କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ – ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମେ କ୍ରୟଃ
ଓ-ନ୍ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ, ଶ୍ରୀ ମହାଗଣପତୟେ ନମଃ,
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭ୍ୟୋ ନମଃ । ହ॒ରିଃ॒ ଓମ୍ ॥
ଆପ॑ ଉନ୍ଦନ୍ତୁ ଜୀ॒ଵସେ॑ ଦୀର୍ଘାୟୁ॒ତ୍ଵାୟ॒ ଵର୍ଚ॑ସ॒ ଓଷ॑ଧେ॒ ତ୍ରାୟ॑ସ୍ଵୈନ॒ଗ୍ଗ୍॒ ସ୍ଵଧି॑ତେ॒ ମୈନଗ୍ମ୍॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀ-ର୍ଦେଵ॒ଶ୍ରୂରେ॒ତାନି॒ ପ୍ର ଵ॑ପେ ସ୍ଵ॒ସ୍ତ୍ୟୁତ୍ତ॑ରାଣ୍ୟଶୀ॒ୟାପୋ॑ ଅ॒ସ୍ମା-ନ୍ମା॒ତର॑-ଶ୍ଶୁନ୍ଧନ୍ତୁ ଘୃ॒ତେନ॑ ନୋ ଘୃତ॒ପୁଵଃ॑ ପୁନନ୍ତୁ॒ ଵିଶ୍ଵ॑ମ॒ସ୍ମ-ତ୍ପ୍ର ଵ॑ହନ୍ତୁ ରି॒ପ୍ରମୁଦା᳚ଭ୍ୟ॒-ଶ୍ଶୁଚି॒ରା ପୂ॒ତ ଏ॑ମି॒ ସୋମ॑ସ୍ୟ ତ॒ନୂର॑ସି ତ॒ନୁଵ॑-ମ୍ମେ ପାହି ମହୀ॒ନା-ମ୍ପୟୋ॑-ଽସି ଵର୍ଚୋ॒ଧା ଅ॑ସି॒ ଵର୍ଚୋ॒- [ଵର୍ଚଃ॑, ମୟି॑ ଧେହି ଵୃ॒ତ୍ରସ୍ୟ॑] 1
ମୟି॑ ଧେହି ଵୃ॒ତ୍ରସ୍ୟ॑ କ॒ନୀନି॑କା-ଽସି ଚକ୍ଷୁ॒ଷ୍ପା ଅ॑ସି॒ ଚକ୍ଷୁ॑ର୍ମେ ପାହି ଚି॒ତ୍ପତି॑ସ୍ତ୍ଵା ପୁନାତୁ ଵା॒କ୍ପତି॑ସ୍ତ୍ଵା ପୁନାତୁ ଦେ॒ଵସ୍ତ୍ଵା॑ ସଵି॒ତା ପୁ॑ନା॒ତ୍ଵଚ୍ଛି॑ଦ୍ରେଣ ପ॒ଵିତ୍ରେ॑ଣ॒ ଵସୋ॒-ସ୍ସୂର୍ୟ॑ସ୍ୟ ର॒ଶ୍ମିଭି॒ସ୍ତସ୍ୟ॑ ତେ ପଵିତ୍ରପତେ ପ॒ଵିତ୍ରେ॑ଣ॒ ୟସ୍ମୈ॒ କ-ମ୍ପୁ॒ନେ ତଚ୍ଛ॑କେୟ॒ମା ଵୋ॑ ଦେଵାସ ଈମହେ॒ ସତ୍ୟ॑ଧର୍ମାଣୋ ଅଦ୍ଧ୍ଵ॒ରେ ୟଦ୍ଵୋ॑ ଦେଵାସ ଆଗୁ॒ରେ ୟଜ୍ଞି॑ୟାସୋ॒ ହଵା॑ମହ॒ ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥିଵୀ॒ ଆପ॑ ଓଷଧୀ॒ ସ୍ତ୍ଵ-ନ୍ଦୀ॒କ୍ଷାଣା॒-ମଧି॑ପତିରସୀ॒ହ ମା॒ ସନ୍ତ॑-ମ୍ପାହି ॥ 2 ॥
(ଵର୍ଚ॑ – ଓଷଧୀ- ର॒ଷ୍ଟୌ ଚ॑ ) (ଅ. 1)
ଆକୂ᳚ତ୍ୟୈ ପ୍ର॒ୟୁଜେ॒-ଽଗ୍ନୟେ॒ ସ୍ଵାହା॑ ମେ॒ଧାୟୈ॒ ମନ॑ସେ॒ ଽଗ୍ନୟେ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଦୀ॒କ୍ଷାୟୈ॒ ତପ॑ସେ॒-ଽଗ୍ନୟେ॒ ସ୍ଵାହା॒ ସର॑ସ୍ଵତ୍ୟୈ ପୂ॒ଷ୍ଣେ᳚-ଽଗ୍ନୟେ॒ ସ୍ଵାହା-ଽଽପୋ॑ ଦେଵୀ-ର୍ବୃହତୀ-ର୍ଵିଶ୍ଵଶମ୍ଭୁଵୋ॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀ ଉ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒-ମ୍ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ର୍ନୋ ହ॒ଵିଷା॑ ଵୃଧାତୁ॒ ସ୍ଵାହା॒ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ ନେ॒ତୁର୍ମର୍ତୋ॑ ଵୃଣୀତ ସ॒ଖ୍ୟଂ-ଵିଁଶ୍ଵେ॑ ରା॒ୟ ଇ॑ଷୁଦ୍ଧ୍ୟସି ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନଂ-ଵୃଁ॑ଣୀତ ପୁ॒ଷ୍ୟସେ॒ ସ୍ଵାହ॑ର୍ଖ୍ସା॒ମୟୋ॒-ଶ୍ଶିଲ୍ପେ᳚ ସ୍ଥ॒ସ୍ତେ ଵା॒ମା ର॑ଭେ॒ ତେ ମା॑- [ତେ ମା᳚, ପା॒ତ॒ମା-ଽସ୍ୟ] 3
ପାତ॒ମା-ଽସ୍ୟ ୟ॒ଜ୍ଞସ୍ୟୋ॒ଦୃଚ॑ ଇ॒ମା-ନ୍ଧିୟ॒ଗ୍ମ୍॒ ଶିକ୍ଷ॑ମାଣସ୍ୟ ଦେଵ॒ କ୍ରତୁ॒-ନ୍ଦକ୍ଷଂ॑-ଵଁରୁଣ॒ ସଗ୍ମ୍ ଶି॑ଶାଧି॒ ୟୟା-ଽତି॒ ଵିଶ୍ଵା॑ ଦୁରି॒ତା ତରେ॑ମ ସୁ॒ତର୍ମା॑ଣ॒ମଧି॒ ନାଵଗ୍ମ୍॑ ରୁହେ॒ମୋର୍ଗ॑ସ୍ୟାଙ୍ଗିର॒ସ୍ୟୂର୍ଣ॑ମ୍ରଦା॒ ଊର୍ଜ॑-ମ୍ମେ ୟଚ୍ଛ ପା॒ହି ମା॒ ମା ମା॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀ॒-ର୍ଵିଷ୍ଣୋ॒-ଶ୍ଶର୍ମା॑ସି॒ ଶର୍ମ॒ ୟଜ॑ମାନସ୍ୟ॒ ଶର୍ମ॑ ମେ ୟଚ୍ଛ॒ ନକ୍ଷ॑ତ୍ରାଣା-ମ୍ମା-ଽତୀକା॒ଶା-ତ୍ପା॒ହୀନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟ॒ ୟୋନି॑ରସି॒- [ୟୋନି॑ରସି, ମା ମା॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀଃ] 4
ମା ମା॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀଃ କୃ॒ଷ୍ୟୈ ତ୍ଵା॑ ସୁସ॒ସ୍ୟାୟୈ॑ ସୁପିପ୍ପ॒ଲାଭ୍ୟ॒-ସ୍ତ୍ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟ-ସ୍ସୂପ॒ସ୍ଥା ଦେ॒ଵୋ ଵନ॒ସ୍ପତି॑ରୂ॒ର୍ଧ୍ଵୋ ମା॑ ପା॒ହ୍ୟୋଦୃଚ॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ମ୍ମନ॑ସା॒ ସ୍ଵାହା॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀଭ୍ୟା॒ଗ୍॒ ସ୍ଵାହୋ॒ରୋ-ର॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷା॒-ଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ୟ॒ଜ୍ଞଂ-ଵାଁତା॒ଦା ର॑ଭେ ॥ 5 ॥
( ମା॒ – ୟୋନି॑ରସି – ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑ ) (ଅ. 2)
ଦୈଵୀ॒-ନ୍ଧିୟ॑-ମ୍ମନାମହେ ସୁମୃଡୀ॒କା-ମ॒ଭିଷ୍ଟ॑ୟେ ଵର୍ଚୋ॒ଧାଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞଵା॑ହସଗ୍ମ୍ ସୁପା॒ରା ନୋ॑ ଅସ॒-ଦ୍ଵଶେ᳚ । ୟେ ଦେ॒ଵା ମନୋ॑ଜାତା ମନୋ॒ୟୁଜ॑-ସ୍ସୁ॒ଦକ୍ଷା॒ ଦକ୍ଷ॑ପିତାର॒ସ୍ତେ ନଃ॑ ପାନ୍ତୁ॒ ତେ ନୋ॑-ଽଵନ୍ତୁ॒ ତେଭ୍ୟୋ॒ ନମ॒ସ୍ତେଭ୍ୟ॒-ସ୍ସ୍ଵାହା-ଽଗ୍ନେ॒ ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୁ ଜା॑ଗୃହି ଵ॒ୟଗ୍ମ୍ ସୁ ମ॑ନ୍ଦିଷୀମହି ଗୋପା॒ୟ ନ॑-ସ୍ସ୍ଵ॒ସ୍ତୟେ᳚ ପ୍ର॒ବୁଧେ॑ ନଃ॒ ପୁନ॑ର୍ଦଦଃ । ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ ଵ୍ରତ॒ପା ଅ॑ସି ଦେ॒ଵ ଆ ମର୍ତ୍ୟେ॒ଷ୍ଵା । ତ୍ଵଂ- [ତ୍ଵମ୍, ୟ॒ଜ୍ଞେଷ୍ଵୀଡ୍ୟଃ॑ ।] 6
ୟ॒ଜ୍ଞେଷ୍ଵୀଡ୍ୟଃ॑ ॥ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେ॒ଵା ଅ॒ଭି ମାମା-ଽଵ॑ଵୃତ୍ର-ନ୍ପୂ॒ଷା ସ॒ନ୍ୟା ସୋମୋ॒ ରାଧ॑ସା ଦେ॒ଵ-ସ୍ସ॑ଵି॒ତା ଵସୋ᳚ର୍ଵସୁ॒ଦାଵା॒ ରାସ୍ଵେୟ॑-ଥ୍ସୋ॒ମା ଽଽଭୂୟୋ॑ ଭର॒ ମା ପୃ॒ଣ-ନ୍ପୂ॒ର୍ତ୍ୟା ଵି ରା॑ଧି॒ ମା-ଽହମାୟୁ॑ଷା ଚ॒ନ୍ଦ୍ରମ॑ସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ॒ ଵସ୍ତ୍ର॑ମସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵୋ॒ସ୍ରା-ଽସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ॒ ହୟୋ॑-ଽସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ॒- [ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ, ଛାଗୋ॑-ଽସି॒ ମମ॒] 7
ଛାଗୋ॑-ଽସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ ମେ॒ଷୋ॑-ଽସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ ଵା॒ୟଵେ᳚ ତ୍ଵା॒ ଵରୁ॑ଣାୟ ତ୍ଵା॒ ନିର୍-ଋ॑ତ୍ୟୈ ତ୍ଵା ରୁ॒ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵା॒ ଦେଵୀ॑ରାପୋ ଅପା-ନ୍ନପା॒ଦ୍ୟ ଊ॒ର୍ମିର୍-ହ॑ଵି॒ଷ୍ୟ॑ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵା᳚-ନ୍ମ॒ଦିନ୍ତ॑ମ॒ସ୍ତଂ-ଵୋଁ॒ ମା-ଽଵ॑ କ୍ରମିଷ॒ମଚ୍ଛି॑ନ୍ନ॒-ନ୍ତନ୍ତୁ॑-ମ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଅନୁ॑ ଗେଷ-ମ୍ଭ॒ଦ୍ରାଦ॒ଭି ଶ୍ରେୟଃ॒ ପ୍ରେହି॒ ବୃହ॒ସ୍ପତିଃ॑ ପୁରଏ॒ତା ତେ॑ ଅ॒ସ୍ତ୍ଵଥେ॒ମଵ॑ ସ୍ୟ॒ ଵର॒ ଆ ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା ଆ॒ରେ ଶତ୍ରୂ᳚ନ୍ କୃଣୁହି॒ ସର୍ଵ॑ଵୀର॒ ଏଦମ॑ଗନ୍ମ ଦେଵ॒ୟଜ॑ନ-ମ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେ॒ଵା ୟଦଜୁ॑ଷନ୍ତ॒ ପୂର୍ଵ॑ ଋଖ୍ସା॒ମାଭ୍ୟାଂ॒-ୟଁଜୁ॑ଷା ସ॒ନ୍ତର॑ନ୍ତୋ ରା॒ୟସ୍ପୋଷେ॑ଣ॒ ସମି॒ଷା ମ॑ଦେମ ॥ 8 ॥
( ଆ ତ୍ଵଗ୍ମ୍-ହୟୋ॑-ଽସି॒ ମମ॒ ଭୋଗା॑ୟ ଭଵ-ସ୍ୟ॒-ପଞ୍ଚ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଶ୍ଚ ) (ଅ. 3)
ଇ॒ୟ-ନ୍ତେ॑ ଶୁକ୍ର ତ॒ନୂରି॒ଦଂ-ଵଁର୍ଚ॒ସ୍ତୟା॒ ସ-ମ୍ଭ॑ଵ॒ ଭ୍ରାଜ॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ଜୂର॑ସି ଧୃ॒ତା ମନ॑ସା॒ ଜୁଷ୍ଟା॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ॒ ତସ୍ୟା᳚ସ୍ତେ ସ॒ତ୍ୟସ॑ଵସଃ ପ୍ରସ॒ଵେ ଵା॒ଚୋ ୟ॒ନ୍ତ୍ରମ॑ଶୀୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଶୁ॒କ୍ରମ॑ସ୍ୟ॒ମୃତ॑ମସି ଵୈଶ୍ଵଦେ॒ଵଗ୍ମ୍ ହ॒ଵି-ସ୍ସୂର୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ଚକ୍ଷୁ॒ରା -ଽରୁ॑ହମ॒ଗ୍ନେ ର॒କ୍ଷ୍ଣଃ କ॒ନୀନି॑କାଂ॒-ୟଁଦେତ॑ଶେଭି॒ରୀୟ॑ସେ॒ ଭ୍ରାଜ॑ମାନୋ ଵିପ॒ଶ୍ଚିତା॒ ଚିଦ॑ସି ମ॒ନା-ଽସି॒ ଧୀର॑ସି॒ ଦକ୍ଷି॑ଣା- [ଦକ୍ଷି॑ଣା, ଅ॒ସି॒ ୟ॒ଜ୍ଞିୟା॑-ଽସି] 9
-ଽସି ୟ॒ଜ୍ଞିୟା॑-ଽସି କ୍ଷ॒ତ୍ରିୟା॒ ଽସ୍ୟଦି॑ତି-ରସ୍ୟୁଭ॒ୟତ॑॑ଶ୍ଶୀର୍ଷ୍ଣୀ॒ ସା ନ॒-ସ୍ସୁପ୍ରା॑ଚୀ॒ ସୁପ୍ର॑ତୀଚୀ॒ ସ-ମ୍ଭ॑ଵ ମି॒ତ୍ରସ୍ତ୍ଵା॑ ପ॒ଦି ବ॑ଦ୍ଧ୍ନାତୁ ପୂ॒ଷା-ଽଦ୍ଧ୍ଵ॑ନଃ ପା॒ତ୍ଵିନ୍ଦ୍ରା॒ୟା-ଦ୍ଧ୍ୟ॑କ୍ଷା॒ୟାନୁ॑ ତ୍ଵା ମା॒ତା ମ॑ନ୍ୟତା॒ମନୁ॑ ପି॒ତା-ଽନୁ॒ ଭ୍ରାତା॒ ସଗ॒ର୍ଭ୍ୟୋ-ଽନୁ॒ ସଖା॒ ସୟୂ᳚ଥ୍ୟ॒-ସ୍ସା ଦେ॑ଵି ଦେ॒ଵମଚ୍ଛେ॒ହୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ସୋମଗ୍ମ୍॑ ରୁ॒ଦ୍ରସ୍ତ୍ଵା ଽଽଵ॑ର୍ତୟତୁ ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॑ ପ॒ଥା ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ସୋମ॑ସଖା॒ ପୁନ॒ରେହି॑ ସ॒ହ ର॒ୟ୍ୟା ॥ 10 ॥
( ଦକ୍ଷି॑ଣା॒-ସୋମ॑ସଖା॒, ପଞ୍ଚ॑ ଚ ) (ଅ. 4)
ଵସ୍ଵ୍ୟ॑ସି ରୁ॒ଦ୍ରା-ଽସ୍ୟଦି॑ତି-ରସ୍ୟାଦି॒ତ୍ୟା-ଽସି॑ ଶୁ॒କ୍ରା-ଽସି॑ ଚ॒ନ୍ଦ୍ରା-ଽସି॒ ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ସ୍ତ୍ଵା ସୁ॒ମ୍ନେ ର॑ଣ୍ଵତୁ ରୁ॒ଦ୍ରୋ ଵସୁ॑ଭି॒ରା ଚି॑କେତୁ ପୃଥି॒ଵ୍ୟାସ୍ତ୍ଵା॑ ମୂ॒ର୍ଧନ୍ନା ଜି॑ଘର୍ମି ଦେଵ॒ୟଜ॑ନ॒ ଇଡା॑ୟାଃ ପ॒ଦେ ଘୃ॒ତଵ॑ତି॒ ସ୍ଵାହା॒ ପରି॑ଲିଖିତ॒ଗ୍ମ୍॒ ରକ୍ଷଃ॒ ପରି॑ଲିଖିତା॒ ଅରା॑ତୟ ଇ॒ଦମ॒ହଗ୍ମ୍ ରକ୍ଷ॑ସୋ ଗ୍ରୀ॒ଵା ଅପି॑ କୃନ୍ତାମି॒ ୟୋ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॒ ୟ-ଞ୍ଚ॑ ଵ॒ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମ ଇ॒ଦମ॑ସ୍ୟ ଗ୍ରୀ॒ଵା [ଗ୍ରୀ॒ଵାଃ, ଅପି॑ କୃନ୍ତାମ୍ୟ॒ସ୍ମେ] 11
ଅପି॑ କୃନ୍ତାମ୍ୟ॒ସ୍ମେ ରାୟ॒ସ୍ତ୍ଵେ ରାୟ॒ସ୍ତୋତେ॒ ରାୟ॒-ସ୍ସ-ନ୍ଦେ॑ଵି ଦେ॒ଵ୍ୟୋର୍ଵଶ୍ୟା॑ ପଶ୍ୟସ୍ଵ॒ ତ୍ଵଷ୍ଟୀ॑ମତୀ ତେ ସପେୟ ସୁ॒ରେତା॒ ରେତୋ॒ ଦଧା॑ନା ଵୀ॒ରଂ-ଵିଁ॑ଦେୟ॒ ତଵ॑ ସ॒ନ୍ଦୃଶି॒ ମା-ଽହଗ୍ମ୍ରା॒ୟସ୍ପୋଷେ॑ଣ॒ ଵି ୟୋ॑ଷମ୍ ॥ 12 ॥
( ଅ॒ସ୍ୟ॒ ଗ୍ରୀ॒ଵା-ଏକା॒ନ୍ନ ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑ ) (ଅ. 5)
ଅ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁନା॑ ତେ ଅ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁଃ ପୃ॑ଚ୍ୟତା॒-ମ୍ପରୁ॑ଷା॒ ପରୁ॑-ର୍ଗ॒ନ୍ଧସ୍ତେ॒ କାମ॑ମଵତୁ॒ ମଦା॑ୟ॒ ରସୋ॒ ଅଚ୍ୟୁ॑ତୋ॒ ଽମାତ୍ୟୋ॑-ଽସି ଶୁ॒କ୍ରସ୍ତେ॒ ଗ୍ରହୋ॒-ଽଭି ତ୍ୟ-ନ୍ଦେ॒ଵଗ୍ମ୍ ସ॑ଵି॒ତାର॑ମୂ॒ଣ୍ୟୋଃ᳚ କ॒ଵିକ୍ର॑ତୁ॒ମର୍ଚା॑ମି ସ॒ତ୍ୟସ॑ଵସଗ୍ମ୍ ରତ୍ନ॒ଧାମ॒ଭି ପ୍ରି॒ୟ-ମ୍ମ॒ତିମୂ॒ର୍ଧ୍ଵା ୟସ୍ୟା॒ମତି॒ର୍ଭା ଅଦି॑ଦ୍ୟୁତ॒-ଥ୍ସଵୀ॑ମନି॒ ହିର॑ଣ୍ୟପାଣିରମିମୀତ ସୁ॒କ୍ରତୁଃ॑ କୃ॒ପା ସୁଵଃ॑ । ପ୍ର॒ଜାଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା ପ୍ରା॒ଣାୟ॑ ତ୍ଵା ଵ୍ୟା॒ନାୟ॑ ତ୍ଵା ପ୍ର॒ଜାସ୍ତ୍ଵମନୁ॒ ପ୍ରାଣି॑ହି ପ୍ର॒ଜାସ୍ତ୍ଵାମନୁ॒ ପ୍ରାଣ॑ନ୍ତୁ ॥ 13 ॥
(ଅନୁ॑-ସ॒ପ୍ତ ଚ॑) (ଅ. 6)
ସୋମ॑-ନ୍ତେ କ୍ରୀଣା॒ମ୍ୟୂର୍ଜ॑ସ୍ଵନ୍ତ॒-ମ୍ପୟ॑ସ୍ଵନ୍ତଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟା॑ଵନ୍ତମଭି-ମାତି॒ଷାହଗ୍ମ୍॑ ଶୁ॒କ୍ର-ନ୍ତେ॑ ଶୁ॒କ୍ରେଣ॑ କ୍ରୀଣାମି ଚ॒ନ୍ଦ୍ର-ଞ୍ଚ॒ନ୍ଦ୍ରେଣା॒ମୃତ॑ମ॒ମୃତେ॑ନ ସ॒ମ୍ୟତ୍ତେ॒ ଗୋର॒ସ୍ମେ ଚ॒ନ୍ଦ୍ରାଣି॒ ତପ॑ସସ୍ତ॒ନୂର॑ସି ପ୍ର॒ଜାପ॑ତେ॒-ର୍ଵର୍ଣ॒ସ୍ତସ୍ୟା᳚ସ୍ତେ ସହସ୍ରପୋ॒ଷ-ମ୍ପୁଷ୍ୟ॑ନ୍ତ୍ୟାଶ୍ଚର॒ମେଣ॑ ପ॒ଶୁନା᳚ କ୍ରୀଣାମ୍ୟ॒ସ୍ମେ ତେ॒ ବନ୍ଧୁ॒ର୍ମୟି॑ ତେ॒ ରାୟ॑-ଶ୍ଶ୍ରୟନ୍ତାମ॒ସ୍ମେ ଜ୍ୟୋତି॑-ସ୍ସୋମଵିକ୍ର॒ୟିଣି॒ ତମୋ॑ ମି॒ତ୍ରୋ ନ॒ ଏହି॒ ସୁମି॑ତ୍ରଧା॒ ଇନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟୋ॒ରୁ ମା ଵି॑ଶ॒ ଦକ୍ଷି॑ଣ-ମୁ॒ଶନ୍ନୁ॒ଶନ୍ତଗ୍ଗ୍॑ ସ୍ୟୋ॒ନ-ସ୍ସ୍ୟୋ॒ନଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵାନ॒ ଭ୍ରାଜାଙ୍ଘା॑ରେ॒ ବମ୍ଭା॑ରେ॒ ହସ୍ତ॒ ସୁହ॑ସ୍ତ॒ କୃଶା॑ନଵେ॒ତେ ଵ॑-ସ୍ସୋମ॒ କ୍ରୟ॑ଣା॒ସ୍ତା-ନ୍ର॑କ୍ଷଦ୍ଧ୍ଵ॒-ମ୍ମା ଵୋ॑ ଦଭନ୍ନ୍ ॥ 14 ॥
(ଉ॒ରୁଂ-ଦ୍ଵାଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଶ୍ଚ) (ଅ. 7)
ଉଦାୟୁ॑ଷା ସ୍ଵା॒ୟୁଷୋଦୋଷ॑ଧୀନା॒ଗ୍ମ୍॒ ରସେ॒ନୋ-ତ୍ପ॒ର୍ଜନ୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ଶୁଷ୍ମେ॒ଣୋଦ॑ସ୍ଥାମ॒ମୃତା॒ଗ୍ମ୍॒ ଅନୁ॑ । ଉ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ମନ୍ଵି॒ହ୍ୟଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦୋ॒-ଽସ୍ୟଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦ॒ ଆ ସୀ॒ଦାସ୍ତ॑ଭ୍ନା॒-ଦ୍ଦ୍ୟାମୃ॑ଷ॒ଭୋ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ମମି॑ମୀତ ଵରି॒ମାଣ॑-ମ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଆ-ଽସୀ॑ଦ॒-ଦ୍ଵିଶ୍ଵା॒ ଭୁଵ॑ନାନି ସ॒ମ୍ରା-ଡ୍ଵିଶ୍ଵେତ୍ତାନି॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ ଵ୍ର॒ତାନି॒ ଵନେ॑ଷୁ॒ ଵ୍ୟ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ନ୍ତତାନ॒ ଵାଜ॒ମର୍ଵ॑ଥ୍ସୁ॒ ପୟୋ॑ ଅଘ୍ନି॒ୟାସୁ॑ ହୃ॒ଥ୍ସୁ- [ ] ॥ 15 ॥
କ୍ରତୁଂ॒-ଵଁରୁ॑ଣୋ ଵି॒କ୍ଷ୍ଵ॑ଗ୍ନି-ନ୍ଦି॒ଵି ସୂର୍ୟ॑ମଦଧା॒-ଥ୍ସୋମ॒ମଦ୍ରା॒ଵୁଦୁ॒ତ୍ୟ-ଞ୍ଜା॒ତଵେ॑ଦସ-ନ୍ଦେ॒ଵଂ-ଵଁ॑ହନ୍ତି କେ॒ତଵଃ॑ । ଦୃ॒ଶେ ଵିଶ୍ଵା॑ୟ॒ ସୂର୍ୟ᳚ମ୍ ॥ ଉସ୍ରା॒ଵେତ॑-ନ୍ଧୂର୍ଷାହାଵନ॒ଶ୍ରୂ ଅଵୀ॑ରହଣୌ ବ୍ରହ୍ମ॒ଚୋଦ॑ନୌ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ସ୍କମ୍ଭ॑ନମସି॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ ସ୍କମ୍ଭ॒ସର୍ଜ॑ନମସି॒ ପ୍ରତ୍ୟ॑ସ୍ତୋ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶଃ॑ ॥ 16 ॥
( ହୃ॒ଥ୍ସୁ-ପଞ୍ଚ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ ) (ଅ. 8)
ପ୍ର ଚ୍ୟ॑ଵସ୍ଵ ଭୁଵସ୍ପତେ॒ ଵିଶ୍ଵା᳚ନ୍ୟ॒ଭି ଧାମା॑ନି॒ ମା ତ୍ଵା॑ ପରିପ॒ରୀ ଵି॑ଦ॒ନ୍ମା ତ୍ଵା॑ ପରିପ॒ନ୍ଥିନୋ॑ ଵିଦ॒ନ୍ମା ତ୍ଵା॒ ଵୃକା॑ ଅଘା॒ୟଵୋ॒ ମା ଗ॑ନ୍ଧ॒ର୍ଵୋ ଵି॒ଶ୍ଵାଵ॑ସୁ॒ରା ଦ॑ଘଚ୍ଛ୍ୟେ॒ନୋ ଭୂ॒ତ୍ଵା ପରା॑ ପତ॒ ୟଜ॑ମାନସ୍ୟ ନୋ ଗୃ॒ହେ ଦେ॒ଵୈ-ସ୍ସଗ୍ଗ୍॑ସ୍କୃ॒ତଂ-ୟଁଜ॑ମାନସ୍ୟ ସ୍ଵ॒ସ୍ତ୍ୟୟ॑ନ୍ୟ॒ସ୍ୟପି॒ ପନ୍ଥା॑ମଗସ୍ମହି ସ୍ଵସ୍ତି॒ଗା-ମ॑ନେ॒ହସଂ॒-ୟେଁନ॒ ଵିଶ୍ଵାଃ॒ ପରି॒ ଦ୍ଵିଷୋ॑ ଵୃ॒ଣକ୍ତି॑ ଵି॒ନ୍ଦତେ॒ ଵସୁ॒ ନମୋ॑ ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ଚକ୍ଷ॑ସେ ମ॒ହୋ ଦେ॒ଵାୟ॒ ତଦୃ॒ତଗ୍ମ୍ ସ॑ପର୍ୟତ ଦୂରେ॒ଦୃଶେ॑ ଦେ॒ଵଜା॑ତାୟ କେ॒ତଵେ॑ ଦି॒ଵସ୍ପୁ॒ତ୍ରାୟ॒ ସୂର୍ୟା॑ୟ ଶଗ୍ମ୍ସତ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ସ୍କମ୍ଭ॑ନମସି॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ ସ୍କମ୍ଭ॒ସର୍ଜ॑ନ-ମ॒ସ୍ୟୁନ୍ମୁ॑କ୍ତୋ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶଃ॑ ॥ 17 ॥
( ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॒-ତ୍ରୟୋ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଶ୍ଚ ) (ଅ. 9)
ଅ॒ଗ୍ନେ-ରା॑ତି॒ଥ୍ୟମ॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵା॒ ସୋମ॑ସ୍ୟା-ଽଽତି॒ଥ୍ୟମ॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ॒ ତ୍ଵା-ଽତି॑ଥେରାତି॒ଥ୍ୟମ॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵା॒-ଽଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା ରାୟସ୍ପୋଷ॒ଦାଵ୍ନ୍ନେ॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵା ଶ୍ୟେ॒ନାୟ॑ ତ୍ଵା ସୋମ॒ଭୃତେ॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵା॒ ୟା ତେ॒ ଧାମା॑ନି ହ॒ଵିଷା॒ ୟଜ॑ନ୍ତି॒ ତା ତେ॒ ଵିଶ୍ଵା॑ ପରି॒ଭୂର॑ସ୍ତୁ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଙ୍ଗ॑ୟ॒ସ୍ଫାନଃ॑ ପ୍ର॒ତର॑ଣ-ସ୍ସୁ॒ଵୀରୋ-ଽଵୀ॑ରହା॒ ପ୍ରଚ॑ରା ସୋମ॒ ଦୁର୍ୟା॒ନଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦୋ॒-ଽସ୍ୟଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦ॒ ଆ- [ସଦ॒ ଆ, ସୀ॒ଦ॒ ଵରୁ॑ଣୋ-ଽସି] ॥ 18 ॥
ସୀ॑ଦ॒ ଵରୁ॑ଣୋ-ଽସି ଧୃ॒ତଵ୍ର॑ତୋ ଵାରୁ॒ଣମ॑ସି ଶଂ॒ୟୋଁ-ର୍ଦେ॒ଵାନାଗ୍ମ୍॑ ସ॒ଖ୍ୟାନ୍ମା ଦେ॒ଵାନା॑-ମ॒ପସ॑-ଶ୍ଛିଥ୍ସ୍ମ॒ହ୍ୟାପ॑ତୟେ ତ୍ଵା ଗୃହ୍ଣାମି॒ ପରି॑ପତୟେ ତ୍ଵା ଗୃହ୍ଣାମି॒ ତନୂ॒ନପ୍ତ୍ରେ᳚ ତ୍ଵା ଗୃହ୍ଣାମି ଶାକ୍ଵ॒ରାୟ॑ ତ୍ଵା ଗୃହ୍ଣାମି॒ ଶକ୍ମ॒ନ୍ନୋଜି॑ଷ୍ଠାୟ ତ୍ଵା ଗୃହ୍ଣା॒ମ୍ୟ-ନା॑ଧୃଷ୍ଟମସ୍ୟ-ନାଧୃ॒ଷ୍ୟ-ନ୍ଦେ॒ଵାନା॒ମୋଜୋ॑- ଽଭିଷସ୍ତି॒ପା ଅ॑ନଭିଶସ୍ତେ॒-ଽନ୍ୟମନୁ॑ ମେ ଦୀ॒କ୍ଷା-ନ୍ଦୀ॒କ୍ଷାପ॑ତି-ର୍ମନ୍ୟତା॒ମନୁ॒ ତପ॒ସ୍ତପ॑ସ୍ପତି॒ରଞ୍ଜ॑ସା ସ॒ତ୍ୟମୁପ॑ ଗେଷଗ୍ମ୍ ସୁଵି॒ତେ ମା॑ ଧାଃ ॥ 19 ॥
( ଆ-ମୈ-କ॑-ଞ୍ଚ ) (ଅ. 10)
ଅ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁରଗ୍ମ୍॑ଶୁସ୍ତେ ଦେଵ ସୋ॒ମା-ଽଽପ୍ୟା॑ୟତା॒-ମିନ୍ଦ୍ରା॑ୟୈକଧନ॒ଵିଦ॒ ଆ ତୁଭ୍ୟ॒ମିନ୍ଦ୍ରଃ॑ ପ୍ୟାୟତା॒ମା ତ୍ଵମିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ପ୍ୟାୟ॒ସ୍ଵା-ଽଽପ୍ୟା॑ୟୟ॒ ସଖୀ᳚ନ୍-ଥ୍ସ॒ନ୍ୟା ମେ॒ଧୟା᳚ ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ତେ॑ ଦେଵ ସୋମ ସୁ॒ତ୍ୟାମ॑ଶୀ॒ୟେଷ୍ଟା॒ ରାୟଃ॒ ପ୍ରେଷେ ଭଗା॑ୟ॒ର୍ତମୃ॑ତଵା॒ଦିଭ୍ୟୋ॒ ନମୋ॑ ଦି॒ଵେ ନମଃ॑ ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଅଗ୍ନେ᳚ ଵ୍ରତପତେ॒ ତ୍ଵଂ-ଵ୍ରଁ॒ତାନାଂ᳚-ଵ୍ରଁ॒ତପ॑ତିରସି॒ ୟା ମମ॑ ତ॒ନୂରେ॒ଷା ସା ତ୍ଵୟି॒ [ତ୍ଵୟି॑, ୟା ତଵ॑] ॥ 20 ॥
ୟା ତଵ॑ ତ॒ନୂରି॒ୟଗ୍ମ୍ ସା ମୟି॑ ସ॒ହ ନୌ᳚ ଵ୍ରତପତେ ଵ୍ର॒ତିନୋ᳚-ର୍ଵ୍ର॒ତାନି॒ ୟା ତେ॑ ଅଗ୍ନେ॒ ରୁଦ୍ରି॑ୟା ତ॒ନୂସ୍ତୟା॑ ନଃ ପାହି॒ ତସ୍ୟା᳚ସ୍ତେ॒ ସ୍ଵାହା॒ ୟା ତେ॑ ଅଗ୍ନେ-ଽୟାଶ॒ୟା ର॑ଜାଶ॒ୟା ହ॑ରାଶ॒ୟା ତ॒ନୂର୍ଵର୍ଷି॑ଷ୍ଠା ଗହ୍ଵରେ॒ଷ୍ଠୋ-ଽଗ୍ରଂ-ଵଁଚୋ॒ ଅପା॑ଵଧୀ-ନ୍ତ୍ଵେ॒ଷଂ-ଵଁଚୋ॒ ଅପା॑ଵଧୀ॒ଗ୍॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 21 ॥
( ତ୍ଵୟି॑-ଚତ୍ଵାରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑ ) (ଅ. 11)
ଵି॒ତ୍ତାୟ॑ନୀ ମେ-ଽସି ତି॒କ୍ତାୟ॑ନୀ ମେ॒-ଽସ୍ୟଵ॑ତାନ୍ମା ନାଥି॒ତମଵ॑ତାନ୍ମା ଵ୍ୟଥି॒ତଂ-ଵିଁ॒ଦେର॒ଗ୍ନିର୍ନଭୋ॒ ନାମାଗ୍ନେ॑ ଅଙ୍ଗିରୋ॒ ୟୋ᳚-ଽସ୍ୟା-ମ୍ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟାମସ୍ୟାୟୁ॑ଷା॒ ନାମ୍ନେହି॒ ୟତ୍ତେ-ଽନା॑ଧୃଷ୍ଟ॒-ନ୍ନାମ॑ ୟ॒ଜ୍ଞିୟ॒-ନ୍ତେନ॒ ତ୍ଵା-ଽଽଦ॒ଧେ-ଽଗ୍ନେ॑ ଅଙ୍ଗିରୋ॒ ୟୋ ଦ୍ଵି॒ତୀୟ॑ସ୍ୟା-ନ୍ତୃ॒ତୀୟ॑ସ୍ୟା-ମ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା-ମସ୍ୟାୟୁ॑ଷା॒ ନାମ୍ନେହି॒ ୟତ୍ତେ-ଽନା॑ଧୃଷ୍ଟ॒-ନ୍ନାମ॑- [ ] 22
ୟ॒ଜ୍ଞିୟ॒-ନ୍ତେନ॒ ତ୍ଵା-ଽଽଦ॑ଧେ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀର॑ସି ମହି॒ଷୀର॑ସ୍ୟୁ॒ରୁ ପ୍ର॑ଥସ୍ଵୋ॒ରୁ ତେ॑ ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତିଃ ପ୍ରଥତା-ନ୍ଧ୍ରୁ॒ଵା-ଽସି॑ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑-ଶ୍ଶୁନ୍ଧସ୍ଵ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑-ଶ୍ଶୁମ୍ଭସ୍ଵେନ୍ଦ୍ରଘୋ॒ଷସ୍ତ୍ଵା॒ ଵସୁ॑ଭିଃ ପୁ॒ରସ୍ତା᳚-ତ୍ପାତୁ॒ ମନୋ॑ଜଵାସ୍ତ୍ଵା ପି॒ତୃଭି॑-ର୍ଦକ୍ଷିଣ॒ତଃ ପା॑ତୁ॒ ପ୍ରଚେ॑ତାସ୍ତ୍ଵା ରୁ॒ଦ୍ରୈଃ ପ॒ଶ୍ଚା-ତ୍ପା॑ତୁ ଵି॒ଶ୍ଵକ॑ର୍ମା ତ୍ଵା-ଽଽଦି॒ତ୍ୟୈରୁ॑ତ୍ତର॒ତଃ ପା॑ତୁ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀର॑ସି ସପତ୍ନସା॒ହୀ ସ୍ଵାହା॑ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀର॑ସି ସୁପ୍ରଜା॒ଵନି॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀ- [ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀଃ, ଅ॒ସି॒ ରା॒ୟ॒ସ୍ପୋ॒ଷ॒ଵନି॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑] 23
ର॑ସି ରାୟସ୍ପୋଷ॒ଵନି॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀର॑ସ୍ୟାଦିତ୍ୟ॒ଵନି॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ହୀର॒ସ୍ୟା ଵ॑ହ ଦେ॒ଵାନ୍ଦେ॑ଵୟ॒ତେ ୟଜ॑ମାନାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଭୂ॒ତେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା ଵି॒ଶ୍ଵାୟୁ॑ରସି ପୃଥି॒ଵୀ-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ଧ୍ରୁଵ॒କ୍ଷିଦ॑ସ୍ୟ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍ହାଚ୍ୟୁତ॒କ୍ଷିଦ॑ସି॒ ଦିଵ॑-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍ହା॒ଗ୍ନେ-ର୍ଭସ୍ମା᳚ସ୍ୟ॒ଗ୍ନେଃ ପୁରୀ॑ଷମସି ॥ 24 ॥
(ନାମ॑-ସୁପ୍ରଜା॒ଵନି॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ସି॒ଗ୍ମ୍॒ସୀଃ; ପଞ୍ଚ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ ) (ଅ. 12)
ୟୁ॒ଞ୍ଜତେ॒ ମନ॑ ଉ॒ତ ୟୁ॑ଞ୍ଜତେ॒ ଧିୟୋ॒ ଵିପ୍ରା॒ ଵିପ୍ର॑ସ୍ୟ ବୃହ॒ତୋ ଵି॑ପ॒ଶ୍ଚିତଃ॑ । ଵି ହୋତ୍ରା॑ ଦଧେ ଵୟୁନା॒ଵିଦେକ॒ ଇନ୍ମ॒ହୀ ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ ସଵି॒ତୁଃ ପରି॑ଷ୍ଟୁତିଃ ॥ ସୁ॒ଵାଗ୍ଦେ॑ଵ॒ ଦୁର୍ୟା॒ଗ୍ମ୍॒ ଆ ଵ॑ଦ ଦେଵ॒ଶ୍ରୁତୌ॑ ଦେ॒ଵେଷ୍ଵା ଘୋ॑ଷେଥା॒ମା ନୋ॑ ଵୀ॒ରୋ ଜା॑ୟତା-ଙ୍କର୍ମ॒ଣ୍ୟୋ॑ ୟଗ୍ମ୍ ସର୍ଵେ॑-ଽନୁ॒ ଜୀଵା॑ମ॒ ୟୋ ବ॑ହୂ॒ନାମସ॑ଦ୍ଵ॒ଶୀ ॥ ଇ॒ଦଂ-ଵିଁଷ୍ଣୁ॒-ର୍ଵିଚ॑କ୍ରମେ ତ୍ରେ॒ଧା ନି ଦ॑ଧେ ପ॒ଦମ୍ ॥ ସମୂ॑ଢମସ୍ୟ [ସମୂ॑ଢମସ୍ୟ, ପା॒ଗ୍ମ୍॒ସୁ॒ର] 25
ପାଗ୍ମ୍ସୁ॒ର ଇରା॑ଵତୀ ଧେନୁ॒ମତୀ॒ ହି ଭୂ॒ତଗ୍ମ୍ ସୂ॑ୟଵ॒ସିନୀ॒ ମନ॑ଵେ ୟଶ॒ସ୍ୟେ᳚ । ଵ୍ୟ॑ସ୍କଭ୍ନା॒-ଦ୍ରୋଦ॑ସୀ॒ ଵିଷ୍ଣୁ॑ରେ॒ତେ ଦା॒ଧାର॑ ପୃଥି॒ଵୀମ॒ଭିତୋ॑ ମ॒ୟୂଖୈଃ᳚ ॥ ପ୍ରାଚୀ॒ ପ୍ରେତ॑ମଦ୍ଧ୍ଵ॒ର-ଙ୍କ॒ଲ୍ପୟ॑ନ୍ତୀ ଊ॒ର୍ଧ୍ଵଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞ-ନ୍ନ॑ୟତ॒-ମ୍ମା ଜୀ᳚ହ୍ଵରତ॒ମତ୍ର॑ ରମେଥାଂ॒-ଵଁର୍ଷ୍ମ॑-ନ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଦି॒ଵୋ ଵା॑ ଵିଷ୍ଣଵୁ॒ତ ଵା॑ ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ମ॒ହୋ ଵା॑ ଵିଷ୍ଣଵୁ॒ତ ଵା॒-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷା॒ଦ୍ଧସ୍ତୌ॑ ପୃଣସ୍ଵ ବ॒ହୁଭି॑-ର୍ଵସ॒ଵ୍ୟୈ॑ରା ପ୍ର ୟ॑ଚ୍ଛ॒ [ପ୍ର ୟ॑ଚ୍ଛ, ଦକ୍ଷି॑ଣା॒ଦୋତ] 26
ଦକ୍ଷି॑ଣା॒ଦୋତ ସ॒ଵ୍ୟାତ୍ । ଵିଷ୍ଣୋ॒ର୍ନୁକଂ॑-ଵୀଁ॒ର୍ୟା॑ଣି॒ ପ୍ର ଵୋ॑ଚଂ॒-ୟଃ ଁପାର୍ଥି॑ଵାନି ଵିମ॒ମେ ରଜାଗ୍ମ୍॑ସି॒ ୟୋ ଅସ୍କ॑ଭାୟ॒ଦୁତ୍ତ॑ରଗ୍ମ୍ ସ॒ଧସ୍ଥଂ॑-ଵିଁଚକ୍ରମା॒ଣ ସ୍ତ୍ରେ॒ଧୋରୁ॑ଗା॒ୟୋ ଵିଷ୍ଣୋ॑ ର॒ରାଟ॑ମସି॒ ଵିଷ୍ଣୋଃ᳚ ପୃ॒ଷ୍ଠମ॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣୋ॒-ଶ୍ଶ୍ଞପ୍ତ୍ରେ᳚ ସ୍ଥୋ॒ ଵିଷ୍ଣୋ॒-ସ୍ସ୍ୟୂର॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣୋ᳚-ର୍ଧ୍ରୁ॒ଵମ॑ସି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵମ॑ସି॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵା ॥ 27 ॥
( ଅ॒ସ୍ୟ॒-ୟ॒ଚ୍ଛୈକା॒ନ୍ନ ଚ॑ତ୍ଵାରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑ ) (ଅ. 13)
କୃ॒ଣୁ॒ଷ୍ଵ ପାଜଃ॒ ପ୍ରସି॑ତି॒ନ୍ନ ପୃ॒ଥ୍ଵୀଂ-ୟାଁ॒ହି ରାଜେ॒ଵାମ॑ଵା॒ଗ୍ମ୍॒ ଇଭେ॑ନ । ତୃ॒ଷ୍ଵୀମନୁ॒ ପ୍ରସି॑ତିଂ-ଦ୍ରୂଣା॒ନୋ-ଽସ୍ତା॑-ଽସି॒ ଵିଦ୍ଧ୍ୟ॑ ର॒କ୍ଷସ॒ ସ୍ତପି॑ଷ୍ଠୈଃ ॥ ତଵ॑ ଭ୍ର॒ମାସ॑ ଆଶୁ॒ୟା ପ॑ନ୍ତ॒ତ୍ୟନୁ॑ ସ୍ପୃଶ-ଧୃଷ॒ତା ଶୋଶୁ॑ଚାନଃ । ତପୂଗ୍॑ଷ୍ୟଗ୍ନେ ଜୁ॒ହ୍ଵା॑ ପତ॒ଙ୍ଗାନସ॑ନ୍ଦିତୋ॒ ଵିସୃ॑ଜ॒ ଵିଷ୍ଵ॑ଗୁ॒ଲ୍କାଃ ॥ ପ୍ରତି॒ସ୍ପଶୋ॒ ଵିସୃ॑ଜ॒-ତୂର୍ଣି॑ତମୋ॒ ଭଵା॑ ପା॒ୟୁର୍ଵି॒ଶୋ ଅ॒ସ୍ୟା ଅଦ॑ବ୍ଧଃ । ୟୋ ନୋ॑ ଦୂ॒ରେ ଅ॒ଘଶଗ୍ମ୍॑ସୋ॒ [ଅ॒ଘଶଗ୍ମ୍॑ସଃ, ୟୋ ଅନ୍ତ୍ୟଗ୍ନେ॒] 28
ୟୋ ଅନ୍ତ୍ୟଗ୍ନେ॒ ମାକି॑ଷ୍ଟେ॒ ଵ୍ୟଥି॒ରା ଦ॑ଧର୍ଷୀତ୍ ॥ ଉଦ॑ଗ୍ନେ ତିଷ୍ଠ॒ ପ୍ରତ୍ୟା ଽଽତ॑ନୁଷ୍ଵ॒ ନ୍ୟ॑ମିତ୍ରାଗ୍ମ୍॑ ଓଷତା-ତ୍ତିଗ୍ମହେତେ । ୟୋ ନୋ॒ ଅରା॑ତିଗ୍ମ୍ ସମିଧାନ ଚ॒କ୍ରେ ନୀ॒ଚା ତ-ନ୍ଧ॑କ୍ଷ୍ୟତ॒ସ-ନ୍ନ ଶୁଷ୍କ᳚ମ୍ ॥ ଊ॒ର୍ଧ୍ଵୋ ଭ॑ଵ॒ ପ୍ରତି॑ଵି॒ଦ୍ଧ୍ୟା-ଽଦ୍ଧ୍ୟ॒ସ୍ମଦା॒ଵିଷ୍କୃ॑ଣୁଷ୍ଵ॒ ଦୈଵ୍ୟା᳚ନ୍ୟଗ୍ନେ । ଅଵ॑ସ୍ଥି॒ରା ତ॑ନୁହି ୟାତୁ॒ଜୂନା᳚-ଞ୍ଜା॒ମିମଜା॑ମିଂ॒ ପ୍ରମୃ॑ଣୀହି॒ ଶତ୍ରୂନ୍॑ ॥ ସ ତେ॑ [ସ ତେ᳚, ଜା॒ନା॒ତି॒ ସୁ॒ମ॒ତିଂ] 29
ଜାନାତି ସୁମ॒ତିଂ-ୟଁ॑ଵିଷ୍ଠ॒ୟ ଈଵ॑ତେ॒ ବ୍ରହ୍ମ॑ଣେ ଗା॒ତୁମୈର॑ତ୍ । ଵିଶ୍ଵା᳚ନ୍ୟସ୍ମୈ ସୁ॒ଦିନା॑ନି ରା॒ୟୋ ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନାନ୍ୟ॒ର୍ୟୋ ଵିଦୁରୋ॑ ଅ॒ଭି ଦ୍ୟୌ᳚ତ୍ ॥ ସେଦ॑ଗ୍ନେ ଅସ୍ତୁ ସୁ॒ଭଗ॑-ସ୍ସୁ॒ଦାନୁ॒-ର୍ୟସ୍ତ୍ଵା॒ ନିତ୍ୟେ॑ନ ହ॒ଵିଷା॒ୟ ଉ॒କ୍ଥୈଃ । ପିପ୍ରୀ॑ଷତି॒ ସ୍ଵ ଆୟୁ॑ଷି ଦୁରୋ॒ଣେ ଵିଶ୍ଵେଦ॑ସ୍ମୈ ସୁ॒ଦିନା॒ ସା-ଽସ॑ଦି॒ଷ୍ଟିଃ ॥ ଅର୍ଚା॑ମି ତେ ସୁମ॒ତି-ଙ୍ଘୋଷ୍ୟ॒ର୍ଵାଖ୍-ସନ୍ତେ॑ ଵା॒ ଵା ତା॑ ଜରତା- [ଵା॒ ଵା ତା॑ ଜରତାମ୍, ଇ॒ୟଙ୍ଗୀଃ] 30
ମି॒ୟଙ୍ଗୀଃ । ସ୍ଵଶ୍ଵା᳚ସ୍ତ୍ଵା ସୁ॒ରଥା॑ ମର୍ଜୟେମା॒ସ୍ମେ କ୍ଷ॒ତ୍ରାଣି॑ ଧାରୟେ॒ରନୁ॒ ଦ୍ୟୂନ୍ ॥ ଇ॒ହ ତ୍ଵା॒ ଭୂର୍ୟା ଚ॑ରେ॒ ଦୁପ॒ତ୍ମ-ନ୍ଦୋଷା॑ଵସ୍ତ-ର୍ଦୀଦି॒ଵାଗ୍ମ୍ସ॒ମନୁ॒ ଦ୍ୟୂନ୍ । କ୍ରୀଡ॑ନ୍ତସ୍ତ୍ଵା ସୁ॒ମନ॑ସ-ସ୍ସପେମା॒ଭି ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନା ତ॑ସ୍ଥି॒ଵାଗ୍ମ୍ସୋ॒ ଜନା॑ନାମ୍ ॥ ୟସ୍ତ୍ଵା॒-ସ୍ଵଶ୍ଵ॑-ସ୍ସୁହିର॒ଣ୍ୟୋ ଅ॑ଗ୍ନ ଉପ॒ୟାତି॒ ଵସୁ॑ମତା॒ ରଥେ॑ନ । ତସ୍ୟ॑ ତ୍ରା॒ତା-ଭ॑ଵସି॒ ତସ୍ୟ॒ ସଖା॒ ୟସ୍ତ॑ ଆତି॒ଥ୍ୟମା॑ନୁ॒ଷଗ୍ ଜୁଜୋ॑ଷତ୍ ॥ ମ॒ହୋ ରୁ॑ଜାମି – [ ] 31
ବ॒ନ୍ଧୁତା॒ ଵଚୋ॑ଭି॒ସ୍ତନ୍ମା॑ ପି॒ତୁର୍ଗୋତ॑ମା॒ଦ-ନ୍ଵି॑ୟାୟ । ତ୍ଵନ୍ନୋ॑ ଅ॒ସ୍ୟ ଵଚ॑ସ-ଶ୍ଚିକିଦ୍ଧି॒ ହୋତ॑ର୍ୟଵିଷ୍ଠ ସୁକ୍ରତୋ॒ ଦମୂ॑ନାଃ ॥ ଅସ୍ଵ॑ପ୍ନଜ ସ୍ତ॒ରଣ॑ୟ-ସ୍ସୁ॒ଶେଵା॒ ଅତ॑ନ୍ଦ୍ରାସୋ-ଽଵୃ॒କା ଅଶ୍ର॑ମିଷ୍ଠାଃ । ତେ ପା॒ୟଵ॑-ସ୍ସ॒ଦ୍ଧ୍ରିୟ॑ଞ୍ଚୋ ନି॒ଷଦ୍ୟା-ଽଗ୍ନେ॒ ତଵ॑ନଃ ପାନ୍ତ୍ଵମୂର ॥ ୟେ ପା॒ୟଵୋ॑ ମାମତେ॒ୟ-ନ୍ତେ॑ ଅଗ୍ନେ॒ ପଶ୍ୟ॑ନ୍ତୋ ଅ॒ନ୍ଧ-ନ୍ଦୁ॑ରି॒ତାଦର॑କ୍ଷନ୍ନ୍ । ର॒ରକ୍ଷ॒ତାନ୍-ଥ୍ସୁ॒କୃତୋ॑ ଵି॒ଶ୍ଵଵେ॑ଦା॒ ଦିଫ୍ସ॑ନ୍ତ॒ ଇଦ୍ରି॒ପଵୋ॒ ନା ହ॑ [ନା ହ॑, ଦେ॒ଭୁଃ॒] 32
ଦେଭୁଃ ॥ ତ୍ଵୟା॑ ଵ॒ୟଗ୍ମ୍ ସ॑ଧ॒ନ୍ୟ॑-ସ୍ତ୍ଵୋତା॒-ସ୍ତଵ॒ ପ୍ରଣୀ᳚ତ୍ୟଶ୍ୟାମ॒ ଵାଜାନ୍॑ । ଉ॒ଭା ଶଗ୍ମ୍ସା॑ ସୂଦୟ ସତ୍ୟତାତେ-ଽନୁଷ୍ଠୁ॒ୟା କୃ॑ଣୁହ୍ୟହ୍ରୟାଣ ॥ ଅ॒ୟା ତେ॑ ଅଗ୍ନେ ସ॒ମିଧା॑ ଵିଧେମ॒ ପ୍ରତି॒ସ୍ତୋମଗ୍ମ୍॑ ଶ॒ସ୍ୟମା॑ନ-ଙ୍ଗୃଭାୟ । ଦହା॒ଶସୋ॑ ର॒କ୍ଷସଃ॑ ପା॒ହ୍ୟ॑ସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ରୁ॒ହୋ ନି॒ଦୋ ମି॑ତ୍ରମହୋ ଅଵ॒ଦ୍ୟାତ୍ ॥ ର॒କ୍ଷୋ॒ହଣଂ॑ ଵାଁ॒ଜିନ॒ମାଜି॑ଘର୍ମି ମି॒ତ୍ର-ମ୍ପ୍ରଥି॑ଷ୍ଠ॒-ମୁପ॑ୟାମି॒ ଶର୍ମ॑ । ଶିଶା॑ନୋ ଅ॒ଗ୍ନିଃ କ୍ରତୁ॑ଭି॒-ସ୍ସମି॑ଦ୍ଧ॒ସ୍ସନୋ॒ ଦିଵା॒ [ଦିଵା᳚, ସରି॒ଷଃ ପା॑ତୁ॒ ନକ୍ତଂ᳚] 33
ସରି॒ଷଃ ପା॑ତୁ॒ ନକ୍ତ᳚ମ୍ ॥ ଵିଜ୍ୟୋତି॑ଷା ବୃହ॒ତା ଭା᳚ତ୍ୟ॒ଗ୍ନି-ରା॒ଵି-ର୍ଵିଶ୍ଵା॑ନି କୃଣୁତେ ମହି॒ତ୍ଵା । ପ୍ରାଦେ॑ଵୀ-ର୍ମା॒ୟା-ସ୍ସ॑ହତେ-ଦୁ॒ରେଵା॒-ଶ୍ଶିଶୀ॑ତେ॒ ଶୃଙ୍ଗେ॒ ରକ୍ଷ॑ସେ ଵି॒ନିକ୍ଷେ᳚ ॥ ଉ॒ତ ସ୍ଵା॒ନାସୋ॑ ଦି॒ଵିଷ॑ନ୍ତ୍ଵ॒ଗ୍ନେ ସ୍ତି॒ଗ୍ମାୟୁ॑ଧା॒ ରକ୍ଷ॑ସେ॒ ହନ୍ତ॒ଵା ଉ॑ । ମଦେ॑ ଚିଦସ୍ୟ॒ ପ୍ରରୁ॑ଜନ୍ତି॒ ଭାମା॒ ନ ଵ॑ରନ୍ତେ ପରି॒ବାଧୋ॒ ଅଦେ॑ଵୀଃ ॥ 34 ॥
(ଅ॒ଘଶଗ୍ମ୍॑ସଃ॒-ସ ତେ॑-ଜରତାଗ୍ମ୍-ରୁଜାମି-ହ॒ -ଦିଵୈ – କ॑ଚତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 14)
(ଆପ॑ ଉନ୍ଦ॒, ନ୍ତ୍ଵାକୂ᳚ତ୍ୟୈ॒, ଦୈଵୀ॑, ମି॒ୟନ୍ତେ॒, ଵସ୍ଵ୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ଗ୍ମ୍॒ ଶୁନା॑ ତେ॒, ସୋମ॑ନ୍ତ॒, ଉଦାୟୁ॑ଷା॒, ପ୍ର ଚ୍ୟ॑ଵସ୍ଵା॒, ଽଗ୍ନେ ରା॑ତି॒ଥ୍ୟ, -ମ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁରଗ୍ମ୍॑ ଶୁ, ର୍ଵି॒ତ୍ତାୟ॑ନୀ ମେ-ଽସି, ୟୁ॒ଞ୍ଚତେ॑, କୃଣୁ॒ଷ୍ଵ ପାଜ॒, ଶ୍ଚତୁ॑ର୍ଦଶ ।)
(ଆପୋ॒-ଵସ୍ଵ୍ୟ॑ସି॒ ୟା ତଵେ॒-ୟଙ୍ଗୀ-ଶ୍ଚତୁ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍ ।)
(ଆପ॑ ଉନ୍ଦ॒ନ୍, ତ୍ଵଦେ॑ଵୀଃ)
॥ ହରିଃ॑ ଓମ୍ ॥
॥ କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନ-ସ୍ସମାପ୍ତଃ ॥