අථ ත්රයෝදශෝऽධ්යායඃ ।
ක්ෂේත්රක්ෂේත්රජ්ඤවිභාගයෝගඃ
ශ්රීභගවානුවාච ।
ඉදං ශරීරං කෞංතේය ක්ෂේත්රමිත්යභිධීයතේ ।
ඒතද්යෝ වේත්ති තං ප්රාහුඃ ක්ෂේත්රජ්ඤ ඉති තද්විදඃ ॥ 1 ॥
ක්ෂේත්රජ්ඤං චාපි මාං විද්ධි සර්වක්ෂේත්රේෂු භාරත ।
ක්ෂේත්රක්ෂේත්රජ්ඤයෝර්ජ්ඤානං යත්තජ්ජ්ඤානං මතං මම ॥ 2 ॥
තත්ක්ෂේත්රං යච්ච යාදෘක්ච යද්විකාරි යතශ්ච යත් ।
ස ච යෝ යත්ප්රභාවශ්ච තත්සමාසේන මේ ශෘණු ॥ 3 ॥
ඍෂිභිර්බහුධා ගීතං ඡංදෝභිර්විවිධෛඃ පෘථක් ।
බ්රහ්මසූත්රපදෛශ්චෛව හේතුමද්භිර්විනිශ්චිතෛඃ ॥ 4 ॥
මහාභූතාන්යහංකාරෝ බුද්ධිරව්යක්තමේව ච ।
ඉංද්රියාණි දශෛකං ච පංච චේංද්රියගෝචරාඃ ॥ 5 ॥
ඉච්ඡා ද්වේෂඃ සුඛං දුඃඛං සංඝාතශ්චේතනා ධෘතිඃ ।
ඒතත්ක්ෂේත්රං සමාසේන සවිකාරමුදාහෘතම් ॥ 6 ॥
අමානිත්වමදංභිත්වමහිංසා ක්ෂාංතිරාර්ජවම් ।
ආචාර්යෝපාසනං ශෞචං ස්ථෛර්යමාත්මවිනිග්රහඃ ॥ 7 ॥
ඉංද්රියාර්ථේෂු වෛරාග්යමනහංකාර ඒව ච ।
ජන්මමෘත්යුජරාව්යාධිදුඃඛදෝෂානුදර්ශනම් ॥ 8 ॥
අසක්තිරනභිෂ්වංගඃ පුත්රදාරගෘහාදිෂු ।
නිත්යං ච සමචිත්තත්වමිෂ්ටානිෂ්ටෝපපත්තිෂු ॥ 9 ॥
මයි චානන්යයෝගේන භක්තිරව්යභිචාරිණී ।
විවික්තදේශසේවිත්වමරතිර්ජනසංසදි ॥ 10 ॥
අධ්යාත්මජ්ඤානනිත්යත්වං තත්ත්වජ්ඤානාර්ථදර්ශනම් ।
ඒතජ්ජ්ඤානමිති ප්රෝක්තමජ්ඤානං යදතෝऽන්යථා ॥ 11 ॥
ජ්ඤේයං යත්තත්ප්රවක්ෂ්යාමි යජ්ජ්ඤාත්වාමෘතමශ්නුතේ ।
අනාදිමත්පරං බ්රහ්ම න සත්තන්නාසදුච්යතේ ॥ 12 ॥
සර්වතඃපාණිපාදං තත්සර්වතෝऽක්ෂිශිරෝමුඛම් ।
සර්වතඃශ්රුතිමල්ලෝකේ සර්වමාවෘත්ය තිෂ්ඨති ॥ 13 ॥
සර්වේංද්රියගුණාභාසං සර්වේංද්රියවිවර්ජිතම් ।
අසක්තං සර්වභෘච්චෛව නිර්ගුණං ගුණභෝක්තෘ ච ॥ 14 ॥
බහිරංතශ්ච භූතානාමචරං චරමේව ච ।
සූක්ෂ්මත්වාත්තදවිජ්ඤේයං දූරස්ථං චාංතිකේ ච තත් ॥ 15 ॥
අවිභක්තං ච භූතේෂු විභක්තමිව ච ස්ථිතම් ।
භූතභර්තෘ ච තජ්ජ්ඤේයං ග්රසිෂ්ණු ප්රභවිෂ්ණු ච ॥ 16 ॥
ජ්යෝතිෂාමපි තජ්ජ්යෝතිස්තමසඃ පරමුච්යතේ ।
ජ්ඤානං ජ්ඤේයං ජ්ඤානගම්යං හෘදි සර්වස්ය විෂ්ඨිතම් ॥ 17 ॥
ඉති ක්ෂේත්රං තථා ජ්ඤානං ජ්ඤේයං චෝක්තං සමාසතඃ ।
මද්භක්ත ඒතද්විජ්ඤාය මද්භාවායෝපපද්යතේ ॥ 18 ॥
ප්රකෘතිං පුරුෂං චෛව විද්ධ්යනාදි උභාවපි ।
විකාරාංශ්ච ගුණාංශ්චෛව විද්ධි ප්රකෘතිසංභවාන් ॥ 19 ॥
කාර්යකාරණකර්තෘත්වේ හේතුඃ ප්රකෘතිරුච්යතේ ।
පුරුෂඃ සුඛදුඃඛානාං භෝක්තෘත්වේ හේතුරුච්යතේ ॥ 20 ॥
පුරුෂඃ ප්රකෘතිස්ථෝ හි භුංක්තේ ප්රකෘතිජාන්ගුණාන් ।
කාරණං ගුණසංගෝऽස්ය සදසද්යෝනිජන්මසු ॥ 21 ॥
උපද්රෂ්ටානුමංතා ච භර්තා භෝක්තා මහේශ්වරඃ ।
පරමාත්මේති චාප්යුක්තෝ දේහේऽස්මින්පුරුෂඃ පරඃ ॥ 22 ॥
ය ඒවං වේත්ති පුරුෂං ප්රකෘතිං ච ගුණෛඃ සහ ।
සර්වථා වර්තමානෝऽපි න ස භූයෝऽභිජායතේ ॥ 23 ॥
ධ්යානේනාත්මනි පශ්යංති කේචිදාත්මානමාත්මනා ।
අන්යේ සාංඛ්යේන යෝගේන කර්මයෝගේන චාපරේ ॥ 24 ॥
අන්යේ ත්වේවමජානංතඃ ශ්රුත්වාන්යේභ්ය උපාසතේ ।
තේऽපි චාතිතරංත්යේව මෘත්යුං ශ්රුතිපරායණාඃ ॥ 25 ॥
යාවත්සංජායතේ කිංචිත්සත්ත්වං ස්ථාවරජංගමම් ।
ක්ෂේත්රක්ෂේත්රජ්ඤසංයෝගාත්තද්විද්ධි භරතර්ෂභ ॥ 26 ॥
සමං සර්වේෂු භූතේෂු තිෂ්ඨංතං පරමේශ්වරම් ।
විනශ්යත්ස්වවිනශ්යංතං යඃ පශ්යති ස පශ්යති ॥ 27 ॥
සමං පශ්යන්හි සර්වත්ර සමවස්ථිතමීශ්වරම් ।
න හිනස්ත්යාත්මනාත්මානං තතෝ යාති පරාං ගතිම් ॥ 28 ॥
ප්රකෘත්යෛව ච කර්මාණි ක්රියමාණානි සර්වශඃ ।
යඃ පශ්යති තථාත්මානමකර්තාරං ස පශ්යති ॥ 29 ॥
යදා භූතපෘථග්භාවමේකස්ථමනුපශ්යති ।
තත ඒව ච විස්තාරං බ්රහ්ම සංපද්යතේ තදා ॥ 30 ॥
අනාදිත්වාන්නිර්ගුණත්වාත්පරමාත්මායමව්යයඃ ।
ශරීරස්ථෝऽපි කෞංතේය න කරෝති න ලිප්යතේ ॥ 31 ॥
යථා සර්වගතං සෞක්ෂ්ම්යාදාකාශං නෝපලිප්යතේ ।
සර්වත්රාවස්ථිතෝ දේහේ තථාත්මා නෝපලිප්යතේ ॥ 32 ॥
යථා ප්රකාශයත්යේකඃ කෘත්ස්නං ලෝකමිමං රවිඃ ।
ක්ෂේත්රං ක්ෂේත්රී තථා කෘත්ස්නං ප්රකාශයති භාරත ॥ 33 ॥
ක්ෂේත්රක්ෂේත්රජ්ඤයෝරේවමංතරං ජ්ඤානචක්ෂුෂා ।
භූතප්රකෘතිමෝක්ෂං ච යේ විදුර්යාංති තේ පරම් ॥ 34 ॥
ඕං තත්සදිති ශ්රීමද්භගවද්ගීතාසූපනිෂත්සු බ්රහ්මවිද්යායාං යෝගශාස්ත්රේ ශ්රීකෘෂ්ණාර්ජුනසංවාදේ
ක්ෂේත්රක්ෂේත්රජ්ඤවිභාගයෝගෝ නාම ත්රයෝදශෝऽධ්යායඃ ॥13 ॥