହ ପରମ ତତ୍ତ୍ଵମୟ ଭାସା। ସାଂତ ସୁଦ୍ଧ ସମ ସହଜ ପ୍ରକାସା ॥
ହରିଭଗତନ୍ହ ଦେଖେ ଦୌ ଭ୍ରାତା। ଇଷ୍ଟଦେଵ ଇଵ ସବ ସୁଖ ଦାତା ॥
ରାମହି ଚିତଵ ଭାୟଁ ଜେହି ସୀୟା। ସୋ ସନେହୁ ସୁଖୁ ନହିଂ କଥନୀୟା ॥
ଉର ଅନୁଭଵତି ନ କହି ସକ ସୋଊ। କଵନ ପ୍ରକାର କହୈ କବି କୋଊ ॥
ଏହି ବିଧି ରହା ଜାହି ଜସ ଭ୍AU। ତେହିଂ ତସ ଦେଖେଉ କୋସଲର୍AU ॥

ଦୋ. ରାଜତ ରାଜ ସମାଜ ମହୁଁ କୋସଲରାଜ କିସୋର।
ସୁଂଦର ସ୍ୟାମଲ ଗୌର ତନ ବିସ୍ଵ ବିଲୋଚନ ଚୋର ॥ 242 ॥

ସହଜ ମନୋହର ମୂରତି ଦୋଊ। କୋଟି କାମ ଉପମା ଲଘୁ ସୋଊ ॥
ସରଦ ଚଂଦ ନିଂଦକ ମୁଖ ନୀକେ। ନୀରଜ ନୟନ ଭାଵତେ ଜୀ କେ ॥
ଚିତଵତ ଚାରୁ ମାର ମନୁ ହରନୀ। ଭାଵତି ହୃଦୟ ଜାତି ନହୀଂ ବରନୀ ॥
କଲ କପୋଲ ଶ୍ରୁତି କୁଂଡଲ ଲୋଲା। ଚିବୁକ ଅଧର ସୁଂଦର ମୃଦୁ ବୋଲା ॥
କୁମୁଦବଂଧୁ କର ନିଂଦକ ହାଁସା। ଭୃକୁଟୀ ବିକଟ ମନୋହର ନାସା ॥
ଭାଲ ବିସାଲ ତିଲକ ଝଲକାହୀଂ। କଚ ବିଲୋକି ଅଲି ଅଵଲି ଲଜାହୀମ୍ ॥
ପୀତ ଚୌତନୀଂ ସିରନ୍ହି ସୁହାଈ। କୁସୁମ କଲୀଂ ବିଚ ବୀଚ ବନାଈମ୍ ॥
ରେଖେଂ ରୁଚିର କଂବୁ କଲ ଗୀଵାଁ। ଜନୁ ତ୍ରିଭୁଵନ ସୁଷମା କୀ ସୀଵାଁ ॥

ଦୋ. କୁଂଜର ମନି କଂଠା କଲିତ ଉରନ୍ହି ତୁଲସିକା ମାଲ।
ବୃଷଭ କଂଧ କେହରି ଠଵନି ବଲ ନିଧି ବାହୁ ବିସାଲ ॥ 243 ॥

କଟି ତୂନୀର ପୀତ ପଟ ବାଁଧେ। କର ସର ଧନୁଷ ବାମ ବର କାଁଧେ ॥
ପୀତ ଜଗ୍ୟ ଉପବୀତ ସୁହାଏ। ନଖ ସିଖ ମଂଜୁ ମହାଛବି ଛାଏ ॥
ଦେଖି ଲୋଗ ସବ ଭେ ସୁଖାରେ। ଏକଟକ ଲୋଚନ ଚଲତ ନ ତାରେ ॥
ହରଷେ ଜନକୁ ଦେଖି ଦୌ ଭାଈ। ମୁନି ପଦ କମଲ ଗହେ ତବ ଜାଈ ॥
କରି ବିନତୀ ନିଜ କଥା ସୁନାଈ। ରଂଗ ଅଵନି ସବ ମୁନିହି ଦେଖାଈ ॥
ଜହଁ ଜହଁ ଜାହି କୁଅଁର ବର ଦୋଊ। ତହଁ ତହଁ ଚକିତ ଚିତଵ ସବୁ କୋଊ ॥
ନିଜ ନିଜ ରୁଖ ରାମହି ସବୁ ଦେଖା। କୌ ନ ଜାନ କଛୁ ମରମୁ ବିସେଷା ॥
ଭଲି ରଚନା ମୁନି ନୃପ ସନ କହେଊ। ରାଜାଁ ମୁଦିତ ମହାସୁଖ ଲହେଊ ॥

ଦୋ. ସବ ମଂଚନ୍ହ ତେ ମଂଚୁ ଏକ ସୁଂଦର ବିସଦ ବିସାଲ।
ମୁନି ସମେତ ଦୌ ବଂଧୁ ତହଁ ବୈଠାରେ ମହିପାଲ ॥ 244 ॥

ପ୍ରଭୁହି ଦେଖି ସବ ନୃପ ହିଁୟଁ ହାରେ। ଜନୁ ରାକେସ ଉଦୟ ଭେଁ ତାରେ ॥
ଅସି ପ୍ରତୀତି ସବ କେ ମନ ମାହୀଂ। ରାମ ଚାପ ତୋରବ ସକ ନାହୀମ୍ ॥
ବିନୁ ଭଂଜେହୁଁ ଭଵ ଧନୁଷୁ ବିସାଲା। ମେଲିହି ସୀୟ ରାମ ଉର ମାଲା ॥
ଅସ ବିଚାରି ଗଵନହୁ ଘର ଭାଈ। ଜସୁ ପ୍ରତାପୁ ବଲୁ ତେଜୁ ଗଵାଁଈ ॥
ବିହସେ ଅପର ଭୂପ ସୁନି ବାନୀ। ଜେ ଅବିବେକ ଅଂଧ ଅଭିମାନୀ ॥
ତୋରେହୁଁ ଧନୁଷୁ ବ୍ୟାହୁ ଅଵଗାହା। ବିନୁ ତୋରେଂ କୋ କୁଅଁରି ବିଆହା ॥
ଏକ ବାର କାଲୁ କିନ ହୋଊ। ସିୟ ହିତ ସମର ଜିତବ ହମ ସୋଊ ॥
ୟହ ସୁନି ଅଵର ମହିପ ମୁସକାନେ। ଧରମସୀଲ ହରିଭଗତ ସୟାନେ ॥

ସୋ. ସୀୟ ବିଆହବି ରାମ ଗରବ ଦୂରି କରି ନୃପନ୍ହ କେ ॥
ଜୀତି କୋ ସକ ସଂଗ୍ରାମ ଦସରଥ କେ ରନ ବାଁକୁରେ ॥ 245 ॥

ବ୍ୟର୍ଥ ମରହୁ ଜନି ଗାଲ ବଜାଈ। ମନ ମୋଦକନ୍ହି କି ଭୂଖ ବୁତାଈ ॥
ସିଖ ହମାରି ସୁନି ପରମ ପୁନୀତା। ଜଗଦଂବା ଜାନହୁ ଜିୟଁ ସୀତା ॥
ଜଗତ ପିତା ରଘୁପତିହି ବିଚାରୀ। ଭରି ଲୋଚନ ଛବି ଲେହୁ ନିହାରୀ ॥
ସୁଂଦର ସୁଖଦ ସକଲ ଗୁନ ରାସୀ। ଏ ଦୌ ବଂଧୁ ସଂଭୁ ଉର ବାସୀ ॥
ସୁଧା ସମୁଦ୍ର ସମୀପ ବିହାଈ। ମୃଗଜଲୁ ନିରଖି ମରହୁ କତ ଧାଈ ॥
କରହୁ ଜାଇ ଜା କହୁଁ ଜୋଈ ଭାଵା। ହମ ତୌ ଆଜୁ ଜନମ ଫଲୁ ପାଵା ॥
ଅସ କହି ଭଲେ ଭୂପ ଅନୁରାଗେ। ରୂପ ଅନୂପ ବିଲୋକନ ଲାଗେ ॥
ଦେଖହିଂ ସୁର ନଭ ଚଢ଼ଏ ବିମାନା। ବରଷହିଂ ସୁମନ କରହିଂ କଲ ଗାନା ॥

ଦୋ. ଜାନି ସୁଅଵସରୁ ସୀୟ ତବ ପଠୀ ଜନକ ବୋଲାଈ।
ଚତୁର ସଖୀଂ ସୁଂଦର ସକଲ ସାଦର ଚଲୀଂ ଲଵାଈମ୍ ॥ 246 ॥

ସିୟ ସୋଭା ନହିଂ ଜାଇ ବଖାନୀ। ଜଗଦଂବିକା ରୂପ ଗୁନ ଖାନୀ ॥
ଉପମା ସକଲ ମୋହି ଲଘୁ ଲାଗୀଂ। ପ୍ରାକୃତ ନାରି ଅଂଗ ଅନୁରାଗୀମ୍ ॥
ସିୟ ବରନିଅ ତେଇ ଉପମା ଦେଈ। କୁକବି କହାଇ ଅଜସୁ କୋ ଲେଈ ॥
ଜୌ ପଟତରିଅ ତୀୟ ସମ ସୀୟା। ଜଗ ଅସି ଜୁବତି କହାଁ କମନୀୟା ॥
ଗିରା ମୁଖର ତନ ଅରଧ ଭଵାନୀ। ରତି ଅତି ଦୁଖିତ ଅତନୁ ପତି ଜାନୀ ॥
ବିଷ ବାରୁନୀ ବଂଧୁ ପ୍ରିୟ ଜେହୀ। କହିଅ ରମାସମ କିମି ବୈଦେହୀ ॥
ଜୌ ଛବି ସୁଧା ପୟୋନିଧି ହୋଈ। ପରମ ରୂପମୟ କଚ୍ଛପ ସୋଈ ॥
ସୋଭା ରଜୁ ମଂଦରୁ ସିଂଗାରୂ। ମଥୈ ପାନି ପଂକଜ ନିଜ ମାରୂ ॥

ଦୋ. ଏହି ବିଧି ଉପଜୈ ଲଚ୍ଛି ଜବ ସୁଂଦରତା ସୁଖ ମୂଲ।
ତଦପି ସକୋଚ ସମେତ କବି କହହିଂ ସୀୟ ସମତୂଲ ॥ 247 ॥

ଚଲିଂ ସଂଗ ଲୈ ସଖୀଂ ସୟାନୀ। ଗାଵତ ଗୀତ ମନୋହର ବାନୀ ॥
ସୋହ ନଵଲ ତନୁ ସୁଂଦର ସାରୀ। ଜଗତ ଜନନି ଅତୁଲିତ ଛବି ଭାରୀ ॥
ଭୂଷନ ସକଲ ସୁଦେସ ସୁହାଏ। ଅଂଗ ଅଂଗ ରଚି ସଖିନ୍ହ ବନାଏ ॥
ରଂଗଭୂମି ଜବ ସିୟ ପଗୁ ଧାରୀ। ଦେଖି ରୂପ ମୋହେ ନର ନାରୀ ॥
ହରଷି ସୁରନ୍ହ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବଜାଈ। ବରଷି ପ୍ରସୂନ ଅପଛରା ଗାଈ ॥
ପାନି ସରୋଜ ସୋହ ଜୟମାଲା। ଅଵଚଟ ଚିତେ ସକଲ ଭୁଆଲା ॥
ସୀୟ ଚକିତ ଚିତ ରାମହି ଚାହା। ଭେ ମୋହବସ ସବ ନରନାହା ॥
ମୁନି ସମୀପ ଦେଖେ ଦୌ ଭାଈ। ଲଗେ ଲଲକି ଲୋଚନ ନିଧି ପାଈ ॥

ଦୋ. ଗୁରଜନ ଲାଜ ସମାଜୁ ବଡ଼ ଦେଖି ସୀୟ ସକୁଚାନି ॥
ଲାଗି ବିଲୋକନ ସଖିନ୍ହ ତନ ରଘୁବୀରହି ଉର ଆନି ॥ 248 ॥

ରାମ ରୂପୁ ଅରୁ ସିୟ ଛବି ଦେଖେଂ। ନର ନାରିନ୍ହ ପରିହରୀଂ ନିମେଷେମ୍ ॥
ସୋଚହିଂ ସକଲ କହତ ସକୁଚାହୀଂ। ବିଧି ସନ ବିନୟ କରହିଂ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ହରୁ ବିଧି ବେଗି ଜନକ ଜଡ଼ତାଈ। ମତି ହମାରି ଅସି ଦେହି ସୁହାଈ ॥
ବିନୁ ବିଚାର ପନୁ ତଜି ନରନାହୁ। ସୀୟ ରାମ କର କରୈ ବିବାହୂ ॥
ଜଗ ଭଲ କହହି ଭାଵ ସବ କାହୂ। ହଠ କୀନ୍ହେ ଅଂତହୁଁ ଉର ଦାହୂ ॥
ଏହିଂ ଲାଲସାଁ ମଗନ ସବ ଲୋଗୂ। ବରୁ ସାଁଵରୋ ଜାନକୀ ଜୋଗୂ ॥
ତବ ବଂଦୀଜନ ଜନକ ବୌଲାଏ। ବିରିଦାଵଲୀ କହତ ଚଲି ଆଏ ॥
କହ ନୃପ ଜାଇ କହହୁ ପନ ମୋରା। ଚଲେ ଭାଟ ହିୟଁ ହରଷୁ ନ ଥୋରା ॥

ଦୋ. ବୋଲେ ବଂଦୀ ବଚନ ବର ସୁନହୁ ସକଲ ମହିପାଲ।
ପନ ବିଦେହ କର କହହିଂ ହମ ଭୁଜା ଉଠାଇ ବିସାଲ ॥ 249 ॥

ନୃପ ଭୁଜବଲ ବିଧୁ ସିଵଧନୁ ରାହୂ। ଗରୁଅ କଠୋର ବିଦିତ ସବ କାହୂ ॥
ରାଵନୁ ବାନୁ ମହାଭଟ ଭାରେ। ଦେଖି ସରାସନ ଗଵଁହିଂ ସିଧାରେ ॥
ସୋଇ ପୁରାରି କୋଦଂଡୁ କଠୋରା। ରାଜ ସମାଜ ଆଜୁ ଜୋଇ ତୋରା ॥
ତ୍ରିଭୁଵନ ଜୟ ସମେତ ବୈଦେହୀ ॥ ବିନହିଂ ବିଚାର ବରି ହଠି ତେହୀ ॥
ସୁନି ପନ ସକଲ ଭୂପ ଅଭିଲାଷେ। ଭଟମାନୀ ଅତିସୟ ମନ ମାଖେ ॥
ପରିକର ବାଁଧି ଉଠେ ଅକୁଲାଈ। ଚଲେ ଇଷ୍ଟଦେଵନ୍ହ ସିର ନାଈ ॥
ତମକି ତାକି ତକି ସିଵଧନୁ ଧରହୀଂ। ଉଠି ନ କୋଟି ଭାଁତି ବଲୁ କରହୀମ୍ ॥
ଜିନ୍ହ କେ କଛୁ ବିଚାରୁ ମନ ମାହୀଂ। ଚାପ ସମୀପ ମହୀପ ନ ଜାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ତମକି ଧରହିଂ ଧନୁ ମୂଢ଼ ନୃପ ଉଠି ନ ଚଲହିଂ ଲଜାଇ।
ମନହୁଁ ପାଇ ଭଟ ବାହୁବଲୁ ଅଧିକୁ ଅଧିକୁ ଗରୁଆଇ ॥ 250 ॥

ଭୂପ ସହସ ଦସ ଏକହି ବାରା। ଲଗେ ଉଠାଵନ ଟରି ନ ଟାରା ॥
ଡଗି ନ ସଂଭୁ ସରାସନ କୈସେଂ। କାମୀ ବଚନ ସତୀ ମନୁ ଜୈସେମ୍ ॥
ସବ ନୃପ ଭେ ଜୋଗୁ ଉପହାସୀ। ଜୈସେଂ ବିନୁ ବିରାଗ ସଂନ୍ୟାସୀ ॥
କୀରତି ବିଜୟ ବୀରତା ଭାରୀ। ଚଲେ ଚାପ କର ବରବସ ହାରୀ ॥
ଶ୍ରୀହତ ଭେ ହାରି ହିୟଁ ରାଜା। ବୈଠେ ନିଜ ନିଜ ଜାଇ ସମାଜା ॥
ନୃପନ୍ହ ବିଲୋକି ଜନକୁ ଅକୁଲାନେ। ବୋଲେ ବଚନ ରୋଷ ଜନୁ ସାନେ ॥
ଦୀପ ଦୀପ କେ ଭୂପତି ନାନା। ଆଏ ସୁନି ହମ ଜୋ ପନୁ ଠାନା ॥
ଦେଵ ଦନୁଜ ଧରି ମନୁଜ ସରୀରା। ବିପୁଲ ବୀର ଆଏ ରନଧୀରା ॥

ଦୋ. କୁଅଁରି ମନୋହର ବିଜୟ ବଡ଼ଇ କୀରତି ଅତି କମନୀୟ।
ପାଵନିହାର ବିରଂଚି ଜନୁ ରଚେଉ ନ ଧନୁ ଦମନୀୟ ॥ 251 ॥

କହହୁ କାହି ୟହୁ ଲାଭୁ ନ ଭାଵା। କାହୁଁ ନ ସଂକର ଚାପ ଚଢ଼ଆଵା ॥
ରହୁ ଚଢ଼ଆଉବ ତୋରବ ଭାଈ। ତିଲୁ ଭରି ଭୂମି ନ ସକେ ଛଡ଼ଆଈ ॥
ଅବ ଜନି କୌ ମାଖୈ ଭଟ ମାନୀ। ବୀର ବିହୀନ ମହୀ ମୈଂ ଜାନୀ ॥
ତଜହୁ ଆସ ନିଜ ନିଜ ଗୃହ ଜାହୂ। ଲିଖା ନ ବିଧି ବୈଦେହି ବିବାହୂ ॥
ସୁକୃତ ଜାଇ ଜୌଂ ପନୁ ପରିହରୂଁ। କୁଅଁରି କୁଆରି ରହୁ କା କରୂଁ ॥
ଜୋ ଜନତେଉଁ ବିନୁ ଭଟ ଭୁବି ଭାଈ। ତୌ ପନୁ କରି ହୋତେଉଁ ନ ହଁସାଈ ॥
ଜନକ ବଚନ ସୁନି ସବ ନର ନାରୀ। ଦେଖି ଜାନକିହି ଭେ ଦୁଖାରୀ ॥
ମାଖେ ଲଖନୁ କୁଟିଲ ଭିଁ ଭୌଂହେଂ। ରଦପଟ ଫରକତ ନୟନ ରିସୌଂହେମ୍ ॥

ଦୋ. କହି ନ ସକତ ରଘୁବୀର ଡର ଲଗେ ବଚନ ଜନୁ ବାନ।
ନାଇ ରାମ ପଦ କମଲ ସିରୁ ବୋଲେ ଗିରା ପ୍ରମାନ ॥ 252 ॥

ରଘୁବଂସିଂହ ମହୁଁ ଜହଁ କୌ ହୋଈ। ତେହିଂ ସମାଜ ଅସ କହି ନ କୋଈ ॥
କହୀ ଜନକ ଜସି ଅନୁଚିତ ବାନୀ। ବିଦ୍ୟମାନ ରଘୁକୁଲ ମନି ଜାନୀ ॥
ସୁନହୁ ଭାନୁକୁଲ ପଂକଜ ଭାନୂ। କହୁଁ ସୁଭାଉ ନ କଛୁ ଅଭିମାନୂ ॥
ଜୌ ତୁମ୍ହାରି ଅନୁସାସନ ପାଵୌଂ। କଂଦୁକ ଇଵ ବ୍ରହ୍ମାଂଡ ଉଠାଵୌମ୍ ॥
କାଚେ ଘଟ ଜିମି ଡାରୌଂ ଫୋରୀ। ସକୁଁ ମେରୁ ମୂଲକ ଜିମି ତୋରୀ ॥
ତଵ ପ୍ରତାପ ମହିମା ଭଗଵାନା। କୋ ବାପୁରୋ ପିନାକ ପୁରାନା ॥
ନାଥ ଜାନି ଅସ ଆୟସୁ ହୋଊ। କୌତୁକୁ କରୌଂ ବିଲୋକିଅ ସୋଊ ॥
କମଲ ନାଲ ଜିମି ଚାଫ ଚଢ଼ଆଵୌଂ। ଜୋଜନ ସତ ପ୍ରମାନ ଲୈ ଧାଵୌମ୍ ॥

ଦୋ. ତୋରୌଂ ଛତ୍ରକ ଦଂଡ ଜିମି ତଵ ପ୍ରତାପ ବଲ ନାଥ।
ଜୌଂ ନ କରୌଂ ପ୍ରଭୁ ପଦ ସପଥ କର ନ ଧରୌଂ ଧନୁ ଭାଥ ॥ 253 ॥

ଲଖନ ସକୋପ ବଚନ ଜେ ବୋଲେ। ଡଗମଗାନି ମହି ଦିଗ୍ଗଜ ଡୋଲେ ॥
ସକଲ ଲୋକ ସବ ଭୂପ ଡେରାନେ। ସିୟ ହିୟଁ ହରଷୁ ଜନକୁ ସକୁଚାନେ ॥
ଗୁର ରଘୁପତି ସବ ମୁନି ମନ ମାହୀଂ। ମୁଦିତ ଭେ ପୁନି ପୁନି ପୁଲକାହୀମ୍ ॥
ସୟନହିଂ ରଘୁପତି ଲଖନୁ ନେଵାରେ। ପ୍ରେମ ସମେତ ନିକଟ ବୈଠାରେ ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ସମୟ ସୁଭ ଜାନୀ। ବୋଲେ ଅତି ସନେହମୟ ବାନୀ ॥
ଉଠହୁ ରାମ ଭଂଜହୁ ଭଵଚାପା। ମେଟହୁ ତାତ ଜନକ ପରିତାପା ॥
ସୁନି ଗୁରୁ ବଚନ ଚରନ ସିରୁ ନାଵା। ହରଷୁ ବିଷାଦୁ ନ କଛୁ ଉର ଆଵା ॥
ଠାଢ଼ଏ ଭେ ଉଠି ସହଜ ସୁଭାଏଁ। ଠଵନି ଜୁବା ମୃଗରାଜୁ ଲଜାଏଁ ॥

ଦୋ. ଉଦିତ ଉଦୟଗିରି ମଂଚ ପର ରଘୁବର ବାଲପତଂଗ।
ବିକସେ ସଂତ ସରୋଜ ସବ ହରଷେ ଲୋଚନ ଭୃଂଗ ॥ 254 ॥

ନୃପନ୍ହ କେରି ଆସା ନିସି ନାସୀ। ବଚନ ନଖତ ଅଵଲୀ ନ ପ୍ରକାସୀ ॥
ମାନୀ ମହିପ କୁମୁଦ ସକୁଚାନେ। କପଟୀ ଭୂପ ଉଲୂକ ଲୁକାନେ ॥
ଭେ ବିସୋକ କୋକ ମୁନି ଦେଵା। ବରିସହିଂ ସୁମନ ଜନାଵହିଂ ସେଵା ॥
ଗୁର ପଦ ବଂଦି ସହିତ ଅନୁରାଗା। ରାମ ମୁନିନ୍ହ ସନ ଆୟସୁ ମାଗା ॥
ସହଜହିଂ ଚଲେ ସକଲ ଜଗ ସ୍ଵାମୀ। ମତ୍ତ ମଂଜୁ ବର କୁଂଜର ଗାମୀ ॥
ଚଲତ ରାମ ସବ ପୁର ନର ନାରୀ। ପୁଲକ ପୂରି ତନ ଭେ ସୁଖାରୀ ॥
ବଂଦି ପିତର ସୁର ସୁକୃତ ସଁଭାରେ। ଜୌଂ କଛୁ ପୁନ୍ୟ ପ୍ରଭାଉ ହମାରେ ॥
ତୌ ସିଵଧନୁ ମୃନାଲ କୀ ନାଈଂ। ତୋରହୁଁ ରାମ ଗନେସ ଗୋସାଈମ୍ ॥

ଦୋ. ରାମହି ପ୍ରେମ ସମେତ ଲଖି ସଖିନ୍ହ ସମୀପ ବୋଲାଇ।
ସୀତା ମାତୁ ସନେହ ବସ ବଚନ କହି ବିଲଖାଇ ॥ 255 ॥

ସଖି ସବ କୌତୁକ ଦେଖନିହାରେ। ଜେଠ କହାଵତ ହିତୂ ହମାରେ ॥
କୌ ନ ବୁଝାଇ କହି ଗୁର ପାହୀଂ। ଏ ବାଲକ ଅସି ହଠ ଭଲି ନାହୀମ୍ ॥
ରାଵନ ବାନ ଛୁଆ ନହିଂ ଚାପା। ହାରେ ସକଲ ଭୂପ କରି ଦାପା ॥
ସୋ ଧନୁ ରାଜକୁଅଁର କର ଦେହୀଂ। ବାଲ ମରାଲ କି ମଂଦର ଲେହୀମ୍ ॥
ଭୂପ ସୟାନପ ସକଲ ସିରାନୀ। ସଖି ବିଧି ଗତି କଛୁ ଜାତି ନ ଜାନୀ ॥
ବୋଲୀ ଚତୁର ସଖୀ ମୃଦୁ ବାନୀ। ତେଜଵଂତ ଲଘୁ ଗନିଅ ନ ରାନୀ ॥
କହଁ କୁଂଭଜ କହଁ ସିଂଧୁ ଅପାରା। ସୋଷେଉ ସୁଜସୁ ସକଲ ସଂସାରା ॥
ରବି ମଂଡଲ ଦେଖତ ଲଘୁ ଲାଗା। ଉଦୟଁ ତାସୁ ତିଭୁଵନ ତମ ଭାଗା ॥

ଦୋ. ମଂତ୍ର ପରମ ଲଘୁ ଜାସୁ ବସ ବିଧି ହରି ହର ସୁର ସର୍ବ।
ମହାମତ୍ତ ଗଜରାଜ କହୁଁ ବସ କର ଅଂକୁସ ଖର୍ବ ॥ 256 ॥

କାମ କୁସୁମ ଧନୁ ସାୟକ ଲୀନ୍ହେ। ସକଲ ଭୁଵନ ଅପନେ ବସ କୀନ୍ହେ ॥
ଦେବି ତଜିଅ ସଂସୁ ଅସ ଜାନୀ। ଭଂଜବ ଧନୁଷ ରାମୁ ସୁନୁ ରାନୀ ॥
ସଖୀ ବଚନ ସୁନି ଭୈ ପରତୀତୀ। ମିଟା ବିଷାଦୁ ବଢ଼ଈ ଅତି ପ୍ରୀତୀ ॥
ତବ ରାମହି ବିଲୋକି ବୈଦେହୀ। ସଭୟ ହୃଦୟଁ ବିନଵତି ଜେହି ତେହୀ ॥
ମନହୀଂ ମନ ମନାଵ ଅକୁଲାନୀ। ହୋହୁ ପ୍ରସନ୍ନ ମହେସ ଭଵାନୀ ॥
କରହୁ ସଫଲ ଆପନି ସେଵକାଈ। କରି ହିତୁ ହରହୁ ଚାପ ଗରୁଆଈ ॥
ଗନନାୟକ ବରଦାୟକ ଦେଵା। ଆଜୁ ଲଗେଂ କୀନ୍ହିଉଁ ତୁଅ ସେଵା ॥
ବାର ବାର ବିନତୀ ସୁନି ମୋରୀ। କରହୁ ଚାପ ଗୁରୁତା ଅତି ଥୋରୀ ॥

ଦୋ. ଦେଖି ଦେଖି ରଘୁବୀର ତନ ସୁର ମନାଵ ଧରି ଧୀର ॥
ଭରେ ବିଲୋଚନ ପ୍ରେମ ଜଲ ପୁଲକାଵଲୀ ସରୀର ॥ 257 ॥

ନୀକେଂ ନିରଖି ନୟନ ଭରି ସୋଭା। ପିତୁ ପନୁ ସୁମିରି ବହୁରି ମନୁ ଛୋଭା ॥
ଅହହ ତାତ ଦାରୁନି ହଠ ଠାନୀ। ସମୁଝତ ନହିଂ କଛୁ ଲାଭୁ ନ ହାନୀ ॥
ସଚିଵ ସଭୟ ସିଖ ଦେଇ ନ କୋଈ। ବୁଧ ସମାଜ ବଡ଼ ଅନୁଚିତ ହୋଈ ॥
କହଁ ଧନୁ କୁଲିସହୁ ଚାହି କଠୋରା। କହଁ ସ୍ୟାମଲ ମୃଦୁଗାତ କିସୋରା ॥
ବିଧି କେହି ଭାଁତି ଧରୌଂ ଉର ଧୀରା। ସିରସ ସୁମନ କନ ବେଧିଅ ହୀରା ॥
ସକଲ ସଭା କୈ ମତି ଭୈ ଭୋରୀ। ଅବ ମୋହି ସଂଭୁଚାପ ଗତି ତୋରୀ ॥
ନିଜ ଜଡ଼ତା ଲୋଗନ୍ହ ପର ଡାରୀ। ହୋହି ହରୁଅ ରଘୁପତିହି ନିହାରୀ ॥
ଅତି ପରିତାପ ସୀୟ ମନ ମାହୀ। ଲଵ ନିମେଷ ଜୁଗ ସବ ସୟ ଜାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁହି ଚିତି ପୁନି ଚିତଵ ମହି ରାଜତ ଲୋଚନ ଲୋଲ।
ଖେଲତ ମନସିଜ ମୀନ ଜୁଗ ଜନୁ ବିଧୁ ମଂଡଲ ଡୋଲ ॥ 258 ॥

ଗିରା ଅଲିନି ମୁଖ ପଂକଜ ରୋକୀ। ପ୍ରଗଟ ନ ଲାଜ ନିସା ଅଵଲୋକୀ ॥
ଲୋଚନ ଜଲୁ ରହ ଲୋଚନ କୋନା। ଜୈସେ ପରମ କୃପନ କର ସୋନା ॥
ସକୁଚୀ ବ୍ୟାକୁଲତା ବଡ଼ଇ ଜାନୀ। ଧରି ଧୀରଜୁ ପ୍ରତୀତି ଉର ଆନୀ ॥
ତନ ମନ ବଚନ ମୋର ପନୁ ସାଚା। ରଘୁପତି ପଦ ସରୋଜ ଚିତୁ ରାଚା ॥
ତୌ ଭଗଵାନୁ ସକଲ ଉର ବାସୀ। କରିହିଂ ମୋହି ରଘୁବର କୈ ଦାସୀ ॥
ଜେହି କେଂ ଜେହି ପର ସତ୍ୟ ସନେହୂ। ସୋ ତେହି ମିଲି ନ କଛୁ ସଂହେହୂ ॥
ପ୍ରଭୁ ତନ ଚିତି ପ୍ରେମ ତନ ଠାନା। କୃପାନିଧାନ ରାମ ସବୁ ଜାନା ॥
ସିୟହି ବିଲୋକି ତକେଉ ଧନୁ କୈସେ। ଚିତଵ ଗରୁରୁ ଲଘୁ ବ୍ୟାଲହି ଜୈସେ ॥

ଦୋ. ଲଖନ ଲଖେଉ ରଘୁବଂସମନି ତାକେଉ ହର କୋଦଂଡୁ।
ପୁଲକି ଗାତ ବୋଲେ ବଚନ ଚରନ ଚାପି ବ୍ରହ୍ମାଂଡୁ ॥ 259 ॥

ଦିସକୁଂଜରହୁ କମଠ ଅହି କୋଲା। ଧରହୁ ଧରନି ଧରି ଧୀର ନ ଡୋଲା ॥
ରାମୁ ଚହହିଂ ସଂକର ଧନୁ ତୋରା। ହୋହୁ ସଜଗ ସୁନି ଆୟସୁ ମୋରା ॥
ଚାପ ସପୀପ ରାମୁ ଜବ ଆଏ। ନର ନାରିନ୍ହ ସୁର ସୁକୃତ ମନାଏ ॥
ସବ କର ସଂସୁ ଅରୁ ଅଗ୍ୟାନୂ। ମଂଦ ମହୀପନ୍ହ କର ଅଭିମାନୂ ॥
ଭୃଗୁପତି କେରି ଗରବ ଗରୁଆଈ। ସୁର ମୁନିବରନ୍ହ କେରି କଦରାଈ ॥
ସିୟ କର ସୋଚୁ ଜନକ ପଛିତାଵା। ରାନିନ୍ହ କର ଦାରୁନ ଦୁଖ ଦାଵା ॥
ସଂଭୁଚାପ ବଡ ବୋହିତୁ ପାଈ। ଚଢେ ଜାଇ ସବ ସଂଗୁ ବନାଈ ॥
ରାମ ବାହୁବଲ ସିଂଧୁ ଅପାରୂ। ଚହତ ପାରୁ ନହି କୌ କଡ଼ହାରୂ ॥

ଦୋ. ରାମ ବିଲୋକେ ଲୋଗ ସବ ଚିତ୍ର ଲିଖେ ସେ ଦେଖି।
ଚିତୀ ସୀୟ କୃପାୟତନ ଜାନୀ ବିକଲ ବିସେଷି ॥ 260 ॥

ଦେଖୀ ବିପୁଲ ବିକଲ ବୈଦେହୀ। ନିମିଷ ବିହାତ କଲପ ସମ ତେହୀ ॥
ତୃଷିତ ବାରି ବିନୁ ଜୋ ତନୁ ତ୍ୟାଗା। ମୁଏଁ କରି କା ସୁଧା ତଡ଼ଆଗା ॥
କା ବରଷା ସବ କୃଷୀ ସୁଖାନେଂ। ସମୟ ଚୁକେଂ ପୁନି କା ପଛିତାନେମ୍ ॥
ଅସ ଜିୟଁ ଜାନି ଜାନକୀ ଦେଖୀ। ପ୍ରଭୁ ପୁଲକେ ଲଖି ପ୍ରୀତି ବିସେଷୀ ॥
ଗୁରହି ପ୍ରନାମୁ ମନହି ମନ କୀନ୍ହା। ଅତି ଲାଘଵଁ ଉଠାଇ ଧନୁ ଲୀନ୍ହା ॥
ଦମକେଉ ଦାମିନି ଜିମି ଜବ ଲୟୂ। ପୁନି ନଭ ଧନୁ ମଂଡଲ ସମ ଭୟୂ ॥
ଲେତ ଚଢ଼ଆଵତ ଖୈଂଚତ ଗାଢ଼ଏଂ। କାହୁଁ ନ ଲଖା ଦେଖ ସବୁ ଠାଢ଼ଏମ୍ ॥
ତେହି ଛନ ରାମ ମଧ୍ୟ ଧନୁ ତୋରା। ଭରେ ଭୁଵନ ଧୁନି ଘୋର କଠୋରା ॥

ଛଂ. ଭରେ ଭୁଵନ ଘୋର କଠୋର ରଵ ରବି ବାଜି ତଜି ମାରଗୁ ଚଲେ।
ଚିକ୍କରହିଂ ଦିଗ୍ଗଜ ଡୋଲ ମହି ଅହି କୋଲ କୂରୁମ କଲମଲେ ॥
ସୁର ଅସୁର ମୁନି କର କାନ ଦୀନ୍ହେଂ ସକଲ ବିକଲ ବିଚାରହୀଂ।
କୋଦଂଡ ଖଂଡେଉ ରାମ ତୁଲସୀ ଜୟତି ବଚନ ଉଚାରହୀ ॥

ସୋ. ସଂକର ଚାପୁ ଜହାଜୁ ସାଗରୁ ରଘୁବର ବାହୁବଲୁ।
ବୂଡ଼ ସୋ ସକଲ ସମାଜୁ ଚଢ଼ଆ ଜୋ ପ୍ରଥମହିଂ ମୋହ ବସ ॥ 261 ॥

ପ୍ରଭୁ ଦୌ ଚାପଖଂଡ ମହି ଡାରେ। ଦେଖି ଲୋଗ ସବ ଭେ ସୁଖାରେ ॥

କୋସିକରୁପ ପୟୋନିଧି ପାଵନ। ପ୍ରେମ ବାରି ଅଵଗାହୁ ସୁହାଵନ ॥
ରାମରୂପ ରାକେସୁ ନିହାରୀ। ବଢ଼ତ ବୀଚି ପୁଲକାଵଲି ଭାରୀ ॥
ବାଜେ ନଭ ଗହଗହେ ନିସାନା। ଦେଵବଧୂ ନାଚହିଂ କରି ଗାନା ॥
ବ୍ରହ୍ମାଦିକ ସୁର ସିଦ୍ଧ ମୁନୀସା। ପ୍ରଭୁହି ପ୍ରସଂସହି ଦେହିଂ ଅସୀସା ॥
ବରିସହିଂ ସୁମନ ରଂଗ ବହୁ ମାଲା। ଗାଵହିଂ କିଂନର ଗୀତ ରସାଲା ॥
ରହୀ ଭୁଵନ ଭରି ଜୟ ଜୟ ବାନୀ। ଧନୁଷଭଂଗ ଧୁନି ଜାତ ନ ଜାନୀ ॥
ମୁଦିତ କହହିଂ ଜହଁ ତହଁ ନର ନାରୀ। ଭଂଜେଉ ରାମ ସଂଭୁଧନୁ ଭାରୀ ॥

ଦୋ. ବଂଦୀ ମାଗଧ ସୂତଗନ ବିରୁଦ ବଦହିଂ ମତିଧୀର।
କରହିଂ ନିଛାଵରି ଲୋଗ ସବ ହୟ ଗୟ ଧନ ମନି ଚୀର ॥ 262 ॥

ଝାଁଝି ମୃଦଂଗ ସଂଖ ସହନାଈ। ଭେରି ଢୋଲ ଦୁଂଦୁଭୀ ସୁହାଈ ॥
ବାଜହିଂ ବହୁ ବାଜନେ ସୁହାଏ। ଜହଁ ତହଁ ଜୁବତିନ୍ହ ମଂଗଲ ଗାଏ ॥
ସଖିନ୍ହ ସହିତ ହରଷୀ ଅତି ରାନୀ। ସୂଖତ ଧାନ ପରା ଜନୁ ପାନୀ ॥
ଜନକ ଲହେଉ ସୁଖୁ ସୋଚୁ ବିହାଈ। ପୈରତ ଥକେଂ ଥାହ ଜନୁ ପାଈ ॥
ଶ୍ରୀହତ ଭେ ଭୂପ ଧନୁ ଟୂଟେ। ଜୈସେଂ ଦିଵସ ଦୀପ ଛବି ଛୂଟେ ॥
ସୀୟ ସୁଖହି ବରନିଅ କେହି ଭାଁତୀ। ଜନୁ ଚାତକୀ ପାଇ ଜଲୁ ସ୍ଵାତୀ ॥
ରାମହି ଲଖନୁ ବିଲୋକତ କୈସେଂ। ସସିହି ଚକୋର କିସୋରକୁ ଜୈସେମ୍ ॥
ସତାନଂଦ ତବ ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହା। ସୀତାଁ ଗମନୁ ରାମ ପହିଂ କୀନ୍ହା ॥

ଦୋ. ସଂଗ ସଖୀଂ ସୁଦଂର ଚତୁର ଗାଵହିଂ ମଂଗଲଚାର।
ଗଵନୀ ବାଲ ମରାଲ ଗତି ସୁଷମା ଅଂଗ ଅପାର ॥ 263 ॥

ସଖିନ୍ହ ମଧ୍ୟ ସିୟ ସୋହତି କୈସେ। ଛବିଗନ ମଧ୍ୟ ମହାଛବି ଜୈସେମ୍ ॥
କର ସରୋଜ ଜୟମାଲ ସୁହାଈ। ବିସ୍ଵ ବିଜୟ ସୋଭା ଜେହିଂ ଛାଈ ॥
ତନ ସକୋଚୁ ମନ ପରମ ଉଛାହୂ। ଗୂଢ଼ ପ୍ରେମୁ ଲଖି ପରି ନ କାହୂ ॥
ଜାଇ ସମୀପ ରାମ ଛବି ଦେଖୀ। ରହି ଜନୁ କୁଁଅରି ଚିତ୍ର ଅଵରେଖୀ ॥
ଚତୁର ସଖୀଂ ଲଖି କହା ବୁଝାଈ। ପହିରାଵହୁ ଜୟମାଲ ସୁହାଈ ॥
ସୁନତ ଜୁଗଲ କର ମାଲ ଉଠାଈ। ପ୍ରେମ ବିବସ ପହିରାଇ ନ ଜାଈ ॥
ସୋହତ ଜନୁ ଜୁଗ ଜଲଜ ସନାଲା। ସସିହି ସଭୀତ ଦେତ ଜୟମାଲା ॥
ଗାଵହିଂ ଛବି ଅଵଲୋକି ସହେଲୀ। ସିୟଁ ଜୟମାଲ ରାମ ଉର ମେଲୀ ॥

ସୋ. ରଘୁବର ଉର ଜୟମାଲ ଦେଖି ଦେଵ ବରିସହିଂ ସୁମନ।
ସକୁଚେ ସକଲ ଭୁଆଲ ଜନୁ ବିଲୋକି ରବି କୁମୁଦଗନ ॥ 264 ॥

ପୁର ଅରୁ ବ୍ୟୋମ ବାଜନେ ବାଜେ। ଖଲ ଭେ ମଲିନ ସାଧୁ ସବ ରାଜେ ॥
ସୁର କିଂନର ନର ନାଗ ମୁନୀସା। ଜୟ ଜୟ ଜୟ କହି ଦେହିଂ ଅସୀସା ॥
ନାଚହିଂ ଗାଵହିଂ ବିବୁଧ ବଧୂଟୀଂ। ବାର ବାର କୁସୁମାଂଜଲି ଛୂଟୀମ୍ ॥
ଜହଁ ତହଁ ବିପ୍ର ବେଦଧୁନି କରହୀଂ। ବଂଦୀ ବିରଦାଵଲି ଉଚ୍ଚରହୀମ୍ ॥
ମହି ପାତାଲ ନାକ ଜସୁ ବ୍ୟାପା। ରାମ ବରୀ ସିୟ ଭଂଜେଉ ଚାପା ॥
କରହିଂ ଆରତୀ ପୁର ନର ନାରୀ। ଦେହିଂ ନିଛାଵରି ବିତ୍ତ ବିସାରୀ ॥
ସୋହତି ସୀୟ ରାମ କୈ ଜୌରୀ। ଛବି ସିଂଗାରୁ ମନହୁଁ ଏକ ଠୋରୀ ॥
ସଖୀଂ କହହିଂ ପ୍ରଭୁପଦ ଗହୁ ସୀତା। କରତି ନ ଚରନ ପରସ ଅତି ଭୀତା ॥

ଦୋ. ଗୌତମ ତିୟ ଗତି ସୁରତି କରି ନହିଂ ପରସତି ପଗ ପାନି।
ମନ ବିହସେ ରଘୁବଂସମନି ପ୍ରୀତି ଅଲୌକିକ ଜାନି ॥ 265 ॥

ତବ ସିୟ ଦେଖି ଭୂପ ଅଭିଲାଷେ। କୂର କପୂତ ମୂଢ଼ ମନ ମାଖେ ॥
ଉଠି ଉଠି ପହିରି ସନାହ ଅଭାଗେ। ଜହଁ ତହଁ ଗାଲ ବଜାଵନ ଲାଗେ ॥
ଲେହୁ ଛଡ଼ଆଇ ସୀୟ କହ କୋଊ। ଧରି ବାଁଧହୁ ନୃପ ବାଲକ ଦୋଊ ॥
ତୋରେଂ ଧନୁଷୁ ଚାଡ଼ ନହିଂ ସରୀ। ଜୀଵତ ହମହି କୁଅଁରି କୋ ବରୀ ॥
ଜୌଂ ବିଦେହୁ କଛୁ କରୈ ସହାଈ। ଜୀତହୁ ସମର ସହିତ ଦୌ ଭାଈ ॥
ସାଧୁ ଭୂପ ବୋଲେ ସୁନି ବାନୀ। ରାଜସମାଜହି ଲାଜ ଲଜାନୀ ॥
ବଲୁ ପ୍ରତାପୁ ବୀରତା ବଡ଼ଆଈ। ନାକ ପିନାକହି ସଂଗ ସିଧାଈ ॥
ସୋଇ ସୂରତା କି ଅବ କହୁଁ ପାଈ। ଅସି ବୁଧି ତୌ ବିଧି ମୁହଁ ମସି ଲାଈ ॥

ଦୋ. ଦେଖହୁ ରାମହି ନୟନ ଭରି ତଜି ଇରିଷା ମଦୁ କୋହୁ।
ଲଖନ ରୋଷୁ ପାଵକୁ ପ୍ରବଲ ଜାନି ସଲଭ ଜନି ହୋହୁ ॥ 266 ॥

ବୈନତେୟ ବଲି ଜିମି ଚହ କାଗୂ। ଜିମି ସସୁ ଚହୈ ନାଗ ଅରି ଭାଗୂ ॥
ଜିମି ଚହ କୁସଲ ଅକାରନ କୋହୀ। ସବ ସଂପଦା ଚହୈ ସିଵଦ୍ରୋହୀ ॥
ଲୋଭୀ ଲୋଲୁପ କଲ କୀରତି ଚହୀ। ଅକଲଂକତା କି କାମୀ ଲହୀ ॥
ହରି ପଦ ବିମୁଖ ପରମ ଗତି ଚାହା। ତସ ତୁମ୍ହାର ଲାଲଚୁ ନରନାହା ॥
କୋଲାହଲୁ ସୁନି ସୀୟ ସକାନୀ। ସଖୀଂ ଲଵାଇ ଗୀଂ ଜହଁ ରାନୀ ॥
ରାମୁ ସୁଭାୟଁ ଚଲେ ଗୁରୁ ପାହୀଂ। ସିୟ ସନେହୁ ବରନତ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ରାନିନ୍ହ ସହିତ ସୋଚବସ ସୀୟା। ଅବ ଧୌଂ ବିଧିହି କାହ କରନୀୟା ॥
ଭୂପ ବଚନ ସୁନି ଇତ ଉତ ତକହୀଂ। ଲଖନୁ ରାମ ଡର ବୋଲି ନ ସକହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଅରୁନ ନୟନ ଭୃକୁଟୀ କୁଟିଲ ଚିତଵତ ନୃପନ୍ହ ସକୋପ।
ମନହୁଁ ମତ୍ତ ଗଜଗନ ନିରଖି ସିଂଘକିସୋରହି ଚୋପ ॥ 267 ॥

ଖରଭରୁ ଦେଖି ବିକଲ ପୁର ନାରୀଂ। ସବ ମିଲି ଦେହିଂ ମହୀପନ୍ହ ଗାରୀମ୍ ॥
ତେହିଂ ଅଵସର ସୁନି ସିଵ ଧନୁ ଭଂଗା। ଆୟସୁ ଭୃଗୁକୁଲ କମଲ ପତଂଗା ॥
ଦେଖି ମହୀପ ସକଲ ସକୁଚାନେ। ବାଜ ଝପଟ ଜନୁ ଲଵା ଲୁକାନେ ॥
ଗୌରି ସରୀର ଭୂତି ଭଲ ଭ୍ରାଜା। ଭାଲ ବିସାଲ ତ୍ରିପୁଂଡ ବିରାଜା ॥
ସୀସ ଜଟା ସସିବଦନୁ ସୁହାଵା। ରିସବସ କଛୁକ ଅରୁନ ହୋଇ ଆଵା ॥
ଭୃକୁଟୀ କୁଟିଲ ନୟନ ରିସ ରାତେ। ସହଜହୁଁ ଚିତଵତ ମନହୁଁ ରିସାତେ ॥
ବୃଷଭ କଂଧ ଉର ବାହୁ ବିସାଲା। ଚାରୁ ଜନେଉ ମାଲ ମୃଗଛାଲା ॥
କଟି ମୁନି ବସନ ତୂନ ଦୁଇ ବାଁଧେଂ। ଧନୁ ସର କର କୁଠାରୁ କଲ କାଁଧେମ୍ ॥

ଦୋ. ସାଂତ ବେଷୁ କରନୀ କଠିନ ବରନି ନ ଜାଇ ସରୁପ।
ଧରି ମୁନିତନୁ ଜନୁ ବୀର ରସୁ ଆୟୁ ଜହଁ ସବ ଭୂପ ॥ 268 ॥

ଦେଖତ ଭୃଗୁପତି ବେଷୁ କରାଲା। ଉଠେ ସକଲ ଭୟ ବିକଲ ଭୁଆଲା ॥
ପିତୁ ସମେତ କହି କହି ନିଜ ନାମା। ଲଗେ କରନ ସବ ଦଂଡ ପ୍ରନାମା ॥
ଜେହି ସୁଭାୟଁ ଚିତଵହିଂ ହିତୁ ଜାନୀ। ସୋ ଜାନି ଜନୁ ଆଇ ଖୁଟାନୀ ॥
ଜନକ ବହୋରି ଆଇ ସିରୁ ନାଵା। ସୀୟ ବୋଲାଇ ପ୍ରନାମୁ କରାଵା ॥
ଆସିଷ ଦୀନ୍ହି ସଖୀଂ ହରଷାନୀଂ। ନିଜ ସମାଜ ଲୈ ଗୀ ସୟାନୀମ୍ ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ରୁ ମିଲେ ପୁନି ଆଈ। ପଦ ସରୋଜ ମେଲେ ଦୌ ଭାଈ ॥
ରାମୁ ଲଖନୁ ଦସରଥ କେ ଢୋଟା। ଦୀନ୍ହି ଅସୀସ ଦେଖି ଭଲ ଜୋଟା ॥
ରାମହି ଚିତି ରହେ ଥକି ଲୋଚନ। ରୂପ ଅପାର ମାର ମଦ ମୋଚନ ॥

ଦୋ. ବହୁରି ବିଲୋକି ବିଦେହ ସନ କହହୁ କାହ ଅତି ଭୀର ॥
ପୂଛତ ଜାନି ଅଜାନ ଜିମି ବ୍ୟାପେଉ କୋପୁ ସରୀର ॥ 269 ॥

ସମାଚାର କହି ଜନକ ସୁନାଏ। ଜେହି କାରନ ମହୀପ ସବ ଆଏ ॥
ସୁନତ ବଚନ ଫିରି ଅନତ ନିହାରେ। ଦେଖେ ଚାପଖଂଡ ମହି ଡାରେ ॥
ଅତି ରିସ ବୋଲେ ବଚନ କଠୋରା। କହୁ ଜଡ଼ ଜନକ ଧନୁଷ କୈ ତୋରା ॥
ବେଗି ଦେଖାଉ ମୂଢ଼ ନ ତ ଆଜୂ। ଉଲଟୁଁ ମହି ଜହଁ ଲହି ତଵ ରାଜୂ ॥
ଅତି ଡରୁ ଉତରୁ ଦେତ ନୃପୁ ନାହୀଂ। କୁଟିଲ ଭୂପ ହରଷେ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ସୁର ମୁନି ନାଗ ନଗର ନର ନାରୀ ॥ ସୋଚହିଂ ସକଲ ତ୍ରାସ ଉର ଭାରୀ ॥
ମନ ପଛିତାତି ସୀୟ ମହତାରୀ। ବିଧି ଅବ ସଁଵରୀ ବାତ ବିଗାରୀ ॥
ଭୃଗୁପତି କର ସୁଭାଉ ସୁନି ସୀତା। ଅରଧ ନିମେଷ କଲପ ସମ ବୀତା ॥

ଦୋ. ସଭୟ ବିଲୋକେ ଲୋଗ ସବ ଜାନି ଜାନକୀ ଭୀରୁ।
ହୃଦୟଁ ନ ହରଷୁ ବିଷାଦୁ କଛୁ ବୋଲେ ଶ୍ରୀରଘୁବୀରୁ ॥ 270 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ନଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ନାଥ ସଂଭୁଧନୁ ଭଂଜନିହାରା। ହୋଇହି କେଉ ଏକ ଦାସ ତୁମ୍ହାରା ॥
ଆୟସୁ କାହ କହିଅ କିନ ମୋହୀ। ସୁନି ରିସାଇ ବୋଲେ ମୁନି କୋହୀ ॥
ସେଵକୁ ସୋ ଜୋ କରୈ ସେଵକାଈ। ଅରି କରନୀ କରି କରିଅ ଲରାଈ ॥
ସୁନହୁ ରାମ ଜେହିଂ ସିଵଧନୁ ତୋରା। ସହସବାହୁ ସମ ସୋ ରିପୁ ମୋରା ॥
ସୋ ବିଲଗାଉ ବିହାଇ ସମାଜା। ନ ତ ମାରେ ଜୈହହିଂ ସବ ରାଜା ॥
ସୁନି ମୁନି ବଚନ ଲଖନ ମୁସୁକାନେ। ବୋଲେ ପରସୁଧରହି ଅପମାନେ ॥
ବହୁ ଧନୁହୀଂ ତୋରୀଂ ଲରିକାଈଂ। କବହୁଁ ନ ଅସି ରିସ କୀନ୍ହି ଗୋସାଈମ୍ ॥
ଏହି ଧନୁ ପର ମମତା କେହି ହେତୂ। ସୁନି ରିସାଇ କହ ଭୃଗୁକୁଲକେତୂ ॥

ଦୋ. ରେ ନୃପ ବାଲକ କାଲବସ ବୋଲତ ତୋହି ନ ସଁମାର ॥
ଧନୁହୀ ସମ ତିପୁରାରି ଧନୁ ବିଦିତ ସକଲ ସଂସାର ॥ 271 ॥

ଲଖନ କହା ହଁସି ହମରେଂ ଜାନା। ସୁନହୁ ଦେଵ ସବ ଧନୁଷ ସମାନା ॥
କା ଛତି ଲାଭୁ ଜୂନ ଧନୁ ତୌରେଂ। ଦେଖା ରାମ ନୟନ କେ ଭୋରେମ୍ ॥
ଛୁଅତ ଟୂଟ ରଘୁପତିହୁ ନ ଦୋସୂ। ମୁନି ବିନୁ କାଜ କରିଅ କତ ରୋସୂ ।
ବୋଲେ ଚିତି ପରସୁ କୀ ଓରା। ରେ ସଠ ସୁନେହି ସୁଭାଉ ନ ମୋରା ॥
ବାଲକୁ ବୋଲି ବଧୁଁ ନହିଂ ତୋହୀ। କେଵଲ ମୁନି ଜଡ଼ ଜାନହି ମୋହୀ ॥
ବାଲ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଅତି କୋହୀ। ବିସ୍ଵ ବିଦିତ ଛତ୍ରିୟକୁଲ ଦ୍ରୋହୀ ॥
ଭୁଜବଲ ଭୂମି ଭୂପ ବିନୁ କୀନ୍ହୀ। ବିପୁଲ ବାର ମହିଦେଵନ୍ହ ଦୀନ୍ହୀ ॥
ସହସବାହୁ ଭୁଜ ଛେଦନିହାରା। ପରସୁ ବିଲୋକୁ ମହୀପକୁମାରା ॥

ଦୋ. ମାତୁ ପିତହି ଜନି ସୋଚବସ କରସି ମହୀସକିସୋର।
ଗର୍ଭନ୍ହ କେ ଅର୍ଭକ ଦଲନ ପରସୁ ମୋର ଅତି ଘୋର ॥ 272 ॥

ବିହସି ଲଖନୁ ବୋଲେ ମୃଦୁ ବାନୀ। ଅହୋ ମୁନୀସୁ ମହା ଭଟମାନୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ମୋହି ଦେଖାଵ କୁଠାରୂ। ଚହତ ଉଡ଼ଆଵନ ଫୂଁକି ପହାରୂ ॥
ଇହାଁ କୁମ୍ହଡ଼ବତିୟା କୌ ନାହୀଂ। ଜେ ତରଜନୀ ଦେଖି ମରି ଜାହୀମ୍ ॥
ଦେଖି କୁଠାରୁ ସରାସନ ବାନା। ମୈଂ କଛୁ କହା ସହିତ ଅଭିମାନା ॥
ଭୃଗୁସୁତ ସମୁଝି ଜନେଉ ବିଲୋକୀ। ଜୋ କଛୁ କହହୁ ସହୁଁ ରିସ ରୋକୀ ॥
ସୁର ମହିସୁର ହରିଜନ ଅରୁ ଗାଈ। ହମରେଂ କୁଲ ଇନ୍ହ ପର ନ ସୁରାଈ ॥
ବଧେଂ ପାପୁ ଅପକୀରତି ହାରେଂ। ମାରତହୂଁ ପା ପରିଅ ତୁମ୍ହାରେମ୍ ॥
କୋଟି କୁଲିସ ସମ ବଚନୁ ତୁମ୍ହାରା। ବ୍ୟର୍ଥ ଧରହୁ ଧନୁ ବାନ କୁଠାରା ॥

ଦୋ. ଜୋ ବିଲୋକି ଅନୁଚିତ କହେଉଁ ଛମହୁ ମହାମୁନି ଧୀର।
ସୁନି ସରୋଷ ଭୃଗୁବଂସମନି ବୋଲେ ଗିରା ଗଭୀର ॥ 273 ॥

କୌସିକ ସୁନହୁ ମଂଦ ୟହୁ ବାଲକୁ। କୁଟିଲ କାଲବସ ନିଜ କୁଲ ଘାଲକୁ ॥
ଭାନୁ ବଂସ ରାକେସ କଲଂକୂ। ନିପଟ ନିରଂକୁସ ଅବୁଧ ଅସଂକୂ ॥
କାଲ କଵଲୁ ହୋଇହି ଛନ ମାହୀଂ। କହୁଁ ପୁକାରି ଖୋରି ମୋହି ନାହୀମ୍ ॥
ତୁମ୍ହ ହଟକୁ ଜୌଂ ଚହହୁ ଉବାରା। କହି ପ୍ରତାପୁ ବଲୁ ରୋଷୁ ହମାରା ॥
ଲଖନ କହେଉ ମୁନି ସୁଜସ ତୁମ୍ହାରା। ତୁମ୍ହହି ଅଛତ କୋ ବରନୈ ପାରା ॥
ଅପନେ ମୁଁହ ତୁମ୍ହ ଆପନି କରନୀ। ବାର ଅନେକ ଭାଁତି ବହୁ ବରନୀ ॥
ନହିଂ ସଂତୋଷୁ ତ ପୁନି କଛୁ କହହୂ। ଜନି ରିସ ରୋକି ଦୁସହ ଦୁଖ ସହହୂ ॥
ବୀରବ୍ରତୀ ତୁମ୍ହ ଧୀର ଅଛୋଭା। ଗାରୀ ଦେତ ନ ପାଵହୁ ସୋଭା ॥

ଦୋ. ସୂର ସମର କରନୀ କରହିଂ କହି ନ ଜନାଵହିଂ ଆପୁ।
ବିଦ୍ୟମାନ ରନ ପାଇ ରିପୁ କାୟର କଥହିଂ ପ୍ରତାପୁ ॥ 274 ॥

ତୁମ୍ହ ତୌ କାଲୁ ହାଁକ ଜନୁ ଲାଵା। ବାର ବାର ମୋହି ଲାଗି ବୋଲାଵା ॥
ସୁନତ ଲଖନ କେ ବଚନ କଠୋରା। ପରସୁ ସୁଧାରି ଧରେଉ କର ଘୋରା ॥
ଅବ ଜନି ଦେଇ ଦୋସୁ ମୋହି ଲୋଗୂ। କଟୁବାଦୀ ବାଲକୁ ବଧଜୋଗୂ ॥
ବାଲ ବିଲୋକି ବହୁତ ମୈଂ ବାଁଚା। ଅବ ୟହୁ ମରନିହାର ଭା ସାଁଚା ॥
କୌସିକ କହା ଛମିଅ ଅପରାଧୂ। ବାଲ ଦୋଷ ଗୁନ ଗନହିଂ ନ ସାଧୂ ॥
ଖର କୁଠାର ମୈଂ ଅକରୁନ କୋହୀ। ଆଗେଂ ଅପରାଧୀ ଗୁରୁଦ୍ରୋହୀ ॥
ଉତର ଦେତ ଛୋଡ଼ଉଁ ବିନୁ ମାରେଂ। କେଵଲ କୌସିକ ସୀଲ ତୁମ୍ହାରେମ୍ ॥
ନ ତ ଏହି କାଟି କୁଠାର କଠୋରେଂ। ଗୁରହି ଉରିନ ହୋତେଉଁ ଶ୍ରମ ଥୋରେମ୍ ॥

ଦୋ. ଗାଧିସୂନୁ କହ ହୃଦୟଁ ହଁସି ମୁନିହି ହରିଅରି ସୂଝ।
ଅୟମୟ ଖାଁଡ ନ ଊଖମୟ ଅଜହୁଁ ନ ବୂଝ ଅବୂଝ ॥ 275 ॥

କହେଉ ଲଖନ ମୁନି ସୀଲୁ ତୁମ୍ହାରା। କୋ ନହି ଜାନ ବିଦିତ ସଂସାରା ॥
ମାତା ପିତହି ଉରିନ ଭେ ନୀକେଂ। ଗୁର ରିନୁ ରହା ସୋଚୁ ବଡ଼ ଜୀକେମ୍ ॥
ସୋ ଜନୁ ହମରେହି ମାଥେ କାଢ଼ଆ। ଦିନ ଚଲି ଗେ ବ୍ୟାଜ ବଡ଼ ବାଢ଼ଆ ॥
ଅବ ଆନିଅ ବ୍ୟଵହରିଆ ବୋଲୀ। ତୁରତ ଦେଉଁ ମୈଂ ଥୈଲୀ ଖୋଲୀ ॥
ସୁନି କଟୁ ବଚନ କୁଠାର ସୁଧାରା। ହାୟ ହାୟ ସବ ସଭା ପୁକାରା ॥
ଭୃଗୁବର ପରସୁ ଦେଖାଵହୁ ମୋହୀ। ବିପ୍ର ବିଚାରି ବଚୁଁ ନୃପଦ୍ରୋହୀ ॥
ମିଲେ ନ କବହୁଁ ସୁଭଟ ରନ ଗାଢ଼ଏ। ଦ୍ଵିଜ ଦେଵତା ଘରହି କେ ବାଢ଼ଏ ॥
ଅନୁଚିତ କହି ସବ ଲୋଗ ପୁକାରେ। ରଘୁପତି ସୟନହିଂ ଲଖନୁ ନେଵାରେ ॥

ଦୋ. ଲଖନ ଉତର ଆହୁତି ସରିସ ଭୃଗୁବର କୋପୁ କୃସାନୁ।
ବଢ଼ତ ଦେଖି ଜଲ ସମ ବଚନ ବୋଲେ ରଘୁକୁଲଭାନୁ ॥ 276 ॥

ନାଥ କରହୁ ବାଲକ ପର ଛୋହୂ। ସୂଧ ଦୂଧମୁଖ କରିଅ ନ କୋହୂ ॥
ଜୌଂ ପୈ ପ୍ରଭୁ ପ୍ରଭାଉ କଛୁ ଜାନା। ତୌ କି ବରାବରି କରତ ଅୟାନା ॥
ଜୌଂ ଲରିକା କଛୁ ଅଚଗରି କରହୀଂ। ଗୁର ପିତୁ ମାତୁ ମୋଦ ମନ ଭରହୀମ୍ ॥
କରିଅ କୃପା ସିସୁ ସେଵକ ଜାନୀ। ତୁମ୍ହ ସମ ସୀଲ ଧୀର ମୁନି ଗ୍ୟାନୀ ॥
ରାମ ବଚନ ସୁନି କଛୁକ ଜୁଡ଼ଆନେ। କହି କଛୁ ଲଖନୁ ବହୁରି ମୁସକାନେ ॥
ହଁସତ ଦେଖି ନଖ ସିଖ ରିସ ବ୍ୟାପୀ। ରାମ ତୋର ଭ୍ରାତା ବଡ଼ ପାପୀ ॥
ଗୌର ସରୀର ସ୍ୟାମ ମନ ମାହୀଂ। କାଲକୂଟମୁଖ ପୟମୁଖ ନାହୀମ୍ ॥
ସହଜ ଟେଢ଼ ଅନୁହରି ନ ତୋହୀ। ନୀଚୁ ମୀଚୁ ସମ ଦେଖ ନ ମୌହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଲଖନ କହେଉ ହଁସି ସୁନହୁ ମୁନି କ୍ରୋଧୁ ପାପ କର ମୂଲ।
ଜେହି ବସ ଜନ ଅନୁଚିତ କରହିଂ ଚରହିଂ ବିସ୍ଵ ପ୍ରତିକୂଲ ॥ 277 ॥

ମୈଂ ତୁମ୍ହାର ଅନୁଚର ମୁନିରାୟା। ପରିହରି କୋପୁ କରିଅ ଅବ ଦାୟା ॥
ଟୂଟ ଚାପ ନହିଂ ଜୁରହି ରିସାନେ। ବୈଠିଅ ହୋଇହିଂ ପାୟ ପିରାନେ ॥
ଜୌ ଅତି ପ୍ରିୟ ତୌ କରିଅ ଉପାଈ। ଜୋରିଅ କୌ ବଡ଼ ଗୁନୀ ବୋଲାଈ ॥
ବୋଲତ ଲଖନହିଂ ଜନକୁ ଡେରାହୀଂ। ମଷ୍ଟ କରହୁ ଅନୁଚିତ ଭଲ ନାହୀମ୍ ॥
ଥର ଥର କାପହିଂ ପୁର ନର ନାରୀ। ଛୋଟ କୁମାର ଖୋଟ ବଡ଼ ଭାରୀ ॥
ଭୃଗୁପତି ସୁନି ସୁନି ନିରଭୟ ବାନୀ। ରିସ ତନ ଜରି ହୋଇ ବଲ ହାନୀ ॥
ବୋଲେ ରାମହି ଦେଇ ନିହୋରା। ବଚୁଁ ବିଚାରି ବଂଧୁ ଲଘୁ ତୋରା ॥
ମନୁ ମଲୀନ ତନୁ ସୁଂଦର କୈସେଂ। ବିଷ ରସ ଭରା କନକ ଘଟୁ ଜୈସୈମ୍ ॥

ଦୋ. ସୁନି ଲଛିମନ ବିହସେ ବହୁରି ନୟନ ତରେରେ ରାମ।
ଗୁର ସମୀପ ଗଵନେ ସକୁଚି ପରିହରି ବାନୀ ବାମ ॥ 278 ॥

ଅତି ବିନୀତ ମୃଦୁ ସୀତଲ ବାନୀ। ବୋଲେ ରାମୁ ଜୋରି ଜୁଗ ପାନୀ ॥
ସୁନହୁ ନାଥ ତୁମ୍ହ ସହଜ ସୁଜାନା। ବାଲକ ବଚନୁ କରିଅ ନହିଂ କାନା ॥
ବରରୈ ବାଲକ ଏକୁ ସୁଭ୍AU। ଇନ୍ହହି ନ ସଂତ ବିଦୂଷହିଂ କ୍AU ॥
ତେହିଂ ନାହୀଂ କଛୁ କାଜ ବିଗାରା। ଅପରାଧୀ ମେଂ ନାଥ ତୁମ୍ହାରା ॥
କୃପା କୋପୁ ବଧୁ ବଁଧବ ଗୋସାଈଂ। ମୋ ପର କରିଅ ଦାସ କୀ ନାଈ ॥
କହିଅ ବେଗି ଜେହି ବିଧି ରିସ ଜାଈ। ମୁନିନାୟକ ସୋଇ କରୌଂ ଉପାଈ ॥
କହ ମୁନି ରାମ ଜାଇ ରିସ କୈସେଂ। ଅଜହୁଁ ଅନୁଜ ତଵ ଚିତଵ ଅନୈସେମ୍ ॥
ଏହି କେ କଂଠ କୁଠାରୁ ନ ଦୀନ୍ହା। ତୌ ମୈଂ କାହ କୋପୁ କରି କୀନ୍ହା ॥

ଦୋ. ଗର୍ଭ ସ୍ତ୍ରଵହିଂ ଅଵନିପ ରଵନି ସୁନି କୁଠାର ଗତି ଘୋର।
ପରସୁ ଅଛତ ଦେଖୁଁ ଜିଅତ ବୈରୀ ଭୂପକିସୋର ॥ 279 ॥

ବହି ନ ହାଥୁ ଦହି ରିସ ଛାତୀ। ଭା କୁଠାରୁ କୁଂଠିତ ନୃପଘାତୀ ॥
ଭୟୁ ବାମ ବିଧି ଫିରେଉ ସୁଭ୍AU। ମୋରେ ହୃଦୟଁ କୃପା କସି କ୍AU ॥
ଆଜୁ ଦୟା ଦୁଖୁ ଦୁସହ ସହାଵା। ସୁନି ସୌମିତ୍ର ବିହସି ସିରୁ ନାଵା ॥
ବାଉ କୃପା ମୂରତି ଅନୁକୂଲା। ବୋଲତ ବଚନ ଝରତ ଜନୁ ଫୂଲା ॥
ଜୌଂ ପୈ କୃପାଁ ଜରିହିଂ ମୁନି ଗାତା। କ୍ରୋଧ ଭେଁ ତନୁ ରାଖ ବିଧାତା ॥
ଦେଖୁ ଜନକ ହଠି ବାଲକ ଏହୂ। କୀନ୍ହ ଚହତ ଜଡ଼ ଜମପୁର ଗେହୂ ॥
ବେଗି କରହୁ କିନ ଆଁଖିନ୍ହ ଓଟା। ଦେଖତ ଛୋଟ ଖୋଟ ନୃପ ଢୋଟା ॥
ବିହସେ ଲଖନୁ କହା ମନ ମାହୀଂ। ମୂଦେଂ ଆଁଖି କତହୁଁ କୌ ନାହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ପରସୁରାମୁ ତବ ରାମ ପ୍ରତି ବୋଲେ ଉର ଅତି କ୍ରୋଧୁ।
ସଂଭୁ ସରାସନୁ ତୋରି ସଠ କରସି ହମାର ପ୍ରବୋଧୁ ॥ 280 ॥

ବଂଧୁ କହି କଟୁ ସଂମତ ତୋରେଂ। ତୂ ଛଲ ବିନୟ କରସି କର ଜୋରେମ୍ ॥
କରୁ ପରିତୋଷୁ ମୋର ସଂଗ୍ରାମା। ନାହିଂ ତ ଛାଡ଼ କହାଉବ ରାମା ॥
ଛଲୁ ତଜି କରହି ସମରୁ ସିଵଦ୍ରୋହୀ। ବଂଧୁ ସହିତ ନ ତ ମାରୁଁ ତୋହୀ ॥
ଭୃଗୁପତି ବକହିଂ କୁଠାର ଉଠାଏଁ। ମନ ମୁସକାହିଂ ରାମୁ ସିର ନାଏଁ ॥
ଗୁନହ ଲଖନ କର ହମ ପର ରୋଷୂ। କତହୁଁ ସୁଧାଇହୁ ତେ ବଡ଼ ଦୋଷୂ ॥
ଟେଢ଼ ଜାନି ସବ ବଂଦି କାହୂ। ବକ୍ର ଚଂଦ୍ରମହି ଗ୍ରସି ନ ରାହୂ ॥
ରାମ କହେଉ ରିସ ତଜିଅ ମୁନୀସା। କର କୁଠାରୁ ଆଗେଂ ୟହ ସୀସା ॥
ଜେଂହିଂ ରିସ ଜାଇ କରିଅ ସୋଇ ସ୍ଵାମୀ। ମୋହି ଜାନି ଆପନ ଅନୁଗାମୀ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁହି ସେଵକହି ସମରୁ କସ ତଜହୁ ବିପ୍ରବର ରୋସୁ।
ବେଷୁ ବିଲୋକେଂ କହେସି କଛୁ ବାଲକହୂ ନହିଂ ଦୋସୁ ॥ 281 ॥

ଦେଖି କୁଠାର ବାନ ଧନୁ ଧାରୀ। ଭୈ ଲରିକହି ରିସ ବୀରୁ ବିଚାରୀ ॥
ନାମୁ ଜାନ ପୈ ତୁମ୍ହହି ନ ଚୀନ୍ହା। ବଂସ ସୁଭାୟଁ ଉତରୁ ତେଂହିଂ ଦୀନ୍ହା ॥
ଜୌଂ ତୁମ୍ହ ଔତେହୁ ମୁନି କୀ ନାଈଂ। ପଦ ରଜ ସିର ସିସୁ ଧରତ ଗୋସାଈମ୍ ॥
ଛମହୁ ଚୂକ ଅନଜାନତ କେରୀ। ଚହିଅ ବିପ୍ର ଉର କୃପା ଘନେରୀ ॥
ହମହି ତୁମ୍ହହି ସରିବରି କସି ନାଥା ॥ କହହୁ ନ କହାଁ ଚରନ କହଁ ମାଥା ॥
ରାମ ମାତ୍ର ଲଘୁ ନାମ ହମାରା। ପରସୁ ସହିତ ବଡ଼ ନାମ ତୋହାରା ॥
ଦେଵ ଏକୁ ଗୁନୁ ଧନୁଷ ହମାରେଂ। ନଵ ଗୁନ ପରମ ପୁନୀତ ତୁମ୍ହାରେମ୍ ॥
ସବ ପ୍ରକାର ହମ ତୁମ୍ହ ସନ ହାରେ। ଛମହୁ ବିପ୍ର ଅପରାଧ ହମାରେ ॥

ଦୋ. ବାର ବାର ମୁନି ବିପ୍ରବର କହା ରାମ ସନ ରାମ।
ବୋଲେ ଭୃଗୁପତି ସରୁଷ ହସି ତହୂଁ ବଂଧୁ ସମ ବାମ ॥ 282 ॥

ନିପଟହିଂ ଦ୍ଵିଜ କରି ଜାନହି ମୋହୀ। ମୈଂ ଜସ ବିପ୍ର ସୁନାଵୁଁ ତୋହୀ ॥
ଚାପ ସ୍ତ୍ରୁଵା ସର ଆହୁତି ଜାନୂ। କୋପ ମୋର ଅତି ଘୋର କୃସାନୁ ॥
ସମିଧି ସେନ ଚତୁରଂଗ ସୁହାଈ। ମହା ମହୀପ ଭେ ପସୁ ଆଈ ॥
ମୈ ଏହି ପରସୁ କାଟି ବଲି ଦୀନ୍ହେ। ସମର ଜଗ୍ୟ ଜପ କୋଟିନ୍ହ କୀନ୍ହେ ॥
ମୋର ପ୍ରଭାଉ ବିଦିତ ନହିଂ ତୋରେଂ। ବୋଲସି ନିଦରି ବିପ୍ର କେ ଭୋରେମ୍ ॥
ଭଂଜେଉ ଚାପୁ ଦାପୁ ବଡ଼ ବାଢ଼ଆ। ଅହମିତି ମନହୁଁ ଜୀତି ଜଗୁ ଠାଢ଼ଆ ॥
ରାମ କହା ମୁନି କହହୁ ବିଚାରୀ। ରିସ ଅତି ବଡ଼ଇ ଲଘୁ ଚୂକ ହମାରୀ ॥
ଛୁଅତହିଂ ଟୂଟ ପିନାକ ପୁରାନା। ମୈଂ କହି ହେତୁ କରୌଂ ଅଭିମାନା ॥

ଦୋ. ଜୌଂ ହମ ନିଦରହିଂ ବିପ୍ର ବଦି ସତ୍ୟ ସୁନହୁ ଭୃଗୁନାଥ।
ତୌ ଅସ କୋ ଜଗ ସୁଭଟୁ ଜେହି ଭୟ ବସ ନାଵହିଂ ମାଥ ॥ 283 ॥

ଦେଵ ଦନୁଜ ଭୂପତି ଭଟ ନାନା। ସମବଲ ଅଧିକ ହୌ ବଲଵାନା ॥
ଜୌଂ ରନ ହମହି ପଚାରୈ କୋଊ। ଲରହିଂ ସୁଖେନ କାଲୁ କିନ ହୋଊ ॥
ଛତ୍ରିୟ ତନୁ ଧରି ସମର ସକାନା। କୁଲ କଲଂକୁ ତେହିଂ ପାଵଁର ଆନା ॥
କହୁଁ ସୁଭାଉ ନ କୁଲହି ପ୍ରସଂସୀ। କାଲହୁ ଡରହିଂ ନ ରନ ରଘୁବଂସୀ ॥
ବିପ୍ରବଂସ କୈ ଅସି ପ୍ରଭୁତାଈ। ଅଭୟ ହୋଇ ଜୋ ତୁମ୍ହହି ଡେରାଈ ॥
ସୁନୁ ମୃଦୁ ଗୂଢ଼ ବଚନ ରଘୁପତି କେ। ଉଘରେ ପଟଲ ପରସୁଧର ମତି କେ ॥
ରାମ ରମାପତି କର ଧନୁ ଲେହୂ। ଖୈଂଚହୁ ମିଟୈ ମୋର ସଂଦେହୂ ॥
ଦେତ ଚାପୁ ଆପୁହିଂ ଚଲି ଗୟୂ। ପରସୁରାମ ମନ ବିସମୟ ଭୟୂ ॥

ଦୋ. ଜାନା ରାମ ପ୍ରଭାଉ ତବ ପୁଲକ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲିତ ଗାତ।
ଜୋରି ପାନି ବୋଲେ ବଚନ ହ୍ଦୟଁ ନ ପ୍ରେମୁ ଅମାତ ॥ 284 ॥

ଜୟ ରଘୁବଂସ ବନଜ ବନ ଭାନୂ। ଗହନ ଦନୁଜ କୁଲ ଦହନ କୃସାନୁ ॥
ଜୟ ସୁର ବିପ୍ର ଧେନୁ ହିତକାରୀ। ଜୟ ମଦ ମୋହ କୋହ ଭ୍ରମ ହାରୀ ॥
ବିନୟ ସୀଲ କରୁନା ଗୁନ ସାଗର। ଜୟତି ବଚନ ରଚନା ଅତି ନାଗର ॥
ସେଵକ ସୁଖଦ ସୁଭଗ ସବ ଅଂଗା। ଜୟ ସରୀର ଛବି କୋଟି ଅନଂଗା ॥
କରୌଂ କାହ ମୁଖ ଏକ ପ୍ରସଂସା। ଜୟ ମହେସ ମନ ମାନସ ହଂସା ॥
ଅନୁଚିତ ବହୁତ କହେଉଁ ଅଗ୍ୟାତା। ଛମହୁ ଛମାମଂଦିର ଦୌ ଭ୍ରାତା ॥
କହି ଜୟ ଜୟ ଜୟ ରଘୁକୁଲକେତୂ। ଭୃଗୁପତି ଗେ ବନହି ତପ ହେତୂ ॥
ଅପଭୟଁ କୁଟିଲ ମହୀପ ଡେରାନେ। ଜହଁ ତହଁ କାୟର ଗଵଁହିଂ ପରାନେ ॥

ଦୋ. ଦେଵନ୍ହ ଦୀନ୍ହୀଂ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ପ୍ରଭୁ ପର ବରଷହିଂ ଫୂଲ।
ହରଷେ ପୁର ନର ନାରି ସବ ମିଟୀ ମୋହମୟ ସୂଲ ॥ 285 ॥

ଅତି ଗହଗହେ ବାଜନେ ବାଜେ। ସବହିଂ ମନୋହର ମଂଗଲ ସାଜେ ॥
ଜୂଥ ଜୂଥ ମିଲି ସୁମୁଖ ସୁନୟନୀଂ। କରହିଂ ଗାନ କଲ କୋକିଲବୟନୀ ॥
ସୁଖୁ ବିଦେହ କର ବରନି ନ ଜାଈ। ଜନ୍ମଦରିଦ୍ର ମନହୁଁ ନିଧି ପାଈ ॥
ଗତ ତ୍ରାସ ଭି ସୀୟ ସୁଖାରୀ। ଜନୁ ବିଧୁ ଉଦୟଁ ଚକୋରକୁମାରୀ ॥
ଜନକ କୀନ୍ହ କୌସିକହି ପ୍ରନାମା। ପ୍ରଭୁ ପ୍ରସାଦ ଧନୁ ଭଂଜେଉ ରାମା ॥
ମୋହି କୃତକୃତ୍ୟ କୀନ୍ହ ଦୁହୁଁ ଭାଈଂ। ଅବ ଜୋ ଉଚିତ ସୋ କହିଅ ଗୋସାଈ ॥
କହ ମୁନି ସୁନୁ ନରନାଥ ପ୍ରବୀନା। ରହା ବିବାହୁ ଚାପ ଆଧୀନା ॥
ଟୂଟତହୀଂ ଧନୁ ଭୟୁ ବିବାହୂ। ସୁର ନର ନାଗ ବିଦିତ ସବ କାହୁ ॥

ଦୋ. ତଦପି ଜାଇ ତୁମ୍ହ କରହୁ ଅବ ଜଥା ବଂସ ବ୍ୟଵହାରୁ।
ବୂଝି ବିପ୍ର କୁଲବୃଦ୍ଧ ଗୁର ବେଦ ବିଦିତ ଆଚାରୁ ॥ 286 ॥

ଦୂତ ଅଵଧପୁର ପଠଵହୁ ଜାଈ। ଆନହିଂ ନୃପ ଦସରଥହି ବୋଲାଈ ॥
ମୁଦିତ ରାଉ କହି ଭଲେହିଂ କୃପାଲା। ପଠେ ଦୂତ ବୋଲି ତେହି କାଲା ॥
ବହୁରି ମହାଜନ ସକଲ ବୋଲାଏ। ଆଇ ସବନ୍ହି ସାଦର ସିର ନାଏ ॥
ହାଟ ବାଟ ମଂଦିର ସୁରବାସା। ନଗରୁ ସଁଵାରହୁ ଚାରିହୁଁ ପାସା ॥
ହରଷି ଚଲେ ନିଜ ନିଜ ଗୃହ ଆଏ। ପୁନି ପରିଚାରକ ବୋଲି ପଠାଏ ॥
ରଚହୁ ବିଚିତ୍ର ବିତାନ ବନାଈ। ସିର ଧରି ବଚନ ଚଲେ ସଚୁ ପାଈ ॥
ପଠେ ବୋଲି ଗୁନୀ ତିନ୍ହ ନାନା। ଜେ ବିତାନ ବିଧି କୁସଲ ସୁଜାନା ॥
ବିଧିହି ବଂଦି ତିନ୍ହ କୀନ୍ହ ଅରଂଭା। ବିରଚେ କନକ କଦଲି କେ ଖଂଭା ॥

ଦୋ. ହରିତ ମନିନ୍ହ କେ ପତ୍ର ଫଲ ପଦୁମରାଗ କେ ଫୂଲ।
ରଚନା ଦେଖି ବିଚିତ୍ର ଅତି ମନୁ ବିରଂଚି କର ଭୂଲ ॥ 287 ॥

ବେନି ହରିତ ମନିମୟ ସବ କୀନ୍ହେ। ସରଲ ସପରବ ପରହିଂ ନହିଂ ଚୀନ୍ହେ ॥
କନକ କଲିତ ଅହିବେଲ ବନାଈ। ଲଖି ନହି ପରି ସପରନ ସୁହାଈ ॥
ତେହି କେ ରଚି ପଚି ବଂଧ ବନାଏ। ବିଚ ବିଚ ମୁକତା ଦାମ ସୁହାଏ ॥
ମାନିକ ମରକତ କୁଲିସ ପିରୋଜା। ଚୀରି କୋରି ପଚି ରଚେ ସରୋଜା ॥
କିଏ ଭୃଂଗ ବହୁରଂଗ ବିହଂଗା। ଗୁଂଜହିଂ କୂଜହିଂ ପଵନ ପ୍ରସଂଗା ॥
ସୁର ପ୍ରତିମା ଖଂଭନ ଗଢ଼ଈ କାଢ଼ଈ। ମଂଗଲ ଦ୍ରବ୍ୟ ଲିଏଁ ସବ ଠାଢ଼ଈ ॥
ଚୌଂକେଂ ଭାଁତି ଅନେକ ପୁରାଈଂ। ସିଂଧୁର ମନିମୟ ସହଜ ସୁହାଈ ॥

ଦୋ. ସୌରଭ ପଲ୍ଲଵ ସୁଭଗ ସୁଠି କିଏ ନୀଲମନି କୋରି ॥
ହେମ ବୌର ମରକତ ଘଵରି ଲସତ ପାଟମୟ ଡୋରି ॥ 288 ॥

ରଚେ ରୁଚିର ବର ବଂଦନିବାରେ। ମନହୁଁ ମନୋଭଵଁ ଫଂଦ ସଁଵାରେ ॥
ମଂଗଲ କଲସ ଅନେକ ବନାଏ। ଧ୍ଵଜ ପତାକ ପଟ ଚମର ସୁହାଏ ॥
ଦୀପ ମନୋହର ମନିମୟ ନାନା। ଜାଇ ନ ବରନି ବିଚିତ୍ର ବିତାନା ॥
ଜେହିଂ ମଂଡପ ଦୁଲହିନି ବୈଦେହୀ। ସୋ ବରନୈ ଅସି ମତି କବି କେହୀ ॥
ଦୂଲହୁ ରାମୁ ରୂପ ଗୁନ ସାଗର। ସୋ ବିତାନୁ ତିହୁଁ ଲୋକ ଉଜାଗର ॥
ଜନକ ଭଵନ କୈ ସୌଭା ଜୈସୀ। ଗୃହ ଗୃହ ପ୍ରତି ପୁର ଦେଖିଅ ତୈସୀ ॥
ଜେହିଂ ତେରହୁତି ତେହି ସମୟ ନିହାରୀ। ତେହି ଲଘୁ ଲଗହିଂ ଭୁଵନ ଦସ ଚାରୀ ॥
ଜୋ ସଂପଦା ନୀଚ ଗୃହ ସୋହା। ସୋ ବିଲୋକି ସୁରନାୟକ ମୋହା ॥

ଦୋ. ବସି ନଗର ଜେହି ଲଚ୍ଛ କରି କପଟ ନାରି ବର ବେଷୁ ॥
ତେହି ପୁର କୈ ସୋଭା କହତ ସକୁଚହିଂ ସାରଦ ସେଷୁ ॥ 289 ॥

ପହୁଁଚେ ଦୂତ ରାମ ପୁର ପାଵନ। ହରଷେ ନଗର ବିଲୋକି ସୁହାଵନ ॥
ଭୂପ ଦ୍ଵାର ତିନ୍ହ ଖବରି ଜନାଈ। ଦସରଥ ନୃପ ସୁନି ଲିଏ ବୋଲାଈ ॥
କରି ପ୍ରନାମୁ ତିନ୍ହ ପାତୀ ଦୀନ୍ହୀ। ମୁଦିତ ମହୀପ ଆପୁ ଉଠି ଲୀନ୍ହୀ ॥
ବାରି ବିଲୋଚନ ବାଚତ ପାଁତୀ। ପୁଲକ ଗାତ ଆଈ ଭରି ଛାତୀ ॥
ରାମୁ ଲଖନୁ ଉର କର ବର ଚୀଠୀ। ରହି ଗେ କହତ ନ ଖାଟୀ ମୀଠୀ ॥
ପୁନି ଧରି ଧୀର ପତ୍ରିକା ବାଁଚୀ। ହରଷୀ ସଭା ବାତ ସୁନି ସାଁଚୀ ॥
ଖେଲତ ରହେ ତହାଁ ସୁଧି ପାଈ। ଆଏ ଭରତୁ ସହିତ ହିତ ଭାଈ ॥
ପୂଛତ ଅତି ସନେହଁ ସକୁଚାଈ। ତାତ କହାଁ ତେଂ ପାତୀ ଆଈ ॥

ଦୋ. କୁସଲ ପ୍ରାନପ୍ରିୟ ବଂଧୁ ଦୌ ଅହହିଂ କହହୁ କେହିଂ ଦେସ।
ସୁନି ସନେହ ସାନେ ବଚନ ବାଚୀ ବହୁରି ନରେସ ॥ 290 ॥

ସୁନି ପାତୀ ପୁଲକେ ଦୌ ଭ୍ରାତା। ଅଧିକ ସନେହୁ ସମାତ ନ ଗାତା ॥
ପ୍ରୀତି ପୁନୀତ ଭରତ କୈ ଦେଖୀ। ସକଲ ସଭାଁ ସୁଖୁ ଲହେଉ ବିସେଷୀ ॥
ତବ ନୃପ ଦୂତ ନିକଟ ବୈଠାରେ। ମଧୁର ମନୋହର ବଚନ ଉଚାରେ ॥
ଭୈୟା କହହୁ କୁସଲ ଦୌ ବାରେ। ତୁମ୍ହ ନୀକେଂ ନିଜ ନୟନ ନିହାରେ ॥
ସ୍ୟାମଲ ଗୌର ଧରେଂ ଧନୁ ଭାଥା। ବୟ କିସୋର କୌସିକ ମୁନି ସାଥା ॥
ପହିଚାନହୁ ତୁମ୍ହ କହହୁ ସୁଭ୍AU। ପ୍ରେମ ବିବସ ପୁନି ପୁନି କହ ର୍AU ॥
ଜା ଦିନ ତେଂ ମୁନି ଗେ ଲଵାଈ। ତବ ତେଂ ଆଜୁ ସାଁଚି ସୁଧି ପାଈ ॥
କହହୁ ବିଦେହ କଵନ ବିଧି ଜାନେ। ସୁନି ପ୍ରିୟ ବଚନ ଦୂତ ମୁସକାନେ ॥

ଦୋ. ସୁନହୁ ମହୀପତି ମୁକୁଟ ମନି ତୁମ୍ହ ସମ ଧନ୍ୟ ନ କୌ।
ରାମୁ ଲଖନୁ ଜିନ୍ହ କେ ତନୟ ବିସ୍ଵ ବିଭୂଷନ ଦୌ ॥ 291 ॥

ପୂଛନ ଜୋଗୁ ନ ତନୟ ତୁମ୍ହାରେ। ପୁରୁଷସିଂଘ ତିହୁ ପୁର ଉଜିଆରେ ॥
ଜିନ୍ହ କେ ଜସ ପ୍ରତାପ କେଂ ଆଗେ। ସସି ମଲୀନ ରବି ସୀତଲ ଲାଗେ ॥
ତିନ୍ହ କହଁ କହିଅ ନାଥ କିମି ଚୀନ୍ହେ। ଦେଖିଅ ରବି କି ଦୀପ କର ଲୀନ୍ହେ ॥
ସୀୟ ସ୍ଵୟଂବର ଭୂପ ଅନେକା। ସମିଟେ ସୁଭଟ ଏକ ତେଂ ଏକା ॥
ସଂଭୁ ସରାସନୁ କାହୁଁ ନ ଟାରା। ହାରେ ସକଲ ବୀର ବରିଆରା ॥
ତୀନି ଲୋକ ମହଁ ଜେ ଭଟମାନୀ। ସଭ କୈ ସକତି ସଂଭୁ ଧନୁ ଭାନୀ ॥
ସକି ଉଠାଇ ସରାସୁର ମେରୂ। ସୌ ହିୟଁ ହାରି ଗୟୁ କରି ଫେରୂ ॥
ଜେହି କୌତୁକ ସିଵସୈଲୁ ଉଠାଵା। ସୌ ତେହି ସଭାଁ ପରାଭୁ ପାଵା ॥

ଦୋ. ତହାଁ ରାମ ରଘୁବଂସ ମନି ସୁନିଅ ମହା ମହିପାଲ।
ଭଂଜେଉ ଚାପ ପ୍ରୟାସ ବିନୁ ଜିମି ଗଜ ପଂକଜ ନାଲ ॥ 292 ॥

ସୁନି ସରୋଷ ଭୃଗୁନାୟକୁ ଆଏ। ବହୁତ ଭାଁତି ତିନ୍ହ ଆଁଖି ଦେଖାଏ ॥
ଦେଖି ରାମ ବଲୁ ନିଜ ଧନୁ ଦୀନ୍ହା। କରି ବହୁ ବିନୟ ଗଵନୁ ବନ କୀନ୍ହା ॥
ରାଜନ ରାମୁ ଅତୁଲବଲ ଜୈସେଂ। ତେଜ ନିଧାନ ଲଖନୁ ପୁନି ତୈସେମ୍ ॥
କଂପହି ଭୂପ ବିଲୋକତ ଜାକେଂ। ଜିମି ଗଜ ହରି କିସୋର କେ ତାକେମ୍ ॥
ଦେଵ ଦେଖି ତଵ ବାଲକ ଦୋଊ। ଅବ ନ ଆଁଖି ତର ଆଵତ କୋଊ ॥
ଦୂତ ବଚନ ରଚନା ପ୍ରିୟ ଲାଗୀ। ପ୍ରେମ ପ୍ରତାପ ବୀର ରସ ପାଗୀ ॥
ସଭା ସମେତ ରାଉ ଅନୁରାଗେ। ଦୂତନ୍ହ ଦେନ ନିଛାଵରି ଲାଗେ ॥
କହି ଅନୀତି ତେ ମୂଦହିଂ କାନା। ଧରମୁ ବିଚାରି ସବହିଂ ସୁଖ ମାନା ॥

ଦୋ. ତବ ଉଠି ଭୂପ ବସିଷ୍ଠ କହୁଁ ଦୀନ୍ହି ପତ୍ରିକା ଜାଇ।
କଥା ସୁନାଈ ଗୁରହି ସବ ସାଦର ଦୂତ ବୋଲାଇ ॥ 293 ॥

ସୁନି ବୋଲେ ଗୁର ଅତି ସୁଖୁ ପାଈ। ପୁନ୍ୟ ପୁରୁଷ କହୁଁ ମହି ସୁଖ ଛାଈ ॥
ଜିମି ସରିତା ସାଗର ମହୁଁ ଜାହୀଂ। ଜଦ୍ୟପି ତାହି କାମନା ନାହୀମ୍ ॥
ତିମି ସୁଖ ସଂପତି ବିନହିଂ ବୋଲାଏଁ। ଧରମସୀଲ ପହିଂ ଜାହିଂ ସୁଭାଏଁ ॥
ତୁମ୍ହ ଗୁର ବିପ୍ର ଧେନୁ ସୁର ସେବୀ। ତସି ପୁନୀତ କୌସଲ୍ୟା ଦେବୀ ॥
ସୁକୃତୀ ତୁମ୍ହ ସମାନ ଜଗ ମାହୀଂ। ଭୟୁ ନ ହୈ କୌ ହୋନେଉ ନାହୀମ୍ ॥
ତୁମ୍ହ ତେ ଅଧିକ ପୁନ୍ୟ ବଡ଼ କାକେଂ। ରାଜନ ରାମ ସରିସ ସୁତ ଜାକେମ୍ ॥
ବୀର ବିନୀତ ଧରମ ବ୍ରତ ଧାରୀ। ଗୁନ ସାଗର ବର ବାଲକ ଚାରୀ ॥
ତୁମ୍ହ କହୁଁ ସର୍ବ କାଲ କଲ୍ୟାନା। ସଜହୁ ବରାତ ବଜାଇ ନିସାନା ॥

ଦୋ. ଚଲହୁ ବେଗି ସୁନି ଗୁର ବଚନ ଭଲେହିଂ ନାଥ ସିରୁ ନାଇ।
ଭୂପତି ଗଵନେ ଭଵନ ତବ ଦୂତନ୍ହ ବାସୁ ଦେଵାଇ ॥ 294 ॥

ରାଜା ସବୁ ରନିଵାସ ବୋଲାଈ। ଜନକ ପତ୍ରିକା ବାଚି ସୁନାଈ ॥
ସୁନି ସଂଦେସୁ ସକଲ ହରଷାନୀଂ। ଅପର କଥା ସବ ଭୂପ ବଖାନୀମ୍ ॥
ପ୍ରେମ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲିତ ରାଜହିଂ ରାନୀ। ମନହୁଁ ସିଖିନି ସୁନି ବାରିଦ ବନୀ ॥
ମୁଦିତ ଅସୀସ ଦେହିଂ ଗୁରୁ ନାରୀଂ। ଅତି ଆନଂଦ ମଗନ ମହତାରୀମ୍ ॥
ଲେହିଂ ପରସ୍ପର ଅତି ପ୍ରିୟ ପାତୀ। ହୃଦୟଁ ଲଗାଇ ଜୁଡ଼ଆଵହିଂ ଛାତୀ ॥
ରାମ ଲଖନ କୈ କୀରତି କରନୀ। ବାରହିଂ ବାର ଭୂପବର ବରନୀ ॥
ମୁନି ପ୍ରସାଦୁ କହି ଦ୍ଵାର ସିଧାଏ। ରାନିନ୍ହ ତବ ମହିଦେଵ ବୋଲାଏ ॥
ଦିଏ ଦାନ ଆନଂଦ ସମେତା। ଚଲେ ବିପ୍ରବର ଆସିଷ ଦେତା ॥

ସୋ. ଜାଚକ ଲିଏ ହଁକାରି ଦୀନ୍ହି ନିଛାଵରି କୋଟି ବିଧି।
ଚିରୁ ଜୀଵହୁଁ ସୁତ ଚାରି ଚକ୍ରବର୍ତି ଦସରତ୍ଥ କେ ॥ 295 ॥

କହତ ଚଲେ ପହିରେଂ ପଟ ନାନା। ହରଷି ହନେ ଗହଗହେ ନିସାନା ॥
ସମାଚାର ସବ ଲୋଗନ୍ହ ପାଏ। ଲାଗେ ଘର ଘର ହୋନେ ବଧାଏ ॥
ଭୁଵନ ଚାରି ଦସ ଭରା ଉଛାହୂ। ଜନକସୁତା ରଘୁବୀର ବିଆହୂ ॥
ସୁନି ସୁଭ କଥା ଲୋଗ ଅନୁରାଗେ। ମଗ ଗୃହ ଗଲୀଂ ସଁଵାରନ ଲାଗେ ॥
ଜଦ୍ୟପି ଅଵଧ ସଦୈଵ ସୁହାଵନି। ରାମ ପୁରୀ ମଂଗଲମୟ ପାଵନି ॥
ତଦପି ପ୍ରୀତି କୈ ପ୍ରୀତି ସୁହାଈ। ମଂଗଲ ରଚନା ରଚୀ ବନାଈ ॥
ଧ୍ଵଜ ପତାକ ପଟ ଚାମର ଚାରୁ। ଛାଵା ପରମ ବିଚିତ୍ର ବଜାରୂ ॥
କନକ କଲସ ତୋରନ ମନି ଜାଲା। ହରଦ ଦୂବ ଦଧି ଅଚ୍ଛତ ମାଲା ॥

ଦୋ. ମଂଗଲମୟ ନିଜ ନିଜ ଭଵନ ଲୋଗନ୍ହ ରଚେ ବନାଇ।
ବୀଥୀଂ ସୀଚୀଂ ଚତୁରସମ ଚୌକେଂ ଚାରୁ ପୁରାଇ ॥ 296 ॥

ଜହଁ ତହଁ ଜୂଥ ଜୂଥ ମିଲି ଭାମିନି। ସଜି ନଵ ସପ୍ତ ସକଲ ଦୁତି ଦାମିନି ॥
ବିଧୁବଦନୀଂ ମୃଗ ସାଵକ ଲୋଚନି। ନିଜ ସରୁପ ରତି ମାନୁ ବିମୋଚନି ॥
ଗାଵହିଂ ମଂଗଲ ମଂଜୁଲ ବାନୀଂ। ସୁନିକଲ ରଵ କଲକଂଠି ଲଜାନୀମ୍ ॥
ଭୂପ ଭଵନ କିମି ଜାଇ ବଖାନା। ବିସ୍ଵ ବିମୋହନ ରଚେଉ ବିତାନା ॥
ମଂଗଲ ଦ୍ରବ୍ୟ ମନୋହର ନାନା। ରାଜତ ବାଜତ ବିପୁଲ ନିସାନା ॥
କତହୁଁ ବିରିଦ ବଂଦୀ ଉଚ୍ଚରହୀଂ। କତହୁଁ ବେଦ ଧୁନି ଭୂସୁର କରହୀମ୍ ॥
ଗାଵହିଂ ସୁଂଦରି ମଂଗଲ ଗୀତା। ଲୈ ଲୈ ନାମୁ ରାମୁ ଅରୁ ସୀତା ॥
ବହୁତ ଉଛାହୁ ଭଵନୁ ଅତି ଥୋରା। ମାନହୁଁ ଉମଗି ଚଲା ଚହୁ ଓରା ॥

ଦୋ. ସୋଭା ଦସରଥ ଭଵନ କି କୋ କବି ବରନୈ ପାର।
ଜହାଁ ସକଲ ସୁର ସୀସ ମନି ରାମ ଲୀନ୍ହ ଅଵତାର ॥ 297 ॥

ଭୂପ ଭରତ ପୁନି ଲିଏ ବୋଲାଈ। ହୟ ଗୟ ସ୍ୟଂଦନ ସାଜହୁ ଜାଈ ॥
ଚଲହୁ ବେଗି ରଘୁବୀର ବରାତା। ସୁନତ ପୁଲକ ପୂରେ ଦୌ ଭ୍ରାତା ॥
ଭରତ ସକଲ ସାହନୀ ବୋଲାଏ। ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହ ମୁଦିତ ଉଠି ଧାଏ ॥
ରଚି ରୁଚି ଜୀନ ତୁରଗ ତିନ୍ହ ସାଜେ। ବରନ ବରନ ବର ବାଜି ବିରାଜେ ॥
ସୁଭଗ ସକଲ ସୁଠି ଚଂଚଲ କରନୀ। ଅୟ ଇଵ ଜରତ ଧରତ ପଗ ଧରନୀ ॥
ନାନା ଜାତି ନ ଜାହିଂ ବଖାନେ। ନିଦରି ପଵନୁ ଜନୁ ଚହତ ଉଡ଼ଆନେ ॥
ତିନ୍ହ ସବ ଛୟଲ ଭେ ଅସଵାରା। ଭରତ ସରିସ ବୟ ରାଜକୁମାରା ॥
ସବ ସୁଂଦର ସବ ଭୂଷନଧାରୀ। କର ସର ଚାପ ତୂନ କଟି ଭାରୀ ॥

ଦୋ. ଛରେ ଛବୀଲେ ଛୟଲ ସବ ସୂର ସୁଜାନ ନବୀନ।
ଜୁଗ ପଦଚର ଅସଵାର ପ୍ରତି ଜେ ଅସିକଲା ପ୍ରବୀନ ॥ 298 ॥

ବାଁଧେ ବିରଦ ବୀର ରନ ଗାଢ଼ଏ। ନିକସି ଭେ ପୁର ବାହେର ଠାଢ଼ଏ ॥
ଫେରହିଂ ଚତୁର ତୁରଗ ଗତି ନାନା। ହରଷହିଂ ସୁନି ସୁନି ପଵନ ନିସାନା ॥
ରଥ ସାରଥିନ୍ହ ବିଚିତ୍ର ବନାଏ। ଧ୍ଵଜ ପତାକ ମନି ଭୂଷନ ଲାଏ ॥
ଚଵଁର ଚାରୁ କିଂକିନ ଧୁନି କରହୀ। ଭାନୁ ଜାନ ସୋଭା ଅପହରହୀମ୍ ॥
ସାଵଁକରନ ଅଗନିତ ହୟ ହୋତେ। ତେ ତିନ୍ହ ରଥନ୍ହ ସାରଥିନ୍ହ ଜୋତେ ॥
ସୁଂଦର ସକଲ ଅଲଂକୃତ ସୋହେ। ଜିନ୍ହହି ବିଲୋକତ ମୁନି ମନ ମୋହେ ॥
ଜେ ଜଲ ଚଲହିଂ ଥଲହି କୀ ନାଈ। ଟାପ ନ ବୂଡ଼ ବେଗ ଅଧିକାଈ ॥
ଅସ୍ତ୍ର ସସ୍ତ୍ର ସବୁ ସାଜୁ ବନାଈ। ରଥୀ ସାରଥିନ୍ହ ଲିଏ ବୋଲାଈ ॥

ଦୋ. ଚଢ଼ଇ ଚଢ଼ଇ ରଥ ବାହେର ନଗର ଲାଗୀ ଜୁରନ ବରାତ।
ହୋତ ସଗୁନ ସୁଂଦର ସବହି ଜୋ ଜେହି କାରଜ ଜାତ ॥ 299 ॥

କଲିତ କରିବରନ୍ହି ପରୀଂ ଅଁବାରୀଂ। କହି ନ ଜାହିଂ ଜେହି ଭାଁତି ସଁଵାରୀମ୍ ॥
ଚଲେ ମତ୍ତଗଜ ଘଂଟ ବିରାଜୀ। ମନହୁଁ ସୁଭଗ ସାଵନ ଘନ ରାଜୀ ॥
ବାହନ ଅପର ଅନେକ ବିଧାନା। ସିବିକା ସୁଭଗ ସୁଖାସନ ଜାନା ॥
ତିନ୍ହ ଚଢ଼ଇ ଚଲେ ବିପ୍ରବର ଵୃଂଦା। ଜନୁ ତନୁ ଧରେଂ ସକଲ ଶ୍ରୁତି ଛଂଦା ॥
ମାଗଧ ସୂତ ବଂଦି ଗୁନଗାୟକ। ଚଲେ ଜାନ ଚଢ଼ଇ ଜୋ ଜେହି ଲାୟକ ॥
ବେସର ଊଁଟ ବୃଷଭ ବହୁ ଜାତୀ। ଚଲେ ବସ୍ତୁ ଭରି ଅଗନିତ ଭାଁତୀ ॥
କୋଟିନ୍ହ କାଁଵରି ଚଲେ କହାରା। ବିବିଧ ବସ୍ତୁ କୋ ବରନୈ ପାରା ॥
ଚଲେ ସକଲ ସେଵକ ସମୁଦାଈ। ନିଜ ନିଜ ସାଜୁ ସମାଜୁ ବନାଈ ॥

ଦୋ. ସବ କେଂ ଉର ନିର୍ଭର ହରଷୁ ପୂରିତ ପୁଲକ ସରୀର।
କବହିଂ ଦେଖିବେ ନୟନ ଭରି ରାମୁ ଲଖନୂ ଦୌ ବୀର ॥ 300 ॥

ଗରଜହିଂ ଗଜ ଘଂଟା ଧୁନି ଘୋରା। ରଥ ରଵ ବାଜି ହିଂସ ଚହୁ ଓରା ॥
ନିଦରି ଘନହି ଘୁର୍ମ୍ମରହିଂ ନିସାନା। ନିଜ ପରାଇ କଛୁ ସୁନିଅ ନ କାନା ॥
ମହା ଭୀର ଭୂପତି କେ ଦ୍ଵାରେଂ। ରଜ ହୋଇ ଜାଇ ପଷାନ ପବାରେମ୍ ॥
ଚଢ଼ଈ ଅଟାରିନ୍ହ ଦେଖହିଂ ନାରୀଂ। ଲିଁଏଁ ଆରତୀ ମଂଗଲ ଥାରୀ ॥
ଗାଵହିଂ ଗୀତ ମନୋହର ନାନା। ଅତି ଆନଂଦୁ ନ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ତବ ସୁମଂତ୍ର ଦୁଇ ସ୍ପଂଦନ ସାଜୀ। ଜୋତେ ରବି ହୟ ନିଂଦକ ବାଜୀ ॥
ଦୌ ରଥ ରୁଚିର ଭୂପ ପହିଂ ଆନେ। ନହିଂ ସାରଦ ପହିଂ ଜାହିଂ ବଖାନେ ॥
ରାଜ ସମାଜୁ ଏକ ରଥ ସାଜା। ଦୂସର ତେଜ ପୁଂଜ ଅତି ଭ୍ରାଜା ॥

ଦୋ. ତେହିଂ ରଥ ରୁଚିର ବସିଷ୍ଠ କହୁଁ ହରଷି ଚଢ଼ଆଇ ନରେସୁ।
ଆପୁ ଚଢ଼ଏଉ ସ୍ପଂଦନ ସୁମିରି ହର ଗୁର ଗୌରି ଗନେସୁ ॥ 301 ॥

ସହିତ ବସିଷ୍ଠ ସୋହ ନୃପ କୈସେଂ। ସୁର ଗୁର ସଂଗ ପୁରଂଦର ଜୈସେମ୍ ॥
କରି କୁଲ ରୀତି ବେଦ ବିଧି ର୍AU। ଦେଖି ସବହି ସବ ଭାଁତି ବନ୍AU ॥
ସୁମିରି ରାମୁ ଗୁର ଆୟସୁ ପାଈ। ଚଲେ ମହୀପତି ସଂଖ ବଜାଈ ॥
ହରଷେ ବିବୁଧ ବିଲୋକି ବରାତା। ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁମଂଗଲ ଦାତା ॥
ଭୟୁ କୋଲାହଲ ହୟ ଗୟ ଗାଜେ। ବ୍ୟୋମ ବରାତ ବାଜନେ ବାଜେ ॥
ସୁର ନର ନାରି ସୁମଂଗଲ ଗାଈ। ସରସ ରାଗ ବାଜହିଂ ସହନାଈ ॥
ଘଂଟ ଘଂଟି ଧୁନି ବରନି ନ ଜାହୀଂ। ସରଵ କରହିଂ ପାଇକ ଫହରାହୀମ୍ ॥
କରହିଂ ବିଦୂଷକ କୌତୁକ ନାନା। ହାସ କୁସଲ କଲ ଗାନ ସୁଜାନା ।

ଦୋ. ତୁରଗ ନଚାଵହିଂ କୁଁଅର ବର ଅକନି ମୃଦଂଗ ନିସାନ ॥
ନାଗର ନଟ ଚିତଵହିଂ ଚକିତ ଡଗହିଂ ନ ତାଲ ବଁଧାନ ॥ 302 ॥

ବନି ନ ବରନତ ବନୀ ବରାତା। ହୋହିଂ ସଗୁନ ସୁଂଦର ସୁଭଦାତା ॥
ଚାରା ଚାଷୁ ବାମ ଦିସି ଲେଈ। ମନହୁଁ ସକଲ ମଂଗଲ କହି ଦେଈ ॥
ଦାହିନ କାଗ ସୁଖେତ ସୁହାଵା। ନକୁଲ ଦରସୁ ସବ କାହୂଁ ପାଵା ॥
ସାନୁକୂଲ ବହ ତ୍ରିବିଧ ବୟାରୀ। ସଘଟ ସଵାଲ ଆଵ ବର ନାରୀ ॥
ଲୋଵା ଫିରି ଫିରି ଦରସୁ ଦେଖାଵା। ସୁରଭୀ ସନମୁଖ ସିସୁହି ପିଆଵା ॥
ମୃଗମାଲା ଫିରି ଦାହିନି ଆଈ। ମଂଗଲ ଗନ ଜନୁ ଦୀନ୍ହି ଦେଖାଈ ॥
ଛେମକରୀ କହ ଛେମ ବିସେଷୀ। ସ୍ୟାମା ବାମ ସୁତରୁ ପର ଦେଖୀ ॥
ସନମୁଖ ଆୟୁ ଦଧି ଅରୁ ମୀନା। କର ପୁସ୍ତକ ଦୁଇ ବିପ୍ର ପ୍ରବୀନା ॥

ଦୋ. ମଂଗଲମୟ କଲ୍ୟାନମୟ ଅଭିମତ ଫଲ ଦାତାର।
ଜନୁ ସବ ସାଚେ ହୋନ ହିତ ଭେ ସଗୁନ ଏକ ବାର ॥ 303 ॥

ମଂଗଲ ସଗୁନ ସୁଗମ ସବ ତାକେଂ। ସଗୁନ ବ୍ରହ୍ମ ସୁଂଦର ସୁତ ଜାକେମ୍ ॥
ରାମ ସରିସ ବରୁ ଦୁଲହିନି ସୀତା। ସମଧୀ ଦସରଥୁ ଜନକୁ ପୁନୀତା ॥
ସୁନି ଅସ ବ୍ୟାହୁ ସଗୁନ ସବ ନାଚେ। ଅବ କୀନ୍ହେ ବିରଂଚି ହମ ସାଁଚେ ॥
ଏହି ବିଧି କୀନ୍ହ ବରାତ ପୟାନା। ହୟ ଗୟ ଗାଜହିଂ ହନେ ନିସାନା ॥
ଆଵତ ଜାନି ଭାନୁକୁଲ କେତୂ। ସରିତନ୍ହି ଜନକ ବଁଧାଏ ସେତୂ ॥
ବୀଚ ବୀଚ ବର ବାସ ବନାଏ। ସୁରପୁର ସରିସ ସଂପଦା ଛାଏ ॥
ଅସନ ସୟନ ବର ବସନ ସୁହାଏ। ପାଵହିଂ ସବ ନିଜ ନିଜ ମନ ଭାଏ ॥
ନିତ ନୂତନ ସୁଖ ଲଖି ଅନୁକୂଲେ। ସକଲ ବରାତିନ୍ହ ମଂଦିର ଭୂଲେ ॥

ଦୋ. ଆଵତ ଜାନି ବରାତ ବର ସୁନି ଗହଗହେ ନିସାନ।
ସଜି ଗଜ ରଥ ପଦଚର ତୁରଗ ଲେନ ଚଲେ ଅଗଵାନ ॥ 304 ॥

ମାସପାରାୟଣ,ଦସଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
କନକ କଲସ ଭରି କୋପର ଥାରା। ଭାଜନ ଲଲିତ ଅନେକ ପ୍ରକାରା ॥
ଭରେ ସୁଧାସମ ସବ ପକଵାନେ। ନାନା ଭାଁତି ନ ଜାହିଂ ବଖାନେ ॥
ଫଲ ଅନେକ ବର ବସ୍ତୁ ସୁହାଈଂ। ହରଷି ଭେଂଟ ହିତ ଭୂପ ପଠାଈମ୍ ॥
ଭୂଷନ ବସନ ମହାମନି ନାନା। ଖଗ ମୃଗ ହୟ ଗୟ ବହୁବିଧି ଜାନା ॥
ମଂଗଲ ସଗୁନ ସୁଗଂଧ ସୁହାଏ। ବହୁତ ଭାଁତି ମହିପାଲ ପଠାଏ ॥
ଦଧି ଚିଉରା ଉପହାର ଅପାରା। ଭରି ଭରି କାଁଵରି ଚଲେ କହାରା ॥
ଅଗଵାନନ୍ହ ଜବ ଦୀଖି ବରାତା।ଉର ଆନଂଦୁ ପୁଲକ ଭର ଗାତା ॥
ଦେଖି ବନାଵ ସହିତ ଅଗଵାନା। ମୁଦିତ ବରାତିନ୍ହ ହନେ ନିସାନା ॥

ଦୋ. ହରଷି ପରସପର ମିଲନ ହିତ କଛୁକ ଚଲେ ବଗମେଲ।
ଜନୁ ଆନଂଦ ସମୁଦ୍ର ଦୁଇ ମିଲତ ବିହାଇ ସୁବେଲ ॥ 305 ॥

ବରଷି ସୁମନ ସୁର ସୁଂଦରି ଗାଵହିଂ। ମୁଦିତ ଦେଵ ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବଜାଵହିମ୍ ॥
ବସ୍ତୁ ସକଲ ରାଖୀଂ ନୃପ ଆଗେଂ। ବିନୟ କୀନ୍ହ ତିନ୍ହ ଅତି ଅନୁରାଗେମ୍ ॥
ପ୍ରେମ ସମେତ ରାୟଁ ସବୁ ଲୀନ୍ହା। ଭୈ ବକସୀସ ଜାଚକନ୍ହି ଦୀନ୍ହା ॥
କରି ପୂଜା ମାନ୍ୟତା ବଡ଼ଆଈ। ଜନଵାସେ କହୁଁ ଚଲେ ଲଵାଈ ॥
ବସନ ବିଚିତ୍ର ପାଁଵଡ଼ଏ ପରହୀଂ। ଦେଖି ଧନହୁ ଧନ ମଦୁ ପରିହରହୀମ୍ ॥
ଅତି ସୁଂଦର ଦୀନ୍ହେଉ ଜନଵାସା। ଜହଁ ସବ କହୁଁ ସବ ଭାଁତି ସୁପାସା ॥
ଜାନୀ ସିୟଁ ବରାତ ପୁର ଆଈ। କଛୁ ନିଜ ମହିମା ପ୍ରଗଟି ଜନାଈ ॥
ହୃଦୟଁ ସୁମିରି ସବ ସିଦ୍ଧି ବୋଲାଈ। ଭୂପ ପହୁନୀ କରନ ପଠାଈ ॥

ଦୋ. ସିଧି ସବ ସିୟ ଆୟସୁ ଅକନି ଗୀଂ ଜହାଁ ଜନଵାସ।
ଲିଏଁ ସଂପଦା ସକଲ ସୁଖ ସୁରପୁର ଭୋଗ ବିଲାସ ॥ 306 ॥

ନିଜ ନିଜ ବାସ ବିଲୋକି ବରାତୀ। ସୁର ସୁଖ ସକଲ ସୁଲଭ ସବ ଭାଁତୀ ॥
ବିଭଵ ଭେଦ କଛୁ କୌ ନ ଜାନା। ସକଲ ଜନକ କର କରହିଂ ବଖାନା ॥
ସିୟ ମହିମା ରଘୁନାୟକ ଜାନୀ। ହରଷେ ହୃଦୟଁ ହେତୁ ପହିଚାନୀ ॥
ପିତୁ ଆଗମନୁ ସୁନତ ଦୌ ଭାଈ। ହୃଦୟଁ ନ ଅତି ଆନଂଦୁ ଅମାଈ ॥
ସକୁଚନ୍ହ କହି ନ ସକତ ଗୁରୁ ପାହୀଂ। ପିତୁ ଦରସନ ଲାଲଚୁ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ର ବିନୟ ବଡ଼ଇ ଦେଖୀ। ଉପଜା ଉର ସଂତୋଷୁ ବିସେଷୀ ॥
ହରଷି ବଂଧୁ ଦୌ ହୃଦୟଁ ଲଗାଏ। ପୁଲକ ଅଂଗ ଅଂବକ ଜଲ ଛାଏ ॥
ଚଲେ ଜହାଁ ଦସରଥୁ ଜନଵାସେ। ମନହୁଁ ସରୋବର ତକେଉ ପିଆସେ ॥

ଦୋ. ଭୂପ ବିଲୋକେ ଜବହିଂ ମୁନି ଆଵତ ସୁତନ୍ହ ସମେତ।
ଉଠେ ହରଷି ସୁଖସିଂଧୁ ମହୁଁ ଚଲେ ଥାହ ସୀ ଲେତ ॥ 307 ॥

ମୁନିହି ଦଂଡଵତ କୀନ୍ହ ମହୀସା। ବାର ବାର ପଦ ରଜ ଧରି ସୀସା ॥
କୌସିକ ରାଉ ଲିୟେ ଉର ଲାଈ। କହି ଅସୀସ ପୂଛୀ କୁସଲାଈ ॥
ପୁନି ଦଂଡଵତ କରତ ଦୌ ଭାଈ। ଦେଖି ନୃପତି ଉର ସୁଖୁ ନ ସମାଈ ॥
ସୁତ ହିୟଁ ଲାଇ ଦୁସହ ଦୁଖ ମେଟେ। ମୃତକ ସରୀର ପ୍ରାନ ଜନୁ ଭେଂଟେ ॥
ପୁନି ବସିଷ୍ଠ ପଦ ସିର ତିନ୍ହ ନାଏ। ପ୍ରେମ ମୁଦିତ ମୁନିବର ଉର ଲାଏ ॥
ବିପ୍ର ବୃଂଦ ବଂଦେ ଦୁହୁଁ ଭାଈଂ। ମନ ଭାଵତୀ ଅସୀସେଂ ପାଈମ୍ ॥
ଭରତ ସହାନୁଜ କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମା। ଲିଏ ଉଠାଇ ଲାଇ ଉର ରାମା ॥
ହରଷେ ଲଖନ ଦେଖି ଦୌ ଭ୍ରାତା। ମିଲେ ପ୍ରେମ ପରିପୂରିତ ଗାତା ॥

ଦୋ. ପୁରଜନ ପରିଜନ ଜାତିଜନ ଜାଚକ ମଂତ୍ରୀ ମୀତ।
ମିଲେ ଜଥାବିଧି ସବହି ପ୍ରଭୁ ପରମ କୃପାଲ ବିନୀତ ॥ 308 ॥

ରାମହି ଦେଖି ବରାତ ଜୁଡ଼ଆନୀ। ପ୍ରୀତି କି ରୀତି ନ ଜାତି ବଖାନୀ ॥
ନୃପ ସମୀପ ସୋହହିଂ ସୁତ ଚାରୀ। ଜନୁ ଧନ ଧରମାଦିକ ତନୁଧାରୀ ॥
ସୁତନ୍ହ ସମେତ ଦସରଥହି ଦେଖୀ। ମୁଦିତ ନଗର ନର ନାରି ବିସେଷୀ ॥
ସୁମନ ବରିସି ସୁର ହନହିଂ ନିସାନା। ନାକନଟୀଂ ନାଚହିଂ କରି ଗାନା ॥
ସତାନଂଦ ଅରୁ ବିପ୍ର ସଚିଵ ଗନ। ମାଗଧ ସୂତ ବିଦୁଷ ବଂଦୀଜନ ॥
ସହିତ ବରାତ ରାଉ ସନମାନା। ଆୟସୁ ମାଗି ଫିରେ ଅଗଵାନା ॥
ପ୍ରଥମ ବରାତ ଲଗନ ତେଂ ଆଈ। ତାତେଂ ପୁର ପ୍ରମୋଦୁ ଅଧିକାଈ ॥
ବ୍ରହ୍ମାନଂଦୁ ଲୋଗ ସବ ଲହହୀଂ। ବଢ଼ହୁଁ ଦିଵସ ନିସି ବିଧି ସନ କହହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ରାମୁ ସୀୟ ସୋଭା ଅଵଧି ସୁକୃତ ଅଵଧି ଦୌ ରାଜ।
ଜହଁ ଜହଁ ପୁରଜନ କହହିଂ ଅସ ମିଲି ନର ନାରି ସମାଜ ॥ ।309 ॥

ଜନକ ସୁକୃତ ମୂରତି ବୈଦେହୀ। ଦସରଥ ସୁକୃତ ରାମୁ ଧରେଂ ଦେହୀ ॥
ଇନ୍ହ ସମ କାଁହୁ ନ ସିଵ ଅଵରାଧେ। କାହିଁ ନ ଇନ୍ହ ସମାନ ଫଲ ଲାଧେ ॥
ଇନ୍ହ ସମ କୌ ନ ଭୟୁ ଜଗ ମାହୀଂ। ହୈ ନହିଂ କତହୂଁ ହୋନେଉ ନାହୀମ୍ ॥
ହମ ସବ ସକଲ ସୁକୃତ କୈ ରାସୀ। ଭେ ଜଗ ଜନମି ଜନକପୁର ବାସୀ ॥
ଜିନ୍ହ ଜାନକୀ ରାମ ଛବି ଦେଖୀ। କୋ ସୁକୃତୀ ହମ ସରିସ ବିସେଷୀ ॥
ପୁନି ଦେଖବ ରଘୁବୀର ବିଆହୂ। ଲେବ ଭଲୀ ବିଧି ଲୋଚନ ଲାହୂ ॥
କହହିଂ ପରସପର କୋକିଲବୟନୀଂ। ଏହି ବିଆହଁ ବଡ଼ ଲାଭୁ ସୁନୟନୀମ୍ ॥
ବଡ଼ଏଂ ଭାଗ ବିଧି ବାତ ବନାଈ। ନୟନ ଅତିଥି ହୋଇହହିଂ ଦୌ ଭାଈ ॥

ଦୋ. ବାରହିଂ ବାର ସନେହ ବସ ଜନକ ବୋଲାଉବ ସୀୟ।
ଲେନ ଆଇହହିଂ ବଂଧୁ ଦୌ କୋଟି କାମ କମନୀୟ ॥ 310 ॥

ବିବିଧ ଭାଁତି ହୋଇହି ପହୁନାଈ। ପ୍ରିୟ ନ କାହି ଅସ ସାସୁର ମାଈ ॥
ତବ ତବ ରାମ ଲଖନହି ନିହାରୀ। ହୋଇହହିଂ ସବ ପୁର ଲୋଗ ସୁଖାରୀ ॥
ସଖି ଜସ ରାମ ଲଖନକର ଜୋଟା। ତୈସେଇ ଭୂପ ସଂଗ ଦୁଇ ଢୋଟା ॥
ସ୍ୟାମ ଗୌର ସବ ଅଂଗ ସୁହାଏ। ତେ ସବ କହହିଂ ଦେଖି ଜେ ଆଏ ॥
କହା ଏକ ମୈଂ ଆଜୁ ନିହାରେ। ଜନୁ ବିରଂଚି ନିଜ ହାଥ ସଁଵାରେ ॥
ଭରତୁ ରାମହୀ କୀ ଅନୁହାରୀ। ସହସା ଲଖି ନ ସକହିଂ ନର ନାରୀ ॥
ଲଖନୁ ସତ୍ରୁସୂଦନୁ ଏକରୂପା। ନଖ ସିଖ ତେ ସବ ଅଂଗ ଅନୂପା ॥
ମନ ଭାଵହିଂ ମୁଖ ବରନି ନ ଜାହୀଂ। ଉପମା କହୁଁ ତ୍ରିଭୁଵନ କୌ ନାହୀମ୍ ॥

ଛଂ. ଉପମା ନ କୌ କହ ଦାସ ତୁଲସୀ କତହୁଁ କବି କୋବିଦ କହୈଂ।
ବଲ ବିନୟ ବିଦ୍ୟା ସୀଲ ସୋଭା ସିଂଧୁ ଇନ୍ହ ସେ ଏଇ ଅହୈମ୍ ॥
ପୁର ନାରି ସକଲ ପସାରି ଅଂଚଲ ବିଧିହି ବଚନ ସୁନାଵହୀମ୍ ॥
ବ୍ୟାହିଅହୁଁ ଚାରିଉ ଭାଇ ଏହିଂ ପୁର ହମ ସୁମଂଗଲ ଗାଵହୀମ୍ ॥

ସୋ. କହହିଂ ପରସ୍ପର ନାରି ବାରି ବିଲୋଚନ ପୁଲକ ତନ।
ସଖି ସବୁ କରବ ପୁରାରି ପୁନ୍ୟ ପୟୋନିଧି ଭୂପ ଦୌ ॥ 311 ॥

ଏହି ବିଧି ସକଲ ମନୋରଥ କରହୀଂ। ଆନଁଦ ଉମଗି ଉମଗି ଉର ଭରହୀମ୍ ॥
ଜେ ନୃପ ସୀୟ ସ୍ଵୟଂବର ଆଏ। ଦେଖି ବଂଧୁ ସବ ତିନ୍ହ ସୁଖ ପାଏ ॥
କହତ ରାମ ଜସୁ ବିସଦ ବିସାଲା। ନିଜ ନିଜ ଭଵନ ଗେ ମହିପାଲା ॥
ଗେ ବୀତି କୁଛ ଦିନ ଏହି ଭାଁତୀ। ପ୍ରମୁଦିତ ପୁରଜନ ସକଲ ବରାତୀ ॥
ମଂଗଲ ମୂଲ ଲଗନ ଦିନୁ ଆଵା। ହିମ ରିତୁ ଅଗହନୁ ମାସୁ ସୁହାଵା ॥
ଗ୍ରହ ତିଥି ନଖତୁ ଜୋଗୁ ବର ବାରୂ। ଲଗନ ସୋଧି ବିଧି କୀନ୍ହ ବିଚାରୂ ॥
ପଠୈ ଦୀନ୍ହି ନାରଦ ସନ ସୋଈ। ଗନୀ ଜନକ କେ ଗନକନ୍ହ ଜୋଈ ॥
ସୁନୀ ସକଲ ଲୋଗନ୍ହ ୟହ ବାତା। କହହିଂ ଜୋତିଷୀ ଆହିଂ ବିଧାତା ॥

ଦୋ. ଧେନୁଧୂରି ବେଲା ବିମଲ ସକଲ ସୁମଂଗଲ ମୂଲ।
ବିପ୍ରନ୍ହ କହେଉ ବିଦେହ ସନ ଜାନି ସଗୁନ ଅନୁକୁଲ ॥ 312 ॥

ଉପରୋହିତହି କହେଉ ନରନାହା। ଅବ ବିଲଂବ କର କାରନୁ କାହା ॥
ସତାନଂଦ ତବ ସଚିଵ ବୋଲାଏ। ମଂଗଲ ସକଲ ସାଜି ସବ ଲ୍ୟାଏ ॥
ସଂଖ ନିସାନ ପନଵ ବହୁ ବାଜେ। ମଂଗଲ କଲସ ସଗୁନ ସୁଭ ସାଜେ ॥
ସୁଭଗ ସୁଆସିନି ଗାଵହିଂ ଗୀତା। କରହିଂ ବେଦ ଧୁନି ବିପ୍ର ପୁନୀତା ॥
ଲେନ ଚଲେ ସାଦର ଏହି ଭାଁତୀ। ଗେ ଜହାଁ ଜନଵାସ ବରାତୀ ॥
କୋସଲପତି କର ଦେଖି ସମାଜୂ। ଅତି ଲଘୁ ଲାଗ ତିନ୍ହହି ସୁରରାଜୂ ॥
ଭୟୁ ସମୁ ଅବ ଧାରିଅ ପ୍AU। ୟହ ସୁନି ପରା ନିସାନହିଂ ଘ୍AU ॥
ଗୁରହି ପୂଛି କରି କୁଲ ବିଧି ରାଜା। ଚଲେ ସଂଗ ମୁନି ସାଧୁ ସମାଜା ॥

ଦୋ. ଭାଗ୍ୟ ବିଭଵ ଅଵଧେସ କର ଦେଖି ଦେଵ ବ୍ରହ୍ମାଦି।
ଲଗେ ସରାହନ ସହସ ମୁଖ ଜାନି ଜନମ ନିଜ ବାଦି ॥ 313 ॥

ସୁରନ୍ହ ସୁମଂଗଲ ଅଵସରୁ ଜାନା। ବରଷହିଂ ସୁମନ ବଜାଇ ନିସାନା ॥
ସିଵ ବ୍ରହ୍ମାଦିକ ବିବୁଧ ବରୂଥା। ଚଢ଼ଏ ବିମାନନ୍ହି ନାନା ଜୂଥା ॥
ପ୍ରେମ ପୁଲକ ତନ ହୃଦୟଁ ଉଛାହୂ। ଚଲେ ବିଲୋକନ ରାମ ବିଆହୂ ॥
ଦେଖି ଜନକପୁରୁ ସୁର ଅନୁରାଗେ। ନିଜ ନିଜ ଲୋକ ସବହିଂ ଲଘୁ ଲାଗେ ॥
ଚିତଵହିଂ ଚକିତ ବିଚିତ୍ର ବିତାନା। ରଚନା ସକଲ ଅଲୌକିକ ନାନା ॥
ନଗର ନାରି ନର ରୂପ ନିଧାନା। ସୁଘର ସୁଧରମ ସୁସୀଲ ସୁଜାନା ॥
ତିନ୍ହହି ଦେଖି ସବ ସୁର ସୁରନାରୀଂ। ଭେ ନଖତ ଜନୁ ବିଧୁ ଉଜିଆରୀମ୍ ॥
ବିଧିହି ଭୟହ ଆଚରଜୁ ବିସେଷୀ। ନିଜ କରନୀ କଛୁ କତହୁଁ ନ ଦେଖୀ ॥

ଦୋ. ସିଵଁ ସମୁଝାଏ ଦେଵ ସବ ଜନି ଆଚରଜ ଭୁଲାହୁ।
ହୃଦୟଁ ବିଚାରହୁ ଧୀର ଧରି ସିୟ ରଘୁବୀର ବିଆହୁ ॥ 314 ॥

ଜିନ୍ହ କର ନାମୁ ଲେତ ଜଗ ମାହୀଂ। ସକଲ ଅମଂଗଲ ମୂଲ ନସାହୀମ୍ ॥
କରତଲ ହୋହିଂ ପଦାରଥ ଚାରୀ। ତେଇ ସିୟ ରାମୁ କହେଉ କାମାରୀ ॥
ଏହି ବିଧି ସଂଭୁ ସୁରନ୍ହ ସମୁଝାଵା। ପୁନି ଆଗେଂ ବର ବସହ ଚଲାଵା ॥
ଦେଵନ୍ହ ଦେଖେ ଦସରଥୁ ଜାତା। ମହାମୋଦ ମନ ପୁଲକିତ ଗାତା ॥
ସାଧୁ ସମାଜ ସଂଗ ମହିଦେଵା। ଜନୁ ତନୁ ଧରେଂ କରହିଂ ସୁଖ ସେଵା ॥
ସୋହତ ସାଥ ସୁଭଗ ସୁତ ଚାରୀ। ଜନୁ ଅପବରଗ ସକଲ ତନୁଧାରୀ ॥
ମରକତ କନକ ବରନ ବର ଜୋରୀ। ଦେଖି ସୁରନ୍ହ ଭୈ ପ୍ରୀତି ନ ଥୋରୀ ॥
ପୁନି ରାମହି ବିଲୋକି ହିୟଁ ହରଷେ। ନୃପହି ସରାହି ସୁମନ ତିନ୍ହ ବରଷେ ॥

ଦୋ. ରାମ ରୂପୁ ନଖ ସିଖ ସୁଭଗ ବାରହିଂ ବାର ନିହାରି।
ପୁଲକ ଗାତ ଲୋଚନ ସଜଲ ଉମା ସମେତ ପୁରାରି ॥ 315 ॥

କେକି କଂଠ ଦୁତି ସ୍ୟାମଲ ଅଂଗା। ତଡ଼ଇତ ବିନିଂଦକ ବସନ ସୁରଂଗା ॥
ବ୍ୟାହ ବିଭୂଷନ ବିବିଧ ବନାଏ। ମଂଗଲ ସବ ସବ ଭାଁତି ସୁହାଏ ॥
ସରଦ ବିମଲ ବିଧୁ ବଦନୁ ସୁହାଵନ। ନୟନ ନଵଲ ରାଜୀଵ ଲଜାଵନ ॥
ସକଲ ଅଲୌକିକ ସୁଂଦରତାଈ। କହି ନ ଜାଇ ମନହୀଂ ମନ ଭାଈ ॥
ବଂଧୁ ମନୋହର ସୋହହିଂ ସଂଗା। ଜାତ ନଚାଵତ ଚପଲ ତୁରଂଗା ॥
ରାଜକୁଅଁର ବର ବାଜି ଦେଖାଵହିଂ। ବଂସ ପ୍ରସଂସକ ବିରିଦ ସୁନାଵହିମ୍ ॥
ଜେହି ତୁରଂଗ ପର ରାମୁ ବିରାଜେ। ଗତି ବିଲୋକି ଖଗନାୟକୁ ଲାଜେ ॥
କହି ନ ଜାଇ ସବ ଭାଁତି ସୁହାଵା। ବାଜି ବେଷୁ ଜନୁ କାମ ବନାଵା ॥

ଛଂ. ଜନୁ ବାଜି ବେଷୁ ବନାଇ ମନସିଜୁ ରାମ ହିତ ଅତି ସୋହୀ।
ଆପନେଂ ବୟ ବଲ ରୂପ ଗୁନ ଗତି ସକଲ ଭୁଵନ ବିମୋହୀ ॥
ଜଗମଗତ ଜୀନୁ ଜରାଵ ଜୋତି ସୁମୋତି ମନି ମାନିକ ଲଗେ।
କିଂକିନି ଲଲାମ ଲଗାମୁ ଲଲିତ ବିଲୋକି ସୁର ନର ମୁନି ଠଗେ ॥

ଦୋ. ପ୍ରଭୁ ମନସହିଂ ଲୟଲୀନ ମନୁ ଚଲତ ବାଜି ଛବି ପାଵ।
ଭୂଷିତ ଉଡ଼ଗନ ତଡ଼ଇତ ଘନୁ ଜନୁ ବର ବରହି ନଚାଵ ॥ 316 ॥

ଜେହିଂ ବର ବାଜି ରାମୁ ଅସଵାରା। ତେହି ସାରଦୁ ନ ବରନୈ ପାରା ॥
ସଂକରୁ ରାମ ରୂପ ଅନୁରାଗେ। ନୟନ ପଂଚଦସ ଅତି ପ୍ରିୟ ଲାଗେ ॥
ହରି ହିତ ସହିତ ରାମୁ ଜବ ଜୋହେ। ରମା ସମେତ ରମାପତି ମୋହେ ॥
ନିରଖି ରାମ ଛବି ବିଧି ହରଷାନେ। ଆଠି ନୟନ ଜାନି ପଛିତାନେ ॥
ସୁର ସେନପ ଉର ବହୁତ ଉଛାହୂ। ବିଧି ତେ ଡେଵଢ଼ ଲୋଚନ ଲାହୂ ॥
ରାମହି ଚିତଵ ସୁରେସ ସୁଜାନା। ଗୌତମ ଶ୍ରାପୁ ପରମ ହିତ ମାନା ॥
ଦେଵ ସକଲ ସୁରପତିହି ସିହାହୀଂ। ଆଜୁ ପୁରଂଦର ସମ କୌ ନାହୀମ୍ ॥
ମୁଦିତ ଦେଵଗନ ରାମହି ଦେଖୀ। ନୃପସମାଜ ଦୁହୁଁ ହରଷୁ ବିସେଷୀ ॥

ଛଂ. ଅତି ହରଷୁ ରାଜସମାଜ ଦୁହୁ ଦିସି ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବାଜହିଂ ଘନୀ।
ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁର ହରଷି କହି ଜୟ ଜୟତି ଜୟ ରଘୁକୁଲମନୀ ॥
ଏହି ଭାଁତି ଜାନି ବରାତ ଆଵତ ବାଜନେ ବହୁ ବାଜହୀଂ।
ରାନି ସୁଆସିନି ବୋଲି ପରିଛନି ହେତୁ ମଂଗଲ ସାଜହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ସଜି ଆରତୀ ଅନେକ ବିଧି ମଂଗଲ ସକଲ ସଁଵାରି।
ଚଲୀଂ ମୁଦିତ ପରିଛନି କରନ ଗଜଗାମିନି ବର ନାରି ॥ 317 ॥

ବିଧୁବଦନୀଂ ସବ ସବ ମୃଗଲୋଚନି। ସବ ନିଜ ତନ ଛବି ରତି ମଦୁ ମୋଚନି ॥
ପହିରେଂ ବରନ ବରନ ବର ଚୀରା। ସକଲ ବିଭୂଷନ ସଜେଂ ସରୀରା ॥
ସକଲ ସୁମଂଗଲ ଅଂଗ ବନାଏଁ। କରହିଂ ଗାନ କଲକଂଠି ଲଜାଏଁ ॥
କଂକନ କିଂକିନି ନୂପୁର ବାଜହିଂ। ଚାଲି ବିଲୋକି କାମ ଗଜ ଲାଜହିମ୍ ॥
ବାଜହିଂ ବାଜନେ ବିବିଧ ପ୍ରକାରା। ନଭ ଅରୁ ନଗର ସୁମଂଗଲଚାରା ॥
ସଚୀ ସାରଦା ରମା ଭଵାନୀ। ଜେ ସୁରତିୟ ସୁଚି ସହଜ ସୟାନୀ ॥
କପଟ ନାରି ବର ବେଷ ବନାଈ। ମିଲୀଂ ସକଲ ରନିଵାସହିଂ ଜାଈ ॥
କରହିଂ ଗାନ କଲ ମଂଗଲ ବାନୀଂ। ହରଷ ବିବସ ସବ କାହୁଁ ନ ଜାନୀ ॥

ଛଂ. କୋ ଜାନ କେହି ଆନଂଦ ବସ ସବ ବ୍ରହ୍ମୁ ବର ପରିଛନ ଚଲୀ।
କଲ ଗାନ ମଧୁର ନିସାନ ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁର ସୋଭା ଭଲୀ ॥
ଆନଂଦକଂଦୁ ବିଲୋକି ଦୂଲହୁ ସକଲ ହିୟଁ ହରଷିତ ଭୀ ॥
ଅଂଭୋଜ ଅଂବକ ଅଂବୁ ଉମଗି ସୁଅଂଗ ପୁଲକାଵଲି ଛୀ ॥

ଦୋ. ଜୋ ସୁଖ ଭା ସିୟ ମାତୁ ମନ ଦେଖି ରାମ ବର ବେଷୁ।
ସୋ ନ ସକହିଂ କହି କଲପ ସତ ସହସ ସାରଦା ସେଷୁ ॥ 318 ॥

ନୟନ ନୀରୁ ହଟି ମଂଗଲ ଜାନୀ। ପରିଛନି କରହିଂ ମୁଦିତ ମନ ରାନୀ ॥
ବେଦ ବିହିତ ଅରୁ କୁଲ ଆଚାରୂ। କୀନ୍ହ ଭଲୀ ବିଧି ସବ ବ୍ୟଵହାରୂ ॥
ପଂଚ ସବଦ ଧୁନି ମଂଗଲ ଗାନା। ପଟ ପାଁଵଡ଼ଏ ପରହିଂ ବିଧି ନାନା ॥
କରି ଆରତୀ ଅରଘୁ ତିନ୍ହ ଦୀନ୍ହା। ରାମ ଗମନୁ ମଂଡପ ତବ କୀନ୍ହା ॥
ଦସରଥୁ ସହିତ ସମାଜ ବିରାଜେ। ବିଭଵ ବିଲୋକି ଲୋକପତି ଲାଜେ ॥
ସମୟଁ ସମୟଁ ସୁର ବରଷହିଂ ଫୂଲା। ସାଂତି ପଢ଼ହିଂ ମହିସୁର ଅନୁକୂଲା ॥
ନଭ ଅରୁ ନଗର କୋଲାହଲ ହୋଈ। ଆପନି ପର କଛୁ ସୁନି ନ କୋଈ ॥
ଏହି ବିଧି ରାମୁ ମଂଡପହିଂ ଆଏ। ଅରଘୁ ଦେଇ ଆସନ ବୈଠାଏ ॥

ଛଂ. ବୈଠାରି ଆସନ ଆରତୀ କରି ନିରଖି ବରୁ ସୁଖୁ ପାଵହୀମ୍ ॥
ମନି ବସନ ଭୂଷନ ଭୂରି ଵାରହିଂ ନାରି ମଂଗଲ ଗାଵହୀମ୍ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଦି ସୁରବର ବିପ୍ର ବେଷ ବନାଇ କୌତୁକ ଦେଖହୀଂ।
ଅଵଲୋକି ରଘୁକୁଲ କମଲ ରବି ଛବି ସୁଫଲ ଜୀଵନ ଲେଖହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ନ୍AU ବାରୀ ଭାଟ ନଟ ରାମ ନିଛାଵରି ପାଇ।
ମୁଦିତ ଅସୀସହିଂ ନାଇ ସିର ହରଷୁ ନ ହୃଦୟଁ ସମାଇ ॥ 319 ॥

ମିଲେ ଜନକୁ ଦସରଥୁ ଅତି ପ୍ରୀତୀଂ। କରି ବୈଦିକ ଲୌକିକ ସବ ରୀତୀମ୍ ॥
ମିଲତ ମହା ଦୌ ରାଜ ବିରାଜେ। ଉପମା ଖୋଜି ଖୋଜି କବି ଲାଜେ ॥
ଲହୀ ନ କତହୁଁ ହାରି ହିୟଁ ମାନୀ। ଇନ୍ହ ସମ ଏଇ ଉପମା ଉର ଆନୀ ॥
ସାମଧ ଦେଖି ଦେଵ ଅନୁରାଗେ। ସୁମନ ବରଷି ଜସୁ ଗାଵନ ଲାଗେ ॥
ଜଗୁ ବିରଂଚି ଉପଜାଵା ଜବ ତେଂ। ଦେଖେ ସୁନେ ବ୍ୟାହ ବହୁ ତବ ତେମ୍ ॥
ସକଲ ଭାଁତି ସମ ସାଜୁ ସମାଜୂ। ସମ ସମଧୀ ଦେଖେ ହମ ଆଜୂ ॥
ଦେଵ ଗିରା ସୁନି ସୁଂଦର ସାଁଚୀ। ପ୍ରୀତି ଅଲୌକିକ ଦୁହୁ ଦିସି ମାଚୀ ॥
ଦେତ ପାଁଵଡ଼ଏ ଅରଘୁ ସୁହାଏ। ସାଦର ଜନକୁ ମଂଡପହିଂ ଲ୍ୟାଏ ॥

ଛଂ. ମଂଡପୁ ବିଲୋକି ବିଚୀତ୍ର ରଚନାଁ ରୁଚିରତାଁ ମୁନି ମନ ହରେ ॥
ନିଜ ପାନି ଜନକ ସୁଜାନ ସବ କହୁଁ ଆନି ସିଂଘାସନ ଧରେ ॥
କୁଲ ଇଷ୍ଟ ସରିସ ବସିଷ୍ଟ ପୂଜେ ବିନୟ କରି ଆସିଷ ଲହୀ।
କୌସିକହି ପୂଜତ ପରମ ପ୍ରୀତି କି ରୀତି ତୌ ନ ପରୈ କହୀ ॥

ଦୋ. ବାମଦେଵ ଆଦିକ ରିଷୟ ପୂଜେ ମୁଦିତ ମହୀସ।
ଦିଏ ଦିବ୍ୟ ଆସନ ସବହି ସବ ସନ ଲହୀ ଅସୀସ ॥ 320 ॥

ବହୁରି କୀନ୍ହ କୋସଲପତି ପୂଜା। ଜାନି ଈସ ସମ ଭାଉ ନ ଦୂଜା ॥
କୀନ୍ହ ଜୋରି କର ବିନୟ ବଡ଼ଆଈ। କହି ନିଜ ଭାଗ୍ୟ ବିଭଵ ବହୁତାଈ ॥
ପୂଜେ ଭୂପତି ସକଲ ବରାତୀ। ସମଧି ସମ ସାଦର ସବ ଭାଁତୀ ॥
ଆସନ ଉଚିତ ଦିଏ ସବ କାହୂ। କହୌଂ କାହ ମୂଖ ଏକ ଉଛାହୂ ॥
ସକଲ ବରାତ ଜନକ ସନମାନୀ। ଦାନ ମାନ ବିନତୀ ବର ବାନୀ ॥
ବିଧି ହରି ହରୁ ଦିସିପତି ଦିନର୍AU। ଜେ ଜାନହିଂ ରଘୁବୀର ପ୍ରଭ୍AU ॥
କପଟ ବିପ୍ର ବର ବେଷ ବନାଏଁ। କୌତୁକ ଦେଖହିଂ ଅତି ସଚୁ ପାଏଁ ॥
ପୂଜେ ଜନକ ଦେଵ ସମ ଜାନେଂ। ଦିଏ ସୁଆସନ ବିନୁ ପହିଚାନେମ୍ ॥

ଛଂ. ପହିଚାନ କୋ କେହି ଜାନ ସବହିଂ ଅପାନ ସୁଧି ଭୋରୀ ଭୀ।
ଆନଂଦ କଂଦୁ ବିଲୋକି ଦୂଲହୁ ଉଭୟ ଦିସି ଆନଁଦ ମୀ ॥
ସୁର ଲଖେ ରାମ ସୁଜାନ ପୂଜେ ମାନସିକ ଆସନ ଦେ।
ଅଵଲୋକି ସୀଲୁ ସୁଭାଉ ପ୍ରଭୁ କୋ ବିବୁଧ ମନ ପ୍ରମୁଦିତ ଭେ ॥

ଦୋ. ରାମଚଂଦ୍ର ମୁଖ ଚଂଦ୍ର ଛବି ଲୋଚନ ଚାରୁ ଚକୋର।
କରତ ପାନ ସାଦର ସକଲ ପ୍ରେମୁ ପ୍ରମୋଦୁ ନ ଥୋର ॥ 321 ॥

ସମୁ ବିଲୋକି ବସିଷ୍ଠ ବୋଲାଏ। ସାଦର ସତାନଂଦୁ ସୁନି ଆଏ ॥
ବେଗି କୁଅଁରି ଅବ ଆନହୁ ଜାଈ। ଚଲେ ମୁଦିତ ମୁନି ଆୟସୁ ପାଈ ॥
ରାନୀ ସୁନି ଉପରୋହିତ ବାନୀ। ପ୍ରମୁଦିତ ସଖିନ୍ହ ସମେତ ସୟାନୀ ॥
ବିପ୍ର ବଧୂ କୁଲବୃଦ୍ଧ ବୋଲାଈଂ। କରି କୁଲ ରୀତି ସୁମଂଗଲ ଗାଈମ୍ ॥
ନାରି ବେଷ ଜେ ସୁର ବର ବାମା। ସକଲ ସୁଭାୟଁ ସୁଂଦରୀ ସ୍ୟାମା ॥
ତିନ୍ହହି ଦେଖି ସୁଖୁ ପାଵହିଂ ନାରୀଂ। ବିନୁ ପହିଚାନି ପ୍ରାନହୁ ତେ ପ୍ୟାରୀମ୍ ॥
ବାର ବାର ସନମାନହିଂ ରାନୀ। ଉମା ରମା ସାରଦ ସମ ଜାନୀ ॥
ସୀୟ ସଁଵାରି ସମାଜୁ ବନାଈ। ମୁଦିତ ମଂଡପହିଂ ଚଲୀଂ ଲଵାଈ ॥

ଛଂ. ଚଲି ଲ୍ୟାଇ ସୀତହି ସଖୀଂ ସାଦର ସଜି ସୁମଂଗଲ ଭାମିନୀଂ।
ନଵସପ୍ତ ସାଜେଂ ସୁଂଦରୀ ସବ ମତ୍ତ କୁଂଜର ଗାମିନୀମ୍ ॥
କଲ ଗାନ ସୁନି ମୁନି ଧ୍ୟାନ ତ୍ୟାଗହିଂ କାମ କୋକିଲ ଲାଜହୀଂ।
ମଂଜୀର ନୂପୁର କଲିତ କଂକନ ତାଲ ଗତୀ ବର ବାଜହୀମ୍ ॥

ଦୋ. ସୋହତି ବନିତା ବୃଂଦ ମହୁଁ ସହଜ ସୁହାଵନି ସୀୟ।
ଛବି ଲଲନା ଗନ ମଧ୍ୟ ଜନୁ ସୁଷମା ତିୟ କମନୀୟ ॥ 322 ॥

ସିୟ ସୁଂଦରତା ବରନି ନ ଜାଈ। ଲଘୁ ମତି ବହୁତ ମନୋହରତାଈ ॥
ଆଵତ ଦୀଖି ବରାତିନ୍ହ ସୀତା ॥ ରୂପ ରାସି ସବ ଭାଁତି ପୁନୀତା ॥
ସବହି ମନହିଂ ମନ କିଏ ପ୍ରନାମା। ଦେଖି ରାମ ଭେ ପୂରନକାମା ॥
ହରଷେ ଦସରଥ ସୁତନ୍ହ ସମେତା। କହି ନ ଜାଇ ଉର ଆନଁଦୁ ଜେତା ॥
ସୁର ପ୍ରନାମୁ କରି ବରସହିଂ ଫୂଲା। ମୁନି ଅସୀସ ଧୁନି ମଂଗଲ ମୂଲା ॥
ଗାନ ନିସାନ କୋଲାହଲୁ ଭାରୀ। ପ୍ରେମ ପ୍ରମୋଦ ମଗନ ନର ନାରୀ ॥
ଏହି ବିଧି ସୀୟ ମଂଡପହିଂ ଆଈ। ପ୍ରମୁଦିତ ସାଂତି ପଢ଼ହିଂ ମୁନିରାଈ ॥
ତେହି ଅଵସର କର ବିଧି ବ୍ୟଵହାରୂ। ଦୁହୁଁ କୁଲଗୁର ସବ କୀନ୍ହ ଅଚାରୂ ॥

ଛଂ. ଆଚାରୁ କରି ଗୁର ଗୌରି ଗନପତି ମୁଦିତ ବିପ୍ର ପୁଜାଵହୀଂ।
ସୁର ପ୍ରଗଟି ପୂଜା ଲେହିଂ ଦେହିଂ ଅସୀସ ଅତି ସୁଖୁ ପାଵହୀମ୍ ॥
ମଧୁପର୍କ ମଂଗଲ ଦ୍ରବ୍ୟ ଜୋ ଜେହି ସମୟ ମୁନି ମନ ମହୁଁ ଚହୈଂ।
ଭରେ କନକ କୋପର କଲସ ସୋ ସବ ଲିଏହିଂ ପରିଚାରକ ରହୈମ୍ ॥ 1 ॥

କୁଲ ରୀତି ପ୍ରୀତି ସମେତ ରବି କହି ଦେତ ସବୁ ସାଦର କିୟୋ।

ଏହି ଭାଁତି ଦେଵ ପୁଜାଇ ସୀତହି ସୁଭଗ ସିଂଘାସନୁ ଦିୟୋ ॥

ସିୟ ରାମ ଅଵଲୋକନି ପରସପର ପ୍ରେମ କାହୁ ନ ଲଖି ପରୈ ॥

ମନ ବୁଦ୍ଧି ବର ବାନୀ ଅଗୋଚର ପ୍ରଗଟ କବି କୈସେଂ କରୈ ॥ 2 ॥

ଦୋ. ହୋମ ସମୟ ତନୁ ଧରି ଅନଲୁ ଅତି ସୁଖ ଆହୁତି ଲେହିଂ।
ବିପ୍ର ବେଷ ଧରି ବେଦ ସବ କହି ବିବାହ ବିଧି ଦେହିମ୍ ॥ 323 ॥

ଜନକ ପାଟମହିଷୀ ଜଗ ଜାନୀ। ସୀୟ ମାତୁ କିମି ଜାଇ ବଖାନୀ ॥
ସୁଜସୁ ସୁକୃତ ସୁଖ ସୁଦଂରତାଈ। ସବ ସମେଟି ବିଧି ରଚୀ ବନାଈ ॥
ସମୁ ଜାନି ମୁନିବରନ୍ହ ବୋଲାଈ। ସୁନତ ସୁଆସିନି ସାଦର ଲ୍ୟାଈ ॥
ଜନକ ବାମ ଦିସି ସୋହ ସୁନୟନା। ହିମଗିରି ସଂଗ ବନି ଜନୁ ମୟନା ॥
କନକ କଲସ ମନି କୋପର ରୂରେ। ସୁଚି ସୁଂଗଧ ମଂଗଲ ଜଲ ପୂରେ ॥
ନିଜ କର ମୁଦିତ ରାୟଁ ଅରୁ ରାନୀ। ଧରେ ରାମ କେ ଆଗେଂ ଆନୀ ॥
ପଢ଼ହିଂ ବେଦ ମୁନି ମଂଗଲ ବାନୀ। ଗଗନ ସୁମନ ଝରି ଅଵସରୁ ଜାନୀ ॥
ବରୁ ବିଲୋକି ଦଂପତି ଅନୁରାଗେ। ପାୟ ପୁନୀତ ପଖାରନ ଲାଗେ ॥

ଛଂ. ଲାଗେ ପଖାରନ ପାୟ ପଂକଜ ପ୍ରେମ ତନ ପୁଲକାଵଲୀ।
ନଭ ନଗର ଗାନ ନିସାନ ଜୟ ଧୁନି ଉମଗି ଜନୁ ଚହୁଁ ଦିସି ଚଲୀ ॥
ଜେ ପଦ ସରୋଜ ମନୋଜ ଅରି ଉର ସର ସଦୈଵ ବିରାଜହୀଂ।
ଜେ ସକୃତ ସୁମିରତ ବିମଲତା ମନ ସକଲ କଲି ମଲ ଭାଜହୀମ୍ ॥ 1 ॥

ଜେ ପରସି ମୁନିବନିତା ଲହୀ ଗତି ରହୀ ଜୋ ପାତକମୀ।
ମକରଂଦୁ ଜିନ୍ହ କୋ ସଂଭୁ ସିର ସୁଚିତା ଅଵଧି ସୁର ବରନୀ ॥
କରି ମଧୁପ ମନ ମୁନି ଜୋଗିଜନ ଜେ ସେଇ ଅଭିମତ ଗତି ଲହୈଂ।
ତେ ପଦ ପଖାରତ ଭାଗ୍ୟଭାଜନୁ ଜନକୁ ଜୟ ଜୟ ସବ କହୈ ॥ 2 ॥

ବର କୁଅଁରି କରତଲ ଜୋରି ସାଖୋଚାରୁ ଦୌ କୁଲଗୁର କରୈଂ।
ଭୟୋ ପାନିଗହନୁ ବିଲୋକି ବିଧି ସୁର ମନୁଜ ମୁନି ଆଁନଦ ଭରୈମ୍ ॥
ସୁଖମୂଲ ଦୂଲହୁ ଦେଖି ଦଂପତି ପୁଲକ ତନ ହୁଲସ୍ୟୋ ହିୟୋ।
କରି ଲୋକ ବେଦ ବିଧାନୁ କନ୍ୟାଦାନୁ ନୃପଭୂଷନ କିୟୋ ॥ 3 ॥

ହିମଵଂତ ଜିମି ଗିରିଜା ମହେସହି ହରିହି ଶ୍ରୀ ସାଗର ଦୀ।
ତିମି ଜନକ ରାମହି ସିୟ ସମରପୀ ବିସ୍ଵ କଲ କୀରତି ନୀ ॥
କ୍ୟୋଂ କରୈ ବିନୟ ବିଦେହୁ କିୟୋ ବିଦେହୁ ମୂରତି ସାଵଁରୀ।
କରି ହୋମ ବିଧିଵତ ଗାଁଠି ଜୋରୀ ହୋନ ଲାଗୀ ଭାଵଁରୀ ॥ 4 ॥

ଦୋ. ଜୟ ଧୁନି ବଂଦୀ ବେଦ ଧୁନି ମଂଗଲ ଗାନ ନିସାନ।
ସୁନି ହରଷହିଂ ବରଷହିଂ ବିବୁଧ ସୁରତରୁ ସୁମନ ସୁଜାନ ॥ 324 ॥

କୁଅଁରୁ କୁଅଁରି କଲ ଭାଵଁରି ଦେହୀମ୍ ॥ ନୟନ ଲାଭୁ ସବ ସାଦର ଲେହୀମ୍ ॥
ଜାଇ ନ ବରନି ମନୋହର ଜୋରୀ। ଜୋ ଉପମା କଛୁ କହୌଂ ସୋ ଥୋରୀ ॥
ରାମ ସୀୟ ସୁଂଦର ପ୍ରତିଛାହୀଂ। ଜଗମଗାତ ମନି ଖଂଭନ ମାହୀମ୍ ।
ମନହୁଁ ମଦନ ରତି ଧରି ବହୁ ରୂପା। ଦେଖତ ରାମ ବିଆହୁ ଅନୂପା ॥
ଦରସ ଲାଲସା ସକୁଚ ନ ଥୋରୀ। ପ୍ରଗଟତ ଦୁରତ ବହୋରି ବହୋରୀ ॥
ଭେ ମଗନ ସବ ଦେଖନିହାରେ। ଜନକ ସମାନ ଅପାନ ବିସାରେ ॥
ପ୍ରମୁଦିତ ମୁନିନ୍ହ ଭାଵଁରୀ ଫେରୀ। ନେଗସହିତ ସବ ରୀତି ନିବେରୀମ୍ ॥
ରାମ ସୀୟ ସିର ସେଂଦୁର ଦେହୀଂ। ସୋଭା କହି ନ ଜାତି ବିଧି କେହୀମ୍ ॥
ଅରୁନ ପରାଗ ଜଲଜୁ ଭରି ନୀକେଂ। ସସିହି ଭୂଷ ଅହି ଲୋଭ ଅମୀ କେମ୍ ॥
ବହୁରି ବସିଷ୍ଠ ଦୀନ୍ହ ଅନୁସାସନ। ବରୁ ଦୁଲହିନି ବୈଠେ ଏକ ଆସନ ॥

ଛଂ. ବୈଠେ ବରାସନ ରାମୁ ଜାନକି ମୁଦିତ ମନ ଦସରଥୁ ଭେ।
ତନୁ ପୁଲକ ପୁନି ପୁନି ଦେଖି ଅପନେଂ ସୁକୃତ ସୁରତରୁ ଫଲ ନେ ॥
ଭରି ଭୁଵନ ରହା ଉଛାହୁ ରାମ ବିବାହୁ ଭା ସବହୀଂ କହା।
କେହି ଭାଁତି ବରନି ସିରାତ ରସନା ଏକ ୟହୁ ମଂଗଲୁ ମହା ॥ 1 ॥

ତବ ଜନକ ପାଇ ବସିଷ୍ଠ ଆୟସୁ ବ୍ୟାହ ସାଜ ସଁଵାରି କୈ।
ମାଁଡଵୀ ଶ୍ରୁତିକୀରତି ଉରମିଲା କୁଅଁରି ଲୀଂ ହଁକାରି କେ ॥
କୁସକେତୁ କନ୍ୟା ପ୍ରଥମ ଜୋ ଗୁନ ସୀଲ ସୁଖ ସୋଭାମୀ।
ସବ ରୀତି ପ୍ରୀତି ସମେତ କରି ସୋ ବ୍ୟାହି ନୃପ ଭରତହି ଦୀ ॥ 2 ॥

ଜାନକୀ ଲଘୁ ଭଗିନୀ ସକଲ ସୁଂଦରି ସିରୋମନି ଜାନି କୈ।
ସୋ ତନୟ ଦୀନ୍ହୀ ବ୍ୟାହି ଲଖନହି ସକଲ ବିଧି ସନମାନି କୈ ॥
ଜେହି ନାମୁ ଶ୍ରୁତକୀରତି ସୁଲୋଚନି ସୁମୁଖି ସବ ଗୁନ ଆଗରୀ।
ସୋ ଦୀ ରିପୁସୂଦନହି ଭୂପତି ରୂପ ସୀଲ ଉଜାଗରୀ ॥ 3 ॥

ଅନୁରୁପ ବର ଦୁଲହିନି ପରସ୍ପର ଲଖି ସକୁଚ ହିୟଁ ହରଷହୀଂ।
ସବ ମୁଦିତ ସୁଂଦରତା ସରାହହିଂ ସୁମନ ସୁର ଗନ ବରଷହୀମ୍ ॥
ସୁଂଦରୀ ସୁଂଦର ବରନ୍ହ ସହ ସବ ଏକ ମଂଡପ ରାଜହୀଂ।
ଜନୁ ଜୀଵ ଉର ଚାରିଉ ଅଵସ୍ଥା ବିମୁନ ସହିତ ବିରାଜହୀମ୍ ॥ 4 ॥

ଦୋ. ମୁଦିତ ଅଵଧପତି ସକଲ ସୁତ ବଧୁନ୍ହ ସମେତ ନିହାରି।
ଜନୁ ପାର ମହିପାଲ ମନି କ୍ରିୟନ୍ହ ସହିତ ଫଲ ଚାରି ॥ 325 ॥

ଜସି ରଘୁବୀର ବ୍ୟାହ ବିଧି ବରନୀ। ସକଲ କୁଅଁର ବ୍ୟାହେ ତେହିଂ କରନୀ ॥
କହି ନ ଜାଇ କଛୁ ଦାଇଜ ଭୂରୀ। ରହା କନକ ମନି ମଂଡପୁ ପୂରୀ ॥
କଂବଲ ବସନ ବିଚିତ୍ର ପଟୋରେ। ଭାଁତି ଭାଁତି ବହୁ ମୋଲ ନ ଥୋରେ ॥
ଗଜ ରଥ ତୁରଗ ଦାସ ଅରୁ ଦାସୀ। ଧେନୁ ଅଲଂକୃତ କାମଦୁହା ସୀ ॥
ବସ୍ତୁ ଅନେକ କରିଅ କିମି ଲେଖା। କହି ନ ଜାଇ ଜାନହିଂ ଜିନ୍ହ ଦେଖା ॥
ଲୋକପାଲ ଅଵଲୋକି ସିହାନେ। ଲୀନ୍ହ ଅଵଧପତି ସବୁ ସୁଖୁ ମାନେ ॥
ଦୀନ୍ହ ଜାଚକନ୍ହି ଜୋ ଜେହି ଭାଵା। ଉବରା ସୋ ଜନଵାସେହିଂ ଆଵା ॥
ତବ କର ଜୋରି ଜନକୁ ମୃଦୁ ବାନୀ। ବୋଲେ ସବ ବରାତ ସନମାନୀ ॥

ଛଂ. ସନମାନି ସକଲ ବରାତ ଆଦର ଦାନ ବିନୟ ବଡ଼ଆଇ କୈ।
ପ୍ରମୁଦିତ ମହା ମୁନି ବୃଂଦ ବଂଦେ ପୂଜି ପ୍ରେମ ଲଡ଼ଆଇ କୈ ॥
ସିରୁ ନାଇ ଦେଵ ମନାଇ ସବ ସନ କହତ କର ସଂପୁଟ କିଏଁ।
ସୁର ସାଧୁ ଚାହତ ଭାଉ ସିଂଧୁ କି ତୋଷ ଜଲ ଅଂଜଲି ଦିଏଁ ॥ 1 ॥

କର ଜୋରି ଜନକୁ ବହୋରି ବଂଧୁ ସମେତ କୋସଲରାୟ ସୋଂ।
ବୋଲେ ମନୋହର ବୟନ ସାନି ସନେହ ସୀଲ ସୁଭାୟ ସୋମ୍ ॥
ସଂବଂଧ ରାଜନ ରାଵରେଂ ହମ ବଡ଼ଏ ଅବ ସବ ବିଧି ଭେ।
ଏହି ରାଜ ସାଜ ସମେତ ସେଵକ ଜାନିବେ ବିନୁ ଗଥ ଲେ ॥ 2 ॥

ଏ ଦାରିକା ପରିଚାରିକା କରି ପାଲିବୀଂ କରୁନା ନୀ।
ଅପରାଧୁ ଛମିବୋ ବୋଲି ପଠେ ବହୁତ ହୌଂ ଢୀଟ୍ୟୋ କୀ ॥
ପୁନି ଭାନୁକୁଲଭୂଷନ ସକଲ ସନମାନ ନିଧି ସମଧୀ କିଏ।
କହି ଜାତି ନହିଂ ବିନତୀ ପରସ୍ପର ପ୍ରେମ ପରିପୂରନ ହିଏ ॥ 3 ॥

ବୃଂଦାରକା ଗନ ସୁମନ ବରିସହିଂ ରାଉ ଜନଵାସେହି ଚଲେ।
ଦୁଂଦୁଭୀ ଜୟ ଧୁନି ବେଦ ଧୁନି ନଭ ନଗର କୌତୂହଲ ଭଲେ ॥
ତବ ସଖୀଂ ମଂଗଲ ଗାନ କରତ ମୁନୀସ ଆୟସୁ ପାଇ କୈ।
ଦୂଲହ ଦୁଲହିନିନ୍ହ ସହିତ ସୁଂଦରି ଚଲୀଂ କୋହବର ଲ୍ୟାଇ କୈ ॥ 4 ॥

ଦୋ. ପୁନି ପୁନି ରାମହି ଚିତଵ ସିୟ ସକୁଚତି ମନୁ ସକୁଚୈ ନ।
ହରତ ମନୋହର ମୀନ ଛବି ପ୍ରେମ ପିଆସେ ନୈନ ॥ 326 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ଗ୍ୟାରହଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ସ୍ୟାମ ସରୀରୁ ସୁଭାୟଁ ସୁହାଵନ। ସୋଭା କୋଟି ମନୋଜ ଲଜାଵନ ॥
ଜାଵକ ଜୁତ ପଦ କମଲ ସୁହାଏ। ମୁନି ମନ ମଧୁପ ରହତ ଜିନ୍ହ ଛାଏ ॥
ପୀତ ପୁନୀତ ମନୋହର ଧୋତୀ। ହରତି ବାଲ ରବି ଦାମିନି ଜୋତୀ ॥
କଲ କିଂକିନି କଟି ସୂତ୍ର ମନୋହର। ବାହୁ ବିସାଲ ବିଭୂଷନ ସୁଂଦର ॥
ପୀତ ଜନେଉ ମହାଛବି ଦେଈ। କର ମୁଦ୍ରିକା ଚୋରି ଚିତୁ ଲେଈ ॥
ସୋହତ ବ୍ୟାହ ସାଜ ସବ ସାଜେ। ଉର ଆୟତ ଉରଭୂଷନ ରାଜେ ॥
ପିଅର ଉପରନା କାଖାସୋତୀ। ଦୁହୁଁ ଆଁଚରନ୍ହି ଲଗେ ମନି ମୋତୀ ॥
ନୟନ କମଲ କଲ କୁଂଡଲ କାନା। ବଦନୁ ସକଲ ସୌଂଦର୍ଜ ନିଧାନା ॥
ସୁଂଦର ଭୃକୁଟି ମନୋହର ନାସା। ଭାଲ ତିଲକୁ ରୁଚିରତା ନିଵାସା ॥
ସୋହତ ମୌରୁ ମନୋହର ମାଥେ। ମଂଗଲମୟ ମୁକୁତା ମନି ଗାଥେ ॥

ଛଂ. ଗାଥେ ମହାମନି ମୌର ମଂଜୁଲ ଅଂଗ ସବ ଚିତ ଚୋରହୀଂ।
ପୁର ନାରି ସୁର ସୁଂଦରୀଂ ବରହି ବିଲୋକି ସବ ତିନ ତୋରହୀମ୍ ॥
ମନି ବସନ ଭୂଷନ ଵାରି ଆରତି କରହିଂ ମଂଗଲ ଗାଵହିଂ।
ସୁର ସୁମନ ବରିସହିଂ ସୂତ ମାଗଧ ବଂଦି ସୁଜସୁ ସୁନାଵହୀମ୍ ॥ 1 ॥

କୋହବରହିଂ ଆନେ କୁଁଅର କୁଁଅରି ସୁଆସିନିନ୍ହ ସୁଖ ପାଇ କୈ।
ଅତି ପ୍ରୀତି ଲୌକିକ ରୀତି ଲାଗୀଂ କରନ ମଂଗଲ ଗାଇ କୈ ॥
ଲହକୌରି ଗୌରି ସିଖାଵ ରାମହି ସୀୟ ସନ ସାରଦ କହୈଂ।
ରନିଵାସୁ ହାସ ବିଲାସ ରସ ବସ ଜନ୍ମ କୋ ଫଲୁ ସବ ଲହୈମ୍ ॥ 2 ॥

ନିଜ ପାନି ମନି ମହୁଁ ଦେଖିଅତି ମୂରତି ସୁରୂପନିଧାନ କୀ।
ଚାଲତି ନ ଭୁଜବଲ୍ଲୀ ବିଲୋକନି ବିରହ ଭୟ ବସ ଜାନକୀ ॥
କୌତୁକ ବିନୋଦ ପ୍ରମୋଦୁ ପ୍ରେମୁ ନ ଜାଇ କହି ଜାନହିଂ ଅଲୀଂ।
ବର କୁଅଁରି ସୁଂଦର ସକଲ ସଖୀଂ ଲଵାଇ ଜନଵାସେହି ଚଲୀମ୍ ॥ 3 ॥

ତେହି ସମୟ ସୁନିଅ ଅସୀସ ଜହଁ ତହଁ ନଗର ନଭ ଆନଁଦୁ ମହା।
ଚିରୁ ଜିଅହୁଁ ଜୋରୀଂ ଚାରୁ ଚାରୟୋ ମୁଦିତ ମନ ସବହୀଂ କହା ॥
ଜୋଗୀଂଦ୍ର ସିଦ୍ଧ ମୁନୀସ ଦେଵ ବିଲୋକି ପ୍ରଭୁ ଦୁଂଦୁଭି ହନୀ।
ଚଲେ ହରଷି ବରଷି ପ୍ରସୂନ ନିଜ ନିଜ ଲୋକ ଜୟ ଜୟ ଜୟ ଭନୀ ॥ 4 ॥

ଦୋ. ସହିତ ବଧୂଟିନ୍ହ କୁଅଁର ସବ ତବ ଆଏ ପିତୁ ପାସ।
ସୋଭା ମଂଗଲ ମୋଦ ଭରି ଉମଗେଉ ଜନୁ ଜନଵାସ ॥ 327 ॥

ପୁନି ଜେଵନାର ଭୀ ବହୁ ଭାଁତୀ। ପଠେ ଜନକ ବୋଲାଇ ବରାତୀ ॥
ପରତ ପାଁଵଡ଼ଏ ବସନ ଅନୂପା। ସୁତନ୍ହ ସମେତ ଗଵନ କିୟୋ ଭୂପା ॥
ସାଦର ସବକେ ପାୟ ପଖାରେ। ଜଥାଜୋଗୁ ପୀଢ଼ନ୍ହ ବୈଠାରେ ॥
ଧୋଏ ଜନକ ଅଵଧପତି ଚରନା। ସୀଲୁ ସନେହୁ ଜାଇ ନହିଂ ବରନା ॥
ବହୁରି ରାମ ପଦ ପଂକଜ ଧୋଏ। ଜେ ହର ହୃଦୟ କମଲ ମହୁଁ ଗୋଏ ॥
ତୀନିଉ ଭାଈ ରାମ ସମ ଜାନୀ। ଧୋଏ ଚରନ ଜନକ ନିଜ ପାନୀ ॥
ଆସନ ଉଚିତ ସବହି ନୃପ ଦୀନ୍ହେ। ବୋଲି ସୂପକାରୀ ସବ ଲୀନ୍ହେ ॥
ସାଦର ଲଗେ ପରନ ପନଵାରେ। କନକ କୀଲ ମନି ପାନ ସଁଵାରେ ॥

ଦୋ. ସୂପୋଦନ ସୁରଭୀ ସରପି ସୁଂଦର ସ୍ଵାଦୁ ପୁନୀତ।
ଛନ ମହୁଁ ସବ କେଂ ପରୁସି ଗେ ଚତୁର ସୁଆର ବିନୀତ ॥ 328 ॥

ପଂଚ କଵଲ କରି ଜେଵନ ଲାଗେ। ଗାରି ଗାନ ସୁନି ଅତି ଅନୁରାଗେ ॥
ଭାଁତି ଅନେକ ପରେ ପକଵାନେ। ସୁଧା ସରିସ ନହିଂ ଜାହିଂ ବଖାନେ ॥
ପରୁସନ ଲଗେ ସୁଆର ସୁଜାନା। ବିଂଜନ ବିବିଧ ନାମ କୋ ଜାନା ॥
ଚାରି ଭାଁତି ଭୋଜନ ବିଧି ଗାଈ। ଏକ ଏକ ବିଧି ବରନି ନ ଜାଈ ॥
ଛରସ ରୁଚିର ବିଂଜନ ବହୁ ଜାତୀ। ଏକ ଏକ ରସ ଅଗନିତ ଭାଁତୀ ॥
ଜେଵଁତ ଦେହିଂ ମଧୁର ଧୁନି ଗାରୀ। ଲୈ ଲୈ ନାମ ପୁରୁଷ ଅରୁ ନାରୀ ॥
ସମୟ ସୁହାଵନି ଗାରି ବିରାଜା। ହଁସତ ରାଉ ସୁନି ସହିତ ସମାଜା ॥
ଏହି ବିଧି ସବହୀଂ ଭୌଜନୁ କୀନ୍ହା। ଆଦର ସହିତ ଆଚମନୁ ଦୀନ୍ହା ॥

ଦୋ. ଦେଇ ପାନ ପୂଜେ ଜନକ ଦସରଥୁ ସହିତ ସମାଜ।
ଜନଵାସେହି ଗଵନେ ମୁଦିତ ସକଲ ଭୂପ ସିରତାଜ ॥ 329 ॥

ନିତ ନୂତନ ମଂଗଲ ପୁର ମାହୀଂ। ନିମିଷ ସରିସ ଦିନ ଜାମିନି ଜାହୀମ୍ ॥
ବଡ଼ଏ ଭୋର ଭୂପତିମନି ଜାଗେ। ଜାଚକ ଗୁନ ଗନ ଗାଵନ ଲାଗେ ॥
ଦେଖି କୁଅଁର ବର ବଧୁନ୍ହ ସମେତା। କିମି କହି ଜାତ ମୋଦୁ ମନ ଜେତା ॥
ପ୍ରାତକ୍ରିୟା କରି ଗେ ଗୁରୁ ପାହୀଂ। ମହାପ୍ରମୋଦୁ ପ୍ରେମୁ ମନ ମାହୀମ୍ ॥
କରି ପ୍ରନାମ ପୂଜା କର ଜୋରୀ। ବୋଲେ ଗିରା ଅମିଅଁ ଜନୁ ବୋରୀ ॥
ତୁମ୍ହରୀ କୃପାଁ ସୁନହୁ ମୁନିରାଜା। ଭୟୁଁ ଆଜୁ ମୈଂ ପୂରନକାଜା ॥
ଅବ ସବ ବିପ୍ର ବୋଲାଇ ଗୋସାଈଂ। ଦେହୁ ଧେନୁ ସବ ଭାଁତି ବନାଈ ॥
ସୁନି ଗୁର କରି ମହିପାଲ ବଡ଼ଆଈ। ପୁନି ପଠେ ମୁନି ବୃଂଦ ବୋଲାଈ ॥

ଦୋ. ବାମଦେଉ ଅରୁ ଦେଵରିଷି ବାଲମୀକି ଜାବାଲି।
ଆଏ ମୁନିବର ନିକର ତବ କୌସିକାଦି ତପସାଲି ॥ 330 ॥

ଦଂଡ ପ୍ରନାମ ସବହି ନୃପ କୀନ୍ହେ। ପୂଜି ସପ୍ରେମ ବରାସନ ଦୀନ୍ହେ ॥
ଚାରି ଲଚ୍ଛ ବର ଧେନୁ ମଗାଈ। କାମସୁରଭି ସମ ସୀଲ ସୁହାଈ ॥
ସବ ବିଧି ସକଲ ଅଲଂକୃତ କୀନ୍ହୀଂ। ମୁଦିତ ମହିପ ମହିଦେଵନ୍ହ ଦୀନ୍ହୀମ୍ ॥
କରତ ବିନୟ ବହୁ ବିଧି ନରନାହୂ। ଲହେଉଁ ଆଜୁ ଜଗ ଜୀଵନ ଲାହୂ ॥
ପାଇ ଅସୀସ ମହୀସୁ ଅନଂଦା। ଲିଏ ବୋଲି ପୁନି ଜାଚକ ବୃଂଦା ॥
କନକ ବସନ ମନି ହୟ ଗୟ ସ୍ୟଂଦନ। ଦିଏ ବୂଝି ରୁଚି ରବିକୁଲନଂଦନ ॥
ଚଲେ ପଢ଼ତ ଗାଵତ ଗୁନ ଗାଥା। ଜୟ ଜୟ ଜୟ ଦିନକର କୁଲ ନାଥା ॥
ଏହି ବିଧି ରାମ ବିଆହ ଉଛାହୂ। ସକି ନ ବରନି ସହସ ମୁଖ ଜାହୂ ॥

ଦୋ. ବାର ବାର କୌସିକ ଚରନ ସୀସୁ ନାଇ କହ ରାଉ।
ୟହ ସବୁ ସୁଖୁ ମୁନିରାଜ ତଵ କୃପା କଟାଚ୍ଛ ପସାଉ ॥ 331 ॥

ଜନକ ସନେହୁ ସୀଲୁ କରତୂତୀ। ନୃପୁ ସବ ଭାଁତି ସରାହ ବିଭୂତୀ ॥
ଦିନ ଉଠି ବିଦା ଅଵଧପତି ମାଗା। ରାଖହିଂ ଜନକୁ ସହିତ ଅନୁରାଗା ॥
ନିତ ନୂତନ ଆଦରୁ ଅଧିକାଈ। ଦିନ ପ୍ରତି ସହସ ଭାଁତି ପହୁନାଈ ॥
ନିତ ନଵ ନଗର ଅନଂଦ ଉଛାହୂ। ଦସରଥ ଗଵନୁ ସୋହାଇ ନ କାହୂ ॥
ବହୁତ ଦିଵସ ବୀତେ ଏହି ଭାଁତୀ। ଜନୁ ସନେହ ରଜୁ ବଁଧେ ବରାତୀ ॥
କୌସିକ ସତାନଂଦ ତବ ଜାଈ। କହା ବିଦେହ ନୃପହି ସମୁଝାଈ ॥
ଅବ ଦସରଥ କହଁ ଆୟସୁ ଦେହୂ। ଜଦ୍ୟପି ଛାଡ଼ଇ ନ ସକହୁ ସନେହୂ ॥
ଭଲେହିଂ ନାଥ କହି ସଚିଵ ବୋଲାଏ। କହି ଜୟ ଜୀଵ ସୀସ ତିନ୍ହ ନାଏ ॥

ଦୋ. ଅଵଧନାଥୁ ଚାହତ ଚଲନ ଭୀତର କରହୁ ଜନାଉ।
ଭେ ପ୍ରେମବସ ସଚିଵ ସୁନି ବିପ୍ର ସଭାସଦ ରାଉ ॥ 332 ॥

ପୁରବାସୀ ସୁନି ଚଲିହି ବରାତା। ବୂଝତ ବିକଲ ପରସ୍ପର ବାତା ॥
ସତ୍ୟ ଗଵନୁ ସୁନି ସବ ବିଲଖାନେ। ମନହୁଁ ସାଁଝ ସରସିଜ ସକୁଚାନେ ॥
ଜହଁ ଜହଁ ଆଵତ ବସେ ବରାତୀ। ତହଁ ତହଁ ସିଦ୍ଧ ଚଲା ବହୁ ଭାଁତୀ ॥
ବିବିଧ ଭାଁତି ମେଵା ପକଵାନା। ଭୋଜନ ସାଜୁ ନ ଜାଇ ବଖାନା ॥
ଭରି ଭରି ବସହଁ ଅପାର କହାରା। ପଠୀ ଜନକ ଅନେକ ସୁସାରା ॥
ତୁରଗ ଲାଖ ରଥ ସହସ ପଚୀସା। ସକଲ ସଁଵାରେ ନଖ ଅରୁ ସୀସା ॥
ମତ୍ତ ସହସ ଦସ ସିଂଧୁର ସାଜେ। ଜିନ୍ହହି ଦେଖି ଦିସିକୁଂଜର ଲାଜେ ॥
କନକ ବସନ ମନି ଭରି ଭରି ଜାନା। ମହିଷୀଂ ଧେନୁ ବସ୍ତୁ ବିଧି ନାନା ॥

ଦୋ. ଦାଇଜ ଅମିତ ନ ସକିଅ କହି ଦୀନ୍ହ ବିଦେହଁ ବହୋରି।
ଜୋ ଅଵଲୋକତ ଲୋକପତି ଲୋକ ସଂପଦା ଥୋରି ॥ 333 ॥

ସବୁ ସମାଜୁ ଏହି ଭାଁତି ବନାଈ। ଜନକ ଅଵଧପୁର ଦୀନ୍ହ ପଠାଈ ॥
ଚଲିହି ବରାତ ସୁନତ ସବ ରାନୀଂ। ବିକଲ ମୀନଗନ ଜନୁ ଲଘୁ ପାନୀମ୍ ॥
ପୁନି ପୁନି ସୀୟ ଗୋଦ କରି ଲେହୀଂ। ଦେଇ ଅସୀସ ସିଖାଵନୁ ଦେହୀମ୍ ॥
ହୋଏହୁ ସଂତତ ପିୟହି ପିଆରୀ। ଚିରୁ ଅହିବାତ ଅସୀସ ହମାରୀ ॥
ସାସୁ ସସୁର ଗୁର ସେଵା କରେହୂ। ପତି ରୁଖ ଲଖି ଆୟସୁ ଅନୁସରେହୂ ॥
ଅତି ସନେହ ବସ ସଖୀଂ ସୟାନୀ। ନାରି ଧରମ ସିଖଵହିଂ ମୃଦୁ ବାନୀ ॥
ସାଦର ସକଲ କୁଅଁରି ସମୁଝାଈ। ରାନିନ୍ହ ବାର ବାର ଉର ଲାଈ ॥
ବହୁରି ବହୁରି ଭେଟହିଂ ମହତାରୀଂ। କହହିଂ ବିରଂଚି ରଚୀଂ କତ ନାରୀମ୍ ॥

ଦୋ. ତେହି ଅଵସର ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ରାମୁ ଭାନୁ କୁଲ କେତୁ।
ଚଲେ ଜନକ ମଂଦିର ମୁଦିତ ବିଦା କରାଵନ ହେତୁ ॥ 334 ॥

ଚାରିଅ ଭାଇ ସୁଭାୟଁ ସୁହାଏ। ନଗର ନାରି ନର ଦେଖନ ଧାଏ ॥
କୌ କହ ଚଲନ ଚହତ ହହିଂ ଆଜୂ। କୀନ୍ହ ବିଦେହ ବିଦା କର ସାଜୂ ॥
ଲେହୁ ନୟନ ଭରି ରୂପ ନିହାରୀ। ପ୍ରିୟ ପାହୁନେ ଭୂପ ସୁତ ଚାରୀ ॥
କୋ ଜାନୈ କେହି ସୁକୃତ ସୟାନୀ। ନୟନ ଅତିଥି କୀନ୍ହେ ବିଧି ଆନୀ ॥
ମରନସୀଲୁ ଜିମି ପାଵ ପିଊଷା। ସୁରତରୁ ଲହୈ ଜନମ କର ଭୂଖା ॥
ପାଵ ନାରକୀ ହରିପଦୁ ଜୈସେଂ। ଇନ୍ହ କର ଦରସନୁ ହମ କହଁ ତୈସେ ॥
ନିରଖି ରାମ ସୋଭା ଉର ଧରହୂ। ନିଜ ମନ ଫନି ମୂରତି ମନି କରହୂ ॥
ଏହି ବିଧି ସବହି ନୟନ ଫଲୁ ଦେତା। ଗେ କୁଅଁର ସବ ରାଜ ନିକେତା ॥

ଦୋ. ରୂପ ସିଂଧୁ ସବ ବଂଧୁ ଲଖି ହରଷି ଉଠା ରନିଵାସୁ।
କରହି ନିଛାଵରି ଆରତୀ ମହା ମୁଦିତ ମନ ସାସୁ ॥ 335 ॥

ଦେଖି ରାମ ଛବି ଅତି ଅନୁରାଗୀଂ। ପ୍ରେମବିବସ ପୁନି ପୁନି ପଦ ଲାଗୀମ୍ ॥
ରହୀ ନ ଲାଜ ପ୍ରୀତି ଉର ଛାଈ। ସହଜ ସନେହୁ ବରନି କିମି ଜାଈ ॥
ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ଉବଟି ଅନ୍ହଵାଏ। ଛରସ ଅସନ ଅତି ହେତୁ ଜେଵାଁଏ ॥
ବୋଲେ ରାମୁ ସୁଅଵସରୁ ଜାନୀ। ସୀଲ ସନେହ ସକୁଚମୟ ବାନୀ ॥
ରାଉ ଅଵଧପୁର ଚହତ ସିଧାଏ। ବିଦା ହୋନ ହମ ଇହାଁ ପଠାଏ ॥
ମାତୁ ମୁଦିତ ମନ ଆୟସୁ ଦେହୂ। ବାଲକ ଜାନି କରବ ନିତ ନେହୂ ॥
ସୁନତ ବଚନ ବିଲଖେଉ ରନିଵାସୂ। ବୋଲି ନ ସକହିଂ ପ୍ରେମବସ ସାସୂ ॥
ହୃଦୟଁ ଲଗାଇ କୁଅଁରି ସବ ଲୀନ୍ହୀ। ପତିନ୍ହ ସୌଂପି ବିନତୀ ଅତି କୀନ୍ହୀ ॥

ଛଂ. କରି ବିନୟ ସିୟ ରାମହି ସମରପୀ ଜୋରି କର ପୁନି ପୁନି କହୈ।
ବଲି ଜାଁଉ ତାତ ସୁଜାନ ତୁମ୍ହ କହୁଁ ବିଦିତ ଗତି ସବ କୀ ଅହୈ ॥
ପରିଵାର ପୁରଜନ ମୋହି ରାଜହି ପ୍ରାନପ୍ରିୟ ସିୟ ଜାନିବୀ।
ତୁଲସୀସ ସୀଲୁ ସନେହୁ ଲଖି ନିଜ କିଂକରୀ କରି ମାନିବୀ ॥

ସୋ. ତୁମ୍ହ ପରିପୂରନ କାମ ଜାନ ସିରୋମନି ଭାଵପ୍ରିୟ।
ଜନ ଗୁନ ଗାହକ ରାମ ଦୋଷ ଦଲନ କରୁନାୟତନ ॥ 336 ॥

ଅସ କହି ରହୀ ଚରନ ଗହି ରାନୀ। ପ୍ରେମ ପଂକ ଜନୁ ଗିରା ସମାନୀ ॥
ସୁନି ସନେହସାନୀ ବର ବାନୀ। ବହୁବିଧି ରାମ ସାସୁ ସନମାନୀ ॥
ରାମ ବିଦା ମାଗତ କର ଜୋରୀ। କୀନ୍ହ ପ୍ରନାମୁ ବହୋରି ବହୋରୀ ॥
ପାଇ ଅସୀସ ବହୁରି ସିରୁ ନାଈ। ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ଚଲେ ରଘୁରାଈ ॥
ମଂଜୁ ମଧୁର ମୂରତି ଉର ଆନୀ। ଭୀ ସନେହ ସିଥିଲ ସବ ରାନୀ ॥
ପୁନି ଧୀରଜୁ ଧରି କୁଅଁରି ହଁକାରୀ। ବାର ବାର ଭେଟହିଂ ମହତାରୀମ୍ ॥
ପହୁଁଚାଵହିଂ ଫିରି ମିଲହିଂ ବହୋରୀ। ବଢ଼ଈ ପରସ୍ପର ପ୍ରୀତି ନ ଥୋରୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ମିଲତ ସଖିନ୍ହ ବିଲଗାଈ। ବାଲ ବଚ୍ଛ ଜିମି ଧେନୁ ଲଵାଈ ॥

ଦୋ. ପ୍ରେମବିବସ ନର ନାରି ସବ ସଖିନ୍ହ ସହିତ ରନିଵାସୁ।
ମାନହୁଁ କୀନ୍ହ ବିଦେହପୁର କରୁନାଁ ବିରହଁ ନିଵାସୁ ॥ 337 ॥

ସୁକ ସାରିକା ଜାନକୀ ଜ୍ୟାଏ। କନକ ପିଂଜରନ୍ହି ରାଖି ପଢ଼ଆଏ ॥
ବ୍ୟାକୁଲ କହହିଂ କହାଁ ବୈଦେହୀ। ସୁନି ଧୀରଜୁ ପରିହରି ନ କେହୀ ॥
ଭେ ବିକଲ ଖଗ ମୃଗ ଏହି ଭାଁତି। ମନୁଜ ଦସା କୈସେଂ କହି ଜାତୀ ॥
ବଂଧୁ ସମେତ ଜନକୁ ତବ ଆଏ। ପ୍ରେମ ଉମଗି ଲୋଚନ ଜଲ ଛାଏ ॥
ସୀୟ ବିଲୋକି ଧୀରତା ଭାଗୀ। ରହେ କହାଵତ ପରମ ବିରାଗୀ ॥
ଲୀନ୍ହି ରାଁୟ ଉର ଲାଇ ଜାନକୀ। ମିଟୀ ମହାମରଜାଦ ଗ୍ୟାନ କୀ ॥
ସମୁଝାଵତ ସବ ସଚିଵ ସୟାନେ। କୀନ୍ହ ବିଚାରୁ ନ ଅଵସର ଜାନେ ॥
ବାରହିଂ ବାର ସୁତା ଉର ଲାଈ। ସଜି ସୁଂଦର ପାଲକୀଂ ମଗାଈ ॥

ଦୋ. ପ୍ରେମବିବସ ପରିଵାରୁ ସବୁ ଜାନି ସୁଲଗନ ନରେସ।
କୁଁଅରି ଚଢ଼ଆଈ ପାଲକିନ୍ହ ସୁମିରେ ସିଦ୍ଧି ଗନେସ ॥ 338 ॥

ବହୁବିଧି ଭୂପ ସୁତା ସମୁଝାଈ। ନାରିଧରମୁ କୁଲରୀତି ସିଖାଈ ॥
ଦାସୀଂ ଦାସ ଦିଏ ବହୁତେରେ। ସୁଚି ସେଵକ ଜେ ପ୍ରିୟ ସିୟ କେରେ ॥
ସୀୟ ଚଲତ ବ୍ୟାକୁଲ ପୁରବାସୀ। ହୋହିଂ ସଗୁନ ସୁଭ ମଂଗଲ ରାସୀ ॥
ଭୂସୁର ସଚିଵ ସମେତ ସମାଜା। ସଂଗ ଚଲେ ପହୁଁଚାଵନ ରାଜା ॥
ସମୟ ବିଲୋକି ବାଜନେ ବାଜେ। ରଥ ଗଜ ବାଜି ବରାତିନ୍ହ ସାଜେ ॥
ଦସରଥ ବିପ୍ର ବୋଲି ସବ ଲୀନ୍ହେ। ଦାନ ମାନ ପରିପୂରନ କୀନ୍ହେ ॥
ଚରନ ସରୋଜ ଧୂରି ଧରି ସୀସା। ମୁଦିତ ମହୀପତି ପାଇ ଅସୀସା ॥
ସୁମିରି ଗଜାନନୁ କୀନ୍ହ ପୟାନା। ମଂଗଲମୂଲ ସଗୁନ ଭେ ନାନା ॥

ଦୋ. ସୁର ପ୍ରସୂନ ବରଷହି ହରଷି କରହିଂ ଅପଛରା ଗାନ।
ଚଲେ ଅଵଧପତି ଅଵଧପୁର ମୁଦିତ ବଜାଇ ନିସାନ ॥ 339 ॥

ନୃପ କରି ବିନୟ ମହାଜନ ଫେରେ। ସାଦର ସକଲ ମାଗନେ ଟେରେ ॥
ଭୂଷନ ବସନ ବାଜି ଗଜ ଦୀନ୍ହେ। ପ୍ରେମ ପୋଷି ଠାଢ଼ଏ ସବ କୀନ୍ହେ ॥
ବାର ବାର ବିରିଦାଵଲି ଭାଷୀ। ଫିରେ ସକଲ ରାମହି ଉର ରାଖୀ ॥
ବହୁରି ବହୁରି କୋସଲପତି କହହୀଂ। ଜନକୁ ପ୍ରେମବସ ଫିରୈ ନ ଚହହୀମ୍ ॥
ପୁନି କହ ଭୂପତି ବଚନ ସୁହାଏ। ଫିରିଅ ମହୀସ ଦୂରି ବଡ଼ଇ ଆଏ ॥
ରାଉ ବହୋରି ଉତରି ଭେ ଠାଢ଼ଏ। ପ୍ରେମ ପ୍ରବାହ ବିଲୋଚନ ବାଢ଼ଏ ॥
ତବ ବିଦେହ ବୋଲେ କର ଜୋରୀ। ବଚନ ସନେହ ସୁଧାଁ ଜନୁ ବୋରୀ ॥
କରୌ କଵନ ବିଧି ବିନୟ ବନାଈ। ମହାରାଜ ମୋହି ଦୀନ୍ହି ବଡ଼ଆଈ ॥

ଦୋ. କୋସଲପତି ସମଧୀ ସଜନ ସନମାନେ ସବ ଭାଁତି।
ମିଲନି ପରସପର ବିନୟ ଅତି ପ୍ରୀତି ନ ହୃଦୟଁ ସମାତି ॥ 340 ॥

ମୁନି ମଂଡଲିହି ଜନକ ସିରୁ ନାଵା। ଆସିରବାଦୁ ସବହି ସନ ପାଵା ॥
ସାଦର ପୁନି ଭେଂଟେ ଜାମାତା। ରୂପ ସୀଲ ଗୁନ ନିଧି ସବ ଭ୍ରାତା ॥
ଜୋରି ପଂକରୁହ ପାନି ସୁହାଏ। ବୋଲେ ବଚନ ପ୍ରେମ ଜନୁ ଜାଏ ॥
ରାମ କରୌ କେହି ଭାଁତି ପ୍ରସଂସା। ମୁନି ମହେସ ମନ ମାନସ ହଂସା ॥
କରହିଂ ଜୋଗ ଜୋଗୀ ଜେହି ଲାଗୀ। କୋହୁ ମୋହୁ ମମତା ମଦୁ ତ୍ୟାଗୀ ॥
ବ୍ୟାପକୁ ବ୍ରହ୍ମୁ ଅଲଖୁ ଅବିନାସୀ। ଚିଦାନଂଦୁ ନିରଗୁନ ଗୁନରାସୀ ॥
ମନ ସମେତ ଜେହି ଜାନ ନ ବାନୀ। ତରକି ନ ସକହିଂ ସକଲ ଅନୁମାନୀ ॥
ମହିମା ନିଗମୁ ନେତି କହି କହୀ। ଜୋ ତିହୁଁ କାଲ ଏକରସ ରହୀ ॥

ଦୋ. ନୟନ ବିଷୟ ମୋ କହୁଁ ଭୟୁ ସୋ ସମସ୍ତ ସୁଖ ମୂଲ।
ସବି ଲାଭୁ ଜଗ ଜୀଵ କହଁ ଭେଁ ଈସୁ ଅନୁକୁଲ ॥ 341 ॥

ସବହି ଭାଁତି ମୋହି ଦୀନ୍ହି ବଡ଼ଆଈ। ନିଜ ଜନ ଜାନି ଲୀନ୍ହ ଅପନାଈ ॥
ହୋହିଂ ସହସ ଦସ ସାରଦ ସେଷା। କରହିଂ କଲପ କୋଟିକ ଭରି ଲେଖା ॥
ମୋର ଭାଗ୍ୟ ରାଉର ଗୁନ ଗାଥା। କହି ନ ସିରାହିଂ ସୁନହୁ ରଘୁନାଥା ॥
ମୈ କଛୁ କହୁଁ ଏକ ବଲ ମୋରେଂ। ତୁମ୍ହ ରୀଝହୁ ସନେହ ସୁଠି ଥୋରେମ୍ ॥
ବାର ବାର ମାଗୁଁ କର ଜୋରେଂ। ମନୁ ପରିହରୈ ଚରନ ଜନି ଭୋରେମ୍ ॥
ସୁନି ବର ବଚନ ପ୍ରେମ ଜନୁ ପୋଷେ। ପୂରନକାମ ରାମୁ ପରିତୋଷେ ॥
କରି ବର ବିନୟ ସସୁର ସନମାନେ। ପିତୁ କୌସିକ ବସିଷ୍ଠ ସମ ଜାନେ ॥
ବିନତୀ ବହୁରି ଭରତ ସନ କୀନ୍ହୀ। ମିଲି ସପ୍ରେମୁ ପୁନି ଆସିଷ ଦୀନ୍ହୀ ॥

ଦୋ. ମିଲେ ଲଖନ ରିପୁସୂଦନହି ଦୀନ୍ହି ଅସୀସ ମହୀସ।
ଭେ ପରସ୍ପର ପ୍ରେମବସ ଫିରି ଫିରି ନାଵହିଂ ସୀସ ॥ 342 ॥

ବାର ବାର କରି ବିନୟ ବଡ଼ଆଈ। ରଘୁପତି ଚଲେ ସଂଗ ସବ ଭାଈ ॥
ଜନକ ଗହେ କୌସିକ ପଦ ଜାଈ। ଚରନ ରେନୁ ସିର ନୟନନ୍ହ ଲାଈ ॥
ସୁନୁ ମୁନୀସ ବର ଦରସନ ତୋରେଂ। ଅଗମୁ ନ କଛୁ ପ୍ରତୀତି ମନ ମୋରେମ୍ ॥
ଜୋ ସୁଖୁ ସୁଜସୁ ଲୋକପତି ଚହହୀଂ। କରତ ମନୋରଥ ସକୁଚତ ଅହହୀମ୍ ॥
ସୋ ସୁଖୁ ସୁଜସୁ ସୁଲଭ ମୋହି ସ୍ଵାମୀ। ସବ ସିଧି ତଵ ଦରସନ ଅନୁଗାମୀ ॥
କୀନ୍ହି ବିନୟ ପୁନି ପୁନି ସିରୁ ନାଈ। ଫିରେ ମହୀସୁ ଆସିଷା ପାଈ ॥
ଚଲୀ ବରାତ ନିସାନ ବଜାଈ। ମୁଦିତ ଛୋଟ ବଡ଼ ସବ ସମୁଦାଈ ॥
ରାମହି ନିରଖି ଗ୍ରାମ ନର ନାରୀ। ପାଇ ନୟନ ଫଲୁ ହୋହିଂ ସୁଖାରୀ ॥

ଦୋ. ବୀଚ ବୀଚ ବର ବାସ କରି ମଗ ଲୋଗନ୍ହ ସୁଖ ଦେତ।
ଅଵଧ ସମୀପ ପୁନୀତ ଦିନ ପହୁଁଚୀ ଆଇ ଜନେତ ॥ 343 ॥ 󍊍
ହନେ ନିସାନ ପନଵ ବର ବାଜେ। ଭେରି ସଂଖ ଧୁନି ହୟ ଗୟ ଗାଜେ ॥
ଝାଁଝି ବିରଵ ଡିଂଡମୀଂ ସୁହାଈ। ସରସ ରାଗ ବାଜହିଂ ସହନାଈ ॥
ପୁର ଜନ ଆଵତ ଅକନି ବରାତା। ମୁଦିତ ସକଲ ପୁଲକାଵଲି ଗାତା ॥
ନିଜ ନିଜ ସୁଂଦର ସଦନ ସଁଵାରେ। ହାଟ ବାଟ ଚୌହଟ ପୁର ଦ୍ଵାରେ ॥
ଗଲୀଂ ସକଲ ଅରଗଜାଁ ସିଂଚାଈ। ଜହଁ ତହଁ ଚୌକେଂ ଚାରୁ ପୁରାଈ ॥
ବନା ବଜାରୁ ନ ଜାଇ ବଖାନା। ତୋରନ କେତୁ ପତାକ ବିତାନା ॥
ସଫଲ ପୂଗଫଲ କଦଲି ରସାଲା। ରୋପେ ବକୁଲ କଦଂବ ତମାଲା ॥
ଲଗେ ସୁଭଗ ତରୁ ପରସତ ଧରନୀ। ମନିମୟ ଆଲବାଲ କଲ କରନୀ ॥

ଦୋ. ବିବିଧ ଭାଁତି ମଂଗଲ କଲସ ଗୃହ ଗୃହ ରଚେ ସଁଵାରି।
ସୁର ବ୍ରହ୍ମାଦି ସିହାହିଂ ସବ ରଘୁବର ପୁରୀ ନିହାରି ॥ 344 ॥

ଭୂପ ଭଵନ ତେହି ଅଵସର ସୋହା। ରଚନା ଦେଖି ମଦନ ମନୁ ମୋହା ॥
ମଂଗଲ ସଗୁନ ମନୋହରତାଈ। ରିଧି ସିଧି ସୁଖ ସଂପଦା ସୁହାଈ ॥
ଜନୁ ଉଛାହ ସବ ସହଜ ସୁହାଏ। ତନୁ ଧରି ଧରି ଦସରଥ ଦସରଥ ଗୃହଁ ଛାଏ ॥
ଦେଖନ ହେତୁ ରାମ ବୈଦେହୀ। କହହୁ ଲାଲସା ହୋହି ନ କେହୀ ॥
ଜୁଥ ଜୂଥ ମିଲି ଚଲୀଂ ସୁଆସିନି। ନିଜ ଛବି ନିଦରହିଂ ମଦନ ବିଲାସନି ॥
ସକଲ ସୁମଂଗଲ ସଜେଂ ଆରତୀ। ଗାଵହିଂ ଜନୁ ବହୁ ବେଷ ଭାରତୀ ॥
ଭୂପତି ଭଵନ କୋଲାହଲୁ ହୋଈ। ଜାଇ ନ ବରନି ସମୁ ସୁଖୁ ସୋଈ ॥
କୌସଲ୍ୟାଦି ରାମ ମହତାରୀଂ। ପ୍ରେମ ବିବସ ତନ ଦସା ବିସାରୀମ୍ ॥

ଦୋ. ଦିଏ ଦାନ ବିପ୍ରନ୍ହ ବିପୁଲ ପୂଜି ଗନେସ ପୁରାରୀ।
ପ୍ରମୁଦିତ ପରମ ଦରିଦ୍ର ଜନୁ ପାଇ ପଦାରଥ ଚାରି ॥ 345 ॥

ମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ବିବସ ସବ ମାତା। ଚଲହିଂ ନ ଚରନ ସିଥିଲ ଭେ ଗାତା ॥
ରାମ ଦରସ ହିତ ଅତି ଅନୁରାଗୀଂ। ପରିଛନି ସାଜୁ ସଜନ ସବ ଲାଗୀମ୍ ॥
ବିବିଧ ବିଧାନ ବାଜନେ ବାଜେ। ମଂଗଲ ମୁଦିତ ସୁମିତ୍ରାଁ ସାଜେ ॥
ହରଦ ଦୂବ ଦଧି ପଲ୍ଲଵ ଫୂଲା। ପାନ ପୂଗଫଲ ମଂଗଲ ମୂଲା ॥
ଅଚ୍ଛତ ଅଂକୁର ଲୋଚନ ଲାଜା। ମଂଜୁଲ ମଂଜରି ତୁଲସି ବିରାଜା ॥
ଛୁହେ ପୁରଟ ଘଟ ସହଜ ସୁହାଏ। ମଦନ ସକୁନ ଜନୁ ନୀଡ଼ ବନାଏ ॥
ସଗୁନ ସୁଂଗଧ ନ ଜାହିଂ ବଖାନୀ। ମଂଗଲ ସକଲ ସଜହିଂ ସବ ରାନୀ ॥
ରଚୀଂ ଆରତୀଂ ବହୁତ ବିଧାନା। ମୁଦିତ କରହିଂ କଲ ମଂଗଲ ଗାନା ॥

ଦୋ. କନକ ଥାର ଭରି ମଂଗଲନ୍ହି କମଲ କରନ୍ହି ଲିଏଁ ମାତ।
ଚଲୀଂ ମୁଦିତ ପରିଛନି କରନ ପୁଲକ ପଲ୍ଲଵିତ ଗାତ ॥ 346 ॥

ଧୂପ ଧୂମ ନଭୁ ମେଚକ ଭୟୂ। ସାଵନ ଘନ ଘମଂଡୁ ଜନୁ ଠୟୂ ॥
ସୁରତରୁ ସୁମନ ମାଲ ସୁର ବରଷହିଂ। ମନହୁଁ ବଲାକ ଅଵଲି ମନୁ କରଷହିମ୍ ॥
ମଂଜୁଲ ମନିମୟ ବଂଦନିଵାରେ। ମନହୁଁ ପାକରିପୁ ଚାପ ସଁଵାରେ ॥
ପ୍ରଗଟହିଂ ଦୁରହିଂ ଅଟନ୍ହ ପର ଭାମିନି। ଚାରୁ ଚପଲ ଜନୁ ଦମକହିଂ ଦାମିନି ॥
ଦୁଂଦୁଭି ଧୁନି ଘନ ଗରଜନି ଘୋରା। ଜାଚକ ଚାତକ ଦାଦୁର ମୋରା ॥
ସୁର ସୁଗଂଧ ସୁଚି ବରଷହିଂ ବାରୀ। ସୁଖୀ ସକଲ ସସି ପୁର ନର ନାରୀ ॥
ସମୁ ଜାନୀ ଗୁର ଆୟସୁ ଦୀନ୍ହା। ପୁର ପ୍ରବେସୁ ରଘୁକୁଲମନି କୀନ୍ହା ॥
ସୁମିରି ସଂଭୁ ଗିରଜା ଗନରାଜା। ମୁଦିତ ମହୀପତି ସହିତ ସମାଜା ॥

ଦୋ. ହୋହିଂ ସଗୁନ ବରଷହିଂ ସୁମନ ସୁର ଦୁଂଦୁଭୀଂ ବଜାଇ।
ବିବୁଧ ବଧୂ ନାଚହିଂ ମୁଦିତ ମଂଜୁଲ ମଂଗଲ ଗାଇ ॥ 347 ॥

ମାଗଧ ସୂତ ବଂଦି ନଟ ନାଗର। ଗାଵହିଂ ଜସୁ ତିହୁ ଲୋକ ଉଜାଗର ॥
ଜୟ ଧୁନି ବିମଲ ବେଦ ବର ବାନୀ। ଦସ ଦିସି ସୁନିଅ ସୁମଂଗଲ ସାନୀ ॥
ବିପୁଲ ବାଜନେ ବାଜନ ଲାଗେ। ନଭ ସୁର ନଗର ଲୋଗ ଅନୁରାଗେ ॥
ବନେ ବରାତୀ ବରନି ନ ଜାହୀଂ। ମହା ମୁଦିତ ମନ ସୁଖ ନ ସମାହୀମ୍ ॥
ପୁରବାସିଂହ ତବ ରାୟ ଜୋହାରେ। ଦେଖତ ରାମହି ଭେ ସୁଖାରେ ॥
କରହିଂ ନିଛାଵରି ମନିଗନ ଚୀରା। ବାରି ବିଲୋଚନ ପୁଲକ ସରୀରା ॥
ଆରତି କରହିଂ ମୁଦିତ ପୁର ନାରୀ। ହରଷହିଂ ନିରଖି କୁଁଅର ବର ଚାରୀ ॥
ସିବିକା ସୁଭଗ ଓହାର ଉଘାରୀ। ଦେଖି ଦୁଲହିନିନ୍ହ ହୋହିଂ ସୁଖାରୀ ॥

ଦୋ. ଏହି ବିଧି ସବହୀ ଦେତ ସୁଖୁ ଆଏ ରାଜଦୁଆର।
ମୁଦିତ ମାତୁ ପରୁଛନି କରହିଂ ବଧୁନ୍ହ ସମେତ କୁମାର ॥ 348 ॥

କରହିଂ ଆରତୀ ବାରହିଂ ବାରା। ପ୍ରେମୁ ପ୍ରମୋଦୁ କହୈ କୋ ପାରା ॥
ଭୂଷନ ମନି ପଟ ନାନା ଜାତୀ ॥ କରହୀ ନିଛାଵରି ଅଗନିତ ଭାଁତୀ ॥
ବଧୁନ୍ହ ସମେତ ଦେଖି ସୁତ ଚାରୀ। ପରମାନଂଦ ମଗନ ମହତାରୀ ॥
ପୁନି ପୁନି ସୀୟ ରାମ ଛବି ଦେଖୀ ॥ ମୁଦିତ ସଫଲ ଜଗ ଜୀଵନ ଲେଖୀ ॥
ସଖୀଂ ସୀୟ ମୁଖ ପୁନି ପୁନି ଚାହୀ। ଗାନ କରହିଂ ନିଜ ସୁକୃତ ସରାହୀ ॥
ବରଷହିଂ ସୁମନ ଛନହିଂ ଛନ ଦେଵା। ନାଚହିଂ ଗାଵହିଂ ଲାଵହିଂ ସେଵା ॥
ଦେଖି ମନୋହର ଚାରିଉ ଜୋରୀଂ। ସାରଦ ଉପମା ସକଲ ଢଁଢୋରୀମ୍ ॥
ଦେତ ନ ବନହିଂ ନିପଟ ଲଘୁ ଲାଗୀ। ଏକଟକ ରହୀଂ ରୂପ ଅନୁରାଗୀମ୍ ॥

ଦୋ. ନିଗମ ନୀତି କୁଲ ରୀତି କରି ଅରଘ ପାଁଵଡ଼ଏ ଦେତ।
ବଧୁନ୍ହ ସହିତ ସୁତ ପରିଛି ସବ ଚଲୀଂ ଲଵାଇ ନିକେତ ॥ 349 ॥

ଚାରି ସିଂଘାସନ ସହଜ ସୁହାଏ। ଜନୁ ମନୋଜ ନିଜ ହାଥ ବନାଏ ॥
ତିନ୍ହ ପର କୁଅଁରି କୁଅଁର ବୈଠାରେ। ସାଦର ପାୟ ପୁନିତ ପଖାରେ ॥
ଧୂପ ଦୀପ ନୈବେଦ ବେଦ ବିଧି। ପୂଜେ ବର ଦୁଲହିନି ମଂଗଲନିଧି ॥
ବାରହିଂ ବାର ଆରତୀ କରହୀଂ। ବ୍ୟଜନ ଚାରୁ ଚାମର ସିର ଢରହୀମ୍ ॥
ବସ୍ତୁ ଅନେକ ନିଛାଵର ହୋହୀଂ। ଭରୀଂ ପ୍ରମୋଦ ମାତୁ ସବ ସୋହୀମ୍ ॥
ପାଵା ପରମ ତତ୍ତ୍ଵ ଜନୁ ଜୋଗୀଂ। ଅମୃତ ଲହେଉ ଜନୁ ସଂତତ ରୋଗୀମ୍ ॥
ଜନମ ରଂକ ଜନୁ ପାରସ ପାଵା। ଅଂଧହି ଲୋଚନ ଲାଭୁ ସୁହାଵା ॥
ମୂକ ବଦନ ଜନୁ ସାରଦ ଛାଈ। ମାନହୁଁ ସମର ସୂର ଜୟ ପାଈ ॥

ଦୋ. ଏହି ସୁଖ ତେ ସତ କୋଟି ଗୁନ ପାଵହିଂ ମାତୁ ଅନଂଦୁ ॥
ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ବିଆହି ଘର ଆଏ ରଘୁକୁଲଚଂଦୁ ॥ 350(କ) ॥

ଲୋକ ରୀତ ଜନନୀ କରହିଂ ବର ଦୁଲହିନି ସକୁଚାହିଂ।
ମୋଦୁ ବିନୋଦୁ ବିଲୋକି ବଡ଼ ରାମୁ ମନହିଂ ମୁସକାହିମ୍ ॥ 350(ଖ) ॥

ଦେଵ ପିତର ପୂଜେ ବିଧି ନୀକୀ। ପୂଜୀଂ ସକଲ ବାସନା ଜୀ କୀ ॥
ସବହିଂ ବଂଦି ମାଗହିଂ ବରଦାନା। ଭାଇନ୍ହ ସହିତ ରାମ କଲ୍ୟାନା ॥
ଅଂତରହିତ ସୁର ଆସିଷ ଦେହୀଂ। ମୁଦିତ ମାତୁ ଅଂଚଲ ଭରି ଲେଂହୀମ୍ ॥
ଭୂପତି ବୋଲି ବରାତୀ ଲୀନ୍ହେ। ଜାନ ବସନ ମନି ଭୂଷନ ଦୀନ୍ହେ ॥
ଆୟସୁ ପାଇ ରାଖି ଉର ରାମହି। ମୁଦିତ ଗେ ସବ ନିଜ ନିଜ ଧାମହି ॥
ପୁର ନର ନାରି ସକଲ ପହିରାଏ। ଘର ଘର ବାଜନ ଲଗେ ବଧାଏ ॥
ଜାଚକ ଜନ ଜାଚହି ଜୋଇ ଜୋଈ। ପ୍ରମୁଦିତ ରାଉ ଦେହିଂ ସୋଇ ସୋଈ ॥
ସେଵକ ସକଲ ବଜନିଆ ନାନା। ପୂରନ କିଏ ଦାନ ସନମାନା ॥

ଦୋ. ଦେଂହିଂ ଅସୀସ ଜୋହାରି ସବ ଗାଵହିଂ ଗୁନ ଗନ ଗାଥ।
ତବ ଗୁର ଭୂସୁର ସହିତ ଗୃହଁ ଗଵନୁ କୀନ୍ହ ନରନାଥ ॥ 351 ॥

ଜୋ ବସିଷ୍ଠ ଅନୁସାସନ ଦୀନ୍ହୀ। ଲୋକ ବେଦ ବିଧି ସାଦର କୀନ୍ହୀ ॥
ଭୂସୁର ଭୀର ଦେଖି ସବ ରାନୀ। ସାଦର ଉଠୀଂ ଭାଗ୍ୟ ବଡ଼ ଜାନୀ ॥
ପାୟ ପଖାରି ସକଲ ଅନ୍ହଵାଏ। ପୂଜି ଭଲୀ ବିଧି ଭୂପ ଜେଵାଁଏ ॥
ଆଦର ଦାନ ପ୍ରେମ ପରିପୋଷେ। ଦେତ ଅସୀସ ଚଲେ ମନ ତୋଷେ ॥
ବହୁ ବିଧି କୀନ୍ହି ଗାଧିସୁତ ପୂଜା। ନାଥ ମୋହି ସମ ଧନ୍ୟ ନ ଦୂଜା ॥
କୀନ୍ହି ପ୍ରସଂସା ଭୂପତି ଭୂରୀ। ରାନିନ୍ହ ସହିତ ଲୀନ୍ହି ପଗ ଧୂରୀ ॥
ଭୀତର ଭଵନ ଦୀନ୍ହ ବର ବାସୁ। ମନ ଜୋଗଵତ ରହ ନୃପ ରନିଵାସୂ ॥
ପୂଜେ ଗୁର ପଦ କମଲ ବହୋରୀ। କୀନ୍ହି ବିନୟ ଉର ପ୍ରୀତି ନ ଥୋରୀ ॥

ଦୋ. ବଧୁନ୍ହ ସମେତ କୁମାର ସବ ରାନିନ୍ହ ସହିତ ମହୀସୁ।
ପୁନି ପୁନି ବଂଦତ ଗୁର ଚରନ ଦେତ ଅସୀସ ମୁନୀସୁ ॥ 352 ॥

ବିନୟ କୀନ୍ହି ଉର ଅତି ଅନୁରାଗେଂ। ସୁତ ସଂପଦା ରାଖି ସବ ଆଗେମ୍ ॥
ନେଗୁ ମାଗି ମୁନିନାୟକ ଲୀନ୍ହା। ଆସିରବାଦୁ ବହୁତ ବିଧି ଦୀନ୍ହା ॥
ଉର ଧରି ରାମହି ସୀୟ ସମେତା। ହରଷି କୀନ୍ହ ଗୁର ଗଵନୁ ନିକେତା ॥
ବିପ୍ରବଧୂ ସବ ଭୂପ ବୋଲାଈ। ଚୈଲ ଚାରୁ ଭୂଷନ ପହିରାଈ ॥
ବହୁରି ବୋଲାଇ ସୁଆସିନି ଲୀନ୍ହୀଂ। ରୁଚି ବିଚାରି ପହିରାଵନି ଦୀନ୍ହୀମ୍ ॥
ନେଗୀ ନେଗ ଜୋଗ ସବ ଲେହୀଂ। ରୁଚି ଅନୁରୁପ ଭୂପମନି ଦେହୀମ୍ ॥
ପ୍ରିୟ ପାହୁନେ ପୂଜ୍ୟ ଜେ ଜାନେ। ଭୂପତି ଭଲୀ ଭାଁତି ସନମାନେ ॥
ଦେଵ ଦେଖି ରଘୁବୀର ବିବାହୂ। ବରଷି ପ୍ରସୂନ ପ୍ରସଂସି ଉଛାହୂ ॥

ଦୋ. ଚଲେ ନିସାନ ବଜାଇ ସୁର ନିଜ ନିଜ ପୁର ସୁଖ ପାଇ।
କହତ ପରସପର ରାମ ଜସୁ ପ୍ରେମ ନ ହୃଦୟଁ ସମାଇ ॥ 353 ॥

ସବ ବିଧି ସବହି ସମଦି ନରନାହୂ। ରହା ହୃଦୟଁ ଭରି ପୂରି ଉଛାହୂ ॥
ଜହଁ ରନିଵାସୁ ତହାଁ ପଗୁ ଧାରେ। ସହିତ ବହୂଟିନ୍ହ କୁଅଁର ନିହାରେ ॥
ଲିଏ ଗୋଦ କରି ମୋଦ ସମେତା। କୋ କହି ସକି ଭୟୁ ସୁଖୁ ଜେତା ॥
ବଧୂ ସପ୍ରେମ ଗୋଦ ବୈଠାରୀଂ। ବାର ବାର ହିୟଁ ହରଷି ଦୁଲାରୀମ୍ ॥
ଦେଖି ସମାଜୁ ମୁଦିତ ରନିଵାସୂ। ସବ କେଂ ଉର ଅନଂଦ କିୟୋ ବାସୂ ॥
କହେଉ ଭୂପ ଜିମି ଭୟୁ ବିବାହୂ। ସୁନି ହରଷୁ ହୋତ ସବ କାହୂ ॥
ଜନକ ରାଜ ଗୁନ ସୀଲୁ ବଡ଼ଆଈ। ପ୍ରୀତି ରୀତି ସଂପଦା ସୁହାଈ ॥
ବହୁବିଧି ଭୂପ ଭାଟ ଜିମି ବରନୀ। ରାନୀଂ ସବ ପ୍ରମୁଦିତ ସୁନି କରନୀ ॥

ଦୋ. ସୁତନ୍ହ ସମେତ ନହାଇ ନୃପ ବୋଲି ବିପ୍ର ଗୁର ଗ୍ୟାତି।
ଭୋଜନ କୀନ୍ହ ଅନେକ ବିଧି ଘରୀ ପଂଚ ଗି ରାତି ॥ 354 ॥

ମଂଗଲଗାନ କରହିଂ ବର ଭାମିନି। ଭୈ ସୁଖମୂଲ ମନୋହର ଜାମିନି ॥
ଅଁଚି ପାନ ସବ କାହୂଁ ପାଏ। ସ୍ତ୍ରଗ ସୁଗଂଧ ଭୂଷିତ ଛବି ଛାଏ ॥
ରାମହି ଦେଖି ରଜାୟସୁ ପାଈ। ନିଜ ନିଜ ଭଵନ ଚଲେ ସିର ନାଈ ॥
ପ୍ରେମ ପ୍ରମୋଦ ବିନୋଦୁ ବଢ଼ଆଈ। ସମୁ ସମାଜୁ ମନୋହରତାଈ ॥
କହି ନ ସକହି ସତ ସାରଦ ସେସୂ। ବେଦ ବିରଂଚି ମହେସ ଗନେସୂ ॥
ସୋ ମୈ କହୌଂ କଵନ ବିଧି ବରନୀ। ଭୂମିନାଗୁ ସିର ଧରି କି ଧରନୀ ॥
ନୃପ ସବ ଭାଁତି ସବହି ସନମାନୀ। କହି ମୃଦୁ ବଚନ ବୋଲାଈ ରାନୀ ॥
ବଧୂ ଲରିକନୀଂ ପର ଘର ଆଈଂ। ରାଖେହୁ ନୟନ ପଲକ କୀ ନାଈ ॥

ଦୋ. ଲରିକା ଶ୍ରମିତ ଉନୀଦ ବସ ସୟନ କରାଵହୁ ଜାଇ।
ଅସ କହି ଗେ ବିଶ୍ରାମଗୃହଁ ରାମ ଚରନ ଚିତୁ ଲାଇ ॥ 355 ॥

ଭୂପ ବଚନ ସୁନି ସହଜ ସୁହାଏ। ଜରିତ କନକ ମନି ପଲଁଗ ଡସାଏ ॥
ସୁଭଗ ସୁରଭି ପୟ ଫେନ ସମାନା। କୋମଲ କଲିତ ସୁପେତୀଂ ନାନା ॥
ଉପବରହନ ବର ବରନି ନ ଜାହୀଂ। ସ୍ତ୍ରଗ ସୁଗଂଧ ମନିମଂଦିର ମାହୀମ୍ ॥
ରତନଦୀପ ସୁଠି ଚାରୁ ଚଁଦୋଵା। କହତ ନ ବନି ଜାନ ଜେହିଂ ଜୋଵା ॥
ସେଜ ରୁଚିର ରଚି ରାମୁ ଉଠାଏ। ପ୍ରେମ ସମେତ ପଲଁଗ ପୌଢ଼ଆଏ ॥
ଅଗ୍ୟା ପୁନି ପୁନି ଭାଇନ୍ହ ଦୀନ୍ହୀ। ନିଜ ନିଜ ସେଜ ସୟନ ତିନ୍ହ କୀନ୍ହୀ ॥
ଦେଖି ସ୍ୟାମ ମୃଦୁ ମଂଜୁଲ ଗାତା। କହହିଂ ସପ୍ରେମ ବଚନ ସବ ମାତା ॥
ମାରଗ ଜାତ ଭୟାଵନି ଭାରୀ। କେହି ବିଧି ତାତ ତାଡ଼କା ମାରୀ ॥

ଦୋ. ଘୋର ନିସାଚର ବିକଟ ଭଟ ସମର ଗନହିଂ ନହିଂ କାହୁ ॥
ମାରେ ସହିତ ସହାୟ କିମି ଖଲ ମାରୀଚ ସୁବାହୁ ॥ 356 ॥

ମୁନି ପ୍ରସାଦ ବଲି ତାତ ତୁମ୍ହାରୀ। ଈସ ଅନେକ କରଵରେଂ ଟାରୀ ॥
ମଖ ରଖଵାରୀ କରି ଦୁହୁଁ ଭାଈ। ଗୁରୁ ପ୍ରସାଦ ସବ ବିଦ୍ୟା ପାଈ ॥
ମୁନିତୟ ତରୀ ଲଗତ ପଗ ଧୂରୀ। କୀରତି ରହୀ ଭୁଵନ ଭରି ପୂରୀ ॥
କମଠ ପୀଠି ପବି କୂଟ କଠୋରା। ନୃପ ସମାଜ ମହୁଁ ସିଵ ଧନୁ ତୋରା ॥
ବିସ୍ଵ ବିଜୟ ଜସୁ ଜାନକି ପାଈ। ଆଏ ଭଵନ ବ୍ୟାହି ସବ ଭାଈ ॥
ସକଲ ଅମାନୁଷ କରମ ତୁମ୍ହାରେ। କେଵଲ କୌସିକ କୃପାଁ ସୁଧାରେ ॥
ଆଜୁ ସୁଫଲ ଜଗ ଜନମୁ ହମାରା। ଦେଖି ତାତ ବିଧୁବଦନ ତୁମ୍ହାରା ॥
ଜେ ଦିନ ଗେ ତୁମ୍ହହି ବିନୁ ଦେଖେଂ। ତେ ବିରଂଚି ଜନି ପାରହିଂ ଲେଖେମ୍ ॥

ଦୋ. ରାମ ପ୍ରତୋଷୀଂ ମାତୁ ସବ କହି ବିନୀତ ବର ବୈନ।
ସୁମିରି ସଂଭୁ ଗୁର ବିପ୍ର ପଦ କିଏ ନୀଦବସ ନୈନ ॥ 357 ॥

ନୀଦୁଁ ବଦନ ସୋହ ସୁଠି ଲୋନା। ମନହୁଁ ସାଁଝ ସରସୀରୁହ ସୋନା ॥
ଘର ଘର କରହିଂ ଜାଗରନ ନାରୀଂ। ଦେହିଂ ପରସପର ମଂଗଲ ଗାରୀମ୍ ॥
ପୁରୀ ବିରାଜତି ରାଜତି ରଜନୀ। ରାନୀଂ କହହିଂ ବିଲୋକହୁ ସଜନୀ ॥
ସୁଂଦର ବଧୁନ୍ହ ସାସୁ ଲୈ ସୋଈ। ଫନିକନ୍ହ ଜନୁ ସିରମନି ଉର ଗୋଈ ॥
ପ୍ରାତ ପୁନୀତ କାଲ ପ୍ରଭୁ ଜାଗେ। ଅରୁନଚୂଡ଼ ବର ବୋଲନ ଲାଗେ ॥
ବଂଦି ମାଗଧନ୍ହି ଗୁନଗନ ଗାଏ। ପୁରଜନ ଦ୍ଵାର ଜୋହାରନ ଆଏ ॥
ବଂଦି ବିପ୍ର ସୁର ଗୁର ପିତୁ ମାତା। ପାଇ ଅସୀସ ମୁଦିତ ସବ ଭ୍ରାତା ॥
ଜନନିନ୍ହ ସାଦର ବଦନ ନିହାରେ। ଭୂପତି ସଂଗ ଦ୍ଵାର ପଗୁ ଧାରେ ॥

ଦୋ. କୀନ୍ହ ସୌଚ ସବ ସହଜ ସୁଚି ସରିତ ପୁନୀତ ନହାଇ।
ପ୍ରାତକ୍ରିୟା କରି ତାତ ପହିଂ ଆଏ ଚାରିଉ ଭାଇ ॥ 358 ॥

ନଵାନ୍ହପାରାୟଣ,ତୀସରା ଵିଶ୍ରାମ
ଭୂପ ବିଲୋକି ଲିଏ ଉର ଲାଈ। ବୈଠୈ ହରଷି ରଜାୟସୁ ପାଈ ॥
ଦେଖି ରାମୁ ସବ ସଭା ଜୁଡ଼ଆନୀ। ଲୋଚନ ଲାଭ ଅଵଧି ଅନୁମାନୀ ॥
ପୁନି ବସିଷ୍ଟୁ ମୁନି କୌସିକ ଆଏ। ସୁଭଗ ଆସନନ୍ହି ମୁନି ବୈଠାଏ ॥
ସୁତନ୍ହ ସମେତ ପୂଜି ପଦ ଲାଗେ। ନିରଖି ରାମୁ ଦୌ ଗୁର ଅନୁରାଗେ ॥
କହହିଂ ବସିଷ୍ଟୁ ଧରମ ଇତିହାସା। ସୁନହିଂ ମହୀସୁ ସହିତ ରନିଵାସା ॥
ମୁନି ମନ ଅଗମ ଗାଧିସୁତ କରନୀ। ମୁଦିତ ବସିଷ୍ଟ ବିପୁଲ ବିଧି ବରନୀ ॥
ବୋଲେ ବାମଦେଉ ସବ ସାଁଚୀ। କୀରତି କଲିତ ଲୋକ ତିହୁଁ ମାଚୀ ॥
ସୁନି ଆନଂଦୁ ଭୟୁ ସବ କାହୂ। ରାମ ଲଖନ ଉର ଅଧିକ ଉଛାହୂ ॥

ଦୋ. ମଂଗଲ ମୋଦ ଉଛାହ ନିତ ଜାହିଂ ଦିଵସ ଏହି ଭାଁତି।
ଉମଗୀ ଅଵଧ ଅନଂଦ ଭରି ଅଧିକ ଅଧିକ ଅଧିକାତି ॥ 359 ॥

ସୁଦିନ ସୋଧି କଲ କଂକନ ଛୌରେ। ମଂଗଲ ମୋଦ ବିନୋଦ ନ ଥୋରେ ॥
ନିତ ନଵ ସୁଖୁ ସୁର ଦେଖି ସିହାହୀଂ। ଅଵଧ ଜନ୍ମ ଜାଚହିଂ ବିଧି ପାହୀମ୍ ॥
ବିସ୍ଵାମିତ୍ରୁ ଚଲନ ନିତ ଚହହୀଂ। ରାମ ସପ୍ରେମ ବିନୟ ବସ ରହହୀମ୍ ॥
ଦିନ ଦିନ ସୟଗୁନ ଭୂପତି ଭ୍AU। ଦେଖି ସରାହ ମହାମୁନିର୍AU ॥
ମାଗତ ବିଦା ରାଉ ଅନୁରାଗେ। ସୁତନ୍ହ ସମେତ ଠାଢ଼ ଭେ ଆଗେ ॥
ନାଥ ସକଲ ସଂପଦା ତୁମ୍ହାରୀ। ମୈଂ ସେଵକୁ ସମେତ ସୁତ ନାରୀ ॥
କରବ ସଦା ଲରିକନଃ ପର ଛୋହୂ। ଦରସନ ଦେତ ରହବ ମୁନି ମୋହୂ ॥
ଅସ କହି ରାଉ ସହିତ ସୁତ ରାନୀ। ପରେଉ ଚରନ ମୁଖ ଆଵ ନ ବାନୀ ॥
ଦୀନ୍ହ ଅସୀସ ବିପ୍ର ବହୁ ଭାଁତୀ। ଚଲେ ନ ପ୍ରୀତି ରୀତି କହି ଜାତୀ ॥
ରାମୁ ସପ୍ରେମ ସଂଗ ସବ ଭାଈ। ଆୟସୁ ପାଇ ଫିରେ ପହୁଁଚାଈ ॥

ଦୋ. ରାମ ରୂପୁ ଭୂପତି ଭଗତି ବ୍ୟାହୁ ଉଛାହୁ ଅନଂଦୁ।
ଜାତ ସରାହତ ମନହିଂ ମନ ମୁଦିତ ଗାଧିକୁଲଚଂଦୁ ॥ 360 ॥

ବାମଦେଵ ରଘୁକୁଲ ଗୁର ଗ୍ୟାନୀ। ବହୁରି ଗାଧିସୁତ କଥା ବଖାନୀ ॥
ସୁନି ମୁନି ସୁଜସୁ ମନହିଂ ମନ ର୍AU। ବରନତ ଆପନ ପୁନ୍ୟ ପ୍ରଭ୍AU ॥
ବହୁରେ ଲୋଗ ରଜାୟସୁ ଭୟୂ। ସୁତନ୍ହ ସମେତ ନୃପତି ଗୃହଁ ଗୟୂ ॥
ଜହଁ ତହଁ ରାମ ବ୍ୟାହୁ ସବୁ ଗାଵା। ସୁଜସୁ ପୁନୀତ ଲୋକ ତିହୁଁ ଛାଵା ॥
ଆଏ ବ୍ୟାହି ରାମୁ ଘର ଜବ ତେଂ। ବସି ଅନଂଦ ଅଵଧ ସବ ତବ ତେମ୍ ॥
ପ୍ରଭୁ ବିବାହଁ ଜସ ଭୟୁ ଉଛାହୂ। ସକହିଂ ନ ବରନି ଗିରା ଅହିନାହୂ ॥
କବିକୁଲ ଜୀଵନୁ ପାଵନ ଜାନୀ ॥ ରାମ ସୀୟ ଜସୁ ମଂଗଲ ଖାନୀ ॥
ତେହି ତେ ମୈଂ କଛୁ କହା ବଖାନୀ। କରନ ପୁନୀତ ହେତୁ ନିଜ ବାନୀ ॥

ଛଂ. ନିଜ ଗିରା ପାଵନି କରନ କାରନ ରାମ ଜସୁ ତୁଲସୀ କହ୍ୟୋ।
ରଘୁବୀର ଚରିତ ଅପାର ବାରିଧି ପାରୁ କବି କୌନେଂ ଲହ୍ୟୋ ॥
ଉପବୀତ ବ୍ୟାହ ଉଛାହ ମଂଗଲ ସୁନି ଜେ ସାଦର ଗାଵହୀଂ।
ବୈଦେହି ରାମ ପ୍ରସାଦ ତେ ଜନ ସର୍ବଦା ସୁଖୁ ପାଵହୀମ୍ ॥

ସୋ. ସିୟ ରଘୁବୀର ବିବାହୁ ଜେ ସପ୍ରେମ ଗାଵହିଂ ସୁନହିଂ।
ତିନ୍ହ କହୁଁ ସଦା ଉଛାହୁ ମଂଗଲାୟତନ ରାମ ଜସୁ ॥ 361 ॥

ମାସପାରାୟଣ, ବାରହଵାଁ ଵିଶ୍ରାମ
ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ରାମଚରିତମାନସେ ସକଲକଲିକଲୁଷବିଧ୍ଵଂସନେ
ପ୍ରଥମଃ ସୋପାନଃ ସମାପ୍ତଃ।
(ବାଲକାଂଡ ସମାପ୍ତ)