କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ନ୍ଦ୍ଵିତୀୟକାଣ୍ଡେ ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ – ଇଷ୍ଟିଵିଧାନଂ
ଓ-ନ୍ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ, ଶ୍ରୀ ମହାଗଣପତୟେ ନମଃ,
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭ୍ୟୋ ନମଃ । ହ॒ରିଃ॒ ଓମ୍ ॥
ଦେ॒ଵା ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟାଃ᳚ ପି॒ତର॒ସ୍ତେ᳚-ଽନ୍ୟତ॑ ଆସ॒ନ୍ନସୁ॑ରା॒ ରକ୍ଷାଗ୍ମ୍॑ସି ପିଶା॒ଚାସ୍ତେ᳚ ଽନ୍ୟତ॒ସ୍ତେଷା᳚-ନ୍ଦେ॒ଵାନା॑ମୁ॒ତ ୟଦଲ୍ପଂ॒-ଲୋଁହି॑ତ॒ମକୁ॑ର୍ଵ॒-ନ୍ତ-ଦ୍ରକ୍ଷାଗ୍ମ୍॑ସି॒ ରାତ୍ରୀ॑ଭିରସୁଭ୍ନ॒-ନ୍ତାନ୍-ଥ୍ସୁ॒ବ୍ଧା-ନ୍ମୃ॒ତାନ॒ଭି ଵ୍ୟୌ᳚ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତେ ଦେ॒ଵା ଅ॑ଵିଦୁ॒ର୍ୟୋ ଵୈ ନୋ॒-ଽୟ-ମ୍ମ୍ରି॒ୟତେ॒ ରକ୍ଷାଗ୍ମ୍॑ସି॒ ଵା ଇ॒ମ-ଙ୍ଘ୍ନ॒ନ୍ତୀତି॒ ତେ ରକ୍ଷା॒ଗ୍॒ସ୍ୟୁପା॑ମନ୍ତ୍ରୟନ୍ତ॒ ତାନ୍ୟ॑ବ୍ରୁଵ॒ନ୍. ଵରଂ॑-ଵୃଁଣାମହୈ॒ ୟ- [ୟତ୍, ଅସୁ॑ରା॒ନ୍ ଜୟା॑ମ॒] 1
-ଦସୁ॑ରା॒ନ୍ ଜୟା॑ମ॒ ତନ୍ନ॑-ସ୍ସ॒ହାସ॒ଦିତି॒ ତତୋ॒ ଵୈ ଦେ॒ଵା ଅସୁ॑ରାନଜୟ॒-ନ୍ତେ-ଽସୁ॑ରାନ୍ ଜି॒ତ୍ଵାରକ୍ଷା॒ଗ୍॒ସ୍ୟପା॑ନୁଦନ୍ତ॒ ତାନି॒ ରକ୍ଷା॒ଗ୍॒ସ୍ୟନୃ॑ତମ କ॒ର୍ତେତି॑ ସମ॒ନ୍ତ-ନ୍ଦେ॒ଵା-ନ୍ପର୍ୟ॑ଵିଶ॒-ନ୍ତେ ଦେ॒ଵା ଅ॒ଗ୍ନାଵ॑ନାଥନ୍ତ॒ ତେ᳚-ଽଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରଵ॑ତେ ପୁରୋ॒ଡାଶ॑ମ॒ଷ୍ଟାକ॑ପାଲ॒-ନ୍ନିର॑ଵପନ୍ନ॒ଗ୍ନୟେ॑ ଵିବା॒ଧଵ॑ତେ॒-ଽଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରତୀ॑କଵତେ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରଵ॑ତେ ନି॒ରଵ॑ପ॒ନ୍॒. ୟାନ୍ୟେ॒ଵ ପୁ॒ରସ୍ତା॒-ଦ୍ରକ୍ଷା॒ଗ୍॒- [ପୁ॒ରସ୍ତା॒-ଦ୍ରକ୍ଷା॒ଗ୍ମ୍॑ସି, ଆ॒ସ॒ନ୍ତାନି॒ ତେନ॒] 2
-ସ୍ୟାସ॒ନ୍ତାନି॒ ତେନ॒ ପ୍ରାଣୁ॑ଦନ୍ତ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॑ ଵିବା॒ଧଵ॑ତେ॒ ୟାନ୍ୟେ॒ଵାଭିତୋ॒ ରକ୍ଷା॒ଗ୍॒ସ୍ୟାସ॒-ନ୍ତାନି॒ ତେନ॒ ଵ୍ୟ॑ବାଧନ୍ତ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରତୀ॑କଵତେ॒ ୟାନ୍ୟେ॒ଵ ପ॒ଶ୍ଚା-ଦ୍ରକ୍ଷା॒ଗ୍॒ସ୍ୟାସ॒-ନ୍ତାନି॒ ତେନାପା॑ନୁଦନ୍ତ॒ ତତୋ॑ ଦେ॒ଵା ଅଭ॑ଵ॒-ନ୍ପରାସୁ॑ରା॒ ୟୋ ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟଵା॒ନ୍-ଥ୍ସ୍ୟା-ଥ୍ସ ସ୍ପର୍ଧ॑ମାନ ଏ॒ତୟେଷ୍ଟ୍ୟା॑ ୟଜେତା॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରଵ॑ତେ ପୁରୋ॒ଡାଶ॑ମ॒ଷ୍ଟାକ॑ପାଲ॒-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେଦ॒ଗ୍ନୟେ॑ ଵିବା॒ଧଵ॑ତେ॒- [ଵିବା॒ଧଵ॑ତେ॒, ଅ॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରତୀ॑କଵତେ॒] 3
-ଽଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରତୀ॑କଵତେ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରଵ॑ତେ ନି॒ର୍ଵପ॑ତି॒ ୟ ଏ॒ଵାସ୍ମା॒ଚ୍ଛ୍ରେୟା॒ନ୍-ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟ॒ସ୍ତ-ନ୍ତେନ॒ ପ୍ରଣୁ॑ଦତେ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॑ ଵିବା॒ଧଵ॑ତେ॒ ୟ ଏ॒ଵୈନେ॑ନ ସ॒ଦୃନ୍ତ-ନ୍ତେନ॒ ଵି ବା॑ଧତେ॒ ୟଦ॒ଗ୍ନୟେ॒ ପ୍ରତୀ॑କଵତେ॒ ୟ ଏ॒ଵାସ୍ମା॒-ତ୍ପାପୀ॑ୟା॒-ନ୍ତ-ନ୍ତେନାପ॑ ନୁଦତେ॒ ପ୍ର ଶ୍ରେୟାଗ୍ମ୍॑ସ॒-ମ୍ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟ-ନ୍ନୁଦ॒ତେତି॑ ସ॒ଦୃଶ॑-ଙ୍କ୍ରାମତି॒ ନୈନ॒-ମ୍ପାପୀ॑ୟାନାପ୍ନୋତି॒ ୟ ଏ॒ଵଂ ଵିଁ॒ଦ୍ଵାନେ॒ତୟେଷ୍ଟ୍ୟା॒ ୟଜ॑ତେ ॥ 4 ॥
(ଵୃ॒ଣା॒ମ॒ହୈ॒ ୟତ୍ – ପୁ॒ରସ୍ତା॒-ଦ୍ରକ୍ଷାଗ୍ମ୍॑ସି- ଵପେଦ॒ଗ୍ନୟେ॑ ଵିବା॒ଧଵ॑ତ – ଏ॒ଵଂ – ଚ॒ତ୍ଵାରି॑ ଚ) (ଅ. 1)
ଦେ॒ଵା॒ସୁ॒ରା-ସ୍ସଂୟଁ॑ତ୍ତା ଆସ॒-ନ୍ତେ ଦେ॒ଵା ଅ॑ବ୍ରୁଵ॒ନ୍॒. ୟୋ ନୋ॑ ଵୀ॒ର୍ୟା॑ଵତ୍ତମ॒ସ୍ତମନୁ॑ ସ॒ମାର॑ଭାମହା॒ ଇତି॒ ତ ଇନ୍ଦ୍ର॑ମବ୍ରୁଵ॒-ନ୍ତ୍ଵଂ-ଵୈଁ ନୋ॑ ଵୀ॒ର୍ୟା॑ଵତ୍ତମୋ-ଽସି॒ ତ୍ଵାମନୁ॑ ସ॒ମାର॑ଭାମହା॒ ଇତି॒ ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ-ତ୍ତି॒ସ୍ରୋ ମ॑ ଇ॒ମାସ୍ତ॒ନୁଵୋ॑ ଵୀ॒ର୍ୟା॑ଵତୀ॒ସ୍ତାଃ ପ୍ରୀ॑ଣୀ॒ତାଥା-ସୁ॑ରାନ॒ଭି ଭ॑ଵିଷ୍ୟ॒ଥେତି॒ ତା ଵୈ ବ୍ରୂ॒ହୀତ୍ୟ॑ବ୍ରୁଵନ୍ନି॒ୟମଗ୍ମ୍॑ ହୋ॒ମୁଗି॒ୟଂ-ଵିଁ॑ମୃ॒ଧେୟ-ମି॑ନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॒ତୀ- [-ମି॑ନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॒ତୀ, ଇତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ॒ତ୍ତ] 5
-ତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ॒ତ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟାଗ୍ମ୍ ହୋ॒ମୁଚେ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶ॒ମେକା॑ଦଶକପାଲ॒-ନ୍ନିର॑ଵପ॒ନ୍ନିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ଵୈମୃ॒ଧାୟେ-ନ୍ଦ୍ରା॑ୟେନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॑ତେ॒ ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟାଗ୍ମ୍ ହୋ॒ମୁଚେ॑ ନି॒ରଵ॑ପ॒ନ୍ନଗ୍ମ୍ହ॑ସ ଏ॒ଵ ତେନା॑ମୁଚ୍ୟନ୍ତ॒ ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ଵୈ ମୃ॒ଧାୟ॒ ମୃଧ॑ ଏ॒ଵ ତେନାପା᳚ଘ୍ନତ॒ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟେନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॑ତ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟମେ॒ଵ ତେନା॒-ଽଽତ୍ମନ୍ନ॑ଦଧତ॒ ତ୍ରୟ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍କପାଲ-ମ୍ପୁରୋ॒ଡାଶ॒-ନ୍ନିର॑ଵପ॒-ନ୍ତ୍ରୟ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶ॒ଦ୍ଵୈ ଦେ॒ଵତା॒ସ୍ତା ଇନ୍ଦ୍ର॑ ଆ॒ତ୍ମନ୍ନନୁ॑ ସ॒ମାର॑ଭଂୟଁତ॒ ଭୂତ୍ୟୈ॒ [ଭୂତ୍ୟୈ᳚, ତାଂ-ଵାଁଵ] 6
ତାଂ-ଵାଁଵ ଦେ॒ଵା ଵିଜି॑ତି-ମୁତ୍ତ॒ମା-ମସୁ॑ରୈ॒-ର୍ଵ୍ୟ॑ଜୟନ୍ତ॒ୟୋ ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟଵା॒ନ୍ଥ୍- ସ୍ୟା-ଥ୍ସ ସ୍ପର୍ଧ॑ମାନ ଏ॒ତୟେଷ୍ଟ୍ୟା॑ ୟଜେ॒ତେନ୍ଦ୍ରା॑ୟାଗ୍ମ୍ ହୋ॒ମୁଚେ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶ॒ମେକା॑ଦଶକପାଲ॒-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେ॒ଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ଵୈମୃ॒ଧାୟେନ୍ଦ୍ରା॑ୟେନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॒ତେ-ଽଗ୍ମ୍ ହ॑ସା॒ ଵା ଏ॒ଷ ଗୃ॑ହୀ॒ତୋ ୟସ୍ମା॒ଚ୍ଛ୍ରେୟା॒-ନ୍ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟୋ॒ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟାଗ୍ମ୍ ହୋ॒ମୁଚେ॑ ନି॒ର୍ଵପ॒ତ୍ୟଗ୍ମ୍ହ॑ସ ଏ॒ଵ ତେନ॑ ମୁଚ୍ୟତେମୃ॒ଧା ଵା ଏ॒ଷୋ॑-ଽଭିଷ॑ଣ୍ଣୋ॒ ୟସ୍ମା᳚-ଥ୍ସମା॒ନେଷ୍ଵ॒ନ୍ୟ-ଶ୍ଶ୍ରେୟା॑ନୁ॒ତା- [ଶ୍ରେୟା॑ନୁ॒ତ, ଅ-ଽଭ୍ରା॑ତୃଵ୍ୟୋ॒] 7
-ଽଭ୍ରା॑ତୃଵ୍ୟୋ॒ ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟ ଵୈମୃ॒ଧାୟ॒ ମୃଧ॑ ଏ॒ଵ ତେନାପ॑ ହତେ॒ୟଦିନ୍ଦ୍ରା॑ୟେନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॑ତ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟମେ॒ଵ ତେନା॒ତ୍ମ-ନ୍ଧ॑ତ୍ତେ॒ ତ୍ରୟ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶତ୍କପାଲ-ମ୍ପୁରୋ॒ଡାଶ॒-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପତି॒ ତ୍ରୟ॑ସ୍ତ୍ରିଗ୍ମ୍ଶ॒ଦ୍ଵୈ ଦେ॒ଵତା॒ସ୍ତା ଏ॒ଵ ୟଜ॑ମାନ ଆ॒ତ୍ମନ୍ନନୁ॑ ସ॒ମାର॑ଭଂୟଁତେ॒ ଭୂତ୍ୟୈ॒ ସା ଵା ଏ॒ଷା ଵିଜି॑ତି॒ର୍ନାମେଷ୍ଟି॒ର୍ୟ ଏ॒ଵଂ-ଵିଁ॒ଦ୍ଵାନେ॒ତୟେଷ୍ଟ୍ୟା॒ ୟଜ॑ତ ଉତ୍ତ॒ମାମେ॒ଵ ଵିଜି॑ତି॒-ମ୍ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟେଣ॒ ଵି ଜ॑ୟତେ ॥ 8 ॥
(ଇ॒ନ୍ଦ୍ରି॒ୟାଵ॑ତୀ॒ – ଭୂତ୍ୟା॑ – ଉ॒ତୈ – କା॒ନ୍ନ ପ॑ଞ୍ଚା॒ଶଚ୍ଚ॑) (ଅ. 2)
ଦେ॒ଵା॒ସୁ॒ରା-ସ୍ସଂୟଁ॑ତ୍ତା ଆସ॒-ନ୍ତେଷା᳚-ଙ୍ଗାୟ॒ତ୍ର୍ୟୋଜୋ॒ ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟ॑-ମ୍ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୂନ୍-ଥ୍ସ॒ଗୃଂହ୍ୟା॒ ଽଽଦାୟା॑-ପ॒କ୍ରମ୍ୟା॑ତିଷ୍ଠ॒-ତ୍ତେ॑-ଽମନ୍ୟନ୍ତ ୟତ॒ରାନ୍. ଵା ଇ॒ୟମୁ॑ପାଵ॒ର୍ଥ୍ସ୍ୟତି॒ ତ ଇ॒ଦ-ମ୍ଭ॑ଵିଷ୍ୟ॒ନ୍ତୀତି॒ ତାଂ-ଵ୍ୟଁ॑ହ୍ଵୟନ୍ତ॒ ଵିଶ୍ଵ॑କର୍ମ॒ନ୍ନିତି॑ ଦେ॒ଵା ଦାଭୀତ୍ୟସୁ॑ରା॒-ସ୍ସା ନାନ୍ୟ॑ତ॒ରାଗ୍ଶ୍ଚ॒-ନୋପାଵ॑ର୍ତତ॒ ତେ ଦେ॒ଵା ଏ॒ତ-ଦ୍ୟଜୁ॑ରପଶ୍ୟ॒ନ୍ନୋଜୋ॑-ଽସି॒ ସହୋ॑-ଽସି॒ ବଲ॑ମସି॒ [ବଲ॑ମସି, ଭ୍ରାଜୋ॑-ଽସି] 9
ଭ୍ରାଜୋ॑-ଽସି ଦେ॒ଵାନା॒-ନ୍ଧାମ॒ ନାମା॑-ଽସି॒ ଵିଶ୍ଵ॑ମସି ଵି॒ଶ୍ଵାୟୁ॒-ସ୍ସର୍ଵ॑ମସି ସ॒ର୍ଵାୟୁ॑ରଭି॒ଭୂରିତି॒ ଵାଵ ଦେ॒ଵା ଅସୁ॑ରାଣା॒ମୋଜୋ॒ ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟ॑-ମ୍ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୂନ॑ଵୃଞ୍ଜତ॒ ୟ-ଦ୍ଗା॑ୟ॒ତ୍ର୍ୟ॑ପ॒କ୍ରମ୍ୟାତି॑ଷ୍ଠ॒-ତ୍ତସ୍ମା॑ଦେ॒ତା-ଙ୍ଗା॑ୟ॒ତ୍ରୀତୀଷ୍ଟି॑ମାହୁ-ସ୍ସଂଵଁଥ୍ସ॒ରୋ ଵୈ ଗା॑ୟ॒ତ୍ରୀ ସଂ॑ଵଁଥ୍ସ॒ରୋ ଵୈ ତଦ॑ପ॒କ୍ରମ୍ୟା॑ତିଷ୍ଠ॒-ଦ୍ୟଦେ॒ତୟା॑ ଦେ॒ଵା ଅସୁ॑ରାଣା॒ମୋଜୋ॒ ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟ॑- [ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟ᳚ମ୍, ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୂ-] 10
-ମ୍ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୂ-ନଵୃ॑ଞ୍ଜତ॒ ତସ୍ମା॑ଦେ॒ତାଗ୍ମ୍ ସଂ॑ଵଁ॒ର୍ଗ ଇତୀଷ୍ଟି॑ମାହୁ॒ର୍ୟୋ ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟଵା॒ନ୍ଥ୍ସ୍ୟା-ଥ୍ସସ୍ପର୍ଧ॑ମାନ ଏ॒ତୟେଷ୍ଟ୍ୟା॑ ୟଜେତା॒ଗ୍ନୟେ॑ ସଂଵଁ॒ର୍ଗାୟ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶ॑ମ॒ଷ୍ଟାକ॑ପାଲ॒-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେ॒ତ୍ତଗ୍ମ୍ଶୃ॒ତମାସ॑ନ୍ନମେ॒ତେନ॒ ୟଜୁ॑ଷା॒-ଽଭି ମୃ॑ଶେ॒ଦୋଜ॑ ଏ॒ଵ ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟ॑-ମ୍ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୂ-ନ୍ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟସ୍ୟ ଵୃଙ୍କ୍ତେ॒ ଭଵ॑ତ୍ୟା॒ତ୍ମନା॒ ପରା᳚ସ୍ୟ॒ ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟୋ ଭଵତି ॥ 11
(ବଲ॑ମସ୍ୟେ॒ – ତୟା॑ ଦେ॒ଵା ଅସୁ॑ରାଣା॒ମୋଜୋ॒ ବଲ॑ମିନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୀଁ॒ର୍ୟଂ॑ – ପଞ୍ଚ॑ଚତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 3)
ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିଃ ପ୍ର॒ଜା ଅ॑ସୃଜତ॒ ତା ଅ॑ସ୍ମା-ଥ୍ସୃ॒ଷ୍ଟାଃ ପରା॑ଚୀରାୟ॒-ନ୍ତା ୟତ୍ରାଵ॑ସ॒-ନ୍ତତୋ॑ ଗ॒ର୍ମୁଦୁଦ॑ତିଷ୍ଠ॒-ତ୍ତା ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ଶ୍ଚା॒ନ୍ଵଵୈ॑ତା॒ଗ୍ମ୍॒ ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒-ଦ୍ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ର॒ନୟା᳚ ତ୍ଵା॒ ପ୍ରତି॑ଷ୍ଠା॒ନ୍ୟଥ॑ ତ୍ଵା ପ୍ର॒ଜା ଉ॒ପାଵ॑ର୍ଥ୍ସ୍ୟ॒ନ୍ତୀତି॒ ତ-ମ୍ପ୍ରାତି॑ଷ୍ଠ॒-ତ୍ତତୋ॒ ଵୈ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି-ମ୍ପ୍ର॒ଜା ଉ॒ପାଵ॑ର୍ତନ୍ତ॒ ୟଃ ପ୍ର॒ଜାକା॑ମ॒-ସ୍ସ୍ୟା-ତ୍ତସ୍ମା॑ ଏ॒ତ-ମ୍ପ୍ରା॑ଜାପ॒ତ୍ୟ-ଙ୍ଗା᳚ର୍ମୁ॒ତ-ଞ୍ଚ॒ରୁ-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେ-ତ୍ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି- [-ନିର୍ଵ॑ପେ-ତ୍ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିମ୍, ଏ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑] 12
-ମେ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑ ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ସ ଏ॒ଵାସ୍ମୈ᳚ ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ୍ରଜ॑ନୟତିପ୍ର॒ଜାପ॑ତିଃ ପ॒ଶୂନ॑ସୃଜତ॒ ତେ᳚-ଽସ୍ମା-ଥ୍ସୃ॒ଷ୍ଟାଃ ପରା᳚ଞ୍ଚ ଆୟ॒-ନ୍ତେ ୟତ୍ରାଵ॑ସ॒-ନ୍ତତୋ॑ ଗ॒ର୍ମୁଦୁଦ॑ତିଷ୍ଠ॒-ତ୍ତା-ନ୍ପୂ॒ଷା ଚା॒ନ୍ଵଵୈ॑ତା॒ଗ୍ମ୍॒ ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ-ତ୍ପୂ॒ଷା-ଽନୟା॑ ମା॒ ପ୍ରତି॒ଷ୍ଠାଥ॑ ତ୍ଵା ପ॒ଶଵ॑ ଉ॒ପାଵ॑ର୍ଥ୍ସ୍ୟ॒ନ୍ତୀତି॒ ମା-ମ୍ପ୍ରତି॒ଷ୍ଠେତି॒ ସୋମୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒-ନ୍ମମ॒ ଵା [-ମମ॒ ଵୈ, ଅ॒କୃ॒ଷ୍ଟ॒ପ॒ଚ୍ୟମିତ୍ୟୁ॒ଭୌ] 13
ଅ॑କୃଷ୍ଟପ॒ଚ୍ୟମିତ୍ୟୁ॒ଭୌ ଵା॒-ମ୍ପ୍ରତି॑ଷ୍ଠା॒ନୀତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ॒-ତ୍ତୌ ପ୍ରାତି॑ଷ୍ଠ॒-ତ୍ତତୋ॒ ଵୈ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି-ମ୍ପ॒ଶଵ॑ ଉ॒ପାଵ॑ର୍ତନ୍ତ॒ ୟଃ ପ॒ଶୁକା॑ମ॒-ସ୍ସ୍ୟା-ତ୍ତସ୍ମା॑ ଏ॒ତଗ୍ମ୍ ସୋ॑ମାପୌ॒ଷ୍ଣ-ଙ୍ଗା᳚ର୍ମୁ॒ତ-ଞ୍ଚ॒ରୁ-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେ-ଥ୍ସୋମାପୂ॒ଷଣା॑ଵେ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑ ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ତାଵେ॒ଵାସ୍ମୈ॑ ପ॒ଶୂ-ନ୍ପ୍ରଜ॑ନୟତ॒-ସ୍ସୋମୋ॒ ଵୈ ରେ॑ତୋ॒ଧାଃ ପୂ॒ଷା ପ॑ଶୂ॒ନା-ମ୍ପ୍ର॑ଜନୟି॒ତା ସୋମ॑ ଏ॒ଵାସ୍ମୈ॒ ରେତୋ॒ ଦଧା॑ତି ପୂ॒ଷା ପ॒ଶୂ-ନ୍ପ୍ରଜ॑ନୟତି ॥ 14 ॥
(ଵ॒ପେ॒-ତ୍ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିଂ॒ – ଵୈଁ – ଦଧା॑ତି ପୂ॒ଷା – ତ୍ରୀଣି॑ ଚ) (ଅ. 4)
ଅଗ୍ନେ॒ ଗୋଭି॑ର୍ନ॒ ଆ ଗ॒ହୀନ୍ଦୋ॑ ପୁ॒ଷ୍ଟ୍ୟା ଜୁ॑ଷସ୍ଵ ନଃ । ଇନ୍ଦ୍ରୋ॑ ଧ॒ର୍ତା ଗୃ॒ହେଷୁ॑ ନଃ ॥ ସ॒ଵି॒ତା ୟ-ସ୍ସ॑ହ॒ସ୍ରିୟ॒-ସ୍ସ ନୋ॑ ଗୃ॒ହେଷୁ॑ ରାରଣତ୍ । ଆ ପୂ॒ଷା ଏ॒ତ୍ଵା ଵସୁ॑ ॥ ଧା॒ତା ଦ॑ଦାତୁ ନୋ ର॒ୟିମୀଶା॑ନୋ॒ ଜଗ॑ତ॒ସ୍ପତିଃ॑ । ସ ନଃ॑ ପୂ॒ର୍ଣେନ॑ ଵାଵନତ୍ ॥ ତ୍ଵଷ୍ଟା॒ ୟୋ ଵୃ॑ଷ॒ଭୋ ଵୃଷା॒ ସ ନୋ॑ ଗୃ॒ହେଷୁ॑ ରାରଣତ୍ । ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣା॒ୟୁତେ॑ନ ଚ ॥ ୟେନ॑ ଦେ॒ଵା ଅ॒ମୃତ॑- [ଅ॒ମୃତ᳚ମ୍, ଦୀ॒ର୍ଘଗ୍ଗ୍ ଶ୍ରଵୋ॑ ଦି॒ଵ୍ୟୈର॑ୟନ୍ତ ।] 15
-ନ୍ଦୀ॒ର୍ଘଗ୍ଗ୍ ଶ୍ରଵୋ॑ ଦି॒ଵ୍ୟୈର॑ୟନ୍ତ । ରାୟ॑ସ୍ପୋଷ॒ ତ୍ଵମ॒ସ୍ମଭ୍ୟ॒-ଙ୍ଗଵା᳚ଙ୍କୁ॒ଲ୍ମି-ଞ୍ଜୀ॒ଵସ॒ ଆ ୟୁ॑ଵସ୍ଵ ॥ ଅ॒ଗ୍ନି ର୍ଗୃ॒ହପ॑ତି॒-ସ୍ସୋମୋ॑ ଵିଶ୍ଵ॒ଵନି॑-ସ୍ସଵି॒ତା ସୁ॑ମେ॒ଧା-ସ୍ସ୍ଵାହା᳚ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ ଗୃହପତେ॒ ୟସ୍ତେ॒ ଘୃତ୍ୟୋ॑ ଭା॒ଗସ୍ତେନ॒ ସହ॒ ଓଜ॑ ଆ॒କ୍ରମ॑ମାଣାୟ ଧେହି॒ ଶ୍ରୈଷ୍ଠ୍ୟା᳚ତ୍ପ॒ଥୋ ମା ୟୋ॑ଷ-ମ୍ମୂ॒ର୍ଧା ଭୂ॑ୟାସ॒ଗ୍ଗ୍॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ 16 ॥
(ଅ॒ମୃତ॑ – ମ॒ଷ୍ଟାତ୍ରିଗ୍ମ୍॑ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 5)
ଚି॒ତ୍ରୟା॑ ୟଜେତ ପ॒ଶୁକା॑ମ ଇ॒ୟଂ-ଵୈଁ ଚି॒ତ୍ରା ୟଦ୍ଵା ଅ॒ସ୍ୟାଂ-ଵିଁଶ୍ଵ॑-ମ୍ଭୂ॒ତମଧି॑ ପ୍ର॒ଜାୟ॑ତେ॒ ତେ ନେ॒ୟଞ୍ଚି॒ତ୍ରା ୟ ଏ॒ଵଂ-ଵିଁ॒ଦ୍ଵାଗ୍ ଶ୍ଚି॒ତ୍ରୟା॑ ପ॒ଶୁକା॑ମୋ॒ ୟଜ॑ତେ॒ ପ୍ର ପ୍ର॒ଜୟା॑ ପ॒ଶୁଭି॑ ର୍ମିଥୁ॒ନୈ ର୍ଜା॑ୟତେ॒ ପ୍ରୈଵାଗ୍ନେ॒ୟେନ॑ ଵାପୟତି॒ ରେତ॑-ସ୍ସୌ॒ମ୍ୟେନ॑ ଦଧାତି॒ ରେତ॑ ଏ॒ଵ ହି॒ତ-ନ୍ତ୍ଵଷ୍ଟା॑ ରୂ॒ପାଣି॒ ଵି କ॑ରୋତିସାରସ୍ଵ॒ତୌ ଭ॑ଵତ ଏ॒ତଦ୍ଵୈ ଦୈଵ୍ୟ॑-ମ୍ମିଥୁ॒ନ-ନ୍ଦୈଵ୍ୟ॑ମେ॒ଵାସ୍ମୈ॑ [-ଦୈଵ୍ୟ॑ମେ॒ଵାସ୍ମୈ᳚, ମି॒ଥୁ॒ନ-ମ୍ମ॑ଦ୍ଧ୍ୟ॒ତୋ] 17
ମିଥୁ॒ନ-ମ୍ମ॑ଦ୍ଧ୍ୟ॒ତୋ ଦ॑ଧାତି॒ ପୁଷ୍ଟ୍ୟୈ᳚ ପ୍ର॒ଜନ॑ନାୟ ସିନୀଵା॒ଲ୍ୟୈ ଚ॒ରୁର୍ଭ॑ଵତି॒ ଵାଗ୍ଵୈ ସି॑ନୀଵା॒ଲୀ ପୁଷ୍ଟିଃ॒ ଖଲୁ॒ ଵୈ ଵାକ୍ପୁଷ୍ଟି॑ମେ॒ଵ ଵାଚ॒ମୁପୈ᳚ତ୍ୟୈ॒ନ୍ଦ୍ର ଉ॑ତ୍ତ॒ମୋ ଭ॑ଵତି॒ ତେନୈ॒ଵ ତନ୍ମି॑ଥୁ॒ନଗ୍ମ୍ ସ॒ପ୍ତୈତାନି॑ ହ॒ଵୀଗ୍ମ୍ଷି॑ ଭଵନ୍ତି ସ॒ପ୍ତ ଗ୍ରା॒ମ୍ୟାଃ ପ॒ଶଵ॑-ସ୍ସ॒ପ୍ତାର॒ଣ୍ୟା-ସ୍ସ॒ପ୍ତ ଛନ୍ଦାଗ୍॑ସ୍ୟୁ॒-ଭୟ॒ସ୍ୟା-ଵ॑ରୁଦ୍ଧ୍ୟା॒ ଅଥୈ॒ତା ଆହୁ॑ତୀ ର୍ଜୁହୋତ୍ୟେ॒ତେ ଵୈ ଦେ॒ଵାଃ ପୁଷ୍ଟି॑ପତୟ॒ସ୍ତ ଏ॒ଵା ସ୍ମି॒-ନ୍ପୁଷ୍ଟି॑-ନ୍ଦଧତି॒ ପୁଷ୍ୟ॑ତି ପ୍ର॒ଜୟା॑ ପ॒ଶୁଭି॒ରଥୋ॒ ୟଦେ॒ତା ଆହୁ॑ତୀ ର୍ଜୁ॒ହୋତି॒ ପ୍ରତି॑ଷ୍ଠିତ୍ୟୈ ॥ 18 ॥
(ଅ॒ସ୍ମୈ॒ – ତ ଏ॒ଵ – ଦ୍ଵାଦ॑ଶ ଚ) (ଅ. 6)
ମା॒ରୁ॒ତମ॑ସି ମ॒ରୁତା॒ମୋଜୋ॒-ଽପା-ନ୍ଧାରା᳚-ମ୍ଭିନ୍ଧି ର॒ମୟ॑ତ ମରୁତ-ଶ୍ଶ୍ୟେ॒ନମା॒ୟିନ॒-ମ୍ମନୋ॑ଜଵ ସଂ॒-ଵୃଁଷ॑ଣଗ୍ମ୍ ସୁଵୃ॒କ୍ତିମ୍ ॥ ୟେନ॒ ଶର୍ଧ॑ ଉ॒ଗ୍ରମଵ॑-ସୃଷ୍ଟ॒ମେତି॒ ତଦ॑ଶ୍ଵିନା॒ ପରି॑ ଧତ୍ତଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵ॒ସ୍ତି । ପୁ॒ରୋ॒ଵା॒ତୋ ଵର୍ଷ॑ଞ୍ଜି॒ନ୍ଵରା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ଵା॒ତାଵଦ୍- ଵର୍ଷ॑ନ୍ନୁ॒ଗ୍ରରା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା᳚ ସ୍ତ॒ନୟ॒ନ୍ ଵର୍ଷ॑-ନ୍ଭୀ॒ମରା॒ଵଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ଽନଶ॒ନ୍ୟ॑ଵ॒ସ୍ଫୂର୍ଜ॑ନ୍-ଦି॒ଦ୍ୟୁ-ଦ୍ଵର୍ଷ॑ନ୍-ତ୍ଵେ॒ଷରା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ଽତିରା॒ତ୍ରଂ॒-ଵଁର୍ଷ॑-ନ୍ପୂ॒ର୍ତିରା॒ଵୃ- [-ପୂ॒ର୍ତିରା॒ଵୃତ୍, ସ୍ଵାହା॑ ବ॒ହୁ] 19
-ଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ବ॒ହୁ ହା॒ୟମ॑ଵୃଷା॒ଦିତି॑ ଶ୍ରୁ॒ତରା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା॒ ଽଽତପ॑ତି॒ ଵର୍ଷ॑ନ୍-ଵି॒ରାଡା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା॑ ଽଵ॒ସ୍ଫୂର୍ଜ॑ନ୍-ଦି॒ଦ୍ୟୁ-ଦ୍ଵର୍ଷ॑-ନ୍ଭୂ॒ତରା॒ଵୃ-ଥ୍ସ୍ଵାହା॒ମାନ୍ଦା॒ ଵାଶା॒-ଶ୍ଶୁନ୍ଧ୍ୟୂ॒ରଜି॑ରାଃ । ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମତୀ॒-ସ୍ତମ॑ସ୍ଵରୀ॒-ରୁନ୍ଦ॑ତୀ॒-ସ୍ସୁଫେ॑ନାଃ । ମିତ୍ର॑ଭୃତଃ॒, କ୍ଷତ୍ର॑ଭୃତ॒-ସ୍ସୁରା᳚ଷ୍ଟ୍ରା ଇ॒ହ ମା॑-ଽଵତ ॥ଵୃଷ୍ଣୋ॒ ଅଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ ସ॒ନ୍ଦାନ॑ମସି॒ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟୈ॒ ତ୍ଵୋପ॑ ନହ୍ୟାମି ॥ 20 ॥
(ପୂ॒ର୍ତିରା॒ଵୃ-ଦ୍- ଦ୍ଵିଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 7)
ଦେଵା॑ ଵସଵ୍ୟା॒ ଅଗ୍ନେ॑ ସୋମ ସୂର୍ୟ ॥ ଦେଵା᳚-ଶ୍ଶର୍ମଣ୍ୟା॒ ମିତ୍ରା॑ଵରୁଣା-ଽର୍ୟମନ୍ନ୍ ॥ ଦେଵା᳚-ସ୍ସପୀତ॒ୟୋ ଽପା᳚-ନ୍ନପାଦାଶୁହେମନ୍ନ୍ । ଉ॒ଦ୍ନୋ ଦ॑ତ୍ତୋଦ॒ଧି-ମ୍ଭି॑ନ୍ତ୍ତ ଦି॒ଵଃ ପ॒ର୍ଜନ୍ୟା॑ଦ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷାତ୍-ପୃଥି॒ଵ୍ୟାସ୍ତତୋ॑ ନୋ॒ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟା॑-ଽଵତ ॥ ଦିଵା॑ ଚି॒ତ୍ତମଃ॑ କୃଣ୍ଵନ୍ତି ପ॒ର୍ଜନ୍ୟେ॑ନୋ-ଦଵା॒ହେନ॑ । ପୃ॒ଥି॒ଵୀଂ-ୟଁ-ଦ୍ଵ୍ୟୁ॒ନ୍ଦନ୍ତି॑ ॥ ଆୟ-ନ୍ନର॑-ସ୍ସୁ॒ଦାନ॑ଵୋ ଦଦା॒ଶୁଷେ॑ ଦି॒ଵଃ କୋଶ॒ମଚୁ॑ଚ୍ୟଵୁଃ । ଵି ପ॒ର୍ଜନ୍ୟା᳚-ସ୍ସୃଜନ୍ତି॒ ରୋଦ॑ସୀ॒ ଅନୁ॒ ଧନ୍ଵ॑ନା ୟନ୍ତି [ ] 21
ଵୃ॒ଷ୍ଟୟଃ॑ ॥ ଉଦୀ॑ରୟଥା ମରୁତ-ସ୍ସମୁଦ୍ର॒ତୋ ୟୂ॒ୟଂ-ଵୃଁ॒ଷ୍ଟିଂ-ଵଁ॑ର୍ଷୟଥା ପୁରୀଷିଣଃ । ନ ଵୋ॑ ଦସ୍ରା॒ ଉପ॑ ଦସ୍ୟନ୍ତି ଧେ॒ନଵ॒-ଶ୍ଶୁଭଂ॑-ୟାଁ॒ତାମନୁ॒ ରଥା॑ ଅଵୃଥ୍ସତ ॥ ସୃ॒ଜା ଵୃ॒ଷ୍ଟି-ନ୍ଦି॒ଵ ଆ-ଽଦ୍ଭି-ସ୍ସ॑ମୁ॒ଦ୍ର-ମ୍ପୃ॑ଣ ॥ ଅ॒ବ୍ଜା ଅ॑ସି ପ୍ରଥମ॒ଜା ବଲ॑ମସି ସମୁ॒ଦ୍ରିୟ᳚ମ୍ ॥ ଉନ୍ନ॑ମ୍ଭୟ ପୃଥି॒ଵୀ-ମ୍ଭି॒ନ୍ଧୀଦ-ନ୍ଦି॒ଵ୍ୟ-ନ୍ନଭଃ॑ । ଉ॒ଦ୍ନୋ ଦି॒ଵ୍ୟସ୍ୟ॑ ନୋ ଦେ॒ହୀଶା॑ନୋ॒ ଵିସୃ॑ଜା॒ ଦୃତି᳚ମ୍ ॥ ୟେ ଦେ॒ଵା ଦି॒ଵିଭା॑ଗା॒ ୟେ᳚-ଽନ୍ତରି॑କ୍ଷ ଭାଗା॒ ୟେ ପୃ॑ଥି॒ଵି ଭା॑ଗାଃ । ତ ଇ॒ମଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞମ॑ଵନ୍ତୁ॒ ତ ଇ॒ଦ-ଙ୍କ୍ଷେତ୍ର॒ମା ଵି॑ଶନ୍ତୁ॒ ତ ଇ॒ଦ-ଙ୍କ୍ଷେତ୍ର॒ମନୁ॒ ଵି ଵି॑ଶନ୍ତୁ ॥ 22 ॥
(ୟ॒ନ୍ତି॒ – ଦେ॒ଵା – ଵିଗ୍ମ୍॑ଶ॒ତିଶ୍ଚ॑) (ଅ. 8)
ମା॒ରୁ॒ତମ॑ସି ମ॒ରୁତା॒ମୋଜ॒ ଇତି॑ କୃ॒ଷ୍ଣଂ-ଵାଁସଃ॑ କୃ॒ଷ୍ଣତୂ॑ଷ॒-ମ୍ପରି॑ ଧତ୍ତ ଏ॒ତଦ୍ଵୈ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟୈ॑ ରୂ॒ପଗ୍ମ୍ ସରୂ॑ପ ଏ॒ଵ ଭୂ॒ତ୍ଵା ପ॒ର୍ଜନ୍ୟଂ॑-ଵଁର୍ଷୟତିର॒ମୟ॑ତ ମରୁତ-ଶ୍ଶ୍ୟେ॒ନମା॒ୟିନ॒ମିତି॑ ପଶ୍ଚାଦ୍ଵା॒ତ-ମ୍ପ୍ରତି॑ ମୀଵତି ପୁରୋଵା॒ତମେ॒ଵ ଜ॑ନୟତି ଵ॒ର୍॒ଷସ୍ୟା ଵ॑ରୁଦ୍ଧ୍ୟୈ ଵାତନା॒ମାନି॑ ଜୁହୋତି ଵା॒ୟୁର୍ଵୈ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟା॑ ଈଶେ ଵା॒ୟୁମେ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑ ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ସ ଏ॒ଵାସ୍ମୈ॑ ପ॒ର୍ଜନ୍ୟଂ॑-ଵଁର୍ଷୟତ୍ୟ॒ଷ୍ଟୌ [ଵର୍ଷୟତ୍ୟ॒ଷ୍ଟୌ, ଜୁ॒ହୋ॒ତି॒ ଚତ॑ସ୍ରୋ॒ ଵୈ] 23
ଜୁ॑ହୋତି॒ ଚତ॑ସ୍ରୋ॒ ଵୈ ଦିଶ॒ଶ୍ଚତ॑ସ୍ରୋ-ଽଵାନ୍ତରଦି॒ଶା ଦି॒ଗ୍ଭ୍ୟ ଏ॒ଵ ଵୃଷ୍ଟି॒ଗ୍ମ୍॒ ସ-ମ୍ପ୍ର ଚ୍ୟା॑ଵୟତି କୃଷ୍ଣାଜି॒ନେ ସଂୟୌଁ॑ତି ହ॒ଵିରେ॒ଵାକ॑ରନ୍ତର୍ଵେ॒ଦି ସଂୟୌଁ॒ତ୍ୟ ଵ॑ରୁଦ୍ଧ୍ୟୈ॒ ୟତୀ॑ନାମ॒ଦ୍ୟମା॑ନାନାଗ୍ମ୍ ଶୀ॒ର୍॒ଷାଣି॒ ପରା॑-ଽପତ॒ନ୍ତେ ଖ॒ର୍ଜୂରା॑ ଅଭଵ॒ନ୍-ତେଷା॒ଗ୍ମ୍॒ ରସ॑ ଊ॒ର୍ଧ୍ଵୋ॑-ଽପତ॒ତ୍-ତାନି॑ କ॒ରୀରା᳚ଣ୍ୟ-ଭଵନ୍-ଥ୍ସୌ॒ମ୍ୟାନି॒ ଵୈ କ॒ରୀରା॑ଣି ସୌ॒ମ୍ୟା ଖଲୁ॒ ଵା ଆହୁ॑ତି ର୍ଦି॒ଵୋ ଵୃଷ୍ଟି॑-ଞ୍ଚ୍ୟାଵୟତି॒ ୟତ୍କ॒ରୀରା॑ଣି॒ ଭଵ॑ନ୍ତି [ ] 24
ସୌ॒ମ୍ୟୟୈ॒ଵା-ଽଽହୁ॑ତ୍ୟା ଦି॒ଵୋ ଵୃଷ୍ଟି॒ମଵ॑ ରୁନ୍ଧେ॒ ମଧୁ॑ଷା॒ ସଂ-ୟୌଁ᳚ତ୍ୟ॒ପାଂ-ଵାଁ ଏ॒ଷ ଓଷ॑ଧୀନା॒ଗ୍ମ୍॒ ରସୋ॒ ୟନ୍ମଦ୍ଧ୍ଵ॒ଦ୍ଭ୍ୟ ଏ॒ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟୋ ଵର୍ଷ॒ତ୍ୟଥୋ॑ ଅ॒ଦ୍ଭ୍ୟ ଏ॒ଵୌଷ॑ଧୀଭ୍ୟୋ॒ ଵୃଷ୍ଟି॒ନି-ନ୍ନ॑ୟତି॒ ମାନ୍ଦା॒ ଵାଶା॒ ଇତି॒ ସଂୟୌଁ॑ତି ନାମ॒ଧେୟୈ॑ରେ॒ଵୈନା॒ ଅଚ୍ଛୈ॒ତ୍ୟଥୋ॒ ୟଥା᳚ ବ୍ରୂ॒ୟାଦସା॒ ଵେହୀତ୍ୟେ॒ଵମେ॒ଵୈନା॑ ନାମ॒ଧେୟୈ॒ରା – [ନାମ॒ଧେୟୈ॒ରା, ଚ୍ୟା॒ଵ॒ୟ॒ତି॒ ଵୃଷ୍ଣୋ॒] 25
ଚ୍ୟା॑ଵୟତି॒ ଵୃଷ୍ଣୋ॒ ଅଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ ସ॒ନ୍ଦାନ॑ମସି॒ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟୈ॒ ତ୍ଵୋପ॑ ନହ୍ୟା॒ମୀତ୍ୟା॑ହ॒ ଵୃଷା॒ ଵା ଅଶ୍ଵୋ॒ ଵୃଷା॑ ପ॒ର୍ଜନ୍ୟଃ॑ କୃ॒ଷ୍ଣ ଇ॑ଵ॒ ଖଲୁ॒ ଵୈ ଭୂ॒ତ୍ଵା ଵ॑ର୍ଷତି ରୂ॒ପେଣୈ॒ଵୈନ॒ଗ୍ମ୍॒ ସମ॑ର୍ଧୟତି ଵ॒ର୍॒ଷସ୍ୟା ଵ॑ରୁଦ୍ଧ୍ୟୈ ॥ 26 ॥
(ଅ॒ଷ୍ଟୌ – ଭଵ॑ନ୍ତି – ନାମ॒ଧେୟୈ॒ରୈ – କା॒ନ୍ନ ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑) (ଅ. 9)
ଦେଵା॑ ଵସଵ୍ୟା॒ ଦେଵା᳚-ଶ୍ଶର୍ମଣ୍ୟା॒ ଦେଵା᳚-ସ୍ସପୀତୟ॒ ଇତ୍ୟା ବ॑ଦ୍ଧ୍ନାତି ଦେ॒ଵତା॑ଭିରେ॒ଵାନ୍ଵ॒ହଂ-ଵୃଁଷ୍ଟି॑ମିଚ୍ଛତି॒ ୟଦି॒ ଵର୍ଷେ॒ତ୍-ତାଵ॑ତ୍ୟେ॒ଵ ହୋ॑ତ॒ଵ୍ୟଂ॑-ୟଁଦି॒ ନ ଵର୍ଷେ॒ଚ୍ଛ୍ଵୋ ଭୂ॒ତେ ହ॒ଵିର୍ନିର୍ଵ॑ପେଦହୋରା॒ତ୍ରେ ଵୈ ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣାଵହୋରା॒ତ୍ରାଭ୍ୟା॒-ଙ୍ଖଲୁ॒ ଵୈ ପ॒ର୍ଜନ୍ୟୋ॑ ଵର୍ଷତି॒ ନକ୍ତଂ॑-ଵାଁ॒ ହି ଦିଵା॑ ଵା॒ ଵର୍ଷ॑ତି ମି॒ତ୍ରାଵରୁ॑ଣାଵେ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑ ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ତାଵେ॒ଵାସ୍ମା॑ [ତାଵେ॒ଵାସ୍ମୈ᳚, ଅ॒ହୋ॒ରା॒ତ୍ରାଭ୍ୟାଂ᳚-] 27
ଅହୋରା॒ତ୍ରାଭ୍ୟା᳚-ମ୍ପ॒ର୍ଜନ୍ୟଂ॑ ଵଁର୍ଷୟତୋ॒-ଽଗ୍ନୟେ॑ ଧାମ॒ଚ୍ଛଦେ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶ॑ମ॒ଷ୍ଟାକ॑ପାଲ॒-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେନ୍ମାରୁ॒ତଗ୍ମ୍ ସ॒ପ୍ତକ॑ପାଲଗ୍ମ୍ ସୌ॒ର୍ୟମେକ॑କପାଲମ॒ଗ୍ନିର୍ଵା ଇ॒ତୋ ଵୃଷ୍ଟି॒ମୁଦୀ॑ରୟତି ମ॒ରୁତ॑-ସ୍ସୃ॒ଷ୍ଟା-ନ୍ନ॑ୟନ୍ତି ୟ॒ଦା ଖଲୁ॒ ଵା ଅ॒ସାଵା॑ଦି॒ତ୍ୟୋ ନ୍ୟଂ॑-ର॒ଶ୍ମିଭିଃ॑ ପର୍ୟା॒ଵର୍ତ॒ତେ-ଽଥ॑ଵର୍ଷତିଧାମ॒ଚ୍ଛଦି॑ଵ॒ ଖଲୁ॒ ଵୈ ଭୂ॒ତ୍ଵା ଵ॑ର୍ଷତ୍ୟେ॒ତା ଵୈ ଦେ॒ଵତା॒ ଵୃଷ୍ଟ୍ୟା॑ ଈଶତେ॒ ତା ଏ॒ଵ ସ୍ଵେନ॑ ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ତା [ଭାଗ॒ଧେୟେ॒ନୋପ॑ ଧାଵତି॒ ତାଃ, ଏ॒ଵାସ୍ମୈ॑] 28
ଏ॒ଵାସ୍ମୈ॑ ପ॒ର୍ଜନ୍ୟଂ॑-ଵଁର୍ଷୟନ୍ତ୍ୟୁ॒ତା ଵ॑ର୍ଷିଷ୍ୟ॒ନ୍ ଵର୍ଷ॑ତ୍ୟେ॒ଵ ସୃ॒ଜା ଵୃ॒ଷ୍ଟି-ନ୍ଦି॒ଵ ଆ-ଽଦ୍ଭି-ସ୍ସ॑ମୁ॒ଦ୍ର-ମ୍ପୃ॒ଣେତ୍ୟା॑ହେ॒ମାଶ୍ଚୈ॒ଵା-ମୂଶ୍ଚା॒ପ-ସ୍ସମ॑ର୍ଧୟ॒ତ୍ୟଥୋ॑ ଆ॒ଭିରେ॒ଵା-ମୂରଚ୍ଛୈ᳚ତ୍ୟ॒ବ୍ଜା ଅ॑ସି ପ୍ରଥମ॒ଜା ବଲ॑ମସି ସମୁ॒ଦ୍ରିୟ॒ମିତ୍ୟା॑ହ ୟଥାୟ॒ଜୁରେ॒ଵୈତ-ଦୁନ୍ନ॑-ମ୍ଭୟ ପୃଥି॒ଵୀମିତି॑ ଵର୍ଷା॒ହ୍ଵା-ଞ୍ଜୁ॑ହୋତ୍ୟେ॒ଷା ଵା ଓଷ॑ଧୀନାଂ-ଵୃଁଷ୍ଟି॒ଵନି॒ସ୍ତୟୈ॒ଵ ଵୃଷ୍ଟି॒ମା ଚ୍ୟା॑ଵୟତି॒ ୟେ ଦେ॒ଵା ଦି॒ଵିଭା॑ଗା॒ ଇତି॑ କୃଷ୍ଣାଜି॒ନମଵ॑ ଧୂନୋତୀ॒ମ ଏ॒ଵାସ୍ମୈ॑ ଲୋ॒କାଃ ପ୍ରୀ॒ତା ଅ॒ଭୀଷ୍ଟା॑ ଭଵନ୍ତି ॥ 29 ॥
(ଅ॒ସ୍ମୈ॒ – ଧା॒ଵ॒ତି॒ ତା – ଵା – ଏକ॑ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଶ୍ଚ ) (ଅ. 10)
ସର୍ଵା॑ଣି॒ ଛନ୍ଦାଗ୍॑ସ୍ୟେ॒ତସ୍ୟା॒-ମିଷ୍ଟ୍ୟା॑-ମ॒ନୂଚ୍ୟା॒ନୀତ୍ୟା॑ହୁ-ସ୍ତ୍ରି॒ଷ୍ଟୁଭୋ॒ ଵା ଏ॒ତଦ୍ଵୀ॒ର୍ୟଂ॑-ୟଁ-ତ୍କ॒କୁଦୁ॒ଷ୍ଣିହା॒ ଜଗ॑ତ୍ୟୈ॒ ୟଦୁ॑ଷ୍ଣିହ-କ॒କୁଭା॑ଵ॒ନ୍ଵାହ॒ ତେନୈ॒ଵ ସର୍ଵା॑ଣି॒ ଛନ୍ଦା॒ଗ୍॒ସ୍ୟଵ॑ ରୁନ୍ଧେ ଗାୟ॒ତ୍ରୀ ଵା ଏ॒ଷା ୟଦୁ॒ଷ୍ଣିହା॒ ୟାନି॑ ଚ॒ତ୍ଵାର୍ୟଦ୍ଧ୍ୟ॒କ୍ଷରା॑ଣି॒ ଚତୁ॑ଷ୍ପାଦ ଏ॒ଵ ତେ ପ॒ଶଵୋ॒ୟଥା॑ ପୁରୋ॒ଡାଶେ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶୋ-ଽଦ୍ଧ୍ୟେ॒ଵମେ॒ଵ ତ-ଦ୍ୟଦ୍-ଋ॒ଚ୍ୟଦ୍ଧ୍ୟ॒କ୍ଷରା॑ଣି॒ ୟଜ୍ଜଗ॑ତ୍ୟା [ୟଜ୍ଜଗ॑ତ୍ୟା, ପ॒ରି॒ଦ॒ଦ୍ଧ୍ୟାଦନ୍ତଂ॑-] 30
ପରିଦ॒ଦ୍ଧ୍ୟାଦନ୍ତଂ॑-ୟଁ॒ଜ୍ଞ-ଙ୍ଗ॑ମୟେ-ତ୍ତ୍ରି॒ଷ୍ଟୁଭା॒ ପରି॑ ଦଧାତୀନ୍ଦ୍ରି॒ୟଂ-ଵୈଁ ଵୀ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ତ୍ରି॒ଷ୍ଟୁଗି॑ନ୍ଦ୍ରି॒ୟ ଏ॒ଵ ଵୀ॒ର୍ୟେ॑ ୟ॒ଜ୍ଞ-ମ୍ପ୍ରତି॑ଷ୍ଠାପୟତି॒ ନାନ୍ତ॑-ଙ୍ଗମୟ॒ତ୍ୟଗ୍ନେ॒ ତ୍ରୀ ତେ॒ ଵାଜି॑ନା॒ ତ୍ରୀ ଷ॒ଧସ୍ଥେତି॒ ତ୍ରିଵ॑ତ୍ୟା॒ ପରି॑ ଦଧାତି ସରୂପ॒ତ୍ଵାୟ॒ ସର୍ଵୋ॒ ଵା ଏ॒ଷ ୟ॒ଜ୍ଞୋ ୟ-ତ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟ॒-ଙ୍କାମା॑ୟ-କାମାୟ॒ ପ୍ରୟୁ॑ଜ୍ୟତେ॒ ସର୍ଵେ᳚ଭ୍ୟୋ॒ ହି କାମେ᳚ଭ୍ୟୋ ୟ॒ଜ୍ଞଃ ପ୍ର॑ୟୁ॒ଜ୍ୟତେ᳚ ତ୍ରୈଧାତ॒ଵୀୟେ॑ନ ୟଜେତାଭି॒ଚର॒ନ୍-ଥ୍ସର୍ଵୋ॒ ଵା [ସର୍ଵୋ॒ ଵୈ, ଏ॒ଷ] 31
ଏ॒ଷ ୟ॒ଜ୍ଞୋ ୟ-ତ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟ॒ଗ୍ମ୍॒ ସର୍ଵେ॑ଣୈ॒ଵୈନଂ॑-ୟଁ॒ଜ୍ଞେନା॒ଭି ଚ॑ରତି ସ୍ତୃଣୁ॒ତ ଏ॒ଵୈନ॑ମେ॒ତୟୈ॒ଵ ୟ॑ଜେତାଭିଚ॒ର୍ୟମା॑ଣ॒-ସ୍ସର୍ଵୋ॒ ଵା ଏ॒ଷ ୟ॒ଜ୍ଞୋ ୟ-ତ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟ॒ଗ୍ମ୍॒ ସର୍ଵେ॑ଣୈ॒ଵ ୟ॒ଜ୍ଞେନ॑ ୟଜତେ॒ ନୈନ॑ମଭି॒ଚର᳚ନ୍-ଥ୍ସ୍ତୃଣୁତ ଏ॒ତୟୈ॒ଵ ୟ॑ଜେତ ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣ ୟ॒କ୍ଷ୍ୟମା॑ଣଃ॒ ପ୍ରଜା॑ତମେ॒ଵୈନ॑-ଦ୍ଦଦାତ୍ୟେ॒ତୟୈ॒ଵ ୟ॑ଜେତ ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣେଜା॒ନୋ-ଽନ୍ତଂ॒-ଵାଁ ଏ॒ଷ ପ॑ଶୂ॒ନା-ଙ୍ଗ॑ଚ୍ଛତି॒ [-ଗ॑ଚ୍ଛତି, ୟ-ସ୍ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣ॒] 32
ୟ-ସ୍ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣ॒ ୟଜ॑ତେ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିଃ॒ ଖଲୁ॒ ଵୈ ପ॒ଶୂନ॑ସୃଜତ॒ ତାଗ୍ସ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ ଵୀୟେ॑-ନୈ॒ଵାସୃ॑ଜତ॒ ୟ ଏ॒ଵଂ-ଵିଁ॒ଦ୍ଵାଗ୍ ସ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟେ॑ନପ॒ଶୁକା॑ମୋ॒ ୟଜ॑ତେ॒ ୟସ୍ମା॑ଦେ॒ଵ ୟୋନେଃ᳚ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିଃ ପ॒ଶୂନସୃ॑ଜତ॒ ତସ୍ମା॑ଦେ॒ଵୈନା᳚ନ୍-ଥ୍ସୃଜତ॒ ଉପୈ॑ନ॒ମୁତ୍ତ॑ରଗ୍ମ୍ ସ॒ହସ୍ର॑-ନ୍ନମତି ଦେ॒ଵତା᳚ଭ୍ୟୋ॒ ଵା ଏ॒ଷ ଆ ଵୃ॑ଶ୍ଚ୍ୟତେ॒ ୟୋ ୟ॒କ୍ଷ୍ୟ ଇତ୍ୟୁ॒କ୍ତ୍ଵା ନ ୟଜ॑ତେ ତ୍ରୈଧାତ॒ଵୀୟେ॑ନ ୟଜେତ॒ ସର୍ଵୋ॒ ଵା ଏ॒ଷ ୟ॒ଜ୍ଞୋ [ୟ॒ଜ୍ଞଃ, ୟ-ତ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟ॒ଗ୍ମ୍॒] 33
ୟ-ତ୍ତ୍ରୈ॑ଧାତ॒ଵୀୟ॒ଗ୍ମ୍॒ ସର୍ଵେ॑ଣୈ॒ଵ ୟ॒ଜ୍ଞେନ॑ ୟଜତେ॒ ନ ଦେ॒ଵତା᳚ଭ୍ୟ॒ ଆ ଵୃ॑ଶ୍ଚ୍ୟତେ॒ ଦ୍ଵାଦ॑ଶକପାଲଃ ପୁରୋ॒ଡାଶୋ॑ ଭଵତି॒ ତେ ତ୍ରୟ॒ଶ୍ଚତୁ॑ଷ୍କପାଲା-ସ୍ତ୍ରିଷ୍ଷମୃଦ୍ଧ॒ତ୍ଵାୟ॒ ତ୍ରୟଃ॑ ପୁରୋ॒ଡାଶା॑ ଭଵନ୍ତି॒ ତ୍ରୟ॑ ଇ॒ମେ ଲୋ॒କା ଏ॒ଷାଂ-ଲୋଁ॒କାନା॒ମାପ୍ତ୍ୟା॒ ଉତ୍ତ॑ର-ଉତ୍ତରୋ॒ ଜ୍ୟାୟା᳚-ନ୍ଭଵତ୍ୟେ॒ଵମି॑ଵ॒ ହୀମେ ଲୋ॒କା ୟ॑ଵ॒ମୟୋ॒ ମଦ୍ଧ୍ୟ॑ ଏ॒ତଦ୍ଵା ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷସ୍ୟ ରୂ॒ପଗ୍ମ୍ ସମୃ॑ଦ୍ଧ୍ୟୈ॒ ସର୍ଵେ॑ଷାମଭିଗ॒ମୟ॒ନ୍ନଵ॑ ଦ୍ୟ॒ତ୍ୟଛ॑ବଣ୍ଟ୍କାର॒ଗ୍ମ୍॒ ହିର॑ଣ୍ୟ-ନ୍ଦଦାତି॒ ତେଜ॑ ଏ॒ଵା- [ଏ॒ଵ, ଅଵ॑ ରୁନ୍ଧେ] 34
-ଽଵ॑ ରୁନ୍ଧେ ତା॒ର୍ପ୍ୟ-ନ୍ଦ॑ଦାତି ପ॒ଶୂନେ॒ଵାଵ॑ ରୁନ୍ଧେ ଧେ॒ନୁ-ନ୍ଦ॑ଦାତ୍ୟା॒ଶିଷ॑ ଏ॒ଵାଵ॑ ରୁନ୍ଧେ॒ ସାମ୍ନୋ॒ ଵା ଏ॒ଷ ଵର୍ଣୋ॒ ୟଦ୍ଧିର॑ଣ୍ୟଂ॒-ୟଁଜୁ॑ଷା-ନ୍ତା॒ର୍ପ୍ୟମୁ॑କ୍ଥାମ॒ଦାନା᳚-ନ୍ଧେ॒ନୁରେ॒ତାନେ॒ଵ ସର୍ଵା॒ନ୍॒. ଵର୍ଣା॒ନଵ॑ ରୁନ୍ଧେ ॥ 35 ॥
(ଜଗ॑ତ୍ୟା – ଽଭି॒ଚର॒ନ୍-ଥ୍ସର୍ଵୋ॒ ଵୈ – ଗ॑ଚ୍ଛତି – ୟ॒ଜ୍ଞ – ସ୍ତେଜ॑ ଏ॒ଵ – ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑) (ଅ. 11)
ତ୍ଵଷ୍ଟା॑ ହ॒ତପୁ॑ତ୍ରୋ॒ ଵୀନ୍ଦ୍ର॒ଗ୍ମ୍॒ ସୋମ॒ମା-ଽହ॑ର॒-ତ୍ତସ୍ମି॒ନ୍ନିନ୍ଦ୍ର॑ ଉପହ॒ଵମୈ᳚ଚ୍ଛତ॒ ତ-ନ୍ନୋପା᳚ହ୍ଵୟତ ପୁ॒ତ୍ର-ମ୍ମେ॑-ଽଵଧୀ॒ରିତି॒ ସ ୟ॑ଜ୍ଞଵେଶ॒ସ-ଙ୍କୃ॒ତ୍ଵା ପ୍ରା॒ସହା॒ ସୋମ॑ମପିବ॒-ତ୍ତସ୍ୟ॒ ୟଦ॒ତ୍ୟଶି॑ଷ୍ୟତ॒ ତ-ତ୍ତ୍ଵଷ୍ଟା॑-ଽଽହଵ॒ନୀୟ॒ମୁପ॒ ପ୍ରାଵ॑ର୍ତୟ॒-ଥ୍ସ୍ଵାହେନ୍ଦ୍ର॑ଶତ୍ରୁର୍ଵର୍ଧ॒ସ୍ଵେତି॒ ସ ୟାଵ॑ଦୂ॒ର୍ଧ୍ଵଃ ପ॑ରା॒ଵିଦ୍ଧ୍ୟ॑ତି॒ ତାଵ॑ତି ସ୍ଵ॒ୟମେ॒ଵ ଵ୍ୟ॑ରମତ॒ ୟଦି॑ ଵା॒ ତାଵ॑-ତ୍ପ୍ରଵ॒ଣ- [ତାଵ॑-ତ୍ପ୍ରଵ॒ଣମ୍, ଆସୀ॒ଦ୍ୟଦି॑] 36
-ମାସୀ॒ଦ୍ୟଦି॑ ଵା॒ ତାଵ॒ଦଦ୍ଧ୍ୟ॒ଗ୍ନେରାସୀ॒-ଥ୍ସ ସ॒ମ୍ଭଵ॑ନ୍ନ॒ଗ୍ନୀଷୋମା॑ଵ॒ଭି ସମ॑ଭଵ॒-ଥ୍ସ ଇ॑ଷୁମା॒ତ୍ରମି॑ଷୁମାତ୍ରଂ॒-ଵିଁଷ୍ଵ॑ଙ୍ଙଵର୍ଧତ॒ ସ ଇ॒ମାଂ-ଲୋଁ॒କାନ॑ଵୃଣୋ॒ଦ୍ୟ-ଦି॒ମାଂ-ଲୋଁ॒କାନଵୃ॑ଣୋ॒-ତ୍ତ-ଦ୍ଵୃ॒ତ୍ରସ୍ୟ॑ ଵୃତ୍ର॒ତ୍ଵ-ନ୍ତସ୍ମା॒ଦିନ୍ଦ୍ରୋ॑-ଽବିଭେ॒ଦପି॒ ତ୍ଵଷ୍ଟା॒ ତସ୍ମୈ॒ ତ୍ଵଷ୍ଟା॒ ଵଜ୍ର॑ମସିଞ୍ଚ॒-ତ୍ତପୋ॒ ଵୈ ସ ଵଜ୍ର॑ ଆସୀ॒-ତ୍ତମୁଦ୍ୟ॑ନ୍ତୁ॒-ନ୍ନାଶ॑କ୍ନୋ॒ଦଥ॒ ଵୈ ତର୍ହି॒ ଵିଷ୍ଣୁ॑- [ଵିଷ୍ଣୁଃ॑, ଅ॒ନ୍ୟା] 37
-ର॒ନ୍ୟା ଦେ॒ଵତା॑ ଽଽସୀ॒-ଥ୍ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ॒ଵେହୀ॒ଦମା ହ॑ରିଷ୍ୟାଵୋ॒ ୟେନା॒ୟମି॒ଦମିତି॒ସ ଵିଷ୍ଣୁ॑ସ୍ତ୍ରେ॒ଧା-ଽଽତ୍ମାନଂ॒-ଵିଁନ୍ୟ॑ଧତ୍ତ ପୃଥି॒ଵ୍ୟା-ନ୍ତୃତୀ॑ୟମ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷେ॒ ତୃତୀ॑ୟ-ନ୍ଦି॒ଵି ତୃତୀ॑ୟ-ମଭିପର୍ୟାଵ॒ର୍ତା-ଦ୍ଧ୍ୟବି॑ଭେ॒ଦ୍ୟତ୍-ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା-ନ୍ତୃତୀ॑ୟ॒ମାସୀ॒-ତ୍ତେନେନ୍ଦ୍ରୋ॒ ଵଜ୍ର॒ମୁଦ॑ୟଚ୍ଛ॒-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ୍ଵ॑ନୁସ୍ଥିତ॒-ସ୍ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒ନ୍ମା ମେ॒ ପ୍ର ହା॒ରସ୍ତି॒ ଵା ଇ॒ଦ- [ଵା ଇ॒ଦମ୍, ମୟି॑ ଵୀ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ତ-ତ୍ତେ॒] 38
-ମ୍ମୟି॑ ଵୀ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ତ-ତ୍ତେ॒ ପ୍ରଦା᳚ସ୍ୟା॒ମୀତି॒ ତଦ॑ସ୍ମୈ॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ-ତ୍ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣା॒ଦଧା॒ ମେତି॒ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ॒ଵେ-ଽତି॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୁଃ॒ ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣା-ଦ॒ସ୍ମାସ୍ଵିନ୍ଦ୍ର॑ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟ-ନ୍ଦ॑ଧା॒ତ୍ଵିତି॒ ୟଦ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷେ॒ ତୃତୀ॑ୟ॒ମାସୀ॒-ତ୍ତେନେନ୍ଦ୍ରୋ॒ ଵଜ୍ର॒ମୁଦ॑ୟଚ୍ଛ॒-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ୍ଵ॑ନୁସ୍ଥିତ॒-ସ୍ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒ନ୍ମା ମେ॒ ପ୍ରହା॒ରସ୍ତି॒ ଵା ଇ॒ଦ- [ଵା ଇ॒ଦମ୍, ମୟି॑ ଵୀ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ତ-ତ୍ତେ॒] 39
-ମ୍ମୟି॑ ଵୀ॒ର୍ୟ॑-ନ୍ତ-ତ୍ତେ॒ ପ୍ର ଦା᳚ସ୍ୟା॒ମୀତି॒ ତଦ॑ସ୍ମୈ॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ-ତ୍ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣା॒-ଦ୍ଦ୍ଵିର୍ମା॑-ଽଧା॒ ଇତି॒ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ॒ଵେ-ଽତି॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୁଃ॒ ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣାଦ॒ସ୍ମାସ୍ଵିନ୍ଦ୍ର॑ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟ-ନ୍ଦ॑ଧା॒ତ୍ଵିତି॒ ୟଦ୍ଦି॒ଵି ତୃତୀ॑ୟ॒ମାସୀ॒-ତ୍ତେନେନ୍ଦ୍ରୋ॒ ଵଜ୍ର॒ମୁଦ॑ୟଚ୍ଛ॒-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ୍ଵ॑ନୁସ୍ଥିତ॒-ସ୍ସୋ᳚-ଽବ୍ରଵୀ॒ନ୍ମା ମେ॒ ପ୍ରହା॒ର୍ୟେନା॒ହ- [ପ୍ରହା॒ର୍ୟେନା॒ହମ୍, ଇ॒ଦମସ୍ମି॒ ତ-ତ୍ତେ॒] 40
-ମି॒ଦମସ୍ମି॒ ତ-ତ୍ତେ॒ ପ୍ରଦା᳚ସ୍ୟା॒ମୀତି॒ ତ୍ଵୀ(3) ଇତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ-ଥ୍ସ॒ନ୍ଧା-ନ୍ତୁ ସନ୍ଦ॑ଧାଵହୈ॒ ତ୍ଵାମେ॒ଵ ପ୍ରଵି॑ଶା॒ନୀତି॒ ୟନ୍ମା-ମ୍ପ୍ର॑ଵି॒ଶେଃ କି-ମ୍ମା॑ ଭୁଞ୍ଜ୍ୟା॒ ଇତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ॒-ତ୍ତ୍ଵାମେ॒ଵେନ୍ଧୀ॑ୟ॒ ତଵ॒ ଭୋଗା॑ୟ॒ ତ୍ଵା-ମ୍ପ୍ରଵି॑ଶେୟ॒ମିତ୍ୟ॑ବ୍ରଵୀ॒-ତ୍ତଂ-ଵୃଁ॒ତ୍ରଃ ପ୍ରାଵି॑ଶଦୁ॒ଦରଂ॒-ଵୈଁ ଵୃ॒ତ୍ରଃ, କ୍ଷୁ-ତ୍ଖଲୁ॒ ଵୈ ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟୋ॒ ୟ [ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟୋ॒ ୟଃ, ଏ॒ଵଂ-ଵେଁଦ॒ ହନ୍ତି॒] 41
ଏ॒ଵଂ-ଵେଁଦ॒ ହନ୍ତି॒ କ୍ଷୁଧ॒-ମ୍ଭ୍ରାତୃ॑ଵ୍ୟ॒-ନ୍ତଦ॑ସ୍ମୈ॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒ତ୍ତ-ତ୍ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣା॒ତ୍- ତ୍ରିର୍ମା॑-ଽଧା॒ ଇତି॒ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣ॒ଵେ-ଽତି॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୁଃ॒ ପ୍ରତ୍ୟ॑ଗୃହ୍ଣାଦ॒ସ୍ମାସ୍ଵିନ୍ଦ୍ର॑ ଇନ୍ଦ୍ରି॒ୟ-ନ୍ଦ॑ଧା॒ତ୍ଵିତି॒ ୟତ୍ତ୍ରିଃ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତ୍ରିଃ ପ୍ର॒ତ୍ୟଗୃ॑ହ୍ଣା॒-ତ୍ତ-ତ୍ତ୍ରି॒ଧାତୋ᳚ସ୍ତ୍ରିଧାତୁ॒ତ୍ଵଂ-ୟଁ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୁ॑ର॒ନ୍ଵତି॑ଷ୍ଠତ॒ ଵିଷ୍ଣ॒ଵେ-ଽତି॒ ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତସ୍ମା॑ଦୈନ୍ଦ୍ରାଵୈଷ୍ଣ॒ଵଗ୍ମ୍ ହ॒ଵିର୍ଭ॑ଵତି॒ ୟଦ୍ଵା ଇ॒ଦ-ଙ୍କିଞ୍ଚ॒ ତଦ॑ସ୍ମୈ॒ ତ-ତ୍ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ଦୃଚ॒-ସ୍ସାମା॑ନି॒ ୟଜୂଗ୍ମ୍॑ଷି ସ॒ହସ୍ରଂ॒-ଵାଁ ଅ॑ସ୍ମୈ॒ ତ-ତ୍ପ୍ରାୟ॑ଚ୍ଛ॒-ତ୍ତସ୍ମା᳚-ଥ୍ସ॒ହସ୍ର॑ଦକ୍ଷିଣମ୍ ॥ 42 ॥
(ପ୍ର॒ଵ॒ଣଂ – ଵିଁଷ୍ଣୁ॒- ର୍ଵା ଇ॒ଦ- ମି॒ଦ – ମ॒ହଂ – ୟୋଁ – ଭ॑ଵ॒ – ତ୍ୟେକ॑ ଵିଗ୍ମ୍ଶତିଶ୍ଚ) (ଅ. 12)
ଦେ॒ଵା ଵୈ ରା॑ଜ॒ନ୍ୟା᳚-ଜ୍ଜାୟ॑ମାନା-ଦବିଭୟୁ॒-ସ୍ତମ॒ନ୍ତରେ॒ଵ ସନ୍ତ॒-ନ୍ଦାମ୍ନା ଽପୌ᳚ମ୍ଭ॒ନ୍-ଥ୍ସ ଵା ଏ॒ଷୋ-ଽପୋ᳚ବ୍ଧୋ ଜାୟତେ॒ ୟ-ଦ୍ରା॑ଜ॒ନ୍ୟୋ॑ ୟଦ୍ଵା ଏ॒ଷୋ-ଽନ॑ପୋବ୍ଧୋ॒ ଜାୟେ॑ତ ଵୃ॒ତ୍ରା-ନ୍ଘ୍ନଗ୍ଗ୍ ଶ୍ଚ॑ରେ॒ଦ୍ୟ-ଙ୍କା॒ମୟେ॑ତ ରାଜ॒ନ୍ୟ॑ମନ॑ପୋବ୍ଧୋ ଜାୟେତ ଵୃ॒ତ୍ରା-ନ୍ଘ୍ନଗ୍ଗ୍ ଶ୍ଚ॑ରେ॒ଦିତି॒ ତସ୍ମା॑ ଏ॒ତମୈ᳚ନ୍ଦ୍ରା ବାର୍ହସ୍ପ॒ତ୍ୟ-ଞ୍ଚ॒ରୁ-ନ୍ନିର୍ଵ॑ପେଦୈ॒ନ୍ଦ୍ରୋ ଵୈ ରା॑ଜ॒ନ୍ୟୋ᳚ ବ୍ରହ୍ମ॒ ବୃହ॒ସ୍ପତି॒ ର୍ବ୍ରହ୍ମ॑ଣୈ॒ଵୈନ॒-ନ୍ଦାମ୍ନୋ॒-ଽପୋମ୍ଭ॑ନା-ନ୍ମୁଞ୍ଚତି ହିର॒ଣ୍ମୟ॒-ନ୍ଦାମ॒ ଦକ୍ଷି॑ଣା ସା॒କ୍ଷାଦେ॒ଵୈନ॒-ନ୍ଦାମ୍ନୋ॒-ଽପୋମ୍ଭ॑ନା-ନ୍ମୁଞ୍ଚତି ॥ 43 ॥
(ଏ॒ନଂ॒ – ଦ୍ଵାଦ॑ଶ ଚ) (ଅ. 13)
ନଵୋ॑ନଵୋ ଭଵତି॒ ଜାୟ॑ମା॒ନୋ-ଽହ୍ନା᳚-ଙ୍କେ॒ତୁରୁ॒ଷସା॑ ମେ॒ତ୍ୟଗ୍ରେ᳚ । ଭା॒ଗ-ନ୍ଦେ॒ଵେଭ୍ୟୋ॒ ଵିଦ॑ଧାତ୍ୟା॒ୟ-ନ୍ପ୍ରଚ॒ନ୍ଦ୍ରମା᳚ସ୍ତିରତି ଦୀ॒ର୍ଘମାୟୁଃ॑ ॥ ୟମା॑ଦି॒ତ୍ୟା ଅ॒ଗ୍ମ୍॒ଶୁମା᳚ପ୍ୟା॒ୟୟ॑ନ୍ତି॒ ୟମକ୍ଷି॑ତ॒-ମକ୍ଷି॑ତୟଃ॒ ପିବ॑ନ୍ତି । ତେନ॑ ନୋ॒ ରାଜା॒ ଵରୁ॑ଣୋ॒ ବୃହ॒ସ୍ପତି॒ରା ପ୍ୟା॑ୟୟନ୍ତୁ॒ ଭୁଵ॑ନସ୍ୟ ଗୋ॒ପାଃ ॥ପ୍ରାଚ୍ୟା᳚-ନ୍ଦି॒ଶି ତ୍ଵମି॑ନ୍ଦ୍ରାସି॒ ରାଜୋ॒ତୋଦୀ᳚ଚ୍ୟାଂ-ଵୃଁତ୍ରହନ୍ ଵୃତ୍ର॒ହା-ଽସି॑ । ୟତ୍ର॒ ୟନ୍ତି॑ ସ୍ରୋ॒ତ୍ୟାସ୍ତ- [ୟନ୍ତି॑ ସ୍ରୋ॒ତ୍ୟାସ୍ତତ୍, ଜି॒ତ-ନ୍ତେ॑] 44
-ଜ୍ଜି॒ତ-ନ୍ତେ॑ ଦକ୍ଷିଣ॒ତୋ ଵୃ॑ଷ॒ଭ ଏ॑ଧି॒ ହଵ୍ୟଃ॑ ॥ ଇନ୍ଦ୍ରୋ॑ ଜୟାତି॒ ନ ପରା॑ ଜୟାତା ଅଧିରା॒ଜୋ ରାଜ॑ସୁ ରାଜୟାତି । ଵିଶ୍ଵା॒ ହି ଭୂ॒ୟାଃ ପୃତ॑ନା ଅଭି॒ଷ୍ଟୀରୁ॑ପ॒ସଦ୍ୟୋ॑ ନମ॒ସ୍ୟୋ॑ ୟଥା-ଽସ॑ତ୍ ॥ ଅ॒ସ୍ୟେଦେ॒ଵ ପ୍ରରି॑ରିଚେ ମହି॒ତ୍ଵ-ନ୍ଦି॒ଵଃ ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟାଃ ପର୍ୟ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷାତ୍ । ସ୍ଵ॒ରାଡିନ୍ଦ୍ରୋ॒ ଦମ॒ ଆ ଵି॒ଶ୍ଵଗୂ᳚ର୍ତ-ସ୍ସ୍ଵ॒ରିରମ॑ତ୍ରୋ ଵଵକ୍ଷେ॒ ରଣା॑ୟ ॥ ଅ॒ଭି ତ୍ଵା॑ ଶୂର ନୋନୁ॒ମୋ-ଽଦୁ॑ଗ୍ଧା ଇଵ ଧେ॒ନଵଃ॑ । ଈଶା॑ନ- [ଈଶା॑ନମ୍, ଅ॒ସ୍ୟ] 45
-ମ॒ସ୍ୟ ଜଗ॑ତ-ସ୍ସୁଵ॒ର୍ଦୃଶ॒ମୀଶା॑ନମିନ୍ଦ୍ର ତ॒ସ୍ଥୁଷଃ॑ ॥ ତ୍ଵାମିଦ୍ଧି ହଵା॑ମହେ ସା॒ତା ଵାଜ॑ସ୍ୟ କା॒ରଵଃ॑ । ତ୍ଵାଂ-ଵୃଁ॒ତ୍ରେଷ୍ଵି॑ନ୍ଦ୍ର॒ ସତ୍ପ॑ତି॒-ନ୍ନର॒ସ୍ତ୍ଵା-ଙ୍କାଷ୍ଠା॒ସ୍ଵର୍ଵ॑ତଃ ॥ ୟଦ୍ଦ୍ୟାଵ॑ଇନ୍ଦ୍ରତେଶ॒ତଗ୍ମ୍ ଶ॒ତ-ମ୍ଭୂମୀ॑ରୁ॒ତ ସ୍ୟୁଃ । ନ ତ୍ଵା॑ ଵଜ୍ରିନ୍-ଥ୍ସ॒ହସ୍ର॒ଗ୍ମ୍॒ ସୂର୍ୟା॒ ଅନୁ॒ ନ ଜା॒ତମ॑ଷ୍ଟ॒ ରୋଦ॑ସୀ ॥ ପିବା॒ ସୋମ॑ମିନ୍ଦ୍ର॒ ମନ୍ଦ॑ତୁ ତ୍ଵା॒ ୟନ୍ତେ॑ ସୁ॒ଷାଵ॑ ହର୍ୟ॒ଶ୍ଵାଦ୍ରିଃ॑ । 46
ସୋ॒ତୁର୍ବା॒ହୁଭ୍ୟା॒ଗ୍ମ୍॒ ସୁୟ॑ତୋ॒ ନାର୍ଵା᳚ ॥ ରେ॒ଵତୀ᳚ର୍ନ-ସ୍ସଧ॒ମାଦ॒ ଇନ୍ଦ୍ରେ॑ ସନ୍ତୁ ତୁ॒ଵିଵା॑ଜାଃ । କ୍ଷୁ॒ମନ୍ତୋ॒ ୟାଭି॒ର୍ମଦେ॑ମ ॥ ଉଦ॑ଗ୍ନେ॒ ଶୁଚ॑ୟ॒ସ୍ତଵ॒ , ଵି ଜ୍ୟୋତି॒ଷୋ,ଦୁ॒ ତ୍ୟ-ଞ୍ଜା॒ତଵେ॑ଦସଗ୍ମ୍ସ॒ପ୍ତ ତ୍ଵା॑ ହ॒ରିତୋ॒ ରଥେ॒ ଵହ॑ନ୍ତି ଦେଵ ସୂର୍ୟ । ଶୋ॒ଚିଷ୍କେ॑ଶଂ-ଵିଁଚକ୍ଷଣ ॥ ଚି॒ତ୍ର-ନ୍ଦେ॒ଵାନା॒ମୁଦ॑ଗା॒ଦନୀ॑କ॒-ଞ୍ଚକ୍ଷୁ॑ର୍ମି॒ତ୍ରସ୍ୟ॒ ଵରୁ॑ଣସ୍ୟା॒-ଽଗ୍ନେଃ । ଆ-ଽପ୍ରା॒ ଦ୍ୟାଵା॑ପୃଥି॒ଵୀ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ଗ୍ମ୍॒ ସୂର୍ୟ॑ ଆ॒ତ୍ମା ଜଗ॑ତସ୍ତ॒ସ୍ଥୁଷ॑- [ଜଗ॑ତସ୍ତ॒ସ୍ଥୁଷଃ॑, ଚ ।] 47
-ଶ୍ଚ ॥ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେ॒ଵା ଋ॑ତା॒ଵୃଧ॑ ଋ॒ତୁଭି॑ର୍-ହଵନ॒ଶ୍ରୁତଃ॑ । ଜୁ॒ଷନ୍ତାଂ॒-ୟୁଁଜ୍ୟ॒-ମ୍ପୟଃ॑ ॥ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେଵା-ଶ୍ଶୃଣୁ॒ତେମଗ୍ମ୍ ହଵ॑-ମ୍ମେ॒ ୟେ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷେ॒ ୟ ଉପ॒ ଦ୍ୟଵି॒ଷ୍ଠ । ୟେ ଅ॑ଗ୍ନିଜି॒ହ୍ଵା ଉ॒ତ ଵା॒ ୟଜ॑ତ୍ରା ଆ॒ସଦ୍ୟା॒ସ୍ମି-ନ୍ବ॒ର୍॒ହିଷି॑ ମାଦୟଦ୍ଧ୍ଵମ୍ ॥ 48 ॥
(ତ – ଦୀଶା॑ନ॒ – ମଦ୍ରି॑ – ସ୍ତ॒ସ୍ଥୁଷ॑ – ସ୍ତ୍ରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑) (ଅ. 14)
(ଦେ॒ଵା ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟା॑ – ଦେଵସୁ॒ରା ଅ॑ବ୍ରୁଵନ୍ – ଦେଵାସୁ॒ରାସ୍ତେଷା᳚-ଙ୍ଗାୟ॒ତ୍ରୀ – ପ୍ର॒ଜାପ॑ତି॒ସ୍ତା ୟତ୍ରା-ଽ – ଗ୍ନେ॒ ଗୋଭିଃ॑ – ଚି॒ତ୍ରୟା॑ – ମାରୁ॒ତଂ – ଦେଵା॑ ଵସଵ୍ୟା॒ ଅଗ୍ନେ॑ – ମାରୁ॒ତମିତି॒ – ଦେଵା॑ ଵସଵ୍ୟା॒ ଦେଵା᳚-ଶ୍ଶର୍ମଣ୍ୟାଃ॒ – ସର୍ଵା॑ଣି॒ – ତ୍ଵଷ୍ଟା॑ ହ॒ତପୁ॑ତ୍ରୋ – ଦେ॒ଵା ଵୈ ରା॑ଜ॒ନ୍ୟା᳚ନ୍ – ନଵୋ॑ନଵ॒ – ଶ୍ଚତୁ॑ର୍ଦଶ )
(ଦେ॒ଵା ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟାଃ᳚ – ପ୍ର॒ଜା-ମ୍ପ॒ଶୁନ୍ – ଦେଵା॑ ଵସଵ୍ୟାଃ – ପରିଦ॒ଧ୍ୟଦି॒ଦ- ମସ୍ମ୍ୟ॒ – ଷ୍ଟା ଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍ )
(ଦେ॒ଵା ମ॑ନୁ॒ଷ୍ୟା॑, ମାଦୟଧ୍ଵଂ)
॥ ହରିଃ॑ ଓମ୍ ॥
॥ କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ନ୍ଦ୍ଵିତୀୟକାଣ୍ଡେ ଚତୁର୍ଥଃ ପ୍ରଶ୍ନ-ସ୍ସମାପ୍ତଃ ॥