କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ – ସୁତ୍ୟାଦିନେ କର୍ତଵ୍ୟା ଗ୍ରହାଃ
ଓ-ନ୍ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ, ଶ୍ରୀ ମହାଗଣପତୟେ ନମଃ,
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭ୍ୟୋ ନମଃ । ହ॒ରିଃ॒ ଓମ୍ ॥
ଆ ଦ॑ଦେ॒ ଗ୍ରାଵା᳚-ଽସ୍ୟଦ୍ଧ୍ଵର॒କୃ-ଦ୍ଦେ॒ଵେଭ୍ୟୋ॑ ଗମ୍ଭୀ॒ରମି॒ମ- ମ॑ଦ୍ଧ୍ଵ॒ର-ଙ୍କୃ॑ଦ୍ଧ୍ୟୁତ୍ତ॒ମେନ॑ ପ॒ଵିନେନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ସୋମ॒ଗ୍ମ୍॒ ସୁଷୁ॑ତ॒-ମ୍ମଧୁ॑ମନ୍ତ॒-ମ୍ପୟ॑ସ୍ଵନ୍ତଂ-ଵୃଁଷ୍ଟି॒ଵନି॒ମିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଵୃତ୍ର॒ଘ୍ନ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଵୃତ୍ର॒ତୁର॒ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା-ଽଭିମାତି॒ଘ୍ନ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା-ଽଽଦି॒ତ୍ୟଵ॑ତ॒ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଵି॒ଶ୍ଵଦେ᳚ଵ୍ୟାଵତେ ଶ୍ଵା॒ତ୍ରା-ସ୍ସ୍ଥ॑ ଵୃତ୍ର॒ତୁରୋ॒ ରାଧୋ॑ଗୂର୍ତା ଅ॒ମୃତ॑ସ୍ୟ॒ ପତ୍ନୀ॒ସ୍ତା ଦେ॑ଵୀ-ର୍ଦେଵ॒ତ୍ରେମଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞ-ନ୍ଧ॒ତ୍ତୋପ॑ହୂତା॒-ସ୍ସୋମ॑ସ୍ୟ ପିବ॒ତୋପ॑ହୂତୋ ୟୁ॒ଷ୍ମାକ॒ଗ୍ମ୍॒ [ୟୁ॒ଷ୍ମାକ᳚ମ୍, ସୋମଃ॑ ପିବତୁ॒ ୟତ୍ତେ॑] 1
ସୋମଃ॑ ପିବତୁ॒ ୟତ୍ତେ॑ ସୋମ ଦି॒ଵି ଜ୍ୟୋତି॒ର୍ୟ-ତ୍ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟାଂ-ୟଁଦୁ॒ରାଵ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷେ॒ ତେନା॒ସ୍ମୈ ୟଜ॑ମାନାୟୋ॒ରୁ ରା॒ୟା କୃ॒ଦ୍ଧ୍ୟଧି॑ ଦା॒ତ୍ରେ ଵୋ॑ଚୋ॒ ଧିଷ॑ଣେ ଵୀ॒ଡୂ ସ॒ତୀ ଵୀ॑ଡୟେଥା॒-ମୂର୍ଜ॑-ନ୍ଦଧାଥା॒ମୂର୍ଜ॑-ମ୍ମେ ଧତ୍ତ॒-ମ୍ମା ଵାଗ୍ମ୍॑ ହିଗ୍ମ୍ସିଷ॒-ମ୍ମା ମା॑ ହିଗ୍ମ୍ସିଷ୍ଟ॒-ମ୍ପ୍ରାଗପା॒ଗୁଦ॑ଗଧ॒ରାକ୍ତାସ୍ତ୍ଵା॒ ଦିଶ॒ ଆ ଧା॑ଵ॒ନ୍ତ୍ଵମ୍ବ॒ ନି ଷ୍ଵ॑ର । ୟତ୍ତେ॑ ସୋ॒ମା-ଽଦା᳚ଭ୍ୟ॒-ନ୍ନାମ॒ ଜାଗୃ॑ଵି॒ ତସ୍ମୈ॑ ତେ ସୋମ॒ ସୋମା॑ୟ॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 2 ॥
(ୟୁ॒ଷ୍ମାକଗ୍ଗ୍॑ – ସ୍ଵର॒ ୟତ୍ତେ॒ -ନଵ॑ ଚ ) (ଅ. 1)
ଵା॒ଚସ୍ପତ॑ୟେ ପଵସ୍ଵ ଵାଜି॒ନ୍ ଵୃଷା॒ ଵୃଷ୍ଣୋ॑ ଅ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁଭ୍ୟା॒-ଙ୍ଗଭ॑ସ୍ତିପୂତୋ ଦେ॒ଵୋ ଦେ॒ଵାନା᳚-ମ୍ପ॒ଵିତ୍ର॑ମସି॒ ୟେଷା᳚-ମ୍ଭା॒ଗୋ-ଽସି॒ ତେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା॒ ସ୍ଵାଙ୍କୃ॑ତୋ-ଽସି॒ ମଧୁ॑ମତୀ-ର୍ନ॒ ଇଷ॑ସ୍କୃଧି॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵେନ୍ଦ୍ରି॒ୟେଭ୍ୟୋ॑ ଦି॒ଵ୍ୟେଭ୍ୟଃ॒ ପାର୍ଥି॑ଵେଭ୍ୟୋ॒ ମନ॑ସ୍ତ୍ଵା ଽଷ୍ଟୂ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒-ମନ୍ଵି॑ହି॒ ସ୍ଵାହା᳚ ତ୍ଵା ସୁଭଵ॒-ସ୍ସୂର୍ୟା॑ୟ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା ମରୀଚି॒ପେଭ୍ୟ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନିଃ॑ ପ୍ରା॒ଣାୟ॑ ତ୍ଵା ॥ 3 ॥
(ଵା॒ଚଃ-ସ॒ପ୍ତଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 2)
ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ ଽସ୍ୟ॒ନ୍ତର୍ୟ॑ଚ୍ଛ ମଘଵ-ନ୍ପା॒ହି ସୋମ॑ମୁରୁ॒ଷ୍ୟ ରାୟ॒-ସ୍ସମିଷୋ॑ ୟଜସ୍ଵା॒-ଽନ୍ତସ୍ତେ॑ ଦଧାମି॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀ ଅ॒ନ୍ତରୁ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷଗ୍ମ୍ ସ॒ଜୋଷା॑ ଦେ॒ଵୈରଵ॑ରୈଃ॒ ପରୈ᳚ଶ୍ଚା-ଽନ୍ତର୍ୟା॒ମେ ମ॑ଘଵ-ନ୍ମାଦୟସ୍ଵ॒ ସ୍ଵାଙ୍କୃ॑ତୋ-ଽସି॒ ମଧୁ॑ମତୀର୍ନ॒ ଇଷ॑ସ୍କୃଧି॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵେନ୍ଦ୍ରି॒ୟେଭ୍ୟୋ॑ ଦି॒ଵ୍ୟେଭ୍ୟଃ॒ ପାର୍ଥି॑ଵେଭ୍ୟୋ॒ ମନ॑ସ୍ତ୍ଵା-ଽଷ୍ଟୂ॒ର୍ଵ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ମନ୍ଵି॑ହି॒ ସ୍ଵାହା᳚ ତ୍ଵା ସୁଭଵ॒-ସ୍ସୂର୍ୟା॑ୟ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑ ସ୍ତ୍ଵା ମରୀଚି॒ପେଭ୍ୟ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ରପା॒ନାୟ॑ ତ୍ଵା ॥ 4 ॥
(ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑-ସ॒ପ୍ତ ଚ॑) (ଅ. 3)
ଆ ଵା॑ୟୋ ଭୂଷ ଶୁଚିପା॒ ଉପ॑ ନ-ସ୍ସ॒ହସ୍ର॑-ନ୍ତେ ନି॒ୟୁତୋ॑ ଵିଶ୍ଵଵାର । ଉପୋ॑ ତେ॒ ଅନ୍ଧୋ॒ ମଦ୍ୟ॑ମୟାମି॒ ୟସ୍ୟ॑ ଦେଵ ଦଧି॒ଷେ ପୂ᳚ର୍ଵ॒ପେୟ᳚ମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ଵା॒ୟଵେ॒ ତ୍ଵେନ୍ଦ୍ର॑ଵାୟୂ ଇ॒ମେ ସୁ॒ତାଃ । ଉପ॒ ପ୍ରୟୋ॑ଭି॒ରା ଗ॑ତ॒ମିନ୍ଦ॑ଵୋ ଵାମୁ॒ଶନ୍ତି॒ ହି ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସୀନ୍ଦ୍ରଵା॒ୟୁଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑-ସ୍ସ॒ଜୋଷା᳚ଭ୍ୟା-ନ୍ତ୍ଵା ॥ 5 ॥
(ଆ ଵା॑ୟୋ॒- ତ୍ରିଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 4)
ଅ॒ୟଂ-ଵାଁ᳚-ମ୍ମିତ୍ରାଵରୁଣା ସୁ॒ତ-ସ୍ସୋମ॑ ଋତାଵୃଧା । ମମେଦି॒ହ ଶ୍ରୁ॑ତ॒ଗ୍ମ୍॒ ହଵ᳚ମ୍ । ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣାଭ୍ୟା-ନ୍ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ର୍-ଋତା॒ୟୁଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା ॥ 6 ॥
(ଅ॒ୟଂ-ଵାଁଂ᳚ – ଵିଁଗ୍ମ୍ଶ॒ତିଃ) (ଅ. 5)
ୟା ଵା॒-ଙ୍କଶା॒ ମଧୁ॑ମ॒ତ୍ୟଶ୍ଵି॑ନା ସୂ॒ନୃତା॑ଵତୀ । ତୟା॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ମ୍ମି॑ମିକ୍ଷତମ୍ । ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟ॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ର୍ମାଦ୍ଧ୍ଵୀ᳚ଭ୍ୟା-ନ୍ତ୍ଵା ॥ 7 ॥
(ୟା ଵା॑- ମ॒ଷ୍ଟାଦ॑ଶ) (ଅ. 6)
ପ୍ରା॒ତ॒ର୍ୟୁଜୌ॒ ଵି ମୁ॑ଚ୍ୟେଥା॒-ମଶ୍ଵି॑ନା॒ଵେହ ଗ॑ଚ୍ଛତମ୍ । ଅ॒ସ୍ୟ ସୋମ॑ସ୍ୟ ପୀ॒ତୟେ᳚ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟ॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ର॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା ॥ 8 ॥
(ପ୍ରା॒ତ॒ର୍ୟୁଜା॒ଵେ-କା॒ନ୍ନଵିଗ୍ମ୍॑ଶ॒ତିଃ) (ଅ. 7)
ଅ॒ୟଂ-ଵେଁ॒ନଶ୍ଚୋ॑ଦୟ॒-ତ୍ପୃଶ୍ଞି॑ଗର୍ଭା॒ ଜ୍ୟୋତି॑ର୍ଜରାୟୂ॒ ରଜ॑ସୋ ଵି॒ମାନେ᳚ । ଇ॒ମମ॒ପାଗ୍ମ୍ ସ॑ଙ୍ଗ॒ମେ ସୂର୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ଶିଶୁ॒-ନ୍ନ ଵିପ୍ରା॑ ମ॒ତିଭୀ॑ ରିହନ୍ତି ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି॒ ଶଣ୍ଡା॑ୟ ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑-ର୍ଵୀ॒ରତା᳚-ମ୍ପାହି ॥ 9 ॥
(ଅ॒ୟଂ-ଵେଁ॒ନଃ- ପଞ୍ଚ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 8)
ତ-ମ୍ପ୍ର॒ତ୍ନଥା॑ ପୂ॒ର୍ଵଥା॑ ଵି॒ଶ୍ଵଥେ॒ମଥା᳚ ଜ୍ୟେ॒ଷ୍ଠତା॑ତି-ମ୍ବର୍ହି॒ଷଦଗ୍ମ୍॑ ସୁଵ॒ର୍ଵିଦ॑-ମ୍ପ୍ରତୀଚୀ॒ନଂ-ଵୃଁ॒ଜନ॑-ନ୍ଦୋହସେ ଗି॒ରା-ଽଽଶୁ-ଞ୍ଜୟ॑ନ୍ତ॒ମନୁ॒ ୟାସୁ॒ ଵର୍ଧ॑ସେ । ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି॒ ମର୍କା॑ୟ ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନିଃ॑ ପ୍ର॒ଜାଃ ପା॑ହି ॥ 10 ॥
(ତ-ମ୍ପ୍ର॒ତ୍ନୟା॒-ଷଟ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ ) (ଅ. 9)
ୟେ ଦେ॑ଵା ଦି॒ଵ୍ୟେକା॑ଦଶ॒ ସ୍ଥ ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟାମଦ୍ଧ୍ୟେକା॑ଦଶ॒ ସ୍ଥା-ଽଫ୍ସୁ॒ଷଦୋ॑ ମହି॒ନୈକା॑ଦଶ॒ ସ୍ଥ ତେ ଦେ॑ଵା ୟ॒ଜ୍ଞମି॒ମ-ଞ୍ଜୁ॑ଷଦ୍ଧ୍ଵ-ମୁପୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟାଗ୍ରୟ॒ଣୋ॑-ଽସି॒ ସ୍ଵା᳚ଗ୍ରୟଣୋ॒ ଜିନ୍ଵ॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଞ୍ଜିନ୍ଵ॑ ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତିମ॒ଭି ସଵ॑ନା ପାହି॒ ଵିଷ୍ଣୁ॒ସ୍ତ୍ଵା-ମ୍ପା॑ତୁ॒ ଵିଶ॒-ନ୍ତ୍ଵ-ମ୍ପା॑ହୀନ୍ଦ୍ରି॒ୟେଣୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒-ର୍ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ ॥ 11 ॥
ୟେ ଦେ॑ଵା॒-ସ୍ତ୍ରିଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 10)
ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍ତ୍ରୟ॑ଶ୍ଚ ଗ॒ଣିନୋ॑ ରୁ॒ଜନ୍ତୋ॒ ଦିଵଗ୍ମ୍॑ ରୁ॒ଦ୍ରାଃ ପୃ॑ଥି॒ଵୀ-ଞ୍ଚ॑ ସଚନ୍ତେ । ଏ॒କା॒ଦ॒ଶାସୋ॑ ଅଫ୍ସୁ॒ଷଦ॑-ସ୍ସୁ॒ତଗ୍ମ୍ ସୋମ॑-ଞ୍ଜୁଷନ୍ତା॒ଗ୍ମ୍॒ ସଵ॑ନାୟ॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ -ଽସ୍ୟାଗ୍ରୟ॒ଣୋ॑-ଽସି॒ ସ୍ଵା᳚ଗ୍ରୟଣୋ॒ ଜିନ୍ଵ॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଞ୍ଜିନ୍ଵ॑ ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତିମ॒ଭି ସଵ॑ନା ପାହି॒ ଵିଷ୍ଣୁ॒ସ୍ତ୍ଵା-ମ୍ପା॑ତୁ॒ ଵିଶ॒-ନ୍ତ୍ଵ-ମ୍ପା॑ହୀନ୍ଦ୍ରି॒ୟେଣୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒-ର୍ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ ॥ 12 ॥
(ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍ତ୍ରୟୋ॒-ଦ୍ଵିଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 11)
ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ବୃ॒ହଦ୍ଵ॑ତେ॒ ଵୟ॑ସ୍ଵତ ଉକ୍ଥା॒ୟୁଵେ॒ ୟତ୍ତ॑ ଇନ୍ଦ୍ର ବୃ॒ହଦ୍ଵୟ॒ସ୍ତସ୍ମୈ᳚ ତ୍ଵା॒ ଵିଷ୍ଣ॑ଵେ ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵୋକ୍ଥା॒ୟୁଵେ᳚ ॥ 13 ॥
(ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒-ଦ୍ଵାଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 12)
ମୂ॒ର୍ଧାନ॑-ନ୍ଦି॒ଵୋ ଅ॑ର॒ତି-ମ୍ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା ଵୈ᳚ଶ୍ଵାନ॒ରମୃ॒ତାୟ॑ ଜା॒ତମ॒ଗ୍ନିମ୍ । କ॒ଵିଗ୍ମ୍ ସ॒ମ୍ରାଜ॒-ମତି॑ଥି॒-ଞ୍ଜନା॑ନାମା॒ସନ୍ନା ପାତ୍ର॑-ଞ୍ଜନୟନ୍ତ ଦେ॒ଵାଃ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟ॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା ଵୈଶ୍ଵାନ॒ରାୟ॑ ଧ୍ରୁ॒ଵୋ॑-ଽସି ଧ୍ରୁ॒ଵକ୍ଷି॑ତି-ର୍ଧ୍ରୁ॒ଵାଣା᳚-ନ୍ଧ୍ରୁ॒ଵତ॒ମୋ-ଽଚ୍ୟୁ॑ତାନା-ମଚ୍ୟୁତ॒କ୍ଷିତ୍ତ॑ମ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ର॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା ଵୈଶ୍ଵାନ॒ରାୟ॑ ॥ 14 ॥
(ମୂ॒ର୍ଧାନଂ॒-ପଞ୍ଚ॑ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍) (ଅ. 13)
ମଧୁ॑ଶ୍ଚ॒ ମାଧ॑ଵଶ୍ଚ ଶୁ॒କ୍ରଶ୍ଚ॒ ଶୁଚି॑ଶ୍ଚ॒ ନଭ॑ଶ୍ଚ ନଭ॒ସ୍ୟ॑ଶ୍ଚେ॒ଷଶ୍ଚୋ॒ର୍ଜଶ୍ଚ॒ ସହ॑ଶ୍ଚ ସହ॒ସ୍ୟ॑ଶ୍ଚ॒ ତପ॑ଶ୍ଚ ତପ॒ସ୍ୟ॑ଶ୍ଚୋ-ପୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ସ॒ଗ୍ମ୍॒ସର୍ପୋ᳚- ଽସ୍ୟଗ୍ମ୍ହସ୍ପ॒ତ୍ୟାୟ॑ ତ୍ଵା ॥ 15 ॥
(ମଧୁ॑ଶ୍ଚ-ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍) (ଅ. 14)
ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒ ଆ ଗ॑ତଗ୍ମ୍ ସୁ॒ତ-ଙ୍ଗୀ॒ର୍ଭି-ର୍ନଭୋ॒ ଵରେ᳚ଣ୍ୟମ୍ । ଅ॒ସ୍ୟ ପା॑ତ-ନ୍ଧି॒ୟେଷି॒ତା ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॒ଗ୍ନିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ରିନ୍ଦ୍ରା॒ଗ୍ନିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା ॥ 16 ॥
(ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒ ଵିଗ୍ମ୍ଶ॒ତିଃ) (ଅ. 15)
ଓମା॑ସଶ୍ଚର୍ଷଣୀଧୃତୋ॒ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେଵାସ॒ ଆ ଗ॑ତ । ଦା॒ଶ୍ଵାଗ୍ମ୍ସୋ॑ ଦା॒ଶୁଷ॑-ସ୍ସୁ॒ତମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒-ର୍ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ ॥ 17 ॥
(ଓମା॑ସୋ ଵିଗ୍ମ୍ଶ॒ତିଃ) (ଅ. 16)
ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ନ୍ତଂ-ଵୃଁଷ॒ଭଂ-ଵାଁ॑ଵୃଧା॒ନମକ॑ଵାରି-ନ୍ଦି॒ଵ୍ୟଗ୍ମ୍ ଶା॒ସମିନ୍ଦ୍ର᳚ମ୍ । ଵି॒ଶ୍ଵା॒ସାହ॒ମଵ॑ସେ॒ ନୂତ॑ନାୟୋ॒ଗ୍ରଗ୍ମ୍ ସ॑ହୋ॒ଦାମି॒ହ ତଗ୍ମ୍ ହୁ॑ଵେମ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତେ ॥ 18 ॥
(ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ନ୍ତ॒ଗ୍ମ୍॒-ଷଟ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 17)
ଇନ୍ଦ୍ର॑ ମରୁତ୍ଵ ଇ॒ହ ପା॑ହି॒ ସୋମଂ॒-ୟଁଥା॑ ଶାର୍ୟା॒ତେ ଅପି॑ବ-ସ୍ସୁ॒ତସ୍ୟ॑ । ତଵ॒ ପ୍ରଣୀ॑ତୀ॒ ତଵ॑ ଶୂର॒ ଶର୍ମ॒ନ୍ନା-ଵି॑ଵାସନ୍ତି କ॒ଵୟ॑-ସ୍ସୁୟ॒ଜ୍ଞାଃ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତେ ॥ 19 ॥
(ଇନ୍ଦ୍ରୈ॒କା॒ନ୍ନ ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍) (ଅ. 18)
ମ॒ରୁତ୍ଵାଗ୍ମ୍॑ ଇନ୍ଦ୍ର ଵୃଷ॒ଭୋ ରଣା॑ୟ॒ ପିବା॒ ସୋମ॑ମନୁଷ୍ଵ॒ଧ-ମ୍ମଦା॑ୟ । ଆ ସି॑ଞ୍ଚସ୍ଵ ଜ॒ଠରେ॒ ମଦ୍ଧ୍ଵ॑ ଊ॒ର୍ମି-ନ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ରାଜା॑-ଽସି ପ୍ର॒ଦିଵ॑-ସ୍ସୁ॒ତାନା᳚ମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତେ ॥ 20 ॥
(ମ॒ରୁତ୍ଵା॒ନେକା॒ନ୍ନତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍) (ଅ. 19)
ମ॒ହାଗ୍ମ୍ ଇନ୍ଦ୍ରୋ॒ ୟ ଓଜ॑ସା ପ॒ର୍ଜନ୍ୟୋ॑ ଵୃଷ୍ଟି॒ମାଗ୍ମ୍ ଇ॑ଵ । ସ୍ତୋମୈ᳚ର୍ଵ॒ଥ୍ସସ୍ୟ॑ ଵାଵୃଧେ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ମହେ॒ନ୍ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑-ର୍ମହେ॒ନ୍ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵା ॥ 21 ॥
(ମ॒ହାନେକା॒ନ୍ନଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 20)
ମ॒ହାଗ୍ମ୍ ଇନ୍ଦ୍ରୋ॑ ନୃ॒ଵଦା ଚ॑ର୍ଷଣି॒ପ୍ରା ଉ॒ତ ଦ୍ଵି॒ବର୍ହା॑ ଅମି॒ନ-ସ୍ସହୋ॑ଭିଃ । ଅ॒ସ୍ମ॒ଦ୍ରିୟ॑ଗ୍ଵାଵୃଧେ ଵୀ॒ର୍ୟା॑ୟୋ॒ରୁଃ ପୃ॒ଥୁ-ସ୍ସୁକୃ॑ତଃ କ॒ର୍ତୃଭି॑ର୍ଭୂତ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ମହେ॒ନ୍ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵୈ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑-ର୍ମହେ॒ନ୍ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵା ॥ 22 ॥
(ମ॒ହା-ନ୍ନୃ॒ଵଥ୍ – ଷଡ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 21)
କ॒ଦା ଚ॒ନ ସ୍ତ॒ରୀର॑ସି॒ ନେନ୍ଦ୍ର॑ ସଶ୍ଚସି ଦା॒ଶୁଷେ᳚ । ଉପୋ॒ପେନ୍ନୁ ମ॑ଘଵ॒-ନ୍ଭୂୟ॒ ଇନ୍ନୁ ତେ॒ ଦାନ॑-ନ୍ଦେ॒ଵସ୍ୟ॑ ପୃଚ୍ୟତେ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟା-ଦି॒ତ୍ୟେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା ॥ କ॒ଦା ଚ॒ନ ପ୍ର ୟୁ॑ଚ୍ଛସ୍ୟୁ॒ଭେ ନି ପା॑ସି॒ ଜନ୍ମ॑ନୀ । ତୁରୀ॑ୟାଦିତ୍ୟ॒ ସଵ॑ନ-ନ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟମା ତ॑ସ୍ଥାଵ॒ମୃତ॑-ନ୍ଦି॒ଵି ॥ ୟ॒ଜ୍ଞୋ ଦେ॒ଵାନା॒-ମ୍ପ୍ରତ୍ୟେ॑ତି ସୁ॒ମ୍ନମାଦି॑ତ୍ୟାସୋ॒ ଭଵ॑ତା ମୃଡ॒ୟନ୍ତଃ॑ । ଆ ଵୋ॒ ଽର୍ଵାଚୀ॑ ସୁମ॒ତି-ର୍ଵ॑ଵୃତ୍ୟାଦ॒ଗ୍ମ୍॒ହୋ-ଶ୍ଚି॒ଦ୍ୟା ଵ॑ରିଵୋ॒ଵିତ୍ତ॒ରା-ଽସ॑ତ୍ ॥ ଵିଵ॑ସ୍ଵ ଆଦିତ୍ୟୈ॒ଷ ତେ॑ ସୋମପୀ॒ଥସ୍ତେନ॑ ମନ୍ଦସ୍ଵ॒ ତେନ॑ ତୃପ୍ୟ ତୃ॒ପ୍ୟାସ୍ମ॑ ତେ ଵ॒ୟ-ନ୍ତ॑ର୍ପୟି॒ତାରୋ॒ ୟା ଦି॒ଵ୍ୟା ଵୃଷ୍ଟି॒ସ୍ତୟା᳚ ତ୍ଵା ଶ୍ରୀଣାମି ॥ 23 ॥
(ଵଃ॒- ସ॒ପ୍ତଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଶ୍ଚ) (ଅ. 22)
ଵା॒ମମ॒ଦ୍ୟ ସ॑ଵିତର୍ଵା॒ମମୁ॒ ଶ୍ଵୋ ଦି॒ଵେଦି॑ଵେ ଵା॒ମମ॒ସ୍ମଭ୍ୟଗ୍ମ୍॑ ସାଵୀଃ ॥ ଵା॒ମସ୍ୟ॒ ହି କ୍ଷୟ॑ସ୍ୟ ଦେଵ॒ ଭୂରେ॑ର॒ୟା ଧି॒ୟା ଵା॑ମ॒ଭାଜ॑-ସ୍ସ୍ୟାମ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ଦେ॒ଵାୟ॑ ତ୍ଵା ସଵି॒ତ୍ରେ ॥ 24 ॥
(ଵା॒ମଂ-ଚତୁ॑ର୍ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 23)
ଅଦ॑ବ୍ଧେଭି-ସ୍ସଵିତଃ ପା॒ୟୁଭି॒ଷ୍ଟ୍ଵଗ୍ମ୍ ଶି॒ଵେଭି॑ର॒ଦ୍ୟ ପରି॑ପାହି ନୋ॒ ଗୟ᳚ମ୍ । ହିର॑ଣ୍ୟଜିହ୍ଵ-ସ୍ସୁଵି॒ତାୟ॒ ନଵ୍ୟ॑ସେ॒ ରକ୍ଷା॒ ମାକି॑ର୍ନୋ ଅ॒ଘଶଗ୍ମ୍॑ସ ଈଶତ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ଦେ॒ଵାୟ॑ ତ୍ଵା ସଵି॒ତ୍ରେ ॥ 25 ॥
(ଅଦ॑ବ୍ଧେଭି॒-ସ୍ତ୍ରିୟୋ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 24)
ହିର॑ଣ୍ୟପାଣିମୂ॒ତୟେ॑ ସଵି॒ତାର॒ମୁପ॑ ହ୍ଵୟେ । ସ ଚେତ୍ତା॑ ଦେ॒ଵତା॑ ପ॒ଦମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି ଦେ॒ଵାୟ॑ ତ୍ଵା ସଵି॒ତ୍ରେ ॥ 26 ॥
(ହିର॑ଣ୍ୟପାଣିଂ॒-ଚତୁ॑ର୍ଦଶ) (ଅ. 25)
ସୁ॒ଶର୍ମା॑-ଽସି ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠା॒ନୋ ବୃ॒ହଦୁ॒କ୍ଷେ ନମ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒-ର୍ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ ॥ 27 ॥
(ସୁ॒ଶର୍ମା॒-ଦ୍ଵାଦ॑ଶ) (ଅ. 26)
ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ସୁତସ୍ୟ ତ ଇନ୍ଦୋ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॑ତଃ॒ ପତ୍ନୀ॑ଵନ୍ତ॒-ଙ୍ଗ୍ରହ॑-ଙ୍ଗୃହ୍ଣା॒ମ୍ୟଗ୍ନା(3)ଇ ପତ୍ନୀ॒ଵା(3) ସ୍ସ॒ଜୂର୍ଦେ॒ଵେନ॒ ତ୍ଵଷ୍ଟ୍ରା॒ ସୋମ॑-ମ୍ପିବ॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 28 ॥
(ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ସୁତସ୍ୟ॒-ପଞ୍ଚ॑ଦଶ) (ଅ. 27)
ହରି॑ରସି ହାରିୟୋଜ॒ନୋ ହର୍ୟୋ᳚-ସ୍ସ୍ଥା॒ତା ଵଜ୍ର॑ସ୍ୟ ଭ॒ର୍ତା ପୃଶ୍ଞେଃ᳚ ପ୍ରେ॒ତା ତସ୍ୟ॑ ତେ ଦେଵ ସୋମେ॒ଷ୍ଟୟ॑ଜୁଷ-ସ୍ସ୍ତୁ॒ତସ୍ତୋ॑ମସ୍ୟ ଶ॒ସ୍ତୋକ୍ଥ॑ସ୍ୟ॒ ହରି॑ଵନ୍ତ॒-ଙ୍ଗ୍ରହ॑-ଙ୍ଗୃହ୍ଣାମି ହ॒ରୀ-ସ୍ସ୍ଥ॒ ହର୍ୟୋ᳚ର୍ଧା॒ନା-ସ୍ସ॒ହସୋ॑ମା॒ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 29 ॥
(ହରି॑ରସି॒-ଷଡ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 28)
ଅଗ୍ନ॒ ଆୟୂଗ୍ମ୍॑ଷି ପଵସ॒ ଆ ସୁ॒ଵୋର୍ଜ॒ମିଷ॑-ଞ୍ଚ ନଃ । ଆ॒ରେ ବା॑ଧସ୍ଵ ଦୁ॒ଚ୍ଛୁନା᳚ମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟ॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା॒ ତେଜ॑ସ୍ଵତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॑ର॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା॒ ତେଜ॑ସ୍ଵତେ ॥ 30 ॥
(ଅଗ୍ନ॒ ଆୟୂଗ୍ମ୍॑ଷି॒-ତ୍ରୟୋ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 29)
ଉ॒ତ୍ତିଷ୍ଠ॒ନ୍ନୋଜ॑ସା ସ॒ହ ପୀ॒ତ୍ଵା ଶିପ୍ରେ॑ ଅଵେପୟଃ । ସୋମ॑ମିନ୍ଦ୍ର ଚ॒ମୂ ସୁ॒ତମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ତ୍ଵୌଜ॑ସ୍ଵତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ତ୍ଵୌଜ॑ସ୍ଵତେ ॥ 31 ॥
(ଉ॒ତ୍ତିଷ୍ଠ॒ନ୍ନେକ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 30)
ତ॒ରଣି॑-ର୍ଵି॒ଶ୍ଵଦ॑ର୍ଶତୋ ଜ୍ୟୋତି॒ଷ୍କୃଦ॑ସି ସୂର୍ୟ । ଵିଶ୍ଵ॒ମା ଭା॑ସି ରୋଚ॒ନମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି॒ ସୂର୍ୟା॑ୟ ତ୍ଵା॒ ଭ୍ରାଜ॑ସ୍ଵତ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒-ସ୍ସୂର୍ୟା॑ୟ ତ୍ଵା॒ ଭ୍ରାଜ॑ସ୍ଵତେ ॥ 32 ॥
(ତ॒ରଣି॑-ର୍ଵିଗ୍ମ୍ଶ॒ତିଃ) (ଅ. 31)
ଆ ପ୍ୟା॑ୟସ୍ଵ ମଦିନ୍ତମ॒ ସୋମ॒ ଵିଶ୍ଵା॑ଭି-ରୂ॒ତିଭିଃ॑ । ଭଵା॑ ନ-ସ୍ସ॒ପ୍ରଥ॑ସ୍ତମଃ ॥ 33 ॥
(ଆ ପ୍ୟା॑ୟସ୍ଵ॒-ନଵ॑) (ଅ. 32)
ଈ॒ୟୁଷ୍ଟେ ୟେ ପୂର୍ଵ॑ତରା॒ମପ॑ଶ୍ୟନ୍ ଵ୍ୟୁ॒ଚ୍ଛନ୍ତୀ॑ମୁ॒ଷସ॒-ମ୍ମର୍ତ୍ୟା॑ସଃ । ଅ॒ସ୍ମାଭି॑ରୂ॒ ନୁ ପ୍ର॑ତି॒ଚକ୍ଷ୍ୟା॑-ଽଭୂ॒ଦୋ ତେ ୟ॑ନ୍ତି॒ ୟେ ଅ॑ପ॒ରୀଷୁ॒ ପଶ୍ୟାନ୍॑ ॥ 34 ॥
(ଈ॒ୟୁ-ରେକା॒ନ୍ନଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 33)
ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ଜ୍ୟୋତି॒ଷ୍କୃତ॑-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ଜ୍ୟୋତି॒ର୍ଵିଦ॑-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି॒ ଭାସ୍ଵ॑ତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି॒ ଜ୍ଵଲ॑ନ୍ତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ମଲ୍ମଲା॒ଭଵ॑ନ୍ତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି॒ ଦୀପ୍ୟ॑ମାନା-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି॒ ରୋଚ॑ମାନା-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟା॒ମ୍ୟଜ॑ସ୍ରା-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ବୃ॒ହଜ୍ଜ୍ୟୋ॑ତିଷ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ବୋ॒ଧୟ॑ନ୍ତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି॒ ଜାଗ୍ର॑ତୀ-ନ୍ତ୍ଵା ସାଦୟାମି ॥ 35 ॥
(ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମତୀ॒ଗ୍ମ୍॒-ଷଟ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍॑ଶତ୍) (ଅ. 34)
ପ୍ର॒ୟା॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଽଽୟା॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଵିୟା॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ସଂୟାଁ॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହୋ᳚ଦ୍ୟା॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑-ଽଵୟା॒ସାୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ଶୁ॒ଚେ ସ୍ଵାହା॒ ଶୋକା॑ୟ॒ ସ୍ଵାହା॑ ତପ୍ୟ॒ତ୍ଵୈ ସ୍ଵାହା॒ ତପ॑ତେ॒ ସ୍ଵାହା᳚ ବ୍ରହ୍ମହ॒ତ୍ୟାୟୈ॒ ସ୍ଵାହା॒ ସର୍ଵ॑ସ୍ମୈ॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 36 ॥
(ପ୍ର॒ୟା॒ସାୟ॒-ଚତୁ॑ର୍ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ ) (ଅ. 35)
ଚି॒ତ୍ତଗ୍ମ୍ ସ॑ନ୍ତା॒ନେନ॑ ଭ॒ଵଂ-ୟଁ॒କ୍ନା ରୁ॒ଦ୍ର-ନ୍ତନି॑ମ୍ନା ପଶୁ॒ପତିଗ୍ଗ୍॑ ସ୍ଥୂଲହୃଦ॒ୟେନା॒ଗ୍ନିଗ୍ମ୍ ହୃଦ॑ୟେନ ରୁ॒ଦ୍ରଂ-ଲୋଁହି॑ତେନ ଶ॒ର୍ଵ-ମ୍ମତ॑ସ୍ନାଭ୍ୟା-ମ୍ମହାଦେ॒ଵ-ମ॒ନ୍ତଃପା᳚ର୍ଶ୍ଵେନୌଷିଷ୍ଠ॒ହନଗ୍ମ୍॑ ଶିଙ୍ଗୀନିକୋ॒ଶ୍ୟା᳚ଭ୍ୟାମ୍ ॥ 37 ॥
(ଚି॒ତ୍ତ-ମ॒ଷ୍ଟାଦ॑ଶ) (ଅ. 36)
ଆ ତି॑ଷ୍ଠ ଵୃତ୍ରହ॒-ନ୍ରଥଂ॑-ୟୁଁ॒କ୍ତା ତେ॒ ବ୍ରହ୍ମ॑ଣା॒ ହରୀ᳚ । ଅ॒ର୍ଵା॒ଚୀନ॒ଗ୍ମ୍॒ ସୁ ତେ॒ ମନୋ॒ ଗ୍ରାଵା॑ କୃଣୋତୁ ଵ॒ଗ୍ନୁନା᳚ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 38 ॥
(ଆ ତି॑ଷ୍ଟ॒-ଷଟ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 37)
ଇନ୍ଦ୍ର॒ମିଦ୍ଧରୀ॑ ଵହ॒ତୋ-ଽପ୍ର॑ତିଧୃଷ୍ଟଶଵସ॒-ମୃଷୀ॑ଣା-ଞ୍ଚ ସ୍ତୁ॒ତୀରୁପ॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଞ୍ଚ॒ ମାନୁ॑ଷାଣାମ୍ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 39 ॥
(ଇନ୍ଦ୍ର॒ମିତ୍-ତ୍ରୟୋ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଃ) (ଅ. 38)
ଅସା॑ଵି॒ ସୋମ॑ ଇନ୍ଦ୍ର ତେ॒ ଶଵି॑ଷ୍ଠ ଧୃଷ୍ଣ॒ଵା ଗ॑ହି । ଆ ତ୍ଵା॑ ପୃଣକ୍ତ୍ଵିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଗ୍ମ୍ ରଜ॒-ସ୍ସୂର୍ୟ॒-ନ୍ନ ର॒ଶ୍ମିଭିଃ॑ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 40 ॥
(ଅସା॑ଵି-ସ॒ପ୍ତଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 39)
ସର୍ଵ॑ସ୍ୟ ପ୍ରତି॒ଶୀଵ॑ରୀ॒ ଭୂମି॑ସ୍ତ୍ଵୋ॒ପସ୍ଥ॒ ଆ-ଽଧି॑ତ । ସ୍ୟୋ॒ନା-ଽସ୍ମୈ॑ ସୁ॒ଷଦା॑ ଭଵ॒ ୟଚ୍ଛା᳚-ଽସ୍ମୈ ଶର୍ମ॑ ସ॒ପ୍ରଥାଃ᳚ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 41 ॥
(ସର୍ଵ॑ସ୍ୟ॒ ଷଡ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 40)
ମ॒ହାଗ୍ମ୍ ଇନ୍ଦ୍ରୋ॒ ଵଜ୍ର॑ବାହୁ-ଷ୍ଷୋଡ॒ଶୀ ଶର୍ମ॑ ୟଚ୍ଛତୁ । ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ନୋ॑ ମ॒ଘଵା॑ କରୋତୁ॒ ହନ୍ତୁ॑ ପା॒ପ୍ମାନଂ॒-ୟୋଁ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॑ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 42 ॥
(ମ॒ହାନ୍-ଷଡ୍ଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଃ) (ଅ. 41)
ସ॒ଜୋଷା॑ ଇନ୍ଦ୍ର॒ ସଗ॑ଣୋ ମ॒ରୁଦ୍ଭି॒-ସ୍ସୋମ॑-ମ୍ପିବ ଵୃତ୍ରହଞ୍ଛୂର ଵି॒ଦ୍ଵାନ୍ । ଜ॒ହି ଶତ୍ରୂ॒ଗ୍ମ୍॒ ରପ॒ ମୃଧୋ॑ ନୁଦ॒ସ୍ଵା-ଽଥାଭ॑ୟ-ଙ୍କୃଣୁହି ଵି॒ଶ୍ଵତୋ॑ ନଃ ॥ ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନ॑ ଏ॒ଷ ତେ॒ ୟୋନି॒ରିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ ॥ 43 ॥
(ସ॒ଜୋଷାଃ᳚-ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶତ୍) (ଅ. 42)
ଉଦୁ॒ ତ୍ୟ-ଞ୍ଜା॒ତଵେ॑ଦସ-ନ୍ଦେ॒ଵଂ-ଵଁ॑ହନ୍ତି କେ॒ତଵଃ॑ । ଦୃ॒ଶେ ଵିଶ୍ଵା॑ୟ॒ ସୂର୍ୟ᳚ମ୍ ॥ ଚି॒ତ୍ର-ନ୍ଦେ॒ଵାନା॒-ମୁଦ॑ଗା॒ଦନୀ॑କ॒-ଞ୍ଚକ୍ଷୁ॑-ର୍ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟା॒-ଽଗ୍ନେଃ । ଆ-ଽପ୍ରା॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ଗ୍ମ୍॒ ସୂର୍ୟ॑ ଆ॒ତ୍ମା ଜଗ॑ତସ୍ତ॒ସ୍ଥୁଷ॑ଶ୍ଚ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ନୟ॑ ସୁ॒ପଥା॑ ରା॒ୟେ ଅ॒ସ୍ମାନ୍. ଵିଶ୍ଵା॑ନି ଦେଵ ଵ॒ୟୁନା॑ନି ଵି॒ଦ୍ଵାନ୍ । ୟୁ॒ୟୋ॒ଦ୍ଧ୍ୟ॑ସ୍ମ-ଜ୍ଜୁ॑ହୁରା॒ଣ ମେନୋ॒ ଭୂୟି॑ଷ୍ଠା-ନ୍ତେ॒ ନମ॑ଉକ୍ତିଂ-ଵିଁଧେମ ॥ ଦିଵ॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସୁଵଃ॑ ପତ ରୂ॒ପେଣ॑ [ରୂ॒ପେଣ॑, ଵୋ॒ ରୂ॒ପମ॒ଭ୍ୟୈମି॒ ଵୟ॑ସା॒ ଵୟଃ॑ ।] ॥ 44 ॥
ଵୋ ରୂ॒ପମ॒ଭ୍ୟୈମି॒ ଵୟ॑ସା॒ ଵୟଃ॑ । ତୁ॒ଥୋ ଵୋ॑ ଵି॒ଶ୍ଵଵେ॑ଦା॒ ଵି ଭ॑ଜତୁ॒ ଵର୍ଷି॑ଷ୍ଠେ॒ ଅଧି॒ ନାକେ᳚ ॥ ଏ॒ତତ୍ତେ॑ ଅଗ୍ନେ॒ ରାଧ॒ ଐତି॒ ସୋମ॑ଚ୍ୟୁତ॒-ନ୍ତନ୍ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॑ ପ॒ଥା ନ॑ୟ॒ର୍ତସ୍ୟ॑ ପ॒ଥା ପ୍ରେତ॑ ଚ॒ନ୍ଦ୍ରଦ॑କ୍ଷିଣା ୟ॒ଜ୍ଞସ୍ୟ॑ ପ॒ଥା ସୁ॑ଵି॒ତା ନୟ॑ନ୍ତୀ-ର୍ବ୍ରାହ୍ମ॒ଣମ॒ଦ୍ୟ ରା᳚ଦ୍ଧ୍ୟାସ॒ମୃଷି॑ମାର୍ଷେ॒ୟ-ମ୍ପି॑ତୃ॒ମନ୍ତ॑-ମ୍ପୈତୃମ॒ତ୍ୟଗ୍ମ୍ ସୁ॒ଧାତୁ॑ଦକ୍ଷିଣଂ॒-ଵିଁ ସୁଵଃ॒ ପଶ୍ୟ॒ ଵ୍ୟ॑ନ୍ତରି॑କ୍ଷଂ॒-ୟଁତ॑ସ୍ଵ ସଦ॒ସ୍ୟୈ॑ ର॒ସ୍ମଦ୍ଦା᳚ତ୍ରା ଦେଵ॒ତ୍ରା ଗ॑ଚ୍ଛତ॒ ମଧୁ॑ମତୀଃ ପ୍ରଦା॒ତାର॒ମା ଵି॑ଶ॒ତା-ଽନ॑ଵହାୟା॒-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦେ॑ଵ॒ୟାନେ॑ନ ପ॒ଥେତ॑ ସୁ॒କୃତାଂ᳚-ଲୋଁ॒କେ ସୀ॑ଦତ॒ ତନ୍ନ॑-ସ୍ସଗ୍ଗ୍ସ୍କୃ॒ତମ୍ ॥ 45 ॥
(ରୂ॒ପେଣ॑-ସଦ॒ସ୍ୟୈ॑-ର॒ଷ୍ଟାଦ॑ଶ ଚ) (ଅ. 43)
ଧା॒ତା ରା॒ତି-ସ୍ସ॑ଵି॒ତେଦ-ଞ୍ଜୁ॑ଷନ୍ତା-ମ୍ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି-ର୍ନିଧି॒ପତି॑ର୍ନୋ ଅ॒ଗ୍ନିଃ । ତ୍ଵଷ୍ଟା॒ ଵିଷ୍ଣୁଃ॑ ପ୍ର॒ଜୟା॑ ସଗ୍ମ୍ରରା॒ଣୋ ୟଜ॑ମାନାୟ॒ ଦ୍ରଵି॑ଣ-ନ୍ଦଧାତୁ ॥ ସମି॑ନ୍ଦ୍ର ଣୋ॒ ମନ॑ସା ନେଷି॒ ଗୋଭି॒-ସ୍ସଗ୍ମ୍ ସୂ॒ରିଭି॑ର୍ମଘଵ॒ନ୍-ଥ୍ସଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵ॒ସ୍ତ୍ୟା । ସ-ମ୍ବ୍ରହ୍ମ॑ଣା ଦେ॒ଵକୃ॑ତଂ॒-ୟଁଦସ୍ତି॒ ସ-ନ୍ଦେ॒ଵାନାଗ୍ମ୍॑ ସୁମ॒ତ୍ୟା ୟ॒ଜ୍ଞିୟା॑ନାମ୍ ॥ ସଂ-ଵଁର୍ଚ॑ସା॒ ପୟ॑ସା॒ ସ-ନ୍ତ॒ନୂଭି॒-ରଗ॑ନ୍ମହି॒ ମନ॑ସା॒ ସଗ୍ମ୍ ଶି॒ଵେନ॑ ॥ ତ୍ଵଷ୍ଟା॑ ନୋ॒ ଅତ୍ର॒ ଵରି॑ଵଃ କୃଣୋ॒- [ଵରି॑ଵଃ କୃଣୋତୁ, ଅନୁ॑ ମାର୍ଷ୍ଟୁ] 46
ତ୍ଵନୁ॑ ମାର୍ଷ୍ଟୁ ତ॒ନୁଵୋ॒ ୟଦ୍ଵିଲି॑ଷ୍ଟମ୍ ॥ ୟଦ॒ଦ୍ୟ ତ୍ଵା᳚ ପ୍ରୟ॒ତି ୟ॒ଜ୍ଞେ ଅ॒ସ୍ମିନ୍ନଗ୍ନେ॒ ହୋତା॑ର॒ମଵୃ॑ଣୀମହୀ॒ହ । ଋଧ॑ଗୟା॒ଡୃଧ॑ଗୁ॒ତା-ଽଶ॑ମିଷ୍ଠାଃ ପ୍ରଜା॒ନନ୍. ୟ॒ଜ୍ଞମୁପ॑ ୟାହି ଵି॒ଦ୍ଵାନ୍ ॥ ସ୍ଵ॒ଗା ଵୋ॑ ଦେଵା॒-ସ୍ସଦ॑ନମକର୍ମ॒ ୟ ଆ॑ଜ॒ଗ୍ମ ସଵ॑ନେ॒ଦ-ଞ୍ଜୁ॑ଷା॒ଣାଃ । ଜ॒କ୍ଷି॒ଵାଗ୍ମ୍ସଃ॑ ପପି॒ଵାଗ୍ମ୍ସ॑ଶ୍ଚ॒ ଵିଶ୍ଵେ॒-ଽସ୍ମେ ଧ॑ତ୍ତ ଵସଵୋ॒ ଵସୂ॑ନି ॥ ୟାନା-ଽଵ॑ହ ଉଶ॒ତୋ ଦେ॑ଵ ଦେ॒ଵା-ନ୍ତା- [ଦେ॒ଵା-ନ୍ତାନ୍, ପ୍ରେର॑ୟ॒ ସ୍ଵେ ଅ॑ଗ୍ନେ ସ॒ଧସ୍ଥେ᳚ ।] 47
ନ୍ପ୍ରେର॑ୟ॒ ସ୍ଵେ ଅ॑ଗ୍ନେ ସ॒ଧସ୍ଥେ᳚ । ଵହ॑ମାନା॒ ଭର॑ମାଣା ହ॒ଵୀଗ୍ମ୍ଷି॒ ଵସୁ॑-ଙ୍ଘ॒ର୍ମ-ନ୍ଦିଵ॒ମା ତି॑ଷ୍ଠ॒ତାନୁ॑ । ୟଜ୍ଞ॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛ ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତି-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାଂ-ୟୋଁନି॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ॒ ସ୍ଵାହୈ॒ଷ ତେ॑ ୟ॒ଜ୍ଞୋ ୟ॑ଜ୍ଞପତେ ସ॒ହସୂ᳚କ୍ତଵାକ-ସ୍ସୁ॒ଵୀର॒-ସ୍ସ୍ଵାହା॒ ଦେଵା॑ ଗାତୁଵିଦୋ ଗା॒ତୁଂ-ଵିଁ॒ତ୍ତ୍ଵା ଗା॒ତୁମି॑ତ॒ ମନ॑ସସ୍ପତ ଇ॒ମ-ନ୍ନୋ॑ ଦେଵ ଦେ॒ଵେଷୁ॑ ୟ॒ଜ୍ଞଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵାହା॑ ଵା॒ଚି ସ୍ଵାହା॒ ଵାତେ॑ ଧାଃ ॥ 48 ॥
(କୃ॒ଣୋ॒ତୁ॒-ତାନ॒-ଷ୍ଟାଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ ) (ଅ. 44)
ଉ॒ରୁଗ୍ମ୍ ହି ରାଜା॒ ଵରୁ॑ଣଶ୍ଚ॒କାର॒ ସୂର୍ୟା॑ୟ॒ ପନ୍ଥା॒-ମନ୍ଵେ॑ତ॒ଵା ଉ॑ । ଅ॒ପଦେ॒ ପାଦା॒ ପ୍ରତି॑ଧାତଵେ-ଽକରୁ॒ତା-ଽପ॑ଵ॒କ୍ତା ହୃ॑ଦୟା॒ଵିଧ॑ଶ୍ଚିତ୍ ॥ ଶ॒ତ-ନ୍ତେ॑ ରାଜ-ନ୍ଭି॒ଷଜ॑-ସ୍ସ॒ହସ୍ର॑ମୁ॒ର୍ଵୀ ଗ॑ମ୍ଭୀ॒ରା ସୁ॑ମ॒ତିଷ୍ଟେ॑ ଅସ୍ତୁ । ବାଧ॑ସ୍ଵ॒ ଦ୍ଵେଷୋ॒ ନିର୍-ଋ॑ତି-ମ୍ପରା॒ଚୈଃ କୃ॒ତ-ଞ୍ଚି॒ଦେନଃ॒ ପ୍ର ମୁ॑ମୁଗ୍ଦ୍ଧ୍ୟ॒ସ୍ମତ୍ ॥ ଅ॒ଭିଷ୍ଠି॑ତୋ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶୋ॒-ଽଗ୍ନେରନୀ॑କମ॒ପ ଆ ଵି॑ଵେଶ । ଅପା᳚ନ୍ନପା-ତ୍ପ୍ରତି॒ରକ୍ଷ॑ନ୍ନସୁ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ଦମେ॑ଦମେ [ ] 49
ସ॒ମିଧଂ॑-ୟଁକ୍ଷ୍ୟଗ୍ନେ ॥ ପ୍ରତି॑ ତେ ଜି॒ହ୍ଵା ଘୃ॒ତମୁଚ୍ଚ॑ରଣ୍ୟେ-ଥ୍ସମୁ॒ଦ୍ରେ ତେ॒ ହୃଦ॑ୟମ॒ଫ୍ସ୍ଵ॑ନ୍ତଃ । ସ-ନ୍ତ୍ଵା॑ ଵିଶ॒ନ୍ତ୍ଵୋଷ॑ଧୀ-ରୁ॒ତା-ଽଽପୋ॑ ୟ॒ଜ୍ଞସ୍ୟ॑ ତ୍ଵା ୟଜ୍ଞପତେ ହ॒ଵିର୍ଭିଃ॑ ॥ ସୂ॒କ୍ତ॒ଵା॒କେ ନ॑ମୋଵା॒କେ ଵି॑ଧେ॒ମା-ଽଵ॑ଭୃଥ ନିଚଙ୍କୁଣ ନିଚେ॒ରୁର॑ସି ନିଚଙ୍କୁ॒ଣା-ଽଵ॑ ଦେ॒ଵୈ-ର୍ଦେ॒ଵକୃ॑ତ॒ମେନୋ॑-ଽୟା॒ଡଵ॒ ମର୍ତ୍ୟୈ॒-ର୍ମର୍ତ୍ୟ॑କୃତମୁ॒ରୋରା ନୋ॑ ଦେଵ ରି॒ଷସ୍ପା॑ହି ସୁମି॒ତ୍ରା ନ॒ ଆପ॒ ଓଷ॑ଧୟ- [ଓଷ॑ଧୟଃ, ସ॒ନ୍ତୁ॒ ଦୁ॒ର୍ମି॒ତ୍ରାସ୍ତସ୍ମୈ॑] 50
ସ୍ସନ୍ତୁ ଦୁର୍ମି॒ତ୍ରାସ୍ତସ୍ମୈ॑ ଭୂୟାସୁ॒-ର୍ୟୋ᳚-ଽସ୍ମା-ନ୍ଦ୍ଵେଷ୍ଟି॒ ୟ-ଞ୍ଚ॑ ଵ॒ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଦେଵୀ॑ରାପ ଏ॒ଷ ଵୋ॒ ଗର୍ଭ॒ସ୍ତଂ-ଵଁ॒-ସ୍ସୁପ୍ରୀ॑ତ॒ଗ୍ମ୍॒ ସୁଭୃ॑ତ-ମକର୍ମ ଦେ॒ଵେଷୁ॑ ନ-ସ୍ସୁ॒କୃତୋ᳚ ବ୍ରୂତା॒-ତ୍ପ୍ରତି॑ୟୁତୋ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶଃ॒ ପ୍ରତ୍ୟ॑ସ୍ତୋ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ପାଶ॒ ଏଧୋ᳚-ଽସ୍ୟେଧିଷୀ॒ମହି॑ ସ॒ମିଦ॑ସି॒ ତେଜୋ॑-ଽସି ତେଜୋ॒ ମୟି॑ ଧେହ୍ୟ॒ପୋ ଅନ୍ଵ॑ଚାରିଷ॒ଗ୍ମ୍॒ ରସେ॑ନ॒ ସମ॑ସୃକ୍ଷ୍ମହି । ପୟ॑ସ୍ଵାଗ୍ମ୍ ଅଗ୍ନ॒ ଆ ଽଗ॑ମ॒-ନ୍ତ-ମ୍ମା॒ ସଗ୍ମ୍ ସୃ॑ଜ॒ ଵର୍ଚ॑ସା ॥ 51 ॥
(ଦମେ॑ଦମ॒-ଓଷ॑ଧୟ॒- ଆ-ଷଟ୍ଚ॑) (ଅ. 45)
ୟସ୍ତ୍ଵା॑ ହୃ॒ଦା କୀ॒ରିଣା॒ ମନ୍ୟ॑ମା॒ନୋ ଽମ॑ର୍ତ୍ୟ॒-ମ୍ମର୍ତ୍ୟୋ॒ ଜୋହ॑ଵୀମି । ଜାତ॑ଵେଦୋ॒ ୟଶୋ॑ ଅ॒ସ୍ମାସୁ॑ ଧେହି ପ୍ର॒ଜାଭି॑ରଗ୍ନେ ଅମୃତ॒ତ୍ଵମ॑ଶ୍ୟାମ୍ ॥ ୟସ୍ମୈ॒ ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୁ॒କୃତେ॑ ଜାତଵେଦ॒ ଉ ଲୋ॒କମ॑ଗ୍ନେ କୃ॒ଣଵ॑-ସ୍ସ୍ୟୋ॒ନମ୍ । ଅ॒ଶ୍ଵିନ॒ଗ୍ମ୍॒ ସ ପୁ॒ତ୍ରିଣଂ॑-ଵୀଁ॒ରଵ॑ନ୍ତ॒-ଙ୍ଗୋମ॑ନ୍ତଗ୍ମ୍ ର॒ୟି-ନ୍ନ॑ଶତେ ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ॥ ତ୍ଵେ ସୁ ପୁ॑ତ୍ର ଶଵ॒ସୋ-ଽଵୃ॑ତ୍ର॒ନ୍ କାମ॑କାତୟଃ । ନ ତ୍ଵାମି॒ନ୍ଦ୍ରାତି॑ ରିଚ୍ୟତେ ॥ ଉ॒କ୍ଥୌ॑କ୍ଥେ॒ ସୋମ॒ ଇନ୍ଦ୍ର॑-ମ୍ମମାଦ ନୀ॒ଥେନୀ॑ଥେ ମ॒ଘଵା॑ନଗ୍ମ୍ [ମ॒ଘଵା॑ନଗ୍ମ୍, ସୁ॒ତାସଃ॑ ।] 52
ସୁ॒ତାସଃ॑ । ୟଦୀଗ୍ମ୍॑ ସ॒ବାଧଃ॑ ପି॒ତର॒-ନ୍ନ ପୁ॒ତ୍ରା-ସ୍ସ॑ମା॒ନଦ॑କ୍ଷା॒ ଅଵ॑ସେ॒ ହଵ॑ନ୍ତେ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ରସେ॑ନ॒ ତେଜ॑ସା॒ ଜାତ॑ଵେଦୋ॒ ଵି ରୋ॑ଚସେ । ର॒କ୍ଷୋ॒ହା-ଽମୀ॑ଵ॒ଚାତ॑ନଃ ॥ ଅ॒ପୋ ଅନ୍ଵ॑ଚାରିଷ॒ଗ୍ମ୍॒ ରସେ॑ନ॒ ସମ॑ସୃକ୍ଷ୍ମହି । ପୟ॑ସ୍ଵାଗ୍ମ୍ ଅଗ୍ନ॒ ଆ-ଽଗ॑ମ॒-ନ୍ତ-ମ୍ମା॒ ସଗ୍ମ୍ ସୃ॑ଜ॒ ଵର୍ଚ॑ସା ॥ଵସୁ॒-ର୍ଵସୁ॑ପତି॒ର୍॒ ହିକ॒ମସ୍ୟ॑ଗ୍ନେ ଵି॒ଭାଵ॑ସୁଃ । ସ୍ୟାମ॑ ତେ ସୁମ॒ତାଵପି॑ ॥ ତ୍ଵାମ॑ଗ୍ନେ॒ ଵସୁ॑ପତିଂ॒-ଵଁସୂ॑ନାମ॒ଭି ପ୍ର ମ॑ନ୍ଦେ [ପ୍ର ମ॑ନ୍ଦେ, ଅ॒ଦ୍ଧ୍ଵ॒ରେଷୁ॑ ରାଜନ୍ନ୍ ।] 53
ଅଦ୍ଧ୍ଵ॒ରେଷୁ॑ ରାଜନ୍ନ୍ । ତ୍ଵୟା॒ ଵାଜଂ॑-ଵାଁଜ॒ୟନ୍ତୋ॑ ଜୟେମା॒-ଽଭିଷ୍ୟା॑ମ ପୃଥ୍ସୁ॒ତୀ-ର୍ମର୍ତ୍ୟା॑ନାମ୍ । ତ୍ଵାମ॑ଗ୍ନେ ଵାଜ॒ସାତ॑ମଂ॒-ଵିଁପ୍ରା॑ ଵର୍ଧନ୍ତି॒ ସୁଷ୍ଟୁ॑ତମ୍ । ସ ନୋ॑ ରାସ୍ଵ ସୁ॒ଵୀର୍ୟ᳚ମ୍ ॥ ଅ॒ୟ-ନ୍ନୋ॑ ଅ॒ଗ୍ନିର୍ଵରି॑ଵଃ କୃଣୋତ୍ଵ॒ୟ-ମ୍ମୃଧଃ॑ ପୁ॒ର ଏ॑ତୁ ପ୍ରଭି॒ନ୍ଦନ୍ନ୍ ॥ ଅ॒ୟଗ୍ମ୍ ଶତ୍ରୂ᳚ଞ୍ଜୟତୁ॒ ଜର୍ହୃ॑ଷାଣୋ॒-ଽୟଂ-ଵାଁଜ॑-ଞ୍ଜୟତୁ॒ ଵାଜ॑ସାତୌ ॥ ଅ॒ଗ୍ନିନା॒-ଽଗ୍ନି-ସ୍ସମି॑ଦ୍ଧ୍ୟତେ କ॒ଵି-ର୍ଗୃ॒ହପ॑ତି॒-ର୍ୟୁଵା᳚ । ହ॒ଵ୍ୟ॒ଵାଡ୍-ଜୁ॒ହ୍ଵା᳚ସ୍ୟଃ ॥ ତ୍ଵଗ୍ଗ୍ ହ୍ୟ॑ଗ୍ନେ ଅ॒ଗ୍ନିନା॒ ଵିପ୍ରୋ॒ ଵିପ୍ରେ॑ଣ॒ ସନ୍ଥ୍ସ॒ତା । ସଖା॒ ସଖ୍ୟା॑ ସମି॒ଦ୍ଧ୍ୟସେ᳚ ॥ ଉଦ॑ଗ୍ନେ॒ ଶୁଚ॑ୟ॒ସ୍ତଵ॒, ଵି ଜ୍ୟୋତି॑ଷା ॥ 54 ॥
(ମ॒ଘଵା॑ନଂ-ମନ୍ଦେ॒-ହ୍ୟ॑ଗ୍ନେ॒-ଚତୁ॑ର୍ଦଶ ଚ) (ଅ. 46)
(ଆ ଦ॑ଦେ-ଵା॒ଚସ୍ପତ॑ୟ-ଉପୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସ୍ୟା ଵା॑ୟୋ -ଅ॒ୟଂ-ଵାଁଂ॒ – ୟାଁ ଵାଂ᳚-ପ୍ରାତ॒ର୍ୟୁଜା॑-ଵ॒ୟନ୍-ତଂ -ୟେଁ ଦେ॑ଵା-ସ୍ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶ-ଦୁ॑ପୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସି-ମୂ॒ର୍ଧାନଂ॒-ମଧୁ॒ଶ୍ଚେ-ନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒; ଓମା॑ସୋ-ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ନ୍ତ॒-ମିନ୍ଦ୍ର॑ ମରୁତ୍ଵୋ-ମ॒ରୁତ୍ଵା᳚ନ୍- ମ॒ହା-ନ୍ମ॒ହାନ୍ନୁ॒ଵତ୍-କ॒ଦା-ଵା॒ମ-ମଦ॑ବ୍ଧେଭି॒ର୍॒ ହିର॑ଣ୍ୟପାଣିଗ୍ମ୍-ସୁ॒ଶର୍ମା॒-ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ ସୁତସ୍ୟ॒ – ହରି॑ର॒ସ୍ୟ-ଗ୍ନ॑-ଉ॒ତ୍ତିଷ୍ଠ॑ନ୍-ତ॒ରଣି॒- ରାପ୍ୟା॑ୟସ୍ଵେ॒-ୟୁଷ୍ଟେ ୟେ-ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମତୀଂ-ପ୍ରୟା॒ସାୟ॑-ଚି॒ତ୍ତ-ମାତି॒ଷ୍ଠେ-ନ୍ଦ୍ର॒-ମସା॑ଵି॒-ସର୍ଵ॑ସ୍ୟ-ମ॒ହାନ୍-ଥ୍ସ॒ଜୋଷା॒-ଉଦୁ॒ତ୍ୟଂ-ଧା॒ତୋ-ରୁଗ୍ମ୍ ହି-ୟ-ସ୍ତ୍ଵା॒ ଷଟ୍ଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍ ।)
(ଵା॒ଚ ପ୍ରା॒ଣାୟ॑ ତ୍ଵା । ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ-ଽସ୍ୟପା॒ନାୟ॑ ତ୍ଵା । ଆ ଵା॑ୟୋ ଵା॒ୟଵେ॑ ସ॒ଜୋଷା᳚ଭ୍ୟା-ନ୍ତ୍ଵା । ଅ॒ୟମୃ॑ତା॒ୟୁଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା । ୟା ଵା॑ମ॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା॒-ମ୍ମାଦ୍ଧ୍ଵୀ᳚ଭ୍ୟା-ନ୍ତ୍ଵା । ପ୍ରା॒ତ॒ର୍ୟୁଜା॑ଵ॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା॑ମ॒ଶ୍ଵିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା । ଅ॒ୟଗ୍ମ୍ ଶଣ୍ଡା॑ୟ ଵୀ॒ରତା᳚-ମ୍ପାହି । ତ-ମ୍ମର୍କା॑ୟ ପ୍ର॒ଜାଃ ପା॑ହି । ୟେ ଦେ॑ଵା ସ୍ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଦା᳚ଗ୍ରୟ॒ଣୋ॑-ଽସି॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ । ଉ॒ପ॒ୟା॒ମଗୃ॑ହୀତୋ॒-ଽସୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵୋକ୍ଥା॒ୟୁଵେ᳚ । ମୂ॒ର୍ଧାନ॑ମ॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା ଵୈଶ୍ଵାନ॒ରାୟ॑ । ମଧୁ॑ଶ୍ଚ ସ॒ଗ୍ମ୍॒ ସର୍ପୋ॑-ଽସି । ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ ଇନ୍ଦ୍ରା॒ଗ୍ନିଭ୍ୟା᳚-ନ୍ତ୍ଵା । ଓମା॑ସୋ॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ । ମ॒ରୁତ୍ଵ॑-ନ୍ତ॒ନ୍ତ୍ରୀଣୀନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ମ॒ରୁତ୍ଵ॑ତେ । ମ॒ହାନ୍ଦ୍ଵେ ମ॑ହେ॒ନ୍ଦ୍ରାୟ॑ ତ୍ଵା । କ॒ଦା ଚ॒ନା-ଽଽଦି॒ତ୍ୟେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵା । କ॒ଦା ଚ॒ନ ସ୍ତ॒ରୀ-ର୍ଵିଵ॑ସ୍ଵ ଆଦିତ୍ୟ । ଇନ୍ଦ୍ର॒ଗ୍ମ୍॒ ଶୁଚି॑ର॒ପଃ । ଵା॒ମନ୍ତ୍ରୀଣୀ॑ ଦେ॒ଵାୟ॑ ତ୍ଵା ସଵି॒ତ୍ରେ । ସୁ॒ଶର୍ମା॑-ଽସି॒ ଵିଶ୍ଵେ᳚ଭ୍ୟସ୍ତ୍ଵା ଦେ॒ଵେଭ୍ୟଃ॑ । ବୃହ॒ସ୍ପତି॑-ସୁତସ୍ୟ॒ ତ୍ଵଷ୍ଟ୍ରା॒ ସୋମ॑-ମ୍ପିବ॒ ସ୍ଵାହା᳚ । ହରି॑ରସି ସ॒ହସୋ॑ମା॒ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ସ୍ଵାହା᳚ । ଅଗ୍ନ॒ ଆୟୂଗ୍॑ଷ୍ୟ॒ଗ୍ନୟେ᳚ ତ୍ଵା॒ ତେଜ॑ସ୍ଵତେ । ଉ॒ତ୍ତିଷ୍ଠ॒ନ୍ନିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ॒ ତ୍ଵୌଜ॑ସ୍ଵତେ । ତ॒ରଣି॒-ସ୍ସୂର୍ୟା॑ୟ ତ୍ଵା॒ ଭ୍ରାଜ॑ସ୍ଵତେ । ଆ ତି॑ଷ୍ଠାଦ୍ୟା॒ଷ୍ଷଟିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ତ୍ଵା ଷୋଡ॒ଶିନେ᳚ । ଉଦୁ॒ ତ୍ୟ-ଞ୍ଚି॒ତ୍ରମ୍ । ଅଗ୍ନେ॒ ନୟ॒ ଦିଵ॑-ଙ୍ଗଚ୍ଛ । ଉ॒ରୂମାୟୁ॑ଷ୍ଟେ॒ ୟଦ୍ଦେ॑ଵା ମୁମୁଗ୍ଧି । ଅଗ୍ନା॑ଵିଷ୍ଣୂ ସୁକ୍ରତୂ ମୁମୁକ୍ତମ୍ । ପରା॒ ଵୈ ପ॒ଙ୍କ୍ତ୍ୟଃ॑ । ଦେ॒ଵା ଵୈ ୟେ ଦେ॒ଵାଃ ପ॒ଙ୍କ୍ତ୍ୟୋ᳚ । ପରା॒ ଵୈ ସ ଵାଚ᳚ମ୍ । ଭୂମି॒ର୍ଵ୍ୟ॑ତୃଷ୍ୟନ୍ନ୍ । ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି॒-ର୍ଵ୍ୟ॑କ୍ଷୁଦ୍ଧ୍ୟନ୍ନ୍ । ଭୂମି॑ରାଦି॒ୟା ଵୈ । ଅ॒ଗ୍ନି॒ହୋ॒ତ୍ରମା॑ଦି॒ତ୍ୟୋ ଵୈ । ଭୂମି॒-ର୍ଲେକ॒-ସ୍ସଲେ॑କ-ସ୍ସୁ॒ଲେକଃ॑ । ଵିଷ୍ଣୋ॒ରୁଦୁ॑ତ୍ତ॒ମମ୍ । ଅନ୍ନ॑ପତେ॒ ପୁନ॑ସ୍ଵା-ଽଽଦି॒ତ୍ୟାଃ । ଉ॒ରୁଗ୍ମ୍ ସଗ୍ମ୍ ସୃ॑ଜ॒ ଵର୍ଚ॑ସା । ୟସ୍ତ୍ଵା॒ ସୁଷ୍ଟୁ॑ତମ୍ । ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ ୟୁ॒କ୍ଷ୍ଵା ହି ସୁ॑ଷ୍ଟି॒ତିମ୍ । ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ॒ ଵିଚ॑ର୍ଷଣେ । ୟତ୍ଵା॒ ଵି ରୋ॑ଚସେ ।)
(ଆ ଦ॑ଦେ॒-ୟେ ଦେ॑ଵା-ମ॒ହା-ନୁ॒ତ୍ତିଷ୍ଠ॒ନ୍-ଥ୍ସର୍ଵ॑ସ୍ୟ-ସନ୍ତୁ ଦୁର୍ମି॒ତ୍ରା-ଶ୍ଚତୁ॑ଷ୍ପଞ୍ଚା॒ଶତ୍ ।)
(ଆ ଦ॑ଦେ॒, ଵି ଜ୍ୟୋତି॑ଷା)
॥ ହରିଃ॑ ଓମ୍ ॥
॥ କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ମ୍ପ୍ରଥମକାଣ୍ଡେ ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନ-ସ୍ସମାପ୍ତଃ ॥