අථ පංචමෝऽධ්යායඃ ।
රාජා උවාච ।
භගවංතං හරිං ප්රායඃ න භජංති ආත්මවිත්තමාඃ ।
තේෂාං අශාංතකාමානාං කා නිෂ්ඨා අවිජිතාත්මනාම් ॥ 1॥
චමසඃ උවාච ।
මුඛබාහූරූපාදේභ්යඃ පුරුෂස්ය ආශ්රමෛඃ සහ ।
චත්වාරඃ ජජ්ඤිරේ වර්ණාඃ ගුණෛඃ විප්රාදයඃ පෘථක් ॥ 2॥
යඃ ඒෂාං පුරුෂං සාක්ෂාත් ආත්මප්රභවං ඊශ්වරම් ।
න භජංති අවජානංති ස්ථානාත් භ්රෂ්ටාඃ පතංති අධඃ ॥ 3॥
දූරේ හරිකථාඃ කේචිත් දූරේ ච අච්යුතකීර්ර්තනාඃ ।
ස්ත්රියඃ ශූද්රාදයඃ ච ඒව තේ අනුකංප්යා භවාදෘශාම් ॥ 4॥
විප්රඃ රාජන්යවෛශ්යෞ ච හරේඃ ප්රාප්තාඃ පදාංතිකම් ।
ශ්රෞතේන ජන්මනා අථ අපි මුහ්යංති ආම්නායවාදිනඃ ॥ 5॥
කර්මණි අකෝවිදාඃ ස්තබ්ධාඃ මූර්ඛාඃ පංඩිතමානිනඃ ।
වදංති චාටුකාත් මූඪාඃ යයා මාධ්ව්යා ගිර උත්සුකාඃ ॥ 6॥
රජසා ඝෝරසංකල්පාඃ කාමුකාඃ අහිමන්යවඃ ।
දාංභිකාඃ මානිනඃ පාපාඃ විහසංති අච්යුතප්රියාන් ॥ 7॥
වදංති තේ අන්යෝන්යං උපාසිතස්ත්රියඃ
ගෘහේෂු මෛථුන්යසුඛේෂු ච ආශිෂඃ ।
යජංති අසෘෂ්ටාන් අවිධාන් අදක්ෂිණම්
වෘත්ත්යෛ පරං ඝ්නංති පශූන් අතද්විදඃ ॥ 8॥
ශ්රියා විභූත්යා අභිජනේන විද්යයා
ත්යාගේන රූපේණ බලේන කර්මණා
සතඃ අවමන්යංති හරිප්රියාන් ඛලාඃ ॥ 9॥
සර්වේෂු ශශ්වත් තනුභෘත් ස්වවස්ථිතම්
යථා ස්වං ආත්මානං අභීෂ්ටං ඊශ්වරම් ।
වේදෝපගීතං ච න ශ්රුණ්වතේ අබුධාඃ
මනෝරථානාං ප්රවදංති වාර්තයා ॥ 10॥
ලෝකේ ව්යවාය ආමිෂං අද්යසේවා
නිත්යාඃ තු ජංතෝඃ න හි තත්ර චෝදනා ।
ව්යවස්ථිතිඃ තේෂු විවාහයජ්ඤ
සුරාග්රහෛඃ ආසු නිවෘත්තිඃ ඉෂ්ටා ॥ 11॥
ධනං ච ධර්මේකඵලං යතඃ වෛ
ජ්ඤානං සවිජ්ඤානං අනුප්රශාංති ।
ගෘහේෂු යුංජංති කලේවරස්ය
මෘත්යුං න පශ්යංති දුරංතවීර්යම් ॥ 12॥
යත් ඝ්රාණභක්ෂඃ විහිතඃ සුරායාඃ
තථා පශෝඃ ආලභනං න හිංසා ।
ඒවං ව්යවායඃ ප්රජයා න රත්යා
ඉඅමං විශුද්ධං න විදුඃ ස්වධර්මම් ॥ 13॥
යේ තු අනේවංවිදඃ අසංතඃ ස්තබ්ධාඃ සත් අභිමානිනඃ ।
පශූන් ද්රුහ්යංති විස්රබ්ධාඃ ප්රේත්ය ඛාදංති තේ ච තාන් ॥ 14॥
ද්විෂංතඃ පරකායේෂු ස්වාත්මානං හරිං ඊශ්වරම් ।
මෘතකේ සානුබංධේ අස්මින් බද්ධස්නේහාඃ පතංති අධඃ ॥ 15॥
යේ කෛවල්යං අසංප්රාප්තාඃ යේ ච අතීතාඃ ච මූඪතාම් ।
ත්රෛවර්ගිකාඃ හි අක්ෂණිකාඃ ආත්මානං ඝාතයංති තේ ॥ 16॥
ඒතඃ ආත්මහනඃ අශාංතාඃ අජ්ඤානේ ජ්ඤානමානිනඃ ।
සීදංති අකෘතකෘත්යාඃ වෛ කාලධ්වස්තමනෝරථාඃ ॥ 17॥
හිත්වා ආත්යාය අසරචිතාඃ ගෘහ අපත්යසුහෘත් ශ්රියඃ ।
තමඃ විශංති අනිච්ඡංතඃ වාසුදේවපරාඞ්මුඛාඃ ॥ 18॥
රාජා උවාච ।
කස්මින් කාලේ සඃ භගවාන් කිං වර්ණඃ කීදෘශඃ නෘභිඃ ।
නාම්නා වා කේන විධිනා පූජ්යතේ තත් ඉහ උච්යතාම් ॥ 19॥
කරභාජනඃ උවාච ।
කෘතං ත්රේතා ද්වාපරං ච කලිඃ ඉත්යේෂු කේශවඃ ।
නානාවර්ණ අභිධාකාරඃ නානා ඒව විධිනා ඉජ්යතේ ॥ 20॥
කෘතේ ශුක්ලඃ චතුර්බාහුඃ ජටිලඃ වල්කලාංබරඃ ।
කෘෂ්ණාජිනෞපවීතාක්ෂාන් බිභ්රත් දංඩකමංඩලූන් ॥ 21॥
මනුෂ්යාඃ තු තදා ශාංතාඃ නිර්වෛරාඃ සුහෘදඃ සමාඃ ।
යජංති තපසා දේවං ශමේන ච දමේන ච ॥ 22॥
හංසඃ සුපර්ණඃ වෛකුංඨඃ ධර්මඃ යෝගේශ්වරඃ අමලඃ ।
ඊශ්වරඃ පුරුෂඃ අව්යක්තඃ පරමාත්මා ඉති ගීයතේ ॥ 23॥
ත්රේතායාං රක්තවර්ණඃ අසෞ චතුර්බාහුඃ ත්රිමේඛලඃ ।
හිරණ්යකේශඃ ත්රයී ආත්මා ස්රුක්ස්රුවාදි උපලක්ෂණඃ ॥ 24॥
තං තදා මනුජා දේවං සර්වදේවමයං හරිම් ।
යජංති විද්යයා ත්රය්යා ධර්මිෂ්ඨාඃ බ්රහ්මවාදිනඃ ॥ 25॥
විෂ්ණුඃ යජ්ඤඃ පෘෂ්ණිගර්භඃ සර්වදේවඃ උරුක්රමඃ ।
වෘෂාකපිඃ ජයංතඃ ච උරුගාය ඉති ඊර්යතේ ॥ 26॥
ද්වාපරේ භගවාන් ශ්යාමඃ පීතවාසා නිජායුධඃ ।
ශ්රීවත්සාදිභිඃ අංකෛඃ ච ලක්ෂණෛඃ උපලක්ෂිතඃ ॥ 27॥
තං තදා පුරුෂං මර්ත්යා මහාරාජෞපලක්ෂණම් ।
යජංති වේදතංත්රාභ්යාං පරං ජිජ්ඤාසවඃ නෘප ॥ 28॥
නමඃ තේ වාසුදේවාය නමඃ සංකර්ෂණාය ච ।
ප්රද්යුම්නාය අනිරුද්ධාය තුභ්යං භගවතේ නමඃ ॥ 29॥
නාරායණාය ඍෂයේ පුරුෂාය මහාත්මනේ ।
විශ්වේශ්වරාය විශ්වාය සර්වභූතාත්මනේ නමඃ ॥ 30॥
ඉති ද්වාපරඃ උර්වීශ ස්තුවංති ජගදීශ්වරම් ।
නානාතංත්රවිධානේන කලෞ අපි යථා ශ්රුණු ॥ 31॥
කෘෂ්ණවර්ණං ත්විෂාකෘෂ්ණං සාංගෞපාංගාස්ත්ර
පාර්ෂදම් ।
යජ්ඤෛඃ සංකීර්තනප්රායෛඃ යජංති හි සුමේධසඃ ॥ 32॥
ධ්යේයං සදා පරිභවඝ්නං අභීෂ්ටදෝහම්
තීර්ථාස්පදං ශිවවිරිංචිනුතං ශරණ්යම් ।
භෘත්යාර්තිහන් ප්රණතපාල භවාබ්ධිපෝතම්
වංදේ මහාපුරුෂ තේ චරණාරවිංදම් ॥ 33॥
ත්යක්ත්වා සුදුස්ත්යජසුරෛප්සිතරාජ්යලක්ෂ්මීම්
ධර්මිෂ්ඨඃ ආර්යවචසා යත් අගාත් අරණ්යම් ।
මායාමෘගං දයිතයා ඉප්සිතං අන්වධාවත්
වංදේ මහාපුරුෂ තේ චරණාරවිංදම් ॥ 34॥
ඒවං යුගානුරූපාභ්යාං භගවාන් යුගවර්තිභිඃ ।
මනුජෛඃ ඉජ්යතේ රාජන් ශ්රේයසාං ඊශ්වරඃ හරිඃ ॥ 35॥
කලිං සභාජයංති ආර්යා ගුණජ්ඤාඃ සාරභාගිනඃ ।
යත්ර සංකීර්තනේන ඒව සර්වඃ ස්වාර්ථඃ අභිලභ්යතේ ॥ 36॥
න හි අතඃ පරමඃ ලාභඃ දේහිනාං භ්රාම්යතාං ඉහ ।
යතඃ විංදේත පරමාං ශාංතිං නශ්යති සංසෘතිඃ ॥ 37॥
කෘතාදිෂු ප්රජා රාජන් කලෞ ඉච්ඡංති සංභවම් ।
කලෞ ඛලු භවිෂ්යංති නාරායණපරායණාඃ ॥ 38॥
ක්වචිත් ක්වචිත් මහාරාජ ද්රවිඩේෂු ච භූරිශඃ ।
තාම්රපර්ණී නදී යත්ර කෘතමාලා පයස්විනී ॥ 39॥
කාවේරී ච මහාපුණ්යා ප්රතීචී ච මහානදී ।
යේ පිබංති ජලං තාසාං මනුජා මනුජේශ්වර ।
ප්රායඃ භක්තාඃ භගවති වාසුදේවඃ අමල ආශයාඃ ॥ 40॥
දේවර්ෂිභූතාප්තනෘණා පිතॄණාං
න කිංකරඃ න අයං ඍණී ච රාජන් ।
සර්වාත්මනා යඃ ශරණං ශරණ්යම්
ගතඃ මුකුංදං පරිහෘත්ය කර්තුම් ॥ 41॥
ස්වපාදමූලං භජතඃ ප්රියස්ය
ත්යක්තාන්යභාවස්ය හරිඃ පරේශඃ ।
විකර්ම යත් ච උත්පතිතං කථංචිත්
ධුනෝති සර්වං හෘදි සංනිවිෂ්ටඃ ॥ 42॥
නාරදඃ උවාච ।
ධර්මාන් භාගවතාන් ඉත්ථං ශ්රුත්වා අථ මිථිලේශ්වරඃ ।
ජායංත ඉයාන් මුනීන් ප්රීතඃ සෝපාධ්යායඃ හි අපූජයත් ॥ 43॥
තතඃ අංතඃ දධිරේ සිද්ධාඃ සර්වලෝකස්ය පශ්යතඃ ।
රාජා ධර්මාන් උපාතිෂ්ඨන් අවාප පරමාං ගතිම් ॥ 44॥
ත්වං අපි ඒතාන් මහාභාග ධර්මාන් භාගවතාන් ශ්රුතාන් ।
ආස්ථිතඃ ශ්රද්ධයා යුක්තඃ නිඃසංගඃ යාස්යසේ පරම් ॥ 45॥
යුවයෝඃ ඛලු දංපත්යෝඃ යශසා පූරිතං ජගත් ।
පුත්රතාං අගමත් යත් වාං භගවාන් ඊශ්වරඃ හරිඃ ॥ 46॥
දර්ශනාලිංගනාලාපෛඃ ශයනාසනභෝජනෛඃ ।
ආත්මා වාං පාවිතඃ කෘෂ්ණේ පුත්රස්නේහ ප්රකුර්වතෝඃ ॥ 47॥
වෛරේණ යං නෘපතයඃ ශිශුපාලපෞංඩ්ර
ශාල්වාදයඃ ගතිවිලාසවිලෝකනාදයෛඃ ।
ධ්යායංතඃ ආකෘතධියඃ ශයනාසනාදෞ
තත් සාම්යං ආපුඃ අනුරක්තධියාං පුනඃ කිම් ॥ 48॥
මා අපත්යබුද්ධිං අකෘථාඃ කෘෂ්ණේ සර්වාත්මනීශ්වරේ ।
මායාමනුෂ්යභාවේන ගූඪ ඓශ්වර්යේ පරේ අව්යයේ ॥ 49॥
භූභාරරාජන්යහංතවේ ගුප්තයේ සතාම් ।
අවතීර්ණස්ය නිර්වෘත්යෛ යශඃ ලෝකේ විතන්යතේ ॥ 50॥
ශ්රීශුකඃ උවාච ।
ඒතත් ශ්රුත්වා මහාභාගඃ වසුදේවඃ අතිවිස්මිතඃ ।
දේවකී ච මහාභාගාඃ ජහතුඃ මෝහං ආත්මනඃ ॥ 51॥
ඉතිහාසං ඉමං පුණ්යං ධාරයේත් යඃ සමාහිතඃ ।
සඃ විධූය ඉහ ශමලං බ්රහ්මභූයාය කල්පතේ ॥ 52॥
ඉති ශ්රීමද්භාගවතේ මහාපුරාණේ පාරමහංස්යාං
සංහිතායාමේකාදශස්කංධේ වසුදේවනාරදසංවාදේ
පංචමෝऽධ්යායඃ ॥