ਓਂ ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਮਾਤ੍ਮਨੇ ਨਮਃ
ਅਥ ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯੋਧ੍ਯਾਯਃ
ਕਰ੍ਮਯੋਗਃ
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਜ੍ਯਾਯਸੀ ਚੇਤ੍ਕਰ੍ਮਣਸ੍ਤੇ ਮਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਰ੍ਜਨਾਰ੍ਦਨ ।
ਤਤ੍ਕਿਂ ਕਰ੍ਮਣਿ ਘੋਰੇ ਮਾਂ ਨਿਯੋਜਯਸਿ ਕੇਸ਼ਵ ॥1॥
ਵ੍ਯਾਮਿਸ਼੍ਰੇਣੇਵ ਵਾਕ੍ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਮੋਹਯਸੀਵ ਮੇ ।
ਤਦੇਕਂ ਵਦ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ੍ਯ ਯੇਨ ਸ਼੍ਰੇਯੋਹਮਾਪ੍ਨੁਯਾਮ੍ ॥2॥
ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਲੋਕੇਸ੍ਮਿਨ੍ਦ੍ਵਿਵਿਧਾ ਨਿਸ਼੍ਠਾ ਪੁਰਾ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਾ ਮਯਾਨਘ ।
ਜ੍ਞਾਨਯੋਗੇਨ ਸਾਂਖ੍ਯਾਨਾਂ ਕਰ੍ਮਯੋਗੇਨ ਯੋਗਿਨਾਮ੍ ॥3॥
ਨ ਕਰ੍ਮਣਾਮਨਾਰਂਭਾਤ੍ ਨੈਸ਼੍ਕਰ੍ਮ੍ਯਂ ਪੁਰੁਸ਼ੋਸ਼੍ਨੁਤੇ ।
ਨ ਚ ਸਨ੍ਨ੍ਯਸਨਾਦੇਵ ਸਿਦ੍ਧਿਂ ਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ॥4॥
ਨ ਹਿ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ਕ੍ਸ਼ਣਮਪਿ ਜਾਤੁ ਤਿਸ਼੍ਠਤ੍ਯਕਰ੍ਮਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ ।
ਕਾਰ੍ਯਤੇ ਹ੍ਯਵਸ਼ਃ ਕਰ੍ਮ ਸਰ੍ਵਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਜੈਰ੍ਗੁਣੈਃ ॥5॥
ਕਰ੍ਮੇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਸਂਯਮ੍ਯ ਯ ਆਸ੍ਤੇ ਮਨਸਾ ਸ੍ਮਰਨ੍ ।
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਰ੍ਥਾਨ੍ਵਿਮੂਢਾਤ੍ਮਾ ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਃ ਸ ਉਚ੍ਯਤੇ ॥6॥
ਯਸ੍ਤ੍ਵਿਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਮਨਸਾ ਨਿਯਮ੍ਯਾਰਭਤੇਰ੍ਜੁਨ ।
ਕਰ੍ਮੇਂਦ੍ਰਿਯੈਃ ਕਰ੍ਮਯੋਗਮ੍ ਅਸਕ੍ਤਃ ਸ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਯਤੇ ॥7॥
ਨਿਯਤਂ ਕੁਰੁ ਕਰ੍ਮ ਤ੍ਵਂ ਕਰ੍ਮ ਜ੍ਯਾਯੋ ਹ੍ਯਕਰ੍ਮਣਃ ।
ਸ਼ਰੀਰਯਾਤ੍ਰਾਪਿ ਚ ਤੇ ਨ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ੍ਯੇਦਕਰ੍ਮਣਃ ॥8॥
ਯਜ੍ਞਾਰ੍ਥਾਤ੍ਕਰ੍ਮਣੋਨ੍ਯਤ੍ਰ ਲੋਕੋਯਂ ਕਰ੍ਮਬਂਧਨਃ ।
ਤਦਰ੍ਥਂ ਕਰ੍ਮ ਕੌਂਤੇਯ ਮੁਕ੍ਤਸਂਗਃ ਸਮਾਚਰ ॥9॥
ਸਹਯਜ੍ਞਾਃ ਪ੍ਰਜਾਃ ਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਪੁਰੋਵਾਚ ਪ੍ਰਜਾਪਤਿਃ ।
ਅਨੇਨ ਪ੍ਰਸਵਿਸ਼੍ਯਧ੍ਵਂ ਏਸ਼ ਵੋਸ੍ਤ੍ਵਿਸ਼੍ਟਕਾਮਧੁਕ੍ ॥10॥
ਦੇਵਾਨ੍ਭਾਵਯਤਾਨੇਨ ਤੇ ਦੇਵਾ ਭਾਵਯਂਤੁ ਵਃ ।
ਪਰਸ੍ਪਰਂ ਭਾਵਯਂਤਃ ਸ਼੍ਰੇਯਃ ਪਰਮਵਾਪ੍ਸ੍ਯਥ ॥11॥
ਇਸ਼੍ਟਾਨ੍ਭੋਗਾਨ੍ਹਿ ਵੋ ਦੇਵਾਃ ਦਾਸ੍ਯਂਤੇ ਯਜ੍ਞਭਾਵਿਤਾਃ ।
ਤੈਰ੍ਦਤ੍ਤਾਨਪ੍ਰਦਾਯੈਭ੍ਯਃ ਯੋ ਭੁਂਕ੍ਤੇ ਸ੍ਤੇਨ ਏਵ ਸਃ ॥12॥
ਯਜ੍ਞਸ਼ਿਸ਼੍ਟਾਸ਼ਿਨਃ ਸਂਤਃ ਮੁਚ੍ਯਂਤੇ ਸਰ੍ਵਕਿਲ੍ਬਿਸ਼ੈਃ ।
ਭੁਂਜਤੇ ਤੇ ਤ੍ਵਘਂ ਪਾਪਾਃ ਯੇ ਪਚਂਤ੍ਯਾਤ੍ਮਕਾਰਣਾਤ੍ ॥13॥
ਅਨ੍ਨਾਦ੍ਭਵਂਤਿ ਭੂਤਾਨਿ ਪਰ੍ਜਨ੍ਯਾਦਨ੍ਨਸਂਭਵਃ ।
ਯਜ੍ਞਾਦ੍ਭਵਤਿ ਪਰ੍ਜਨ੍ਯਃ ਯਜ੍ਞਃ ਕਰ੍ਮਸਮੁਦ੍ਭਵਃ ॥14॥
ਕਰ੍ਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮੋਦ੍ਭਵਂ ਵਿਦ੍ਧਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਕ੍ਸ਼ਰਸਮੁਦ੍ਭਵਮ੍ ।
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਸਰ੍ਵਗਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਤ੍ਯਂ ਯਜ੍ਞੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਮ੍ ॥15॥
ਏਵਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਿਤਂ ਚਕ੍ਰਂ ਨਾਨੁਵਰ੍ਤਯਤੀਹ ਯਃ ।
ਅਘਾਯੁਰਿਂਦ੍ਰਿਯਾਰਾਮਃ ਮੋਘਂ ਪਾਰ੍ਥ ਸ ਜੀਵਤਿ ॥16॥
ਯਸ੍ਤ੍ਵਾਤ੍ਮਰਤਿਰੇਵ ਸ੍ਯਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਤ੍ਰੁਰੁਇਪ੍ਤਸ਼੍ਚ ਮਾਨਵਃ ।
ਆਤ੍ਮਨ੍ਯੇਵ ਚ ਸਂਤੁਸ਼੍ਟਃ ਤਸ੍ਯ ਕਾਰ੍ਯਂ ਨ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ॥17॥
ਨੈਵ ਤਸ੍ਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇਨਾਰ੍ਥਃ ਨਾਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇਨੇਹ ਕਸ਼੍ਚਨ ।
ਨ ਚਾਸ੍ਯ ਸਰ੍ਵਭੂਤੇਸ਼ੁ ਕਸ਼੍ਚਿਦਰ੍ਥਵ੍ਯਪਾਸ਼੍ਰਯਃ ॥18॥
ਤਸ੍ਮਾਦਸਕ੍ਤਃ ਸਤਤਂ ਕਾਰ੍ਯਂ ਕਰ੍ਮ ਸਮਾਚਰ ।
ਅਸਕ੍ਤੋ ਹ੍ਯਾਚਰਨ੍ਕਰ੍ਮ ਪਰਮਾਪ੍ਨੋਤਿ ਪੂਰੁਸ਼ਃ ॥19॥
ਕਰ੍ਮਣੈਵ ਹਿ ਸਂਸਿਦ੍ਧਿਂ ਆਸ੍ਥਿਤਾ ਜਨਕਾਦਯਃ ।
ਲੋਕਸਂਗ੍ਰਹਮੇਵਾਪਿ ਸਂਪਸ਼੍ਯਨ੍ਕਰ੍ਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ॥20॥
ਯਦ੍ਯਦਾਚਰਤਿ ਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠਃ ਤਤ੍ਤਦੇਵੇਤਰੋ ਜਨਃ ।
ਸ ਯਤ੍ਪ੍ਰਮਾਣਂ ਕੁਰੁਤੇ ਲੋਕਸ੍ਤਦਨੁਵਰ੍ਤਤੇ ॥21॥
ਨ ਮੇ ਪਾਰ੍ਥਾਸ੍ਤਿ ਕਰ੍ਤਵ੍ਯਂ ਤ੍ਰਿਸ਼ੁ ਲੋਕੇਸ਼ੁ ਕਿਂਚਨ ।
ਨਾਨਵਾਪ੍ਤਮਵਾਪ੍ਤਵ੍ਯਂ ਵਰ੍ਤ ਏਵ ਚ ਕਰ੍ਮਣਿ ॥22॥
ਯਦਿ ਹ੍ਯਹਂ ਨ ਵਰ੍ਤੇਯ ਜਾਤੁ ਕਰ੍ਮਣ੍ਯਤਂਦ੍ਰਿਤਃ ।
ਮਮ ਵਰ੍ਤ੍ਮਾਨੁਵਰ੍ਤਂਤੇ ਮਨੁਸ਼੍ਯਾਃ ਪਾਰ੍ਥ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ॥23॥
ਉਤ੍ਸੀਦੇਯੁਰਿਮੇ ਲੋਕਾਃ ਨ ਕੁਰ੍ਯਾਂ ਕਰ੍ਮ ਚੇਦਹਮ੍ ।
ਸਂਕਰਸ੍ਯ ਚ ਕਰ੍ਤਾ ਸ੍ਯਾਮ੍ ਉਪਹਨ੍ਯਾਮਿਮਾਃ ਪ੍ਰਜਾਃ ॥24॥
ਸਕ੍ਤਾਃ ਕਰ੍ਮਣ੍ਯਵਿਦ੍ਵਾਂਸਃ ਯਥਾ ਕੁਰ੍ਵਂਤਿ ਭਾਰਤ ।
ਕੁਰ੍ਯਾਦ੍ਵਿਦ੍ਵਾਂਸ੍ਤਥਾਸਕ੍ਤਃ ਚਿਕੀਰ੍ਸ਼ੁਰ੍ਲੋਕਸਂਗ੍ਰਹਮ੍ ॥25॥
ਨ ਬੁਦ੍ਧਿਭੇਦਂ ਜਨਯੇਤ੍ ਅਜ੍ਞਾਨਾਂ ਕਰ੍ਮਸਂਗਿਨਾਮ੍ ।
ਜੋਸ਼ਯੇਤ੍ਸਰ੍ਵਕਰ੍ਮਾਣਿ ਵਿਦ੍ਵਾਨ੍ਯੁਕ੍ਤਃ ਸਮਾਚਰਨ੍ ॥26॥
ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇਃ ਕ੍ਰਿਯਮਾਣਾਨਿ ਗੁਣੈਃ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ।
ਅਹਂਕਾਰਵਿਮੂਢਾਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਤਾਹਮਿਤਿ ਮਨ੍ਯਤੇ ॥27॥
ਤਤ੍ਤ੍ਵਵਿਤ੍ਤੁ ਮਹਾਬਾਹੋ ਗੁਣਕਰ੍ਮਵਿਭਾਗਯੋਃ ।
ਗੁਣਾ ਗੁਣੇਸ਼ੁ ਵਰ੍ਤਂਤੇ ਇਤਿ ਮਤ੍ਵਾ ਨ ਸਜ੍ਜਤੇ ॥28॥
ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇਰ੍ਗੁਣਸਮ੍ਮੂਢਾਃ ਸਜ੍ਜਂਤੇ ਗੁਣਕਰ੍ਮਸੁ ।
ਤਾਨਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਵਿਦੋ ਮਂਦਾਨ੍ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਵਿਨ੍ਨ ਵਿਚਾਲਯੇਤ੍ ॥29॥
ਮਯਿ ਸਰ੍ਵਾਣਿ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਸਨ੍ਨ੍ਯਸ੍ਯਾਧ੍ਯਾਤ੍ਮਚੇਤਸਾ ।
ਨਿਰਾਸ਼ੀਰ੍ਨਿਰ੍ਮਮੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਯੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਵਿਗਤਜ੍ਵਰਃ ॥30॥
ਯੇ ਮੇ ਮਤਮਿਦਂ ਨਿਤ੍ਯਮ੍ ਅਨੁਤਿਸ਼੍ਠਂਤਿ ਮਾਨਵਾਃ ।
ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਵਂਤੋਨਸੂਯਂਤਃ ਮੁਚ੍ਯਂਤੇ ਤੇਪਿ ਕਰ੍ਮਭਿਃ ॥31॥
ਯੇ ਤ੍ਵੇਤਦਭ੍ਯਸੂਯਂਤਃ ਨਾਨੁਤਿਸ਼੍ਠਂਤਿ ਮੇ ਮਤਮ੍ ।
ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਾਨਵਿਮੂਢਾਂਸ੍ਤਾਨ੍ ਵਿਦ੍ਧਿ ਨਸ਼੍ਟਾਨਚੇਤਸਃ ॥32॥
ਸਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਂ ਚੇਸ਼੍ਟਤੇ ਸ੍ਵਸ੍ਯਾਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇਰ੍ਜ੍ਞਾਨਵਾਨਪਿ ।
ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਂ ਯਾਂਤਿ ਭੂਤਾਨਿ ਨਿਗ੍ਰਹਃ ਕਿਂ ਕਰਿਸ਼੍ਯਤਿ ॥33॥
ਇਂਦ੍ਰਿਯਸ੍ਯੇਂਦ੍ਰਿਯਸ੍ਯਾਰ੍ਥੇ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ੌ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਿਤੌ ।
ਤਯੋਰ੍ਨ ਵਸ਼ਮਾਗਚ੍ਛੇਤ੍ ਤੌ ਹ੍ਯਸ੍ਯ ਪਰਿਪਂਥਿਨੌ ॥34॥
ਸ਼੍ਰੇਯਾਨ੍ਸ੍ਵਧਰ੍ਮੋ ਵਿਗੁਣਃ ਪਰਧਰ੍ਮਾਤ੍ਸ੍ਵਨੁਸ਼੍ਠਿਤਾਤ੍ ।
ਸ੍ਵਧਰ੍ਮੇ ਨਿਧਨਂ ਸ਼੍ਰੇਯਃ ਪਰਧਰ੍ਮੋ ਭਯਾਵਹਃ ॥35॥
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਅਥ ਕੇਨ ਪ੍ਰਯੁਕ੍ਤੋਯਂ ਪਾਪਂ ਚਰਤਿ ਪੂਰੁਸ਼ਃ ।
ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਿ ਵਾਰ੍ਸ਼੍ਣੇਯ ਬਲਾਦਿਵ ਨਿਯੋਜਿਤਃ ॥36॥
ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਕਾਮ ਏਸ਼ ਕ੍ਰੋਧ ਏਸ਼ਃ ਰਜੋਗੁਣਸਮੁਦ੍ਭਵਃ ।
ਮਹਾਸ਼ਨੋ ਮਹਾਪਾਪ੍ਮਾ ਵਿਦ੍ਧ੍ਯੇਨਮਿਹ ਵੈਰਿਣਮ੍ ॥37॥
ਧੂਮੇਨਾਵ੍ਰਿਯਤੇ ਵਹ੍ਨਿਃ ਯਥਾਦਰ੍ਸ਼ੋ ਮਲੇਨ ਚ ।
ਯਥੋਲ੍ਬੇਨਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਗਰ੍ਭਃ ਤਥਾ ਤੇਨੇਦਮਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਮ੍ ॥38॥
ਆਵ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਜ੍ਞਾਨਮੇਤੇਨ ਜ੍ਞਾਨਿਨੋ ਨਿਤ੍ਯਵੈਰਿਣਾ ।
ਕਾਮਰੂਪੇਣ ਕੌਂਤੇਯ ਦੁਸ਼੍ਪੂਰੇਣਾਨਲੇਨ ਚ ॥39॥
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਮਨੋ ਬੁਦ੍ਧਿਃ ਅਸ੍ਯਾਧਿਸ਼੍ਠਾਨਮੁਚ੍ਯਤੇ ।
ਏਤੈਰ੍ਵਿਮੋਹਯਤ੍ਯੇਸ਼ਃ ਜ੍ਞਾਨਮਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯ ਦੇਹਿਨਮ੍ ॥40॥
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਤ੍ਵਮਿਂਦ੍ਰਿਯਾਣ੍ਯਾਦੌ ਨਿਯਮ੍ਯ ਭਰਤਰ੍ਸ਼ਭ ।
ਪਾਪ੍ਮਾਨਂ ਪ੍ਰਜਹਿ ਹ੍ਯੇਨਂ ਜ੍ਞਾਨਵਿਜ੍ਞਾਨਨਾਸ਼ਨਮ੍ ॥41॥
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਪਰਾਣ੍ਯਾਹੁਃ ਇਂਦ੍ਰਿਯੇਭ੍ਯਃ ਪਰਂ ਮਨਃ ।
ਮਨਸਸ੍ਤੁ ਪਰਾਬੁਦ੍ਧਿਃ ਯੋ ਬੁਦ੍ਧੇਃ ਪਰਤਸ੍ਤੁ ਸਃ ॥42॥
ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧੇਃ ਪਰਂ ਬੁਦ੍ਧ੍ਵਾ ਸਂਸ੍ਤਭ੍ਯਾਤ੍ਮਾਨਮਾਤ੍ਮਨਾ ।
ਜਹਿ ਸ਼ਤ੍ਰੁਂ ਮਹਾਬਾਹੋ ਕਾਮਰੂਪਂ ਦੁਰਾਸਦਮ੍ ॥43॥
॥ ਓਂ ਤਤ੍ਸਦਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਗਵਦ੍ਗੀਤਾਸੁ ਉਪਨਿਸ਼ਤ੍ਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਯਾਂ
ਯੋਗਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਾਰ੍ਜੁਨਸਂਵਾਦੇ ਕਰ੍ਮਯੋਗੋ ਨਾਮ ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯੋਧ੍ਯਾਯਃ ॥