ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਮਾਨਸ – ਲਂਕਾਕਾਂਡ

ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ
ਸ਼੍ਰੀ ਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ
ਸ਼ਸ਼੍ਠ ਸੋਪਾਨ (ਲਂਕਾਕਾਂਡ)

ਰਾਮਂ ਕਾਮਾਰਿਸੇਵ੍ਯਂ ਭਵਭਯਹਰਣਂ ਕਾਲਮਤ੍ਤੇਭਸਿਂਹਂ
ਯੋਗੀਂਦ੍ਰਂ ਜ੍ਞਾਨਗਮ੍ਯਂ ਗੁਣਨਿਧਿਮਜਿਤਂ ਨਿਰ੍ਗੁਣਂ ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰਮ੍।
ਮਾਯਾਤੀਤਂ ਸੁਰੇਸ਼ਂ ਖਲਵਧਨਿਰਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵ੍ਰੁਰੁਇਂਦੈਕਦੇਵਂ
ਵਂਦੇ ਕਂਦਾਵਦਾਤਂ ਸਰਸਿਜਨਯਨਂ ਦੇਵਮੁਰ੍ਵੀਸ਼ਰੂਪਮ੍ ॥ 1 ॥

ਸ਼ਂਖੇਂਦ੍ਵਾਭਮਤੀਵਸੁਂਦਰਤਨੁਂ ਸ਼ਾਰ੍ਦੂਲਚਰ੍ਮਾਂਬਰਂ
ਕਾਲਵ੍ਯਾਲਕਰਾਲਭੂਸ਼ਣਧਰਂ ਗਂਗਾਸ਼ਸ਼ਾਂਕਪ੍ਰਿਯਮ੍।
ਕਾਸ਼ੀਸ਼ਂ ਕਲਿਕਲ੍ਮਸ਼ੌਘਸ਼ਮਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣਕਲ੍ਪਦ੍ਰੁਮਂ
ਨੌਮੀਡ੍ਯਂ ਗਿਰਿਜਾਪਤਿਂ ਗੁਣਨਿਧਿਂ ਕਂਦਰ੍ਪਹਂ ਸ਼ਂਕਰਮ੍ ॥ 2 ॥

ਯੋ ਦਦਾਤਿ ਸਤਾਂ ਸ਼ਂਭੁਃ ਕੈਵਲ੍ਯਮਪਿ ਦੁਰ੍ਲਭਮ੍।
ਖਲਾਨਾਂ ਦਂਡਕ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਯੋ਽ਸੌ ਸ਼ਂਕਰਃ ਸ਼ਂ ਤਨੋਤੁ ਮੇ ॥ 3 ॥

ਦੋ. ਲਵ ਨਿਮੇਸ਼ ਪਰਮਾਨੁ ਜੁਗ ਬਰਸ਼ ਕਲਪ ਸਰ ਚਂਡ।
ਭਜਸਿ ਨ ਮਨ ਤੇਹਿ ਰਾਮ ਕੋ ਕਾਲੁ ਜਾਸੁ ਕੋਦਂਡ ॥

ਸੋ. ਸਿਂਧੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਰਾਮ ਸਚਿਵ ਬੋਲਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਸ ਕਹੇਉ।
ਅਬ ਬਿਲਂਬੁ ਕੇਹਿ ਕਾਮ ਕਰਹੁ ਸੇਤੁ ਉਤਰੈ ਕਟਕੁ ॥
ਸੁਨਹੁ ਭਾਨੁਕੁਲ ਕੇਤੁ ਜਾਮਵਂਤ ਕਰ ਜੋਰਿ ਕਹ।
ਨਾਥ ਨਾਮ ਤਵ ਸੇਤੁ ਨਰ ਚਢ਼ਇ ਭਵ ਸਾਗਰ ਤਰਿਹਿਮ੍ ॥
ਯਹ ਲਘੁ ਜਲਧਿ ਤਰਤ ਕਤਿ ਬਾਰਾ। ਅਸ ਸੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹ ਪਵਨਕੁਮਾਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਡ਼ਵਾਨਲ ਭਾਰੀ। ਸੋਸ਼ੇਉ ਪ੍ਰਥਮ ਪਯੋਨਿਧਿ ਬਾਰੀ ॥
ਤਬ ਰਿਪੁ ਨਾਰੀ ਰੁਦਨ ਜਲ ਧਾਰਾ। ਭਰੇਉ ਬਹੋਰਿ ਭਯੁ ਤੇਹਿਂ ਖਾਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਉਕੁਤਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕੇਰੀ। ਹਰਸ਼ੇ ਕਪਿ ਰਘੁਪਤਿ ਤਨ ਹੇਰੀ ॥
ਜਾਮਵਂਤ ਬੋਲੇ ਦੌ ਭਾਈ। ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਕਰਹੁ ਸੇਤੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਕਛੁ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਬੋਲਿ ਲਿਏ ਕਪਿ ਨਿਕਰ ਬਹੋਰੀ। ਸਕਲ ਸੁਨਹੁ ਬਿਨਤੀ ਕਛੁ ਮੋਰੀ ॥
ਰਾਮ ਚਰਨ ਪਂਕਜ ਉਰ ਧਰਹੂ। ਕੌਤੁਕ ਏਕ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਰਹੂ ॥
ਧਾਵਹੁ ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਬਰੂਥਾ। ਆਨਹੁ ਬਿਟਪ ਗਿਰਿਨ੍ਹ ਕੇ ਜੂਥਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਚਲੇ ਕਰਿ ਹੂਹਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਮੂਹਾ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਉਤਂਗ ਗਿਰਿ ਪਾਦਪ ਲੀਲਹਿਂ ਲੇਹਿਂ ਉਠਾਇ।
ਆਨਿ ਦੇਹਿਂ ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਰਚਹਿਂ ਤੇ ਸੇਤੁ ਬਨਾਇ ॥ 1 ॥

ਸੈਲ ਬਿਸਾਲ ਆਨਿ ਕਪਿ ਦੇਹੀਂ। ਕਂਦੁਕ ਇਵ ਨਲ ਨੀਲ ਤੇ ਲੇਹੀਮ੍ ॥
ਦੇਖਿ ਸੇਤੁ ਅਤਿ ਸੁਂਦਰ ਰਚਨਾ। ਬਿਹਸਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਿ ਬੋਲੇ ਬਚਨਾ ॥
ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਉਤ੍ਤਮ ਯਹ ਧਰਨੀ। ਮਹਿਮਾ ਅਮਿਤ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਬਰਨੀ ॥
ਕਰਿਹੁਁ ਇਹਾਁ ਸਂਭੁ ਥਾਪਨਾ। ਮੋਰੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਪਰਮ ਕਲਪਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪੀਸ ਬਹੁ ਦੂਤ ਪਠਾਏ। ਮੁਨਿਬਰ ਸਕਲ ਬੋਲਿ ਲੈ ਆਏ ॥
ਲਿਂਗ ਥਾਪਿ ਬਿਧਿਵਤ ਕਰਿ ਪੂਜਾ। ਸਿਵ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਹਿ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਸਿਵ ਦ੍ਰੋਹੀ ਮਮ ਭਗਤ ਕਹਾਵਾ। ਸੋ ਨਰ ਸਪਨੇਹੁਁ ਮੋਹਿ ਨ ਪਾਵਾ ॥
ਸਂਕਰ ਬਿਮੁਖ ਭਗਤਿ ਚਹ ਮੋਰੀ। ਸੋ ਨਾਰਕੀ ਮੂਢ਼ ਮਤਿ ਥੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਸਂਕਰ ਪ੍ਰਿਯ ਮਮ ਦ੍ਰੋਹੀ ਸਿਵ ਦ੍ਰੋਹੀ ਮਮ ਦਾਸ।
ਤੇ ਨਰ ਕਰਹਿ ਕਲਪ ਭਰਿ ਧੋਰ ਨਰਕ ਮਹੁਁ ਬਾਸ ॥ 2 ॥

ਜੇ ਰਾਮੇਸ੍ਵਰ ਦਰਸਨੁ ਕਰਿਹਹਿਂ। ਤੇ ਤਨੁ ਤਜਿ ਮਮ ਲੋਕ ਸਿਧਰਿਹਹਿਮ੍ ॥
ਜੋ ਗਂਗਾਜਲੁ ਆਨਿ ਚਢ਼ਆਇਹਿ। ਸੋ ਸਾਜੁਜ੍ਯ ਮੁਕ੍ਤਿ ਨਰ ਪਾਇਹਿ ॥
ਹੋਇ ਅਕਾਮ ਜੋ ਛਲ ਤਜਿ ਸੇਇਹਿ। ਭਗਤਿ ਮੋਰਿ ਤੇਹਿ ਸਂਕਰ ਦੇਇਹਿ ॥
ਮਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਸੇਤੁ ਜੋ ਦਰਸਨੁ ਕਰਿਹੀ। ਸੋ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਭਵਸਾਗਰ ਤਰਿਹੀ ॥
ਰਾਮ ਬਚਨ ਸਬ ਕੇ ਜਿਯ ਭਾਏ। ਮੁਨਿਬਰ ਨਿਜ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਆਏ ॥
ਗਿਰਿਜਾ ਰਘੁਪਤਿ ਕੈ ਯਹ ਰੀਤੀ। ਸਂਤਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਨਤ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਬਾਁਧਾ ਸੇਤੁ ਨੀਲ ਨਲ ਨਾਗਰ। ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਁ ਜਸੁ ਭਯੁ ਉਜਾਗਰ ॥
ਬੂਡ਼ਹਿਂ ਆਨਹਿ ਬੋਰਹਿਂ ਜੇਈ। ਭੇ ਉਪਲ ਬੋਹਿਤ ਸਮ ਤੇਈ ॥
ਮਹਿਮਾ ਯਹ ਨ ਜਲਧਿ ਕਿ ਬਰਨੀ। ਪਾਹਨ ਗੁਨ ਨ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਿ ਕਰਨੀ ॥
ਦੋ0=ਸ਼੍ਰੀ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਸਿਂਧੁ ਤਰੇ ਪਾਸ਼ਾਨ।

ਤੇ ਮਤਿਮਂਦ ਜੇ ਰਾਮ ਤਜਿ ਭਜਹਿਂ ਜਾਇ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨ ॥ 3 ॥

ਬਾਁਧਿ ਸੇਤੁ ਅਤਿ ਸੁਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ ਬਨਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਿ ਕੇ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਚਲੀ ਸੇਨ ਕਛੁ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਸੇਤੁਬਂਧ ਢਿਗ ਚਢ਼ਇ ਰਘੁਰਾਈ। ਚਿਤਵ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਸਿਂਧੁ ਬਹੁਤਾਈ ॥
ਦੇਖਨ ਕਹੁਁ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰੁਨਾ ਕਂਦਾ। ਪ੍ਰਗਟ ਭੇ ਸਬ ਜਲਚਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦਾ ॥
ਮਕਰ ਨਕ੍ਰ ਨਾਨਾ ਝਸ਼ ਬ੍ਯਾਲਾ। ਸਤ ਜੋਜਨ ਤਨ ਪਰਮ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਐਸੇਉ ਏਕ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਜੇ ਖਾਹੀਂ। ਏਕਨ੍ਹ ਕੇਂ ਡਰ ਤੇਪਿ ਡੇਰਾਹੀਮ੍ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਟਰਹਿਂ ਨ ਟਾਰੇ। ਮਨ ਹਰਸ਼ਿਤ ਸਬ ਭੇ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੀ ਓਟ ਨ ਦੇਖਿਅ ਬਾਰੀ। ਮਗਨ ਭੇ ਹਰਿ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਚਲਾ ਕਟਕੁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਕੋ ਕਹਿ ਸਕ ਕਪਿ ਦਲ ਬਿਪੁਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਸੇਤੁਬਂਧ ਭਿ ਭੀਰ ਅਤਿ ਕਪਿ ਨਭ ਪਂਥ ਉਡ਼ਆਹਿਂ।
ਅਪਰ ਜਲਚਰਨ੍ਹਿ ਊਪਰ ਚਢ਼ਇ ਚਢ਼ਇ ਪਾਰਹਿ ਜਾਹਿਮ੍ ॥ 4 ॥

ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਬਿਲੋਕਿ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਬਿਹਁਸਿ ਚਲੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਉਤਰੇ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਕਪਿ ਜੂਥਪ ਭੀਰਾ ॥
ਸਿਂਧੁ ਪਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਡੇਰਾ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਖਾਹੁ ਜਾਇ ਫਲ ਮੂਲ ਸੁਹਾਏ। ਸੁਨਤ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਧਾਏ ॥
ਸਬ ਤਰੁ ਫਰੇ ਰਾਮ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਰਿਤੁ ਅਰੁ ਕੁਰਿਤੁ ਕਾਲ ਗਤਿ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਖਾਹਿਂ ਮਧੁਰ ਫਲ ਬਟਪ ਹਲਾਵਹਿਂ। ਲਂਕਾ ਸਨ੍ਮੁਖ ਸਿਖਰ ਚਲਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਜਹਁ ਕਹੁਁ ਫਿਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਪਾਵਹਿਂ। ਘੇਰਿ ਸਕਲ ਬਹੁ ਨਾਚ ਨਚਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਦਸਨਨ੍ਹਿ ਕਾਟਿ ਨਾਸਿਕਾ ਕਾਨਾ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਜਸੁ ਦੇਹਿਂ ਤਬ ਜਾਨਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕਰ ਨਾਸਾ ਕਾਨ ਨਿਪਾਤਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਰਾਵਨਹਿ ਕਹੀ ਸਬ ਬਾਤਾ ॥
ਸੁਨਤ ਸ਼੍ਰਵਨ ਬਾਰਿਧਿ ਬਂਧਾਨਾ। ਦਸ ਮੁਖ ਬੋਲਿ ਉਠਾ ਅਕੁਲਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਬਾਂਧ੍ਯੋ ਬਨਨਿਧਿ ਨੀਰਨਿਧਿ ਜਲਧਿ ਸਿਂਧੁ ਬਾਰੀਸ।
ਸਤ੍ਯ ਤੋਯਨਿਧਿ ਕਂਪਤਿ ਉਦਧਿ ਪਯੋਧਿ ਨਦੀਸ ॥ 5 ॥

ਨਿਜ ਬਿਕਲਤਾ ਬਿਚਾਰਿ ਬਹੋਰੀ। ਬਿਹਁਸਿ ਗਯੁ ਗ੍ਰਹ ਕਰਿ ਭਯ ਭੋਰੀ ॥
ਮਂਦੋਦਰੀਂ ਸੁਨ੍ਯੋ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯੋ। ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਪਾਥੋਧਿ ਬਁਧਾਯੋ ॥
ਕਰ ਗਹਿ ਪਤਿਹਿ ਭਵਨ ਨਿਜ ਆਨੀ। ਬੋਲੀ ਪਰਮ ਮਨੋਹਰ ਬਾਨੀ ॥
ਚਰਨ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਅਂਚਲੁ ਰੋਪਾ। ਸੁਨਹੁ ਬਚਨ ਪਿਯ ਪਰਿਹਰਿ ਕੋਪਾ ॥
ਨਾਥ ਬਯਰੁ ਕੀਜੇ ਤਾਹੀ ਸੋਂ। ਬੁਧਿ ਬਲ ਸਕਿਅ ਜੀਤਿ ਜਾਹੀ ਸੋਮ੍ ॥
ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਅਂਤਰ ਕੈਸਾ। ਖਲੁ ਖਦ੍ਯੋਤ ਦਿਨਕਰਹਿ ਜੈਸਾ ॥
ਅਤਿਬਲ ਮਧੁ ਕੈਟਭ ਜੇਹਿਂ ਮਾਰੇ। ਮਹਾਬੀਰ ਦਿਤਿਸੁਤ ਸਂਘਾਰੇ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਲਿ ਬਾਁਧਿ ਸਹਜਭੁਜ ਮਾਰਾ। ਸੋਇ ਅਵਤਰੇਉ ਹਰਨ ਮਹਿ ਭਾਰਾ ॥
ਤਾਸੁ ਬਿਰੋਧ ਨ ਕੀਜਿਅ ਨਾਥਾ। ਕਾਲ ਕਰਮ ਜਿਵ ਜਾਕੇਂ ਹਾਥਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਹਿ ਸੌਪਿ ਜਾਨਕੀ ਨਾਇ ਕਮਲ ਪਦ ਮਾਥ।
ਸੁਤ ਕਹੁਁ ਰਾਜ ਸਮਰ੍ਪਿ ਬਨ ਜਾਇ ਭਜਿਅ ਰਘੁਨਾਥ ॥ 6 ॥

ਨਾਥ ਦੀਨਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਈ। ਬਾਘੁ ਸਨਮੁਖ ਗੇਁ ਨ ਖਾਈ ॥
ਚਾਹਿਅ ਕਰਨ ਸੋ ਸਬ ਕਰਿ ਬੀਤੇ। ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਚਰਾਚਰ ਜੀਤੇ ॥
ਸਂਤ ਕਹਹਿਂ ਅਸਿ ਨੀਤਿ ਦਸਾਨਨ। ਚੌਥੇਂਪਨ ਜਾਇਹਿ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਕਾਨਨ ॥
ਤਾਸੁ ਭਜਨ ਕੀਜਿਅ ਤਹਁ ਭਰ੍ਤਾ। ਜੋ ਕਰ੍ਤਾ ਪਾਲਕ ਸਂਹਰ੍ਤਾ ॥
ਸੋਇ ਰਘੁਵੀਰ ਪ੍ਰਨਤ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਭਜਹੁ ਨਾਥ ਮਮਤਾ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਮੁਨਿਬਰ ਜਤਨੁ ਕਰਹਿਂ ਜੇਹਿ ਲਾਗੀ। ਭੂਪ ਰਾਜੁ ਤਜਿ ਹੋਹਿਂ ਬਿਰਾਗੀ ॥
ਸੋਇ ਕੋਸਲਧੀਸ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਆਯੁ ਕਰਨ ਤੋਹਿ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਜੌਂ ਪਿਯ ਮਾਨਹੁ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਨ। ਸੁਜਸੁ ਹੋਇ ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਅਤਿ ਪਾਵਨ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਕਹਿ ਨਯਨ ਨੀਰ ਭਰਿ ਗਹਿ ਪਦ ਕਂਪਿਤ ਗਾਤ।
ਨਾਥ ਭਜਹੁ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਅਚਲ ਹੋਇ ਅਹਿਵਾਤ ॥ 7 ॥

ਤਬ ਰਾਵਨ ਮਯਸੁਤਾ ਉਠਾਈ। ਕਹੈ ਲਾਗ ਖਲ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਤੈ ਪ੍ਰਿਯਾ ਬ੍ਰੁਰੁਇਥਾ ਭਯ ਮਾਨਾ। ਜਗ ਜੋਧਾ ਕੋ ਮੋਹਿ ਸਮਾਨਾ ॥
ਬਰੁਨ ਕੁਬੇਰ ਪਵਨ ਜਮ ਕਾਲਾ। ਭੁਜ ਬਲ ਜਿਤੇਉਁ ਸਕਲ ਦਿਗਪਾਲਾ ॥
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਨਰ ਸਬ ਬਸ ਮੋਰੇਂ। ਕਵਨ ਹੇਤੁ ਉਪਜਾ ਭਯ ਤੋਰੇਮ੍ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਤੇਹਿ ਕਹੇਸਿ ਬੁਝਾਈ। ਸਭਾਁ ਬਹੋਰਿ ਬੈਠ ਸੋ ਜਾਈ ॥
ਮਂਦੋਦਰੀਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਅਸ ਜਾਨਾ। ਕਾਲ ਬਸ੍ਯ ਉਪਜਾ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਸਭਾਁ ਆਇ ਮਂਤ੍ਰਿਨ੍ਹ ਤੇਂਹਿ ਬੂਝਾ। ਕਰਬ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਰਿਪੁ ਸੈਂ ਜੂਝਾ ॥
ਕਹਹਿਂ ਸਚਿਵ ਸੁਨੁ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਛਹੁ ਕਾਹਾ ॥
ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਭਯ ਕਰਿਅ ਬਿਚਾਰਾ। ਨਰ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਅਹਾਰ ਹਮਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਕੇ ਬਚਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਕਹ ਪ੍ਰਹਸ੍ਤ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਨਿਤਿ ਬਿਰੋਧ ਨ ਕਰਿਅ ਪ੍ਰਭੁ ਮਤ੍ਰਿਂਨ੍ਹ ਮਤਿ ਅਤਿ ਥੋਰਿ ॥ 8 ॥

ਕਹਹਿਂ ਸਚਿਵ ਸਠ ਠਕੁਰਸੋਹਾਤੀ। ਨਾਥ ਨ ਪੂਰ ਆਵ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਾਰਿਧਿ ਨਾਘਿ ਏਕ ਕਪਿ ਆਵਾ। ਤਾਸੁ ਚਰਿਤ ਮਨ ਮਹੁਁ ਸਬੁ ਗਾਵਾ ॥
ਛੁਧਾ ਨ ਰਹੀ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਤਬ ਕਾਹੂ। ਜਾਰਤ ਨਗਰੁ ਕਸ ਨ ਧਰਿ ਖਾਹੂ ॥
ਸੁਨਤ ਨੀਕ ਆਗੇਂ ਦੁਖ ਪਾਵਾ। ਸਚਿਵਨ ਅਸ ਮਤ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਾਰੀਸ ਬਁਧਾਯੁ ਹੇਲਾ। ਉਤਰੇਉ ਸੇਨ ਸਮੇਤ ਸੁਬੇਲਾ ॥
ਸੋ ਭਨੁ ਮਨੁਜ ਖਾਬ ਹਮ ਭਾਈ। ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਸਬ ਗਾਲ ਫੁਲਾਈ ॥
ਤਾਤ ਬਚਨ ਮਮ ਸੁਨੁ ਅਤਿ ਆਦਰ। ਜਨਿ ਮਨ ਗੁਨਹੁ ਮੋਹਿ ਕਰਿ ਕਾਦਰ ॥
ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ ਜੇ ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਕਹਹੀਂ। ਐਸੇ ਨਰ ਨਿਕਾਯ ਜਗ ਅਹਹੀਮ੍ ॥
ਬਚਨ ਪਰਮ ਹਿਤ ਸੁਨਤ ਕਠੋਰੇ। ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਕਹਹਿਂ ਤੇ ਨਰ ਪ੍ਰਭੁ ਥੋਰੇ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਬਸੀਠ ਪਠੁ ਸੁਨੁ ਨੀਤੀ। ਸੀਤਾ ਦੇਇ ਕਰਹੁ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥

ਦੋ. ਨਾਰਿ ਪਾਇ ਫਿਰਿ ਜਾਹਿਂ ਜੌਂ ਤੌ ਨ ਬਢ਼ਆਇਅ ਰਾਰਿ।
ਨਾਹਿਂ ਤ ਸਨ੍ਮੁਖ ਸਮਰ ਮਹਿ ਤਾਤ ਕਰਿਅ ਹਠਿ ਮਾਰਿ ॥ 9 ॥

ਯਹ ਮਤ ਜੌਂ ਮਾਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਰਾ। ਉਭਯ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੁਜਸੁ ਜਗ ਤੋਰਾ ॥
ਸੁਤ ਸਨ ਕਹ ਦਸਕਂਠ ਰਿਸਾਈ। ਅਸਿ ਮਤਿ ਸਠ ਕੇਹਿਂ ਤੋਹਿ ਸਿਖਾਈ ॥
ਅਬਹੀਂ ਤੇ ਉਰ ਸਂਸਯ ਹੋਈ। ਬੇਨੁਮੂਲ ਸੁਤ ਭਯਹੁ ਘਮੋਈ ॥
ਸੁਨਿ ਪਿਤੁ ਗਿਰਾ ਪਰੁਸ਼ ਅਤਿ ਘੋਰਾ। ਚਲਾ ਭਵਨ ਕਹਿ ਬਚਨ ਕਠੋਰਾ ॥
ਹਿਤ ਮਤ ਤੋਹਿ ਨ ਲਾਗਤ ਕੈਸੇਂ। ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਕਹੁਁ ਭੇਸ਼ਜ ਜੈਸੇਮ੍ ॥
ਸਂਧ੍ਯਾ ਸਮਯ ਜਾਨਿ ਦਸਸੀਸਾ। ਭਵਨ ਚਲੇਉ ਨਿਰਖਤ ਭੁਜ ਬੀਸਾ ॥
ਲਂਕਾ ਸਿਖਰ ਉਪਰ ਆਗਾਰਾ। ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਤਹਁ ਹੋਇ ਅਖਾਰਾ ॥
ਬੈਠ ਜਾਇ ਤੇਹੀ ਮਂਦਿਰ ਰਾਵਨ। ਲਾਗੇ ਕਿਂਨਰ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਵਨ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਤਾਲ ਪਖਾਉਜ ਬੀਨਾ। ਨ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯ ਕਰਹਿਂ ਅਪਛਰਾ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਾਸੀਰ ਸਤ ਸਰਿਸ ਸੋ ਸਂਤਤ ਕਰਿ ਬਿਲਾਸ।
ਪਰਮ ਪ੍ਰਬਲ ਰਿਪੁ ਸੀਸ ਪਰ ਤਦ੍ਯਪਿ ਸੋਚ ਨ ਤ੍ਰਾਸ ॥ 10 ॥

ਇਹਾਁ ਸੁਬੇਲ ਸੈਲ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਉਤਰੇ ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਅਤਿ ਭੀਰਾ ॥
ਸਿਖਰ ਏਕ ਉਤਂਗ ਅਤਿ ਦੇਖੀ। ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਸਮ ਸੁਭ੍ਰ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਤਹਁ ਤਰੁ ਕਿਸਲਯ ਸੁਮਨ ਸੁਹਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਰਚਿ ਨਿਜ ਹਾਥ ਡਸਾਏ ॥
ਤਾ ਪਰ ਰੂਚਿਰ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁਲ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਛਾਲਾ। ਤੇਹੀਂ ਆਸਾਨ ਆਸੀਨ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਸੀਸ ਕਪੀਸ ਉਛਂਗਾ। ਬਾਮ ਦਹਿਨ ਦਿਸਿ ਚਾਪ ਨਿਸ਼ਂਗਾ ॥
ਦੁਹੁਁ ਕਰ ਕਮਲ ਸੁਧਾਰਤ ਬਾਨਾ। ਕਹ ਲਂਕੇਸ ਮਂਤ੍ਰ ਲਗਿ ਕਾਨਾ ॥
ਬਡ਼ਭਾਗੀ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਚਰਨ ਕਮਲ ਚਾਪਤ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਛੇਂ ਲਛਿਮਨ ਬੀਰਾਸਨ। ਕਟਿ ਨਿਸ਼ਂਗ ਕਰ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਰੂਪ ਗੁਨ ਧਾਮ ਰਾਮੁ ਆਸੀਨ।
ਧਨ੍ਯ ਤੇ ਨਰ ਏਹਿਂ ਧ੍ਯਾਨ ਜੇ ਰਹਤ ਸਦਾ ਲਯਲੀਨ ॥ 11(ਕ) ॥

ਪੂਰਬ ਦਿਸਾ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਾ ਉਦਿਤ ਮਂਯਕ।
ਕਹਤ ਸਬਹਿ ਦੇਖਹੁ ਸਸਿਹਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਪਤਿ ਸਰਿਸ ਅਸਂਕ ॥ 11(ਖ) ॥

ਪੂਰਬ ਦਿਸਿ ਗਿਰਿਗੁਹਾ ਨਿਵਾਸੀ। ਪਰਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇਜ ਬਲ ਰਾਸੀ ॥
ਮਤ੍ਤ ਨਾਗ ਤਮ ਕੁਂਭ ਬਿਦਾਰੀ। ਸਸਿ ਕੇਸਰੀ ਗਗਨ ਬਨ ਚਾਰੀ ॥
ਬਿਥੁਰੇ ਨਭ ਮੁਕੁਤਾਹਲ ਤਾਰਾ। ਨਿਸਿ ਸੁਂਦਰੀ ਕੇਰ ਸਿਂਗਾਰਾ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਸਸਿ ਮਹੁਁ ਮੇਚਕਤਾਈ। ਕਹਹੁ ਕਾਹ ਨਿਜ ਨਿਜ ਮਤਿ ਭਾਈ ॥
ਕਹ ਸੁਗ਼ਈਵ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਰਾਈ। ਸਸਿ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਗਟ ਭੂਮਿ ਕੈ ਝਾਁਈ ॥
ਮਾਰੇਉ ਰਾਹੁ ਸਸਿਹਿ ਕਹ ਕੋਈ। ਉਰ ਮਹਁ ਪਰੀ ਸ੍ਯਾਮਤਾ ਸੋਈ ॥
ਕੌ ਕਹ ਜਬ ਬਿਧਿ ਰਤਿ ਮੁਖ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਾਰ ਭਾਗ ਸਸਿ ਕਰ ਹਰਿ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਛਿਦ੍ਰ ਸੋ ਪ੍ਰਗਟ ਇਂਦੁ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਤੇਹਿ ਮਗ ਦੇਖਿਅ ਨਭ ਪਰਿਛਾਹੀਮ੍ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਹ ਗਰਲ ਬਂਧੁ ਸਸਿ ਕੇਰਾ। ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਨਿਜ ਉਰ ਦੀਨ੍ਹ ਬਸੇਰਾ ॥
ਬਿਸ਼ ਸਂਜੁਤ ਕਰ ਨਿਕਰ ਪਸਾਰੀ। ਜਾਰਤ ਬਿਰਹਵਂਤ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਕਹ ਹਨੁਮਂਤ ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸਸਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ਪ੍ਰਿਯ ਦਾਸ।
ਤਵ ਮੂਰਤਿ ਬਿਧੁ ਉਰ ਬਸਤਿ ਸੋਇ ਸ੍ਯਾਮਤਾ ਅਭਾਸ ॥ 12(ਕ) ॥

ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਣ ॥ ਸਾਤਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਪਵਨ ਤਨਯ ਕੇ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਸੁਜਾਨ।
ਦਚ੍ਛਿਨ ਦਿਸਿ ਅਵਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਲੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਨਿਧਾਨ ॥ 12(ਖ) ॥

ਦੇਖੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਦਚ੍ਛਿਨ ਆਸਾ। ਘਨ ਘਂਮਡ ਦਾਮਿਨਿ ਬਿਲਾਸਾ ॥
ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਗਰਜਿ ਘਨ ਘੋਰਾ। ਹੋਇ ਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਜਨਿ ਉਪਲ ਕਠੋਰਾ ॥
ਕਹਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸੁਨਹੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲਾ। ਹੋਇ ਨ ਤਡ਼ਇਤ ਨ ਬਾਰਿਦ ਮਾਲਾ ॥
ਲਂਕਾ ਸਿਖਰ ਉਪਰ ਆਗਾਰਾ। ਤਹਁ ਦਸਕਂਘਰ ਦੇਖ ਅਖਾਰਾ ॥
ਛਤ੍ਰ ਮੇਘਡਂਬਰ ਸਿਰ ਧਾਰੀ। ਸੋਇ ਜਨੁ ਜਲਦ ਘਟਾ ਅਤਿ ਕਾਰੀ ॥
ਮਂਦੋਦਰੀ ਸ਼੍ਰਵਨ ਤਾਟਂਕਾ। ਸੋਇ ਪ੍ਰਭੁ ਜਨੁ ਦਾਮਿਨੀ ਦਮਂਕਾ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਤਾਲ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦਂਗ ਅਨੂਪਾ। ਸੋਇ ਰਵ ਮਧੁਰ ਸੁਨਹੁ ਸੁਰਭੂਪਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸੁਕਾਨ ਸਮੁਝਿ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਚਾਪ ਚਢ਼ਆਇ ਬਾਨ ਸਂਧਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਛਤ੍ਰ ਮੁਕੁਟ ਤਾਟਂਕ ਤਬ ਹਤੇ ਏਕਹੀਂ ਬਾਨ।
ਸਬਕੇਂ ਦੇਖਤ ਮਹਿ ਪਰੇ ਮਰਮੁ ਨ ਕੋਊ ਜਾਨ ॥ 13(ਕ) ॥

ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਕਰਿ ਰਾਮ ਸਰ ਪ੍ਰਬਿਸੇਉ ਆਇ ਨਿਸ਼ਂਗ।
ਰਾਵਨ ਸਭਾ ਸਸਂਕ ਸਬ ਦੇਖਿ ਮਹਾ ਰਸਭਂਗ ॥ 13(ਖ) ॥

ਕਂਪ ਨ ਭੂਮਿ ਨ ਮਰੁਤ ਬਿਸੇਸ਼ਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਕਛੁ ਨਯਨ ਨ ਦੇਖਾ ॥
ਸੋਚਹਿਂ ਸਬ ਨਿਜ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਮਝਾਰੀ। ਅਸਗੁਨ ਭਯੁ ਭਯਂਕਰ ਭਾਰੀ ॥
ਦਸਮੁਖ ਦੇਖਿ ਸਭਾ ਭਯ ਪਾਈ। ਬਿਹਸਿ ਬਚਨ ਕਹ ਜੁਗੁਤਿ ਬਨਾਈ ॥
ਸਿਰੁ ਗਿਰੇ ਸਂਤਤ ਸੁਭ ਜਾਹੀ। ਮੁਕੁਟ ਪਰੇ ਕਸ ਅਸਗੁਨ ਤਾਹੀ ॥
ਸਯਨ ਕਰਹੁ ਨਿਜ ਨਿਜ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਜਾਈ। ਗਵਨੇ ਭਵਨ ਸਕਲ ਸਿਰ ਨਾਈ ॥
ਮਂਦੋਦਰੀ ਸੋਚ ਉਰ ਬਸੇਊ। ਜਬ ਤੇ ਸ਼੍ਰਵਨਪੂਰ ਮਹਿ ਖਸੇਊ ॥
ਸਜਲ ਨਯਨ ਕਹ ਜੁਗ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਬਿਨਤੀ ਮੋਰੀ ॥
ਕਂਤ ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਪਰਿਹਰਹੂ। ਜਾਨਿ ਮਨੁਜ ਜਨਿ ਹਠ ਮਨ ਧਰਹੂ ॥

ਦੋ. ਬਿਸ੍ਵਰੁਪ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਕਰਹੁ ਬਚਨ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁ।
ਲੋਕ ਕਲ੍ਪਨਾ ਬੇਦ ਕਰ ਅਂਗ ਅਂਗ ਪ੍ਰਤਿ ਜਾਸੁ ॥ 14 ॥

ਪਦ ਪਾਤਾਲ ਸੀਸ ਅਜ ਧਾਮਾ। ਅਪਰ ਲੋਕ ਅਁਗ ਅਁਗ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਭ੍ਰੁਰੁਇਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸ ਭਯਂਕਰ ਕਾਲਾ। ਨਯਨ ਦਿਵਾਕਰ ਕਚ ਘਨ ਮਾਲਾ ॥
ਜਾਸੁ ਘ੍ਰਾਨ ਅਸ੍ਵਿਨੀਕੁਮਾਰਾ। ਨਿਸਿ ਅਰੁ ਦਿਵਸ ਨਿਮੇਸ਼ ਅਪਾਰਾ ॥
ਸ਼੍ਰਵਨ ਦਿਸਾ ਦਸ ਬੇਦ ਬਖਾਨੀ। ਮਾਰੁਤ ਸ੍ਵਾਸ ਨਿਗਮ ਨਿਜ ਬਾਨੀ ॥
ਅਧਰ ਲੋਭ ਜਮ ਦਸਨ ਕਰਾਲਾ। ਮਾਯਾ ਹਾਸ ਬਾਹੁ ਦਿਗਪਾਲਾ ॥
ਆਨਨ ਅਨਲ ਅਂਬੁਪਤਿ ਜੀਹਾ। ਉਤਪਤਿ ਪਾਲਨ ਪ੍ਰਲਯ ਸਮੀਹਾ ॥
ਰੋਮ ਰਾਜਿ ਅਸ਼੍ਟਾਦਸ ਭਾਰਾ। ਅਸ੍ਥਿ ਸੈਲ ਸਰਿਤਾ ਨਸ ਜਾਰਾ ॥
ਉਦਰ ਉਦਧਿ ਅਧਗੋ ਜਾਤਨਾ। ਜਗਮਯ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾ ਬਹੁ ਕਲਪਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਹਂਕਾਰ ਸਿਵ ਬੁਦ੍ਧਿ ਅਜ ਮਨ ਸਸਿ ਚਿਤ੍ਤ ਮਹਾਨ।
ਮਨੁਜ ਬਾਸ ਸਚਰਾਚਰ ਰੁਪ ਰਾਮ ਭਗਵਾਨ ॥ 15 ਕ ॥

ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਸੁਨੁ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਬਯਰੁ ਬਿਹਾਇ।
ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਹੁ ਰਘੁਬੀਰ ਪਦ ਮਮ ਅਹਿਵਾਤ ਨ ਜਾਇ ॥ 15 ਖ ॥

ਬਿਹਁਸਾ ਨਾਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਅਹੋ ਮੋਹ ਮਹਿਮਾ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਨਾਰਿ ਸੁਭਾਉ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਕਹਹੀਂ। ਅਵਗੁਨ ਆਠ ਸਦਾ ਉਰ ਰਹਹੀਮ੍ ॥
ਸਾਹਸ ਅਨ੍ਰੁਰੁਇਤ ਚਪਲਤਾ ਮਾਯਾ। ਭਯ ਅਬਿਬੇਕ ਅਸੌਚ ਅਦਾਯਾ ॥
ਰਿਪੁ ਕਰ ਰੁਪ ਸਕਲ ਤੈਂ ਗਾਵਾ। ਅਤਿ ਬਿਸਾਲ ਭਯ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਸੋ ਸਬ ਪ੍ਰਿਯਾ ਸਹਜ ਬਸ ਮੋਰੇਂ। ਸਮੁਝਿ ਪਰਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਬ ਤੋਰੇਮ੍ ॥
ਜਾਨਿਉਁ ਪ੍ਰਿਯਾ ਤੋਰਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਹਹੁ ਮੋਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਤਵ ਬਤਕਹੀ ਗੂਢ਼ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਲੋਚਨਿ। ਸਮੁਝਤ ਸੁਖਦ ਸੁਨਤ ਭਯ ਮੋਚਨਿ ॥
ਮਂਦੋਦਰਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਅਸ ਠਯੂ। ਪਿਯਹਿ ਕਾਲ ਬਸ ਮਤਿਭ੍ਰਮ ਭਯੂ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਰਤ ਬਿਨੋਦ ਬਹੁ ਪ੍ਰਾਤ ਪ੍ਰਗਟ ਦਸਕਂਧ।
ਸਹਜ ਅਸਂਕ ਲਂਕਪਤਿ ਸਭਾਁ ਗਯੁ ਮਦ ਅਂਧ ॥ 16(ਕ) ॥

ਸੋ. ਫੂਲਹ ਫਰਿ ਨ ਬੇਤ ਜਦਪਿ ਸੁਧਾ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਜਲਦ।
ਮੂਰੁਖ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਨ ਚੇਤ ਜੌਂ ਗੁਰ ਮਿਲਹਿਂ ਬਿਰਂਚਿ ਸਮ ॥ 16(ਖ) ॥

ਇਹਾਁ ਪ੍ਰਾਤ ਜਾਗੇ ਰਘੁਰਾਈ। ਪੂਛਾ ਮਤ ਸਬ ਸਚਿਵ ਬੋਲਾਈ ॥
ਕਹਹੁ ਬੇਗਿ ਕਾ ਕਰਿਅ ਉਪਾਈ। ਜਾਮਵਂਤ ਕਹ ਪਦ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਸਕਲ ਉਰ ਬਾਸੀ। ਬੁਧਿ ਬਲ ਤੇਜ ਧਰ੍ਮ ਗੁਨ ਰਾਸੀ ॥
ਮਂਤ੍ਰ ਕਹੁਁ ਨਿਜ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰਾ। ਦੂਤ ਪਠਾਇਅ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ ॥
ਨੀਕ ਮਂਤ੍ਰ ਸਬ ਕੇ ਮਨ ਮਾਨਾ। ਅਂਗਦ ਸਨ ਕਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਬੁਧਿ ਬਲ ਗੁਨ ਧਾਮਾ। ਲਂਕਾ ਜਾਹੁ ਤਾਤ ਮਮ ਕਾਮਾ ॥
ਬਹੁਤ ਬੁਝਾਇ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਕਾ ਕਹੂਁ। ਪਰਮ ਚਤੁਰ ਮੈਂ ਜਾਨਤ ਅਹੂਁ ॥
ਕਾਜੁ ਹਮਾਰ ਤਾਸੁ ਹਿਤ ਹੋਈ। ਰਿਪੁ ਸਨ ਕਰੇਹੁ ਬਤਕਹੀ ਸੋਈ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਅਗ੍ਯਾ ਧਰਿ ਸੀਸ ਚਰਨ ਬਂਦਿ ਅਂਗਦ ਉਠੇਉ।
ਸੋਇ ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਈਸ ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਜਾ ਪਰ ਕਰਹੁ ॥ 17(ਕ) ॥

ਸ੍ਵਯਂ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬ ਕਾਜ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਆਦਰੁ ਦਿਯੁ।
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜੁਬਰਾਜ ਤਨ ਪੁਲਕਿਤ ਹਰਸ਼ਿਤ ਹਿਯੁ ॥ 17(ਖ) ॥

ਬਂਦਿ ਚਰਨ ਉਰ ਧਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਅਂਗਦ ਚਲੇਉ ਸਬਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਸਹਜ ਅਸਂਕਾ। ਰਨ ਬਾਁਕੁਰਾ ਬਾਲਿਸੁਤ ਬਂਕਾ ॥
ਪੁਰ ਪੈਠਤ ਰਾਵਨ ਕਰ ਬੇਟਾ। ਖੇਲਤ ਰਹਾ ਸੋ ਹੋਇ ਗੈ ਭੈਂਟਾ ॥
ਬਾਤਹਿਂ ਬਾਤ ਕਰਸ਼ ਬਢ਼ਇ ਆਈ। ਜੁਗਲ ਅਤੁਲ ਬਲ ਪੁਨਿ ਤਰੁਨਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਅਂਗਦ ਕਹੁਁ ਲਾਤ ਉਠਾਈ। ਗਹਿ ਪਦ ਪਟਕੇਉ ਭੂਮਿ ਭਵਾਁਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਦੇਖਿ ਭਟ ਭਾਰੀ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਚਲੇ ਨ ਸਕਹਿਂ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਨ ਮਰਮੁ ਨ ਕਹਹੀਂ। ਸਮੁਝਿ ਤਾਸੁ ਬਧ ਚੁਪ ਕਰਿ ਰਹਹੀਮ੍ ॥
ਭਯੁ ਕੋਲਾਹਲ ਨਗਰ ਮਝਾਰੀ। ਆਵਾ ਕਪਿ ਲਂਕਾ ਜੇਹੀਂ ਜਾਰੀ ॥
ਅਬ ਧੌਂ ਕਹਾ ਕਰਿਹਿ ਕਰਤਾਰਾ। ਅਤਿ ਸਭੀਤ ਸਬ ਕਰਹਿਂ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਬਿਨੁ ਪੂਛੇਂ ਮਗੁ ਦੇਹਿਂ ਦਿਖਾਈ। ਜੇਹਿ ਬਿਲੋਕ ਸੋਇ ਜਾਇ ਸੁਖਾਈ ॥

ਦੋ. ਗਯੁ ਸਭਾ ਦਰਬਾਰ ਤਬ ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਪਦ ਕਂਜ।
ਸਿਂਹ ਠਵਨਿ ਇਤ ਉਤ ਚਿਤਵ ਧੀਰ ਬੀਰ ਬਲ ਪੁਂਜ ॥ 18 ॥

ਤੁਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਏਕ ਪਠਾਵਾ। ਸਮਾਚਾਰ ਰਾਵਨਹਿ ਜਨਾਵਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਹਁਸਿ ਬੋਲਾ ਦਸਸੀਸਾ। ਆਨਹੁ ਬੋਲਿ ਕਹਾਁ ਕਰ ਕੀਸਾ ॥
ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਦੂਤ ਬਹੁ ਧਾਏ। ਕਪਿਕੁਂਜਰਹਿ ਬੋਲਿ ਲੈ ਆਏ ॥
ਅਂਗਦ ਦੀਖ ਦਸਾਨਨ ਬੈਂਸੇਂ। ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਾਨ ਕਜ੍ਜਲਗਿਰਿ ਜੈਸੇਮ੍ ॥
ਭੁਜਾ ਬਿਟਪ ਸਿਰ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਗ ਸਮਾਨਾ। ਰੋਮਾਵਲੀ ਲਤਾ ਜਨੁ ਨਾਨਾ ॥
ਮੁਖ ਨਾਸਿਕਾ ਨਯਨ ਅਰੁ ਕਾਨਾ। ਗਿਰਿ ਕਂਦਰਾ ਖੋਹ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
ਗਯੁ ਸਭਾਁ ਮਨ ਨੇਕੁ ਨ ਮੁਰਾ। ਬਾਲਿਤਨਯ ਅਤਿਬਲ ਬਾਁਕੁਰਾ ॥
ਉਠੇ ਸਭਾਸਦ ਕਪਿ ਕਹੁਁ ਦੇਖੀ। ਰਾਵਨ ਉਰ ਭਾ ਕ੍ਰੌਧ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਜਥਾ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜੂਥ ਮਹੁਁ ਪਂਚਾਨਨ ਚਲਿ ਜਾਇ।
ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਮਨ ਬੈਠ ਸਭਾਁ ਸਿਰੁ ਨਾਇ ॥ 19 ॥

ਕਹ ਦਸਕਂਠ ਕਵਨ ਤੈਂ ਬਂਦਰ। ਮੈਂ ਰਘੁਬੀਰ ਦੂਤ ਦਸਕਂਧਰ ॥
ਮਮ ਜਨਕਹਿ ਤੋਹਿ ਰਹੀ ਮਿਤਾਈ। ਤਵ ਹਿਤ ਕਾਰਨ ਆਯੁਁ ਭਾਈ ॥
ਉਤ੍ਤਮ ਕੁਲ ਪੁਲਸ੍ਤਿ ਕਰ ਨਾਤੀ। ਸਿਵ ਬਿਰਂਚਿ ਪੂਜੇਹੁ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਰ ਪਾਯਹੁ ਕੀਨ੍ਹੇਹੁ ਸਬ ਕਾਜਾ। ਜੀਤੇਹੁ ਲੋਕਪਾਲ ਸਬ ਰਾਜਾ ॥
ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਅਭਿਮਾਨ ਮੋਹ ਬਸ ਕਿਂਬਾ। ਹਰਿ ਆਨਿਹੁ ਸੀਤਾ ਜਗਦਂਬਾ ॥
ਅਬ ਸੁਭ ਕਹਾ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਰਾ। ਸਬ ਅਪਰਾਧ ਛਮਿਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤੋਰਾ ॥
ਦਸਨ ਗਹਹੁ ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਕਂਠ ਕੁਠਾਰੀ। ਪਰਿਜਨ ਸਹਿਤ ਸਂਗ ਨਿਜ ਨਾਰੀ ॥
ਸਾਦਰ ਜਨਕਸੁਤਾ ਕਰਿ ਆਗੇਂ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਚਲਹੁ ਸਕਲ ਭਯ ਤ੍ਯਾਗੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਅਬ ਮੋਹਿ।
ਆਰਤ ਗਿਰਾ ਸੁਨਤ ਪ੍ਰਭੁ ਅਭਯ ਕਰੈਗੋ ਤੋਹਿ ॥ 20 ॥

ਰੇ ਕਪਿਪੋਤ ਬੋਲੁ ਸਂਭਾਰੀ। ਮੂਢ਼ ਨ ਜਾਨੇਹਿ ਮੋਹਿ ਸੁਰਾਰੀ ॥
ਕਹੁ ਨਿਜ ਨਾਮ ਜਨਕ ਕਰ ਭਾਈ। ਕੇਹਿ ਨਾਤੇਂ ਮਾਨਿਐ ਮਿਤਾਈ ॥
ਅਂਗਦ ਨਾਮ ਬਾਲਿ ਕਰ ਬੇਟਾ। ਤਾਸੋਂ ਕਬਹੁਁ ਭੀ ਹੀ ਭੇਟਾ ॥
ਅਂਗਦ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਸਕੁਚਾਨਾ। ਰਹਾ ਬਾਲਿ ਬਾਨਰ ਮੈਂ ਜਾਨਾ ॥
ਅਂਗਦ ਤਹੀਂ ਬਾਲਿ ਕਰ ਬਾਲਕ। ਉਪਜੇਹੁ ਬਂਸ ਅਨਲ ਕੁਲ ਘਾਲਕ ॥
ਗਰ੍ਭ ਨ ਗਯਹੁ ਬ੍ਯਰ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਯਹੁ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਤਾਪਸ ਦੂਤ ਕਹਾਯਹੁ ॥
ਅਬ ਕਹੁ ਕੁਸਲ ਬਾਲਿ ਕਹਁ ਅਹੀ। ਬਿਹਁਸਿ ਬਚਨ ਤਬ ਅਂਗਦ ਕਹੀ ॥
ਦਿਨ ਦਸ ਗੇਁ ਬਾਲਿ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਬੂਝੇਹੁ ਕੁਸਲ ਸਖਾ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਕੁਸਲ ਜਸਿ ਹੋਈ। ਸੋ ਸਬ ਤੋਹਿ ਸੁਨਾਇਹਿ ਸੋਈ ॥
ਸੁਨੁ ਸਠ ਭੇਦ ਹੋਇ ਮਨ ਤਾਕੇਂ। ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਨਹਿਂ ਜਾਕੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਹਮ ਕੁਲ ਘਾਲਕ ਸਤ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਕੁਲ ਪਾਲਕ ਦਸਸੀਸ।
ਅਂਧੁ ਬਧਿਰ ਨ ਅਸ ਕਹਹਿਂ ਨਯਨ ਕਾਨ ਤਵ ਬੀਸ ॥ 21।

ਸਿਵ ਬਿਰਂਚਿ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਮੁਦਾਈ। ਚਾਹਤ ਜਾਸੁ ਚਰਨ ਸੇਵਕਾਈ ॥
ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਹੋਇ ਹਮ ਕੁਲ ਬੋਰਾ। ਐਸਿਹੁਁ ਮਤਿ ਉਰ ਬਿਹਰ ਨ ਤੋਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਠੋਰ ਬਾਨੀ ਕਪਿ ਕੇਰੀ। ਕਹਤ ਦਸਾਨਨ ਨਯਨ ਤਰੇਰੀ ॥
ਖਲ ਤਵ ਕਠਿਨ ਬਚਨ ਸਬ ਸਹੂਁ। ਨੀਤਿ ਧਰ੍ਮ ਮੈਂ ਜਾਨਤ ਅਹੂਁ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਧਰ੍ਮਸੀਲਤਾ ਤੋਰੀ। ਹਮਹੁਁ ਸੁਨੀ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਚੋਰੀ ॥
ਦੇਖੀ ਨਯਨ ਦੂਤ ਰਖਵਾਰੀ। ਬੂਡ਼ਇ ਨ ਮਰਹੁ ਧਰ੍ਮ ਬ੍ਰਤਧਾਰੀ ॥
ਕਾਨ ਨਾਕ ਬਿਨੁ ਭਗਿਨਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਛਮਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹ ਧਰ੍ਮ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਧਰ੍ਮਸੀਲਤਾ ਤਵ ਜਗ ਜਾਗੀ। ਪਾਵਾ ਦਰਸੁ ਹਮਹੁਁ ਬਡ਼ਭਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਜਨਿ ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਡ਼ ਜਂਤੁ ਕਪਿ ਸਠ ਬਿਲੋਕੁ ਮਮ ਬਾਹੁ।
ਲੋਕਪਾਲ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਸਸਿ ਗ੍ਰਸਨ ਹੇਤੁ ਸਬ ਰਾਹੁ ॥ 22(ਕ) ॥

ਪੁਨਿ ਨਭ ਸਰ ਮਮ ਕਰ ਨਿਕਰ ਕਮਲਨ੍ਹਿ ਪਰ ਕਰਿ ਬਾਸ।
ਸੋਭਤ ਭਯੁ ਮਰਾਲ ਇਵ ਸਂਭੁ ਸਹਿਤ ਕੈਲਾਸ ॥ 22(ਖ) ॥

ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਕਟਕ ਮਾਝ ਸੁਨੁ ਅਂਗਦ। ਮੋ ਸਨ ਭਿਰਿਹਿ ਕਵਨ ਜੋਧਾ ਬਦ ॥
ਤਵ ਪ੍ਰਭੁ ਨਾਰਿ ਬਿਰਹਁ ਬਲਹੀਨਾ। ਅਨੁਜ ਤਾਸੁ ਦੁਖ ਦੁਖੀ ਮਲੀਨਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕੂਲਦ੍ਰੁਮ ਦੋਊ। ਅਨੁਜ ਹਮਾਰ ਭੀਰੁ ਅਤਿ ਸੋਊ ॥
ਜਾਮਵਂਤ ਮਂਤ੍ਰੀ ਅਤਿ ਬੂਢ਼ਆ। ਸੋ ਕਿ ਹੋਇ ਅਬ ਸਮਰਾਰੂਢ਼ਆ ॥
ਸਿਲ੍ਪਿ ਕਰ੍ਮ ਜਾਨਹਿਂ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਹੈ ਕਪਿ ਏਕ ਮਹਾ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਆਵਾ ਪ੍ਰਥਮ ਨਗਰੁ ਜੇਂਹਿਂ ਜਾਰਾ। ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਕਹ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਕਹੁ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਸਾਁਚੇਹੁਁ ਕੀਸ ਕੀਨ੍ਹ ਪੁਰ ਦਾਹਾ ॥
ਰਾਵਨ ਨਗਰ ਅਲ੍ਪ ਕਪਿ ਦਹੀ। ਸੁਨਿ ਅਸ ਬਚਨ ਸਤ੍ਯ ਕੋ ਕਹੀ ॥
ਜੋ ਅਤਿ ਸੁਭਟ ਸਰਾਹੇਹੁ ਰਾਵਨ। ਸੋ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕੇਰ ਲਘੁ ਧਾਵਨ ॥
ਚਲਿ ਬਹੁਤ ਸੋ ਬੀਰ ਨ ਹੋਈ। ਪਠਵਾ ਖਬਰਿ ਲੇਨ ਹਮ ਸੋਈ ॥

ਦੋ. ਸਤ੍ਯ ਨਗਰੁ ਕਪਿ ਜਾਰੇਉ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਇ।
ਫਿਰਿ ਨ ਗਯੁ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਪਹਿਂ ਤੇਹਿਂ ਭਯ ਰਹਾ ਲੁਕਾਇ ॥ 23(ਕ) ॥

ਸਤ੍ਯ ਕਹਹਿ ਦਸਕਂਠ ਸਬ ਮੋਹਿ ਨ ਸੁਨਿ ਕਛੁ ਕੋਹ।
ਕੌ ਨ ਹਮਾਰੇਂ ਕਟਕ ਅਸ ਤੋ ਸਨ ਲਰਤ ਜੋ ਸੋਹ ॥ 23(ਖ) ॥

ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਰੋਧ ਸਮਾਨ ਸਨ ਕਰਿਅ ਨੀਤਿ ਅਸਿ ਆਹਿ।
ਜੌਂ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਪਤਿ ਬਧ ਮੇਡ਼ਉਕਨ੍ਹਿ ਭਲ ਕਿ ਕਹਿ ਕੌ ਤਾਹਿ ॥ 23(ਗ) ॥

ਜਦ੍ਯਪਿ ਲਘੁਤਾ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਤੋਹਿ ਬਧੇਂ ਬਡ਼ ਦੋਸ਼।
ਤਦਪਿ ਕਠਿਨ ਦਸਕਂਠ ਸੁਨੁ ਛਤ੍ਰ ਜਾਤਿ ਕਰ ਰੋਸ਼ ॥ 23(ਘ) ॥

ਬਕ੍ਰ ਉਕ੍ਤਿ ਧਨੁ ਬਚਨ ਸਰ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਦਹੇਉ ਰਿਪੁ ਕੀਸ।
ਪ੍ਰਤਿਉਤ੍ਤਰ ਸਡ਼ਸਿਨ੍ਹ ਮਨਹੁਁ ਕਾਢ਼ਤ ਭਟ ਦਸਸੀਸ ॥ 23(ਙ) ॥

ਹਁਸਿ ਬੋਲੇਉ ਦਸਮੌਲਿ ਤਬ ਕਪਿ ਕਰ ਬਡ਼ ਗੁਨ ਏਕ।
ਜੋ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਿ ਤਾਸੁ ਹਿਤ ਕਰਿ ਉਪਾਯ ਅਨੇਕ ॥ 23(ਛ) ॥

ਧਨ੍ਯ ਕੀਸ ਜੋ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਜਾ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਾਚਿ ਪਰਿਹਰਿ ਲਾਜਾ ॥
ਨਾਚਿ ਕੂਦਿ ਕਰਿ ਲੋਗ ਰਿਝਾਈ। ਪਤਿ ਹਿਤ ਕਰਿ ਧਰ੍ਮ ਨਿਪੁਨਾਈ ॥
ਅਂਗਦ ਸ੍ਵਾਮਿਭਕ੍ਤ ਤਵ ਜਾਤੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਗੁਨ ਕਸ ਨ ਕਹਸਿ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਮੈਂ ਗੁਨ ਗਾਹਕ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ। ਤਵ ਕਟੁ ਰਟਨਿ ਕਰੁਁ ਨਹਿਂ ਕਾਨਾ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਤਵ ਗੁਨ ਗਾਹਕਤਾਈ। ਸਤ੍ਯ ਪਵਨਸੁਤ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਬਨ ਬਿਧਂਸਿ ਸੁਤ ਬਧਿ ਪੁਰ ਜਾਰਾ। ਤਦਪਿ ਨ ਤੇਹਿਂ ਕਛੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਅਪਕਾਰਾ ॥
ਸੋਇ ਬਿਚਾਰਿ ਤਵ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿ ਸੁਹਾਈ। ਦਸਕਂਧਰ ਮੈਂ ਕੀਨ੍ਹਿ ਢਿਠਾਈ ॥
ਦੇਖੇਉਁ ਆਇ ਜੋ ਕਛੁ ਕਪਿ ਭਾਸ਼ਾ। ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਲਾਜ ਨ ਰੋਸ਼ ਨ ਮਾਖਾ ॥
ਜੌਂ ਅਸਿ ਮਤਿ ਪਿਤੁ ਖਾਏ ਕੀਸਾ। ਕਹਿ ਅਸ ਬਚਨ ਹਁਸਾ ਦਸਸੀਸਾ ॥
ਪਿਤਹਿ ਖਾਇ ਖਾਤੇਉਁ ਪੁਨਿ ਤੋਹੀ। ਅਬਹੀਂ ਸਮੁਝਿ ਪਰਾ ਕਛੁ ਮੋਹੀ ॥
ਬਾਲਿ ਬਿਮਲ ਜਸ ਭਾਜਨ ਜਾਨੀ। ਹਤੁਁ ਨ ਤੋਹਿ ਅਧਮ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਕਹੁ ਰਾਵਨ ਰਾਵਨ ਜਗ ਕੇਤੇ। ਮੈਂ ਨਿਜ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨੇ ਸੁਨੁ ਜੇਤੇ ॥
ਬਲਿਹਿ ਜਿਤਨ ਏਕ ਗਯੁ ਪਤਾਲਾ। ਰਾਖੇਉ ਬਾਁਧਿ ਸਿਸੁਨ੍ਹ ਹਯਸਾਲਾ ॥
ਖੇਲਹਿਂ ਬਾਲਕ ਮਾਰਹਿਂ ਜਾਈ। ਦਯਾ ਲਾਗਿ ਬਲਿ ਦੀਨ੍ਹ ਛੋਡ਼ਆਈ ॥
ਏਕ ਬਹੋਰਿ ਸਹਸਭੁਜ ਦੇਖਾ। ਧਾਇ ਧਰਾ ਜਿਮਿ ਜਂਤੁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਲਾਗਿ ਭਵਨ ਲੈ ਆਵਾ। ਸੋ ਪੁਲਸ੍ਤਿ ਮੁਨਿ ਜਾਇ ਛੋਡ਼ਆਵਾ ॥

ਦੋ. ਏਕ ਕਹਤ ਮੋਹਿ ਸਕੁਚ ਅਤਿ ਰਹਾ ਬਾਲਿ ਕੀ ਕਾਁਖ।
ਇਨ੍ਹ ਮਹੁਁ ਰਾਵਨ ਤੈਂ ਕਵਨ ਸਤ੍ਯ ਬਦਹਿ ਤਜਿ ਮਾਖ ॥ 24 ॥

ਸੁਨੁ ਸਠ ਸੋਇ ਰਾਵਨ ਬਲਸੀਲਾ। ਹਰਗਿਰਿ ਜਾਨ ਜਾਸੁ ਭੁਜ ਲੀਲਾ ॥
ਜਾਨ ਉਮਾਪਤਿ ਜਾਸੁ ਸੁਰਾਈ। ਪੂਜੇਉਁ ਜੇਹਿ ਸਿਰ ਸੁਮਨ ਚਢ਼ਆਈ ॥
ਸਿਰ ਸਰੋਜ ਨਿਜ ਕਰਨ੍ਹਿ ਉਤਾਰੀ। ਪੂਜੇਉਁ ਅਮਿਤ ਬਾਰ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ ॥
ਭੁਜ ਬਿਕ੍ਰਮ ਜਾਨਹਿਂ ਦਿਗਪਾਲਾ। ਸਠ ਅਜਹੂਁ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਉਰ ਸਾਲਾ ॥
ਜਾਨਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਉਰ ਕਠਿਨਾਈ। ਜਬ ਜਬ ਭਿਰੁਁ ਜਾਇ ਬਰਿਆਈ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਦਸਨ ਕਰਾਲ ਨ ਫੂਟੇ। ਉਰ ਲਾਗਤ ਮੂਲਕ ਇਵ ਟੂਟੇ ॥
ਜਾਸੁ ਚਲਤ ਡੋਲਤਿ ਇਮਿ ਧਰਨੀ। ਚਢ਼ਤ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜਿਮਿ ਲਘੁ ਤਰਨੀ ॥
ਸੋਇ ਰਾਵਨ ਜਗ ਬਿਦਿਤ ਪ੍ਰਤਾਪੀ। ਸੁਨੇਹਿ ਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਅਲੀਕ ਪ੍ਰਲਾਪੀ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਰਾਵਨ ਕਹਁ ਲਘੁ ਕਹਸਿ ਨਰ ਕਰ ਕਰਸਿ ਬਖਾਨ।
ਰੇ ਕਪਿ ਬਰ੍ਬਰ ਖਰ੍ਬ ਖਲ ਅਬ ਜਾਨਾ ਤਵ ਗ੍ਯਾਨ ॥ 25 ॥

ਸੁਨਿ ਅਂਗਦ ਸਕੋਪ ਕਹ ਬਾਨੀ। ਬੋਲੁ ਸਁਭਾਰਿ ਅਧਮ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਸਹਸਬਾਹੁ ਭੁਜ ਗਹਨ ਅਪਾਰਾ। ਦਹਨ ਅਨਲ ਸਮ ਜਾਸੁ ਕੁਠਾਰਾ ॥
ਜਾਸੁ ਪਰਸੁ ਸਾਗਰ ਖਰ ਧਾਰਾ। ਬੂਡ਼ਏ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਅਗਨਿਤ ਬਹੁ ਬਾਰਾ ॥
ਤਾਸੁ ਗਰ੍ਬ ਜੇਹਿ ਦੇਖਤ ਭਾਗਾ। ਸੋ ਨਰ ਕ੍ਯੋਂ ਦਸਸੀਸ ਅਭਾਗਾ ॥
ਰਾਮ ਮਨੁਜ ਕਸ ਰੇ ਸਠ ਬਂਗਾ। ਧਨ੍ਵੀ ਕਾਮੁ ਨਦੀ ਪੁਨਿ ਗਂਗਾ ॥
ਪਸੁ ਸੁਰਧੇਨੁ ਕਲ੍ਪਤਰੁ ਰੂਖਾ। ਅਨ੍ਨ ਦਾਨ ਅਰੁ ਰਸ ਪੀਯੂਸ਼ਾ ॥
ਬੈਨਤੇਯ ਖਗ ਅਹਿ ਸਹਸਾਨਨ। ਚਿਂਤਾਮਨਿ ਪੁਨਿ ਉਪਲ ਦਸਾਨਨ ॥
ਸੁਨੁ ਮਤਿਮਂਦ ਲੋਕ ਬੈਕੁਂਠਾ। ਲਾਭ ਕਿ ਰਘੁਪਤਿ ਭਗਤਿ ਅਕੁਂਠਾ ॥

ਦੋ. ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਤਬ ਮਾਨ ਮਥਿ ਬਨ ਉਜਾਰਿ ਪੁਰ ਜਾਰਿ ॥
ਕਸ ਰੇ ਸਠ ਹਨੁਮਾਨ ਕਪਿ ਗਯੁ ਜੋ ਤਵ ਸੁਤ ਮਾਰਿ ॥ 26 ॥

ਸੁਨੁ ਰਾਵਨ ਪਰਿਹਰਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਭਜਸਿ ਨ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਜੌ ਖਲ ਭੇਸਿ ਰਾਮ ਕਰ ਦ੍ਰੋਹੀ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਰੁਦ੍ਰ ਸਕ ਰਾਖਿ ਨ ਤੋਹੀ ॥
ਮੂਢ਼ ਬ੍ਰੁਰੁਇਥਾ ਜਨਿ ਮਾਰਸਿ ਗਾਲਾ। ਰਾਮ ਬਯਰ ਅਸ ਹੋਇਹਿ ਹਾਲਾ ॥
ਤਵ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਆਗੇਂ। ਪਰਿਹਹਿਂ ਧਰਨਿ ਰਾਮ ਸਰ ਲਾਗੇਮ੍ ॥
ਤੇ ਤਵ ਸਿਰ ਕਂਦੁਕ ਸਮ ਨਾਨਾ। ਖੇਲਹਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਚੌਗਾਨਾ ॥
ਜਬਹਿਂ ਸਮਰ ਕੋਪਹਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਛੁਟਿਹਹਿਂ ਅਤਿ ਕਰਾਲ ਬਹੁ ਸਾਯਕ ॥
ਤਬ ਕਿ ਚਲਿਹਿ ਅਸ ਗਾਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਭਜੁ ਰਾਮ ਉਦਾਰਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਰਾਵਨ ਪਰਜਰਾ। ਜਰਤ ਮਹਾਨਲ ਜਨੁ ਘ੍ਰੁਰੁਇਤ ਪਰਾ ॥

ਦੋ. ਕੁਂਭਕਰਨ ਅਸ ਬਂਧੁ ਮਮ ਸੁਤ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਸਕ੍ਰਾਰਿ।
ਮੋਰ ਪਰਾਕ੍ਰਮ ਨਹਿਂ ਸੁਨੇਹਿ ਜਿਤੇਉਁ ਚਰਾਚਰ ਝਾਰਿ ॥ 27 ॥

ਸਠ ਸਾਖਾਮ੍ਰੁਰੁਇਗ ਜੋਰਿ ਸਹਾਈ। ਬਾਁਧਾ ਸਿਂਧੁ ਇਹਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਨਾਘਹਿਂ ਖਗ ਅਨੇਕ ਬਾਰੀਸਾ। ਸੂਰ ਨ ਹੋਹਿਂ ਤੇ ਸੁਨੁ ਸਬ ਕੀਸਾ ॥
ਮਮ ਭੁਜ ਸਾਗਰ ਬਲ ਜਲ ਪੂਰਾ। ਜਹਁ ਬੂਡ਼ਏ ਬਹੁ ਸੁਰ ਨਰ ਸੂਰਾ ॥
ਬੀਸ ਪਯੋਧਿ ਅਗਾਧ ਅਪਾਰਾ। ਕੋ ਅਸ ਬੀਰ ਜੋ ਪਾਇਹਿ ਪਾਰਾ ॥
ਦਿਗਪਾਲਨ੍ਹ ਮੈਂ ਨੀਰ ਭਰਾਵਾ। ਭੂਪ ਸੁਜਸ ਖਲ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਜੌਂ ਪੈ ਸਮਰ ਸੁਭਟ ਤਵ ਨਾਥਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹਸਿ ਜਾਸੁ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਤੌ ਬਸੀਠ ਪਠਵਤ ਕੇਹਿ ਕਾਜਾ। ਰਿਪੁ ਸਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਤ ਨਹਿਂ ਲਾਜਾ ॥
ਹਰਗਿਰਿ ਮਥਨ ਨਿਰਖੁ ਮਮ ਬਾਹੂ। ਪੁਨਿ ਸਠ ਕਪਿ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸਰਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਸੂਰ ਕਵਨ ਰਾਵਨ ਸਰਿਸ ਸ੍ਵਕਰ ਕਾਟਿ ਜੇਹਿਂ ਸੀਸ।
ਹੁਨੇ ਅਨਲ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ ਬਹੁ ਬਾਰ ਸਾਖਿ ਗੌਰੀਸ ॥ 28 ॥

ਜਰਤ ਬਿਲੋਕੇਉਁ ਜਬਹਿਂ ਕਪਾਲਾ। ਬਿਧਿ ਕੇ ਲਿਖੇ ਅਂਕ ਨਿਜ ਭਾਲਾ ॥
ਨਰ ਕੇਂ ਕਰ ਆਪਨ ਬਧ ਬਾਁਚੀ। ਹਸੇਉਁ ਜਾਨਿ ਬਿਧਿ ਗਿਰਾ ਅਸਾਁਚੀ ॥
ਸੌ ਮਨ ਸਮੁਝਿ ਤ੍ਰਾਸ ਨਹਿਂ ਮੋਰੇਂ। ਲਿਖਾ ਬਿਰਂਚਿ ਜਰਠ ਮਤਿ ਭੋਰੇਮ੍ ॥
ਆਨ ਬੀਰ ਬਲ ਸਠ ਮਮ ਆਗੇਂ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹਸਿ ਲਾਜ ਪਤਿ ਤ੍ਯਾਗੇ ॥
ਕਹ ਅਂਗਦ ਸਲਜ੍ਜ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਰਾਵਨ ਤੋਹਿ ਸਮਾਨ ਕੌ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਲਾਜਵਂਤ ਤਵ ਸਹਜ ਸੁਭ੍AU। ਨਿਜ ਮੁਖ ਨਿਜ ਗੁਨ ਕਹਸਿ ਨ ਕ੍AU ॥
ਸਿਰ ਅਰੁ ਸੈਲ ਕਥਾ ਚਿਤ ਰਹੀ। ਤਾਤੇ ਬਾਰ ਬੀਸ ਤੈਂ ਕਹੀ ॥
ਸੋ ਭੁਜਬਲ ਰਾਖੇਉ ਉਰ ਘਾਲੀ। ਜੀਤੇਹੁ ਸਹਸਬਾਹੁ ਬਲਿ ਬਾਲੀ ॥
ਸੁਨੁ ਮਤਿਮਂਦ ਦੇਹਿ ਅਬ ਪੂਰਾ। ਕਾਟੇਂ ਸੀਸ ਕਿ ਹੋਇਅ ਸੂਰਾ ॥
ਇਂਦ੍ਰਜਾਲਿ ਕਹੁ ਕਹਿਅ ਨ ਬੀਰਾ। ਕਾਟਿ ਨਿਜ ਕਰ ਸਕਲ ਸਰੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਜਰਹਿਂ ਪਤਂਗ ਮੋਹ ਬਸ ਭਾਰ ਬਹਹਿਂ ਖਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ।
ਤੇ ਨਹਿਂ ਸੂਰ ਕਹਾਵਹਿਂ ਸਮੁਝਿ ਦੇਖੁ ਮਤਿਮਂਦ ॥ 29 ॥

ਅਬ ਜਨਿ ਬਤਬਢ਼ਆਵ ਖਲ ਕਰਹੀ। ਸੁਨੁ ਮਮ ਬਚਨ ਮਾਨ ਪਰਿਹਰਹੀ ॥
ਦਸਮੁਖ ਮੈਂ ਨ ਬਸੀਠੀਂ ਆਯੁਁ। ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਰਘੁਬੀਸ਼ ਪਠਾਯੁਁ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਅਸ ਕਹਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲਾ। ਨਹਿਂ ਗਜਾਰਿ ਜਸੁ ਬਧੇਂ ਸ੍ਰੁਰੁਇਕਾਲਾ ॥
ਮਨ ਮਹੁਁ ਸਮੁਝਿ ਬਚਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਰੇ। ਸਹੇਉਁ ਕਠੋਰ ਬਚਨ ਸਠ ਤੇਰੇ ॥
ਨਾਹਿਂ ਤ ਕਰਿ ਮੁਖ ਭਂਜਨ ਤੋਰਾ। ਲੈ ਜਾਤੇਉਁ ਸੀਤਹਿ ਬਰਜੋਰਾ ॥
ਜਾਨੇਉਁ ਤਵ ਬਲ ਅਧਮ ਸੁਰਾਰੀ। ਸੂਨੇਂ ਹਰਿ ਆਨਿਹਿ ਪਰਨਾਰੀ ॥
ਤੈਂ ਨਿਸਿਚਰ ਪਤਿ ਗਰ੍ਬ ਬਹੂਤਾ। ਮੈਂ ਰਘੁਪਤਿ ਸੇਵਕ ਕਰ ਦੂਤਾ ॥
ਜੌਂ ਨ ਰਾਮ ਅਪਮਾਨਹਿ ਡਰੁਁ। ਤੋਹਿ ਦੇਖਤ ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਕਰੂਁ ॥

ਦੋ. ਤੋਹਿ ਪਟਕਿ ਮਹਿ ਸੇਨ ਹਤਿ ਚੌਪਟ ਕਰਿ ਤਵ ਗਾਉਁ।
ਤਵ ਜੁਬਤਿਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਸਠ ਜਨਕਸੁਤਹਿ ਲੈ ਜਾਉਁ ॥ 30 ॥

ਜੌ ਅਸ ਕਰੌਂ ਤਦਪਿ ਨ ਬਡ਼ਆਈ। ਮੁਏਹਿ ਬਧੇਂ ਨਹਿਂ ਕਛੁ ਮਨੁਸਾਈ ॥
ਕੌਲ ਕਾਮਬਸ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਿਨ ਬਿਮੂਢ਼ਆ। ਅਤਿ ਦਰਿਦ੍ਰ ਅਜਸੀ ਅਤਿ ਬੂਢ਼ਆ ॥
ਸਦਾ ਰੋਗਬਸ ਸਂਤਤ ਕ੍ਰੋਧੀ। ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਮੂਖ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਂਤ ਬਿਰੋਧੀ ॥
ਤਨੁ ਪੋਸ਼ਕ ਨਿਂਦਕ ਅਘ ਖਾਨੀ। ਜੀਵਨ ਸਵ ਸਮ ਚੌਦਹ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਖਲ ਬਧੁਁ ਨ ਤੋਹੀ। ਅਬ ਜਨਿ ਰਿਸ ਉਪਜਾਵਸਿ ਮੋਹੀ ॥
ਸੁਨਿ ਸਕੋਪ ਕਹ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਥਾ। ਅਧਰ ਦਸਨ ਦਸਿ ਮੀਜਤ ਹਾਥਾ ॥
ਰੇ ਕਪਿ ਅਧਮ ਮਰਨ ਅਬ ਚਹਸੀ। ਛੋਟੇ ਬਦਨ ਬਾਤ ਬਡ਼ਇ ਕਹਸੀ ॥
ਕਟੁ ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਡ਼ ਕਪਿ ਬਲ ਜਾਕੇਂ। ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬੁਧਿ ਤੇਜ ਨ ਤਾਕੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਅਗੁਨ ਅਮਾਨ ਜਾਨਿ ਤੇਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਪਿਤਾ ਬਨਬਾਸ।
ਸੋ ਦੁਖ ਅਰੁ ਜੁਬਤੀ ਬਿਰਹ ਪੁਨਿ ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਮਮ ਤ੍ਰਾਸ ॥ 31(ਕ) ॥

ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਬਲ ਕਰ ਗਰ੍ਬ ਤੋਹਿ ਐਸੇ ਮਨੁਜ ਅਨੇਕ।
ਖਾਹੀਂ ਨਿਸਾਚਰ ਦਿਵਸ ਨਿਸਿ ਮੂਢ਼ ਸਮੁਝੁ ਤਜਿ ਟੇਕ ॥ 31(ਖ) ॥

ਜਬ ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਰਾਮ ਕੈ ਨਿਂਦਾ। ਕ੍ਰੋਧਵਂਤ ਅਤਿ ਭਯੁ ਕਪਿਂਦਾ ॥
ਹਰਿ ਹਰ ਨਿਂਦਾ ਸੁਨਿ ਜੋ ਕਾਨਾ। ਹੋਇ ਪਾਪ ਗੋਘਾਤ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕਟਕਟਾਨ ਕਪਿਕੁਂਜਰ ਭਾਰੀ। ਦੁਹੁ ਭੁਜਦਂਡ ਤਮਕਿ ਮਹਿ ਮਾਰੀ ॥
ਡੋਲਤ ਧਰਨਿ ਸਭਾਸਦ ਖਸੇ। ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਭਯ ਮਾਰੁਤ ਗ੍ਰਸੇ ॥
ਗਿਰਤ ਸਁਭਾਰਿ ਉਠਾ ਦਸਕਂਧਰ। ਭੂਤਲ ਪਰੇ ਮੁਕੁਟ ਅਤਿ ਸੁਂਦਰ ॥
ਕਛੁ ਤੇਹਿਂ ਲੈ ਨਿਜ ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਸਁਵਾਰੇ। ਕਛੁ ਅਂਗਦ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ ਪਬਾਰੇ ॥
ਆਵਤ ਮੁਕੁਟ ਦੇਖਿ ਕਪਿ ਭਾਗੇ। ਦਿਨਹੀਂ ਲੂਕ ਪਰਨ ਬਿਧਿ ਲਾਗੇ ॥
ਕੀ ਰਾਵਨ ਕਰਿ ਕੋਪ ਚਲਾਏ। ਕੁਲਿਸ ਚਾਰਿ ਆਵਤ ਅਤਿ ਧਾਏ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਹਁਸਿ ਜਨਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਡੇਰਾਹੂ। ਲੂਕ ਨ ਅਸਨਿ ਕੇਤੁ ਨਹਿਂ ਰਾਹੂ ॥
ਏ ਕਿਰੀਟ ਦਸਕਂਧਰ ਕੇਰੇ। ਆਵਤ ਬਾਲਿਤਨਯ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥

ਦੋ. ਤਰਕਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕਰ ਗਹੇ ਆਨਿ ਧਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ।
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਦਿਨਕਰ ਸਰਿਸ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥ 32(ਕ) ॥

ਉਹਾਁ ਸਕੋ਽ਪਿ ਦਸਾਨਨ ਸਬ ਸਨ ਕਹਤ ਰਿਸਾਇ।
ਧਰਹੁ ਕਪਿਹਿ ਧਰਿ ਮਾਰਹੁ ਸੁਨਿ ਅਂਗਦ ਮੁਸੁਕਾਇ ॥ 32(ਖ) ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਬੇਗਿ ਸੂਭਟ ਸਬ ਧਾਵਹੁ। ਖਾਹੁ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜਹਁ ਜਹਁ ਪਾਵਹੁ ॥
ਮਰ੍ਕਟਹੀਨ ਕਰਹੁ ਮਹਿ ਜਾਈ। ਜਿਅਤ ਧਰਹੁ ਤਾਪਸ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਸਕੋਪ ਬੋਲੇਉ ਜੁਬਰਾਜਾ। ਗਾਲ ਬਜਾਵਤ ਤੋਹਿ ਨ ਲਾਜਾ ॥
ਮਰੁ ਗਰ ਕਾਟਿ ਨਿਲਜ ਕੁਲਘਾਤੀ। ਬਲ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਹਰਤਿ ਨਹਿਂ ਛਾਤੀ ॥
ਰੇ ਤ੍ਰਿਯ ਚੋਰ ਕੁਮਾਰਗ ਗਾਮੀ। ਖਲ ਮਲ ਰਾਸਿ ਮਂਦਮਤਿ ਕਾਮੀ ॥
ਸਨ੍ਯਪਾਤ ਜਲ੍ਪਸਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ। ਭੇਸਿ ਕਾਲਬਸ ਖਲ ਮਨੁਜਾਦਾ ॥
ਯਾਕੋ ਫਲੁ ਪਾਵਹਿਗੋ ਆਗੇਂ। ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਲਾਗੇਮ੍ ॥
ਰਾਮੁ ਮਨੁਜ ਬੋਲਤ ਅਸਿ ਬਾਨੀ। ਗਿਰਹਿਂ ਨ ਤਵ ਰਸਨਾ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਗਿਰਿਹਹਿਂ ਰਸਨਾ ਸਂਸਯ ਨਾਹੀਂ। ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਸਮੇਤ ਸਮਰ ਮਹਿ ਮਾਹੀਮ੍ ॥

ਸੋ. ਸੋ ਨਰ ਕ੍ਯੋਂ ਦਸਕਂਧ ਬਾਲਿ ਬਧ੍ਯੋ ਜੇਹਿਂ ਏਕ ਸਰ।
ਬੀਸਹੁਁ ਲੋਚਨ ਅਂਧ ਧਿਗ ਤਵ ਜਨ੍ਮ ਕੁਜਾਤਿ ਜਡ਼ ॥ 33(ਕ) ॥

ਤਬ ਸੋਨਿਤ ਕੀ ਪ੍ਯਾਸ ਤ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ਸਾਯਕ ਨਿਕਰ।
ਤਜੁਁ ਤੋਹਿ ਤੇਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਕਟੁ ਜਲ੍ਪਕ ਨਿਸਿਚਰ ਅਧਮ ॥ 33(ਖ) ॥

ਮੈ ਤਵ ਦਸਨ ਤੋਰਿਬੇ ਲਾਯਕ। ਆਯਸੁ ਮੋਹਿ ਨ ਦੀਨ੍ਹ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਅਸਿ ਰਿਸ ਹੋਤਿ ਦਸੁ ਮੁਖ ਤੋਰੌਂ। ਲਂਕਾ ਗਹਿ ਸਮੁਦ੍ਰ ਮਹਁ ਬੋਰੌਮ੍ ॥
ਗੂਲਰਿ ਫਲ ਸਮਾਨ ਤਵ ਲਂਕਾ। ਬਸਹੁ ਮਧ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਜਂਤੁ ਅਸਂਕਾ ॥
ਮੈਂ ਬਾਨਰ ਫਲ ਖਾਤ ਨ ਬਾਰਾ। ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹ ਨ ਰਾਮ ਉਦਾਰਾ ॥
ਜੁਗਤਿ ਸੁਨਤ ਰਾਵਨ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਮੂਢ਼ ਸਿਖਿਹਿ ਕਹਁ ਬਹੁਤ ਝੁਠਾਈ ॥
ਬਾਲਿ ਨ ਕਬਹੁਁ ਗਾਲ ਅਸ ਮਾਰਾ। ਮਿਲਿ ਤਪਸਿਨ੍ਹ ਤੈਂ ਭੇਸਿ ਲਬਾਰਾ ॥
ਸਾਁਚੇਹੁਁ ਮੈਂ ਲਬਾਰ ਭੁਜ ਬੀਹਾ। ਜੌਂ ਨ ਉਪਾਰਿਉਁ ਤਵ ਦਸ ਜੀਹਾ ॥
ਸਮੁਝਿ ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਪਿ ਕੋਪਾ। ਸਭਾ ਮਾਝ ਪਨ ਕਰਿ ਪਦ ਰੋਪਾ ॥
ਜੌਂ ਮਮ ਚਰਨ ਸਕਸਿ ਸਠ ਟਾਰੀ। ਫਿਰਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸੀਤਾ ਮੈਂ ਹਾਰੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਸੁਭਟ ਸਬ ਕਹ ਦਸਸੀਸਾ। ਪਦ ਗਹਿ ਧਰਨਿ ਪਛਾਰਹੁ ਕੀਸਾ ॥
ਇਂਦ੍ਰਜੀਤ ਆਦਿਕ ਬਲਵਾਨਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਝਪਟਹਿਂ ਕਰਿ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਉਪਾਈ। ਪਦ ਨ ਟਰਿ ਬੈਠਹਿਂ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਝਪਟਹੀਂ ਸੁਰ ਆਰਾਤੀ। ਟਰਿ ਨ ਕੀਸ ਚਰਨ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਪੁਰੁਸ਼ ਕੁਜੋਗੀ ਜਿਮਿ ਉਰਗਾਰੀ। ਮੋਹ ਬਿਟਪ ਨਹਿਂ ਸਕਹਿਂ ਉਪਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਮੇਘਨਾਦ ਸਮ ਸੁਭਟ ਉਠੇ ਹਰਸ਼ਾਇ।
ਝਪਟਹਿਂ ਟਰੈ ਨ ਕਪਿ ਚਰਨ ਪੁਨਿ ਬੈਠਹਿਂ ਸਿਰ ਨਾਇ ॥ 34(ਕ) ॥

ਭੂਮਿ ਨ ਛਾਁਡਤ ਕਪਿ ਚਰਨ ਦੇਖਤ ਰਿਪੁ ਮਦ ਭਾਗ ॥
ਕੋਟਿ ਬਿਘ੍ਨ ਤੇ ਸਂਤ ਕਰ ਮਨ ਜਿਮਿ ਨੀਤਿ ਨ ਤ੍ਯਾਗ ॥ 34(ਖ) ॥

ਕਪਿ ਬਲ ਦੇਖਿ ਸਕਲ ਹਿਯਁ ਹਾਰੇ। ਉਠਾ ਆਪੁ ਕਪਿ ਕੇਂ ਪਰਚਾਰੇ ॥
ਗਹਤ ਚਰਨ ਕਹ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ। ਮਮ ਪਦ ਗਹੇਂ ਨ ਤੋਰ ਉਬਾਰਾ ॥
ਗਹਸਿ ਨ ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਠ ਜਾਈ। ਸੁਨਤ ਫਿਰਾ ਮਨ ਅਤਿ ਸਕੁਚਾਈ ॥
ਭਯੁ ਤੇਜਹਤ ਸ਼੍ਰੀ ਸਬ ਗੀ। ਮਧ੍ਯ ਦਿਵਸ ਜਿਮਿ ਸਸਿ ਸੋਹੀ ॥
ਸਿਂਘਾਸਨ ਬੈਠੇਉ ਸਿਰ ਨਾਈ। ਮਾਨਹੁਁ ਸਂਪਤਿ ਸਕਲ ਗਁਵਾਈ ॥
ਜਗਦਾਤਮਾ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਰਾਮਾ। ਤਾਸੁ ਬਿਮੁਖ ਕਿਮਿ ਲਹ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਕੀ ਭ੍ਰੁਰੁਇਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸਾ। ਹੋਇ ਬਿਸ੍ਵ ਪੁਨਿ ਪਾਵਿ ਨਾਸਾ ॥
ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਤੇ ਕੁਲਿਸ ਕੁਲਿਸ ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਕਰੀ। ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਪਨ ਕਹੁ ਕਿਮਿ ਟਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਕਹੀ ਨੀਤਿ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ। ਮਾਨ ਨ ਤਾਹਿ ਕਾਲੁ ਨਿਅਰਾਨਾ ॥
ਰਿਪੁ ਮਦ ਮਥਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਯੋ। ਯਹ ਕਹਿ ਚਲ੍ਯੋ ਬਾਲਿ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਜਾਯੋ ॥
ਹਤੌਂ ਨ ਖੇਤ ਖੇਲਾਇ ਖੇਲਾਈ। ਤੋਹਿ ਅਬਹਿਂ ਕਾ ਕਰੌਂ ਬਡ਼ਆਈ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਤਾਸੁ ਤਨਯ ਕਪਿ ਮਾਰਾ। ਸੋ ਸੁਨਿ ਰਾਵਨ ਭਯੁ ਦੁਖਾਰਾ ॥
ਜਾਤੁਧਾਨ ਅਂਗਦ ਪਨ ਦੇਖੀ। ਭਯ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਬ ਭੇ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਰਿਪੁ ਬਲ ਧਰਸ਼ਿ ਹਰਸ਼ਿ ਕਪਿ ਬਾਲਿਤਨਯ ਬਲ ਪੁਂਜ।
ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ਨਯਨ ਜਲ ਗਹੇ ਰਾਮ ਪਦ ਕਂਜ ॥ 35(ਕ) ॥

ਸਾਁਝ ਜਾਨਿ ਦਸਕਂਧਰ ਭਵਨ ਗਯੁ ਬਿਲਖਾਇ।
ਮਂਦੋਦਰੀ ਰਾਵਨਹਿ ਬਹੁਰਿ ਕਹਾ ਸਮੁਝਾਇ ॥ (ਖ) ॥
ਕਂਤ ਸਮੁਝਿ ਮਨ ਤਜਹੁ ਕੁਮਤਿਹੀ। ਸੋਹ ਨ ਸਮਰ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਰਘੁਪਤਿਹੀ ॥
ਰਾਮਾਨੁਜ ਲਘੁ ਰੇਖ ਖਚਾਈ। ਸੌ ਨਹਿਂ ਨਾਘੇਹੁ ਅਸਿ ਮਨੁਸਾਈ ॥
ਪਿਯ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਹਿ ਜਿਤਬ ਸਂਗ੍ਰਾਮਾ। ਜਾਕੇ ਦੂਤ ਕੇਰ ਯਹ ਕਾਮਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਸਿਂਧੁ ਨਾਘੀ ਤਵ ਲਂਕਾ। ਆਯੁ ਕਪਿ ਕੇਹਰੀ ਅਸਂਕਾ ॥
ਰਖਵਾਰੇ ਹਤਿ ਬਿਪਿਨ ਉਜਾਰਾ। ਦੇਖਤ ਤੋਹਿ ਅਚ੍ਛ ਤੇਹਿਂ ਮਾਰਾ ॥
ਜਾਰਿ ਸਕਲ ਪੁਰ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਛਾਰਾ। ਕਹਾਁ ਰਹਾ ਬਲ ਗਰ੍ਬ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਅਬ ਪਤਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਾ ਗਾਲ ਜਨਿ ਮਾਰਹੁ। ਮੋਰ ਕਹਾ ਕਛੁ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਿਚਾਰਹੁ ॥
ਪਤਿ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪਤਿ ਜਨਿ ਮਾਨਹੁ। ਅਗ ਜਗ ਨਾਥ ਅਤੁਲ ਬਲ ਜਾਨਹੁ ॥
ਬਾਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਾਨ ਮਾਰੀਚਾ। ਤਾਸੁ ਕਹਾ ਨਹਿਂ ਮਾਨੇਹਿ ਨੀਚਾ ॥
ਜਨਕ ਸਭਾਁ ਅਗਨਿਤ ਭੂਪਾਲਾ। ਰਹੇ ਤੁਮ੍ਹੁ ਬਲ ਅਤੁਲ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਭਂਜਿ ਧਨੁਸ਼ ਜਾਨਕੀ ਬਿਆਹੀ। ਤਬ ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਜਿਤੇਹੁ ਕਿਨ ਤਾਹੀ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਸੁਤ ਜਾਨਿ ਬਲ ਥੋਰਾ। ਰਾਖਾ ਜਿਅਤ ਆਁਖਿ ਗਹਿ ਫੋਰਾ ॥
ਸੂਪਨਖਾ ਕੈ ਗਤਿ ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਖੀ। ਤਦਪਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਨਹਿਂ ਲਾਜ ਬਿਸ਼ੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਬਧਿ ਬਿਰਾਧ ਖਰ ਦੂਸ਼ਨਹਿ ਲੀਁਲਾਁ ਹਤ੍ਯੋ ਕਬਂਧ।
ਬਾਲਿ ਏਕ ਸਰ ਮਾਰਯੋ ਤੇਹਿ ਜਾਨਹੁ ਦਸਕਂਧ ॥ 36 ॥

ਜੇਹਿਂ ਜਲਨਾਥ ਬਁਧਾਯੁ ਹੇਲਾ। ਉਤਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਦਲ ਸਹਿਤ ਸੁਬੇਲਾ ॥
ਕਾਰੁਨੀਕ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਕੇਤੂ। ਦੂਤ ਪਠਾਯੁ ਤਵ ਹਿਤ ਹੇਤੂ ॥
ਸਭਾ ਮਾਝ ਜੇਹਿਂ ਤਵ ਬਲ ਮਥਾ। ਕਰਿ ਬਰੂਥ ਮਹੁਁ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਪਤਿ ਜਥਾ ॥
ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਤ ਅਨੁਚਰ ਜਾਕੇ। ਰਨ ਬਾਁਕੁਰੇ ਬੀਰ ਅਤਿ ਬਾਁਕੇ ॥
ਤੇਹਿ ਕਹਁ ਪਿਯ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਨਰ ਕਹਹੂ। ਮੁਧਾ ਮਾਨ ਮਮਤਾ ਮਦ ਬਹਹੂ ॥
ਅਹਹ ਕਂਤ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਰਾਮ ਬਿਰੋਧਾ। ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਮਨ ਉਪਜ ਨ ਬੋਧਾ ॥
ਕਾਲ ਦਂਡ ਗਹਿ ਕਾਹੁ ਨ ਮਾਰਾ। ਹਰਿ ਧਰ੍ਮ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਨਿਕਟ ਕਾਲ ਜੇਹਿ ਆਵਤ ਸਾਈਂ। ਤੇਹਿ ਭ੍ਰਮ ਹੋਇ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿਹਿ ਨਾਈਮ੍ ॥

ਦੋ. ਦੁਇ ਸੁਤ ਮਰੇ ਦਹੇਉ ਪੁਰ ਅਜਹੁਁ ਪੂਰ ਪਿਯ ਦੇਹੁ।
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਰਘੁਨਾਥ ਭਜਿ ਨਾਥ ਬਿਮਲ ਜਸੁ ਲੇਹੁ ॥ 37 ॥

ਨਾਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਸਿਖ ਸਮਾਨਾ। ਸਭਾਁ ਗਯੁ ਉਠਿ ਹੋਤ ਬਿਹਾਨਾ ॥
ਬੈਠ ਜਾਇ ਸਿਂਘਾਸਨ ਫੂਲੀ। ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨ ਤ੍ਰਾਸ ਸਬ ਭੂਲੀ ॥
ਇਹਾਁ ਰਾਮ ਅਂਗਦਹਿ ਬੋਲਾਵਾ। ਆਇ ਚਰਨ ਪਂਕਜ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਅਤਿ ਆਦਰ ਸਪੀਪ ਬੈਠਾਰੀ। ਬੋਲੇ ਬਿਹਁਸਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਖਰਾਰੀ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਕੌਤੁਕ ਅਤਿ ਮੋਹੀ। ਤਾਤ ਸਤ੍ਯ ਕਹੁ ਪੂਛੁਁ ਤੋਹੀ ॥ ।
ਰਾਵਨੁ ਜਾਤੁਧਾਨ ਕੁਲ ਟੀਕਾ। ਭੁਜ ਬਲ ਅਤੁਲ ਜਾਸੁ ਜਗ ਲੀਕਾ ॥
ਤਾਸੁ ਮੁਕੁਟ ਤੁਮ੍ਹ ਚਾਰਿ ਚਲਾਏ। ਕਹਹੁ ਤਾਤ ਕਵਨੀ ਬਿਧਿ ਪਾਏ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਪ੍ਰਨਤ ਸੁਖਕਾਰੀ। ਮੁਕੁਟ ਨ ਹੋਹਿਂ ਭੂਪ ਗੁਨ ਚਾਰੀ ॥
ਸਾਮ ਦਾਨ ਅਰੁ ਦਂਡ ਬਿਭੇਦਾ। ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਉਰ ਬਸਹਿਂ ਨਾਥ ਕਹ ਬੇਦਾ ॥
ਨੀਤਿ ਧਰ੍ਮ ਕੇ ਚਰਨ ਸੁਹਾਏ। ਅਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ਨਾਥ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥

ਦੋ. ਧਰ੍ਮਹੀਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਬਿਮੁਖ ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਦਸਸੀਸ।
ਤੇਹਿ ਪਰਿਹਰਿ ਗੁਨ ਆਏ ਸੁਨਹੁ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ॥ 38(((ਕ) ॥

ਪਰਮ ਚਤੁਰਤਾ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਉਦਾਰ।
ਸਮਾਚਾਰ ਪੁਨਿ ਸਬ ਕਹੇ ਗਢ਼ ਕੇ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰ ॥ 38(ਖ) ॥

ਰਿਪੁ ਕੇ ਸਮਾਚਾਰ ਜਬ ਪਾਏ। ਰਾਮ ਸਚਿਵ ਸਬ ਨਿਕਟ ਬੋਲਾਏ ॥
ਲਂਕਾ ਬਾਁਕੇ ਚਾਰਿ ਦੁਆਰਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਲਾਗਿਅ ਕਰਹੁ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਤਬ ਕਪੀਸ ਰਿਚ੍ਛੇਸ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸੁਮਿਰਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਕਰਿ ਬਿਚਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਮਂਤ੍ਰ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ਆਵਾ। ਚਾਰਿ ਅਨੀ ਕਪਿ ਕਟਕੁ ਬਨਾਵਾ ॥
ਜਥਾਜੋਗ ਸੇਨਾਪਤਿ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਜੂਥਪ ਸਕਲ ਬੋਲਿ ਤਬ ਲੀਨ੍ਹੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਹਿ ਸਬ ਸਮੁਝਾਏ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਸਿਂਘਨਾਦ ਕਰਿ ਧਾਏ ॥
ਹਰਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਿਰ ਨਾਵਹਿਂ। ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਸਿਖਰ ਬੀਰ ਸਬ ਧਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਤਰ੍ਜਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪੀਸਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਜਾਨਤ ਪਰਮ ਦੁਰ੍ਗ ਅਤਿ ਲਂਕਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਪਿ ਚਲੇ ਅਸਂਕਾ ॥
ਘਟਾਟੋਪ ਕਰਿ ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਘੇਰੀ। ਮੁਖਹਿਂ ਨਿਸਾਨ ਬਜਾਵਹੀਂ ਭੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਜਯਤਿ ਰਾਮ ਜਯ ਲਛਿਮਨ ਜਯ ਕਪੀਸ ਸੁਗ੍ਰੀਵ।
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਸਿਂਘਨਾਦ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਮਹਾ ਬਲ ਸੀਂਵ ॥ 39 ॥

ਲਂਕਾਁ ਭਯੁ ਕੋਲਾਹਲ ਭਾਰੀ। ਸੁਨਾ ਦਸਾਨਨ ਅਤਿ ਅਹਁਕਾਰੀ ॥
ਦੇਖਹੁ ਬਨਰਨ੍ਹ ਕੇਰਿ ਢਿਠਾਈ। ਬਿਹਁਸਿ ਨਿਸਾਚਰ ਸੇਨ ਬੋਲਾਈ ॥
ਆਏ ਕੀਸ ਕਾਲ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ। ਛੁਧਾਵਂਤ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰ ਮੇਰੇ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਅਟ੍ਟਹਾਸ ਸਠ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਬੈਠੇ ਅਹਾਰ ਬਿਧਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੁਭਟ ਸਕਲ ਚਾਰਿਹੁਁ ਦਿਸਿ ਜਾਹੂ। ਧਰਿ ਧਰਿ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਖਾਹੂ ॥
ਉਮਾ ਰਾਵਨਹਿ ਅਸ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਜਿਮਿ ਟਿਟ੍ਟਿਭ ਖਗ ਸੂਤ ਉਤਾਨਾ ॥
ਚਲੇ ਨਿਸਾਚਰ ਆਯਸੁ ਮਾਗੀ। ਗਹਿ ਕਰ ਭਿਂਡਿਪਾਲ ਬਰ ਸਾਁਗੀ ॥
ਤੋਮਰ ਮੁਗ੍ਦਰ ਪਰਸੁ ਪ੍ਰਚਂਡਾ। ਸੁਲ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨ ਪਰਿਘ ਗਿਰਿਖਂਡਾ ॥
ਜਿਮਿ ਅਰੁਨੋਪਲ ਨਿਕਰ ਨਿਹਾਰੀ। ਧਾਵਹਿਂ ਸਠ ਖਗ ਮਾਂਸ ਅਹਾਰੀ ॥
ਚੋਂਚ ਭਂਗ ਦੁਖ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਨ ਸੂਝਾ। ਤਿਮਿ ਧਾਏ ਮਨੁਜਾਦ ਅਬੂਝਾ ॥

ਦੋ. ਨਾਨਾਯੁਧ ਸਰ ਚਾਪ ਧਰ ਜਾਤੁਧਾਨ ਬਲ ਬੀਰ।
ਕੋਟ ਕਁਗੂਰਨ੍ਹਿ ਚਢ਼ਇ ਗੇ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਰਨਧੀਰ ॥ 40 ॥

ਕੋਟ ਕਁਗੂਰਨ੍ਹਿ ਸੋਹਹਿਂ ਕੈਸੇ। ਮੇਰੁ ਕੇ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਗਨਿ ਜਨੁ ਘਨ ਬੈਸੇ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਢੋਲ ਨਿਸਾਨ ਜੁਝ੍AU। ਸੁਨਿ ਧੁਨਿ ਹੋਇ ਭਟਨ੍ਹਿ ਮਨ ਚ੍AU ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਭੇਰਿ ਨਫੀਰਿ ਅਪਾਰਾ। ਸੁਨਿ ਕਾਦਰ ਉਰ ਜਾਹਿਂ ਦਰਾਰਾ ॥
ਦੇਖਿਨ੍ਹ ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਠਟ੍ਟਾ। ਅਤਿ ਬਿਸਾਲ ਤਨੁ ਭਾਲੁ ਸੁਭਟ੍ਟਾ ॥
ਧਾਵਹਿਂ ਗਨਹਿਂ ਨ ਅਵਘਟ ਘਾਟਾ। ਪਰ੍ਬਤ ਫੋਰਿ ਕਰਹਿਂ ਗਹਿ ਬਾਟਾ ॥
ਕਟਕਟਾਹਿਂ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਭਟ ਗਰ੍ਜਹਿਂ। ਦਸਨ ਓਠ ਕਾਟਹਿਂ ਅਤਿ ਤਰ੍ਜਹਿਮ੍ ॥
ਉਤ ਰਾਵਨ ਇਤ ਰਾਮ ਦੋਹਾਈ। ਜਯਤਿ ਜਯਤਿ ਜਯ ਪਰੀ ਲਰਾਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਸਿਖਰ ਸਮੂਹ ਢਹਾਵਹਿਂ। ਕੂਦਿ ਧਰਹਿਂ ਕਪਿ ਫੇਰਿ ਚਲਾਵਹਿਮ੍ ॥

ਦੋ. ਧਰਿ ਕੁਧਰ ਖਂਡ ਪ੍ਰਚਂਡ ਕਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਗਢ਼ ਪਰ ਡਾਰਹੀਂ।
ਝਪਟਹਿਂ ਚਰਨ ਗਹਿ ਪਟਕਿ ਮਹਿ ਭਜਿ ਚਲਤ ਬਹੁਰਿ ਪਚਾਰਹੀਮ੍ ॥
ਅਤਿ ਤਰਲ ਤਰੁਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਰਪਹਿਂ ਤਮਕਿ ਗਢ਼ ਚਢ਼ਇ ਚਢ਼ਇ ਗੇ।
ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਚਢ਼ਇ ਮਂਦਿਰਨ੍ਹ ਜਹਁ ਤਹਁ ਰਾਮ ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਭੇ ॥

ਦੋ. ਏਕੁ ਏਕੁ ਨਿਸਿਚਰ ਗਹਿ ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਚਲੇ ਪਰਾਇ।
ਊਪਰ ਆਪੁ ਹੇਠ ਭਟ ਗਿਰਹਿਂ ਧਰਨਿ ਪਰ ਆਇ ॥ 41 ॥

ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪ੍ਰਬਲ ਕਪਿਜੂਥਾ। ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਨਿਸਿਚਰ ਸੁਭਟ ਬਰੂਥਾ ॥
ਚਢ਼ਏ ਦੁਰ੍ਗ ਪੁਨਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਾਨਰ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦਿਵਾਕਰ ॥
ਚਲੇ ਨਿਸਾਚਰ ਨਿਕਰ ਪਰਾਈ। ਪ੍ਰਬਲ ਪਵਨ ਜਿਮਿ ਘਨ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਭਯੁ ਪੁਰ ਭਾਰੀ। ਰੋਵਹਿਂ ਬਾਲਕ ਆਤੁਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਬ ਮਿਲਿ ਦੇਹਿਂ ਰਾਵਨਹਿ ਗਾਰੀ। ਰਾਜ ਕਰਤ ਏਹਿਂ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁ ਹਁਕਾਰੀ ॥
ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਚਲ ਸੁਨੀ ਤੇਹਿਂ ਕਾਨਾ। ਫੇਰਿ ਸੁਭਟ ਲਂਕੇਸ ਰਿਸਾਨਾ ॥
ਜੋ ਰਨ ਬਿਮੁਖ ਸੁਨਾ ਮੈਂ ਕਾਨਾ। ਸੋ ਮੈਂ ਹਤਬ ਕਰਾਲ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਾ ॥
ਸਰ੍ਬਸੁ ਖਾਇ ਭੋਗ ਕਰਿ ਨਾਨਾ। ਸਮਰ ਭੂਮਿ ਭੇ ਬਲ੍ਲਭ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਉਗ੍ਰ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਕਲ ਡੇਰਾਨੇ। ਚਲੇ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਸੁਭਟ ਲਜਾਨੇ ॥
ਸਨ੍ਮੁਖ ਮਰਨ ਬੀਰ ਕੈ ਸੋਭਾ। ਤਬ ਤਿਨ੍ਹ ਤਜਾ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰ ਲੋਭਾ ॥

ਦੋ. ਬਹੁ ਆਯੁਧ ਧਰ ਸੁਭਟ ਸਬ ਭਿਰਹਿਂ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰਿ।
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਏ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਪਰਿਘ ਤ੍ਰਿਸੂਲਨ੍ਹਿ ਮਾਰੀ ॥ 42 ॥

ਭਯ ਆਤੁਰ ਕਪਿ ਭਾਗਨ ਲਾਗੇ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਉਮਾ ਜੀਤਿਹਹਿਂ ਆਗੇ ॥
ਕੌ ਕਹ ਕਹਁ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਂਤਾ। ਕਹਁ ਨਲ ਨੀਲ ਦੁਬਿਦ ਬਲਵਂਤਾ ॥
ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਕਲ ਸੁਨਾ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਪਚ੍ਛਿਮ ਦ੍ਵਾਰ ਰਹਾ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਤਹਁ ਕਰਿ ਲਰਾਈ। ਟੂਟ ਨ ਦ੍ਵਾਰ ਪਰਮ ਕਠਿਨਾਈ ॥
ਪਵਨਤਨਯ ਮਨ ਭਾ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਗਰ੍ਜੇਉ ਪ੍ਰਬਲ ਕਾਲ ਸਮ ਜੋਧਾ ॥
ਕੂਦਿ ਲਂਕ ਗਢ਼ ਊਪਰ ਆਵਾ। ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਮੇਘਨਾਦ ਕਹੁਁ ਧਾਵਾ ॥
ਭਂਜੇਉ ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਨਿਪਾਤਾ। ਤਾਹਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਮਹੁਁ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥
ਦੁਸਰੇਂ ਸੂਤ ਬਿਕਲ ਤੇਹਿ ਜਾਨਾ। ਸ੍ਯਂਦਨ ਘਾਲਿ ਤੁਰਤ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਆਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਂਗਦ ਸੁਨਾ ਪਵਨਸੁਤ ਗਢ਼ ਪਰ ਗਯੁ ਅਕੇਲ।
ਰਨ ਬਾਁਕੁਰਾ ਬਾਲਿਸੁਤ ਤਰਕਿ ਚਢ਼ਏਉ ਕਪਿ ਖੇਲ ॥ 43 ॥

ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦ੍ਵੌ ਬਂਦਰ। ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਉਰ ਅਂਤਰ ॥
ਰਾਵਨ ਭਵਨ ਚਢ਼ਏ ਦ੍ਵੌ ਧਾਈ। ਕਰਹਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਦੋਹਾਈ ॥
ਕਲਸ ਸਹਿਤ ਗਹਿ ਭਵਨੁ ਢਹਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਨਿਸਾਚਰਪਤਿ ਭਯ ਪਾਵਾ ॥
ਨਾਰਿ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਕਰ ਪੀਟਹਿਂ ਛਾਤੀ। ਅਬ ਦੁਇ ਕਪਿ ਆਏ ਉਤਪਾਤੀ ॥
ਕਪਿਲੀਲਾ ਕਰਿ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਡੇਰਾਵਹਿਂ। ਰਾਮਚਂਦ੍ਰ ਕਰ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਪੁਨਿ ਕਰ ਗਹਿ ਕਂਚਨ ਕੇ ਖਂਭਾ। ਕਹੇਨ੍ਹਿ ਕਰਿਅ ਉਤਪਾਤ ਅਰਂਭਾ ॥
ਗਰ੍ਜਿ ਪਰੇ ਰਿਪੁ ਕਟਕ ਮਝਾਰੀ। ਲਾਗੇ ਮਰ੍ਦੈ ਭੁਜ ਬਲ ਭਾਰੀ ॥
ਕਾਹੁਹਿ ਲਾਤ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਕੇਹੂ। ਭਜਹੁ ਨ ਰਾਮਹਿ ਸੋ ਫਲ ਲੇਹੂ ॥

ਦੋ. ਏਕ ਏਕ ਸੋਂ ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਤੋਰਿ ਚਲਾਵਹਿਂ ਮੁਂਡ।
ਰਾਵਨ ਆਗੇਂ ਪਰਹਿਂ ਤੇ ਜਨੁ ਫੂਟਹਿਂ ਦਧਿ ਕੁਂਡ ॥ 44 ॥

ਮਹਾ ਮਹਾ ਮੁਖਿਆ ਜੇ ਪਾਵਹਿਂ। ਤੇ ਪਦ ਗਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ ਚਲਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਕਹਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਨਾਮਾ। ਦੇਹਿਂ ਰਾਮ ਤਿਨ੍ਹਹੂ ਨਿਜ ਧਾਮਾ ॥
ਖਲ ਮਨੁਜਾਦ ਦ੍ਵਿਜਾਮਿਸ਼ ਭੋਗੀ। ਪਾਵਹਿਂ ਗਤਿ ਜੋ ਜਾਚਤ ਜੋਗੀ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁਚਿਤ ਕਰੁਨਾਕਰ। ਬਯਰ ਭਾਵ ਸੁਮਿਰਤ ਮੋਹਿ ਨਿਸਿਚਰ ॥
ਦੇਹਿਂ ਪਰਮ ਗਤਿ ਸੋ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਅਸ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਕੋ ਕਹਹੁ ਭਵਾਨੀ ॥
ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਨਿ ਨ ਭਜਹਿਂ ਭ੍ਰਮ ਤ੍ਯਾਗੀ। ਨਰ ਮਤਿਮਂਦ ਤੇ ਪਰਮ ਅਭਾਗੀ ॥
ਅਂਗਦ ਅਰੁ ਹਨੁਮਂਤ ਪ੍ਰਬੇਸਾ। ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਰ੍ਗ ਅਸ ਕਹ ਅਵਧੇਸਾ ॥
ਲਂਕਾਁ ਦ੍ਵੌ ਕਪਿ ਸੋਹਹਿਂ ਕੈਸੇਂ। ਮਥਹਿ ਸਿਂਧੁ ਦੁਇ ਮਂਦਰ ਜੈਸੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਭੁਜ ਬਲ ਰਿਪੁ ਦਲ ਦਲਮਲਿ ਦੇਖਿ ਦਿਵਸ ਕਰ ਅਂਤ।
ਕੂਦੇ ਜੁਗਲ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਆਏ ਜਹਁ ਭਗਵਂਤ ॥ 45 ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਕਮਲ ਸੀਸ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ। ਦੇਖਿ ਸੁਭਟ ਰਘੁਪਤਿ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਕਰਿ ਜੁਗਲ ਨਿਹਾਰੇ। ਭੇ ਬਿਗਤਸ਼੍ਰਮ ਪਰਮ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਗੇ ਜਾਨਿ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਫਿਰੇ ਭਾਲੁ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਜਾਤੁਧਾਨ ਪ੍ਰਦੋਸ਼ ਬਲ ਪਾਈ। ਧਾਏ ਕਰਿ ਦਸਸੀਸ ਦੋਹਾਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਅਨੀ ਦੇਖਿ ਕਪਿ ਫਿਰੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਟਕਟਾਇ ਭਟ ਭਿਰੇ ॥
ਦ੍ਵੌ ਦਲ ਪ੍ਰਬਲ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰੀ। ਲਰਤ ਸੁਭਟ ਨਹਿਂ ਮਾਨਹਿਂ ਹਾਰੀ ॥
ਮਹਾਬੀਰ ਨਿਸਿਚਰ ਸਬ ਕਾਰੇ। ਨਾਨਾ ਬਰਨ ਬਲੀਮੁਖ ਭਾਰੇ ॥
ਸਬਲ ਜੁਗਲ ਦਲ ਸਮਬਲ ਜੋਧਾ। ਕੌਤੁਕ ਕਰਤ ਲਰਤ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਪ੍ਰਾਬਿਟ ਸਰਦ ਪਯੋਦ ਘਨੇਰੇ। ਲਰਤ ਮਨਹੁਁ ਮਾਰੁਤ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥
ਅਨਿਪ ਅਕਂਪਨ ਅਰੁ ਅਤਿਕਾਯਾ। ਬਿਚਲਤ ਸੇਨ ਕੀਨ੍ਹਿ ਇਨ੍ਹ ਮਾਯਾ ॥
ਭਯੁ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹਁ ਅਤਿ ਅਁਧਿਯਾਰਾ। ਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਹੋਇ ਰੁਧਿਰੋਪਲ ਛਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਨਿਬਿਡ਼ ਤਮ ਦਸਹੁਁ ਦਿਸਿ ਕਪਿਦਲ ਭਯੁ ਖਭਾਰ।
ਏਕਹਿ ਏਕ ਨ ਦੇਖੀ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਰਹਿਂ ਪੁਕਾਰ ॥ 46 ॥

ਸਕਲ ਮਰਮੁ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਨਾ। ਲਿਏ ਬੋਲਿ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਕਹਿ ਸਮੁਝਾਏ। ਸੁਨਤ ਕੋ਽ਪਿ ਕਪਿਕੁਂਜਰ ਧਾਏ ॥
ਪੁਨਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਹਁਸਿ ਚਾਪ ਚਢ਼ਆਵਾ। ਪਾਵਕ ਸਾਯਕ ਸਪਦਿ ਚਲਾਵਾ ॥
ਭਯੁ ਪ੍ਰਕਾਸ ਕਤਹੁਁ ਤਮ ਨਾਹੀਂ। ਗ੍ਯਾਨ ਉਦਯਁ ਜਿਮਿ ਸਂਸਯ ਜਾਹੀਮ੍ ॥
ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਪਾਇ ਪ੍ਰਕਾਸਾ। ਧਾਏ ਹਰਸ਼ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥
ਹਨੂਮਾਨ ਅਂਗਦ ਰਨ ਗਾਜੇ। ਹਾਁਕ ਸੁਨਤ ਰਜਨੀਚਰ ਭਾਜੇ ॥
ਭਾਗਤ ਪਟ ਪਟਕਹਿਂ ਧਰਿ ਧਰਨੀ। ਕਰਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਅਦ੍ਭੁਤ ਕਰਨੀ ॥
ਗਹਿ ਪਦ ਡਾਰਹਿਂ ਸਾਗਰ ਮਾਹੀਂ। ਮਕਰ ਉਰਗ ਝਸ਼ ਧਰਿ ਧਰਿ ਖਾਹੀਮ੍ ॥

ਦੋ. ਕਛੁ ਮਾਰੇ ਕਛੁ ਘਾਯਲ ਕਛੁ ਗਢ਼ ਚਢ਼ਏ ਪਰਾਇ।
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਰਿਪੁ ਦਲ ਬਲ ਬਿਚਲਾਇ ॥ 47 ॥

ਨਿਸਾ ਜਾਨਿ ਕਪਿ ਚਾਰਿਉ ਅਨੀ। ਆਏ ਜਹਾਁ ਕੋਸਲਾ ਧਨੀ ॥
ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਕਰਿ ਚਿਤਵਾ ਸਬਹੀ। ਭੇ ਬਿਗਤਸ਼੍ਰਮ ਬਾਨਰ ਤਬਹੀ ॥
ਉਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਸਚਿਵ ਹਁਕਾਰੇ। ਸਬ ਸਨ ਕਹੇਸਿ ਸੁਭਟ ਜੇ ਮਾਰੇ ॥
ਆਧਾ ਕਟਕੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਂਘਾਰਾ। ਕਹਹੁ ਬੇਗਿ ਕਾ ਕਰਿਅ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਮਾਲ੍ਯਵਂਤ ਅਤਿ ਜਰਠ ਨਿਸਾਚਰ। ਰਾਵਨ ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਮਂਤ੍ਰੀ ਬਰ ॥
ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਨੀਤਿ ਅਤਿ ਪਾਵਨ। ਸੁਨਹੁ ਤਾਤ ਕਛੁ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਨ ॥
ਜਬ ਤੇ ਤੁਮ੍ਹ ਸੀਤਾ ਹਰਿ ਆਨੀ। ਅਸਗੁਨ ਹੋਹਿਂ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੀ ॥
ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਜਾਸੁ ਜਸੁ ਗਾਯੋ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਕਾਹੁਁ ਨ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥

ਦੋ. ਹਿਰਨ੍ਯਾਚ੍ਛ ਭ੍ਰਾਤਾ ਸਹਿਤ ਮਧੁ ਕੈਟਭ ਬਲਵਾਨ।
ਜੇਹਿ ਮਾਰੇ ਸੋਇ ਅਵਤਰੇਉ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਭਗਵਾਨ ॥ 48(ਕ) ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਪਚੀਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਕਾਲਰੂਪ ਖਲ ਬਨ ਦਹਨ ਗੁਨਾਗਾਰ ਘਨਬੋਧ।
ਸਿਵ ਬਿਰਂਚਿ ਜੇਹਿ ਸੇਵਹਿਂ ਤਾਸੋਂ ਕਵਨ ਬਿਰੋਧ ॥ 48(ਖ) ॥

ਪਰਿਹਰਿ ਬਯਰੁ ਦੇਹੁ ਬੈਦੇਹੀ। ਭਜਹੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਿ ਪਰਮ ਸਨੇਹੀ ॥
ਤਾਕੇ ਬਚਨ ਬਾਨ ਸਮ ਲਾਗੇ। ਕਰਿਆ ਮੁਹ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ਅਭਾਗੇ ॥
ਬੂਢ਼ ਭੇਸਿ ਨ ਤ ਮਰਤੇਉਁ ਤੋਹੀ। ਅਬ ਜਨਿ ਨਯਨ ਦੇਖਾਵਸਿ ਮੋਹੀ ॥
ਤੇਹਿ ਅਪਨੇ ਮਨ ਅਸ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਬਧ੍ਯੋ ਚਹਤ ਏਹਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਸੋ ਉਠਿ ਗਯੁ ਕਹਤ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ। ਤਬ ਸਕੋਪ ਬੋਲੇਉ ਘਨਨਾਦਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਪ੍ਰਾਤ ਦੇਖਿਅਹੁ ਮੋਰਾ। ਕਰਿਹੁਁ ਬਹੁਤ ਕਹੌਂ ਕਾ ਥੋਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਤ ਬਚਨ ਭਰੋਸਾ ਆਵਾ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਅਂਕ ਬੈਠਾਵਾ ॥
ਕਰਤ ਬਿਚਾਰ ਭਯੁ ਭਿਨੁਸਾਰਾ। ਲਾਗੇ ਕਪਿ ਪੁਨਿ ਚਹੂਁ ਦੁਆਰਾ ॥
ਕੋ਽ਪਿ ਕਪਿਨ੍ਹ ਦੁਰ੍ਘਟ ਗਢ਼ਉ ਘੇਰਾ। ਨਗਰ ਕੋਲਾਹਲੁ ਭਯੁ ਘਨੇਰਾ ॥
ਬਿਬਿਧਾਯੁਧ ਧਰ ਨਿਸਿਚਰ ਧਾਏ। ਗਢ਼ ਤੇ ਪਰ੍ਬਤ ਸਿਖਰ ਢਹਾਏ ॥

ਛਂ. ਢਾਹੇ ਮਹੀਧਰ ਸਿਖਰ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਗੋਲਾ ਚਲੇ।
ਘਹਰਾਤ ਜਿਮਿ ਪਬਿਪਾਤ ਗਰ੍ਜਤ ਜਨੁ ਪ੍ਰਲਯ ਕੇ ਬਾਦਲੇ ॥
ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਭਟ ਜੁਟਤ ਕਟਤ ਨ ਲਟਤ ਤਨ ਜਰ੍ਜਰ ਭੇ।
ਗਹਿ ਸੈਲ ਤੇਹਿ ਗਢ਼ ਪਰ ਚਲਾਵਹਿਂ ਜਹਁ ਸੋ ਤਹਁ ਨਿਸਿਚਰ ਹੇ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰਵਨ ਅਸ ਗਢ਼ਉ ਪੁਨਿ ਛੇਂਕਾ ਆਇ।
ਉਤਰ੍ਯੋ ਬੀਰ ਦੁਰ੍ਗ ਤੇਂ ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲ੍ਯੋ ਬਜਾਇ ॥ 49 ॥

ਕਹਁ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਦ੍ਵੌ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਧਨ੍ਵੀ ਸਕਲ ਲੋਕ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥
ਕਹਁ ਨਲ ਨੀਲ ਦੁਬਿਦ ਸੁਗ੍ਰੀਵਾ। ਅਂਗਦ ਹਨੂਮਂਤ ਬਲ ਸੀਂਵਾ ॥
ਕਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾਦ੍ਰੋਹੀ। ਆਜੁ ਸਬਹਿ ਹਠਿ ਮਾਰੁਁ ਓਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਕਠਿਨ ਬਾਨ ਸਂਧਾਨੇ। ਅਤਿਸਯ ਕ੍ਰੋਧ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਤਾਨੇ ॥
ਸਰ ਸਮੁਹ ਸੋ ਛਾਡ਼ਐ ਲਾਗਾ। ਜਨੁ ਸਪਚ੍ਛ ਧਾਵਹਿਂ ਬਹੁ ਨਾਗਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਰਤ ਦੇਖਿਅਹਿਂ ਬਾਨਰ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਹੋਇ ਨ ਸਕੇ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਾਗਿ ਚਲੇ ਕਪਿ ਰੀਛਾ। ਬਿਸਰੀ ਸਬਹਿ ਜੁਦ੍ਧ ਕੈ ਈਛਾ ॥
ਸੋ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਨ ਰਨ ਮਹਁ ਦੇਖਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਜੇਹਿ ਨ ਪ੍ਰਾਨ ਅਵਸੇਸ਼ਾ ॥

ਦੋ. ਦਸ ਦਸ ਸਰ ਸਬ ਮਾਰੇਸਿ ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਕਪਿ ਬੀਰ।
ਸਿਂਹਨਾਦ ਕਰਿ ਗਰ੍ਜਾ ਮੇਘਨਾਦ ਬਲ ਧੀਰ ॥ 50 ॥

ਦੇਖਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕਟਕ ਬਿਹਾਲਾ। ਕ੍ਰੋਧਵਂਤ ਜਨੁ ਧਾਯੁ ਕਾਲਾ ॥
ਮਹਾਸੈਲ ਏਕ ਤੁਰਤ ਉਪਾਰਾ। ਅਤਿ ਰਿਸ ਮੇਘਨਾਦ ਪਰ ਡਾਰਾ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਗਯੁ ਨਭ ਸੋਈ। ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਗ ਸਬ ਖੋਈ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਪਚਾਰ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਨਿਕਟ ਨ ਆਵ ਮਰਮੁ ਸੋ ਜਾਨਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਨਿਕਟ ਗਯੁ ਘਨਨਾਦਾ। ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਕਰੇਸਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ ॥
ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਆਯੁਧ ਸਬ ਡਾਰੇ। ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮੂਢ਼ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਕਰੈ ਲਾਗ ਮਾਯਾ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਜਿਮਿ ਕੌ ਕਰੈ ਗਰੁਡ਼ ਸੈਂ ਖੇਲਾ। ਡਰਪਾਵੈ ਗਹਿ ਸ੍ਵਲ੍ਪ ਸਪੇਲਾ ॥

ਦੋ. ਜਾਸੁ ਪ੍ਰਬਲ ਮਾਯਾ ਬਲ ਸਿਵ ਬਿਰਂਚਿ ਬਡ਼ ਛੋਟ।
ਤਾਹਿ ਦਿਖਾਵਿ ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਮਤਿ ਖੋਟ ॥ 51 ॥

ਨਭ ਚਢ਼ਇ ਬਰਸ਼ ਬਿਪੁਲ ਅਂਗਾਰਾ। ਮਹਿ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਹਿਂ ਜਲਧਾਰਾ ॥
ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਪਿਸਾਚ ਪਿਸਾਚੀ। ਮਾਰੁ ਕਾਟੁ ਧੁਨਿ ਬੋਲਹਿਂ ਨਾਚੀ ॥
ਬਿਸ਼੍ਟਾ ਪੂਯ ਰੁਧਿਰ ਕਚ ਹਾਡ਼ਆ। ਬਰਸ਼ਿ ਕਬਹੁਁ ਉਪਲ ਬਹੁ ਛਾਡ਼ਆ ॥
ਬਰਸ਼ਿ ਧੂਰਿ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਅਁਧਿਆਰਾ। ਸੂਝ ਨ ਆਪਨ ਹਾਥ ਪਸਾਰਾ ॥
ਕਪਿ ਅਕੁਲਾਨੇ ਮਾਯਾ ਦੇਖੇਂ। ਸਬ ਕਰ ਮਰਨ ਬਨਾ ਏਹਿ ਲੇਖੇਮ੍ ॥
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਮੁਸੁਕਾਨੇ। ਭੇ ਸਭੀਤ ਸਕਲ ਕਪਿ ਜਾਨੇ ॥
ਏਕ ਬਾਨ ਕਾਟੀ ਸਬ ਮਾਯਾ। ਜਿਮਿ ਦਿਨਕਰ ਹਰ ਤਿਮਿਰ ਨਿਕਾਯਾ ॥
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਬਿਲੋਕੇ। ਭੇ ਪ੍ਰਬਲ ਰਨ ਰਹਹਿਂ ਨ ਰੋਕੇ ॥

ਦੋ. ਆਯਸੁ ਮਾਗਿ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਅਂਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਸਾਥ।
ਲਛਿਮਨ ਚਲੇ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ਹਾਥ ॥ 52 ॥

ਛਤਜ ਨਯਨ ਉਰ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਹਿਮਗਿਰਿ ਨਿਭ ਤਨੁ ਕਛੁ ਏਕ ਲਾਲਾ ॥
ਇਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਸੁਭਟ ਪਠਾਏ। ਨਾਨਾ ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਗਹਿ ਧਾਏ ॥
ਭੂਧਰ ਨਖ ਬਿਟਪਾਯੁਧ ਧਾਰੀ। ਧਾਏ ਕਪਿ ਜਯ ਰਾਮ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਭਿਰੇ ਸਕਲ ਜੋਰਿਹਿ ਸਨ ਜੋਰੀ। ਇਤ ਉਤ ਜਯ ਇਚ੍ਛਾ ਨਹਿਂ ਥੋਰੀ ॥
ਮੁਠਿਕਨ੍ਹ ਲਾਤਨ੍ਹ ਦਾਤਨ੍ਹ ਕਾਟਹਿਂ। ਕਪਿ ਜਯਸੀਲ ਮਾਰਿ ਪੁਨਿ ਡਾਟਹਿਮ੍ ॥
ਮਾਰੁ ਮਾਰੁ ਧਰੁ ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੂ। ਸੀਸ ਤੋਰਿ ਗਹਿ ਭੁਜਾ ਉਪਾਰੂ ॥
ਅਸਿ ਰਵ ਪੂਰਿ ਰਹੀ ਨਵ ਖਂਡਾ। ਧਾਵਹਿਂ ਜਹਁ ਤਹਁ ਰੁਂਡ ਪ੍ਰਚਂਡਾ ॥
ਦੇਖਹਿਂ ਕੌਤੁਕ ਨਭ ਸੁਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦਾ। ਕਬਹੁਁਕ ਬਿਸਮਯ ਕਬਹੁਁ ਅਨਂਦਾ ॥

ਦੋ. ਰੁਧਿਰ ਗਾਡ਼ ਭਰਿ ਭਰਿ ਜਮ੍ਯੋ ਊਪਰ ਧੂਰਿ ਉਡ਼ਆਇ।
ਜਨੁ ਅਁਗਾਰ ਰਾਸਿਨ੍ਹ ਪਰ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਕ ਧੂਮ ਰਹ੍ਯੋ ਛਾਇ ॥ 53 ॥

ਘਾਯਲ ਬੀਰ ਬਿਰਾਜਹਿਂ ਕੈਸੇ। ਕੁਸੁਮਿਤ ਕਿਂਸੁਕ ਕੇ ਤਰੁ ਜੈਸੇ ॥
ਲਛਿਮਨ ਮੇਘਨਾਦ ਦ੍ਵੌ ਜੋਧਾ। ਭਿਰਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਕਰਿ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਏਕਹਿ ਏਕ ਸਕਿ ਨਹਿਂ ਜੀਤੀ। ਨਿਸਿਚਰ ਛਲ ਬਲ ਕਰਿ ਅਨੀਤੀ ॥
ਕ੍ਰੋਧਵਂਤ ਤਬ ਭਯੁ ਅਨਂਤਾ। ਭਂਜੇਉ ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਂਤਾ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕਰ ਸੇਸ਼ਾ। ਰਾਚ੍ਛਸ ਭਯੁ ਪ੍ਰਾਨ ਅਵਸੇਸ਼ਾ ॥
ਰਾਵਨ ਸੁਤ ਨਿਜ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਸਂਕਠ ਭਯੁ ਹਰਿਹਿ ਮਮ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਬੀਰਘਾਤਿਨੀ ਛਾਡ਼ਇਸਿ ਸਾਁਗੀ। ਤੇਜ ਪੁਂਜ ਲਛਿਮਨ ਉਰ ਲਾਗੀ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਭੀ ਸਕ੍ਤਿ ਕੇ ਲਾਗੇਂ। ਤਬ ਚਲਿ ਗਯੁ ਨਿਕਟ ਭਯ ਤ੍ਯਾਗੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਸਮ ਕੋਟਿ ਸਤ ਜੋਧਾ ਰਹੇ ਉਠਾਇ।
ਜਗਦਾਧਾਰ ਸੇਸ਼ ਕਿਮਿ ਉਠੈ ਚਲੇ ਖਿਸਿਆਇ ॥ 54 ॥

ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਜਾ ਕ੍ਰੋਧਾਨਲ ਜਾਸੂ। ਜਾਰਿ ਭੁਵਨ ਚਾਰਿਦਸ ਆਸੂ ॥
ਸਕ ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਜੀਤਿ ਕੋ ਤਾਹੀ। ਸੇਵਹਿਂ ਸੁਰ ਨਰ ਅਗ ਜਗ ਜਾਹੀ ॥
ਯਹ ਕੌਤੂਹਲ ਜਾਨਿ ਸੋਈ। ਜਾ ਪਰ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਰਾਮ ਕੈ ਹੋਈ ॥
ਸਂਧ੍ਯਾ ਭਿ ਫਿਰਿ ਦ੍ਵੌ ਬਾਹਨੀ। ਲਗੇ ਸਁਭਾਰਨ ਨਿਜ ਨਿਜ ਅਨੀ ॥
ਬ੍ਯਾਪਕ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਜਿਤ ਭੁਵਨੇਸ੍ਵਰ। ਲਛਿਮਨ ਕਹਾਁ ਬੂਝ ਕਰੁਨਾਕਰ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਲੈ ਆਯੁ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਅਨੁਜ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਤਿ ਦੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਜਾਮਵਂਤ ਕਹ ਬੈਦ ਸੁਸ਼ੇਨਾ। ਲਂਕਾਁ ਰਹਿ ਕੋ ਪਠੀ ਲੇਨਾ ॥
ਧਰਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਗਯੁ ਹਨੁਮਂਤਾ। ਆਨੇਉ ਭਵਨ ਸਮੇਤ ਤੁਰਂਤਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਪਦਾਰਬਿਂਦ ਸਿਰ ਨਾਯੁ ਆਇ ਸੁਸ਼ੇਨ।
ਕਹਾ ਨਾਮ ਗਿਰਿ ਔਸ਼ਧੀ ਜਾਹੁ ਪਵਨਸੁਤ ਲੇਨ ॥ 55 ॥

ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਰਸਿਜ ਉਰ ਰਾਖੀ। ਚਲਾ ਪ੍ਰਭਂਜਨ ਸੁਤ ਬਲ ਭਾਸ਼ੀ ॥
ਉਹਾਁ ਦੂਤ ਏਕ ਮਰਮੁ ਜਨਾਵਾ। ਰਾਵਨ ਕਾਲਨੇਮਿ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਆਵਾ ॥
ਦਸਮੁਖ ਕਹਾ ਮਰਮੁ ਤੇਹਿਂ ਸੁਨਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਾਲਨੇਮਿ ਸਿਰੁ ਧੁਨਾ ॥
ਦੇਖਤ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨਗਰੁ ਜੇਹਿਂ ਜਾਰਾ। ਤਾਸੁ ਪਂਥ ਕੋ ਰੋਕਨ ਪਾਰਾ ॥
ਭਜਿ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰੁ ਹਿਤ ਆਪਨਾ। ਛਾਁਡ਼ਹੁ ਨਾਥ ਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਾ ਜਲ੍ਪਨਾ ॥
ਨੀਲ ਕਂਜ ਤਨੁ ਸੁਂਦਰ ਸ੍ਯਾਮਾ। ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਰਾਖੁ ਲੋਚਨਾਭਿਰਾਮਾ ॥
ਮੈਂ ਤੈਂ ਮੋਰ ਮੂਢ਼ਤਾ ਤ੍ਯਾਗੂ। ਮਹਾ ਮੋਹ ਨਿਸਿ ਸੂਤਤ ਜਾਗੂ ॥
ਕਾਲ ਬ੍ਯਾਲ ਕਰ ਭਚ੍ਛਕ ਜੋਈ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸਮਰ ਕਿ ਜੀਤਿਅ ਸੋਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਦਸਕਂਠ ਰਿਸਾਨ ਅਤਿ ਤੇਹਿਂ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਰਾਮ ਦੂਤ ਕਰ ਮਰੌਂ ਬਰੁ ਯਹ ਖਲ ਰਤ ਮਲ ਭਾਰ ॥ 56 ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਚਲਾ ਰਚਿਸਿ ਮਗ ਮਾਯਾ। ਸਰ ਮਂਦਿਰ ਬਰ ਬਾਗ ਬਨਾਯਾ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਦੇਖਾ ਸੁਭ ਆਸ਼੍ਰਮ। ਮੁਨਿਹਿ ਬੂਝਿ ਜਲ ਪਿਯੌਂ ਜਾਇ ਸ਼੍ਰਮ ॥
ਰਾਚ੍ਛਸ ਕਪਟ ਬੇਸ਼ ਤਹਁ ਸੋਹਾ। ਮਾਯਾਪਤਿ ਦੂਤਹਿ ਚਹ ਮੋਹਾ ॥
ਜਾਇ ਪਵਨਸੁਤ ਨਾਯੁ ਮਾਥਾ। ਲਾਗ ਸੋ ਕਹੈ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਹੋਤ ਮਹਾ ਰਨ ਰਾਵਨ ਰਾਮਹਿਂ। ਜਿਤਹਹਿਂ ਰਾਮ ਨ ਸਂਸਯ ਯਾ ਮਹਿਮ੍ ॥
ਇਹਾਁ ਭੇਁ ਮੈਂ ਦੇਖੇਉਁ ਭਾਈ। ਗ੍ਯਾਨ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਬਲ ਮੋਹਿ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਮਾਗਾ ਜਲ ਤੇਹਿਂ ਦੀਨ੍ਹ ਕਮਂਡਲ। ਕਹ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਅਘਾਉਁ ਥੋਰੇਂ ਜਲ ॥
ਸਰ ਮਜ੍ਜਨ ਕਰਿ ਆਤੁਰ ਆਵਹੁ। ਦਿਚ੍ਛਾ ਦੇਉਁ ਗ੍ਯਾਨ ਜੇਹਿਂ ਪਾਵਹੁ ॥

ਦੋ. ਸਰ ਪੈਠਤ ਕਪਿ ਪਦ ਗਹਾ ਮਕਰੀਂ ਤਬ ਅਕੁਲਾਨ।
ਮਾਰੀ ਸੋ ਧਰਿ ਦਿਵ੍ਯ ਤਨੁ ਚਲੀ ਗਗਨ ਚਢ਼ਇ ਜਾਨ ॥ 57 ॥

ਕਪਿ ਤਵ ਦਰਸ ਭਿਉਁ ਨਿਸ਼੍ਪਾਪਾ। ਮਿਟਾ ਤਾਤ ਮੁਨਿਬਰ ਕਰ ਸਾਪਾ ॥
ਮੁਨਿ ਨ ਹੋਇ ਯਹ ਨਿਸਿਚਰ ਘੋਰਾ। ਮਾਨਹੁ ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਕਪਿ ਮੋਰਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਗੀ ਅਪਛਰਾ ਜਬਹੀਂ। ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਟ ਗਯੁ ਕਪਿ ਤਬਹੀਮ੍ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਮੁਨਿ ਗੁਰਦਛਿਨਾ ਲੇਹੂ। ਪਾਛੇਂ ਹਮਹਿ ਮਂਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਹੂ ॥
ਸਿਰ ਲਂਗੂਰ ਲਪੇਟਿ ਪਛਾਰਾ। ਨਿਜ ਤਨੁ ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਮਰਤੀ ਬਾਰਾ ॥
ਰਾਮ ਰਾਮ ਕਹਿ ਛਾਡ਼ਏਸਿ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸੁਨਿ ਮਨ ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਦੇਖਾ ਸੈਲ ਨ ਔਸ਼ਧ ਚੀਨ੍ਹਾ। ਸਹਸਾ ਕਪਿ ਉਪਾਰਿ ਗਿਰਿ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਨਿਸਿ ਨਭ ਧਾਵਤ ਭਯੂ। ਅਵਧਪੁਰੀ ਉਪਰ ਕਪਿ ਗਯੂ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਾ ਭਰਤ ਬਿਸਾਲ ਅਤਿ ਨਿਸਿਚਰ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਿ।
ਬਿਨੁ ਫਰ ਸਾਯਕ ਮਾਰੇਉ ਚਾਪ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਤਾਨਿ ॥ 58 ॥

ਪਰੇਉ ਮੁਰੁਛਿ ਮਹਿ ਲਾਗਤ ਸਾਯਕ। ਸੁਮਿਰਤ ਰਾਮ ਰਾਮ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਭਰਤ ਤਬ ਧਾਏ। ਕਪਿ ਸਮੀਪ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਆਏ ॥
ਬਿਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਕੀਸ ਉਰ ਲਾਵਾ। ਜਾਗਤ ਨਹਿਂ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਜਗਾਵਾ ॥
ਮੁਖ ਮਲੀਨ ਮਨ ਭੇ ਦੁਖਾਰੀ। ਕਹਤ ਬਚਨ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਬਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਧਿ ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਮੋਹਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤੇਹਿਂ ਪੁਨਿ ਯਹ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਜੌਂ ਮੋਰੇਂ ਮਨ ਬਚ ਅਰੁ ਕਾਯਾ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਮ ਪਦ ਕਮਲ ਅਮਾਯਾ ॥
ਤੌ ਕਪਿ ਹੌ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਸੂਲਾ। ਜੌਂ ਮੋ ਪਰ ਰਘੁਪਤਿ ਅਨੁਕੂਲਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਉਠਿ ਬੈਠ ਕਪੀਸਾ। ਕਹਿ ਜਯ ਜਯਤਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥

ਸੋ. ਲੀਨ੍ਹ ਕਪਿਹਿ ਉਰ ਲਾਇ ਪੁਲਕਿਤ ਤਨੁ ਲੋਚਨ ਸਜਲ।
ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਸਮਾਇ ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਰਘੁਕੁਲ ਤਿਲਕ ॥ 59 ॥

ਤਾਤ ਕੁਸਲ ਕਹੁ ਸੁਖਨਿਧਾਨ ਕੀ। ਸਹਿਤ ਅਨੁਜ ਅਰੁ ਮਾਤੁ ਜਾਨਕੀ ॥
ਕਪਿ ਸਬ ਚਰਿਤ ਸਮਾਸ ਬਖਾਨੇ। ਭੇ ਦੁਖੀ ਮਨ ਮਹੁਁ ਪਛਿਤਾਨੇ ॥
ਅਹਹ ਦੈਵ ਮੈਂ ਕਤ ਜਗ ਜਾਯੁਁ। ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਏਕਹੁ ਕਾਜ ਨ ਆਯੁਁ ॥
ਜਾਨਿ ਕੁਅਵਸਰੁ ਮਨ ਧਰਿ ਧੀਰਾ। ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਸਨ ਬੋਲੇ ਬਲਬੀਰਾ ॥
ਤਾਤ ਗਹਰੁ ਹੋਇਹਿ ਤੋਹਿ ਜਾਤਾ। ਕਾਜੁ ਨਸਾਇਹਿ ਹੋਤ ਪ੍ਰਭਾਤਾ ॥
ਚਢ਼ਉ ਮਮ ਸਾਯਕ ਸੈਲ ਸਮੇਤਾ। ਪਠਵੌਂ ਤੋਹਿ ਜਹਁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਕੇਤਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਮਨ ਉਪਜਾ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਮੋਰੇਂ ਭਾਰ ਚਲਿਹਿ ਕਿਮਿ ਬਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਿਚਾਰਿ ਬਹੋਰੀ। ਬਂਦਿ ਚਰਨ ਕਹ ਕਪਿ ਕਰ ਜੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਤਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਰਾਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜੇਹੁਁ ਨਾਥ ਤੁਰਂਤ।
ਅਸ ਕਹਿ ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਪਦ ਬਂਦਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਂਤ ॥ 60(ਕ) ॥

ਭਰਤ ਬਾਹੁ ਬਲ ਸੀਲ ਗੁਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਪਾਰ।
ਮਨ ਮਹੁਁ ਜਾਤ ਸਰਾਹਤ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪਵਨਕੁਮਾਰ ॥ 60(ਖ) ॥

ਉਹਾਁ ਰਾਮ ਲਛਿਮਨਹਿਂ ਨਿਹਾਰੀ। ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਮਨੁਜ ਅਨੁਸਾਰੀ ॥
ਅਰ੍ਧ ਰਾਤਿ ਗਿ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਆਯੁ। ਰਾਮ ਉਠਾਇ ਅਨੁਜ ਉਰ ਲਾਯੁ ॥
ਸਕਹੁ ਨ ਦੁਖਿਤ ਦੇਖਿ ਮੋਹਿ ਕ੍AU। ਬਂਧੁ ਸਦਾ ਤਵ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁਲ ਸੁਭ੍AU ॥
ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਤਜੇਹੁ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਸਹੇਹੁ ਬਿਪਿਨ ਹਿਮ ਆਤਪ ਬਾਤਾ ॥
ਸੋ ਅਨੁਰਾਗ ਕਹਾਁ ਅਬ ਭਾਈ। ਉਠਹੁ ਨ ਸੁਨਿ ਮਮ ਬਚ ਬਿਕਲਾਈ ॥
ਜੌਂ ਜਨਤੇਉਁ ਬਨ ਬਂਧੁ ਬਿਛੋਹੂ। ਪਿਤਾ ਬਚਨ ਮਨਤੇਉਁ ਨਹਿਂ ਓਹੂ ॥
ਸੁਤ ਬਿਤ ਨਾਰਿ ਭਵਨ ਪਰਿਵਾਰਾ। ਹੋਹਿਂ ਜਾਹਿਂ ਜਗ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜਿਯਁ ਜਾਗਹੁ ਤਾਤਾ। ਮਿਲਿ ਨ ਜਗਤ ਸਹੋਦਰ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਜਥਾ ਪਂਖ ਬਿਨੁ ਖਗ ਅਤਿ ਦੀਨਾ। ਮਨਿ ਬਿਨੁ ਫਨਿ ਕਰਿਬਰ ਕਰ ਹੀਨਾ ॥
ਅਸ ਮਮ ਜਿਵਨ ਬਂਧੁ ਬਿਨੁ ਤੋਹੀ। ਜੌਂ ਜਡ਼ ਦੈਵ ਜਿਆਵੈ ਮੋਹੀ ॥
ਜੈਹੁਁ ਅਵਧ ਕਵਨ ਮੁਹੁ ਲਾਈ। ਨਾਰਿ ਹੇਤੁ ਪ੍ਰਿਯ ਭਾਇ ਗਁਵਾਈ ॥
ਬਰੁ ਅਪਜਸ ਸਹਤੇਉਁ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਨਾਰਿ ਹਾਨਿ ਬਿਸੇਸ਼ ਛਤਿ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਅਬ ਅਪਲੋਕੁ ਸੋਕੁ ਸੁਤ ਤੋਰਾ। ਸਹਿਹਿ ਨਿਠੁਰ ਕਠੋਰ ਉਰ ਮੋਰਾ ॥
ਨਿਜ ਜਨਨੀ ਕੇ ਏਕ ਕੁਮਾਰਾ। ਤਾਤ ਤਾਸੁ ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ॥
ਸੌਂਪੇਸਿ ਮੋਹਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਗਹਿ ਪਾਨੀ। ਸਬ ਬਿਧਿ ਸੁਖਦ ਪਰਮ ਹਿਤ ਜਾਨੀ ॥
ਉਤਰੁ ਕਾਹ ਦੈਹੁਁ ਤੇਹਿ ਜਾਈ। ਉਠਿ ਕਿਨ ਮੋਹਿ ਸਿਖਾਵਹੁ ਭਾਈ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਿਚਤ ਸੋਚ ਬਿਮੋਚਨ। ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸਲਿਲ ਰਾਜਿਵ ਦਲ ਲੋਚਨ ॥
ਉਮਾ ਏਕ ਅਖਂਡ ਰਘੁਰਾਈ। ਨਰ ਗਤਿ ਭਗਤ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਦੇਖਾਈ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਲਾਪ ਸੁਨਿ ਕਾਨ ਬਿਕਲ ਭੇ ਬਾਨਰ ਨਿਕਰ।
ਆਇ ਗਯੁ ਹਨੁਮਾਨ ਜਿਮਿ ਕਰੁਨਾ ਮਹਁ ਬੀਰ ਰਸ ॥ 61 ॥

ਹਰਸ਼ਿ ਰਾਮ ਭੇਂਟੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਅਤਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਗ੍ਯ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਤੁਰਤ ਬੈਦ ਤਬ ਕੀਨ੍ਹ ਉਪਾਈ। ਉਠਿ ਬੈਠੇ ਲਛਿਮਨ ਹਰਸ਼ਾਈ ॥
ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਲਾਇ ਪ੍ਰਭੁ ਭੇਂਟੇਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਹਰਸ਼ੇ ਸਕਲ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਬ੍ਰਾਤਾ ॥
ਕਪਿ ਪੁਨਿ ਬੈਦ ਤਹਾਁ ਪਹੁਁਚਾਵਾ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਤਬਹਿਂ ਤਾਹਿ ਲਿ ਆਵਾ ॥
ਯਹ ਬ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਾਂਤ ਦਸਾਨਨ ਸੁਨੇਊ। ਅਤਿ ਬਿਸ਼ਾਦ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸਿਰ ਧੁਨੇਊ ॥
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕੁਂਭਕਰਨ ਪਹਿਂ ਆਵਾ। ਬਿਬਿਧ ਜਤਨ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਜਗਾਵਾ ॥
ਜਾਗਾ ਨਿਸਿਚਰ ਦੇਖਿਅ ਕੈਸਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਕਾਲੁ ਦੇਹ ਧਰਿ ਬੈਸਾ ॥
ਕੁਂਭਕਰਨ ਬੂਝਾ ਕਹੁ ਭਾਈ। ਕਾਹੇ ਤਵ ਮੁਖ ਰਹੇ ਸੁਖਾਈ ॥
ਕਥਾ ਕਹੀ ਸਬ ਤੇਹਿਂ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀਤਾ ਹਰਿ ਆਨੀ ॥
ਤਾਤ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰ ਮਾਰੇ। ਮਹਾਮਹਾ ਜੋਧਾ ਸਂਘਾਰੇ ॥
ਦੁਰ੍ਮੁਖ ਸੁਰਰਿਪੁ ਮਨੁਜ ਅਹਾਰੀ। ਭਟ ਅਤਿਕਾਯ ਅਕਂਪਨ ਭਾਰੀ ॥
ਅਪਰ ਮਹੋਦਰ ਆਦਿਕ ਬੀਰਾ। ਪਰੇ ਸਮਰ ਮਹਿ ਸਬ ਰਨਧੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਦਸਕਂਧਰ ਬਚਨ ਤਬ ਕੁਂਭਕਰਨ ਬਿਲਖਾਨ।
ਜਗਦਂਬਾ ਹਰਿ ਆਨਿ ਅਬ ਸਠ ਚਾਹਤ ਕਲ੍ਯਾਨ ॥ 62 ॥

ਭਲ ਨ ਕੀਨ੍ਹ ਤੈਂ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਅਬ ਮੋਹਿ ਆਇ ਜਗਾਏਹਿ ਕਾਹਾ ॥
ਅਜਹੂਁ ਤਾਤ ਤ੍ਯਾਗਿ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਭਜਹੁ ਰਾਮ ਹੋਇਹਿ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਹੈਂ ਦਸਸੀਸ ਮਨੁਜ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਜਾਕੇ ਹਨੂਮਾਨ ਸੇ ਪਾਯਕ ॥
ਅਹਹ ਬਂਧੁ ਤੈਂ ਕੀਨ੍ਹਿ ਖੋਟਾਈ। ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਮੋਹਿ ਨ ਸੁਨਾਏਹਿ ਆਈ ॥
ਕੀਨ੍ਹੇਹੁ ਪ੍ਰਭੂ ਬਿਰੋਧ ਤੇਹਿ ਦੇਵਕ। ਸਿਵ ਬਿਰਂਚਿ ਸੁਰ ਜਾਕੇ ਸੇਵਕ ॥
ਨਾਰਦ ਮੁਨਿ ਮੋਹਿ ਗ੍ਯਾਨ ਜੋ ਕਹਾ। ਕਹਤੇਉਁ ਤੋਹਿ ਸਮਯ ਨਿਰਬਹਾ ॥
ਅਬ ਭਰਿ ਅਂਕ ਭੇਂਟੁ ਮੋਹਿ ਭਾਈ। ਲੋਚਨ ਸੂਫਲ ਕਰੌ ਮੈਂ ਜਾਈ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਸਰਸੀਰੁਹ ਲੋਚਨ। ਦੇਖੌਂ ਜਾਇ ਤਾਪ ਤ੍ਰਯ ਮੋਚਨ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਰੂਪ ਗੁਨ ਸੁਮਿਰਤ ਮਗਨ ਭਯੁ ਛਨ ਏਕ।
ਰਾਵਨ ਮਾਗੇਉ ਕੋਟਿ ਘਟ ਮਦ ਅਰੁ ਮਹਿਸ਼ ਅਨੇਕ ॥ 63 ॥

ਮਹਿਸ਼ ਖਾਇ ਕਰਿ ਮਦਿਰਾ ਪਾਨਾ। ਗਰ੍ਜਾ ਬਜ੍ਰਾਘਾਤ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕੁਂਭਕਰਨ ਦੁਰ੍ਮਦ ਰਨ ਰਂਗਾ। ਚਲਾ ਦੁਰ੍ਗ ਤਜਿ ਸੇਨ ਨ ਸਂਗਾ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਗੇਂ ਆਯੁ। ਪਰੇਉ ਚਰਨ ਨਿਜ ਨਾਮ ਸੁਨਾਯੁ ॥
ਅਨੁਜ ਉਠਾਇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਤੇਹਿ ਲਾਯੋ। ਰਘੁਪਤਿ ਭਕ੍ਤ ਜਾਨਿ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥
ਤਾਤ ਲਾਤ ਰਾਵਨ ਮੋਹਿ ਮਾਰਾ। ਕਹਤ ਪਰਮ ਹਿਤ ਮਂਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਤੇਹਿਂ ਗਲਾਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਪਹਿਂ ਆਯੁਁ। ਦੇਖਿ ਦੀਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਮਨ ਭਾਯੁਁ ॥
ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਭਯੁ ਕਾਲਬਸ ਰਾਵਨ। ਸੋ ਕਿ ਮਾਨ ਅਬ ਪਰਮ ਸਿਖਾਵਨ ॥
ਧਨ੍ਯ ਧਨ੍ਯ ਤੈਂ ਧਨ੍ਯ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਭਯਹੁ ਤਾਤ ਨਿਸਿਚਰ ਕੁਲ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਬਂਧੁ ਬਂਸ ਤੈਂ ਕੀਨ੍ਹ ਉਜਾਗਰ। ਭਜੇਹੁ ਰਾਮ ਸੋਭਾ ਸੁਖ ਸਾਗਰ ॥

ਦੋ. ਬਚਨ ਕਰ੍ਮ ਮਨ ਕਪਟ ਤਜਿ ਭਜੇਹੁ ਰਾਮ ਰਨਧੀਰ।
ਜਾਹੁ ਨ ਨਿਜ ਪਰ ਸੂਝ ਮੋਹਿ ਭਯੁਁ ਕਾਲਬਸ ਬੀਰ। 64 ॥

ਬਂਧੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਚਲਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਆਯੁ ਜਹਁ ਤ੍ਰੈਲੋਕ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ॥
ਨਾਥ ਭੂਧਰਾਕਾਰ ਸਰੀਰਾ। ਕੁਂਭਕਰਨ ਆਵਤ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਏਤਨਾ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੁਨਾ ਜਬ ਕਾਨਾ। ਕਿਲਕਿਲਾਇ ਧਾਏ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਲਿਏ ਉਠਾਇ ਬਿਟਪ ਅਰੁ ਭੂਧਰ। ਕਟਕਟਾਇ ਡਾਰਹਿਂ ਤਾ ਊਪਰ ॥
ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਗਿਰਿ ਸਿਖਰ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਕਰਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਏਕ ਏਕ ਬਾਰਾ ॥
ਮੁਰ੍ ਯੋ ਨ ਮਨ ਤਨੁ ਟਰ੍ ਯੋ ਨ ਟਾਰ੍ ਯੋ। ਜਿਮਿ ਗਜ ਅਰ੍ਕ ਫਲਨਿ ਕੋ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
ਤਬ ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਮੁਠਿਕਾ ਹਨ੍ਯੋ। ਪਰ੍ ਯੋ ਧਰਨਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਿਰ ਧੁਨ੍ਯੋ ॥
ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਤੇਹਿਂ ਮਾਰੇਉ ਹਨੁਮਂਤਾ। ਘੁਰ੍ਮਿਤ ਭੂਤਲ ਪਰੇਉ ਤੁਰਂਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਅਵਨਿ ਪਛਾਰੇਸਿ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਟਕਿ ਪਟਕਿ ਭਟ ਡਾਰੇਸਿ ॥
ਚਲੀ ਬਲੀਮੁਖ ਸੇਨ ਪਰਾਈ। ਅਤਿ ਭਯ ਤ੍ਰਸਿਤ ਨ ਕੌ ਸਮੁਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਅਂਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਕਰਿ ਸਮੇਤ ਸੁਗ੍ਰੀਵ।
ਕਾਁਖ ਦਾਬਿ ਕਪਿਰਾਜ ਕਹੁਁ ਚਲਾ ਅਮਿਤ ਬਲ ਸੀਂਵ ॥ 65 ॥

ਉਮਾ ਕਰਤ ਰਘੁਪਤਿ ਨਰਲੀਲਾ। ਖੇਲਤ ਗਰੁਡ਼ ਜਿਮਿ ਅਹਿਗਨ ਮੀਲਾ ॥
ਭ੍ਰੁਰੁਇਕੁਟਿ ਭਂਗ ਜੋ ਕਾਲਹਿ ਖਾਈ। ਤਾਹਿ ਕਿ ਸੋਹਿ ਐਸਿ ਲਰਾਈ ॥
ਜਗ ਪਾਵਨਿ ਕੀਰਤਿ ਬਿਸ੍ਤਰਿਹਹਿਂ। ਗਾਇ ਗਾਇ ਭਵਨਿਧਿ ਨਰ ਤਰਿਹਹਿਮ੍ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਗਿ ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਜਾਗਾ। ਸੁਗ੍ਰੀਵਹਿ ਤਬ ਖੋਜਨ ਲਾਗਾ ॥
ਸੁਗ੍ਰੀਵਹੁ ਕੈ ਮੁਰੁਛਾ ਬੀਤੀ। ਨਿਬੁਕ ਗਯੁ ਤੇਹਿ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਕ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ॥
ਕਾਟੇਸਿ ਦਸਨ ਨਾਸਿਕਾ ਕਾਨਾ। ਗਰਜਿ ਅਕਾਸ ਚਲੁ ਤੇਹਿਂ ਜਾਨਾ ॥
ਗਹੇਉ ਚਰਨ ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਪਛਾਰਾ। ਅਤਿ ਲਾਘਵਁ ਉਠਿ ਪੁਨਿ ਤੇਹਿ ਮਾਰਾ ॥
ਪੁਨਿ ਆਯਸੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਬਲਵਾਨਾ। ਜਯਤਿ ਜਯਤਿ ਜਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਨਾਕ ਕਾਨ ਕਾਟੇ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਫਿਰਾ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਭਿ ਮਨ ਗ੍ਲਾਨੀ ॥
ਸਹਜ ਭੀਮ ਪੁਨਿ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਾਸਾ। ਦੇਖਤ ਕਪਿ ਦਲ ਉਪਜੀ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥

ਦੋ. ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਧਾਏ ਕਪਿ ਦੈ ਹੂਹ।
ਏਕਹਿ ਬਾਰ ਤਾਸੁ ਪਰ ਛਾਡ਼ਏਨ੍ਹਿ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਜੂਹ ॥ 66 ॥

ਕੁਂਭਕਰਨ ਰਨ ਰਂਗ ਬਿਰੁਦ੍ਧਾ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲਾ ਕਾਲ ਜਨੁ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧਾ ॥
ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਕਪਿ ਧਰਿ ਧਰਿ ਖਾਈ। ਜਨੁ ਟੀਡ਼ਈ ਗਿਰਿ ਗੁਹਾਁ ਸਮਾਈ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਗਹਿ ਸਰੀਰ ਸਨ ਮਰ੍ਦਾ। ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਮੀਜਿ ਮਿਲਵ ਮਹਿ ਗਰ੍ਦਾ ॥
ਮੁਖ ਨਾਸਾ ਸ਼੍ਰਵਨਨ੍ਹਿ ਕੀਂ ਬਾਟਾ। ਨਿਸਰਿ ਪਰਾਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਠਾਟਾ ॥
ਰਨ ਮਦ ਮਤ੍ਤ ਨਿਸਾਚਰ ਦਰ੍ਪਾ। ਬਿਸ੍ਵ ਗ੍ਰਸਿਹਿ ਜਨੁ ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਅਰ੍ਪਾ ॥
ਮੁਰੇ ਸੁਭਟ ਸਬ ਫਿਰਹਿਂ ਨ ਫੇਰੇ। ਸੂਝ ਨ ਨਯਨ ਸੁਨਹਿਂ ਨਹਿਂ ਟੇਰੇ ॥
ਕੁਂਭਕਰਨ ਕਪਿ ਫੌਜ ਬਿਡਾਰੀ। ਸੁਨਿ ਧਾਈ ਰਜਨੀਚਰ ਧਾਰੀ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਬਿਕਲ ਕਟਕਾਈ। ਰਿਪੁ ਅਨੀਕ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਆਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਨੁ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਅਨੁਜ ਸਁਭਾਰੇਹੁ ਸੈਨ।
ਮੈਂ ਦੇਖੁਁ ਖਲ ਬਲ ਦਲਹਿ ਬੋਲੇ ਰਾਜਿਵਨੈਨ ॥ 67 ॥

ਕਰ ਸਾਰਂਗ ਸਾਜਿ ਕਟਿ ਭਾਥਾ। ਅਰਿ ਦਲ ਦਲਨ ਚਲੇ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਧਨੁਸ਼ ਟਁਕੋਰਾ। ਰਿਪੁ ਦਲ ਬਧਿਰ ਭਯੁ ਸੁਨਿ ਸੋਰਾ ॥
ਸਤ੍ਯਸਂਧ ਛਾਁਡ਼ਏ ਸਰ ਲਚ੍ਛਾ। ਕਾਲਸਰ੍ਪ ਜਨੁ ਚਲੇ ਸਪਚ੍ਛਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਚਲੇ ਬਿਪੁਲ ਨਾਰਾਚਾ। ਲਗੇ ਕਟਨ ਭਟ ਬਿਕਟ ਪਿਸਾਚਾ ॥
ਕਟਹਿਂ ਚਰਨ ਉਰ ਸਿਰ ਭੁਜਦਂਡਾ। ਬਹੁਤਕ ਬੀਰ ਹੋਹਿਂ ਸਤ ਖਂਡਾ ॥
ਘੁਰ੍ਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿ ਘਾਯਲ ਮਹਿ ਪਰਹੀਂ। ਉਠਿ ਸਂਭਾਰਿ ਸੁਭਟ ਪੁਨਿ ਲਰਹੀਮ੍ ॥
ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਜਲਦ ਜਿਮਿ ਗਾਜਹੀਂ। ਬਹੁਤਕ ਦੇਖੀ ਕਠਿਨ ਸਰ ਭਾਜਹਿਮ੍ ॥
ਰੁਂਡ ਪ੍ਰਚਂਡ ਮੁਂਡ ਬਿਨੁ ਧਾਵਹਿਂ। ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੂ ਮਾਰੁ ਧੁਨਿ ਗਾਵਹਿਮ੍ ॥

ਦੋ. ਛਨ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਸਾਯਕਨ੍ਹਿ ਕਾਟੇ ਬਿਕਟ ਪਿਸਾਚ।
ਪੁਨਿ ਰਘੁਬੀਰ ਨਿਸ਼ਂਗ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਬਿਸੇ ਸਬ ਨਾਰਾਚ ॥ 68 ॥

ਕੁਂਭਕਰਨ ਮਨ ਦੀਖ ਬਿਚਾਰੀ। ਹਤਿ ਧਨ ਮਾਝ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਰੀ ॥
ਭਾ ਅਤਿ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਮਹਾਬਲ ਬੀਰਾ। ਕਿਯੋ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਨਾਯਕ ਨਾਦ ਗਁਭੀਰਾ ॥
ਕੋ਽ਪਿ ਮਹੀਧਰ ਲੇਇ ਉਪਾਰੀ। ਡਾਰਿ ਜਹਁ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਭਾਰੀ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਸੈਲ ਪ੍ਰਭੂ ਭਾਰੇ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਕਾਟਿ ਰਜ ਸਮ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥ ।
ਪੁਨਿ ਧਨੁ ਤਾਨਿ ਕੋ਽ਪਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਛਾਁਡ਼ਏ ਅਤਿ ਕਰਾਲ ਬਹੁ ਸਾਯਕ ॥
ਤਨੁ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਬਿਸਿ ਨਿਸਰਿ ਸਰ ਜਾਹੀਂ। ਜਿਮਿ ਦਾਮਿਨਿ ਘਨ ਮਾਝ ਸਮਾਹੀਮ੍ ॥
ਸੋਨਿਤ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਹ ਤਨ ਕਾਰੇ। ਜਨੁ ਕਜ੍ਜਲ ਗਿਰਿ ਗੇਰੁ ਪਨਾਰੇ ॥
ਬਿਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਏ। ਬਿਹਁਸਾ ਜਬਹਿਂ ਨਿਕਟ ਕਪਿ ਆਏ ॥

ਦੋ. ਮਹਾਨਾਦ ਕਰਿ ਗਰ੍ਜਾ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਗਹਿ ਕੀਸ।
ਮਹਿ ਪਟਕਿ ਗਜਰਾਜ ਇਵ ਸਪਥ ਕਰਿ ਦਸਸੀਸ ॥ 69 ॥

ਭਾਗੇ ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਜੂਥਾ। ਬ੍ਰੁਰੁਇਕੁ ਬਿਲੋਕਿ ਜਿਮਿ ਮੇਸ਼ ਬਰੂਥਾ ॥
ਚਲੇ ਭਾਗਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਭਵਾਨੀ। ਬਿਕਲ ਪੁਕਾਰਤ ਆਰਤ ਬਾਨੀ ॥
ਯਹ ਨਿਸਿਚਰ ਦੁਕਾਲ ਸਮ ਅਹੀ। ਕਪਿਕੁਲ ਦੇਸ ਪਰਨ ਅਬ ਚਹੀ ॥
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਬਾਰਿਧਰ ਰਾਮ ਖਰਾਰੀ। ਪਾਹਿ ਪਾਹਿ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਹਾਰੀ ॥
ਸਕਰੁਨ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਭਗਵਾਨਾ। ਚਲੇ ਸੁਧਾਰਿ ਸਰਾਸਨ ਬਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਸੇਨ ਨਿਜ ਪਾਛੈਂ ਘਾਲੀ। ਚਲੇ ਸਕੋਪ ਮਹਾ ਬਲਸਾਲੀ ॥
ਖੈਂਚਿ ਧਨੁਸ਼ ਸਰ ਸਤ ਸਂਧਾਨੇ। ਛੂਟੇ ਤੀਰ ਸਰੀਰ ਸਮਾਨੇ ॥
ਲਾਗਤ ਸਰ ਧਾਵਾ ਰਿਸ ਭਰਾ। ਕੁਧਰ ਡਗਮਗਤ ਡੋਲਤਿ ਧਰਾ ॥
ਲੀਨ੍ਹ ਏਕ ਤੇਹਿਂ ਸੈਲ ਉਪਾਟੀ। ਰਘੁਕੁਲ ਤਿਲਕ ਭੁਜਾ ਸੋਇ ਕਾਟੀ ॥
ਧਾਵਾ ਬਾਮ ਬਾਹੁ ਗਿਰਿ ਧਾਰੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਸੌ ਭੁਜਾ ਕਾਟਿ ਮਹਿ ਪਾਰੀ ॥
ਕਾਟੇਂ ਭੁਜਾ ਸੋਹ ਖਲ ਕੈਸਾ। ਪਚ੍ਛਹੀਨ ਮਂਦਰ ਗਿਰਿ ਜੈਸਾ ॥
ਉਗ੍ਰ ਬਿਲੋਕਨਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਾ। ਗ੍ਰਸਨ ਚਹਤ ਮਾਨਹੁਁ ਤ੍ਰੇਲੋਕਾ ॥

ਦੋ. ਕਰਿ ਚਿਕ੍ਕਾਰ ਘੋਰ ਅਤਿ ਧਾਵਾ ਬਦਨੁ ਪਸਾਰਿ।
ਗਗਨ ਸਿਦ੍ਧ ਸੁਰ ਤ੍ਰਾਸਿਤ ਹਾ ਹਾ ਹੇਤਿ ਪੁਕਾਰਿ ॥ 70 ॥

ਸਭਯ ਦੇਵ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਜਾਨ੍ਯੋ। ਸ਼੍ਰਵਨ ਪ੍ਰਜਂਤ ਸਰਾਸਨੁ ਤਾਨ੍ਯੋ ॥
ਬਿਸਿਖ ਨਿਕਰ ਨਿਸਿਚਰ ਮੁਖ ਭਰੇਊ। ਤਦਪਿ ਮਹਾਬਲ ਭੂਮਿ ਨ ਪਰੇਊ ॥
ਸਰਨ੍ਹਿ ਭਰਾ ਮੁਖ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਵਾ। ਕਾਲ ਤ੍ਰੋਨ ਸਜੀਵ ਜਨੁ ਆਵਾ ॥
ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ਽ਪਿ ਤੀਬ੍ਰ ਸਰ ਲੀਨ੍ਹਾ। ਧਰ ਤੇ ਭਿਨ੍ਨ ਤਾਸੁ ਸਿਰ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੋ ਸਿਰ ਪਰੇਉ ਦਸਾਨਨ ਆਗੇਂ। ਬਿਕਲ ਭਯੁ ਜਿਮਿ ਫਨਿ ਮਨਿ ਤ੍ਯਾਗੇਮ੍ ॥
ਧਰਨਿ ਧਸਿ ਧਰ ਧਾਵ ਪ੍ਰਚਂਡਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਇ ਖਂਡਾ ॥
ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਜਿਮਿ ਨਭ ਤੇਂ ਭੂਧਰ। ਹੇਠ ਦਾਬਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਨਿਸਾਚਰ ॥
ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਪ੍ਰਭੁ ਬਦਨ ਸਮਾਨਾ। ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਬਹਿਂ ਅਚਂਭਵ ਮਾਨਾ ॥
ਸੁਰ ਦੁਂਦੁਭੀਂ ਬਜਾਵਹਿਂ ਹਰਸ਼ਹਿਂ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ਹਿਮ੍ ॥
ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਸੁਰ ਸਕਲ ਸਿਧਾਏ। ਤੇਹੀ ਸਮਯ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਆਏ ॥
ਗਗਨੋਪਰਿ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਏ। ਰੁਚਿਰ ਬੀਰਰਸ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਬੇਗਿ ਹਤਹੁ ਖਲ ਕਹਿ ਮੁਨਿ ਗੇ। ਰਾਮ ਸਮਰ ਮਹਿ ਸੋਭਤ ਭੇ ॥

ਛਂ. ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਭੂਮਿ ਬਿਰਾਜ ਰਘੁਪਤਿ ਅਤੁਲ ਬਲ ਕੋਸਲ ਧਨੀ।
ਸ਼੍ਰਮ ਬਿਂਦੁ ਮੁਖ ਰਾਜੀਵ ਲੋਚਨ ਅਰੁਨ ਤਨ ਸੋਨਿਤ ਕਨੀ ॥
ਭੁਜ ਜੁਗਲ ਫੇਰਤ ਸਰ ਸਰਾਸਨ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਚਹੁ ਦਿਸਿ ਬਨੇ।
ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਕਹਿ ਨ ਸਕ ਛਬਿ ਸੇਸ਼ ਜੇਹਿ ਆਨਨ ਘਨੇ ॥

ਦੋ. ਨਿਸਿਚਰ ਅਧਮ ਮਲਾਕਰ ਤਾਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਨਿਜ ਧਾਮ।
ਗਿਰਿਜਾ ਤੇ ਨਰ ਮਂਦਮਤਿ ਜੇ ਨ ਭਜਹਿਂ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ॥ 71 ॥

ਦਿਨ ਕੇਂ ਅਂਤ ਫਿਰੀਂ ਦੌ ਅਨੀ। ਸਮਰ ਭੀ ਸੁਭਟਨ੍ਹ ਸ਼੍ਰਮ ਘਨੀ ॥
ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਁ ਕਪਿ ਦਲ ਬਲ ਬਾਢ਼ਆ। ਜਿਮਿ ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਪਾਇ ਲਾਗ ਅਤਿ ਡਾਢ਼ਆ ॥
ਛੀਜਹਿਂ ਨਿਸਿਚਰ ਦਿਨੁ ਅਰੁ ਰਾਤੀ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਕਹੇਂ ਸੁਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਜੇਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਹੁ ਬਿਲਾਪ ਦਸਕਂਧਰ ਕਰੀ। ਬਂਧੁ ਸੀਸ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਉਰ ਧਰੀ ॥
ਰੋਵਹਿਂ ਨਾਰਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਹਤਿ ਪਾਨੀ। ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਬਖਾਨੀ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਆਯੁ। ਕਹਿ ਬਹੁ ਕਥਾ ਪਿਤਾ ਸਮੁਝਾਯੁ ॥
ਦੇਖੇਹੁ ਕਾਲਿ ਮੋਰਿ ਮਨੁਸਾਈ। ਅਬਹਿਂ ਬਹੁਤ ਕਾ ਕਰੌਂ ਬਡ਼ਆਈ ॥
ਇਸ਼੍ਟਦੇਵ ਸੈਂ ਬਲ ਰਥ ਪਾਯੁਁ। ਸੋ ਬਲ ਤਾਤ ਨ ਤੋਹਿ ਦੇਖਾਯੁਁ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਜਲ੍ਪਤ ਭਯੁ ਬਿਹਾਨਾ। ਚਹੁਁ ਦੁਆਰ ਲਾਗੇ ਕਪਿ ਨਾਨਾ ॥
ਇਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਕਾਲ ਸਮ ਬੀਰਾ। ਉਤ ਰਜਨੀਚਰ ਅਤਿ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਲਰਹਿਂ ਸੁਭਟ ਨਿਜ ਨਿਜ ਜਯ ਹੇਤੂ। ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਸਮਰ ਖਗਕੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਮਾਯਾਮਯ ਰਥ ਚਢ਼ਇ ਗਯੁ ਅਕਾਸ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਅਟ੍ਟਹਾਸ ਕਰਿ ਭਿ ਕਪਿ ਕਟਕਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ॥ 72 ॥

ਸਕ੍ਤਿ ਸੂਲ ਤਰਵਾਰਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਕੁਲਿਸਾਯੁਧ ਨਾਨਾ ॥
ਡਾਰਹ ਪਰਸੁ ਪਰਿਘ ਪਾਸ਼ਾਨਾ। ਲਾਗੇਉ ਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਕਰੈ ਬਹੁ ਬਾਨਾ ॥
ਦਸ ਦਿਸਿ ਰਹੇ ਬਾਨ ਨਭ ਛਾਈ। ਮਾਨਹੁਁ ਮਘਾ ਮੇਘ ਝਰਿ ਲਾਈ ॥
ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਸੁਨਿਅ ਧੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਜੋ ਮਾਰਿ ਤੇਹਿ ਕੌ ਨ ਜਾਨਾ ॥
ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਅਕਾਸ ਕਪਿ ਧਾਵਹਿਂ। ਦੇਖਹਿ ਤੇਹਿ ਨ ਦੁਖਿਤ ਫਿਰਿ ਆਵਹਿਮ੍ ॥
ਅਵਘਟ ਘਾਟ ਬਾਟ ਗਿਰਿ ਕਂਦਰ। ਮਾਯਾ ਬਲ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਸਰ ਪਂਜਰ ॥
ਜਾਹਿਂ ਕਹਾਁ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਭੇ ਬਂਦਰ। ਸੁਰਪਤਿ ਬਂਦਿ ਪਰੇ ਜਨੁ ਮਂਦਰ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਅਂਗਦ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਬਿਕਲ ਸਕਲ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਜਰ੍ਜਰ ਤਨ ॥
ਪੁਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਸੈਂ ਜੂਝੇ ਲਾਗਾ। ਸਰ ਛਾਁਡ਼ਇ ਹੋਇ ਲਾਗਹਿਂ ਨਾਗਾ ॥
ਬ੍ਯਾਲ ਪਾਸ ਬਸ ਭੇ ਖਰਾਰੀ। ਸ੍ਵਬਸ ਅਨਂਤ ਏਕ ਅਬਿਕਾਰੀ ॥
ਨਟ ਇਵ ਕਪਟ ਚਰਿਤ ਕਰ ਨਾਨਾ। ਸਦਾ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਏਕ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਰਨ ਸੋਭਾ ਲਗਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿਂ ਬਁਧਾਯੋ। ਨਾਗਪਾਸ ਦੇਵਨ੍ਹ ਭਯ ਪਾਯੋ ॥

ਦੋ. ਗਿਰਿਜਾ ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਜਪਿ ਮੁਨਿ ਕਾਟਹਿਂ ਭਵ ਪਾਸ।
ਸੋ ਕਿ ਬਂਧ ਤਰ ਆਵਿ ਬ੍ਯਾਪਕ ਬਿਸ੍ਵ ਨਿਵਾਸ ॥ 73 ॥

ਚਰਿਤ ਰਾਮ ਕੇ ਸਗੁਨ ਭਵਾਨੀ। ਤਰ੍ਕਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਲ ਬਾਨੀ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜੇ ਤਗ੍ਯ ਬਿਰਾਗੀ। ਰਾਮਹਿ ਭਜਹਿਂ ਤਰ੍ਕ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਟਕੁ ਕੀਨ੍ਹ ਘਨਨਾਦਾ। ਪੁਨਿ ਭਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਹਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ ॥
ਜਾਮਵਂਤ ਕਹ ਖਲ ਰਹੁ ਠਾਢ਼ਆ। ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਕ੍ਰੋਧ ਅਤਿ ਬਾਢ਼ਆ ॥
ਬੂਢ਼ ਜਾਨਿ ਸਠ ਛਾਁਡ਼ਏਉਁ ਤੋਹੀ। ਲਾਗੇਸਿ ਅਧਮ ਪਚਾਰੈ ਮੋਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਤਰਲ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਚਲਾਯੋ। ਜਾਮਵਂਤ ਕਰ ਗਹਿ ਸੋਇ ਧਾਯੋ ॥
ਮਾਰਿਸਿ ਮੇਘਨਾਦ ਕੈ ਛਾਤੀ। ਪਰਾ ਭੂਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿਤ ਸੁਰਘਾਤੀ ॥
ਪੁਨਿ ਰਿਸਾਨ ਗਹਿ ਚਰਨ ਫਿਰਾਯੌ। ਮਹਿ ਪਛਾਰਿ ਨਿਜ ਬਲ ਦੇਖਰਾਯੋ ॥
ਬਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੋ ਮਰਿ ਨ ਮਾਰਾ। ਤਬ ਗਹਿ ਪਦ ਲਂਕਾ ਪਰ ਡਾਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਗਰੁਡ਼ ਪਠਾਯੋ। ਰਾਮ ਸਮੀਪ ਸਪਦਿ ਸੋ ਆਯੋ ॥

ਦੋ. ਖਗਪਤਿ ਸਬ ਧਰਿ ਖਾਏ ਮਾਯਾ ਨਾਗ ਬਰੂਥ।
ਮਾਯਾ ਬਿਗਤ ਭੇ ਸਬ ਹਰਸ਼ੇ ਬਾਨਰ ਜੂਥ। 74(ਕ) ॥

ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਪਾਦਪ ਉਪਲ ਨਖ ਧਾਏ ਕੀਸ ਰਿਸਾਇ।
ਚਲੇ ਤਮੀਚਰ ਬਿਕਲਤਰ ਗਢ਼ ਪਰ ਚਢ਼ਏ ਪਰਾਇ ॥ 74(ਖ) ॥

ਮੇਘਨਾਦ ਕੇ ਮੁਰਛਾ ਜਾਗੀ। ਪਿਤਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਲਾਜ ਅਤਿ ਲਾਗੀ ॥
ਤੁਰਤ ਗਯੁ ਗਿਰਿਬਰ ਕਂਦਰਾ। ਕਰੌਂ ਅਜਯ ਮਖ ਅਸ ਮਨ ਧਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਮਂਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ। ਸੁਨਹੁ ਨਾਥ ਬਲ ਅਤੁਲ ਉਦਾਰਾ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਮਖ ਕਰਿ ਅਪਾਵਨ। ਖਲ ਮਾਯਾਵੀ ਦੇਵ ਸਤਾਵਨ ॥
ਜੌਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਇ ਸੋ ਪਾਇਹਿ। ਨਾਥ ਬੇਗਿ ਪੁਨਿ ਜੀਤਿ ਨ ਜਾਇਹਿ ॥
ਸੁਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਅਤਿਸਯ ਸੁਖ ਮਾਨਾ। ਬੋਲੇ ਅਂਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਨਾਨਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਸਂਗ ਜਾਹੁ ਸਬ ਭਾਈ। ਕਰਹੁ ਬਿਧਂਸ ਜਗ੍ਯ ਕਰ ਜਾਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਲਛਿਮਨ ਮਾਰੇਹੁ ਰਨ ਓਹੀ। ਦੇਖਿ ਸਭਯ ਸੁਰ ਦੁਖ ਅਤਿ ਮੋਹੀ ॥
ਮਾਰੇਹੁ ਤੇਹਿ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਉਪਾਈ। ਜੇਹਿਂ ਛੀਜੈ ਨਿਸਿਚਰ ਸੁਨੁ ਭਾਈ ॥
ਜਾਮਵਂਤ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸੇਨ ਸਮੇਤ ਰਹੇਹੁ ਤੀਨਿਉ ਜਨ ॥
ਜਬ ਰਘੁਬੀਰ ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਨੁਸਾਸਨ। ਕਟਿ ਨਿਸ਼ਂਗ ਕਸਿ ਸਾਜਿ ਸਰਾਸਨ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਧਰਿ ਰਨਧੀਰਾ। ਬੋਲੇ ਘਨ ਇਵ ਗਿਰਾ ਗਁਭੀਰਾ ॥
ਜੌਂ ਤੇਹਿ ਆਜੁ ਬਧੇਂ ਬਿਨੁ ਆਵੌਂ। ਤੌ ਰਘੁਪਤਿ ਸੇਵਕ ਨ ਕਹਾਵੌਮ੍ ॥
ਜੌਂ ਸਤ ਸਂਕਰ ਕਰਹਿਂ ਸਹਾਈ। ਤਦਪਿ ਹਤੁਁ ਰਘੁਬੀਰ ਦੋਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਚਲੇਉ ਤੁਰਂਤ ਅਨਂਤ।
ਅਂਗਦ ਨੀਲ ਮਯਂਦ ਨਲ ਸਂਗ ਸੁਭਟ ਹਨੁਮਂਤ ॥ 75 ॥

ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਦੇਖਾ ਬੈਸਾ। ਆਹੁਤਿ ਦੇਤ ਰੁਧਿਰ ਅਰੁ ਭੈਂਸਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਬ ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸਾ। ਜਬ ਨ ਉਠਿ ਤਬ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ॥
ਤਦਪਿ ਨ ਉਠਿ ਧਰੇਨ੍ਹਿ ਕਚ ਜਾਈ। ਲਾਤਨ੍ਹਿ ਹਤਿ ਹਤਿ ਚਲੇ ਪਰਾਈ ॥
ਲੈ ਤ੍ਰਿਸੁਲ ਧਾਵਾ ਕਪਿ ਭਾਗੇ। ਆਏ ਜਹਁ ਰਾਮਾਨੁਜ ਆਗੇ ॥
ਆਵਾ ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਮਾਰਾ। ਗਰ੍ਜ ਘੋਰ ਰਵ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਕੋ਽ਪਿ ਮਰੁਤਸੁਤ ਅਂਗਦ ਧਾਏ। ਹਤਿ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਉਰ ਧਰਨਿ ਗਿਰਾਏ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਹਁ ਛਾਁਡ਼ਏਸਿ ਸੂਲ ਪ੍ਰਚਂਡਾ। ਸਰ ਹਤਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਅਨਂਤ ਜੁਗ ਖਂਡਾ ॥
ਉਠਿ ਬਹੋਰਿ ਮਾਰੁਤਿ ਜੁਬਰਾਜਾ। ਹਤਹਿਂ ਕੋ਽ਪਿ ਤੇਹਿ ਘਾਉ ਨ ਬਾਜਾ ॥
ਫਿਰੇ ਬੀਰ ਰਿਪੁ ਮਰਿ ਨ ਮਾਰਾ। ਤਬ ਧਾਵਾ ਕਰਿ ਘੋਰ ਚਿਕਾਰਾ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਜਨੁ ਕਾਲਾ। ਲਛਿਮਨ ਛਾਡ਼ਏ ਬਿਸਿਖ ਕਰਾਲਾ ॥
ਦੇਖੇਸਿ ਆਵਤ ਪਬਿ ਸਮ ਬਾਨਾ। ਤੁਰਤ ਭਯੁ ਖਲ ਅਂਤਰਧਾਨਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਬੇਸ਼ ਧਰਿ ਕਰਿ ਲਰਾਈ। ਕਬਹੁਁਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕਬਹੁਁ ਦੁਰਿ ਜਾਈ ॥
ਦੇਖਿ ਅਜਯ ਰਿਪੁ ਡਰਪੇ ਕੀਸਾ। ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਤਬ ਭਯੁ ਅਹੀਸਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਮਨ ਅਸ ਮਂਤ੍ਰ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ਆਵਾ। ਏਹਿ ਪਾਪਿਹਿ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਖੇਲਾਵਾ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਪ੍ਰਤਾਪਾ। ਸਰ ਸਂਧਾਨ ਕੀਨ੍ਹ ਕਰਿ ਦਾਪਾ ॥
ਛਾਡ਼ਆ ਬਾਨ ਮਾਝ ਉਰ ਲਾਗਾ। ਮਰਤੀ ਬਾਰ ਕਪਟੁ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਾਨੁਜ ਕਹਁ ਰਾਮੁ ਕਹਁ ਅਸ ਕਹਿ ਛਾਁਡ਼ਏਸਿ ਪ੍ਰਾਨ।
ਧਨ੍ਯ ਧਨ੍ਯ ਤਵ ਜਨਨੀ ਕਹ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨ ॥ 76 ॥

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਹਨੁਮਾਨ ਉਠਾਯੋ। ਲਂਕਾ ਦ੍ਵਾਰ ਰਾਖਿ ਪੁਨਿ ਆਯੋ ॥
ਤਾਸੁ ਮਰਨ ਸੁਨਿ ਸੁਰ ਗਂਧਰ੍ਬਾ। ਚਢ਼ਇ ਬਿਮਾਨ ਆਏ ਨਭ ਸਰ੍ਬਾ ॥
ਬਰਸ਼ਿ ਸੁਮਨ ਦੁਂਦੁਭੀਂ ਬਜਾਵਹਿਂ। ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਥ ਬਿਮਲ ਜਸੁ ਗਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਜਯ ਅਨਂਤ ਜਯ ਜਗਦਾਧਾਰਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਸਬ ਦੇਵਨ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਤਾਰਾ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਿ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਸਿਧਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਸੁਤ ਬਧ ਸੁਨਾ ਦਸਾਨਨ ਜਬਹੀਂ। ਮੁਰੁਛਿਤ ਭਯੁ ਪਰੇਉ ਮਹਿ ਤਬਹੀਮ੍ ॥
ਮਂਦੋਦਰੀ ਰੁਦਨ ਕਰ ਭਾਰੀ। ਉਰ ਤਾਡ਼ਨ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਨਗਰ ਲੋਗ ਸਬ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸੋਚਾ। ਸਕਲ ਕਹਹਿਂ ਦਸਕਂਧਰ ਪੋਚਾ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਦਸਕਂਠ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਈਂ ਸਬ ਨਾਰਿ।
ਨਸ੍ਵਰ ਰੂਪ ਜਗਤ ਸਬ ਦੇਖਹੁ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ॥ 77 ॥

ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਗ੍ਯਾਨ ਉਪਦੇਸਾ ਰਾਵਨ। ਆਪੁਨ ਮਂਦ ਕਥਾ ਸੁਭ ਪਾਵਨ ॥
ਪਰ ਉਪਦੇਸ ਕੁਸਲ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਜੇ ਆਚਰਹਿਂ ਤੇ ਨਰ ਨ ਘਨੇਰੇ ॥
ਨਿਸਾ ਸਿਰਾਨਿ ਭਯੁ ਭਿਨੁਸਾਰਾ। ਲਗੇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਚਾਰਿਹੁਁ ਦ੍ਵਾਰਾ ॥
ਸੁਭਟ ਬੋਲਾਇ ਦਸਾਨਨ ਬੋਲਾ। ਰਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਜਾ ਕਰ ਮਨ ਡੋਲਾ ॥
ਸੋ ਅਬਹੀਂ ਬਰੁ ਜਾਉ ਪਰਾਈ। ਸਂਜੁਗ ਬਿਮੁਖ ਭੇਁ ਨ ਭਲਾਈ ॥
ਨਿਜ ਭੁਜ ਬਲ ਮੈਂ ਬਯਰੁ ਬਢ਼ਆਵਾ। ਦੇਹੁਁ ਉਤਰੁ ਜੋ ਰਿਪੁ ਚਢ਼ਇ ਆਵਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਮਰੁਤ ਬੇਗ ਰਥ ਸਾਜਾ। ਬਾਜੇ ਸਕਲ ਜੁਝ੍AU ਬਾਜਾ ॥
ਚਲੇ ਬੀਰ ਸਬ ਅਤੁਲਿਤ ਬਲੀ। ਜਨੁ ਕਜ੍ਜਲ ਕੈ ਆਁਧੀ ਚਲੀ ॥
ਅਸਗੁਨ ਅਮਿਤ ਹੋਹਿਂ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਗਨਿ ਨ ਭੁਜਬਲ ਗਰ੍ਬ ਬਿਸਾਲਾ ॥

ਛਂ. ਅਤਿ ਗਰ੍ਬ ਗਨਿ ਨ ਸਗੁਨ ਅਸਗੁਨ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਆਯੁਧ ਹਾਥ ਤੇ।
ਭਟ ਗਿਰਤ ਰਥ ਤੇ ਬਾਜਿ ਗਜ ਚਿਕ੍ਕਰਤ ਭਾਜਹਿਂ ਸਾਥ ਤੇ ॥
ਗੋਮਾਯ ਗੀਧ ਕਰਾਲ ਖਰ ਰਵ ਸ੍ਵਾਨ ਬੋਲਹਿਂ ਅਤਿ ਘਨੇ।
ਜਨੁ ਕਾਲਦੂਤ ਉਲੂਕ ਬੋਲਹਿਂ ਬਚਨ ਪਰਮ ਭਯਾਵਨੇ ॥

ਦੋ. ਤਾਹਿ ਕਿ ਸਂਪਤਿ ਸਗੁਨ ਸੁਭ ਸਪਨੇਹੁਁ ਮਨ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ।
ਭੂਤ ਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਮੋਹਬਸ ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਰਤਿ ਕਾਮ ॥ 78 ॥

ਚਲੇਉ ਨਿਸਾਚਰ ਕਟਕੁ ਅਪਾਰਾ। ਚਤੁਰਂਗਿਨੀ ਅਨੀ ਬਹੁ ਧਾਰਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਬਾਹਨ ਰਥ ਜਾਨਾ। ਬਿਪੁਲ ਬਰਨ ਪਤਾਕ ਧ੍ਵਜ ਨਾਨਾ ॥
ਚਲੇ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜੂਥ ਘਨੇਰੇ। ਪ੍ਰਾਬਿਟ ਜਲਦ ਮਰੁਤ ਜਨੁ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥
ਬਰਨ ਬਰਦ ਬਿਰਦੈਤ ਨਿਕਾਯਾ। ਸਮਰ ਸੂਰ ਜਾਨਹਿਂ ਬਹੁ ਮਾਯਾ ॥
ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਾਹਿਨੀ ਬਿਰਾਜੀ। ਬੀਰ ਬਸਂਤ ਸੇਨ ਜਨੁ ਸਾਜੀ ॥
ਚਲਤ ਕਟਕ ਦਿਗਸਿਧੁਂਰ ਡਗਹੀਂ। ਛੁਭਿਤ ਪਯੋਧਿ ਕੁਧਰ ਡਗਮਗਹੀਮ੍ ॥
ਉਠੀ ਰੇਨੁ ਰਬਿ ਗਯੁ ਛਪਾਈ। ਮਰੁਤ ਥਕਿਤ ਬਸੁਧਾ ਅਕੁਲਾਈ ॥
ਪਨਵ ਨਿਸਾਨ ਘੋਰ ਰਵ ਬਾਜਹਿਂ। ਪ੍ਰਲਯ ਸਮਯ ਕੇ ਘਨ ਜਨੁ ਗਾਜਹਿਮ੍ ॥
ਭੇਰਿ ਨਫੀਰਿ ਬਾਜ ਸਹਨਾਈ। ਮਾਰੂ ਰਾਗ ਸੁਭਟ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਕੇਹਰਿ ਨਾਦ ਬੀਰ ਸਬ ਕਰਹੀਂ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਬਲ ਪੌਰੁਸ਼ ਉਚ੍ਚਰਹੀਮ੍ ॥
ਕਹਿ ਦਸਾਨਨ ਸੁਨਹੁ ਸੁਭਟ੍ਟਾ। ਮਰ੍ਦਹੁ ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਠਟ੍ਟਾ ॥
ਹੌਂ ਮਾਰਿਹੁਁ ਭੂਪ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਅਸ ਕਹਿ ਸਨ੍ਮੁਖ ਫੌਜ ਰੇਂਗਾਈ ॥
ਯਹ ਸੁਧਿ ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਜਬ ਪਾਈ। ਧਾਏ ਕਰਿ ਰਘੁਬੀਰ ਦੋਹਾਈ ॥

ਛਂ. ਧਾਏ ਬਿਸਾਲ ਕਰਾਲ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਕਾਲ ਸਮਾਨ ਤੇ।
ਮਾਨਹੁਁ ਸਪਚ੍ਛ ਉਡ਼ਆਹਿਂ ਭੂਧਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਨਾਨਾ ਬਾਨ ਤੇ ॥
ਨਖ ਦਸਨ ਸੈਲ ਮਹਾਦ੍ਰੁਮਾਯੁਧ ਸਬਲ ਸਂਕ ਨ ਮਾਨਹੀਂ।
ਜਯ ਰਾਮ ਰਾਵਨ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਰਾਜ ਸੁਜਸੁ ਬਖਾਨਹੀਮ੍ ॥

ਦੋ. ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਜਯ ਜਯਕਾਰ ਕਰਿ ਨਿਜ ਨਿਜ ਜੋਰੀ ਜਾਨਿ।
ਭਿਰੇ ਬੀਰ ਇਤ ਰਾਮਹਿ ਉਤ ਰਾਵਨਹਿ ਬਖਾਨਿ ॥ 79 ॥

ਰਾਵਨੁ ਰਥੀ ਬਿਰਥ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਭਯੁ ਅਧੀਰਾ ॥
ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਨ ਭਾ ਸਂਦੇਹਾ। ਬਂਦਿ ਚਰਨ ਕਹ ਸਹਿਤ ਸਨੇਹਾ ॥
ਨਾਥ ਨ ਰਥ ਨਹਿਂ ਤਨ ਪਦ ਤ੍ਰਾਨਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਜਿਤਬ ਬੀਰ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਸਖਾ ਕਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਜੇਹਿਂ ਜਯ ਹੋਇ ਸੋ ਸ੍ਯਂਦਨ ਆਨਾ ॥
ਸੌਰਜ ਧੀਰਜ ਤੇਹਿ ਰਥ ਚਾਕਾ। ਸਤ੍ਯ ਸੀਲ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ ਧ੍ਵਜਾ ਪਤਾਕਾ ॥
ਬਲ ਬਿਬੇਕ ਦਮ ਪਰਹਿਤ ਘੋਰੇ। ਛਮਾ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਸਮਤਾ ਰਜੁ ਜੋਰੇ ॥
ਈਸ ਭਜਨੁ ਸਾਰਥੀ ਸੁਜਾਨਾ। ਬਿਰਤਿ ਚਰ੍ਮ ਸਂਤੋਸ਼ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਾ ॥
ਦਾਨ ਪਰਸੁ ਬੁਧਿ ਸਕ੍ਤਿ ਪ੍ਰਚਂਡ਼ਆ। ਬਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਕਠਿਨ ਕੋਦਂਡਾ ॥
ਅਮਲ ਅਚਲ ਮਨ ਤ੍ਰੋਨ ਸਮਾਨਾ। ਸਮ ਜਮ ਨਿਯਮ ਸਿਲੀਮੁਖ ਨਾਨਾ ॥
ਕਵਚ ਅਭੇਦ ਬਿਪ੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਜਾ। ਏਹਿ ਸਮ ਬਿਜਯ ਉਪਾਯ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਸਖਾ ਧਰ੍ਮਮਯ ਅਸ ਰਥ ਜਾਕੇਂ। ਜੀਤਨ ਕਹਁ ਨ ਕਤਹੁਁ ਰਿਪੁ ਤਾਕੇਮ੍ ॥

ਦੋ. ਮਹਾ ਅਜਯ ਸਂਸਾਰ ਰਿਪੁ ਜੀਤਿ ਸਕਿ ਸੋ ਬੀਰ।
ਜਾਕੇਂ ਅਸ ਰਥ ਹੋਇ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ ਸੁਨਹੁ ਸਖਾ ਮਤਿਧੀਰ ॥ 80(ਕ) ॥

ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਪਦ ਕਂਜ।
ਏਹਿ ਮਿਸ ਮੋਹਿ ਉਪਦੇਸੇਹੁ ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਸੁਖ ਪੁਂਜ ॥ 80(ਖ) ॥

ਉਤ ਪਚਾਰ ਦਸਕਂਧਰ ਇਤ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨ।
ਲਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਰਿ ਨਿਜ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨ ॥ 80(ਗ) ॥

ਸੁਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਨਾਨਾ। ਦੇਖਤ ਰਨ ਨਭ ਚਢ਼ਏ ਬਿਮਾਨਾ ॥
ਹਮਹੂ ਉਮਾ ਰਹੇ ਤੇਹਿ ਸਂਗਾ। ਦੇਖਤ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਰਨ ਰਂਗਾ ॥
ਸੁਭਟ ਸਮਰ ਰਸ ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਮਾਤੇ। ਕਪਿ ਜਯਸੀਲ ਰਾਮ ਬਲ ਤਾਤੇ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਨ ਭਿਰਹਿਂ ਪਚਾਰਹਿਂ। ਏਕਨ੍ਹ ਏਕ ਮਰ੍ਦਿ ਮਹਿ ਪਾਰਹਿਮ੍ ॥
ਮਾਰਹਿਂ ਕਾਟਹਿਂ ਧਰਹਿਂ ਪਛਾਰਹਿਂ। ਸੀਸ ਤੋਰਿ ਸੀਸਨ੍ਹ ਸਨ ਮਾਰਹਿਮ੍ ॥
ਉਦਰ ਬਿਦਾਰਹਿਂ ਭੁਜਾ ਉਪਾਰਹਿਂ। ਗਹਿ ਪਦ ਅਵਨਿ ਪਟਕਿ ਭਟ ਡਾਰਹਿਮ੍ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਭਟ ਮਹਿ ਗਾਡ਼ਹਿ ਭਾਲੂ। ਊਪਰ ਢਾਰਿ ਦੇਹਿਂ ਬਹੁ ਬਾਲੂ ॥
ਬੀਰ ਬਲਿਮੁਖ ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧੇ। ਦੇਖਿਅਤ ਬਿਪੁਲ ਕਾਲ ਜਨੁ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧੇ ॥

ਛਂ. ਕ੍ਰੁਦ੍ਧੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂਤ ਸਮਾਨ ਕਪਿ ਤਨ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਨਿਤ ਰਾਜਹੀਂ।
ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਨਿਸਾਚਰ ਕਟਕ ਭਟ ਬਲਵਂਤ ਘਨ ਜਿਮਿ ਗਾਜਹੀਮ੍ ॥
ਮਾਰਹਿਂ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਡਾਟਿ ਦਾਤਨ੍ਹ ਕਾਟਿ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮੀਜਹੀਂ।
ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਛਲ ਬਲ ਕਰਹਿਂ ਜੇਹਿਂ ਖਲ ਛੀਜਹੀਮ੍ ॥
ਧਰਿ ਗਾਲ ਫਾਰਹਿਂ ਉਰ ਬਿਦਾਰਹਿਂ ਗਲ ਅਁਤਾਵਰਿ ਮੇਲਹੀਂ।
ਪ੍ਰਹਲਾਦਪਤਿ ਜਨੁ ਬਿਬਿਧ ਤਨੁ ਧਰਿ ਸਮਰ ਅਂਗਨ ਖੇਲਹੀਮ੍ ॥
ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਕਾਟੁ ਪਛਾਰੁ ਘੋਰ ਗਿਰਾ ਗਗਨ ਮਹਿ ਭਰਿ ਰਹੀ।
ਜਯ ਰਾਮ ਜੋ ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਤੇ ਕੁਲਿਸ ਕਰ ਕੁਲਿਸ ਤੇ ਕਰ ਤ੍ਰੁਰੁਇਨ ਸਹੀ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਚਲਤ ਦੇਖੇਸਿ ਬੀਸ ਭੁਜਾਁ ਦਸ ਚਾਪ।
ਰਥ ਚਢ਼ਇ ਚਲੇਉ ਦਸਾਨਨ ਫਿਰਹੁ ਫਿਰਹੁ ਕਰਿ ਦਾਪ ॥ 81 ॥

ਧਾਯੁ ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦਸਕਂਧਰ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲੇ ਹੂਹ ਦੈ ਬਂਦਰ ॥
ਗਹਿ ਕਰ ਪਾਦਪ ਉਪਲ ਪਹਾਰਾ। ਡਾਰੇਨ੍ਹਿ ਤਾ ਪਰ ਏਕਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਲਾਗਹਿਂ ਸੈਲ ਬਜ੍ਰ ਤਨ ਤਾਸੂ। ਖਂਡ ਖਂਡ ਹੋਇ ਫੂਟਹਿਂ ਆਸੂ ॥
ਚਲਾ ਨ ਅਚਲ ਰਹਾ ਰਥ ਰੋਪੀ। ਰਨ ਦੁਰ੍ਮਦ ਰਾਵਨ ਅਤਿ ਕੋਪੀ ॥
ਇਤ ਉਤ ਝਪਟਿ ਦਪਟਿ ਕਪਿ ਜੋਧਾ। ਮਰ੍ਦੈ ਲਾਗ ਭਯੁ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਚਲੇ ਪਰਾਇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਨਾਨਾ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਅਂਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਪਾਹਿ ਪਾਹਿ ਰਘੁਬੀਰ ਗੋਸਾਈ। ਯਹ ਖਲ ਖਾਇ ਕਾਲ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਦੇਖੇ ਕਪਿ ਸਕਲ ਪਰਾਨੇ। ਦਸਹੁਁ ਚਾਪ ਸਾਯਕ ਸਂਧਾਨੇ ॥

ਛਂ. ਸਂਧਾਨਿ ਧਨੁ ਸਰ ਨਿਕਰ ਛਾਡ਼ਏਸਿ ਉਰਗ ਜਿਮਿ ਉਡ਼ਇ ਲਾਗਹੀਂ।
ਰਹੇ ਪੂਰਿ ਸਰ ਧਰਨੀ ਗਗਨ ਦਿਸਿ ਬਿਦਸਿ ਕਹਁ ਕਪਿ ਭਾਗਹੀਮ੍ ॥
ਭਯੋ ਅਤਿ ਕੋਲਾਹਲ ਬਿਕਲ ਕਪਿ ਦਲ ਭਾਲੁ ਬੋਲਹਿਂ ਆਤੁਰੇ।
ਰਘੁਬੀਰ ਕਰੁਨਾ ਸਿਂਧੁ ਆਰਤ ਬਂਧੁ ਜਨ ਰਚ੍ਛਕ ਹਰੇ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਕਲ ਦੇਖਿ ਕਟਿ ਕਸਿ ਨਿਸ਼ਂਗ ਧਨੁ ਹਾਥ।
ਲਛਿਮਨ ਚਲੇ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਨਾਇ ਰਾਮ ਪਦ ਮਾਥ ॥ 82 ॥

ਰੇ ਖਲ ਕਾ ਮਾਰਸਿ ਕਪਿ ਭਾਲੂ। ਮੋਹਿ ਬਿਲੋਕੁ ਤੋਰ ਮੈਂ ਕਾਲੂ ॥
ਖੋਜਤ ਰਹੇਉਁ ਤੋਹਿ ਸੁਤਘਾਤੀ। ਆਜੁ ਨਿਪਾਤਿ ਜੁਡ਼ਆਵੁਁ ਛਾਤੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਛਾਡ਼ਏਸਿ ਬਾਨ ਪ੍ਰਚਂਡਾ। ਲਛਿਮਨ ਕਿਏ ਸਕਲ ਸਤ ਖਂਡਾ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਆਯੁਧ ਰਾਵਨ ਡਾਰੇ। ਤਿਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਿ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਪੁਨਿ ਨਿਜ ਬਾਨਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਸ੍ਯਂਦਨੁ ਭਂਜਿ ਸਾਰਥੀ ਮਾਰਾ ॥
ਸਤ ਸਤ ਸਰ ਮਾਰੇ ਦਸ ਭਾਲਾ। ਗਿਰਿ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਗਨ੍ਹ ਜਨੁ ਪ੍ਰਬਿਸਹਿਂ ਬ੍ਯਾਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਸਤ ਸਰ ਮਾਰਾ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਪਰੇਉ ਧਰਨਿ ਤਲ ਸੁਧਿ ਕਛੁ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਉਠਾ ਪ੍ਰਬਲ ਪੁਨਿ ਮੁਰੁਛਾ ਜਾਗੀ। ਛਾਡ਼ਇਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਦੀਨ੍ਹਿ ਜੋ ਸਾਁਗੀ ॥

ਛਂ. ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਦਤ੍ਤ ਪ੍ਰਚਂਡ ਸਕ੍ਤਿ ਅਨਂਤ ਉਰ ਲਾਗੀ ਸਹੀ।
ਪਰ੍ਯੋ ਬੀਰ ਬਿਕਲ ਉਠਾਵ ਦਸਮੁਖ ਅਤੁਲ ਬਲ ਮਹਿਮਾ ਰਹੀ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਂਡ ਭਵਨ ਬਿਰਾਜ ਜਾਕੇਂ ਏਕ ਸਿਰ ਜਿਮਿ ਰਜ ਕਨੀ।
ਤੇਹਿ ਚਹ ਉਠਾਵਨ ਮੂਢ਼ ਰਾਵਨ ਜਾਨ ਨਹਿਂ ਤ੍ਰਿਭੁਅਨ ਧਨੀ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਪਵਨਸੁਤ ਧਾਯੁ ਬੋਲਤ ਬਚਨ ਕਠੋਰ।
ਆਵਤ ਕਪਿਹਿ ਹਨ੍ਯੋ ਤੇਹਿਂ ਮੁਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਪ੍ਰਘੋਰ ॥ 83 ॥

ਜਾਨੁ ਟੇਕਿ ਕਪਿ ਭੂਮਿ ਨ ਗਿਰਾ। ਉਠਾ ਸਁਭਾਰਿ ਬਹੁਤ ਰਿਸ ਭਰਾ ॥
ਮੁਠਿਕਾ ਏਕ ਤਾਹਿ ਕਪਿ ਮਾਰਾ। ਪਰੇਉ ਸੈਲ ਜਨੁ ਬਜ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਗੈ ਬਹੋਰਿ ਸੋ ਜਾਗਾ। ਕਪਿ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਸਰਾਹਨ ਲਾਗਾ ॥
ਧਿਗ ਧਿਗ ਮਮ ਪੌਰੁਸ਼ ਧਿਗ ਮੋਹੀ। ਜੌਂ ਤੈਂ ਜਿਅਤ ਰਹੇਸਿ ਸੁਰਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਲਛਿਮਨ ਕਹੁਁ ਕਪਿ ਲ੍ਯਾਯੋ। ਦੇਖਿ ਦਸਾਨਨ ਬਿਸਮਯ ਪਾਯੋ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਸਮੁਝੁ ਜਿਯਁ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂਤ ਭਚ੍ਛਕ ਸੁਰ ਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਉਠਿ ਬੈਠ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲਾ। ਗੀ ਗਗਨ ਸੋ ਸਕਤਿ ਕਰਾਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਕੋਦਂਡ ਬਾਨ ਗਹਿ ਧਾਏ। ਰਿਪੁ ਸਨ੍ਮੁਖ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਆਏ ॥

ਛਂ. ਆਤੁਰ ਬਹੋਰਿ ਬਿਭਂਜਿ ਸ੍ਯਂਦਨ ਸੂਤ ਹਤਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਯੋ।
ਗਿਰ੍ ਯੋ ਧਰਨਿ ਦਸਕਂਧਰ ਬਿਕਲਤਰ ਬਾਨ ਸਤ ਬੇਧ੍ਯੋ ਹਿਯੋ ॥
ਸਾਰਥੀ ਦੂਸਰ ਘਾਲਿ ਰਥ ਤੇਹਿ ਤੁਰਤ ਲਂਕਾ ਲੈ ਗਯੋ।
ਰਘੁਬੀਰ ਬਂਧੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪੁਂਜ ਬਹੋਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਨਯੋ ॥

ਦੋ. ਉਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਜਾਗਿ ਕਰਿ ਕਰੈ ਲਾਗ ਕਛੁ ਜਗ੍ਯ।
ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਬਿਜਯ ਚਹ ਸਠ ਹਠ ਬਸ ਅਤਿ ਅਗ੍ਯ ॥ 84 ॥

ਇਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਬ ਸੁਧਿ ਪਾਈ। ਸਪਦਿ ਜਾਇ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਨਾਥ ਕਰਿ ਰਾਵਨ ਏਕ ਜਾਗਾ। ਸਿਦ੍ਧ ਭੇਁ ਨਹਿਂ ਮਰਿਹਿ ਅਭਾਗਾ ॥
ਪਠਵਹੁ ਨਾਥ ਬੇਗਿ ਭਟ ਬਂਦਰ। ਕਰਹਿਂ ਬਿਧਂਸ ਆਵ ਦਸਕਂਧਰ ॥
ਪ੍ਰਾਤ ਹੋਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਭਟ ਪਠਾਏ। ਹਨੁਮਦਾਦਿ ਅਂਗਦ ਸਬ ਧਾਏ ॥
ਕੌਤੁਕ ਕੂਦਿ ਚਢ਼ਏ ਕਪਿ ਲਂਕਾ। ਪੈਠੇ ਰਾਵਨ ਭਵਨ ਅਸਂਕਾ ॥
ਜਗ੍ਯ ਕਰਤ ਜਬਹੀਂ ਸੋ ਦੇਖਾ। ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਭਾ ਕ੍ਰੋਧ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਰਨ ਤੇ ਨਿਲਜ ਭਾਜਿ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਆਵਾ। ਇਹਾਁ ਆਇ ਬਕ ਧ੍ਯਾਨ ਲਗਾਵਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਅਂਗਦ ਮਾਰਾ ਲਾਤਾ। ਚਿਤਵ ਨ ਸਠ ਸ੍ਵਾਰਥ ਮਨ ਰਾਤਾ ॥

ਛਂ. ਨਹਿਂ ਚਿਤਵ ਜਬ ਕਰਿ ਕੋਪ ਕਪਿ ਗਹਿ ਦਸਨ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮਾਰਹੀਂ।
ਧਰਿ ਕੇਸ ਨਾਰਿ ਨਿਕਾਰਿ ਬਾਹੇਰ ਤੇ਽ਤਿਦੀਨ ਪੁਕਾਰਹੀਮ੍ ॥
ਤਬ ਉਠੇਉ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂਤ ਸਮ ਗਹਿ ਚਰਨ ਬਾਨਰ ਡਾਰੀ।
ਏਹਿ ਬੀਚ ਕਪਿਨ੍ਹ ਬਿਧਂਸ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਮਖ ਦੇਖਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਹਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸਿ ਕੁਸਲ ਕਪਿ ਆਏ ਰਘੁਪਤਿ ਪਾਸ।
ਚਲੇਉ ਨਿਸਾਚਰ ਕ੍ਰੁਰ੍ਦ੍ਧ ਹੋਇ ਤ੍ਯਾਗਿ ਜਿਵਨ ਕੈ ਆਸ ॥ 85 ॥

ਚਲਤ ਹੋਹਿਂ ਅਤਿ ਅਸੁਭ ਭਯਂਕਰ। ਬੈਠਹਿਂ ਗੀਧ ਉਡ਼ਆਇ ਸਿਰਨ੍ਹ ਪਰ ॥
ਭਯੁ ਕਾਲਬਸ ਕਾਹੁ ਨ ਮਾਨਾ। ਕਹੇਸਿ ਬਜਾਵਹੁ ਜੁਦ੍ਧ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਚਲੀ ਤਮੀਚਰ ਅਨੀ ਅਪਾਰਾ। ਬਹੁ ਗਜ ਰਥ ਪਦਾਤਿ ਅਸਵਾਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਏ ਖਲ ਕੈਂਸੇਂ। ਸਲਭ ਸਮੂਹ ਅਨਲ ਕਹਁ ਜੈਂਸੇਮ੍ ॥
ਇਹਾਁ ਦੇਵਤਨ੍ਹ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਦਾਰੁਨ ਬਿਪਤਿ ਹਮਹਿ ਏਹਿਂ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਅਬ ਜਨਿ ਰਾਮ ਖੇਲਾਵਹੁ ਏਹੀ। ਅਤਿਸਯ ਦੁਖਿਤ ਹੋਤਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥
ਦੇਵ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸਕਾਨਾ। ਉਠਿ ਰਘੁਬੀਰ ਸੁਧਾਰੇ ਬਾਨਾ।
ਜਟਾ ਜੂਟ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ ਬਾਁਧੈ ਮਾਥੇ। ਸੋਹਹਿਂ ਸੁਮਨ ਬੀਚ ਬਿਚ ਗਾਥੇ ॥
ਅਰੁਨ ਨਯਨ ਬਾਰਿਦ ਤਨੁ ਸ੍ਯਾਮਾ। ਅਖਿਲ ਲੋਕ ਲੋਚਨਾਭਿਰਾਮਾ ॥
ਕਟਿਤਟ ਪਰਿਕਰ ਕਸ੍ਯੋ ਨਿਸ਼ਂਗਾ। ਕਰ ਕੋਦਂਡ ਕਠਿਨ ਸਾਰਂਗਾ ॥

ਛਂ. ਸਾਰਂਗ ਕਰ ਸੁਂਦਰ ਨਿਸ਼ਂਗ ਸਿਲੀਮੁਖਾਕਰ ਕਟਿ ਕਸ੍ਯੋ।
ਭੁਜਦਂਡ ਪੀਨ ਮਨੋਹਰਾਯਤ ਉਰ ਧਰਾਸੁਰ ਪਦ ਲਸ੍ਯੋ ॥
ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਜਬਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਰ ਚਾਪ ਕਰ ਫੇਰਨ ਲਗੇ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਂਡ ਦਿਗ੍ਗਜ ਕਮਠ ਅਹਿ ਮਹਿ ਸਿਂਧੁ ਭੂਧਰ ਡਗਮਗੇ ॥

ਦੋ. ਸੋਭਾ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਅਪਾਰ।
ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਛਬਿ ਬਲ ਗੁਨ ਆਗਾਰ ॥ 86 ॥

ਏਹੀਂ ਬੀਚ ਨਿਸਾਚਰ ਅਨੀ। ਕਸਮਸਾਤ ਆਈ ਅਤਿ ਘਨੀ।
ਦੇਖਿ ਚਲੇ ਸਨ੍ਮੁਖ ਕਪਿ ਭਟ੍ਟਾ। ਪ੍ਰਲਯਕਾਲ ਕੇ ਜਨੁ ਘਨ ਘਟ੍ਟਾ ॥
ਬਹੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨ ਤਰਵਾਰਿ ਚਮਂਕਹਿਂ। ਜਨੁ ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਦਾਮਿਨੀਂ ਦਮਂਕਹਿਮ੍ ॥
ਗਜ ਰਥ ਤੁਰਗ ਚਿਕਾਰ ਕਠੋਰਾ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਮਨਹੁਁ ਬਲਾਹਕ ਘੋਰਾ ॥
ਕਪਿ ਲਂਗੂਰ ਬਿਪੁਲ ਨਭ ਛਾਏ। ਮਨਹੁਁ ਇਂਦ੍ਰਧਨੁ ਉਏ ਸੁਹਾਏ ॥
ਉਠਿ ਧੂਰਿ ਮਾਨਹੁਁ ਜਲਧਾਰਾ। ਬਾਨ ਬੁਂਦ ਭੈ ਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਅਪਾਰਾ ॥
ਦੁਹੁਁ ਦਿਸਿ ਪਰ੍ਬਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਬਜ੍ਰਪਾਤ ਜਨੁ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਕੋ਽ਪਿ ਬਾਨ ਝਰਿ ਲਾਈ। ਘਾਯਲ ਭੈ ਨਿਸਿਚਰ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਬੀਰ ਚਿਕ੍ਕਰਹੀਂ। ਘੁਰ੍ਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਮਹਿ ਪਰਹੀਮ੍ ॥
ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਸੈਲ ਜਨੁ ਨਿਰ੍ਝਰ ਭਾਰੀ। ਸੋਨਿਤ ਸਰਿ ਕਾਦਰ ਭਯਕਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਕਾਦਰ ਭਯਂਕਰ ਰੁਧਿਰ ਸਰਿਤਾ ਚਲੀ ਪਰਮ ਅਪਾਵਨੀ।
ਦੌ ਕੂਲ ਦਲ ਰਥ ਰੇਤ ਚਕ੍ਰ ਅਬਰ੍ਤ ਬਹਤਿ ਭਯਾਵਨੀ ॥
ਜਲ ਜਂਤੁਗਜ ਪਦਚਰ ਤੁਰਗ ਖਰ ਬਿਬਿਧ ਬਾਹਨ ਕੋ ਗਨੇ।
ਸਰ ਸਕ੍ਤਿ ਤੋਮਰ ਸਰ੍ਪ ਚਾਪ ਤਰਂਗ ਚਰ੍ਮ ਕਮਠ ਘਨੇ ॥

ਦੋ. ਬੀਰ ਪਰਹਿਂ ਜਨੁ ਤੀਰ ਤਰੁ ਮਜ੍ਜਾ ਬਹੁ ਬਹ ਫੇਨ।
ਕਾਦਰ ਦੇਖਿ ਡਰਹਿਂ ਤਹਁ ਸੁਭਟਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਚੇਨ ॥ 87 ॥

ਮਜ੍ਜਹਿ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਬੇਤਾਲਾ। ਪ੍ਰਮਥ ਮਹਾ ਝੋਟਿਂਗ ਕਰਾਲਾ ॥
ਕਾਕ ਕਂਕ ਲੈ ਭੁਜਾ ਉਡ਼ਆਹੀਂ। ਏਕ ਤੇ ਛੀਨਿ ਏਕ ਲੈ ਖਾਹੀਮ੍ ॥
ਏਕ ਕਹਹਿਂ ਐਸਿਉ ਸੌਂਘਾਈ। ਸਠਹੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਦਰਿਦ੍ਰ ਨ ਜਾਈ ॥
ਕਹਁਰਤ ਭਟ ਘਾਯਲ ਤਟ ਗਿਰੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਮਨਹੁਁ ਅਰ੍ਧਜਲ ਪਰੇ ॥
ਖੈਂਚਹਿਂ ਗੀਧ ਆਁਤ ਤਟ ਭੇ। ਜਨੁ ਬਂਸੀ ਖੇਲਤ ਚਿਤ ਦੇ ॥
ਬਹੁ ਭਟ ਬਹਹਿਂ ਚਢ਼ਏ ਖਗ ਜਾਹੀਂ। ਜਨੁ ਨਾਵਰਿ ਖੇਲਹਿਂ ਸਰਿ ਮਾਹੀਮ੍ ॥
ਜੋਗਿਨਿ ਭਰਿ ਭਰਿ ਖਪ੍ਪਰ ਸਂਚਹਿਂ। ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਬਧੂ ਨਭ ਨਂਚਹਿਮ੍ ॥
ਭਟ ਕਪਾਲ ਕਰਤਾਲ ਬਜਾਵਹਿਂ। ਚਾਮੁਂਡਾ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਗਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਜਂਬੁਕ ਨਿਕਰ ਕਟਕ੍ਕਟ ਕਟ੍ਟਹਿਂ। ਖਾਹਿਂ ਹੁਆਹਿਂ ਅਘਾਹਿਂ ਦਪਟ੍ਟਹਿਮ੍ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਰੁਂਡ ਮੁਂਡ ਬਿਨੁ ਡੋਲ੍ਲਹਿਂ। ਸੀਸ ਪਰੇ ਮਹਿ ਜਯ ਜਯ ਬੋਲ੍ਲਹਿਮ੍ ॥

ਛਂ. ਬੋਲ੍ਲਹਿਂ ਜੋ ਜਯ ਜਯ ਮੁਂਡ ਰੁਂਡ ਪ੍ਰਚਂਡ ਸਿਰ ਬਿਨੁ ਧਾਵਹੀਂ।
ਖਪ੍ਪਰਿਨ੍ਹ ਖਗ੍ਗ ਅਲੁਜ੍ਝਿ ਜੁਜ੍ਝਹਿਂ ਸੁਭਟ ਭਟਨ੍ਹ ਢਹਾਵਹੀਮ੍ ॥
ਬਾਨਰ ਨਿਸਾਚਰ ਨਿਕਰ ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਰਾਮ ਬਲ ਦਰ੍ਪਿਤ ਭੇ।
ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਅਂਗਨ ਸੁਭਟ ਸੋਵਹਿਂ ਰਾਮ ਸਰ ਨਿਕਰਨ੍ਹਿ ਹੇ ॥

ਦੋ. ਰਾਵਨ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਿਚਾਰਾ ਭਾ ਨਿਸਿਚਰ ਸਂਘਾਰ।
ਮੈਂ ਅਕੇਲ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਬਹੁ ਮਾਯਾ ਕਰੌਂ ਅਪਾਰ ॥ 88 ॥

ਦੇਵਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਪਯਾਦੇਂ ਦੇਖਾ। ਉਪਜਾ ਉਰ ਅਤਿ ਛੋਭ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਨਿਜ ਰਥ ਤੁਰਤ ਪਠਾਵਾ। ਹਰਸ਼ ਸਹਿਤ ਮਾਤਲਿ ਲੈ ਆਵਾ ॥
ਤੇਜ ਪੁਂਜ ਰਥ ਦਿਬ੍ਯ ਅਨੂਪਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਚਢ਼ਏ ਕੋਸਲਪੁਰ ਭੂਪਾ ॥
ਚਂਚਲ ਤੁਰਗ ਮਨੋਹਰ ਚਾਰੀ। ਅਜਰ ਅਮਰ ਮਨ ਸਮ ਗਤਿਕਾਰੀ ॥
ਰਥਾਰੂਢ਼ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਦੇਖੀ। ਧਾਏ ਕਪਿ ਬਲੁ ਪਾਇ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਸਹੀ ਨ ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੈ ਮਾਰੀ। ਤਬ ਰਾਵਨ ਮਾਯਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰੀ ॥
ਸੋ ਮਾਯਾ ਰਘੁਬੀਰਹਿ ਬਾਁਚੀ। ਲਛਿਮਨ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਮਾਨੀ ਸਾਁਚੀ ॥
ਦੇਖੀ ਕਪਿਨ੍ਹ ਨਿਸਾਚਰ ਅਨੀ। ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਬਹੁ ਕੋਸਲਧਨੀ ॥

ਛਂ. ਬਹੁ ਰਾਮ ਲਛਿਮਨ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਮਨ ਅਤਿ ਅਪਡਰੇ।
ਜਨੁ ਚਿਤ੍ਰ ਲਿਖਿਤ ਸਮੇਤ ਲਛਿਮਨ ਜਹਁ ਸੋ ਤਹਁ ਚਿਤਵਹਿਂ ਖਰੇ ॥
ਨਿਜ ਸੇਨ ਚਕਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਹਁਸਿ ਸਰ ਚਾਪ ਸਜਿ ਕੋਸਲ ਧਨੀ।
ਮਾਯਾ ਹਰੀ ਹਰਿ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਹਰਸ਼ੀ ਸਕਲ ਮਰ੍ਕਟ ਅਨੀ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਸਬ ਤਨ ਚਿਤਿ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਗਁਭੀਰ।
ਦ੍ਵਂਦਜੁਦ੍ਧ ਦੇਖਹੁ ਸਕਲ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਭੇ ਅਤਿ ਬੀਰ ॥ 89 ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਰਥ ਰਘੁਨਾਥ ਚਲਾਵਾ। ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਪਂਕਜ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਤਬ ਲਂਕੇਸ ਕ੍ਰੋਧ ਉਰ ਛਾਵਾ। ਗਰ੍ਜਤ ਤਰ੍ਜਤ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਵਾ ॥
ਜੀਤੇਹੁ ਜੇ ਭਟ ਸਂਜੁਗ ਮਾਹੀਂ। ਸੁਨੁ ਤਾਪਸ ਮੈਂ ਤਿਨ੍ਹ ਸਮ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਰਾਵਨ ਨਾਮ ਜਗਤ ਜਸ ਜਾਨਾ। ਲੋਕਪ ਜਾਕੇਂ ਬਂਦੀਖਾਨਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਬਿਰਾਧ ਤੁਮ੍ਹ ਮਾਰਾ। ਬਧੇਹੁ ਬ੍ਯਾਧ ਇਵ ਬਾਲਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਸੁਭਟ ਸਂਘਾਰੇਹੁ। ਕੁਂਭਕਰਨ ਘਨਨਾਦਹਿ ਮਾਰੇਹੁ ॥
ਆਜੁ ਬਯਰੁ ਸਬੁ ਲੇਉਁ ਨਿਬਾਹੀ। ਜੌਂ ਰਨ ਭੂਪ ਭਾਜਿ ਨਹਿਂ ਜਾਹੀਮ੍ ॥
ਆਜੁ ਕਰੁਁ ਖਲੁ ਕਾਲ ਹਵਾਲੇ। ਪਰੇਹੁ ਕਠਿਨ ਰਾਵਨ ਕੇ ਪਾਲੇ ॥
ਸੁਨਿ ਦੁਰ੍ਬਚਨ ਕਾਲਬਸ ਜਾਨਾ। ਬਿਹਁਸਿ ਬਚਨ ਕਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਤਵ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਨਿ ਦੇਖਾਉ ਮਨੁਸਾਈ ॥

ਛਂ. ਜਨਿ ਜਲ੍ਪਨਾ ਕਰਿ ਸੁਜਸੁ ਨਾਸਹਿ ਨੀਤਿ ਸੁਨਹਿ ਕਰਹਿ ਛਮਾ।
ਸਂਸਾਰ ਮਹਁ ਪੂਰੁਸ਼ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਪਾਟਲ ਰਸਾਲ ਪਨਸ ਸਮਾ ॥
ਏਕ ਸੁਮਨਪ੍ਰਦ ਏਕ ਸੁਮਨ ਫਲ ਏਕ ਫਲਿ ਕੇਵਲ ਲਾਗਹੀਂ।
ਏਕ ਕਹਹਿਂ ਕਹਹਿਂ ਕਰਹਿਂ ਅਪਰ ਏਕ ਕਰਹਿਂ ਕਹਤ ਨ ਬਾਗਹੀਮ੍ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸਾ ਮੋਹਿ ਸਿਖਾਵਤ ਗ੍ਯਾਨ।
ਬਯਰੁ ਕਰਤ ਨਹਿਂ ਤਬ ਡਰੇ ਅਬ ਲਾਗੇ ਪ੍ਰਿਯ ਪ੍ਰਾਨ ॥ 90 ॥

ਕਹਿ ਦੁਰ੍ਬਚਨ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦਸਕਂਧਰ। ਕੁਲਿਸ ਸਮਾਨ ਲਾਗ ਛਾਁਡ਼ਐ ਸਰ ॥
ਨਾਨਾਕਾਰ ਸਿਲੀਮੁਖ ਧਾਏ। ਦਿਸਿ ਅਰੁ ਬਿਦਿਸ ਗਗਨ ਮਹਿ ਛਾਏ ॥
ਪਾਵਕ ਸਰ ਛਾਁਡ਼ਏਉ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਛਨ ਮਹੁਁ ਜਰੇ ਨਿਸਾਚਰ ਤੀਰਾ ॥
ਛਾਡ਼ਇਸਿ ਤੀਬ੍ਰ ਸਕ੍ਤਿ ਖਿਸਿਆਈ। ਬਾਨ ਸਂਗ ਪ੍ਰਭੁ ਫੇਰਿ ਚਲਾਈ ॥
ਕੋਟਿਕ ਚਕ੍ਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਪਬਾਰੈ। ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੈ ॥
ਨਿਫਲ ਹੋਹਿਂ ਰਾਵਨ ਸਰ ਕੈਸੇਂ। ਖਲ ਕੇ ਸਕਲ ਮਨੋਰਥ ਜੈਸੇਮ੍ ॥
ਤਬ ਸਤ ਬਾਨ ਸਾਰਥੀ ਮਾਰੇਸਿ। ਪਰੇਉ ਭੂਮਿ ਜਯ ਰਾਮ ਪੁਕਾਰੇਸਿ ॥
ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਕਰਿ ਸੂਤ ਉਠਾਵਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧ ਕਹੁਁ ਪਾਵਾ ॥

ਛਂ. ਭੇ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਰਘੁਪਤਿ ਤ੍ਰੋਨ ਸਾਯਕ ਕਸਮਸੇ।
ਕੋਦਂਡ ਧੁਨਿ ਅਤਿ ਚਂਡ ਸੁਨਿ ਮਨੁਜਾਦ ਸਬ ਮਾਰੁਤ ਗ੍ਰਸੇ ॥
ਮਁਦੋਦਰੀ ਉਰ ਕਂਪ ਕਂਪਤਿ ਕਮਠ ਭੂ ਭੂਧਰ ਤ੍ਰਸੇ।
ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਦਸਨ ਗਹਿ ਮਹਿ ਦੇਖਿ ਕੌਤੁਕ ਸੁਰ ਹਁਸੇ ॥

ਦੋ. ਤਾਨੇਉ ਚਾਪ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਛਾਁਡ਼ਏ ਬਿਸਿਖ ਕਰਾਲ।
ਰਾਮ ਮਾਰਗਨ ਗਨ ਚਲੇ ਲਹਲਹਾਤ ਜਨੁ ਬ੍ਯਾਲ ॥ 91 ॥

ਚਲੇ ਬਾਨ ਸਪਚ੍ਛ ਜਨੁ ਉਰਗਾ। ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਹਤੇਉ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਗਾ ॥
ਰਥ ਬਿਭਂਜਿ ਹਤਿ ਕੇਤੁ ਪਤਾਕਾ। ਗਰ੍ਜਾ ਅਤਿ ਅਂਤਰ ਬਲ ਥਾਕਾ ॥
ਤੁਰਤ ਆਨ ਰਥ ਚਢ਼ਇ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਛਾਁਡ਼ਏਸਿ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਬਿਫਲ ਹੋਹਿਂ ਸਬ ਉਦ੍ਯਮ ਤਾਕੇ। ਜਿਮਿ ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਨਿਰਤ ਮਨਸਾ ਕੇ ॥
ਤਬ ਰਾਵਨ ਦਸ ਸੂਲ ਚਲਾਵਾ। ਬਾਜਿ ਚਾਰਿ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਵਾ ॥
ਤੁਰਗ ਉਠਾਇ ਕੋ਽ਪਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਖੈਂਚਿ ਸਰਾਸਨ ਛਾਁਡ਼ਏ ਸਾਯਕ ॥
ਰਾਵਨ ਸਿਰ ਸਰੋਜ ਬਨਚਾਰੀ। ਚਲਿ ਰਘੁਬੀਰ ਸਿਲੀਮੁਖ ਧਾਰੀ ॥
ਦਸ ਦਸ ਬਾਨ ਭਾਲ ਦਸ ਮਾਰੇ। ਨਿਸਰਿ ਗੇ ਚਲੇ ਰੁਧਿਰ ਪਨਾਰੇ ॥
ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਰੁਧਿਰ ਧਾਯੁ ਬਲਵਾਨਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪੁਨਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਧਨੁ ਸਰ ਸਂਧਾਨਾ ॥
ਤੀਸ ਤੀਰ ਰਘੁਬੀਰ ਪਬਾਰੇ। ਭੁਜਨ੍ਹਿ ਸਮੇਤ ਸੀਸ ਮਹਿ ਪਾਰੇ ॥
ਕਾਟਤਹੀਂ ਪੁਨਿ ਭੇ ਨਬੀਨੇ। ਰਾਮ ਬਹੋਰਿ ਭੁਜਾ ਸਿਰ ਛੀਨੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਹੁ ਬਾਰ ਬਾਹੁ ਸਿਰ ਹੇ। ਕਟਤ ਝਟਿਤਿ ਪੁਨਿ ਨੂਤਨ ਭੇ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਤ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਅਤਿ ਕੌਤੁਕੀ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਰਹੇ ਛਾਇ ਨਭ ਸਿਰ ਅਰੁ ਬਾਹੂ। ਮਾਨਹੁਁ ਅਮਿਤ ਕੇਤੁ ਅਰੁ ਰਾਹੂ ॥

ਛਂ. ਜਨੁ ਰਾਹੁ ਕੇਤੁ ਅਨੇਕ ਨਭ ਪਥ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਨਿਤ ਧਾਵਹੀਂ।
ਰਘੁਬੀਰ ਤੀਰ ਪ੍ਰਚਂਡ ਲਾਗਹਿਂ ਭੂਮਿ ਗਿਰਨ ਨ ਪਾਵਹੀਮ੍ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਰ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਛੇਦੇ ਨਭ ਉਡ਼ਤ ਇਮਿ ਸੋਹਹੀਂ।
ਜਨੁ ਕੋ਽ਪਿ ਦਿਨਕਰ ਕਰ ਨਿਕਰ ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਿਧੁਂਤੁਦ ਪੋਹਹੀਮ੍ ॥

ਦੋ. ਜਿਮਿ ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰ ਤਾਸੁ ਸਿਰ ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਹੋਹਿਂ ਅਪਾਰ।
ਸੇਵਤ ਬਿਸ਼ਯ ਬਿਬਰ੍ਧ ਜਿਮਿ ਨਿਤ ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਮਾਰ ॥ 92 ॥

ਦਸਮੁਖ ਦੇਖਿ ਸਿਰਨ੍ਹ ਕੈ ਬਾਢ਼ਈ। ਬਿਸਰਾ ਮਰਨ ਭੀ ਰਿਸ ਗਾਢ਼ਈ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਮੂਢ਼ ਮਹਾ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਧਾਯੁ ਦਸਹੁ ਸਰਾਸਨ ਤਾਨੀ ॥
ਸਮਰ ਭੂਮਿ ਦਸਕਂਧਰ ਕੋਪ੍ਯੋ। ਬਰਸ਼ਿ ਬਾਨ ਰਘੁਪਤਿ ਰਥ ਤੋਪ੍ਯੋ ॥
ਦਂਡ ਏਕ ਰਥ ਦੇਖਿ ਨ ਪਰੇਊ। ਜਨੁ ਨਿਹਾਰ ਮਹੁਁ ਦਿਨਕਰ ਦੁਰੇਊ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਸੁਰਨ੍ਹ ਜਬ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ਽ਪਿ ਕਾਰਮੁਕ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸਰ ਨਿਵਾਰਿ ਰਿਪੁ ਕੇ ਸਿਰ ਕਾਟੇ। ਤੇ ਦਿਸਿ ਬਿਦਿਸ ਗਗਨ ਮਹਿ ਪਾਟੇ ॥
ਕਾਟੇ ਸਿਰ ਨਭ ਮਾਰਗ ਧਾਵਹਿਂ। ਜਯ ਜਯ ਧੁਨਿ ਕਰਿ ਭਯ ਉਪਜਾਵਹਿਮ੍ ॥
ਕਹਁ ਲਛਿਮਨ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕਪੀਸਾ। ਕਹਁ ਰਘੁਬੀਰ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥

ਛਂ. ਕਹਁ ਰਾਮੁ ਕਹਿ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਧਾਏ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਜਿ ਚਲੇ।
ਸਂਧਾਨਿ ਧਨੁ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਹਁਸਿ ਸਰਨ੍ਹਿ ਸਿਰ ਬੇਧੇ ਭਲੇ ॥
ਸਿਰ ਮਾਲਿਕਾ ਕਰ ਕਾਲਿਕਾ ਗਹਿ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦਨ੍ਹਿ ਬਹੁ ਮਿਲੀਂ।
ਕਰਿ ਰੁਧਿਰ ਸਰਿ ਮਜ੍ਜਨੁ ਮਨਹੁਁ ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਬਟ ਪੂਜਨ ਚਲੀਮ੍ ॥

ਦੋ. ਪੁਨਿ ਦਸਕਂਠ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਛਾਁਡ਼ਈ ਸਕ੍ਤਿ ਪ੍ਰਚਂਡ।
ਚਲੀ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਮਨਹੁਁ ਕਾਲ ਕਰ ਦਂਡ ॥ 93 ॥

ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਸਕ੍ਤਿ ਅਤਿ ਘੋਰਾ। ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਭਂਜਨ ਪਨ ਮੋਰਾ ॥
ਤੁਰਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਛੇਂ ਮੇਲਾ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਰਾਮ ਸਹੇਉ ਸੋਇ ਸੇਲਾ ॥
ਲਾਗਿ ਸਕ੍ਤਿ ਮੁਰੁਛਾ ਕਛੁ ਭੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਖੇਲ ਸੁਰਨ੍ਹ ਬਿਕਲੀ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਸ਼੍ਰਮ ਪਾਯੋ। ਗਹਿ ਕਰ ਗਦਾ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਧਾਯੋ ॥
ਰੇ ਕੁਭਾਗ੍ਯ ਸਠ ਮਂਦ ਕੁਬੁਦ੍ਧੇ। ਤੈਂ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਨਾਗ ਬਿਰੁਦ੍ਧੇ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਵ ਕਹੁਁ ਸੀਸ ਚਢ਼ਆਏ। ਏਕ ਏਕ ਕੇ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਪਾਏ ॥
ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਖਲ ਅਬ ਲਗਿ ਬਾਁਚ੍ਯੋ। ਅਬ ਤਵ ਕਾਲੁ ਸੀਸ ਪਰ ਨਾਚ੍ਯੋ ॥
ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਸਠ ਚਹਸਿ ਸਂਪਦਾ। ਅਸ ਕਹਿ ਹਨੇਸਿ ਮਾਝ ਉਰ ਗਦਾ ॥

ਛਂ. ਉਰ ਮਾਝ ਗਦਾ ਪ੍ਰਹਾਰ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਲਾਗਤ ਮਹਿ ਪਰ੍ ਯੋ।
ਦਸ ਬਦਨ ਸੋਨਿਤ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਪੁਨਿ ਸਂਭਾਰਿ ਧਾਯੋ ਰਿਸ ਭਰ੍ ਯੋ ॥
ਦ੍ਵੌ ਭਿਰੇ ਅਤਿਬਲ ਮਲ੍ਲਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਏਕੁ ਏਕਹਿ ਹਨੈ।
ਰਘੁਬੀਰ ਬਲ ਦਰ੍ਪਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਘਾਲਿ ਨਹਿਂ ਤਾ ਕਹੁਁ ਗਨੈ ॥

ਦੋ. ਉਮਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਰਾਵਨਹਿ ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਿਤਵ ਕਿ ਕਾਉ।
ਸੋ ਅਬ ਭਿਰਤ ਕਾਲ ਜ੍ਯੋਂ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਭਾਉ ॥ 94 ॥

ਦੇਖਾ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਭਾਰੀ। ਧਾਯੁ ਹਨੂਮਾਨ ਗਿਰਿ ਧਾਰੀ ॥
ਰਥ ਤੁਰਂਗ ਸਾਰਥੀ ਨਿਪਾਤਾ। ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਮਾਝ ਤੇਹਿ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥
ਠਾਢ਼ ਰਹਾ ਅਤਿ ਕਂਪਿਤ ਗਾਤਾ। ਗਯੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਜਹਁ ਜਨਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਰਾਵਨ ਕਪਿ ਹਤੇਉ ਪਚਾਰੀ। ਚਲੇਉ ਗਗਨ ਕਪਿ ਪੂਁਛ ਪਸਾਰੀ ॥
ਗਹਿਸਿ ਪੂਁਛ ਕਪਿ ਸਹਿਤ ਉਡ਼ਆਨਾ। ਪੁਨਿ ਫਿਰਿ ਭਿਰੇਉ ਪ੍ਰਬਲ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਲਰਤ ਅਕਾਸ ਜੁਗਲ ਸਮ ਜੋਧਾ। ਏਕਹਿ ਏਕੁ ਹਨਤ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਸੋਹਹਿਂ ਨਭ ਛਲ ਬਲ ਬਹੁ ਕਰਹੀਂ। ਕਜ੍ਜਲ ਗਿਰਿ ਸੁਮੇਰੁ ਜਨੁ ਲਰਹੀਮ੍ ॥
ਬੁਧਿ ਬਲ ਨਿਸਿਚਰ ਪਰਿ ਨ ਪਾਰ੍ ਯੋ। ਤਬ ਮਾਰੁਤ ਸੁਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸਂਭਾਰ੍ ਯੋ ॥

ਛਂ. ਸਂਭਾਰਿ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਧੀਰ ਪਚਾਰਿ ਕਪਿ ਰਾਵਨੁ ਹਨ੍ਯੋ।
ਮਹਿ ਪਰਤ ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਲਰਤ ਦੇਵਨ੍ਹ ਜੁਗਲ ਕਹੁਁ ਜਯ ਜਯ ਭਨ੍ਯੋ ॥
ਹਨੁਮਂਤ ਸਂਕਟ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਕ੍ਰੋਧਾਤੁਰ ਚਲੇ।
ਰਨ ਮਤ੍ਤ ਰਾਵਨ ਸਕਲ ਸੁਭਟ ਪ੍ਰਚਂਡ ਭੁਜ ਬਲ ਦਲਮਲੇ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਰਘੁਬੀਰ ਪਚਾਰੇ ਧਾਏ ਕੀਸ ਪ੍ਰਚਂਡ।
ਕਪਿ ਬਲ ਪ੍ਰਬਲ ਦੇਖਿ ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਗਟ ਪਾਸ਼ਂਡ ॥ 95 ॥

ਅਂਤਰਧਾਨ ਭਯੁ ਛਨ ਏਕਾ। ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਗਟੇ ਖਲ ਰੂਪ ਅਨੇਕਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਕਟਕ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜੇਤੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਪ੍ਰਗਟ ਦਸਾਨਨ ਤੇਤੇ ॥
ਦੇਖੇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਅਮਿਤ ਦਸਸੀਸਾ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਜੇ ਭਾਲੁ ਅਰੁ ਕੀਸਾ ॥
ਭਾਗੇ ਬਾਨਰ ਧਰਹਿਂ ਨ ਧੀਰਾ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਲਛਿਮਨ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਧਾਵਹਿਂ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਰਾਵਨ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਭਯਾਵਨ ॥
ਡਰੇ ਸਕਲ ਸੁਰ ਚਲੇ ਪਰਾਈ। ਜਯ ਕੈ ਆਸ ਤਜਹੁ ਅਬ ਭਾਈ ॥
ਸਬ ਸੁਰ ਜਿਤੇ ਏਕ ਦਸਕਂਧਰ। ਅਬ ਬਹੁ ਭੇ ਤਕਹੁ ਗਿਰਿ ਕਂਦਰ ॥
ਰਹੇ ਬਿਰਂਚਿ ਸਂਭੁ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਜਿਨ੍ਹ ਜਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਮਹਿਮਾ ਕਛੁ ਜਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਜਾਨਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਰਹੇ ਨਿਰ੍ਭਯ ਕਪਿਨ੍ਹ ਰਿਪੁ ਮਾਨੇ ਫੁਰੇ।
ਚਲੇ ਬਿਚਲਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਸਕਲ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਪਾਹਿ ਭਯਾਤੁਰੇ ॥
ਹਨੁਮਂਤ ਅਂਗਦ ਨੀਲ ਨਲ ਅਤਿਬਲ ਲਰਤ ਰਨ ਬਾਁਕੁਰੇ।
ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਦਸਾਨਨ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਕਪਟ ਭੂ ਭਟ ਅਂਕੁਰੇ ॥

ਦੋ. ਸੁਰ ਬਾਨਰ ਦੇਖੇ ਬਿਕਲ ਹਁਸ੍ਯੋ ਕੋਸਲਾਧੀਸ।
ਸਜਿ ਸਾਰਂਗ ਏਕ ਸਰ ਹਤੇ ਸਕਲ ਦਸਸੀਸ ॥ 96 ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਛਨ ਮਹੁਁ ਮਾਯਾ ਸਬ ਕਾਟੀ। ਜਿਮਿ ਰਬਿ ਉਏਁ ਜਾਹਿਂ ਤਮ ਫਾਟੀ ॥
ਰਾਵਨੁ ਏਕੁ ਦੇਖਿ ਸੁਰ ਹਰਸ਼ੇ। ਫਿਰੇ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰ ਬਰਸ਼ੇ ॥
ਭੁਜ ਉਠਾਇ ਰਘੁਪਤਿ ਕਪਿ ਫੇਰੇ। ਫਿਰੇ ਏਕ ਏਕਨ੍ਹ ਤਬ ਟੇਰੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਲੁ ਪਾਇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਏ। ਤਰਲ ਤਮਕਿ ਸਂਜੁਗ ਮਹਿ ਆਏ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਦੇਵਤਨ੍ਹਿ ਦੇਖੇਂ। ਭਯੁਁ ਏਕ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹ ਕੇ ਲੇਖੇਮ੍ ॥
ਸਠਹੁ ਸਦਾ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਰ ਮਰਾਯਲ। ਅਸ ਕਹਿ ਕੋ਽ਪਿ ਗਗਨ ਪਰ ਧਾਯਲ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਕਰਤ ਸੁਰ ਭਾਗੇ। ਖਲਹੁ ਜਾਹੁ ਕਹਁ ਮੋਰੇਂ ਆਗੇ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਕਲ ਸੁਰ ਅਂਗਦ ਧਾਯੋ। ਕੂਦਿ ਚਰਨ ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥

ਛਂ. ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਪਾਰ੍ ਯੋ ਲਾਤ ਮਾਰ੍ ਯੋ ਬਾਲਿਸੁਤ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਗਯੋ।
ਸਂਭਾਰਿ ਉਠਿ ਦਸਕਂਠ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਰਵ ਗਰ੍ਜਤ ਭਯੋ ॥
ਕਰਿ ਦਾਪ ਚਾਪ ਚਢ਼ਆਇ ਦਸ ਸਂਧਾਨਿ ਸਰ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ੀ।
ਕਿਏ ਸਕਲ ਭਟ ਘਾਯਲ ਭਯਾਕੁਲ ਦੇਖਿ ਨਿਜ ਬਲ ਹਰਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਰਾਵਨ ਕੇ ਸੀਸ ਭੁਜਾ ਸਰ ਚਾਪ।
ਕਾਟੇ ਬਹੁਤ ਬਢ਼ਏ ਪੁਨਿ ਜਿਮਿ ਤੀਰਥ ਕਰ ਪਾਪ। 97 ॥

ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਢ਼ਇ ਦੇਖਿ ਰਿਪੁ ਕੇਰੀ। ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਰਿਸ ਭੀ ਘਨੇਰੀ ॥
ਮਰਤ ਨ ਮੂਢ਼ ਕਟੇਉ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਧਾਏ ਕੋ਽ਪਿ ਭਾਲੁ ਭਟ ਕੀਸਾ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਮਾਰੁਤਿ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਬਾਨਰਰਾਜ ਦੁਬਿਦ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਬਿਟਪ ਮਹੀਧਰ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਸੋਇ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਗਹਿ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਮਾਰਾ ॥
ਏਕ ਨਖਨ੍ਹਿ ਰਿਪੁ ਬਪੁਸ਼ ਬਿਦਾਰੀ। ਭਾਗਿ ਚਲਹਿਂ ਏਕ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮਾਰੀ ॥
ਤਬ ਨਲ ਨੀਲ ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਚਢ਼ਇ ਗਯੂ। ਨਖਨ੍ਹਿ ਲਿਲਾਰ ਬਿਦਾਰਤ ਭਯੂ ॥
ਰੁਧਿਰ ਦੇਖਿ ਬਿਸ਼ਾਦ ਉਰ ਭਾਰੀ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਧਰਨ ਕਹੁਁ ਭੁਜਾ ਪਸਾਰੀ ॥
ਗਹੇ ਨ ਜਾਹਿਂ ਕਰਨ੍ਹਿ ਪਰ ਫਿਰਹੀਂ। ਜਨੁ ਜੁਗ ਮਧੁਪ ਕਮਲ ਬਨ ਚਰਹੀਮ੍ ॥
ਕੋ਽ਪਿ ਕੂਦਿ ਦ੍ਵੌ ਧਰੇਸਿ ਬਹੋਰੀ। ਮਹਿ ਪਟਕਤ ਭਜੇ ਭੁਜਾ ਮਰੋਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸਕੋਪ ਦਸ ਧਨੁ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਘਾਯਲ ਕਪਿ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਹਨੁਮਦਾਦਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਕਰਿ ਬਂਦਰ। ਪਾਇ ਪ੍ਰਦੋਸ਼ ਹਰਸ਼ ਦਸਕਂਧਰ ॥
ਮੁਰੁਛਿਤ ਦੇਖਿ ਸਕਲ ਕਪਿ ਬੀਰਾ। ਜਾਮਵਂਤ ਧਾਯੁ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਸਂਗ ਭਾਲੁ ਭੂਧਰ ਤਰੁ ਧਾਰੀ। ਮਾਰਨ ਲਗੇ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰੀ ॥
ਭਯੁ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਰਾਵਨ ਬਲਵਾਨਾ। ਗਹਿ ਪਦ ਮਹਿ ਪਟਕਿ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਦੇਖਿ ਭਾਲੁਪਤਿ ਨਿਜ ਦਲ ਘਾਤਾ। ਕੋ਽ਪਿ ਮਾਝ ਉਰ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥

ਛਂ. ਉਰ ਲਾਤ ਘਾਤ ਪ੍ਰਚਂਡ ਲਾਗਤ ਬਿਕਲ ਰਥ ਤੇ ਮਹਿ ਪਰਾ।
ਗਹਿ ਭਾਲੁ ਬੀਸਹੁਁ ਕਰ ਮਨਹੁਁ ਕਮਲਨ੍ਹਿ ਬਸੇ ਨਿਸਿ ਮਧੁਕਰਾ ॥
ਮੁਰੁਛਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਬਹੋਰਿ ਪਦ ਹਤਿ ਭਾਲੁਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਗਯੌ।
ਨਿਸਿ ਜਾਨਿ ਸ੍ਯਂਦਨ ਘਾਲਿ ਤੇਹਿ ਤਬ ਸੂਤ ਜਤਨੁ ਕਰਤ ਭਯੋ ॥

ਦੋ. ਮੁਰੁਛਾ ਬਿਗਤ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਸਬ ਆਏ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ।
ਨਿਸਿਚਰ ਸਕਲ ਰਾਵਨਹਿ ਘੇਰਿ ਰਹੇ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ॥ 98 ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਛਬ੍ਬੀਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਤੇਹੀ ਨਿਸਿ ਸੀਤਾ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਕਹਿ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਢ਼ਇ ਸੁਨਤ ਰਿਪੁ ਕੇਰੀ। ਸੀਤਾ ਉਰ ਭਿ ਤ੍ਰਾਸ ਘਨੇਰੀ ॥
ਮੁਖ ਮਲੀਨ ਉਪਜੀ ਮਨ ਚਿਂਤਾ। ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸਨ ਬੋਲੀ ਤਬ ਸੀਤਾ ॥
ਹੋਇਹਿ ਕਹਾ ਕਹਸਿ ਕਿਨ ਮਾਤਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਮਰਿਹਿ ਬਿਸ੍ਵ ਦੁਖਦਾਤਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਸਰ ਸਿਰ ਕਟੇਹੁਁ ਨ ਮਰੀ। ਬਿਧਿ ਬਿਪਰੀਤ ਚਰਿਤ ਸਬ ਕਰੀ ॥
ਮੋਰ ਅਭਾਗ੍ਯ ਜਿਆਵਤ ਓਹੀ। ਜੇਹਿਂ ਹੌ ਹਰਿ ਪਦ ਕਮਲ ਬਿਛੋਹੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਕਪਟ ਕਨਕ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗ ਝੂਠਾ। ਅਜਹੁਁ ਸੋ ਦੈਵ ਮੋਹਿ ਪਰ ਰੂਠਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਧਿ ਮੋਹਿ ਦੁਖ ਦੁਸਹ ਸਹਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਕਹੁਁ ਕਟੁ ਬਚਨ ਕਹਾਏ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਬਿਰਹ ਸਬਿਸ਼ ਸਰ ਭਾਰੀ। ਤਕਿ ਤਕਿ ਮਾਰ ਬਾਰ ਬਹੁ ਮਾਰੀ ॥
ਐਸੇਹੁਁ ਦੁਖ ਜੋ ਰਾਖ ਮਮ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸੋਇ ਬਿਧਿ ਤਾਹਿ ਜਿਆਵ ਨ ਆਨਾ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰ ਬਿਲਾਪ ਜਾਨਕੀ। ਕਰਿ ਕਰਿ ਸੁਰਤਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਾਨ ਕੀ ॥
ਕਹ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸੁਨੁ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ। ਉਰ ਸਰ ਲਾਗਤ ਮਰਿ ਸੁਰਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਤਾਤੇ ਉਰ ਹਤਿ ਨ ਤੇਹੀ। ਏਹਿ ਕੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਸਤਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥

ਛਂ. ਏਹਿ ਕੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਸ ਜਾਨਕੀ ਜਾਨਕੀ ਉਰ ਮਮ ਬਾਸ ਹੈ।
ਮਮ ਉਦਰ ਭੁਅਨ ਅਨੇਕ ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਸਬ ਕਰ ਨਾਸ ਹੈ ॥
ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਮਨ ਅਤਿ ਦੇਖਿ ਪੁਨਿ ਤ੍ਰਿਜਟਾਁ ਕਹਾ।
ਅਬ ਮਰਿਹਿ ਰਿਪੁ ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸੁਨਹਿ ਸੁਂਦਰਿ ਤਜਹਿ ਸਂਸਯ ਮਹਾ ॥

ਦੋ. ਕਾਟਤ ਸਿਰ ਹੋਇਹਿ ਬਿਕਲ ਛੁਟਿ ਜਾਇਹਿ ਤਵ ਧ੍ਯਾਨ।
ਤਬ ਰਾਵਨਹਿ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ ਮਹੁਁ ਮਰਿਹਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸੁਜਾਨ ॥ 99 ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਬਹੁਤ ਭਾਁਤਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਪੁਨਿ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਨਿਜ ਭਵਨ ਸਿਧਾਈ ॥
ਰਾਮ ਸੁਭਾਉ ਸੁਮਿਰਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਉਪਜੀ ਬਿਰਹ ਬਿਥਾ ਅਤਿ ਤੇਹੀ ॥
ਨਿਸਿਹਿ ਸਸਿਹਿ ਨਿਂਦਤਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਜੁਗ ਸਮ ਭੀ ਸਿਰਾਤਿ ਨ ਰਾਤੀ ॥
ਕਰਤਿ ਬਿਲਾਪ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਭਾਰੀ। ਰਾਮ ਬਿਰਹਁ ਜਾਨਕੀ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਜਬ ਅਤਿ ਭਯੁ ਬਿਰਹ ਉਰ ਦਾਹੂ। ਫਰਕੇਉ ਬਾਮ ਨਯਨ ਅਰੁ ਬਾਹੂ ॥
ਸਗੁਨ ਬਿਚਾਰਿ ਧਰੀ ਮਨ ਧੀਰਾ। ਅਬ ਮਿਲਿਹਹਿਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਅਰ੍ਧਨਿਸਿ ਰਾਵਨੁ ਜਾਗਾ। ਨਿਜ ਸਾਰਥਿ ਸਨ ਖੀਝਨ ਲਾਗਾ ॥
ਸਠ ਰਨਭੂਮਿ ਛਡ਼ਆਇਸਿ ਮੋਹੀ। ਧਿਗ ਧਿਗ ਅਧਮ ਮਂਦਮਤਿ ਤੋਹੀ ॥
ਤੇਹਿਂ ਪਦ ਗਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਭੌਰੁ ਭੇਁ ਰਥ ਚਢ਼ਇ ਪੁਨਿ ਧਾਵਾ ॥
ਸੁਨਿ ਆਗਵਨੁ ਦਸਾਨਨ ਕੇਰਾ। ਕਪਿ ਦਲ ਖਰਭਰ ਭਯੁ ਘਨੇਰਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਭੂਧਰ ਬਿਟਪ ਉਪਾਰੀ। ਧਾਏ ਕਟਕਟਾਇ ਭਟ ਭਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਧਾਏ ਜੋ ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਭਾਲੁ ਕਰਾਲ ਕਰ ਭੂਧਰ ਧਰਾ।
ਅਤਿ ਕੋਪ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰ ਮਾਰਤ ਭਜਿ ਚਲੇ ਰਜਨੀਚਰਾ ॥
ਬਿਚਲਾਇ ਦਲ ਬਲਵਂਤ ਕੀਸਨ੍ਹ ਘੇਰਿ ਪੁਨਿ ਰਾਵਨੁ ਲਿਯੋ।
ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਨਖਨ੍ਹਿ ਬਿਦਾਰਿ ਤਨੁ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਯੋ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਮਹਾ ਮਰ੍ਕਟ ਪ੍ਰਬਲ ਰਾਵਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਅਂਤਰਹਿਤ ਹੋਇ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਮਾਯਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰ ॥ 100 ॥

ਛਂ. ਜਬ ਕੀਨ੍ਹ ਤੇਹਿਂ ਪਾਸ਼ਂਡ। ਭੇ ਪ੍ਰਗਟ ਜਂਤੁ ਪ੍ਰਚਂਡ ॥
ਬੇਤਾਲ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ। ਕਰ ਧਰੇਂ ਧਨੁ ਨਾਰਾਚ ॥ 1 ॥

ਜੋਗਿਨਿ ਗਹੇਂ ਕਰਬਾਲ। ਏਕ ਹਾਥ ਮਨੁਜ ਕਪਾਲ ॥
ਕਰਿ ਸਦ੍ਯ ਸੋਨਿਤ ਪਾਨ। ਨਾਚਹਿਂ ਕਰਹਿਂ ਬਹੁ ਗਾਨ ॥ 2 ॥

ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਬੋਲਹਿਂ ਘੋਰ। ਰਹਿ ਪੂਰਿ ਧੁਨਿ ਚਹੁਁ ਓਰ ॥
ਮੁਖ ਬਾਇ ਧਾਵਹਿਂ ਖਾਨ। ਤਬ ਲਗੇ ਕੀਸ ਪਰਾਨ ॥ 3 ॥

ਜਹਁ ਜਾਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਗਿ। ਤਹਁ ਬਰਤ ਦੇਖਹਿਂ ਆਗਿ ॥
ਭੇ ਬਿਕਲ ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ। ਪੁਨਿ ਲਾਗ ਬਰਸ਼ੈ ਬਾਲੁ ॥ 4 ॥

ਜਹਁ ਤਹਁ ਥਕਿਤ ਕਰਿ ਕੀਸ। ਗਰ੍ਜੇਉ ਬਹੁਰਿ ਦਸਸੀਸ ॥
ਲਛਿਮਨ ਕਪੀਸ ਸਮੇਤ। ਭੇ ਸਕਲ ਬੀਰ ਅਚੇਤ ॥ 5 ॥

ਹਾ ਰਾਮ ਹਾ ਰਘੁਨਾਥ। ਕਹਿ ਸੁਭਟ ਮੀਜਹਿਂ ਹਾਥ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਕਲ ਬਲ ਤੋਰਿ। ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਟ ਬਹੋਰਿ ॥ 6 ॥

ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਬਿਪੁਲ ਹਨੁਮਾਨ। ਧਾਏ ਗਹੇ ਪਾਸ਼ਾਨ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਰਾਮੁ ਘੇਰੇ ਜਾਇ। ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਬਰੂਥ ਬਨਾਇ ॥ 7 ॥

ਮਾਰਹੁ ਧਰਹੁ ਜਨਿ ਜਾਇ। ਕਟਕਟਹਿਂ ਪੂਁਛ ਉਠਾਇ ॥
ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਲਁਗੂਰ ਬਿਰਾਜ। ਤੇਹਿਂ ਮਧ੍ਯ ਕੋਸਲਰਾਜ ॥ 8 ॥

ਛਂ. ਤੇਹਿਂ ਮਧ੍ਯ ਕੋਸਲਰਾਜ ਸੁਂਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਤਨ ਸੋਭਾ ਲਹੀ।
ਜਨੁ ਇਂਦ੍ਰਧਨੁਸ਼ ਅਨੇਕ ਕੀ ਬਰ ਬਾਰਿ ਤੁਂਗ ਤਮਾਲਹੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਉਰ ਸੁਰ ਬਦਤ ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਰੀ।
ਰਘੁਬੀਰ ਏਕਹਿ ਤੀਰ ਕੋ਽ਪਿ ਨਿਮੇਸ਼ ਮਹੁਁ ਮਾਯਾ ਹਰੀ ॥ 1 ॥

ਮਾਯਾ ਬਿਗਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਹਰਸ਼ੇ ਬਿਟਪ ਗਿਰਿ ਗਹਿ ਸਬ ਫਿਰੇ।
ਸਰ ਨਿਕਰ ਛਾਡ਼ਏ ਰਾਮ ਰਾਵਨ ਬਾਹੁ ਸਿਰ ਪੁਨਿ ਮਹਿ ਗਿਰੇ ॥
ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਰਾਵਨ ਸਮਰ ਚਰਿਤ ਅਨੇਕ ਕਲ੍ਪ ਜੋ ਗਾਵਹੀਂ।
ਸਤ ਸੇਸ਼ ਸਾਰਦ ਨਿਗਮ ਕਬਿ ਤੇਉ ਤਦਪਿ ਪਾਰ ਨ ਪਾਵਹੀਮ੍ ॥ 2 ॥

ਦੋ. ਤਾਕੇ ਗੁਨ ਗਨ ਕਛੁ ਕਹੇ ਜਡ਼ਮਤਿ ਤੁਲਸੀਦਾਸ।
ਜਿਮਿ ਨਿਜ ਬਲ ਅਨੁਰੂਪ ਤੇ ਮਾਛੀ ਉਡ਼ਇ ਅਕਾਸ ॥ 101(ਕ) ॥

ਕਾਟੇ ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਰ ਬਹੁ ਮਰਤ ਨ ਭਟ ਲਂਕੇਸ।
ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੀਡ਼ਤ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਦੇਖਿ ਕਲੇਸ ॥ 101(ਖ) ॥

ਕਾਟਤ ਬਢ਼ਹਿਂ ਸੀਸ ਸਮੁਦਾਈ। ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਤਿ ਲਾਭ ਲੋਭ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਮਰਿ ਨ ਰਿਪੁ ਸ਼੍ਰਮ ਭਯੁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ। ਰਾਮ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਨ ਤਬ ਦੇਖਾ ॥
ਉਮਾ ਕਾਲ ਮਰ ਜਾਕੀਂ ਈਛਾ। ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਜਨ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰੀਛਾ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰਬਗ੍ਯ ਚਰਾਚਰ ਨਾਯਕ। ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸੁਖਦਾਯਕ ॥
ਨਾਭਿਕੁਂਡ ਪਿਯੂਸ਼ ਬਸ ਯਾਕੇਂ। ਨਾਥ ਜਿਅਤ ਰਾਵਨੁ ਬਲ ਤਾਕੇਮ੍ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਬਚਨ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਕਰ ਬਾਨ ਕਰਾਲਾ ॥
ਅਸੁਭ ਹੋਨ ਲਾਗੇ ਤਬ ਨਾਨਾ। ਰੋਵਹਿਂ ਖਰ ਸ੍ਰੁਰੁਇਕਾਲ ਬਹੁ ਸ੍ਵਾਨਾ ॥
ਬੋਲਹਿ ਖਗ ਜਗ ਆਰਤਿ ਹੇਤੂ। ਪ੍ਰਗਟ ਭੇ ਨਭ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕੇਤੂ ॥
ਦਸ ਦਿਸਿ ਦਾਹ ਹੋਨ ਅਤਿ ਲਾਗਾ। ਭਯੁ ਪਰਬ ਬਿਨੁ ਰਬਿ ਉਪਰਾਗਾ ॥
ਮਂਦੋਦਰਿ ਉਰ ਕਂਪਤਿ ਭਾਰੀ। ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਨਯਨ ਮਗ ਬਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਰੁਦਹਿਂ ਪਬਿਪਾਤ ਨਭ ਅਤਿ ਬਾਤ ਬਹ ਡੋਲਤਿ ਮਹੀ।
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਬਲਾਹਕ ਰੁਧਿਰ ਕਚ ਰਜ ਅਸੁਭ ਅਤਿ ਸਕ ਕੋ ਕਹੀ ॥
ਉਤਪਾਤ ਅਮਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਨਭ ਸੁਰ ਬਿਕਲ ਬੋਲਹਿ ਜਯ ਜੇ।
ਸੁਰ ਸਭਯ ਜਾਨਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਰਘੁਪਤਿ ਚਾਪ ਸਰ ਜੋਰਤ ਭੇ ॥

ਦੋ. ਖੈਚਿ ਸਰਾਸਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਛਾਡ਼ਏ ਸਰ ਏਕਤੀਸ।
ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਾਯਕ ਚਲੇ ਮਾਨਹੁਁ ਕਾਲ ਫਨੀਸ ॥ 102 ॥

ਸਾਯਕ ਏਕ ਨਾਭਿ ਸਰ ਸੋਸ਼ਾ। ਅਪਰ ਲਗੇ ਭੁਜ ਸਿਰ ਕਰਿ ਰੋਸ਼ਾ ॥
ਲੈ ਸਿਰ ਬਾਹੁ ਚਲੇ ਨਾਰਾਚਾ। ਸਿਰ ਭੁਜ ਹੀਨ ਰੁਂਡ ਮਹਿ ਨਾਚਾ ॥
ਧਰਨਿ ਧਸਿ ਧਰ ਧਾਵ ਪ੍ਰਚਂਡਾ। ਤਬ ਸਰ ਹਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਦੁਇ ਖਂਡਾ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਮਰਤ ਘੋਰ ਰਵ ਭਾਰੀ। ਕਹਾਁ ਰਾਮੁ ਰਨ ਹਤੌਂ ਪਚਾਰੀ ॥
ਡੋਲੀ ਭੂਮਿ ਗਿਰਤ ਦਸਕਂਧਰ। ਛੁਭਿਤ ਸਿਂਧੁ ਸਰਿ ਦਿਗ੍ਗਜ ਭੂਧਰ ॥
ਧਰਨਿ ਪਰੇਉ ਦ੍ਵੌ ਖਂਡ ਬਢ਼ਆਈ। ਚਾਪਿ ਭਾਲੁ ਮਰ੍ਕਟ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਮਂਦੋਦਰਿ ਆਗੇਂ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਧਰਿ ਸਰ ਚਲੇ ਜਹਾਁ ਜਗਦੀਸਾ ॥
ਪ੍ਰਬਿਸੇ ਸਬ ਨਿਸ਼ਂਗ ਮਹੁ ਜਾਈ। ਦੇਖਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਦੁਂਦੁਭੀਂ ਬਜਾਈ ॥
ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨਨ। ਹਰਸ਼ੇ ਦੇਖਿ ਸਂਭੁ ਚਤੁਰਾਨਨ ॥
ਜਯ ਜਯ ਧੁਨਿ ਪੂਰੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂਡਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਬਲ ਭੁਜਦਂਡਾ ॥
ਬਰਸ਼ਹਿ ਸੁਮਨ ਦੇਵ ਮੁਨਿ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦਾ। ਜਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਜਯ ਜਯਤਿ ਮੁਕੁਂਦਾ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਕਂਦ ਮੁਕਂਦ ਦ੍ਵਂਦ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਪ੍ਰਦ ਪ੍ਰਭੋ।
ਖਲ ਦਲ ਬਿਦਾਰਨ ਪਰਮ ਕਾਰਨ ਕਾਰੁਨੀਕ ਸਦਾ ਬਿਭੋ ॥
ਸੁਰ ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਹਰਸ਼ ਸਂਕੁਲ ਬਾਜ ਦੁਂਦੁਭਿ ਗਹਗਹੀ।
ਸਂਗ੍ਰਾਮ ਅਂਗਨ ਰਾਮ ਅਂਗ ਅਨਂਗ ਬਹੁ ਸੋਭਾ ਲਹੀ ॥
ਸਿਰ ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਪ੍ਰਸੂਨ ਬਿਚ ਬਿਚ ਅਤਿ ਮਨੋਹਰ ਰਾਜਹੀਂ।
ਜਨੁ ਨੀਲਗਿਰਿ ਪਰ ਤਡ਼ਇਤ ਪਟਲ ਸਮੇਤ ਉਡ਼ਉਗਨ ਭ੍ਰਾਜਹੀਮ੍ ॥
ਭੁਜਦਂਡ ਸਰ ਕੋਦਂਡ ਫੇਰਤ ਰੁਧਿਰ ਕਨ ਤਨ ਅਤਿ ਬਨੇ।
ਜਨੁ ਰਾਯਮੁਨੀਂ ਤਮਾਲ ਪਰ ਬੈਠੀਂ ਬਿਪੁਲ ਸੁਖ ਆਪਨੇ ॥

ਦੋ. ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਭਯ ਕਿਏ ਸੁਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ।
ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਹਰਸ਼ੇ ਜਯ ਸੁਖ ਧਾਮ ਮੁਕਂਦ ॥ 103 ॥

ਪਤਿ ਸਿਰ ਦੇਖਤ ਮਂਦੋਦਰੀ। ਮੁਰੁਛਿਤ ਬਿਕਲ ਧਰਨਿ ਖਸਿ ਪਰੀ ॥
ਜੁਬਤਿ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਰੋਵਤ ਉਠਿ ਧਾਈਂ। ਤੇਹਿ ਉਠਾਇ ਰਾਵਨ ਪਹਿਂ ਆਈ ॥
ਪਤਿ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਤੇ ਕਰਹਿਂ ਪੁਕਾਰਾ। ਛੂਟੇ ਕਚ ਨਹਿਂ ਬਪੁਸ਼ ਸਁਭਾਰਾ ॥
ਉਰ ਤਾਡ਼ਨਾ ਕਰਹਿਂ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ। ਰੋਵਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਖਾਨਾ ॥
ਤਵ ਬਲ ਨਾਥ ਡੋਲ ਨਿਤ ਧਰਨੀ। ਤੇਜ ਹੀਨ ਪਾਵਕ ਸਸਿ ਤਰਨੀ ॥
ਸੇਸ਼ ਕਮਠ ਸਹਿ ਸਕਹਿਂ ਨ ਭਾਰਾ। ਸੋ ਤਨੁ ਭੂਮਿ ਪਰੇਉ ਭਰਿ ਛਾਰਾ ॥
ਬਰੁਨ ਕੁਬੇਰ ਸੁਰੇਸ ਸਮੀਰਾ। ਰਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਰਿ ਕਾਹੁਁ ਨ ਧੀਰਾ ॥
ਭੁਜਬਲ ਜਿਤੇਹੁ ਕਾਲ ਜਮ ਸਾਈਂ। ਆਜੁ ਪਰੇਹੁ ਅਨਾਥ ਕੀ ਨਾਈਮ੍ ॥
ਜਗਤ ਬਿਦਿਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਸੁਤ ਪਰਿਜਨ ਬਲ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥
ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਅਸ ਹਾਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਰਹਾ ਨ ਕੌ ਕੁਲ ਰੋਵਨਿਹਾਰਾ ॥
ਤਵ ਬਸ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਪਂਚ ਸਬ ਨਾਥਾ। ਸਭਯ ਦਿਸਿਪ ਨਿਤ ਨਾਵਹਿਂ ਮਾਥਾ ॥
ਅਬ ਤਵ ਸਿਰ ਭੁਜ ਜਂਬੁਕ ਖਾਹੀਂ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਯਹ ਅਨੁਚਿਤ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਪਤਿ ਕਹਾ ਨ ਮਾਨਾ। ਅਗ ਜਗ ਨਾਥੁ ਮਨੁਜ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਜਾਨ੍ਯੋ ਮਨੁਜ ਕਰਿ ਦਨੁਜ ਕਾਨਨ ਦਹਨ ਪਾਵਕ ਹਰਿ ਸ੍ਵਯਂ।
ਜੇਹਿ ਨਮਤ ਸਿਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸੁਰ ਪਿਯ ਭਜੇਹੁ ਨਹਿਂ ਕਰੁਨਾਮਯਮ੍ ॥
ਆਜਨ੍ਮ ਤੇ ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਪਾਪੌਘਮਯ ਤਵ ਤਨੁ ਅਯਂ।
ਤੁਮ੍ਹਹੂ ਦਿਯੋ ਨਿਜ ਧਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰਾਮਯਮ੍ ॥

ਦੋ. ਅਹਹ ਨਾਥ ਰਘੁਨਾਥ ਸਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਨਹਿਂ ਆਨ।
ਜੋਗਿ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਦੁਰ੍ਲਭ ਗਤਿ ਤੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਭਗਵਾਨ ॥ 104 ॥

ਮਂਦੋਦਰੀ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬਨ੍ਹਿ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਅਜ ਮਹੇਸ ਨਾਰਦ ਸਨਕਾਦੀ। ਜੇ ਮੁਨਿਬਰ ਪਰਮਾਰਥਬਾਦੀ ॥
ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਸਬ ਭੇ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਰੁਦਨ ਕਰਤ ਦੇਖੀਂ ਸਬ ਨਾਰੀ। ਗਯੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਮਨ ਦੁਖ ਭਾਰੀ ॥
ਬਂਧੁ ਦਸਾ ਬਿਲੋਕਿ ਦੁਖ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨੁਜਹਿ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਤੇਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਯੋ। ਬਹੁਰਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਯੋ ॥
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤਾਹਿ ਬਿਲੋਕਾ। ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਿ ਸਬ ਸੋਕਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹਿ ਕ੍ਰਿਯਾ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਮਾਨੀ। ਬਿਧਿਵਤ ਦੇਸ ਕਾਲ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਮਂਦੋਦਰੀ ਆਦਿ ਸਬ ਦੇਇ ਤਿਲਾਂਜਲਿ ਤਾਹਿ।
ਭਵਨ ਗੀ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਨ ਬਰਨਤ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥ 105 ॥

ਆਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪੁਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਯੋ। ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਤਬ ਅਨੁਜ ਬੋਲਾਯੋ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਕਪੀਸ ਅਂਗਦ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਜਾਮਵਂਤ ਮਾਰੁਤਿ ਨਯਸੀਲਾ ॥
ਸਬ ਮਿਲਿ ਜਾਹੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਾਥਾ। ਸਾਰੇਹੁ ਤਿਲਕ ਕਹੇਉ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਪਿਤਾ ਬਚਨ ਮੈਂ ਨਗਰ ਨ ਆਵੁਁ। ਆਪੁ ਸਰਿਸ ਕਪਿ ਅਨੁਜ ਪਠਾਵੁਁ ॥
ਤੁਰਤ ਚਲੇ ਕਪਿ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨਾ। ਕੀਨ੍ਹੀ ਜਾਇ ਤਿਲਕ ਕੀ ਰਚਨਾ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਂਹਾਸਨ ਬੈਠਾਰੀ। ਤਿਲਕ ਸਾਰਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਅਨੁਸਾਰੀ ॥
ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਸਬਹੀਂ ਸਿਰ ਨਾਏ। ਸਹਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਤਬ ਰਘੁਬੀਰ ਬੋਲਿ ਕਪਿ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਸੁਖੀ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥

ਛਂ. ਕਿਏ ਸੁਖੀ ਕਹਿ ਬਾਨੀ ਸੁਧਾ ਸਮ ਬਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ ਰਿਪੁ ਹਯੋ।
ਪਾਯੋ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਰਾਜ ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਜਸੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੋ ਨਿਤ ਨਯੋ ॥
ਮੋਹਿ ਸਹਿਤ ਸੁਭ ਕੀਰਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜੋ ਗਾਇਹੈਂ।
ਸਂਸਾਰ ਸਿਂਧੁ ਅਪਾਰ ਪਾਰ ਪ੍ਰਯਾਸ ਬਿਨੁ ਨਰ ਪਾਇਹੈਮ੍ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਬਚਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਨਹਿਂ ਅਘਾਹਿਂ ਕਪਿ ਪੁਂਜ।
ਬਾਰ ਬਾਰ ਸਿਰ ਨਾਵਹਿਂ ਗਹਹਿਂ ਸਕਲ ਪਦ ਕਂਜ ॥ 106 ॥

ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਲਿ ਲਿਯੁ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਲਂਕਾ ਜਾਹੁ ਕਹੇਉ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਸਮਾਚਾਰ ਜਾਨਕਿਹਿ ਸੁਨਾਵਹੁ। ਤਾਸੁ ਕੁਸਲ ਲੈ ਤੁਮ੍ਹ ਚਲਿ ਆਵਹੁ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਂਤ ਨਗਰ ਮਹੁਁ ਆਏ। ਸੁਨਿ ਨਿਸਿਚਰੀ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਏ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਦੇਖਾਇ ਪੁਨਿ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਦੂਰਹਿ ਤੇ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਪਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਰਘੁਪਤਿ ਦੂਤ ਜਾਨਕੀਂ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕਹਹੁ ਤਾਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਕੇਤਾ। ਕੁਸਲ ਅਨੁਜ ਕਪਿ ਸੇਨ ਸਮੇਤਾ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਕੁਸਲ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ। ਮਾਤੁ ਸਮਰ ਜੀਤ੍ਯੋ ਦਸਸੀਸਾ ॥
ਅਬਿਚਲ ਰਾਜੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਯੋ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ ਉਰ ਛਾਯੋ ॥

ਛਂ. ਅਤਿ ਹਰਸ਼ ਮਨ ਤਨ ਪੁਲਕ ਲੋਚਨ ਸਜਲ ਕਹ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਰਮਾ।
ਕਾ ਦੇਉਁ ਤੋਹਿ ਤ੍ਰੇਲੋਕ ਮਹੁਁ ਕਪਿ ਕਿਮਪਿ ਨਹਿਂ ਬਾਨੀ ਸਮਾ ॥
ਸੁਨੁ ਮਾਤੁ ਮੈਂ ਪਾਯੋ ਅਖਿਲ ਜਗ ਰਾਜੁ ਆਜੁ ਨ ਸਂਸਯਂ।
ਰਨ ਜੀਤਿ ਰਿਪੁਦਲ ਬਂਧੁ ਜੁਤ ਪਸ੍ਯਾਮਿ ਰਾਮਮਨਾਮਯਮ੍ ॥

ਦੋ. ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਸਦਗੁਨ ਸਕਲ ਤਵ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਬਸਹੁਁ ਹਨੁਮਂਤ।
ਸਾਨੁਕੂਲ ਕੋਸਲਪਤਿ ਰਹਹੁਁ ਸਮੇਤ ਅਨਂਤ ॥ 107 ॥

ਅਬ ਸੋਇ ਜਤਨ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਤਾ। ਦੇਖੌਂ ਨਯਨ ਸ੍ਯਾਮ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁ ਗਾਤਾ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਾਨ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਕੈ ਕੁਸਲ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਸਂਦੇਸੁ ਭਾਨੁਕੁਲਭੂਸ਼ਨ। ਬੋਲਿ ਲਿਏ ਜੁਬਰਾਜ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਕੇ ਸਂਗ ਸਿਧਾਵਹੁ। ਸਾਦਰ ਜਨਕਸੁਤਹਿ ਲੈ ਆਵਹੁ ॥
ਤੁਰਤਹਿਂ ਸਕਲ ਗੇ ਜਹਁ ਸੀਤਾ। ਸੇਵਹਿਂ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰੀਂ ਬਿਨੀਤਾ ॥
ਬੇਗਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਸਿਖਾਯੋ। ਤਿਨ੍ਹ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਮਜ੍ਜਨ ਕਰਵਾਯੋ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭੂਸ਼ਨ ਪਹਿਰਾਏ। ਸਿਬਿਕਾ ਰੁਚਿਰ ਸਾਜਿ ਪੁਨਿ ਲ੍ਯਾਏ ॥
ਤਾ ਪਰ ਹਰਸ਼ਿ ਚਢ਼ਈ ਬੈਦੇਹੀ। ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਸੁਖਧਾਮ ਸਨੇਹੀ ॥
ਬੇਤਪਾਨਿ ਰਚ੍ਛਕ ਚਹੁਁ ਪਾਸਾ। ਚਲੇ ਸਕਲ ਮਨ ਪਰਮ ਹੁਲਾਸਾ ॥
ਦੇਖਨ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਆਏ। ਰਚ੍ਛਕ ਕੋ਽ਪਿ ਨਿਵਾਰਨ ਧਾਏ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਕਹਾ ਮਮ ਮਾਨਹੁ। ਸੀਤਹਿ ਸਖਾ ਪਯਾਦੇਂ ਆਨਹੁ ॥
ਦੇਖਹੁਁ ਕਪਿ ਜਨਨੀ ਕੀ ਨਾਈਂ। ਬਿਹਸਿ ਕਹਾ ਰਘੁਨਾਥ ਗੋਸਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਹਰਸ਼ੇ। ਨਭ ਤੇ ਸੁਰਨ੍ਹ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ੇ ॥
ਸੀਤਾ ਪ੍ਰਥਮ ਅਨਲ ਮਹੁਁ ਰਾਖੀ। ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਨ੍ਹਿ ਚਹ ਅਂਤਰ ਸਾਖੀ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਕਹੇ ਕਛੁਕ ਦੁਰ੍ਬਾਦ।
ਸੁਨਤ ਜਾਤੁਧਾਨੀਂ ਸਬ ਲਾਗੀਂ ਕਰੈ ਬਿਸ਼ਾਦ ॥ 108 ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਬਚਨ ਸੀਸ ਧਰਿ ਸੀਤਾ। ਬੋਲੀ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਹੋਹੁ ਧਰਮ ਕੇ ਨੇਗੀ। ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਬੇਗੀ ॥
ਸੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਸੀਤਾ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਬਿਰਹ ਬਿਬੇਕ ਧਰਮ ਨਿਤਿ ਸਾਨੀ ॥
ਲੋਚਨ ਸਜਲ ਜੋਰਿ ਕਰ ਦੋਊ। ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਕਛੁ ਕਹਿ ਸਕਤ ਨ ਓਊ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਰੁਖ ਲਛਿਮਨ ਧਾਏ। ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਗਟਿ ਕਾਠ ਬਹੁ ਲਾਏ ॥
ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਬਲ ਦੇਖਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਨਹਿਂ ਭਯ ਕਛੁ ਤੇਹੀ ॥
ਜੌਂ ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਮਮ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਤਜਿ ਰਘੁਬੀਰ ਆਨ ਗਤਿ ਨਾਹੀਮ੍ ॥
ਤੌ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸਾਨੁ ਸਬ ਕੈ ਗਤਿ ਜਾਨਾ। ਮੋ ਕਹੁਁ ਹੌ ਸ਼੍ਰੀਖਂਡ ਸਮਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਸ਼੍ਰੀਖਂਡ ਸਮ ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਬੇਸ ਕਿਯੋ ਸੁਮਿਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈਥਿਲੀ।
ਜਯ ਕੋਸਲੇਸ ਮਹੇਸ ਬਂਦਿਤ ਚਰਨ ਰਤਿ ਅਤਿ ਨਿਰ੍ਮਲੀ ॥
ਪ੍ਰਤਿਬਿਂਬ ਅਰੁ ਲੌਕਿਕ ਕਲਂਕ ਪ੍ਰਚਂਡ ਪਾਵਕ ਮਹੁਁ ਜਰੇ।
ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਿਤ ਕਾਹੁਁ ਨ ਲਖੇ ਨਭ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਦੇਖਹਿਂ ਖਰੇ ॥ 1 ॥

ਧਰਿ ਰੂਪ ਪਾਵਕ ਪਾਨਿ ਗਹਿ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤ੍ਯ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਜਗ ਬਿਦਿਤ ਜੋ।
ਜਿਮਿ ਛੀਰਸਾਗਰ ਇਂਦਿਰਾ ਰਾਮਹਿ ਸਮਰ੍ਪੀ ਆਨਿ ਸੋ ॥
ਸੋ ਰਾਮ ਬਾਮ ਬਿਭਾਗ ਰਾਜਤਿ ਰੁਚਿਰ ਅਤਿ ਸੋਭਾ ਭਲੀ।
ਨਵ ਨੀਲ ਨੀਰਜ ਨਿਕਟ ਮਾਨਹੁਁ ਕਨਕ ਪਂਕਜ ਕੀ ਕਲੀ ॥ 2 ॥

ਦੋ. ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਨ ਬਾਜਹਿਂ ਗਗਨ ਨਿਸਾਨ।
ਗਾਵਹਿਂ ਕਿਂਨਰ ਸੁਰਬਧੂ ਨਾਚਹਿਂ ਚਢ਼ਈਂ ਬਿਮਾਨ ॥ 109(ਕ) ॥

ਜਨਕਸੁਤਾ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਭਾ ਅਮਿਤ ਅਪਾਰ।
ਦੇਖਿ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਹਰਸ਼ੇ ਜਯ ਰਘੁਪਤਿ ਸੁਖ ਸਾਰ ॥ 109(ਖ) ॥

ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ ਪਾਈ। ਮਾਤਲਿ ਚਲੇਉ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਆਏ ਦੇਵ ਸਦਾ ਸ੍ਵਾਰਥੀ। ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਜਨੁ ਪਰਮਾਰਥੀ ॥
ਦੀਨ ਬਂਧੁ ਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਦੇਵ ਕੀਨ੍ਹਿ ਦੇਵਨ੍ਹ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵ ਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਯਹ ਖਲ ਕਾਮੀ। ਨਿਜ ਅਘ ਗਯੁ ਕੁਮਾਰਗਗਾਮੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਮਰੂਪ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਦਾ ਏਕਰਸ ਸਹਜ ਉਦਾਸੀ ॥
ਅਕਲ ਅਗੁਨ ਅਜ ਅਨਘ ਅਨਾਮਯ। ਅਜਿਤ ਅਮੋਘਸਕ੍ਤਿ ਕਰੁਨਾਮਯ ॥
ਮੀਨ ਕਮਠ ਸੂਕਰ ਨਰਹਰੀ। ਬਾਮਨ ਪਰਸੁਰਾਮ ਬਪੁ ਧਰੀ ॥
ਜਬ ਜਬ ਨਾਥ ਸੁਰਨ੍ਹ ਦੁਖੁ ਪਾਯੋ। ਨਾਨਾ ਤਨੁ ਧਰਿ ਤੁਮ੍ਹਿਁ ਨਸਾਯੋ ॥
ਯਹ ਖਲ ਮਲਿਨ ਸਦਾ ਸੁਰਦ੍ਰੋਹੀ। ਕਾਮ ਲੋਭ ਮਦ ਰਤ ਅਤਿ ਕੋਹੀ ॥
ਅਧਮ ਸਿਰੋਮਨਿ ਤਵ ਪਦ ਪਾਵਾ। ਯਹ ਹਮਰੇ ਮਨ ਬਿਸਮਯ ਆਵਾ ॥
ਹਮ ਦੇਵਤਾ ਪਰਮ ਅਧਿਕਾਰੀ। ਸ੍ਵਾਰਥ ਰਤ ਪ੍ਰਭੁ ਭਗਤਿ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਭਵ ਪ੍ਰਬਾਹਁ ਸਂਤਤ ਹਮ ਪਰੇ। ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਹਿ ਸਰਨ ਅਨੁਸਰੇ ॥

ਦੋ. ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬ ਰਹੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਅਤਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਤਨ ਪੁਲਕਿ ਬਿਧਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਬਹੋਰਿ ॥ 110 ॥

ਛਂ. ਜਯ ਰਾਮ ਸਦਾ ਸੁਖਧਾਮ ਹਰੇ। ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਾਯਕ ਚਾਪ ਧਰੇ ॥
ਭਵ ਬਾਰਨ ਦਾਰਨ ਸਿਂਹ ਪ੍ਰਭੋ। ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਨਾਗਰ ਨਾਥ ਬਿਭੋ ॥
ਤਨ ਕਾਮ ਅਨੇਕ ਅਨੂਪ ਛਬੀ। ਗੁਨ ਗਾਵਤ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨੀਂਦ੍ਰ ਕਬੀ ॥
ਜਸੁ ਪਾਵਨ ਰਾਵਨ ਨਾਗ ਮਹਾ। ਖਗਨਾਥ ਜਥਾ ਕਰਿ ਕੋਪ ਗਹਾ ॥
ਜਨ ਰਂਜਨ ਭਂਜਨ ਸੋਕ ਭਯਂ। ਗਤਕ੍ਰੋਧ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਧਮਯਮ੍ ॥
ਅਵਤਾਰ ਉਦਾਰ ਅਪਾਰ ਗੁਨਂ। ਮਹਿ ਭਾਰ ਬਿਭਂਜਨ ਗ੍ਯਾਨਘਨਮ੍ ॥
ਅਜ ਬ੍ਯਾਪਕਮੇਕਮਨਾਦਿ ਸਦਾ। ਕਰੁਨਾਕਰ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਮੁਦਾ ॥
ਰਘੁਬਂਸ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਦੂਸ਼ਨ ਹਾ। ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ ਭੂਪ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਦੀਨ ਰਹਾ ॥
ਗੁਨ ਗ੍ਯਾਨ ਨਿਧਾਨ ਅਮਾਨ ਅਜਂ। ਨਿਤ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਬਿਭੁਂ ਬਿਰਜਮ੍ ॥
ਭੁਜਦਂਡ ਪ੍ਰਚਂਡ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲਂ। ਖਲ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਨਿਕਂਦ ਮਹਾ ਕੁਸਲਮ੍ ॥
ਬਿਨੁ ਕਾਰਨ ਦੀਨ ਦਯਾਲ ਹਿਤਂ। ਛਬਿ ਧਾਮ ਨਮਾਮਿ ਰਮਾ ਸਹਿਤਮ੍ ॥
ਭਵ ਤਾਰਨ ਕਾਰਨ ਕਾਜ ਪਰਂ। ਮਨ ਸਂਭਵ ਦਾਰੁਨ ਦੋਸ਼ ਹਰਮ੍ ॥
ਸਰ ਚਾਪ ਮਨੋਹਰ ਤ੍ਰੋਨ ਧਰਂ। ਜਰਜਾਰੁਨ ਲੋਚਨ ਭੂਪਬਰਮ੍ ॥
ਸੁਖ ਮਂਦਿਰ ਸੁਂਦਰ ਸ਼੍ਰੀਰਮਨਂ। ਮਦ ਮਾਰ ਮੁਧਾ ਮਮਤਾ ਸਮਨਮ੍ ॥
ਅਨਵਦ੍ਯ ਅਖਂਡ ਨ ਗੋਚਰ ਗੋ। ਸਬਰੂਪ ਸਦਾ ਸਬ ਹੋਇ ਨ ਗੋ ॥
ਇਤਿ ਬੇਦ ਬਦਂਤਿ ਨ ਦਂਤਕਥਾ। ਰਬਿ ਆਤਪ ਭਿਨ੍ਨਮਭਿਨ੍ਨ ਜਥਾ ॥
ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯ ਬਿਭੋ ਸਬ ਬਾਨਰ ਏ। ਨਿਰਖਂਤਿ ਤਵਾਨਨ ਸਾਦਰ ਏ ॥
ਧਿਗ ਜੀਵਨ ਦੇਵ ਸਰੀਰ ਹਰੇ। ਤਵ ਭਕ੍ਤਿ ਬਿਨਾ ਭਵ ਭੂਲਿ ਪਰੇ ॥
ਅਬ ਦੀਨ ਦਯਾਲ ਦਯਾ ਕਰਿਐ। ਮਤਿ ਮੋਰਿ ਬਿਭੇਦਕਰੀ ਹਰਿਐ ॥
ਜੇਹਿ ਤੇ ਬਿਪਰੀਤ ਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਿਐ। ਦੁਖ ਸੋ ਸੁਖ ਮਾਨਿ ਸੁਖੀ ਚਰਿਐ ॥
ਖਲ ਖਂਡਨ ਮਂਡਨ ਰਮ੍ਯ ਛਮਾ। ਪਦ ਪਂਕਜ ਸੇਵਿਤ ਸਂਭੁ ਉਮਾ ॥
ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਨਾਯਕ ਦੇ ਬਰਦਾਨਮਿਦਂ। ਚਰਨਾਂਬੁਜ ਪ੍ਰੇਮ ਸਦਾ ਸੁਭਦਮ੍ ॥

ਦੋ. ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹਿ ਚਤੁਰਾਨਨ ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਲਕ ਅਤਿ ਗਾਤ।
ਸੋਭਾਸਿਂਧੁ ਬਿਲੋਕਤ ਲੋਚਨ ਨਹੀਂ ਅਘਾਤ ॥ 111 ॥

ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਦਸਰਥ ਤਹਁ ਆਏ। ਤਨਯ ਬਿਲੋਕਿ ਨਯਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਬਂਦਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਆਸਿਰਬਾਦ ਪਿਤਾਁ ਤਬ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤਾਤ ਸਕਲ ਤਵ ਪੁਨ੍ਯ ਪ੍ਰਭ੍AU। ਜੀਤ੍ਯੋਂ ਅਜਯ ਨਿਸਾਚਰ ਰ੍AU ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਤ ਬਚਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਬਾਢ਼ਈ। ਨਯਨ ਸਲਿਲ ਰੋਮਾਵਲਿ ਠਾਢ਼ਈ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਪ੍ਰਥਮ ਪ੍ਰੇਮ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਚਿਤਿ ਪਿਤਹਿ ਦੀਨ੍ਹੇਉ ਦ੍ਰੁਰੁਇਢ਼ ਗ੍ਯਾਨਾ ॥
ਤਾਤੇ ਉਮਾ ਮੋਚ੍ਛ ਨਹਿਂ ਪਾਯੋ। ਦਸਰਥ ਭੇਦ ਭਗਤਿ ਮਨ ਲਾਯੋ ॥
ਸਗੁਨੋਪਾਸਕ ਮੋਚ੍ਛ ਨ ਲੇਹੀਂ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਨਿਜ ਦੇਹੀਮ੍ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਰਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਦਸਰਥ ਹਰਸ਼ਿ ਗੇ ਸੁਰਧਾਮਾ ॥

ਦੋ. ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕੁਸਲ ਕੋਸਲਾਧੀਸ।
ਸੋਭਾ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਮਨ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰ ਸੁਰ ਈਸ ॥ 112 ॥

ਛਂ. ਜਯ ਰਾਮ ਸੋਭਾ ਧਾਮ। ਦਾਯਕ ਪ੍ਰਨਤ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ॥
ਧ੍ਰੁਰੁਇਤ ਤ੍ਰੋਨ ਬਰ ਸਰ ਚਾਪ। ਭੁਜਦਂਡ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ॥ 1 ॥

ਜਯ ਦੂਸ਼ਨਾਰਿ ਖਰਾਰਿ। ਮਰ੍ਦਨ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਰਿ ॥
ਯਹ ਦੁਸ਼੍ਟ ਮਾਰੇਉ ਨਾਥ। ਭੇ ਦੇਵ ਸਕਲ ਸਨਾਥ ॥ 2 ॥

ਜਯ ਹਰਨ ਧਰਨੀ ਭਾਰ। ਮਹਿਮਾ ਉਦਾਰ ਅਪਾਰ ॥
ਜਯ ਰਾਵਨਾਰਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ। ਕਿਏ ਜਾਤੁਧਾਨ ਬਿਹਾਲ ॥ 3 ॥

ਲਂਕੇਸ ਅਤਿ ਬਲ ਗਰ੍ਬ। ਕਿਏ ਬਸ੍ਯ ਸੁਰ ਗਂਧਰ੍ਬ ॥
ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਨਰ ਖਗ ਨਾਗ। ਹਠਿ ਪਂਥ ਸਬ ਕੇਂ ਲਾਗ ॥ 4 ॥

ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਅਤਿ ਦੁਸ਼੍ਟ। ਪਾਯੋ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਪਿਸ਼੍ਟ ॥
ਅਬ ਸੁਨਹੁ ਦੀਨ ਦਯਾਲ। ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਿਸਾਲ ॥ 5 ॥

ਮੋਹਿ ਰਹਾ ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨ। ਨਹਿਂ ਕੌ ਮੋਹਿ ਸਮਾਨ ॥
ਅਬ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਕਂਜ। ਗਤ ਮਾਨ ਪ੍ਰਦ ਦੁਖ ਪੁਂਜ ॥ 6 ॥

ਕੌ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਧ੍ਯਾਵ। ਅਬ੍ਯਕ੍ਤ ਜੇਹਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਵ ॥
ਮੋਹਿ ਭਾਵ ਕੋਸਲ ਭੂਪ। ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਸਗੁਨ ਸਰੂਪ ॥ 7 ॥

ਬੈਦੇਹਿ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ। ਮਮ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਕਰਹੁ ਨਿਕੇਤ ॥
ਮੋਹਿ ਜਾਨਿਏ ਨਿਜ ਦਾਸ। ਦੇ ਭਕ੍ਤਿ ਰਮਾਨਿਵਾਸ ॥ 8 ॥

ਦੇ ਭਕ੍ਤਿ ਰਮਾਨਿਵਾਸ ਤ੍ਰਾਸ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਦਾਯਕਂ।
ਸੁਖ ਧਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਕਾਮ ਅਨੇਕ ਛਬਿ ਰਘੁਨਾਯਕਮ੍ ॥
ਸੁਰ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦ ਰਂਜਨ ਦ੍ਵਂਦ ਭਂਜਨ ਮਨੁਜ ਤਨੁ ਅਤੁਲਿਤਬਲਂ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸਂਕਰ ਸੇਬ੍ਯ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਕਰੁਨਾ ਕੋਮਲਮ੍ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਕਰਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਬਿਲੋਕਿ ਮੋਹਿ ਆਯਸੁ ਦੇਹੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ।
ਕਾਹ ਕਰੌਂ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਬੋਲੇ ਦੀਨਦਯਾਲ ॥ 113 ॥

ਸੁਨੁ ਸੁਰਪਤਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਹਮਾਰੇ। ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਨਿਸਚਰਨ੍ਹਿ ਜੇ ਮਾਰੇ ॥
ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਤਜੇ ਇਨ੍ਹ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸਕਲ ਜਿਆਉ ਸੁਰੇਸ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਸੁਨੁ ਖਗੇਸ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਯਹ ਬਾਨੀ। ਅਤਿ ਅਗਾਧ ਜਾਨਹਿਂ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਕ ਤ੍ਰਿਭੁਅਨ ਮਾਰਿ ਜਿਆਈ। ਕੇਵਲ ਸਕ੍ਰਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਬਡ਼ਆਈ ॥
ਸੁਧਾ ਬਰਸ਼ਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਜਿਆਏ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠੇ ਸਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਸੁਧਾਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਭੈ ਦੁਹੁ ਦਲ ਊਪਰ। ਜਿਏ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਰਜਨੀਚਰ ॥
ਰਾਮਾਕਾਰ ਭੇ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ। ਮੁਕ੍ਤ ਭੇ ਛੂਟੇ ਭਵ ਬਂਧਨ ॥
ਸੁਰ ਅਂਸਿਕ ਸਬ ਕਪਿ ਅਰੁ ਰੀਛਾ। ਜਿਏ ਸਕਲ ਰਘੁਪਤਿ ਕੀਂ ਈਛਾ ॥
ਰਾਮ ਸਰਿਸ ਕੋ ਦੀਨ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਕੀਨ੍ਹੇ ਮੁਕੁਤ ਨਿਸਾਚਰ ਝਾਰੀ ॥
ਖਲ ਮਲ ਧਾਮ ਕਾਮ ਰਤ ਰਾਵਨ। ਗਤਿ ਪਾਈ ਜੋ ਮੁਨਿਬਰ ਪਾਵ ਨ ॥

ਦੋ. ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਿ ਸਬ ਸੁਰ ਚਲੇ ਚਢ਼ਇ ਚਢ਼ਇ ਰੁਚਿਰ ਬਿਮਾਨ।
ਦੇਖਿ ਸੁਅਵਸਰੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਯੁ ਸਂਭੁ ਸੁਜਾਨ ॥ 114(ਕ) ॥

ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਨਲਿਨ ਨਯਨ ਭਰਿ ਬਾਰਿ।
ਪੁਲਕਿਤ ਤਨ ਗਦਗਦ ਗਿਰਾਁ ਬਿਨਯ ਕਰਤ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ ॥ 114(ਖ) ॥

ਛਂ. ਮਾਮਭਿਰਕ੍ਸ਼ਯ ਰਘੁਕੁਲ ਨਾਯਕ। ਧ੍ਰੁਰੁਇਤ ਬਰ ਚਾਪ ਰੁਚਿਰ ਕਰ ਸਾਯਕ ॥
ਮੋਹ ਮਹਾ ਘਨ ਪਟਲ ਪ੍ਰਭਂਜਨ। ਸਂਸਯ ਬਿਪਿਨ ਅਨਲ ਸੁਰ ਰਂਜਨ ॥ 1 ॥

ਅਗੁਨ ਸਗੁਨ ਗੁਨ ਮਂਦਿਰ ਸੁਂਦਰ। ਭ੍ਰਮ ਤਮ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦਿਵਾਕਰ ॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦ ਗਜ ਪਂਚਾਨਨ। ਬਸਹੁ ਨਿਰਂਤਰ ਜਨ ਮਨ ਕਾਨਨ ॥ 2 ॥

ਬਿਸ਼ਯ ਮਨੋਰਥ ਪੁਂਜ ਕਂਜ ਬਨ। ਪ੍ਰਬਲ ਤੁਸ਼ਾਰ ਉਦਾਰ ਪਾਰ ਮਨ ॥
ਭਵ ਬਾਰਿਧਿ ਮਂਦਰ ਪਰਮਂ ਦਰ। ਬਾਰਯ ਤਾਰਯ ਸਂਸ੍ਰੁਰੁਇਤਿ ਦੁਸ੍ਤਰ ॥ 3 ॥

ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਰਾਜੀਵ ਬਿਲੋਚਨ। ਦੀਨ ਬਂਧੁ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਮੋਚਨ ॥
ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਹਿਤ ਨਿਰਂਤਰ। ਬਸਹੁ ਰਾਮ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ਮਮ ਉਰ ਅਂਤਰ ॥ 4 ॥

ਮੁਨਿ ਰਂਜਨ ਮਹਿ ਮਂਡਲ ਮਂਡਨ। ਤੁਲਸਿਦਾਸ ਪ੍ਰਭੁ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਖਂਡਨ ॥ 5 ॥

ਦੋ. ਨਾਥ ਜਬਹਿਂ ਕੋਸਲਪੁਰੀਂ ਹੋਇਹਿ ਤਿਲਕ ਤੁਮ੍ਹਾਰ।
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਮੈਂ ਆਉਬ ਦੇਖਨ ਚਰਿਤ ਉਦਾਰ ॥ 115 ॥

ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਜਬ ਸਂਭੁ ਸਿਧਾਏ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਕਟ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਏ ॥
ਨਾਇ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਕਹ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁ ਬਾਨੀ। ਬਿਨਯ ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਰਁਗਪਾਨੀ ॥
ਸਕੁਲ ਸਦਲ ਪ੍ਰਭੁ ਰਾਵਨ ਮਾਰ੍ ਯੋ। ਪਾਵਨ ਜਸ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਬਿਸ੍ਤਾਰ੍ ਯੋ ॥
ਦੀਨ ਮਲੀਨ ਹੀਨ ਮਤਿ ਜਾਤੀ। ਮੋ ਪਰ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ ॥
ਅਬ ਜਨ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਜੇ। ਮਜ੍ਜਨੁ ਕਰਿਅ ਸਮਰ ਸ਼੍ਰਮ ਛੀਜੇ ॥
ਦੇਖਿ ਕੋਸ ਮਂਦਿਰ ਸਂਪਦਾ। ਦੇਹੁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਮੁਦਾ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਅਪਨਾਇਅ। ਪੁਨਿ ਮੋਹਿ ਸਹਿਤ ਅਵਧਪੁਰ ਜਾਇਅ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁ ਦੀਨਦਯਾਲਾ। ਸਜਲ ਭੇ ਦ੍ਵੌ ਨਯਨ ਬਿਸਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਤੋਰ ਕੋਸ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਮੋਰ ਸਬ ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤ।
ਭਰਤ ਦਸਾ ਸੁਮਿਰਤ ਮੋਹਿ ਨਿਮਿਸ਼ ਕਲ੍ਪ ਸਮ ਜਾਤ ॥ 116(ਕ) ॥

ਤਾਪਸ ਬੇਸ਼ ਗਾਤ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ ਜਪਤ ਨਿਰਂਤਰ ਮੋਹਿ।
ਦੇਖੌਂ ਬੇਗਿ ਸੋ ਜਤਨੁ ਕਰੁ ਸਖਾ ਨਿਹੋਰੁਁ ਤੋਹਿ ॥ 116(ਖ) ॥

ਬੀਤੇਂ ਅਵਧਿ ਜਾਉਁ ਜੌਂ ਜਿਅਤ ਨ ਪਾਵੁਁ ਬੀਰ।
ਸੁਮਿਰਤ ਅਨੁਜ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ॥ 116(ਗ) ॥

ਕਰੇਹੁ ਕਲ੍ਪ ਭਰਿ ਰਾਜੁ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਹਿ ਸੁਮਿਰੇਹੁ ਮਨ ਮਾਹਿਂ।
ਪੁਨਿ ਮਮ ਧਾਮ ਪਾਇਹਹੁ ਜਹਾਁ ਸਂਤ ਸਬ ਜਾਹਿਮ੍ ॥ 116(ਘ) ॥

ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਬਚਨ ਰਾਮ ਕੇ। ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਪਦ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਧਾਮ ਕੇ ॥
ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਸਕਲ ਹਰਸ਼ਾਨੇ। ਗਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਗੁਨ ਬਿਮਲ ਬਖਾਨੇ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਭਵਨ ਸਿਧਾਯੋ। ਮਨਿ ਗਨ ਬਸਨ ਬਿਮਾਨ ਭਰਾਯੋ ॥
ਲੈ ਪੁਸ਼੍ਪਕ ਪ੍ਰਭੁ ਆਗੇਂ ਰਾਖਾ। ਹਁਸਿ ਕਰਿ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਤਬ ਭਾਸ਼ਾ ॥
ਚਢ਼ਇ ਬਿਮਾਨ ਸੁਨੁ ਸਖਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਗਗਨ ਜਾਇ ਬਰਸ਼ਹੁ ਪਟ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਨਭ ਪਰ ਜਾਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਬਹੀ। ਬਰਸ਼ਿ ਦਿਏ ਮਨਿ ਅਂਬਰ ਸਬਹੀ ॥
ਜੋਇ ਜੋਇ ਮਨ ਭਾਵਿ ਸੋਇ ਲੇਹੀਂ। ਮਨਿ ਮੁਖ ਮੇਲਿ ਡਾਰਿ ਕਪਿ ਦੇਹੀਮ੍ ॥
ਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤਾ। ਪਰਮ ਕੌਤੁਕੀ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਨਿਕੇਤਾ ॥

ਦੋ. ਮੁਨਿ ਜੇਹਿ ਧ੍ਯਾਨ ਨ ਪਾਵਹਿਂ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਕਹ ਬੇਦ।
ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਸੋਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਨ ਕਰਤ ਅਨੇਕ ਬਿਨੋਦ ॥ 117(ਕ) ॥

ਉਮਾ ਜੋਗ ਜਪ ਦਾਨ ਤਪ ਨਾਨਾ ਮਖ ਬ੍ਰਤ ਨੇਮ।
ਰਾਮ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਨਹਿ ਕਰਹਿਂ ਤਸਿ ਜਸਿ ਨਿਸ਼੍ਕੇਵਲ ਪ੍ਰੇਮ ॥ 117(ਖ) ॥

ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਪਟ ਭੂਸ਼ਨ ਪਾਏ। ਪਹਿਰਿ ਪਹਿਰਿ ਰਘੁਪਤਿ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਨਾਨਾ ਜਿਨਸ ਦੇਖਿ ਸਬ ਕੀਸਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਁਸਤ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਚਿਤਿ ਸਬਨ੍ਹਿ ਪਰ ਕੀਨ੍ਹਿ ਦਾਯਾ। ਬੋਲੇ ਮ੍ਰੁਰੁਇਦੁਲ ਬਚਨ ਰਘੁਰਾਯਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਬਲ ਮੈਂ ਰਾਵਨੁ ਮਾਰ੍ ਯੋ। ਤਿਲਕ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕਹਁ ਪੁਨਿ ਸਾਰ੍ ਯੋ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਅਬ ਤੁਮ੍ਹ ਸਬ ਜਾਹੂ। ਸੁਮਿਰੇਹੁ ਮੋਹਿ ਡਰਪਹੁ ਜਨਿ ਕਾਹੂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਪ੍ਰੇਮਾਕੁਲ ਬਾਨਰ। ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਬੋਲੇ ਸਬ ਸਾਦਰ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜੋਇ ਕਹਹੁ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਬ ਸੋਹਾ। ਹਮਰੇ ਹੋਤ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਮੋਹਾ ॥
ਦੀਨ ਜਾਨਿ ਕਪਿ ਕਿਏ ਸਨਾਥਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਤ੍ਰੇਲੋਕ ਈਸ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਲਾਜ ਹਮ ਮਰਹੀਂ। ਮਸਕ ਕਹੂਁ ਖਗਪਤਿ ਹਿਤ ਕਰਹੀਮ੍ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਰੁਖ ਬਾਨਰ ਰੀਛਾ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਨਹਿਂ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ ਕੈ ਈਛਾ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਸਬ ਰਾਮ ਰੂਪ ਉਰ ਰਾਖਿ।
ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਸਹਿਤ ਚਲੇ ਬਿਨਯ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਭਾਸ਼ਿ ॥ 118(ਕ) ॥

ਕਪਿਪਤਿ ਨੀਲ ਰੀਛਪਤਿ ਅਂਗਦ ਨਲ ਹਨੁਮਾਨ।
ਸਹਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਅਪਰ ਜੇ ਜੂਥਪ ਕਪਿ ਬਲਵਾਨ ॥ 118(ਖ) ॥

ਦੋ. ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਕਛੁ ਪ੍ਰੇਮ ਬਸ ਭਰਿ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਬਾਰਿ।
ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਿਤਵਹਿਂ ਰਾਮ ਤਨ ਨਯਨ ਨਿਮੇਸ਼ ਨਿਵਾਰਿ ॥ 118(ਗ) ॥

਽
ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖ ਰਘੁਰਾਈ। ਲਿਨ੍ਹੇ ਸਕਲ ਬਿਮਾਨ ਚਢ਼ਆਈ ॥
ਮਨ ਮਹੁਁ ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਯੋ। ਉਤ੍ਤਰ ਦਿਸਿਹਿ ਬਿਮਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥
ਚਲਤ ਬਿਮਾਨ ਕੋਲਾਹਲ ਹੋਈ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕਹਿ ਸਬੁ ਕੋਈ ॥
ਸਿਂਹਾਸਨ ਅਤਿ ਉਚ੍ਚ ਮਨੋਹਰ। ਸ਼੍ਰੀ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਭੁ ਬੈਠੈ ਤਾ ਪਰ ॥
ਰਾਜਤ ਰਾਮੁ ਸਹਿਤ ਭਾਮਿਨੀ। ਮੇਰੁ ਸ੍ਰੁਰੁਇਂਗ ਜਨੁ ਘਨ ਦਾਮਿਨੀ ॥
ਰੁਚਿਰ ਬਿਮਾਨੁ ਚਲੇਉ ਅਤਿ ਆਤੁਰ। ਕੀਨ੍ਹੀ ਸੁਮਨ ਬ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿ ਹਰਸ਼ੇ ਸੁਰ ॥
ਪਰਮ ਸੁਖਦ ਚਲਿ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਯਾਰੀ। ਸਾਗਰ ਸਰ ਸਰਿ ਨਿਰ੍ਮਲ ਬਾਰੀ ॥
ਸਗੁਨ ਹੋਹਿਂ ਸੁਂਦਰ ਚਹੁਁ ਪਾਸਾ। ਮਨ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਨਿਰ੍ਮਲ ਨਭ ਆਸਾ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਦੇਖੁ ਰਨ ਸੀਤਾ। ਲਛਿਮਨ ਇਹਾਁ ਹਤ੍ਯੋ ਇਁਦ੍ਰਜੀਤਾ ॥
ਹਨੂਮਾਨ ਅਂਗਦ ਕੇ ਮਾਰੇ। ਰਨ ਮਹਿ ਪਰੇ ਨਿਸਾਚਰ ਭਾਰੇ ॥
ਕੁਂਭਕਰਨ ਰਾਵਨ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਇਹਾਁ ਹਤੇ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਦੁਖਦਾਈ ॥

ਦੋ. ਇਹਾਁ ਸੇਤੁ ਬਾਁਧ੍ਯੋ ਅਰੁ ਥਾਪੇਉਁ ਸਿਵ ਸੁਖ ਧਾਮ।
ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਨਿਧਿ ਸਂਭੁਹਿ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮ ॥ 119(ਕ) ॥

ਜਹਁ ਜਹਁ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਸਿਂਧੁ ਬਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਾਸ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ।
ਸਕਲ ਦੇਖਾਏ ਜਾਨਕਿਹਿ ਕਹੇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਕੇ ਨਾਮ ॥ 119(ਖ) ॥

ਤੁਰਤ ਬਿਮਾਨ ਤਹਾਁ ਚਲਿ ਆਵਾ। ਦਂਡਕ ਬਨ ਜਹਁ ਪਰਮ ਸੁਹਾਵਾ ॥
ਕੁਂਭਜਾਦਿ ਮੁਨਿਨਾਯਕ ਨਾਨਾ। ਗੇ ਰਾਮੁ ਸਬ ਕੇਂ ਅਸ੍ਥਾਨਾ ॥
ਸਕਲ ਰਿਸ਼ਿਨ੍ਹ ਸਨ ਪਾਇ ਅਸੀਸਾ। ਚਿਤ੍ਰਕੂਟ ਆਏ ਜਗਦੀਸਾ ॥
ਤਹਁ ਕਰਿ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਕੇਰ ਸਂਤੋਸ਼ਾ। ਚਲਾ ਬਿਮਾਨੁ ਤਹਾਁ ਤੇ ਚੋਖਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਜਾਨਕਿਹਿ ਦੇਖਾਈ। ਜਮੁਨਾ ਕਲਿ ਮਲ ਹਰਨਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਦੇਖੀ ਸੁਰਸਰੀ ਪੁਨੀਤਾ। ਰਾਮ ਕਹਾ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਰੁ ਸੀਤਾ ॥
ਤੀਰਥਪਤਿ ਪੁਨਿ ਦੇਖੁ ਪ੍ਰਯਾਗਾ। ਨਿਰਖਤ ਜਨ੍ਮ ਕੋਟਿ ਅਘ ਭਾਗਾ ॥
ਦੇਖੁ ਪਰਮ ਪਾਵਨਿ ਪੁਨਿ ਬੇਨੀ। ਹਰਨਿ ਸੋਕ ਹਰਿ ਲੋਕ ਨਿਸੇਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਦੇਖੁ ਅਵਧਪੁਰੀ ਅਤਿ ਪਾਵਨਿ। ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਤਾਪ ਭਵ ਰੋਗ ਨਸਾਵਨਿ ॥ ।

ਦੋ. ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਅਵਧ ਕਹੁਁ ਕੀਨ੍ਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾਲ ਪ੍ਰਨਾਮ।
ਸਜਲ ਨਯਨ ਤਨ ਪੁਲਕਿਤ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਰਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ॥ 120(ਕ) ॥

ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਆਇ ਤ੍ਰਿਬੇਨੀਂ ਹਰਸ਼ਿਤ ਮਜ੍ਜਨੁ ਕੀਨ੍ਹ।
ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਦਾਨ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਦੀਨ੍ਹ ॥ 120(ਖ) ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਹਨੁਮਂਤਹਿ ਕਹਾ ਬੁਝਾਈ। ਧਰਿ ਬਟੁ ਰੂਪ ਅਵਧਪੁਰ ਜਾਈ ॥
ਭਰਤਹਿ ਕੁਸਲ ਹਮਾਰਿ ਸੁਨਾਏਹੁ। ਸਮਾਚਾਰ ਲੈ ਤੁਮ੍ਹ ਚਲਿ ਆਏਹੁ ॥
ਤੁਰਤ ਪਵਨਸੁਤ ਗਵਨਤ ਭਯੁ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਪਹਿਂ ਗਯੂ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਮੁਨਿ ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਅਸ੍ਤੁਤੀ ਕਰਿ ਪੁਨਿ ਆਸਿਸ਼ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਮੁਨਿ ਪਦ ਬਂਦਿ ਜੁਗਲ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਚਢ਼ਇ ਬਿਮਾਨ ਪ੍ਰਭੁ ਚਲੇ ਬਹੋਰੀ ॥
ਇਹਾਁ ਨਿਸ਼ਾਦ ਸੁਨਾ ਪ੍ਰਭੁ ਆਏ। ਨਾਵ ਨਾਵ ਕਹਁ ਲੋਗ ਬੋਲਾਏ ॥
ਸੁਰਸਰਿ ਨਾਘਿ ਜਾਨ ਤਬ ਆਯੋ। ਉਤਰੇਉ ਤਟ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਯੋ ॥
ਤਬ ਸੀਤਾਁ ਪੂਜੀ ਸੁਰਸਰੀ। ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪੁਨਿ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਪਰੀ ॥
ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਹਰਸ਼ਿ ਮਨ ਗਂਗਾ। ਸੁਂਦਰਿ ਤਵ ਅਹਿਵਾਤ ਅਭਂਗਾ ॥
ਸੁਨਤ ਗੁਹਾ ਧਾਯੁ ਪ੍ਰੇਮਾਕੁਲ। ਆਯੁ ਨਿਕਟ ਪਰਮ ਸੁਖ ਸਂਕੁਲ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸਹਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਪਰੇਉ ਅਵਨਿ ਤਨ ਸੁਧਿ ਨਹਿਂ ਤੇਹੀ ॥
ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਮ ਬਿਲੋਕਿ ਰਘੁਰਾਈ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠਾਇ ਲਿਯੋ ਉਰ ਲਾਈ ॥

ਛਂ. ਲਿਯੋ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਁ ਲਾਇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਾ ਨਿਧਾਨ ਸੁਜਾਨ ਰਾਯਁ ਰਮਾਪਤੀ।
ਬੈਠਾਰਿ ਪਰਮ ਸਮੀਪ ਬੂਝੀ ਕੁਸਲ ਸੋ ਕਰ ਬੀਨਤੀ।
ਅਬ ਕੁਸਲ ਪਦ ਪਂਕਜ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਰਂਚਿ ਸਂਕਰ ਸੇਬ੍ਯ ਜੇ।
ਸੁਖ ਧਾਮ ਪੂਰਨਕਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਤੇ ॥ 1 ॥

ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਅਧਮ ਨਿਸ਼ਾਦ ਸੋ ਹਰਿ ਭਰਤ ਜ੍ਯੋਂ ਉਰ ਲਾਇਯੋ।
ਮਤਿਮਂਦ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹ ਬਸ ਬਿਸਰਾਇਯੋ ॥
ਯਹ ਰਾਵਨਾਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਾਵਨ ਰਾਮ ਪਦ ਰਤਿਪ੍ਰਦ ਸਦਾ।
ਕਾਮਾਦਿਹਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨਕਰ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਗਾਵਹਿਂ ਮੁਦਾ ॥ 2 ॥

ਦੋ. ਸਮਰ ਬਿਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕੇ ਚਰਿਤ ਜੇ ਸੁਨਹਿਂ ਸੁਜਾਨ।
ਬਿਜਯ ਬਿਬੇਕ ਬਿਭੂਤਿ ਨਿਤ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਹਿਂ ਭਗਵਾਨ ॥ 121(ਕ) ॥

ਯਹ ਕਲਿਕਾਲ ਮਲਾਯਤਨ ਮਨ ਕਰਿ ਦੇਖੁ ਬਿਚਾਰ।
ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਥ ਨਾਮ ਤਜਿ ਨਾਹਿਨ ਆਨ ਅਧਾਰ ॥ 121(ਖ) ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਸਤ੍ਤਾਈਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸੇ ਸਕਲਕਲਿਕਲੁਸ਼ਵਿਧ੍ਵਂਸਨੇ
ਸ਼ਸ਼੍ਠਃ ਸੋਪਾਨਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ।
(ਲਂਕਾਕਾਂਡ ਸਮਾਪ੍ਤ)