ਅਥ ਦ੍ਵਿਤੀਯੋਧ੍ਯਾਯਃ ।
ਸਾਂਖ੍ਯਯੋਗਃ
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ ।
ਤਂ ਤਥਾ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਯਾਵਿਸ਼੍ਟਮਸ਼੍ਰੁਪੂਰ੍ਣਾਕੁਲੇਕ੍ਸ਼ਣਮ੍ ।
ਵਿਸ਼ੀਦਂਤਮਿਦਂ ਵਾਕ੍ਯਮੁਵਾਚ ਮਧੁਸੂਦਨਃ ॥ 1 ॥
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ ।
ਕੁਤਸ੍ਤ੍ਵਾ ਕਸ਼੍ਮਲਮਿਦਂ ਵਿਸ਼ਮੇ ਸਮੁਪਸ੍ਥਿਤਮ੍ ।
ਅਨਾਰ੍ਯਜੁਸ਼੍ਟਮਸ੍ਵਰ੍ਗ੍ਯਮਕੀਰ੍ਤਿਕਰਮਰ੍ਜੁਨ ॥ 2 ॥
ਕ੍ਲੈਬ੍ਯਂ ਮਾ ਸ੍ਮ ਗਮਃ ਪਾਰ੍ਥ ਨੈਤਤ੍ਤ੍ਵਯ੍ਯੁਪਪਦ੍ਯਤੇ ।
ਕ੍ਸ਼ੁਦ੍ਰਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਦੌਰ੍ਬਲ੍ਯਂ ਤ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵੋਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠ ਪਰਂਤਪ ॥ 3 ॥
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ ।
ਕਥਂ ਭੀਸ਼੍ਮਮਹਂ ਸਾਂਖ੍ਯੇ ਦ੍ਰੋਣਂ ਚ ਮਧੁਸੂਦਨ ।
ਇਸ਼ੁਭਿਃ ਪ੍ਰਤਿਯੋਤ੍ਸ੍ਯਾਮਿ ਪੂਜਾਰ੍ਹਾਵਰਿਸੂਦਨ ॥ 4 ॥
ਗੁਰੂਨਹਤ੍ਵਾ ਹਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾਨ੍ਸ਼੍ਰੇਯੋ ਭੋਕ੍ਤੁਂ ਭੈਕ੍ਸ਼੍ਯਮਪੀਹ ਲੋਕੇ ।
ਹਤ੍ਵਾਰ੍ਥਕਾਮਾਂਸ੍ਤੁ ਗੁਰੁਨਿਹੈਵ ਭੁਂਜੀਯ ਭੋਗਾਨਰੁਧਿਰਪ੍ਰਦਿਗ੍ਧਾਨ੍ ॥ 5 ॥
ਨ ਚੈਤਦ੍ਵਿਦ੍ਮਃ ਕਤਰਨ੍ਨੋ ਗਰੀਯੋ ਯਦ੍ਵਾ ਜਯੇਮ ਯਦਿ ਵਾ ਨੋ ਜਯੇਯੁਃ।
ਯਾਨੇਵ ਹਤ੍ਵਾ ਨ ਜਿਜੀਵਿਸ਼ਾਮਸ੍ਤੇਵਸ੍ਥਿਤਾਃ ਪ੍ਰਮੁਖੇ ਧਾਰ੍ਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਾਃ ॥ 6 ॥
ਕਾਰ੍ਪਣ੍ਯਦੋਸ਼ੋਪਹਤਸ੍ਵਭਾਵਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤ੍ਵਾਂ ਧਰ੍ਮਸਂਮੂਢਚੇਤਾਃ।
ਯਚ੍ਛ੍ਰੇਯਃ ਸ੍ਯਾਨ੍ਨਿਸ਼੍ਚਿਤਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਤਨ੍ਮੇ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯਸ੍ਤੇਹਂ ਸ਼ਾਧਿ ਮਾਂ ਤ੍ਵਾਂ ਪ੍ਰਪਨ੍ਨਮ੍ ॥ 7 ॥
ਨ ਹਿ ਪ੍ਰਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਮਮਾਪਨੁਦ੍ਯਾਦ੍ਯਚ੍ਛੋਕਮੁਚ੍ਛੋਸ਼ਣਮਿਂਦ੍ਰਿਯਾਣਾਮ੍।
ਅਵਾਪ੍ਯ ਭੂਮਾਵਸਪਤ੍ਨਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਂ ਰਾਜ੍ਯਂ ਸੁਰਾਣਾਮਪਿ ਚਾਧਿਪਤ੍ਯਮ੍ ॥ 8 ॥
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ ।
ਏਵਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ਂ ਗੁਡਾਕੇਸ਼ਃ ਪਰਂਤਪ ।
ਨ ਯੋਤ੍ਸ੍ਯ ਇਤਿ ਗੋਵਿਂਦਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ਤੂਸ਼੍ਣੀਂ ਬਭੂਵ ਹ ॥ 9 ॥
ਤਮੁਵਾਚ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ਃ ਪ੍ਰਹਸਨ੍ਨਿਵ ਭਾਰਤ ।
ਸੇਨਯੋਰੁਭਯੋਰ੍ਮਧ੍ਯੇ ਵਿਸ਼ੀਦਂਤਮਿਦਂ ਵਚਃ ॥ 10 ॥
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ ।
ਅਸ਼ੋਚ੍ਯਾਨਨ੍ਵਸ਼ੋਚਸ੍ਤ੍ਵਂ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਵਾਦਾਂਸ਼੍ਚ ਭਾਸ਼ਸੇ ।
ਗਤਾਸੂਨਗਤਾਸੂਂਸ਼੍ਚ ਨਾਨੁਸ਼ੋਚਂਤਿ ਪਂਡਿਤਾਃ ॥ 11 ॥
ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ ਜਾਤੁ ਨਾਸਂ ਨ ਤ੍ਵਂ ਨੇਮੇ ਜਨਾਧਿਪਾਃ ।
ਨ ਚੈਵ ਨ ਭਵਿਸ਼੍ਯਾਮਃ ਸਰ੍ਵੇ ਵਯਮਤਃ ਪਰਮ੍ ॥ 12 ॥
ਦੇਹਿਨੋਸ੍ਮਿਨ੍ਯਥਾ ਦੇਹੇ ਕੌਮਾਰਂ ਯੌਵਨਂ ਜਰਾ ।
ਤਥਾ ਦੇਹਾਂਤਰਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਰ੍ਧੀਰਸ੍ਤਤ੍ਰ ਨ ਮੁਹ੍ਯਤਿ ॥ 13 ॥
ਮਾਤ੍ਰਾਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਾਸ੍ਤੁ ਕੌਂਤੇਯ ਸ਼ੀਤੋਸ਼੍ਣਸੁਖਦੁਃਖਦਾਃ ।
ਆਗਮਾਪਾਯਿਨੋਨਿਤ੍ਯਾਸ੍ਤਾਂਸ੍ਤਿਤਿਕ੍ਸ਼ਸ੍ਵ ਭਾਰਤ ॥ 14 ॥
ਯਂ ਹਿ ਨ ਵ੍ਯਥਯਂਤ੍ਯੇਤੇ ਪੁਰੁਸ਼ਂ ਪੁਰੁਸ਼ਰ੍ਸ਼ਭ ।
ਸਮਦੁਃਖਸੁਖਂ ਧੀਰਂ ਸੋਮ੍ਰੁਰੁਇਤਤ੍ਵਾਯ ਕਲ੍ਪਤੇ ॥ 15 ॥
ਨਾਸਤੋ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ਭਾਵੋ ਨਾਭਾਵੋ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ਸਤਃ ।
ਉਭਯੋਰਪਿ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟੋਂਤਸ੍ਤ੍ਵਨਯੋਸ੍ਤਤ੍ਤ੍ਵਦਰ੍ਸ਼ਿਭਿਃ ॥ 16 ॥
ਅਵਿਨਾਸ਼ਿ ਤੁ ਤਦ੍ਵਿਦ੍ਧਿ ਯੇਨ ਸਰ੍ਵਮਿਦਂ ਤਤਮ੍ ।
ਵਿਨਾਸ਼ਮਵ੍ਯਯਸ੍ਯਾਸ੍ਯ ਨ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ਕਰ੍ਤੁਮਰ੍ਹਤਿ ॥ 17 ॥
ਅਂਤਵਂਤ ਇਮੇ ਦੇਹਾ ਨਿਤ੍ਯਸ੍ਯੋਕ੍ਤਾਃ ਸ਼ਰੀਰਿਣਃ ।
ਅਨਾਸ਼ਿਨੋਪ੍ਰਮੇਯਸ੍ਯ ਤਸ੍ਮਾਦ੍ਯੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਭਾਰਤ ॥ 18 ॥
ਯ ਏਨਂ ਵੇਤ੍ਤਿ ਹਂਤਾਰਂ ਯਸ਼੍ਚੈਨਂ ਮਨ੍ਯਤੇ ਹਤਮ੍ ।
ਉਭੌ ਤੌ ਨ ਵਿਜਾਨੀਤੋ ਨਾਯਂ ਹਂਤਿ ਨ ਹਨ੍ਯਤੇ ॥ 19 ॥
ਨ ਜਾਯਤੇ ਮ੍ਰਿਯਤੇ ਵਾ ਕਦਾਚਿਨ੍ਨਾਯਂ ਭੂਤ੍ਵਾ ਭਵਿਤਾ ਵਾ ਨ ਭੂਯਃ।
ਅਜੋ ਨਿਤ੍ਯਃ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤੋਯਂ ਪੁਰਾਣੋ ਨ ਹਨ੍ਯਤੇ ਹਨ੍ਯਮਾਨੇ ਸ਼ਰੀਰੇ ॥ 20 ॥
ਵੇਦਾਵਿਨਾਸ਼ਿਨਂ ਨਿਤ੍ਯਂ ਯ ਏਨਮਜਮਵ੍ਯਯਮ੍ ।
ਅਥਂ ਸ ਪੁਰੁਸ਼ਃ ਪਾਰ੍ਥ ਕਂ ਘਾਤਯਤਿ ਹਂਤਿ ਕਮ੍ ॥ 21॥
ਵਾਸਾਂਸਿ ਜੀਰ੍ਣਾਨਿ ਯਥਾ ਵਿਹਾਯ ਨਵਾਨਿ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਣਾਤਿ ਨਰੋਪਰਾਣਿ।
ਤਥਾ ਸ਼ਰੀਰਾਣਿ ਵਿਹਾਯ ਜੀਰ੍ਣਾਨ੍ਯਨ੍ਯਾਨਿ ਸਂਯਾਤਿ ਨਵਾਨਿ ਦੇਹੀ ॥ 22 ॥
ਨੈਨਂ ਛਿਂਦਂਤਿ ਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਾਣਿ ਨੈਨਂ ਦਹਤਿ ਪਾਵਕਃ ।
ਨ ਚੈਨਂ ਕ੍ਲੇਦਯਂਤ੍ਯਾਪੋ ਨ ਸ਼ੋਸ਼ਯਤਿ ਮਾਰੁਤਃ ॥ 23 ॥
ਅਚ੍ਛੇਦ੍ਯੋਯਮਦਾਹ੍ਯੋਯਮਕ੍ਲੇਦ੍ਯੋਸ਼ੋਸ਼੍ਯ ਏਵ ਚ ।
ਨਿਤ੍ਯਃ ਸਰ੍ਵਗਤਃ ਸ੍ਥਾਣੁਰਚਲੋਯਂ ਸਨਾਤਨਃ ॥ 24 ॥
ਅਵ੍ਯਕ੍ਤੋਯਮਚਿਂਤ੍ਯੋਯਮਵਿਕਾਰ੍ਯੋਯਮੁਚ੍ਯਤੇ ।
ਤਸ੍ਮਾਦੇਵਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵੈਨਂ ਨਾਨੁਸ਼ੋਚਿਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ॥ 25 ॥
ਅਥ ਚੈਨਂ ਨਿਤ੍ਯਜਾਤਂ ਨਿਤ੍ਯਂ ਵਾ ਮਨ੍ਯਸੇ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਮ੍ ।
ਤਥਾਪਿ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਬਾਹੋ ਨੈਵਂ ਸ਼ੋਚਿਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ॥ 26 ॥
ਜਾਤਸ੍ਯ ਹਿ ਧ੍ਰੁਵੋ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਰ੍ਧ੍ਰੁਵਂ ਜਨ੍ਮ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਸ੍ਯ ਚ ।
ਤਸ੍ਮਾਦਪਰਿਹਾਰ੍ਯੇਰ੍ਥੇ ਨ ਤ੍ਵਂ ਸ਼ੋਚਿਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ॥ 27 ॥
ਅਵ੍ਯਕ੍ਤਾਦੀਨਿ ਭੂਤਾਨਿ ਵ੍ਯਕ੍ਤਮਧ੍ਯਾਨਿ ਭਾਰਤ ।
ਅਵ੍ਯਕ੍ਤਨਿਧਨਾਨ੍ਯੇਵ ਤਤ੍ਰ ਕਾ ਪਰਿਦੇਵਨਾ ॥ 28 ॥
ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯਵਤ੍ਪਸ਼੍ਯਤਿ ਕਸ਼੍ਚਿਦੇਨਮਾਸ਼੍ਚਰ੍ਯਵਦ੍ਵਦਤਿ ਤਥੈਵ ਚਾਨ੍ਯਃ।
ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯਵਚ੍ਚੈਨਮਨ੍ਯਃ ਸ਼੍ਰੁਰੁਇਣੋਤਿ ਸ਼੍ਰੁਤ੍ਵਾਪ੍ਯੇਨਂ ਵੇਦ ਨ ਚੈਵ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ॥ 29 ॥
ਦੇਹੀ ਨਿਤ੍ਯਮਵਧ੍ਯੋਯਂ ਦੇਹੇ ਸਰ੍ਵਸ੍ਯ ਭਾਰਤ ।
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਸਰ੍ਵਾਣਿ ਭੂਤਾਨਿ ਨ ਤ੍ਵਂ ਸ਼ੋਚਿਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ॥ 30 ॥
ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਮਪਿ ਚਾਵੇਕ੍ਸ਼੍ਯ ਨ ਵਿਕਂਪਿਤੁਮਰ੍ਹਸਿ ।
ਧਰ੍ਮ੍ਯਾਦ੍ਧਿ ਯੁਦ੍ਧਾਚ੍ਛ੍ਰੇਯੋਨ੍ਯਤ੍ਕ੍ਸ਼ਤ੍ਰਿਯਸ੍ਯ ਨ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ॥ 31 ॥
ਯਦ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛਯਾ ਚੋਪਪਨ੍ਨਂ ਸ੍ਵਰ੍ਗਦ੍ਵਾਰਮਪਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਮ੍ ।
ਸੁਖਿਨਃ ਕ੍ਸ਼ਤ੍ਰਿਯਾਃ ਪਾਰ੍ਥ ਲਭਂਤੇ ਯੁਦ੍ਧਮੀਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਮ੍ ॥ 32 ॥
ਅਥ ਚੇਤ੍ਤ੍ਵਮਿਮਂ ਧਰ੍ਮ੍ਯਂ ਸਂਗ੍ਰਾਮਂ ਨ ਕਰਿਸ਼੍ਯਸਿ ।
ਤਤਃ ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਂ ਕੀਰ੍ਤਿਂ ਚ ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਮਵਾਪ੍ਸ੍ਯਸਿ ॥ 33 ॥
ਅਕੀਰ੍ਤਿਂ ਚਾਪਿ ਭੂਤਾਨਿ ਕਥਯਿਸ਼੍ਯਂਤਿ ਤੇਵ੍ਯਯਾਮ੍ ।
ਸਂਭਾਵਿਤਸ੍ਯ ਚਾਕੀਰ੍ਤਿਰ੍ਮਰਣਾਦਤਿਰਿਚ੍ਯਤੇ ॥ 34 ॥
ਭਯਾਦ੍ਰਣਾਦੁਪਰਤਂ ਮਂਸ੍ਯਂਤੇ ਤ੍ਵਾਂ ਮਹਾਰਥਾਃ ।
ਯੇਸ਼ਾਂ ਚ ਤ੍ਵਂ ਬਹੁਮਤੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਯਾਸ੍ਯਸਿ ਲਾਘਵਮ੍ ॥ 35 ॥
ਅਵਾਚ੍ਯਵਾਦਾਂਸ਼੍ਚ ਬਹੂਨ੍ਵਦਿਸ਼੍ਯਂਤਿ ਤਵਾਹਿਤਾਃ ।
ਨਿਂਦਂਤਸ੍ਤਵ ਸਾਮਰ੍ਥ੍ਯਂ ਤਤੋ ਦੁਃਖਤਰਂ ਨੁ ਕਿਮ੍ ॥ 36 ॥
ਹਤੋ ਵਾ ਪ੍ਰਾਪ੍ਸ੍ਯਸਿ ਸ੍ਵਰ੍ਗਂ ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਭੋਕ੍ਸ਼੍ਯਸੇ ਮਹੀਮ੍ ।
ਤਸ੍ਮਾਦੁਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠ ਕੌਂਤੇਯ ਯੁਦ੍ਧਾਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਨਿਸ਼੍ਚਯਃ ॥ 37 ॥
ਸੁਖਦੁਃਖੇ ਸਮੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਾਲਾਭੌ ਜਯਾਜਯੌ ।
ਤਤੋ ਯੁਦ੍ਧਾਯ ਯੁਜ੍ਯਸ੍ਵ ਨੈਵਂ ਪਾਪਮਵਾਪ੍ਸ੍ਯਸਿ ॥ 38 ॥
ਏਸ਼ਾ ਤੇਭਿਹਿਤਾ ਸਾਂਖ੍ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਿਰ੍ਯੋਗੇ ਤ੍ਵਿਮਾਂ ਸ਼੍ਰੁਰੁਇਣੁ ।
ਬੁਦ੍ਧ੍ਯਾ ਯੁਕ੍ਤੋ ਯਯਾ ਪਾਰ੍ਥ ਕਰ੍ਮਬਂਧਂ ਪ੍ਰਹਾਸ੍ਯਸਿ ॥ 39 ॥
ਨੇਹਾਭਿਕ੍ਰਮਨਾਸ਼ੋਸ੍ਤਿ ਪ੍ਰਤ੍ਯਵਾਯੋ ਨ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ।
ਸ੍ਵਲ੍ਪਮਪ੍ਯਸ੍ਯ ਧਰ੍ਮਸ੍ਯ ਤ੍ਰਾਯਤੇ ਮਹਤੋ ਭਯਾਤ੍ ॥ 40 ॥
ਵ੍ਯਵਸਾਯਾਤ੍ਮਿਕਾ ਬੁਦ੍ਧਿਰੇਕੇਹ ਕੁਰੁਨਂਦਨ ।
ਬਹੁਸ਼ਾਖਾ ਹ੍ਯਨਂਤਾਸ਼੍ਚ ਬੁਦ੍ਧਯੋਵ੍ਯਵਸਾਯਿਨਾਮ੍ ॥ 41 ॥
ਯਾਮਿਮਾਂ ਪੁਸ਼੍ਪਿਤਾਂ ਵਾਚਂ ਪ੍ਰਵਦਂਤ੍ਯਵਿਪਸ਼੍ਚਿਤਃ ।
ਵੇਦਵਾਦਰਤਾਃ ਪਾਰ੍ਥ ਨਾਨ੍ਯਦਸ੍ਤੀਤਿ ਵਾਦਿਨਃ ॥ 42 ॥
ਕਾਮਾਤ੍ਮਾਨਃ ਸ੍ਵਰ੍ਗਪਰਾ ਜਨ੍ਮਕਰ੍ਮਫਲਪ੍ਰਦਾਮ੍ ।
ਕ੍ਰਿਯਾਵਿਸ਼ੇਸ਼ਬਹੁਲਾਂ ਭੋਗੈਸ਼੍ਵਰ੍ਯਗਤਿਂ ਪ੍ਰਤਿ ॥ 43 ॥
ਭੋਗੈਸ਼੍ਵਰ੍ਯਪ੍ਰਸਕ੍ਤਾਨਾਂ ਤਯਾਪਹ੍ਰੁਰੁਇਤਚੇਤਸਾਮ੍ ।
ਵ੍ਯਵਸਾਯਾਤ੍ਮਿਕਾ ਬੁਦ੍ਧਿਃ ਸਮਾਧੌ ਨ ਵਿਧੀਯਤੇ ॥ 44 ॥
ਤ੍ਰੈਗੁਣ੍ਯਵਿਸ਼ਯਾ ਵੇਦਾ ਨਿਸ੍ਤ੍ਰੈਗੁਣ੍ਯੋ ਭਵਾਰ੍ਜੁਨ ।
ਨਿਰ੍ਦ੍ਵਂਦ੍ਵੋ ਨਿਤ੍ਯਸਤ੍ਤ੍ਵਸ੍ਥੋ ਨਿਰ੍ਯੋਗਕ੍ਸ਼ੇਮ ਆਤ੍ਮਵਾਨ੍ ॥ 45 ॥
ਯਾਵਾਨਰ੍ਥ ਉਦਪਾਨੇ ਸਰ੍ਵਤਃ ਸਂਪ੍ਲੁਤੋਦਕੇ ।
ਤਾਵਾਨ੍ਸਰ੍ਵੇਸ਼ੁ ਵੇਦੇਸ਼ੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਯ ਵਿਜਾਨਤਃ ॥ 46 ॥
ਕਰ੍ਮਣ੍ਯੇਵਾਧਿਕਾਰਸ੍ਤੇ ਮਾ ਫਲੇਸ਼ੁ ਕਦਾਚਨ ।
ਮਾ ਕਰ੍ਮਫਲਹੇਤੁਰ੍ਭੂਰ੍ਮਾ ਤੇ ਸਂਗੋਸ੍ਤ੍ਵਕਰ੍ਮਣਿ ॥ 47 ॥
ਯੋਗਸ੍ਥਃ ਕੁਰੁ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਸਂਗਂ ਤ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਾ ਧਨਂਜਯ ।
ਸਿਦ੍ਧ੍ਯਸਿਦ੍ਧ੍ਯੋਃ ਸਮੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਸਮਤ੍ਵਂ ਯੋਗ ਉਚ੍ਯਤੇ ॥ 48 ॥
ਦੂਰੇਣ ਹ੍ਯਵਰਂ ਕਰ੍ਮ ਬੁਦ੍ਧਿਯੋਗਾਦ੍ਧਨਂਜਯ ।
ਬੁਦ੍ਧੌ ਸ਼ਰਣਮਨ੍ਵਿਚ੍ਛ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਣਾਃ ਫਲਹੇਤਵਃ ॥ 49 ॥
ਬੁਦ੍ਧਿਯੁਕ੍ਤੋ ਜਹਾਤੀਹ ਉਭੇ ਸੁਕ੍ਰੁਰੁਇਤਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤੇ ।
ਤਸ੍ਮਾਦ੍ਯੋਗਾਯ ਯੁਜ੍ਯਸ੍ਵ ਯੋਗਃ ਕਰ੍ਮਸੁ ਕੌਸ਼ਲਮ੍ ॥ 50 ॥
ਕਰ੍ਮਜਂ ਬੁਦ੍ਧਿਯੁਕ੍ਤਾ ਹਿ ਫਲਂ ਤ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਾ ਮਨੀਸ਼ਿਣਃ ।
ਜਨ੍ਮਬਂਧਵਿਨਿਰ੍ਮੁਕ੍ਤਾਃ ਪਦਂ ਗਚ੍ਛਂਤ੍ਯਨਾਮਯਮ੍ ॥ 51 ॥
ਯਦਾ ਤੇ ਮੋਹਕਲਿਲਂ ਬੁਦ੍ਧਿਰ੍ਵ੍ਯਤਿਤਰਿਸ਼੍ਯਤਿ ।
ਤਦਾ ਗਂਤਾਸਿ ਨਿਰ੍ਵੇਦਂ ਸ਼੍ਰੋਤਵ੍ਯਸ੍ਯ ਸ਼੍ਰੁਤਸ੍ਯ ਚ ॥ 52 ॥
ਸ਼੍ਰੁਤਿਵਿਪ੍ਰਤਿਪਨ੍ਨਾ ਤੇ ਯਦਾ ਸ੍ਥਾਸ੍ਯਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚਲਾ ।
ਸਮਾਧਾਵਚਲਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸ੍ਤਦਾ ਯੋਗਮਵਾਪ੍ਸ੍ਯਸਿ ॥ 53 ॥
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ ।
ਸ੍ਥਿਤਪ੍ਰਜ੍ਞਸ੍ਯ ਕਾ ਭਾਸ਼ਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਥਸ੍ਯ ਕੇਸ਼ਵ ।
ਸ੍ਥਿਤਧੀਃ ਕਿਂ ਪ੍ਰਭਾਸ਼ੇਤ ਕਿਮਾਸੀਤ ਵ੍ਰਜੇਤ ਕਿਮ੍ ॥ 54 ॥
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ ।
ਪ੍ਰਜਹਾਤਿ ਯਦਾ ਕਾਮਾਨ੍ਸਰ੍ਵਾਨ੍ਪਾਰ੍ਥ ਮਨੋਗਤਾਨ੍ ।
ਆਤ੍ਮਨ੍ਯੇਵਾਤ੍ਮਨਾ ਤੁਸ਼੍ਟਃ ਸ੍ਥਿਤਪ੍ਰਜ੍ਞਸ੍ਤਦੋਚ੍ਯਤੇ ॥ 55 ॥
ਦੁਃਖੇਸ਼੍ਵਨੁਦ੍ਵਿਗ੍ਨਮਨਾਃ ਸੁਖੇਸ਼ੁ ਵਿਗਤਸ੍ਪ੍ਰੁਰੁਇਹਃ ।
ਵੀਤਰਾਗਭਯਕ੍ਰੋਧਃ ਸ੍ਥਿਤਧੀਰ੍ਮੁਨਿਰੁਚ੍ਯਤੇ ॥ 56 ॥
ਯਃ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰਾਨਭਿਸ੍ਨੇਹਸ੍ਤਤ੍ਤਤ੍ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਮ੍ ।
ਨਾਭਿਨਂਦਤਿ ਨ ਦ੍ਵੇਸ਼੍ਟਿ ਤਸ੍ਯ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਾ ॥ 57 ॥
ਯਦਾ ਸਂਹਰਤੇ ਚਾਯਂ ਕੂਰ੍ਮੋਂਗਾਨੀਵ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ।
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣੀਂਦ੍ਰਿਯਾਰ੍ਥੇਭ੍ਯਸ੍ਤਸ੍ਯ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਾ ॥ 58 ॥
ਵਿਸ਼ਯਾ ਵਿਨਿਵਰ੍ਤਂਤੇ ਨਿਰਾਹਾਰਸ੍ਯ ਦੇਹਿਨਃ ।
ਰਸਵਰ੍ਜਂ ਰਸੋਪ੍ਯਸ੍ਯ ਪਰਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਨਿਵਰ੍ਤਤੇ ॥ 59 ॥
ਯਤਤੋ ਹ੍ਯਪਿ ਕੌਂਤੇਯ ਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯ ਵਿਪਸ਼੍ਚਿਤਃ ।
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਪ੍ਰਮਾਥੀਨਿ ਹਰਂਤਿ ਪ੍ਰਸਭਂ ਮਨਃ ॥ 60 ॥
ਤਾਨਿ ਸਰ੍ਵਾਣਿ ਸਂਯਮ੍ਯ ਯੁਕ੍ਤ ਆਸੀਤ ਮਤ੍ਪਰਃ ।
ਵਸ਼ੇ ਹਿ ਯਸ੍ਯੇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਤਸ੍ਯ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਾ ॥ 61 ॥
ਧ੍ਯਾਯਤੋ ਵਿਸ਼ਯਾਨ੍ਪੁਂਸਃ ਸਂਗਸ੍ਤੇਸ਼ੂਪਜਾਯਤੇ ।
ਸਂਗਾਤ੍ਸਂਜਾਯਤੇ ਕਾਮਃ ਕਾਮਾਤ੍ਕ੍ਰੋਧੋਭਿਜਾਯਤੇ ॥ 62 ॥
ਕ੍ਰੋਧਾਦ੍ਭਵਤਿ ਸਂਮੋਹਃ ਸਂਮੋਹਾਤ੍ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਿਵਿਭ੍ਰਮਃ ।
ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਿਭ੍ਰਂਸ਼ਾਦ੍ਬੁਦ੍ਧਿਨਾਸ਼ੋ ਬੁਦ੍ਧਿਨਾਸ਼ਾਤ੍ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਤਿ ॥ 63 ॥
ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਵਿਮੁਕ੍ਤੈਸ੍ਤੁ ਵਿਸ਼ਯਾਨਿਂਦ੍ਰਿਯੈਸ਼੍ਚਰਨ੍ ।
ਆਤ੍ਮਵਸ਼੍ਯੈਰ੍ਵਿਧੇਯਾਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ॥ 64 ॥
ਪ੍ਰਸਾਦੇ ਸਰ੍ਵਦੁਃਖਾਨਾਂ ਹਾਨਿਰਸ੍ਯੋਪਜਾਯਤੇ ।
ਪ੍ਰਸਨ੍ਨਚੇਤਸੋ ਹ੍ਯਾਸ਼ੁ ਬੁਦ੍ਧਿਃ ਪਰ੍ਯਵਤਿਸ਼੍ਠਤੇ ॥ 65 ॥
ਨਾਸ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿਰਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਨ ਚਾਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਭਾਵਨਾ ।
ਨ ਚਾਭਾਵਯਤਃ ਸ਼ਾਂਤਿਰਸ਼ਾਂਤਸ੍ਯ ਕੁਤਃ ਸੁਖਮ੍ ॥ 66 ॥
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਾਂ ਹਿ ਚਰਤਾਂ ਯਨ੍ਮਨੋਨੁਵਿਧੀਯਤੇ ।
ਤਦਸ੍ਯ ਹਰਤਿ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾਂ ਵਾਯੁਰ੍ਨਾਵਮਿਵਾਂਭਸਿ ॥ 67 ॥
ਤਸ੍ਮਾਦ੍ਯਸ੍ਯ ਮਹਾਬਾਹੋ ਨਿਗ੍ਰੁਰੁਇਹੀਤਾਨਿ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ।
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣੀਂਦ੍ਰਿਯਾਰ੍ਥੇਭ੍ਯਸ੍ਤਸ੍ਯ ਪ੍ਰਜ੍ਞਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਾ ॥ 68 ॥
ਯਾ ਨਿਸ਼ਾ ਸਰ੍ਵਭੂਤਾਨਾਂ ਤਸ੍ਯਾਂ ਜਾਗਰ੍ਤਿ ਸਂਯਮੀ ।
ਯਸ੍ਯਾਂ ਜਾਗ੍ਰਤਿ ਭੂਤਾਨਿ ਸਾ ਨਿਸ਼ਾ ਪਸ਼੍ਯਤੋ ਮੁਨੇਃ ॥ 69 ॥
ਆਪੂਰ੍ਯਮਾਣਮਚਲਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਂ ਸਮੁਦ੍ਰਮਾਪਃ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਂਤਿ ਯਦ੍ਵਤ੍।
ਤਦ੍ਵਤ੍ਕਾਮਾ ਯਂ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਂਤਿ ਸਰ੍ਵੇ ਸ ਸ਼ਾਂਤਿਮਾਪ੍ਨੋਤਿ ਨ ਕਾਮਕਾਮੀ ॥ 70 ॥
ਵਿਹਾਯ ਕਾਮਾਨ੍ਯਃ ਸਰ੍ਵਾਨ੍ਪੁਮਾਂਸ਼੍ਚਰਤਿ ਨਿਃਸ੍ਪ੍ਰੁਰੁਇਹਃ ।
ਨਿਰ੍ਮਮੋ ਨਿਰਹਂਕਾਰਃ ਸ ਸ਼ਾਂਤਿਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ॥ 71 ॥
ਏਸ਼ਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮੀ ਸ੍ਥਿਤਿਃ ਪਾਰ੍ਥ ਨੈਨਾਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਵਿਮੁਹ੍ਯਤਿ ।
ਸ੍ਥਿਤ੍ਵਾਸ੍ਯਾਮਂਤਕਾਲੇਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਰ੍ਵਾਣਮ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛਤਿ ॥ 72 ॥
ਓਂ ਤਤ੍ਸਦਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਗਵਦ੍ਗੀਤਾਸੂਪਨਿਸ਼ਤ੍ਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਯਾਂ ਯੋਗਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਾਰ੍ਜੁਨਸਂਵਾਦੇ
ਸਾਂਖ੍ਯਯੋਗੋ ਨਾਮ ਦ੍ਵਿਤੀਯੋਧ੍ਯਾਯਃ ॥2 ॥