ਓਂ ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਮਾਤ੍ਮਨੇ ਨਮਃ
ਅਥ ਪ੍ਰਥਮੋਧ੍ਯਾਯਃ
ਅਰ੍ਜੁਨਵਿਸ਼ਾਦਯੋਗਃ
ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰ ਉਵਾਚ
ਧਰ੍ਮਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇ ਕੁਰੁਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇ ਸਮਵੇਤਾ ਯੁਯੁਤ੍ਸਵਃ ।
ਮਾਮਕਾਃ ਪਾਂਡਵਾਸ਼੍ਚੈਵ ਕਿਮਕੁਰ੍ਵਤ ਸਂਜਯ ॥1॥
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਤੁ ਪਾਂਡਵਾਨੀਕਂ ਵ੍ਯੂਢਂ ਦੁਰ੍ਯੋਧਨਸ੍ਤਦਾ ।
ਆਚਾਰ੍ਯਮੁਪਸਂਗਮ੍ਯ ਰਾਜਾ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵੀਤ੍ ॥2॥
ਪਸ਼੍ਯੈਤਾਂ ਪਾਂਡੁਪੁਤ੍ਰਾਣਾਮ੍ ਆਚਾਰ੍ਯ ਮਹਤੀਂ ਚਮੂਮ੍ ।
ਵ੍ਯੂਢਾਂ ਦ੍ਰੁਪਦਪੁਤ੍ਰੇਣ ਤਵ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯੇਣ ਧੀਮਤਾ ॥3॥
ਅਤ੍ਰ ਸ਼ੂਰਾ ਮਹੇਸ਼੍ਵਾਸਾਃ ਭੀਮਾਰ੍ਜੁਨਸਮਾ ਯੁਧਿ ।
ਯੁਯੁਧਾਨੋ ਵਿਰਾਟਸ਼੍ਚ ਦ੍ਰੁਪਦਸ਼੍ਚ ਮਹਾਰਥਃ ॥4॥
ਧ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਕੇਤੁਸ਼੍ਚੇਕਿਤਾਨਃ ਕਾਸ਼ਿਰਾਜਸ਼੍ਚ ਵੀਰ੍ਯਵਾਨ੍ ।
ਪੁਰੁਜਿਤ੍ਕੁਂਤਿਭੋਜਸ਼੍ਚ ਸ਼ੈਬ੍ਯਸ਼੍ਚ ਨਰਪੁਂਗਵਃ ॥5॥
ਯੁਧਾਮਨ੍ਯੁਸ਼੍ਚ ਵਿਕ੍ਰਾਂਤਃ ਉਤ੍ਤਮੌਜਾਸ਼੍ਚ ਵੀਰ੍ਯਵਾਨ੍ ।
ਸੌਭਦ੍ਰੋ ਦ੍ਰੌਪਦੇਯਾਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵ ਏਵ ਮਹਾਰਥਾਃ ॥6॥
ਅਸ੍ਮਾਕਂ ਤੁ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਾ ਯੇ ਤਾਨ੍ਨਿਬੋਧ ਦ੍ਵਿਜੋਤ੍ਤਮ ।
ਨਾਯਕਾ ਮਮ ਸੈਨ੍ਯਸ੍ਯ ਸਂਜ੍ਞਾਰ੍ਥਂ ਤਾਨ੍ ਬ੍ਰਵੀਮਿ ਤੇ ॥7॥
ਭਵਾਨ੍ ਭੀਸ਼੍ਮਸ਼੍ਚ ਕਰ੍ਣਸ਼੍ਚ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਸ਼੍ਚ ਸਮਿਤਿਂਜਯਃ ।
ਅਸ਼੍ਵਤ੍ਥਾਮਾ ਵਿਕਰ੍ਣਸ਼੍ਚ ਸੌਮਦਤ੍ਤਿਸ੍ਤਥੈਵ ਚ ॥8॥
ਅਨ੍ਯੇ ਚ ਬਹਵਃ ਸ਼ੂਰਾਃ ਮਦਰ੍ਥੇ ਤ੍ਯਕ੍ਤਜੀਵਿਤਾਃ ।
ਨਾਨਾਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਪ੍ਰਹਰਣਾਃ ਸਰ੍ਵੇ ਯੁਦ੍ਧਵਿਸ਼ਾਰਦਾਃ ॥9॥
ਅਪਰ੍ਯਾਪ੍ਤਂ ਤਦਸ੍ਮਾਕਂ ਬਲਂ ਭੀਸ਼੍ਮਾਭਿਰਕ੍ਸ਼ਿਤਮ੍ ।
ਪਰ੍ਯਾਪ੍ਤਂ ਤ੍ਵਿਦਮੇਤੇਸ਼ਾਂ ਬਲਂ ਭੀਮਾਭਿਰਕ੍ਸ਼ਿਤਮ੍ ॥10॥
ਅਯਨੇਸ਼ੁ ਚ ਸਰ੍ਵੇਸ਼ੁ ਯਥਾਭਾਗਮਵਸ੍ਥਿਤਾਃ ।
ਭੀਸ਼੍ਮਮੇਵਾਭਿਰਕ੍ਸ਼ਂਤੁ ਭਵਂਤਃ ਸਰ੍ਵ ਏਵ ਹਿ ॥11॥
ਤਸ੍ਯ ਸਂਜਨਯਨ੍ ਹਰ੍ਸ਼ਂ ਕੁਰੁਵ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਃ ਪਿਤਾਮਹਃ ।
ਸਿਂਹਨਾਦਂ ਵਿਨਦ੍ਯੋਚ੍ਚੈਃ ਸ਼ਂਖਂ ਦਧ੍ਮੌ ਪ੍ਰਤਾਪਵਾਨ੍ ॥12॥
ਤਤਃ ਸ਼ਂਖਾਸ਼੍ਚ ਭੇਰ੍ਯਸ਼੍ਚ ਪਣਵਾਨਕਗੋਮੁਖਾਃ ।
ਸਹਸੈਵਾਭ੍ਯਹਨ੍ਯਂਤ ਸ ਸ਼ਬ੍ਦਸ੍ਤੁਮੁਲੋਭਵਤ੍ ॥13॥
ਤਤਃ ਸ਼੍ਵੇਤੈਰ੍ਹਯੈਰ੍ਯੁਕ੍ਤੇ ਮਹਤਿ ਸ੍ਯਂਦਨੇ ਸ੍ਥਿਤੌ ।
ਮਾਧਵਃ ਪਾਂਡਵਸ਼੍ਚੈਵ ਦਿਵ੍ਯੌ ਸ਼ਂਖੌ ਪ੍ਰਦਧ੍ਮਤੁਃ ॥14॥
ਪਾਂਚਜਨ੍ਯਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ਃ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਧਨਂਜਯਃ ।
ਪੌਂਡ੍ਰਂ ਦਧ੍ਮੌ ਮਹਾਸ਼ਂਖਂ ਭੀਮਕਰ੍ਮਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਕੋਦਰਃ ॥15॥
ਅਨਂਤਵਿਜਯਂ ਰਾਜਾ ਕੁਂਤੀਪੁਤ੍ਰੋ ਯੁਧਿਸ਼੍ਠਿਰਃ ।
ਨਕੁਲਃ ਸਹਦੇਵਸ਼੍ਚ ਸੁਘੋਸ਼ਮਣਿਪੁਸ਼੍ਪਕੌ ॥16॥
ਕਾਸ਼੍ਯਸ਼੍ਚ ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਾਸਃ ਸ਼ਿਖਂਡੀ ਚ ਮਹਾਰਥਃ ।
ਧ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਦ੍ਯੁਮ੍ਨੋ ਵਿਰਾਟਸ਼੍ਚ ਸਾਤ੍ਯਕਿਸ਼੍ਚਾਪਰਾਜਿਤਃ ॥17॥
ਦ੍ਰੁਪਦੋ ਦ੍ਰੌਪਦੇਯਾਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵੀਪਤੇ ।
ਸੌਭਦ੍ਰਸ਼੍ਚ ਮਹਾਬਾਹੁਃ ਸ਼ਂਖਾਨ੍-ਦਧ੍ਮੁਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਕ੍ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਕ੍ ॥18॥
ਸ ਘੋਸ਼ੋ ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾਣਾਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਾਨਿ ਵ੍ਯਦਾਰਯਤ੍ ।
ਨਭਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵੀਂ ਚੈਵ ਤੁਮੁਲੋ ਵ੍ਯਨੁਨਾਦਯਨ੍ ॥19॥
ਅਥ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਿਤਾਨ੍-ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾਨ੍ ਕਪਿਧ੍ਵਜਃ ।
ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤੇ ਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਸਂਪਾਤੇ ਧਨੁਰੁਦ੍ਯਮ੍ਯ ਪਾਂਡਵਃ ॥20॥
ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ਂ ਤਦਾ ਵਾਕ੍ਯਮ੍ ਇਦਮਾਹ ਮਹੀਪਤੇ ।
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਸੇਨਯੋਰੁਭਯੋਰ੍ਮਧ੍ਯੇ ਰਥਂ ਸ੍ਥਾਪਯ ਮੇਚ੍ਯੁਤ ॥21॥
ਯਾਵਦੇਤਾਨ੍ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼ੇਹਂ ਯੋਦ੍ਧੁਕਾਮਾਨਵਸ੍ਥਿਤਾਨ੍ ।
ਕੈਰ੍ਮਯਾ ਸਹ ਯੋਦ੍ਧਵ੍ਯਂ ਅਸ੍ਮਿਨ੍ ਰਣਸਮੁਦ੍ਯਮੇ ॥22॥
ਯੋਤ੍ਸ੍ਯਮਾਨਾਨਵੇਕ੍ਸ਼ੇਹਂ ਯ ਏਤੇਤ੍ਰ ਸਮਾਗਤਾਃ ।
ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਸ੍ਯ ਦੁਰ੍ਬੁਦ੍ਧੇਃ ਯੁਦ੍ਧੇ ਪ੍ਰਿਯਚਿਕੀਰ੍ਸ਼ਵਃ ॥23॥
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਏਵਮੁਕ੍ਤੋ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ਃ ਗੁਡਾਕੇਸ਼ੇਨ ਭਾਰਤ ।
ਸੇਨਯੋਰੁਭਯੋਰ੍ਮਧ੍ਯੇ ਸ੍ਥਾਪਯਿਤ੍ਵਾ ਰਥੋਤ੍ਤਮਮ੍ ॥24॥
ਭੀਸ਼੍ਮਦ੍ਰੋਣਪ੍ਰਮੁਖਤਃ ਸਰ੍ਵੇਸ਼ਾਂ ਚ ਮਹੀਕ੍ਸ਼ਿਤਾਮ੍ ।
ਉਵਾਚ ਪਾਰ੍ਥ ਪਸ਼੍ਯੈਤਾਨ੍ ਸਮਵੇਤਾਨ੍ਕੁਰੂਨਿਤਿ ॥25॥
ਤਤ੍ਰਾਪਸ਼੍ਯਤ੍ਸ੍ਥਿਤਾਨ੍ ਪਾਰ੍ਥਃ ਪਿਤ੍ਰੁਰੁਈਨਥ ਪਿਤਾਮਹਾਨ੍ ।
ਆਚਾਰ੍ਯਾਨ੍-ਮਾਤੁਲਾਨ੍-ਭ੍ਰਾਤ੍ਰੁਰੁਈਨ੍ ਪੁਤ੍ਰਾਨ੍-ਪੌਤ੍ਰਾਨ੍-ਸਖੀਂਸ੍ਤਥਾ ॥26॥
ਸ਼੍ਵਸ਼ੁਰਾਨ੍-ਸੁਹ੍ਰੁਰੁਇਦਸ਼੍ਚੈਵ ਸੇਨਯੋਰੁਭਯੋਰਪਿ ।
ਤਾਨ੍ਸਮੀਕ੍ਸ਼੍ਯ ਸ ਕੌਂਤੇਯਃ ਸਰ੍ਵਾਨ੍ਬਂਧੂਨਵਸ੍ਥਿਤਾਨ੍ ॥27॥
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਯਾ ਪਰਯਾਵਿਸ਼੍ਟਃ ਵਿਸ਼ੀਦਨ੍ਨਿਦਮਬ੍ਰਵੀਤ੍ ।
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵੇਮਂ ਸ੍ਵਜਨਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣ ਯੁਯੁਤ੍ਸੁਂ ਸਮੁਪਸ੍ਥਿਤਮ੍ ॥28॥
ਸੀਦਂਤਿ ਮਮ ਗਾਤ੍ਰਾਣਿ ਮੁਖਂ ਚ ਪਰਿਸ਼ੁਸ਼੍ਯਤਿ ।
ਵੇਪਥੁਸ਼੍ਚ ਸ਼ਰੀਰੇ ਮੇ ਰੋਮਹਰ੍ਸ਼ਸ਼੍ਚ ਜਾਯਤੇ ॥29॥
ਗਾਂਡੀਵਂ ਸ੍ਰਂਸਤੇ ਹਸ੍ਤਾਤ੍ ਤ੍ਵ ਕ੍ਚੈਵ ਪਰਿਦਹ੍ਯਤੇ ।
ਨ ਚ ਸ਼ਕ੍ਨੋਮ੍ਯਵਸ੍ਥਾਤੁਂ ਭ੍ਰਮਤੀਵ ਚ ਮੇ ਮਨਃ ॥30॥
ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਵਿਪਰੀਤਾਨਿ ਕੇਸ਼ਵ ।
ਨ ਚ ਸ਼੍ਰੇਯੋਨੁਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਹਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵਜਨਮਾਹਵੇ ॥31॥
ਨ ਕਾਂਕ੍ਸ਼ੇ ਵਿਜਯਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣ ਨ ਚ ਰਾਜ੍ਯਂ ਸੁਖਾਨਿ ਚ ।
ਕਿਂ ਨੋ ਰਾਜ੍ਯੇਨ ਗੋਵਿਂਦ ਕਿਂ ਭੋਗੈਰ੍ਜੀਵਿਤੇਨ ਵਾ ॥32॥
ਯੇਸ਼ਾਮਰ੍ਥੇ ਕਾਂਕ੍ਸ਼ਿਤਂ ਨਃ ਰਾਜ੍ਯਂ ਭੋਗਾਃ ਸੁਖਾਨਿ ਚ ।
ਤ ਇਮੇਵਸ੍ਥਿਤਾ ਯੁਦ੍ਧੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂਸ੍ਤ੍ਯਕ੍ਤ੍ਤ੍ਵਾ ਧਨਾਨਿ ਚ ॥33॥
ਆਚਾਰ੍ਯਾਃ ਪਿਤਰਃ ਪੁਤ੍ਰਾਃ ਤਥੈਵ ਚ ਪਿਤਾਮਹਾਃ ।
ਮਾਤੁਲਾਃ ਸ਼੍ਵਸ਼ੁਰਾਃ ਪੌਤ੍ਰਾਃ ਸ਼੍ਯਾਲਾਃ ਸਂਬਂਧਿਨਸ੍ਤਥਾ ॥34॥
ਏਤਾਨ੍ਨ ਹਂਤੁਮਿਚ੍ਛਾਮਿ ਘ੍ਨਤੋਪਿ ਮਧੁਸੂਦਨ ।
ਅਪਿ ਤ੍ਰੈਲੋਕ੍ਯਰਾਜ੍ਯਸ੍ਯ ਹੇਤੋਃ ਕਿਂ ਨੁ ਮਹੀਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇ ॥35॥
ਨਿਹਤ੍ਯ ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾਨ੍ਨਃ ਕਾ ਪ੍ਰੀਤਿਃ ਸ੍ਯਾਜ੍ਜਨਾਰ੍ਦਨ ।
ਪਾਪਮੇਵਾਸ਼੍ਰਯੇਦਸ੍ਮਾਨ੍ ਹਤ੍ਵੈਤਾਨਾਤਤਾਯਿਨਃ ॥36॥
ਤਸ੍ਮਾਨ੍ਨਾਰ੍ਹਾ ਵਯਂ ਹਂਤੁਂ ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾਨ੍ਸ੍ਵਬਾਂਧਵਾਨ੍ ।
ਸ੍ਵਜਨਂ ਹਿ ਕਥਂ ਹਤ੍ਵਾ ਸੁਖਿਨਃ ਸ੍ਯਾਮ ਮਾਧਵ ॥37॥
ਯਦ੍ਯਪ੍ਯੇਤੇ ਨ ਪਸ਼੍ਯਂਤਿ ਲੋਭੋਪਹਤਚੇਤਸਃ ।
ਕੁਲਕ੍ਸ਼ਯਕ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਦੋਸ਼ਂ ਮਿਤ੍ਰਦ੍ਰੋਹੇ ਚ ਪਾਤਕਮ੍ ॥38॥
ਕਥਂ ਨ ਜ੍ਞੇਯਮਸ੍ਮਾਭਿਃ ਪਾਪਾਦਸ੍ਮਾਨ੍ਨਿਵਰ੍ਤਿਤੁਮ੍ ।
ਕੁਲਕ੍ਸ਼ਯਕ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਦੋਸ਼ਂ ਪ੍ਰਪਸ਼੍ਯਦ੍ਭਿਰ੍ਜਨਾਰ੍ਦਨ ॥39॥
ਕੁਲਕ੍ਸ਼ਯੇ ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਂਤਿ ਕੁਲਧਰ੍ਮਾਃ ਸਨਾਤਨਾਃ ।
ਧਰ੍ਮੇ ਨਸ਼੍ਟੇ ਕੁਲਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਮ੍ ਅਧਰ੍ਮੋਭਿਭਵਤ੍ਯੁਤ ॥40॥
ਅਧਰ੍ਮਾਭਿਭਵਾਤ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣ ਪ੍ਰਦੁਸ਼੍ਯਂਤਿ ਕੁਲਸ੍ਤ੍ਰਿਯਃ ।
ਸ੍ਤ੍ਰੀਸ਼ੁ ਦੁਸ਼੍ਟਾਸੁ ਵਾਰ੍ਸ਼੍ਣੇਯ ਜਾਯਤੇ ਵਰ੍ਣਸਂਕਰਃ ॥41॥
ਸਂਕਰੋ ਨਰਕਾਯੈਵ ਕੁਲਘ੍ਨਾਨਾਂ ਕੁਲਸ੍ਯ ਚ ।
ਪਤਂਤਿ ਪਿਤਰੋ ਹ੍ਯੇਸ਼ਾਂ ਲੁਪ੍ਤਪਿਂਡੋਦਕਕ੍ਰਿਯਾਃ ॥42॥
ਦੋਸ਼ੈਰੇਤੈਃ ਕੁਲਘ੍ਨਾਨਾਂ ਵਰ੍ਣਸਂਕਰਕਾਰਕੈਃ ।
ਉਤ੍ਸਾਦ੍ਯਂਤੇ ਜਾਤਿਧਰ੍ਮਾਃ ਕੁਲਧਰ੍ਮਾਸ਼੍ਚ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਾਃ ॥43॥
ਉਤ੍ਸਨ੍ਨਕੁਲਧਰ੍ਮਾਣਾਂ ਮਨੁਸ਼੍ਯਾਣਾਂ ਜਨਾਰ੍ਦਨ ।
ਨਰਕੇਨਿਯਤਂ ਵਾਸਃ ਭਵਤੀਤ੍ਯਨੁਸ਼ੁਸ਼੍ਰੁਮ ॥44॥
ਅਹੋ ਬਤ ਮਹਤ੍ਪਾਪਂ ਕਰ੍ਤੁਂ ਵ੍ਯਵਸਿਤਾ ਵਯਮ੍ ।
ਯਦ੍ਰਾਜ੍ਯਸੁਖਲੋਭੇਨ ਹਂਤੁਂ ਸ੍ਵਜਨਮੁਦ੍ਯਤਾਃ ॥45॥
ਯਦਿ ਮਾਮਪ੍ਰਤੀਕਾਰਮ੍ ਅਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਂ ਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਪਾਣਯਃ ।
ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾ ਰਣੇ ਹਨ੍ਯੁਃ ਤਨ੍ਮੇ ਕ੍ਸ਼ੇਮਤਰਂ ਭਵੇਤ੍ ॥46॥
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਏਵਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਜੁਨਃ ਸਂਖ੍ਯੇ ਰਥੋਪਸ੍ਥ ਉਪਾਵਿਸ਼ਤ੍ ।
ਵਿਸ੍ਰੁਰੁਇਜ੍ਯ ਸਸ਼ਰਂ ਚਾਪਂ ਸ਼ੋਕਸਂਵਿਗ੍ਨਮਾਨਸਃ ॥47॥
॥ ਓਂ ਤਤ੍ਸਦਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਗਵਦ੍ਗੀਤਾਸੁ ਉਪਨਿਸ਼ਤ੍ਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਯਾਂ
ਯੋਗਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਾਰ੍ਜੁਨਸਂਵਾਦੇ ਅਰ੍ਜੁਨਵਿਸ਼ਾਦਯੋਗੋ ਨਾਮ ਪ੍ਰਥਮੋਧ੍ਯਾਯਃ ॥