ඕං ශ්රී පරමාත්මනේ නමඃ
අථ අෂ්ටාදශෝऽධ්යායඃ
මෝක්ෂසන්න්යාසයෝගඃ
අර්ජුන උවාච
සන්න්යාසස්ය මහාබාහෝ තත්ත්වමිච්ඡාමි වේදිතුම් ।
ත්යාගස්ය ච හෘෂීකේශ පෘථක්කේශිනිෂූදන ॥1॥
ශ්රී භගවානුවාච
කාම්යානාං කර්මණාං න්යාසං සන්න්යාසං කවයෝ විදුඃ ।
සර්වකර්මඵලත්යාගං ප්රාහුස්ත්යාගං විචක්ෂණාඃ ॥2॥
ත්යාජ්යං දෝෂවදිත්යේකේ කර්ම ප්රාහුර්මනීෂිණඃ ।
යජ්ඤදානතපඃකර්ම න ත්යාජ්යමිති චාපරේ ॥3॥
නිශ්චයං ශෘණු මේ තත්ර ත්යාගේ භරතසත්තම ।
ත්යාගෝ හි පුරුෂව්යාඝ්ර ත්රිවිධඃ සංප්රකීර්තිතඃ ॥4॥
යජ්ඤදානතපඃකර්ම න ත්යාජ්යං කාර්යමේව තත් ।
යජ්ඤෝ දානං තපශ්චෛව පාවනානි මනීෂිණාම් ॥5॥
ඒතාන්යපි තු කර්මාණි සංගං ත්යක්ත්වා ඵලානි ච ।
කර්තව්යානීති මේ පාර්ථ නිශ්චිතං මතමුත්තමම් ॥6॥
නියතස්ය තු සන්න්යාසඃ කර්මණෝ නෝපපද්යතේ ।
මෝහාත්තස්ය පරිත්යාගඃ තාමසඃ පරිකීර්තිතඃ ॥7॥
දුඃඛමිත්යේව යත්කර්ම කායක්ලේශභයාත්ත්යජේත් ।
ස කෘත්වා රාජසං ත්යාගං නෛව ත්යාගඵලං ලභේත් ॥8॥
කාර්යමිත්යේව යත්කර්ම නියතං ක්රියතේऽර්ජුන ।
සංගං ත්යක්ත්වා ඵලං චෛව ස ත්යාගඃ සාත්ත්විකෝ මතඃ ॥9॥
න ද්වේෂ්ට්යකුශලං කර්ම කුශලේ නානුෂජ්ජතේ ।
ත්යාගී සත්ත්වසමාවිෂ්ටඃ මේධාවී ඡින්නසංශයඃ ॥10॥
න හි දේහභෘතා ශක්යං ත්යක්තුං කර්මාණ්යශේෂතඃ ।
යස්තු කර්මඵලත්යාගී ස ත්යාගීත්යභිධීයතේ ॥11॥
අනිෂ්ටමිෂ්ටං මිශ්රං ච ත්රිවිධං කර්මණඃ ඵලම් ।
භවත්යත්යාගිනාං ප්රේත්ය න තු සන්න්යාසිනාං ක්වචිත් ॥12॥
පංචෛතානි මහාබාහෝ කාරණානි නිබෝධ මේ ।
සාංඛ්යේ කෘතාංතේ ප්රෝක්තානි සිද්ධයේ සර්වකර්මණාම් ॥13॥
අධිෂ්ඨානං තථා කර්තා කරණං ච පෘථග්විධම් ।
විවිධාශ්ච පෘථක්චේෂ්ටාඃ දෛවං චෛවාත්ර පංචමම් ॥14॥
ශරීරවාඞ්මනෝභිර්යත් කර්ම ප්රාරභතේ නරඃ ।
න්යාය්යං වා විපරීතං වා පංචෛතේ තස්ය හේතවඃ ॥15॥
තත්රෛවං සති කර්තාරම් ආත්මානං කේවලං තු යඃ ।
පශ්යත්යකෘතබුද්ධිත්වාත් න ස පශ්යති දුර්මතිඃ ॥16॥
යස්ය නාහංකෘතෝ භාවඃ බුද්ධිර්යස්ය න ලිප්යතේ ।
හත්වාऽපි ස ඉමාංල්ලෝකාන් න හංති න නිබධ්යතේ ॥17॥
ජ්ඤානං ජ්ඤේයං පරිජ්ඤාතා ත්රිවිධා කර්මචෝදනා ।
කරණං කර්ම කර්තේති ත්රිවිධඃ කර්මසංග්රහඃ ॥18॥
ජ්ඤානං කර්ම ච කර්තා ච ත්රිධෛව ගුණභේදතඃ ।
ප්රෝච්යතේ ගුණසංඛ්යානේ යථාවච්ඡෘණු තාන්යපි ॥19॥
සර්වභූතේෂු යේනෛකං භාවමව්යයමීක්ෂතේ ।
අවිභක්තං විභක්තේෂු තජ්ජ්ඤානං විද්ධි සාත්ත්විකම් ॥20॥
පෘථක්ත්වේන තු යජ්ජ්ඤානං නානාභාවාන්පෘථග්විධාන් ।
වේත්ති සර්වේෂු භූතේෂු තජ්ජ්ඤානං විද්ධි රාජසම් ॥21॥
යත්තු කෘත්ස්නවදේකස්මින් කාර්යේ සක්තමහෛතුකම් ।
අතත්ත්වාර්ථවදල්පං ච තත්තාමසමුදාහෘතම් ॥22॥
නියතං සංගරහිතම් අරාගද්වේෂතඃ කෘතම් ।
අඵලප්රේප්සුනා කර්ම යත්තත්සාත්ත්විකමුච්යතේ ॥23॥
යත්තු කාමේප්සුනා කර්ම සාහංකාරේණ වා පුනඃ ।
ක්රියතේ බහුලායාසං තද්රාජසමුදාහෘතම් ॥24॥
අනුබංධං ක්ෂයං හිංසාම් අනපේක්ෂ්ය ච පෞරුෂම් ।
මෝහාදාරභ්යතේ කර්ම යත්තත්තාමසමුච්යතේ ॥25॥
මුක්තසංගෝऽනහංවාදී ධෘත්යුත්සාහසමන්විතඃ ।
සිද්ධ්යසිද්ධ්යෝර්නිර්විකාරඃ කර්තා සාත්ත්වික උච්යතේ ॥26॥
රාගී කර්මඵලප්රේප්සුඃ ලුබ්ධෝ හිංසාත්මකෝऽශුචිඃ ।
හර්ෂශෝකාන්විතඃ කර්තා රාජසඃ පරිකීර්තිතඃ ॥27॥
අයුක්තඃ ප්රාකෘතඃ ස්තබ්ධඃ ශඨෝ නෛෂ්කෘතිකෝऽලසඃ ।
විෂාදී දීර්ඝසූත්රී ච කර්තා තාමස උච්යතේ ॥28॥
බුද්ධේර්භේදං ධෘතේශ්චෛව ගුණතස්ත්රිවිධං ශෘණු ।
ප්රෝච්යමානමශේෂේණ පෘථක්ත්වේන ධනංජය ॥29॥
ප්රවෘත්තිං ච නිවෘත්තිං ච කාර්යාකාර්යේ භයාභයේ ।
බංධං මෝක්ෂං ච යා වේත්ති බුද්ධිඃ සා පාර්ථ සාත්ත්විකී ॥30॥
යයා ධර්මමධර්මං ච කාර්යං චාකාර්යමේව ච ।
අයථාවත්ප්රජානාති බුද්ධිඃ සා පාර්ථ රාජසී ॥31॥
අධර්මං ධර්මමිති යා මන්යතේ තමසාऽऽවෘතා ।
සර්වාර්ථාන්විපරීතාංශ්ච බුද්ධිඃ සා පාර්ථ තාමසී ॥32॥
ධෘත්යා යයා ධාරයතේ මනඃ ප්රාණේංද්රියක්රියාඃ ।
යෝගේනාව්යභිචාරිණ්යා ධෘතිඃ සා පාර්ථ සාත්ත්විකී ॥33॥
යයා තු ධර්මකාමාර්ථාන් ධෘත්යා ධාරයතේऽර්ජුන ।
ප්රසංගේන ඵලාකාංක්ෂී ධෘතිඃ සා පාර්ථ රාජසී ॥34॥
යයා ස්වප්නං භයං ශෝකං විෂාදං මදමේව ච ।
න විමුංචති දුර්මේධාඃ ධෘතිඃ සා තාමසී මතා ॥35॥
සුඛං ත්විදානීං ත්රිවිධං ශෘණු මේ භරතර්ෂභ ।
අභ්යාසාද්රමතේ යත්ර දුඃඛාංතං ච නිගච්ඡති ॥36॥
යත්තදග්රේ විෂමිව පරිණාමේऽමෘතෝපමම් ।
තත්සුඛං සාත්ත්විකං ප්රෝක්තම් ආත්මබුද්ධිප්රසාදජම් ॥37॥
විෂයේංද්රියසංයෝගාත් යත්තදග්රේऽමෘතෝපමම් ।
පරිණාමේ විෂමිව තත්සුඛං රාජසං ස්මෘතම් ॥38॥
යදග්රේ චානුබංධේ ච සුඛං මෝහනමාත්මනඃ ।
නිද්රාලස්යප්රමාදෝත්ථං තත්තාමසමුදාහෘතම් ॥39॥
න තදස්ති පෘථිව්යාං වා දිවි දේවේෂු වා පුනඃ ।
සත්ත්වං ප්රකෘතිජෛර්මුක්තං යදේභිඃ ස්යාත්ත්රිභිර්ගුණෛඃ ॥40॥
බ්රාහ්මණක්ෂත්රියවිශාං ශූද්රාණාං ච පරංතප ।
කර්මාණි ප්රවිභක්තානි ස්වභාවප්රභවෛර්ගුණෛඃ ॥41॥
ශමෝ දමස්තපඃ ශෞචං ක්ෂාංතිරාර්ජවමේව ච ।
ජ්ඤානං විජ්ඤානමාස්තික්යං බ්රහ්මකර්ම ස්වභාවජම් ॥42॥
ශෞර්යං තේජෝ ධෘතිර්දාක්ෂ්යං යුද්ධේ චාප්යපලායනම් ।
දානමීශ්වරභාවශ්ච ක්ෂාත්රං කර්ම ස්වභාවජම් ॥43॥
කෘෂිගෞරක්ෂ්යවාණිජ්යං වෛශ්යකර්ම ස්වභාවජම් ।
පරිචර්යාත්මකං කර්ම ශූද්රස්යාපි ස්වභාවජම් ॥44॥
ස්වේ ස්වේ කර්මණ්යභිරතඃ සංසිද්ධිං ලභතේ නරඃ ।
ස්වකර්මනිරතඃ සිද්ධිං යථා විංදති තච්ඡෘණු ॥45॥
යතඃ ප්රවෘත්තිර්භූතානාං යේන සර්වමිදං තතම් ।
ස්වකර්මණා තමභ්යර්ච්ය සිද්ධිං විංදති මානවඃ ॥46॥
ශ්රේයාන්ස්වධර්මෝ විගුණඃ පරධර්මාත්ස්වනුෂ්ඨිතාත් ।
ස්වභාවනියතං කර්ම කුර්වන්නාප්නෝති කිල්බිෂම් ॥47॥
සහජං කර්ම කෞංතේය සදෝෂමපි න ත්යජේත් ।
සර්වාරංභා හි දෝෂේණ ධූමේනාග්නිරිවාවෘතාඃ ॥48॥
අසක්තබුද්ධිඃ සර්වත්ර ජිතාත්මා විගතස්පෘහඃ ।
නෛෂ්කර්ම්යසිද්ධිං පරමාං සන්න්යාසේනාධිගච්ඡති ॥49॥
සිද්ධිං ප්රාප්තෝ යථා බ්රහ්ම තථාऽऽප්නෝති නිබෝධ මේ ।
සමාසේනෛව කෞංතේය නිෂ්ඨා ජ්ඤානස්ය යා පරා ॥50॥
බුද්ධ්යා විශුද්ධයා යුක්තඃ ධෘත්යාऽऽත්මානං නියම්ය ච ।
ශබ්දාදීන්විෂයාංස්ත්යක්ත්වා රාගද්වේෂෞ ව්යුදස්ය ච ॥51॥
විවික්තසේවී ලඝ්වාශී යතවාක්කායමානසඃ ।
ධ්යානයෝගපරෝ නිත්යං වෛරාග්යං සමුපාශ්රිතඃ ॥52॥
අහංකාරං බලං දර්පං කාමං ක්රෝධං පරිග්රහම් ।
විමුච්ය නිර්මමඃ ශාංතඃ බ්රහ්මභූයාය කල්පතේ ॥53॥
බ්රහ්මභූතඃ ප්රසන්නාත්මා න ශෝචති න කාංක්ෂති ।
සමඃ සර්වේෂු භූතේෂු මද්භක්තිං ලභතේ පරාම් ॥54॥
භක්ත්යා මාමභිජානාති යාවාන්යශ්චාස්මි තත්ත්වතඃ ।
තතෝ මාං තත්ත්වතෝ ජ්ඤාත්වා විශතේ තදනංතරම් ॥55॥
සර්වකර්මාණ්යපි සදා කුර්වාණෝ මද්ව්යපාශ්රයඃ ।
මත්ප්රසාදාදවාප්නෝති ශාශ්වතං පදමව්යයම් ॥56॥
චේතසා සර්වකර්මාණි මයි සන්න්යස්ය මත්පරඃ ।
බුද්ධියෝගමුපාශ්රිත්ය මච්චිත්තඃ සතතං භව ॥57॥
මච්චිත්තඃ සර්වදුර්ගාණි මත්ප්රසාදාත්තරිෂ්යසි ।
අථ චේත්ත්වමහංකාරාත් න ශ්රෝෂ්යසි විනංක්ෂ්යසි ॥58॥
යදහංකාරමාශ්රිත්ය න යෝත්ස්ය ඉති මන්යසේ ।
මිථ්යෛෂ ව්යවසායස්තේ ප්රකෘතිස්ත්වාං නියෝක්ෂ්යති ॥59॥
ස්වභාවජේන කෞංතේය නිබද්ධඃ ස්වේන කර්මණා ।
කර්තුං නේච්ඡසි යන්මෝහාත් කරිෂ්යස්යවශෝऽපි තත් ॥60॥
ඊශ්වරඃ සර්වභූතානාං හෘද්දේශේऽර්ජුන තිෂ්ඨති ।
භ්රාමයන්සර්වභූතානි යංත්රාරූඪානි මායයා ॥61॥
තමේව ශරණං ගච්ඡ සර්වභාවේන භාරත ।
තත්ප්රසාදාත්පරාං ශාංතිං ස්ථානං ප්රාප්ස්යසි ශාශ්වතම් ॥62॥
ඉති තේ ජ්ඤානමාඛ්යාතං ගුහ්යාද්ගුහ්යතරං මයා ।
විමෘශ්යෛතදශේෂේණ යථේච්ඡසි තථා කුරු ॥63॥
සර්වගුහ්යතමං භූයඃ ශෘණු මේ පරමං වචඃ ।
ඉෂ්ටෝऽසි මේ දෘඪමිති තතෝ වක්ෂ්යාමි තේ හිතම් ॥64॥
මන්මනා භව මද්භක්තඃ මද්යාජී මාං නමස්කුරු ।
මාමේවෛෂ්යසි සත්යං තේ ප්රතිජානේ ප්රියෝऽසි මේ ॥65॥
සර්වධර්මාන්පරිත්යජ්ය මාමේකං ශරණං ව්රජ ।
අහං ත්වා සර්වපාපේභ්යඃ මෝක්ෂයිෂ්යාමි මා ශුචඃ ॥66॥
ඉදං තේ නාතපස්කාය නාභක්තාය කදාචන ।
න චාශුශ්රූෂවේ වාච්යං න ච මාං යෝऽභ්යසූයති ॥67॥
ය ඉමං පරමං ගුහ්යං මද්භක්තේෂ්වභිධාස්යති ।
භක්තිං මයි පරාං කෘත්වා මාමේවෛෂ්යත්යසංශයඃ ॥68॥
න ච තස්මාන්මනුෂ්යේෂු කශ්චින්මේ ප්රියකෘත්තමඃ ।
භවිතා න ච මේ තස්මාත් අන්යඃ ප්රියතරෝ භුවි ॥69॥
අධ්යේෂ්යතේ ච ය ඉමං ධර්ම්යං සංවාදමාවයෝඃ ।
ජ්ඤානයජ්ඤේන තේනාහම් ඉෂ්ටඃ ස්යාමිති මේ මතිඃ ॥70॥
ශ්රද්ධාවානනසූයශ්ච ශෘණුයාදපි යෝ නරඃ ।
සෝऽපි මුක්තඃ ශුභාఁල්ලෝකාන් ප්රාප්නුයාත්පුණ්යකර්මණාම් ॥71॥
කච්චිදේතච්ඡ්රුතං පාර්ථ ත්වයෛකාග්රේණ චේතසා ।
කච්චිදජ්ඤානසම්මෝහඃ ප්රණෂ්ටස්තේ ධනංජය ॥72॥
අර්ජුන උවාච
නෂ්ටෝ මෝහඃ ස්මෘතිර්ලබ්ධා ත්වත්ප්රසාදාන්මයාऽච්යුත ।
ස්ථිතෝऽස්මි ගතසංදේහඃ කරිෂ්යේ වචනං තව ॥73॥
සංජය උවාච
ඉත්යහං වාසුදේවස්ය පාර්ථස්ය ච මහාත්මනඃ ।
සංවාදමිමමශ්රෞෂම් අද්භුතං රෝමහර්ෂණම් ॥74॥
ව්යාසප්රසාදාච්ඡ්රුතවාන් ඉමං ගුහ්යතමං පරම් ।
යෝගං යෝගේශ්වරාත්කෘෂ්ණාත් සාක්ෂාත්කථයතඃ ස්වයම් ॥75॥
රාජන්සංස්මෘත්ය සංස්මෘත්ය සංවාදමිමමද්භුතම් ।
කේශවාර්ජුනයෝඃ පුණ්යං හෘෂ්යාමි ච මුහුර්මුහුඃ ॥76॥
තච්ච සංස්මෘත්ය සංස්මෘත්ය රූපමත්යද්භුතං හරේඃ ।
විස්මයෝ මේ මහාන්රාජන් හෘෂ්යාමි ච පුනඃ පුනඃ ॥77॥
යත්ර යෝගේශ්වරඃ කෘෂ්ණඃ යත්ර පාර්ථෝ ධනුර්ධරඃ ।
තත්ර ශ්රීර්විජයෝ භූතිඃ ධ්රුවා නීතිර්මතිර්මම ॥78॥
॥ ඕං තත්සදිති ශ්රීමද්භගවද්ගීතාසු උපනිෂත්සු බ්රහ්මවිද්යායාං
යෝගශාස්ත්රේ ශ්රීකෘෂ්ණාර්ජුනසංවාදේ මෝක්ෂසන්න්යාසයෝගෝ නාම අෂ්ටාදශෝऽධ්යායඃ ॥