କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ତୃତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ – ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମେ ପଶୁଃ
ଓ-ନ୍ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ, ଶ୍ରୀ ମହାଗଣପତୟେ ନମଃ,
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭ୍ୟୋ ନମଃ । ହ॒ରିଃ॒ ଓମ୍ ॥
ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ ତ୍ଵା ସଵି॒ତୁଃ ପ୍ର॑ସ॒ଵେ᳚-ଽଶ୍ଵିନୋ᳚-ର୍ବା॒ହୁଭ୍ୟା᳚-ମ୍ପୂ॒ଷ୍ଣୋ ହସ୍ତା᳚ଭ୍ୟା॒ମା ଦ॒ଦେ-ଽଭ୍ରି॑ରସି॒ ନାରି॑ରସି॒ ପରି॑ଲିଖିତ॒ଗ୍ମ୍॒ ରକ୍ଷଃ॒ ପରି॑ଲିଖିତା॒ ଅରା॑ତୟ ଇ॒ଦମ॒ହଗ୍ମ୍ ରକ୍ଷ॑ସୋ ଗ୍ରୀ॒ଵା ଅପି॑ କୃନ୍ତାମି॒ ୟୋ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॒ ୟ-ଞ୍ଚ॑ ଵ॒ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମ ଇ॒ଦମ॑ସ୍ୟ ଗ୍ରୀ॒ଵା ଅପି॑ କୃନ୍ତାମି ଦି॒ଵେ ତ୍ଵା॒-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷାୟ ତ୍ଵା ପୃଥି॒ଵ୍ୟୈ ତ୍ଵା॒ ଶୁନ୍ଧ॑ତାଂ-ଲୋଁ॒କଃ ପି॑ତୃ॒ଷଦ॑ନୋ॒ ୟଵୋ॑-ଽସି ୟ॒ଵୟା॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵେଷୋ॑ [ୟ॒ଵୟା॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵେଷଃ॑, ୟ॒ଵୟାରା॑ତୀଃ] 1
ୟ॒ଵୟାରା॑ତୀଃ ପିତୃ॒ଣାଗ୍ମ୍ ସଦ॑ନମ॒ସ୍ୟୁଦ୍ଦିଵଗ୍ଗ୍॑ ସ୍ତଭା॒ନା-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ମ୍ପୃଣ ପୃଥି॒ଵୀ-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ଦ୍ୟୁତା॒ନସ୍ତ୍ଵା॑ ମାରୁ॒ତୋ ମି॑ନୋତୁ ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣୟୋ-ର୍ଧ୍ରୁ॒ଵେଣ॒ ଧର୍ମ॑ଣା ବ୍ରହ୍ମ॒ଵନି॑-ନ୍ତ୍ଵା କ୍ଷତ୍ର॒ଵନିଗ୍ମ୍॑ ସୁପ୍ରଜା॒ଵନିଗ୍ମ୍॑ ରାୟସ୍ପୋଷ॒ଵନି॒-ମ୍ପର୍ୟୂ॑ହାମି॒ ବ୍ରହ୍ମ॑ ଦୃଗ୍ମ୍ହ କ୍ଷ॒ତ୍ର-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ପ୍ର॒ଜା-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ରା॒ୟସ୍ପୋଷ॑-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍ହ ଘୃ॒ତେନ॑ ଦ୍ୟାଵାପୃଥିଵୀ॒ ଆ ପୃ॑ଣେଥା॒ମିନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟ॒ ସଦୋ॑-ଽସି ଵିଶ୍ଵଜ॒ନସ୍ୟ॑ ଛା॒ୟା ପରି॑ ତ୍ଵା ଗିର୍ଵଣୋ॒ ଗିର॑ ଇ॒ମା ଭ॑ଵନ୍ତୁ ଵି॒ଶ୍ଵତୋ॑ ଵୃ॒ଦ୍ଧାୟୁ॒ମନୁ॒ ଵୃଦ୍ଧ॑ୟୋ॒ ଜୁଷ୍ଟା॑ ଭଵନ୍ତୁ॒ ଜୁଷ୍ଟ॑ୟ॒ ଇନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟ॒ ସ୍ୟୂର॒ସୀନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟ ଧ୍ରୁ॒ଵମ॑ସ୍ୟୈ॒ନ୍ଦ୍ରମ॒ସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ॥ 2 ॥
(ଦ୍ଵେଷ॑ – ଇ॒ମା – ଅ॒ଷ୍ଟାଦ॑ଶ ଚ ) (ଅ. 1)
ର॒କ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ ଵଲଗ॒ହନୋ॑ ଵୈଷ୍ଣ॒ଵା-ନ୍ଖ॑ନାମୀ॒ଦମ॒ହ-ନ୍ତଂ-ଵଁ॑ଲ॒ଗମୁଦ୍ଵ॑ପାମି॒ ୟ-ନ୍ନ॑-ସ୍ସମା॒ନୋ ୟମସ॑ମାନୋ ନିଚ॒ଖାନେ॒ଦମେ॑ନ॒ମଧ॑ର-ଙ୍କରୋମି॒ ୟୋ ନ॑-ସ୍ସମା॒ନୋ ୟୋ-ଽସ॑ମାନୋ-ଽରାତୀ॒ୟତି॑ ଗାୟ॒ତ୍ରେଣ॒ ଛନ୍ଦ॒ସା-ଽଵ॑ବାଢୋ ଵଲ॒ଗଃ କିମତ୍ର॑ ଭ॒ଦ୍ର-ନ୍ତନ୍ନୌ॑ ସ॒ହ ଵି॒ରାଡ॑ସି ସପତ୍ନ॒ହା ସ॒ମ୍ରାଡ॑ସି ଭ୍ରାତୃଵ୍ୟ॒ହା ସ୍ଵ॒ରାଡ॑ସ୍ୟଭିମାତି॒ହା ଵି॑ଶ୍ଵା॒ରାଡ॑ସି॒ ଵିଶ୍ଵା॑ସା-ନ୍ନା॒ଷ୍ଟ୍ରାଣାଗ୍ମ୍॑ ହ॒ନ୍ତା [ହ॒ନ୍ତା, ର॒କ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑] 3
ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ ଵଲଗ॒ହନଃ॒ ପ୍ରୋକ୍ଷା॑ମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵା-ନ୍ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ ଵଲଗ॒ହନୋ-ଽଵ॑ ନୟାମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵାନ୍ ୟଵୋ॑-ଽସି ୟ॒ଵୟା॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵେଷୋ॑ ୟ॒ଵୟାରା॑ତୀ ରକ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ ଵଲଗ॒ହନୋ-ଽଵ॑ ସ୍ତୃଣାମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵା-ନ୍ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ ଵଲଗ॒ହନୋ॒-ଽଭି ଜୁ॑ହୋମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵା-ନ୍ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୌ॑ ଵଲଗ॒ହନା॒ଵୁପ॑ ଦଧାମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵୀ ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୌ॑ ଵଲଗ॒ହନୌ॒ ପର୍ୟୂ॑ହାମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵୀ ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୌ॑ ଵଲଗ॒ହନୌ॒ ପରି॑ ସ୍ତୃଣାମି ଵୈଷ୍ଣ॒ଵୀ ର॑କ୍ଷୋ॒ହଣୌ॑ ଵଲଗ॒ହନୌ॑ ଵୈଷ୍ଣ॒ଵୀ ବୃ॒ହନ୍ନ॑ସି ବୃ॒ହଦ୍ଗ୍ରା॑ଵା ବୃହ॒ତୀମିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ଵାଚଂ॑-ଵଁଦ ॥ 4 ॥
( ହ॒ନ୍ତେ-ନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ଦ୍ଵେ ଚ॑ ) (ଅ. 2)
ଵି॒ଭୂର॑ସି ପ୍ର॒ଵାହ॑ଣୋ॒ ଵହ୍ନି॑ରସି ହଵ୍ୟ॒ଵାହ॑ନ-ଶ୍ଶ୍ଵା॒ତ୍ରୋ॑-ଽସି॒ ପ୍ରଚେ॑ତାସ୍ତୁ॒ଥୋ॑-ଽସି ଵି॒ଶ୍ଵଵେ॑ଦା ଉ॒ଶିଗ॑ସି କ॒ଵିରଙ୍ଘା॑ରିରସି॒ ବମ୍ଭା॑ରିରଵ॒ସ୍ୟୁର॑ସି॒ ଦୁଵ॑ସ୍ଵାଞ୍ଛୁ॒ନ୍ଧ୍ୟୂର॑ସି ମାର୍ଜା॒ଲୀୟ॑-ସ୍ସ॒ମ୍ରାଡ॑ସି କୃ॒ଶାନୁଃ॑ ପରି॒ଷଦ୍ୟୋ॑-ଽସି॒ ପଵ॑ମାନଃ ପ୍ର॒ତକ୍ଵା॑-ଽସି॒ ନଭ॑ସ୍ଵା॒ନସ॑ମ୍ମୃଷ୍ଟୋ-ଽସି ହଵ୍ୟ॒ସୂଦ॑ ଋ॒ତଧା॑ମା-ଽସି॒ ସୁଵର୍ଜ୍ୟୋତି॒-ର୍ବ୍ରହ୍ମ॑ଜ୍ୟୋତିରସି॒ ସୁଵ॑ର୍ଧାମା॒-ଽଜୋ᳚ ଽସ୍ୟେକ॑ପା॒ଦହି॑ରସି ବୁ॒ଦ୍ଧ୍ନିୟୋ॒ ରୌଦ୍ରେ॒ଣାନୀ॑କେନ ପା॒ହି ମା᳚-ଽଗ୍ନେ ପିପୃ॒ହି ମା॒ ମା ମା॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀଃ ॥ 5 ॥
(ଅନୀ॑କେନା॒-ଷ୍ଟୌ ଚ॑) (ଅ. 3)
ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୋ॑ମ ତନୂ॒କୃଦ୍ଭ୍ୟୋ॒ ଦ୍ଵେଷୋ᳚ଭ୍ୟୋ॒-ଽନ୍ୟକୃ॑ତେଭ୍ୟ ଉ॒ରୁ ୟ॒ନ୍ତା-ଽସି॒ ଵରୂ॑ଥ॒ଗ୍ଗ୍॒ ସ୍ଵାହା॑ ଜୁଷା॒ଣୋ ଅ॒ପ୍ତୁରାଜ୍ୟ॑ସ୍ୟ ଵେତୁ॒ ସ୍ଵାହା॒-ଽୟନ୍ନୋ॑ ଅ॒ଗ୍ନିର୍ଵରି॑ଵଃ କୃଣୋତ୍ଵ॒ୟ-ମ୍ମୃଧଃ॑ ପୁ॒ର ଏ॑ତୁ ପ୍ରଭି॒ନ୍ଦନ୍ନ୍ । ଅ॒ୟଗ୍ମ୍ ଶତ୍ରୂ᳚ଞ୍ଜୟତୁ॒ ଜର୍ହୃ॑ଷାଣୋ॒-ଽୟଂ-ଵାଁଜ॑-ଞ୍ଜୟତୁ॒ ଵାଜ॑ସାତୌ । ଉ॒ରୁ ଵି॑ଷ୍ଣୋ॒ ଵି କ୍ର॑ମସ୍ଵୋ॒ରୁ କ୍ଷୟା॑ୟ ନଃ କୃଧି । ଘୃ॒ତ-ଙ୍ଘୃ॑ତୟୋନେ ପିବ॒ ପ୍ରପ୍ର॑ ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତି-ନ୍ତିର । ସୋମୋ॑ ଜିଗାତି ଗାତୁ॒ଵି- [ଗାତୁ॒ଵିତ୍, ଦେ॒ଵାନା॑ମେତି] 6
ଦ୍ଦେ॒ଵାନା॑ମେତି ନିଷ୍କୃ॒ତମୃ॒ତସ୍ୟ॒ ୟୋନି॑ମା॒ସଦ॒ମଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦୋ॒-ଽସ୍ୟଦି॑ତ୍ୟା॒-ସ୍ସଦ॒ ଆ ସୀ॑ଦୈ॒ଷ ଵୋ॑ ଦେଵ ସଵିତ॒-ସ୍ସୋମ॒ସ୍ତଗ୍ମ୍ ର॑କ୍ଷଦ୍ଧ୍ଵ॒-ମ୍ମା ଵୋ॑ ଦଭଦେ॒ତତ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୋ॑ମ ଦେ॒ଵୋ ଦେ॒ଵାନୁପା॑ଗା ଇ॒ଦମ॒ହ-ମ୍ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟୋ॑ ମନୁ॒ଷ୍ୟା᳚ନ୍-ଥ୍ସ॒ହ ପ୍ର॒ଜୟା॑ ସ॒ହ ରା॒ୟସ୍ପୋଷେ॑ଣ॒ ନମୋ॑ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑-ସ୍ସ୍ଵ॒ଧା ପି॒ତୃଭ୍ୟ॑ ଇ॒ଦମ॒ହ-ନ୍ନିର୍ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶା॒-ଥ୍ସୁଵ॑ର॒ଭି [ ] 7
ଵି ଖ୍ୟେ॑ଷଂ-ଵୈଁଶ୍ଵାନ॒ର-ଞ୍ଜ୍ୟୋତି॒ରଗ୍ନେ᳚ ଵ୍ରତପତେ॒ ତ୍ଵଂ-ଵ୍ରଁ॒ତାନାଂ᳚-ଵ୍ରଁ॒ତପ॑ତିରସି॒ ୟା ମମ॑ ତ॒ନୂସ୍ତ୍ଵୟ୍ୟଭୂ॑ଦି॒ୟଗ୍ମ୍ ସା ମୟି॒ ୟା ତଵ॑ ତ॒ନୂ-ର୍ମୟ୍ୟଭୂ॑ଦେ॒ଷା ସା ତ୍ଵୟି॑ ୟଥାୟ॒ଥ-ନ୍ନୌ᳚ ଵ୍ରତପତେ ଵ୍ର॒ତିନୋ᳚-ର୍ଵ୍ର॒ତାନି॑ ॥ 8 ॥
(ଗା॒ତୁ॒ଵିଦ॒-ଭ୍ୟେ-କ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 4)
ଅତ୍ୟ॒ନ୍ୟାନଗା॒-ନ୍ନାନ୍ୟାନୁପା॑ଗାମ॒ର୍ଵାକ୍ତ୍ଵା॒ ପରୈ॑ରଵିଦ-ମ୍ପ॒ରୋ-ଽଵ॑ରୈ॒ସ୍ତ-ନ୍ତ୍ଵା॑ ଜୁଷେ ଵୈଷ୍ଣ॒ଵ-ନ୍ଦେ॑ଵୟ॒ଜ୍ୟାୟୈ॑ ଦେ॒ଵସ୍ତ୍ଵା॑ ସଵି॒ତା ମଦ୍ଧ୍ଵା॑-ଽନ॒କ୍ତ୍ଵୋଷ॑ଧେ॒ ତ୍ରାୟ॑ସ୍ଵୈନ॒ଗ୍ଗ୍॒ ସ୍ଵଧି॑ତେ॒ ମୈନଗ୍ମ୍॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀ॒-ର୍ଦିଵ॒ମଗ୍ରେ॑ଣ॒ ମା ଲେ॑ଖୀର॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒-ମ୍ମଦ୍ଧ୍ୟେ॑ନ॒ ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ସ-ମ୍ଭ॑ଵ॒ ଵନ॑ସ୍ପତେ ଶ॒ତଵ॑ଲ୍ଶୋ॒ ଵି ରୋ॑ହ ସ॒ହସ୍ର॑ଵଲ୍ଶା॒ ଵି ଵ॒ୟଗ୍ମ୍ ରୁ॑ହେମ॒ ୟ-ନ୍ତ୍ଵା॒-ଽୟଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵଧି॑ତି॒ସ୍ତେତି॑ଜାନଃ ପ୍ରଣି॒ନାୟ॑ ମହ॒ତେ ସୌଭ॑ଗା॒ୟାଚ୍ଛି॑ନ୍ନୋ॒ ରାୟ॑-ସ୍ସୁ॒ଵୀରଃ॑ ॥ 9 ॥
(ୟଂ-ଦଶ॑ ଚ) (ଅ. 5)
ପୃ॒ଥି॒ଵ୍ୟୈ ତ୍ଵା॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷାୟ ତ୍ଵା ଦି॒ଵେ ତ୍ଵା॒ ଶୁନ୍ଧ॑ତାଂ-ଲୋଁ॒କଃ ପି॑ତୃ॒ଷଦ॑ନୋ॒ ୟଵୋ॑-ଽସି ୟ॒ଵୟା॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵେଷୋ॑ ୟ॒ଵୟାରା॑ତୀଃ ପିତୃ॒ଣାଗ୍ମ୍ ସଦ॑ନମସି ସ୍ଵାଵେ॒ଶୋ᳚-ଽସ୍ୟଗ୍ରେ॒ଗା ନେ॑ତୃ॒ଣାଂ-ଵଁନ॒ସ୍ପତି॒ରଧି॑ ତ୍ଵା ସ୍ଥାସ୍ୟତି॒ ତସ୍ୟ॑ ଵିତ୍ତା-ଦ୍ଦେ॒ଵସ୍ତ୍ଵା॑ ସଵି॒ତା ମଦ୍ଧ୍ଵା॑-ଽନକ୍ତୁ ସୁପିପ୍ପ॒ଲାଭ୍ୟ॒-ସ୍ତ୍ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟ॒ ଉଦ୍ଦିଵଗ୍ଗ୍॑ ସ୍ତଭା॒ନା-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ମ୍ପୃଣ ପୃଥି॒ଵୀମୁପ॑ରେଣ ଦୃଗ୍ମ୍ହ॒ ତେ ତେ॒ ଧାମା᳚ନ୍ୟୁଶ୍ମସୀ [ଧାମା᳚ନ୍ୟୁଶ୍ମସି, ଗ॒ମଦ୍ଧ୍ୟେ॒ ଗାଵୋ॒] 10
ଗ॒ମଦ୍ଧ୍ୟେ॒ ଗାଵୋ॒ ୟତ୍ର॒ ଭୂରି॑ଶୃଙ୍ଗା ଅ॒ୟାସଃ॑ । ଅତ୍ରାହ॒ ତଦୁ॑ରୁଗା॒ୟସ୍ୟ॒ ଵିଷ୍ଣୋଃ᳚ ପ॒ରମ-ମ୍ପ॒ଦମଵ॑ ଭାତି॒ ଭୂରେଃ᳚ ॥ ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କର୍ମା॑ଣି ପଶ୍ୟତ॒ ୟତୋ᳚ ଵ୍ର॒ତାନି॑ ପସ୍ପ॒ଶେ । ଇନ୍ଦ୍ର॑ସ୍ୟ॒ ୟୁଜ୍ୟ॒-ସ୍ସଖା᳚ ॥ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୋଃ᳚ ପର॒ମ-ମ୍ପ॒ଦଗ୍ମ୍ ସଦା॑ ପଶ୍ୟନ୍ତି ସୂ॒ରୟଃ॑ । ଦି॒ଵୀଵ॒ ଚକ୍ଷୁ॒ରାତ॑ତମ୍ ॥ ବ୍ର॒ହ୍ମ॒ଵନି॑-ନ୍ତ୍ଵା କ୍ଷତ୍ର॒ଵନିଗ୍ମ୍॑ ସୁପ୍ରଜା॒ଵନିଗ୍ମ୍॑ ରାୟସ୍ପୋଷ॒ଵନି॒-ମ୍ପର୍ୟୂ॑ହାମି॒ ବ୍ରହ୍ମ॑ ଦୃଗ୍ମ୍ହ କ୍ଷ॒ତ୍ର-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ପ୍ର॒ଜା-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ରା॒ୟସ୍ପୋଷ॑-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍ହ ପରି॒ଵୀର॑ସି॒ ପରି॑ ତ୍ଵା॒ ଦୈଵୀ॒ର୍ଵିଶୋ᳚ ଵ୍ୟୟନ୍ତା॒-ମ୍ପରୀ॒ମଗ୍ମ୍ ରା॒ୟସ୍ପୋଷୋ॒ ୟଜ॑ମାନ-ମ୍ମନୁ॒ଷ୍ୟା॑ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷସ୍ୟ ତ୍ଵା॒ ସାନା॒ଵଵ॑ ଗୂହାମି ॥ 11 ॥
(ଉ॒ଶ୍ମ॒ସୀ॒-ପୋଷ॒ମେ-କା॒ନ୍ନଵିଗ୍ମ୍॑ଶ॒ତିଶ୍ଚ॑) (ଅ. 6)
ଇ॒ଷେ ତ୍ଵୋ॑ପ॒ଵୀର॒ସ୍ୟୁପୋ॑ ଦେ॒ଵା-ନ୍ଦୈଵୀ॒-ର୍ଵିଶଃ॒ ପ୍ରାଗୁ॒-ର୍ଵହ୍ନୀ॑ରୁ॒ଶିଜୋ॒ ବୃହ॑ସ୍ପତେ ଧା॒ରୟା॒ ଵସୂ॑ନି ହ॒ଵ୍ୟା ତେ᳚ ସ୍ଵଦନ୍ତା॒-ନ୍ଦେଵ॑ ତ୍ଵଷ୍ଟ॒ର୍ଵସୁ॑ ରଣ୍ଵ॒ ରେଵ॑ତୀ॒ ରମ॑ଦ୍ଧ୍ଵ-ମ॒ଗ୍ନେ-ର୍ଜ॒ନିତ୍ର॑ମସି॒ ଵୃଷ॑ଣୌ ସ୍ଥ ଉ॒ର୍ଵଶ୍ୟ॑ସ୍ୟା॒ୟୁର॑ସି ପୁରୂ॒ରଵା॑ ଘୃ॒ତେନା॒କ୍ତେ ଵୃଷ॑ଣ-ନ୍ଦଧାଥା-ଙ୍ଗାୟ॒ତ୍ର-ଞ୍ଛନ୍ଦୋ-ଽନୁ॒ ପ୍ର ଜା॑ୟସ୍ଵ॒ ତ୍ରୈଷ୍ଟୁ॑ଭ॒-ଞ୍ଜାଗ॑ତ॒-ଞ୍ଛନ୍ଦୋ-ଽନୁ॒ ପ୍ର ଜା॑ୟସ୍ଵ॒ ଭଵ॑ତ- [ଭଵ॑ତମ୍, ନ॒-ସ୍ସମ॑ନସୌ॒] 12
ନ୍ନ॒-ସ୍ସମ॑ନସୌ॒ ସମୋ॑କସାଵରେ॒ପସୌ᳚ । ମା ୟ॒ଜ୍ଞଗ୍ମ୍ ହିଗ୍ମ୍॑ସିଷ୍ଟ॒-ମ୍ମା ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତି-ଞ୍ଜାତଵେଦସୌ ଶି॒ଵୌ ଭ॑ଵତମ॒ଦ୍ୟ ନଃ॑ ॥ ଅ॒ଗ୍ନାଵ॒ଗ୍ନିଶ୍ଚ॑ରତି॒ ପ୍ରଵି॑ଷ୍ଟ॒ ଋଷୀ॑ଣା-ମ୍ପୁ॒ତ୍ରୋ ଅ॑ଧିରା॒ଜ ଏ॒ଷଃ । ସ୍ଵା॒ହା॒କୃତ୍ୟ॒ ବ୍ରହ୍ମ॑ଣା ତେ ଜୁହୋମି॒ ମା ଦେ॒ଵାନା᳚-ମ୍ମିଥୁ॒ୟା କ॑ର୍ଭାଗ॒ଧେୟ᳚ମ୍ ॥ 13 ॥
(ଭଵ॑ତ॒-ମେକ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 7)
ଆ ଦ॑ଦ ଋ॒ତସ୍ୟ॑ ତ୍ଵା ଦେଵହଵିଃ॒ ପାଶେ॒ନା-ଽଽର॑ଭେ॒ ଧର୍ଷା॒ ମାନୁ॑ଷାନ॒ଦ୍ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟଃ॒ ପ୍ରୋକ୍ଷା᳚ମ୍ୟ॒ପା-ମ୍ପେ॒ରୁର॑ସି ସ୍ଵା॒ତ୍ତ-ଞ୍ଚି॒-ଥ୍ସଦେ॑ଵଗ୍ମ୍ ହ॒ଵ୍ୟମାପୋ॑ ଦେଵୀ॒-ସ୍ସ୍ଵଦ॑ତୈନ॒ଗ୍ମ୍॒ ସ-ନ୍ତେ᳚ ପ୍ରା॒ଣୋ ଵା॒ୟୁନା॑ ଗଚ୍ଛତା॒ଗ୍ମ୍॒ ସଂ-ୟଁଜ॑ତ୍ରୈ॒ରଙ୍ଗା॑ନି॒ ସଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞପ॑ତିରା॒ଶିଷା॑ ଘୃ॒ତେନା॒କ୍ତୌ ପ॒ଶୁ-ନ୍ତ୍ରା॑ୟେଥା॒ଗ୍ମ୍॒ ରେଵ॑ତୀ-ର୍ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତି-ମ୍ପ୍ରିୟ॒ଧା-ଽଽ ଵି॑ଶ॒ତୋରୋ॑ ଅନ୍ତରିକ୍ଷ ସ॒ଜୂ-ର୍ଦେ॒ଵେନ॒ [ସ॒ଜୂ-ର୍ଦେ॒ଵେନ॑, ଵାତେ॑ନା॒-ଽସ୍ୟ] 14
ଵାତେ॑ନା॒-ଽସ୍ୟ ହ॒ଵିଷ॒ସ୍ତ୍ମନା॑ ୟଜ॒ ସମ॑ସ୍ୟ ତ॒ନୁଵା॑ ଭଵ॒ ଵର୍ଷୀ॑ୟୋ॒ ଵର୍ଷୀ॑ୟସି ୟ॒ଜ୍ଞେ ୟ॒ଜ୍ଞପତି॑-ନ୍ଧାଃ ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା-ସ୍ସ॒ମ୍ପୃଚଃ॑ ପାହି॒ ନମ॑ସ୍ତ ଆତାନା-ଽନ॒ର୍ଵା ପ୍ରେହି॑ ଘୃ॒ତସ୍ୟ॑ କୁ॒ଲ୍ୟାମନୁ॑ ସ॒ହ ପ୍ର॒ଜୟା॑ ସ॒ହ ରା॒ୟସ୍ପୋଷେ॒ଣା ଽଽପୋ॑ ଦେଵୀ-ଶ୍ଶୁଦ୍ଧାୟୁଵ-ଶ୍ଶୁ॒ଦ୍ଧା ୟୂ॒ୟ-ନ୍ଦେ॒ଵାଗ୍ମ୍ ଊ᳚ଢ୍ଵଗ୍ମ୍ ଶୁ॒ଦ୍ଧା ଵ॒ୟ-ମ୍ପରି॑ଵିଷ୍ଟାଃ ପରିଵେ॒ଷ୍ଟାରୋ॑ ଵୋ ଭୂୟାସ୍ମ ॥ 15 ॥
(ଦେ॒ଵନ॒-ଚତୁ॑ଶ୍ଚତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 8)
ଵାକ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତା-ମ୍ପ୍ରା॒ଣସ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତା॒-ଞ୍ଚକ୍ଷୁ॑ସ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତା॒ଗ୍॒ ଶ୍ରୋତ୍ର॑-ନ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତାଂ॒-ୟାଁ ତେ᳚ ପ୍ରା॒ଣାଞ୍ଛୁଗ୍ଜ॒ଗାମ॒ ୟା ଚକ୍ଷୁ॒ର୍ୟା ଶ୍ରୋତ୍ରଂ॒-ୟଁତ୍ତେ᳚ କ୍ରୂ॒ରଂ-ୟଁଦାସ୍ଥି॑ତ॒-ନ୍ତତ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତା॒-ନ୍ତତ୍ତ॑ ଏ॒ତେନ॑ ଶୁନ୍ଧତା॒-ନ୍ନାଭି॑ସ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତା-ମ୍ପା॒ୟୁସ୍ତ॒ ଆ ପ୍ୟା॑ୟତାଗ୍ମ୍ ଶୁ॒ଦ୍ଧାଶ୍ଚ॒ରିତ୍ରା॒-ଶ୍ଶମ॒ଦ୍ଭ୍ୟ- [ମ॒ଧ୍ଭ୍ୟଃ, ଶମୋଷ॑ଧୀଭ୍ୟ॒-ଶ୍ଶଂ] 16
ଶ୍ଶମୋଷ॑ଧୀଭ୍ୟ॒-ଶ୍ଶ-ମ୍ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟୈ ଶମହୋ᳚ଭ୍ୟା॒-ମୋଷ॑ଧେ॒ ତ୍ରାୟ॑ସ୍ଵୈନ॒ଗ୍ଗ୍॒ ସ୍ଵଧି॑ତେ॒ ମୈନଗ୍ମ୍॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀ॒ ରକ୍ଷ॑ସା-ମ୍ଭା॒ଗୋ॑-ଽସୀ॒ଦମ॒ହଗ୍ମ୍ ରକ୍ଷୋ॑-ଽଧ॒ମ-ନ୍ତମୋ॑ ନୟାମି॒ ୟୋ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॒ ୟ-ଞ୍ଚ॑ ଵ॒ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମ ଇ॒ଦମେ॑ନମଧ॒ମ-ନ୍ତମୋ॑ ନୟାମୀ॒ଷେ ତ୍ଵା॑ ଘୃ॒ତେନ॑ ଦ୍ୟାଵାପୃଥିଵୀ॒ ପ୍ରୋର୍ଣ୍ଵା॑ଥା॒-ମଚ୍ଛି॑ନ୍ନୋ॒ ରାୟ॑-ସ୍ସୁ॒ଵୀର॑ ଉ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ମନ୍ଵି॑ହି॒ ଵାୟୋ॒ ଵୀହି॑ ସ୍ତୋ॒କାନା॒ଗ୍॒ ସ୍ଵାହୋ॒ର୍ଧ୍ଵନ॑ଭସ-ମ୍ମାରୁ॒ତ-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛତମ୍ ॥ 17 ॥
(ଅ॒ଦ୍ଭ୍ୟୋ-ଵୀହି॒-ପଞ୍ଚ॑ ଚ) (ଅ. 9)
ସ-ନ୍ତେ॒ ମନ॑ସା॒ ମନଃ॒ ସ-ମ୍ପ୍ରା॒ଣେନ॑ ପ୍ରା॒ଣୋ ଜୁଷ୍ଟ॑-ନ୍ଦେ॒ଵେଭ୍ୟୋ॑ ହ॒ଵ୍ୟ-ଙ୍ଘୃ॒ତଵ॒-ଥ୍ସ୍ଵାହୈ॒ନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରା॒ଣୋ ଅଙ୍ଗେ॑ଅଙ୍ଗେ॒ ନି ଦେ᳚ଦ୍ଧ୍ୟଦୈ॒ନ୍ଦ୍ରୋ॑ ଽପା॒ନୋ ଅଙ୍ଗେ॑ଅଙ୍ଗେ॒ ଵି ବୋ॑ଭୁଵ॒ଦ୍ଦେଵ॑ ତ୍ଵଷ୍ଟ॒ର୍ଭୂରି॑ ତେ॒ ସଗ୍ମ୍ସ॑ମେତୁ॒ ଵିଷୁ॑ରୂପା॒ ୟ-ଥ୍ସଲ॑କ୍ଷ୍ମାଣୋ॒ ଭଵ॑ଥ ଦେଵ॒ତ୍ରା ୟନ୍ତ॒ମଵ॑ସେ॒ ସଖା॒ୟୋ-ଽନୁ॑ ତ୍ଵା ମା॒ତା ପି॒ତରୋ॑ ମଦନ୍ତୁ॒ ଶ୍ରୀର॑ସ୍ୟ॒ଗ୍ନିସ୍ତ୍ଵା᳚ ଶ୍ରୀଣା॒ତ୍ଵାପ॒-ସ୍ସମ॑ରିଣ॒ନ୍ ଵାତ॑ସ୍ୟ [ ] 18
ତ୍ଵା॒ ଧ୍ରଜ୍ୟୈ॑ ପୂ॒ଷ୍ଣୋ ରଗ୍ଗ୍ହ୍ୟା॑ ଅ॒ପାମୋଷ॑ଧୀନା॒ଗ୍ମ୍॒ ରୋହି॑ଷ୍ୟୈ ଘୃ॒ତ-ଙ୍ଘୃ॑ତପାଵାନଃ ପିବତ॒ ଵସାଂ᳚-ଵଁସାପାଵାନଃ ପିବତା॒-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷସ୍ୟ ହ॒ଵିର॑ସି॒ ସ୍ଵାହା᳚ ତ୍ଵା॒-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷାୟ॒ ଦିଶଃ॑ ପ୍ର॒ଦିଶ॑ ଆ॒ଦିଶୋ॑ ଵି॒ଦିଶ॑ ଉ॒ଦ୍ଦିଶ॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॑ ଦି॒ଗ୍ଭ୍ୟୋ ନମୋ॑ ଦି॒ଗ୍ଭ୍ୟଃ ॥ 19 ॥
(ଵା॑ତସ୍ୟା॒-ଷ୍ଟାଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଶ୍ଚ) (ଅ. 10)
ସ॒ମୁ॒ଦ୍ର-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଦେ॒ଵଗ୍ମ୍ ସ॑ଵି॒ତାର॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॑-ଽହୋରା॒ତ୍ରେ ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॑ ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣୌ ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒ ସୋମ॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒ ଛନ୍ଦାଗ୍ମ୍॑ସି ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀ ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒ ନଭୋ॑ ଦି॒ଵ୍ୟ-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒-ଽଗ୍ନିଂ-ଵୈଁ᳚ଶ୍ଵାନ॒ର-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହା॒-ଽଦ୍ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟୋ॒ ମନୋ॑ ମେ॒ ହାର୍ଦି॑ ୟଚ୍ଛ ତ॒ନୂ-ନ୍ତ୍ଵଚ॑-ମ୍ପୁ॒ତ୍ର-ନ୍ନପ୍ତା॑ରମଶୀୟ॒ ଶୁଗ॑ସି॒ ତମ॒ଭି ଶୋ॑ଚ॒ ୟୋ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॒ ୟ-ଞ୍ଚ॑ ଵ॒ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଧାମ୍ନୋ॑ଧାମ୍ନୋ ରାଜନ୍ନି॒ତୋ ଵ॑ରୁଣ ନୋ ମୁଞ୍ଚ॒ ୟଦାପୋ॒ ଅଘ୍ନି॑ୟା॒ ଵରୁ॒ଣେତି॒ ଶପା॑ମହେ॒ ତତୋ॑ ଵରୁଣ ନୋ ମୁଞ୍ଚ ॥ 20
(ଅ॒ସି॒-ଷଡ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଶ୍ଚ ) (ଅ. 11)
ହ॒ଵିଷ୍ମ॑ତୀରି॒ମା ଆପୋ॑ ହ॒ଵିଷ୍ମା᳚-ନ୍ଦେ॒ଵୋ ଅ॑ଦ୍ଧ୍ଵ॒ରୋ ହ॒ଵିଷ୍ମା॒ଗ୍ମ୍॒ ଆ ଵି॑ଵାସତି ହ॒ଵିଷ୍ମାଗ୍ମ୍॑ ଅସ୍ତୁ॒ ସୂର୍ୟଃ॑ ॥ ଅ॒ଗ୍ନେର୍ଵୋ ଽପ॑ନ୍ନଗୃହସ୍ୟ॒ ସଦ॑ସି ସାଦୟାମି ସୁ॒ମ୍ନାୟ॑ ସୁମ୍ନିନୀ-ସ୍ସୁ॒ମ୍ନେ ମା॑ ଧତ୍ତେନ୍ଦ୍ରାଗ୍ନି॒ୟୋ-ର୍ଭା॑ଗ॒ଧେୟୀ᳚-ସ୍ସ୍ଥ ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣୟୋ-ର୍ଭାଗ॒ଧେୟୀ᳚-ସ୍ସ୍ଥ॒ ଵିଶ୍ଵେ॑ଷା-ନ୍ଦେ॒ଵାନା᳚-ମ୍ଭାଗ॒ଧେୟୀ᳚-ସ୍ସ୍ଥ ୟ॒ଜ୍ଞେ ଜା॑ଗୃତ ॥ 21 ॥
(ହ॒ଵିଷ୍ମ॑ତୀ॒-ଶ୍ଚତୁ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 12)
ହୃ॒ଦେ ତ୍ଵା॒ ମନ॑ସେ ତ୍ଵା ଦି॒ଵେ ତ୍ଵା॒ ସୂର୍ୟା॑ୟ ତ୍ଵୋ॒ର୍ଧ୍ଵମି॒ମମ॑ଦ୍ଧ୍ଵ॒ର-ଙ୍କୃ॑ଧି ଦି॒ଵି ଦେ॒ଵେଷୁ॒ ହୋତ୍ରା॑ ୟଚ୍ଛ॒ ସୋମ॑ ରାଜ॒ନ୍ନେହ୍ୟଵ॑ ରୋହ॒ ମା ଭେର୍ମା ସଂ-ଵିଁ॑କ୍ଥା॒ ମା ତ୍ଵା॑ ହିଗ୍ମ୍ସିଷ-ମ୍ପ୍ର॒ଜାସ୍ତ୍ଵମୁ॒ପାଵ॑ରୋହ ପ୍ର॒ଜାସ୍ତ୍ଵାମୁ॒ପାଵ॑ରୋହନ୍ତୁ ଶୃ॒ଣୋତ୍ଵ॒ଗ୍ନି-ସ୍ସ॒ମିଧା॒ ହଵ॑-ମ୍ମେ ଶୃ॒ଣ୍ଵନ୍ତ୍ଵାପୋ॑ ଧି॒ଷଣା᳚ଶ୍ଚ ଦେ॒ଵୀଃ । ଶୃ॒ଣୋତ॑ ଗ୍ରାଵାଣୋ ଵି॒ଦୁଷୋ॒ ନୁ [ ] 22
ୟ॒ଜ୍ଞଗ୍ମ୍ ଶୃ॒ଣୋତୁ॑ ଦେ॒ଵ-ସ୍ସ॑ଵି॒ତା ହଵ॑-ମ୍ମେ । ଦେଵୀ॑ରାପୋ ଅପା-ନ୍ନପା॒ଦ୍ୟ ଊ॒ର୍ମିର୍ହ॑ଵି॒ଷ୍ୟ॑ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵା᳚-ନ୍ମ॒ଦିନ୍ତ॑ମ॒ସ୍ତ-ନ୍ଦେ॒ଵେଭ୍ୟୋ॑ ଦେଵ॒ତ୍ରା ଧ॑ତ୍ତ ଶୁ॒କ୍ରଗ୍ମ୍ ଶୁ॑କ୍ର॒ପେଭ୍ୟୋ॒ ୟେଷା᳚-ମ୍ଭା॒ଗ-ସ୍ସ୍ଥ ସ୍ଵାହା॒ କାର୍ଷି॑ର॒ସ୍ୟପା॒-ଽପା-ମ୍ମୃ॒ଦ୍ଧ୍ରଗ୍ମ୍ ସ॑ମୁ॒ଦ୍ରସ୍ୟ॒ ଵୋ-ଽକ୍ଷି॑ତ୍ୟା॒ ଉନ୍ନ॑ୟେ । ୟମ॑ଗ୍ନେ ପୃ॒ଥ୍ସୁ ମର୍ତ୍ୟ॒ମାଵୋ॒ ଵାଜେ॑ଷୁ॒ ୟ-ଞ୍ଜୁ॒ନାଃ । ସ ୟନ୍ତା॒ ଶଶ୍ଵ॑ତୀ॒ରିଷଃ॑ ॥ 23 ॥
( ନୁ-ସ॒ପ୍ତଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 13)
ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ ରୁ॒ଦ୍ରୋ ଅସୁ॑ରୋ ମ॒ହୋ ଦି॒ଵସ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ଶର୍ଧୋ॒ ମାରୁ॑ତ-ମ୍ପୃ॒କ୍ଷ ଈ॑ଶିଷେ । ତ୍ଵଂ-ଵାଁତୈ॑ରରୁ॒ଣୈର୍ୟା॑ସି ଶଙ୍ଗ॒ୟସ୍ତ୍ଵ-ମ୍ପୂ॒ଷା ଵି॑ଧ॒ତଃ ପା॑ସି॒ ନୁତ୍ମନା᳚ ॥ ଆ ଵୋ॒ ରାଜା॑ନମଦ୍ଧ୍ଵ॒ରସ୍ୟ॑ ରୁ॒ଦ୍ରଗ୍ମ୍ ହୋତା॑ରଗ୍ମ୍ ସତ୍ୟ॒ୟଜ॒ଗ୍ମ୍॒ ରୋଦ॑ସ୍ୟୋଃ । ଅ॒ଗ୍ନି-ମ୍ପୁ॒ରା ତ॑ନୟି॒ତ୍ନୋ ର॒ଚିତ୍ତା॒ଦ୍ଧିର॑ଣ୍ୟରୂପ॒ମଵ॑ସେ କୃଣୁଦ୍ଧ୍ଵମ୍ ॥ ଅ॒ଗ୍ନିର୍ହୋତା॒ ନି ଷ॑ସାଦା॒ ୟଜୀ॑ୟାନୁ॒ପସ୍ଥେ॑ ମା॒ତୁ-ସ୍ସୁ॑ର॒ଭାଵୁ॑ ଲୋ॒କେ । ୟୁଵା॑ କ॒ଵିଃ ପୁ॑ରୁନି॒ଷ୍ଠ [ପୁ॑ରୁନି॒ଷ୍ଠଃ, ଋ॒ତାଵା॑ ଧ॒ର୍ତା] 24
ଋ॒ତାଵା॑ ଧ॒ର୍ତା କୃ॑ଷ୍ଟୀ॒ନାମୁ॒ତ ମଦ୍ଧ୍ୟ॑ ଇ॒ଦ୍ଧଃ ॥ସା॒ଦ୍ଧ୍ଵୀମ॑କ-ର୍ଦେ॒ଵଵୀ॑ତି-ନ୍ନୋ ଅ॒ଦ୍ୟ ୟ॒ଜ୍ଞସ୍ୟ॑ ଜି॒ହ୍ଵାମ॑ଵିଦାମ॒ ଗୁହ୍ୟା᳚ମ୍ । ସ ଆୟୁ॒ରା-ଽଗା᳚-ଥ୍ସୁର॒ଭିର୍ଵସା॑ନୋ ଭ॒ଦ୍ରାମ॑କ-ର୍ଦେ॒ଵହୂ॑ତି-ନ୍ନୋ ଅ॒ଦ୍ୟ ॥ ଅକ୍ର॑ନ୍ଦଦ॒ଗ୍ନି-ସ୍ସ୍ତ॒ନୟ॑ନ୍ନିଵ॒ ଦ୍ୟୌଃ, କ୍ଷାମା॒ ରେରି॑ହଦ୍ଵୀ॒ରୁଧ॑-ସ୍ସମ॒ଞ୍ଜନ୍ନ୍ । ସ॒ଦ୍ୟୋ ଜ॑ଜ୍ଞା॒ନୋ ଵି ହୀମି॒ଦ୍ଧୋ ଅଖ୍ୟ॒ଦା ରୋଦ॑ସୀ ଭା॒ନୁନା॑ ଭାତ୍ୟ॒ନ୍ତଃ ॥ ତ୍ଵେ ଵସୂ॑ନି ପୁର୍ଵଣୀକ [ପୁର୍ଵଣୀକ, ହୋ॒ତ॒ର୍ଦୋ॒ଷା] 25
ହୋତର୍ଦୋ॒ଷା ଵସ୍ତୋ॒ରେରି॑ରେ ୟ॒ଜ୍ଞିୟା॑ସଃ । କ୍ଷାମେ॑ଵ॒ ଵିଶ୍ଵା॒ ଭୁଵ॑ନାନି॒ ୟସ୍ମି॒ନ୍-ଥ୍ସଗ୍ମ୍ ସୌଭ॑ଗାନି ଦଧି॒ରେ ପା॑ଵ॒କେ ॥ ତୁଭ୍ୟ॒-ନ୍ତା ଅ॑ଙ୍ଗିରସ୍ତମ॒ ଵିଶ୍ଵା᳚-ସ୍ସୁକ୍ଷି॒ତୟଃ॒ ପୃଥ॑କ୍ । ଅଗ୍ନେ॒ କାମା॑ୟ ୟେମିରେ ॥ ଅ॒ଶ୍ୟାମ॒ ତ-ଙ୍କାମ॑ମଗ୍ନେ॒ ତଵୋ॒ତ୍ୟ॑ଶ୍ୟାମ॑ ର॒ୟିଗ୍ମ୍ ର॑ୟିଵ-ସ୍ସୁ॒ଵୀର᳚ମ୍ । ଅ॒ଶ୍ୟାମ॒ ଵାଜ॑ମ॒ଭି ଵା॒ଜୟ॑ନ୍ତୋ॒ ଽଶ୍ୟାମ॑ ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନମ॑ଜରା॒ଜର॑-ନ୍ତେ ॥ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ॑-ୟଁଵିଷ୍ଠ ଭାର॒ତାଗ୍ନେ᳚ ଦ୍ୟୁ॒ମନ୍ତ॒ମା ଭ॑ର ॥ 26 ॥
ଵସୋ॑ ପୁରୁ॒ସ୍ପୃହଗ୍ମ୍॑ ର॒ୟିମ୍ ॥ ସ ଶ୍ଵି॑ତା॒ନସ୍ତ॑ନ୍ୟ॒ତୂ ରୋ॑ଚନ॒ସ୍ଥା ଅ॒ଜରେ॑ଭି॒-ର୍ନାନ॑ଦଦ୍ଭି॒ର୍ୟଵି॑ଷ୍ଠଃ । ୟଃ ପା॑ଵ॒କଃ ପୁ॑ରୁ॒ତମଃ॑ ପୁ॒ରୂଣି॑ ପୃ॒ଥୂନ୍ୟ॒ଗ୍ନିର॑ନୁ॒ୟାତି॒ ଭର୍ଵନ୍ନ୍॑ ॥ ଆୟୁ॑ଷ୍ଟେ ଵି॒ଶ୍ଵତୋ॑ ଦଧଦ॒ୟମ॒ଗ୍ନି-ର୍ଵରେ᳚ଣ୍ୟଃ । ପୁନ॑ସ୍ତେ ପ୍ରା॒ଣ ଆ-ଽୟ॑ତି॒ ପରା॒ ୟକ୍ଷ୍ମଗ୍ମ୍॑ ସୁଵାମି ତେ ॥ ଆ॒ୟୁ॒ର୍ଦା ଅ॑ଗ୍ନେ ହ॒ଵିଷୋ॑ ଜୁଷା॒ଣୋ ଘୃ॒ତପ୍ର॑ତୀକୋ ଘୃ॒ତୟୋ॑ନିରେଧି । ଘୃ॒ତ-ମ୍ପୀ॒ତ୍ଵା ମଧୁ॒ ଚାରୁ॒ ଗଵ୍ୟ॑-ମ୍ପି॒ତେଵ॑ ପୁ॒ତ୍ରମ॒ଭି [ପୁ॒ତ୍ରମ॒ଭି, ର॒କ୍ଷ॒ତା॒ଦି॒ମମ୍] 27
ର॑କ୍ଷତାଦି॒ମମ୍ । ତସ୍ମୈ॑ ତେ ପ୍ରତି॒ହର୍ୟ॑ତେ॒ ଜାତ॑ଵେଦୋ॒ ଵିଚ॑ର୍ଷଣେ । ଅଗ୍ନେ॒ ଜନା॑ମି ସୁଷ୍ଟୁ॒ତିମ୍ ॥ ଦି॒ଵସ୍ପରି॑ ପ୍ରଥ॒ମ-ଞ୍ଜ॑ଜ୍ଞେ ଅ॒ଗ୍ନିର॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵି॒ତୀୟ॒-ମ୍ପରି॑ ଜା॒ତଵେ॑ଦାଃ । ତୃ॒ତୀୟ॑ମ॒ଫ୍ସୁ ନୃ॒ମଣା॒ ଅଜ॑ସ୍ର॒ମିନ୍ଧା॑ନ ଏନ-ଞ୍ଜରତେ ସ୍ଵା॒ଧୀଃ ॥ ଶୁଚିଃ॑ ପାଵକ॒ ଵନ୍ଦ୍ୟୋ-ଽଗ୍ନେ॑ ବୃ॒ହଦ୍ଵି ରୋ॑ଚସେ । ତ୍ଵ-ଙ୍ଘୃ॒ତେଭି॒ରାହୁ॑ତଃ ॥ ଦୃ॒ଶା॒ନୋ ରୁ॒କ୍ମ ଉ॒ର୍ଵ୍ୟା ଵ୍ୟ॑ଦ୍ୟୌ-ଦ୍ଦୁ॒ର୍ମର୍ଷ॒ମାୟୁ॑-ଶ୍ଶ୍ରି॒ୟେ ରୁ॑ଚା॒ନଃ । ଅ॒ଗ୍ନିର॒ମୃତୋ॑ ଅଭଵ॒ଦ୍ଵୟୋ॑ଭି॒- [ଅଭଵ॒ଦ୍ଵୟୋ॑ଭିଃ, ୟଦେ॑ନଂ॒] 28
-ର୍ୟଦେ॑ନ॒-ନ୍ଦ୍ୟୌରଜ॑ନୟ-ଥ୍ସୁ॒ରେତାଃ᳚ ॥ ଆ ୟଦି॒ଷେ ନୃ॒ପତି॒-ନ୍ତେଜ॒ ଆନ॒ଟ୍ଛୁଚି॒ ରେତୋ॒ ନିଷି॑କ୍ତ॒-ନ୍ଦ୍ୟୌର॒ଭୀକେ᳚ । ଅ॒ଗ୍ନି-ଶ୍ଶର୍ଧ॑ମନଵ॒ଦ୍ୟଂ-ୟୁଁଵା॑ନଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵା॒ଧିୟ॑-ଞ୍ଜନୟ-ଥ୍ସୂ॒ଦୟ॑ଚ୍ଚ ॥ ସ ତେଜୀ॑ୟସା॒ ମନ॑ସା॒ ତ୍ଵୋତ॑ ଉ॒ତ ଶି॑କ୍ଷ ସ୍ଵପ॒ତ୍ୟସ୍ୟ॑ ଶି॒କ୍ଷୋଃ । ଅଗ୍ନେ॑ ରା॒ୟୋ ନୃତ॑ମସ୍ୟ॒ ପ୍ରଭୂ॑ତୌ ଭୂ॒ୟାମ॑ ତେ ସୁଷ୍ଟୁ॒ତୟ॑ଶ୍ଚ॒ ଵସ୍ଵଃ॑ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ସହ॑ନ୍ତ॒ମା ଭ॑ର ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନସ୍ୟ॑ ପ୍ରା॒ସହା॑ ର॒ୟିମ୍ । ଵିଶ୍ଵା॒ ୟ- [ଵିଶ୍ଵା॒ ୟଃ, ଚ॒ର୍॒ଷ॒ଣୀର॒ଭ୍ୟା॑ସା ଵାଜେ॑ଷୁ] 29
ଶ୍ଚ॑ର୍॒ଷ॒ଣୀର॒ଭ୍ୟା॑ସା ଵାଜେ॑ଷୁ ସା॒ସହ॑ତ୍ ॥ ତମ॑ଗ୍ନେ ପୃତନା॒ସହଗ୍ମ୍॑ ର॒ୟିଗ୍ମ୍ ସ॑ହସ୍ଵ॒ ଆ ଭ॑ର । ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ହି ସ॒ତ୍ୟୋ ଅଦ୍ଭୁ॑ତୋ ଦା॒ତା ଵାଜ॑ସ୍ୟ॒ ଗୋମ॑ତଃ ॥ ଉ॒କ୍ଷାନ୍ନା॑ୟ ଵ॒ଶାନ୍ନା॑ୟ॒ ସୋମ॑ପୃଷ୍ଠାୟ ଵେ॒ଧସେ᳚ । ସ୍ତୋମୈ᳚-ର୍ଵିଧେମା॒-ଽଗ୍ନୟେ᳚ ॥ ଵ॒ଦ୍ମା ହି ସୂ॑ନୋ॒ ଅସ୍ୟ॑ଦ୍ମ॒ସଦ୍ଵା॑ ଚ॒କ୍ରେ ଅ॒ଗ୍ନି-ର୍ଜ॒ନୁଷା ଽଜ୍ମା-ଽନ୍ନ᳚ମ୍ । ସ ତ୍ଵ-ନ୍ନ॑ ଊର୍ଜସନ॒ ଊର୍ଜ॑-ନ୍ଧା॒ ରାଜେ॑ଵ ଜେରଵୃ॒କେ କ୍ଷେ᳚ଷ୍ୟ॒ନ୍ତଃ ॥ ଅଗ୍ନ॒ ଆୟୂଗ୍ମ୍॑ଷି [ଅଗ୍ନ॒ ଆୟୂଗ୍ମ୍॑ଷି, ପ॒ଵ॒ସ॒ ଆ] 30
ପଵସ॒ ଆ ସୁ॒ଵୋର୍ଜ॒ମିଷ॑-ଞ୍ଚ ନଃ । ଆ॒ରେ ବା॑ଧସ୍ଵ ଦୁ॒ଚ୍ଛୁନା᳚ମ୍ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ପଵ॑ସ୍ଵ॒ ସ୍ଵପା॑ ଅ॒ସ୍ମେ ଵର୍ଚ॑-ସ୍ସୁ॒ଵୀର୍ୟ᳚ମ୍ । ଦଧ॒ତ୍ପୋଷଗ୍ମ୍॑ ର॒ୟି-ମ୍ମୟି॑ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ ପାଵକ ରୋ॒ଚିଷା॑ ମ॒ନ୍ଦ୍ରୟା॑ ଦେଵ ଜି॒ହ୍ଵୟା᳚ । ଆ ଦେ॒ଵାନ୍. ଵ॑କ୍ଷି॒ ୟକ୍ଷି॑ ଚ ॥ ସ ନଃ॑ ପାଵକ ଦୀଦି॒ଵୋ-ଽଗ୍ନେ॑ ଦେ॒ଵାଗ୍ମ୍ ଇ॒ହା ଵ॑ହ । ଉପ॑ ୟ॒ଜ୍ଞଗ୍ମ୍ ହ॒ଵିଶ୍ଚ॑ ନଃ ॥ ଅ॒ଗ୍ନି-ଶ୍ଶୁଚି॑ଵ୍ରତତମ॒-ଶ୍ଶୁଚି॒-ର୍ଵିପ୍ର॒-ଶ୍ଶୁଚିଃ॑ କ॒ଵିଃ । ଶୁଚୀ॑ ରୋଚତ॒ ଆହୁ॑ତଃ ॥ ଉଦ॑ଗ୍ନେ॒ ଶୁଚ॑ୟ॒ସ୍ତଵ॑ ଶୁ॒କ୍ରା ଭ୍ରାଜ॑ନ୍ତ ଈରତେ । ତଵ॒ ଜ୍ୟୋତୀଗ୍॑ଷ୍ୟ॒ର୍ଚୟଃ॑ ॥ 31 ॥
(ପୁ॒ରୁ॒ନି॒ଷ୍ଠଃ-ପୁ॑ର୍ଵଣୀକ-ଭରା॒-ଽଭି-ଵୟୋ॑ଭି॒-ର୍ୟ-ଆୟୂଗ୍ମ୍॑ଷି॒ -ଵିପ୍ର॒-ଶ୍ଶୁଚି॒-ଶ୍ଚତୁ॑ର୍ଦଶ ଚ) (ଅ. 14)
(ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ – ରକ୍ଷୋ॒ହଣୋ॑ – ଵି॒ଭୂ-ସ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୋ॒ମା – ଽତ୍ୟ॒ନ୍ୟାନଗାଂ᳚ – ପୃଥି॒ଵ୍ୟା – ଇ॒ଷେ ତ୍ଵା – ଽଽଦ॑ଦେ॒ – ଵାକ୍ତ॒-ସନ୍ତେ॑ – ସମୁ॒ଦ୍ରଗ୍ମ୍ – ହ॒ଵିଷ୍ମ॑ତୀର୍-ହୃ॒ଦେ – ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ ରୁ॒ଦ୍ର – ଶ୍ଚତୁ॑ର୍ଦଶ)
(ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ – ଗ॒ମଧ୍ୟେ॑ – ହ॒ଵିଷ୍ମ॑ତୀଃ – ପଵସ॒ – ଏକ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍)
(ଦେ॒ଵସ୍ୟା॒, ର୍ଚୟଃ॑)
॥ ହରିଃ॑ ଓମ୍ ॥
॥ କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ତୃତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନ-ସ୍ସମାପ୍ତଃ ॥