அத² த்ருதீயோத்⁴யாய: ।
பரஸ்ய விஷ்ணோ: ஈஶஸ்ய மாயினாம அபி மோஹினீம் ।
மாயாம் வேதி³தும் இச்சா²ம: ப⁴க³வன்த: ப்³ருவன்து ந: ॥ 1॥
ந அனுத்ருப்யே ஜுஷன் யுஷ்மத் வச: ஹரிகதா² அம்ருதம் ।
ஸம்ஸாரதாபனி:தப்த: மர்த்ய: தத் தாப பே⁴ஷஜம் ॥ 2॥
அன்தரிக்ஷ: உவாச ।
ஏபி⁴: பூ⁴தானி பூ⁴தாத்மா மஹாபூ⁴தை: மஹாபு⁴ஜ ।
ஸஸர்ஜோத் ச அவசானி ஆத்³ய: ஸ்வமாத்ரப்ரஸித்³த⁴யே ॥ 3॥
ஏவம் ஸ்ருஷ்டானி பூ⁴தானி ப்ரவிஷ்ட: பஞ்சதா⁴துபி⁴: ।
ஏகதா⁴ த³ஶதா⁴ ஆத்மானம் விபஜ⁴ன் ஜுஷதே கு³ணான் ॥ 4॥
கு³ணை: கு³ணான் ஸ: பு⁴ஞ்ஜான: ஆத்மப்ரத்³யோதி³தை: ப்ரபு⁴: ।
மன்யமான: இத³ம் ஸ்ருஷ்டம் ஆத்மானம் இஹ ஸஜ்ஜதே ॥ 5॥
கர்மாணி கர்மபி⁴: குர்வன் ஸனிமித்தானி தே³ஹப்⁴ருத் ।
தத் தத் கர்மப²லம் க்³ருஹ்ணன் ப்⁴ரமதி இஹ ஸுகை²தரம் ॥ 6॥
இத்த²ம் கர்மக³தீ: க³ச்ச²ன் ப³ஹ்வப⁴த்³ரவஹா: புமான் ।
ஆபூ⁴தஸம்ப்லவாத் ஸர்க³ப்ரலயௌ அஶ்னுதே அவஶ: ॥ 7॥
தா⁴து உபப்லவ: ஆஸன்னே வ்யக்தம் த்³ரவ்யகு³ணாத்மகம் ।
அனாதி³னித⁴ன: கால: ஹி அவ்யக்தாய அபகர்ஷதி ॥ 8॥
ஶதவர்ஷா: ஹி அனாவ்ருஷ்டி: ப⁴விஷ்யதி உல்ப³ணா பு⁴வி ।
தத் கால உபசித உஷ்ண அர்க: லோகான் த்ரீன் ப்ரதபிஷ்யதி ॥9॥
பாதாலதலம் ஆரப்⁴ய ஸங்கர்ஷணமுக² அனல: ।
த³ஹன் ஊர்த்⁴வஶிக:² விஷ்வக் வர்த⁴தே வாயுனா ஈரித: ॥ 1௦॥
ஸாம்வர்தக: மேக⁴க³ண: வர்ஷதி ஸ்ம ஶதம் ஸமா: ।
தா⁴ராபி⁴: ஹஸ்திஹஸ்தாபி⁴: லீயதே ஸலிலே விராட் ॥ 11॥
தத: விராஜம் உத்ஸ்ருஜ்ய வைராஜ: புருஷ: ந்ருப ।
அவ்யக்தம் விஶதே ஸூக்ஷ்மம் நிரின்த⁴ன: இவ அனல: ॥ 12॥
வாயுனா ஹ்ருதக³ன்தா⁴ பூ⁴: ஸலிலத்வாய கல்பதே ।
ஸலிலம் தத் த்⁴ருதரஸம் ஜ்யோதிஷ்ட்வாய உபகல்பதே ॥ 13॥
ஹ்ருதரூபம் து தமஸா வாயௌ ஜ்யோதி: ப்ரலீயதே ।
ஹ்ருதஸ்பர்ஶ: அவகாஶேன வாயு: நப⁴ஸி லீயதே ।
காலாத்மனா ஹ்ருதகு³ணம் நவ: ஆத்மனி லீயதே ॥ 14॥
இன்த்³ரியாணி மன: பு³த்³தி⁴: ஸஹ வைகாரிகை: ந்ருப ।
ப்ரவிஶன்தி ஹி அஹங்காரம் ஸ்வகு³ணை: அஹம் ஆத்மனி ॥ 15॥
ஏஷா மாயா ப⁴க³வத: ஸர்க³ஸ்தி²தி அன்தகாரிணீ ।
த்ரிவர்ணா வர்ணிதா அஸ்மாபி⁴: கிம் பூ⁴ய: ஶ்ரோதும் இச்ச²ஸி ॥ 16॥
ராஜா உவாச ।
யதா² ஏதாம் ஐஶ்வரீம் மாயாம் து³ஸ்தராம் அக்ருதாத்மபி⁴: ।
தரன்தி அஞ்ஜ: ஸ்தூ²லதி⁴ய: மஹர்ஷ: இத³ம் உச்யதாம் ॥ 17॥
ப்ரபு³த்³த:⁴ உவாச ।
கர்மாணி ஆரப⁴மாணானாம் து³:க²ஹத்யை ஸுகா²ய ச ।
பஶ்யேத் பாகவிபர்யாஸம் மிது²னீசாரிணாம் ந்ருணாம் ॥ 18॥
நித்யார்திதே³ன வித்தேன து³ர்லபே⁴ன ஆத்மம்ருத்யுனா ।
க்³ருஹ அபத்யாப்தபஶுபி⁴: கா ப்ரீதி: ஸாதி⁴தை: சலை: ॥
19॥
ஏவம் லோகம் பரம் வித்³யாத் நஶ்வரம் கர்மனிர்மிதம் ।
ஸதுல்ய அதிஶய த்⁴வம்ஸம் யதா² மண்ட³லவர்தினாம் ॥ 2௦॥
தஸ்மாத் கு³ரும் ப்ரபத்³யேத ஜிஜ்ஞாஸு: ஶ்ரேய: உத்தமம் ।
ஶாப்³தே³ பரே ச நிஷ்ணாதம் ப்³ரஹ்மணி உபஶமாஶ்ரயம் ॥ 21॥
தத்ர பா⁴க³வதான் த⁴ர்மான் ஶிக்ஷேத் கு³ருஆத்மதை³வத: ।
அமாயயா அனுவ்ருத்யா யை: துஷ்யேத் ஆத்மா ஆத்மத:³ ஹரி: ॥ 22॥
ஸர்வத: மனஸ: அஸங்க³ம் ஆதௌ³ ஸங்க³ம் ச ஸாது⁴ஷு ।
த³யாம் மைத்ரீம் ப்ரஶ்ரயம் ச பூ⁴தேஷு அத்³தா⁴ யதா² உசிதம் ॥ 23॥
ஶௌசம் தப: திதிக்ஷாம் ச மௌனம் ஸ்வாத்⁴யாயம் ஆர்ஜவம் ।
ப்³ரஹ்மசர்யம் அஹிம்ஸாம் ச ஸமத்வம் த்³வன்த்³வஸஞ்ஜ்ஞயோ: ॥ 24॥
ஸர்வத்ர ஆத்மேஶ்வர அன்வீக்ஷாம் கைவல்யம் அனிகேததாம் ।
விவிக்தசீரவஸனம் ஸன்தோஷம் யேன கேனசித் ॥ 25॥
ஶ்ரத்³தா⁴ம் பா⁴க³வதே ஶாஸ்த்ரே அனின்தா³ம் அன்யத்ர ச அபி ஹி ।
மனோவாக் கர்மத³ண்ட³ம் ச ஸத்யம் ஶமத³மௌ அபி ॥ 26॥
ஶ்ரவணம் கீர்தனம் த்⁴யானம் ஹரே: அத்³பு⁴தகர்மண: ।
ஜன்மகர்மகு³ணானாம் ச தத³ர்தே² அகி²லசேஷ்டிதம் ॥ 27॥
இஷ்டம் த³த்தம் தப: ஜப்தம் வ்ருத்தம் யத் ச ஆத்மன: ப்ரியம் ।
தா³ரான் ஸுதான் க்³ருஹான் ப்ராணான் யத் பரஸ்மை நிவேத³னம் ॥ 28॥
ஏவம் க்ருஷ்ணாத்மனாதே²ஷு மனுஷ்யேஷு ச ஸௌஹ்ருத³ம் ।
பரிசர்யாம் ச உப⁴யத்ர மஹத்ஸு ந்ருஷு ஸாது⁴ஷு ॥ 29॥
பரஸ்பர அனுகத²னம் பாவனம் ப⁴க³வத் யஶ: ।
மித:² ரதி: மித:² துஷ்டி: நிவ்ருத்தி: மித:² ஆத்மன: ॥ 3௦॥
ஸ்மரன்த: ஸ்மாரயன்த: ச மித:² அகௌ⁴க⁴ஹரம் ஹரிம் ।
ப⁴க்த்யா ஸஞ்ஜாதயா ப⁴க்த்யா பி³ப்⁴ரதி உத்புலகாம் தனும் ॥ 31॥
க்வசித் ருத³ன்தி அச்யுதசின்தயா க்வசித்
ஹஸன்தி நன்த³ன்தி வத³ன்தி அலௌகிகா: ।
ந்ருத்யன்தி கா³யன்தி அனுஶீலயன்தி
அஜம் ப⁴வன்தி தூஷ்ணீம் பரம் ஏத்ய நிர்வ்ருதா: ॥ 32॥
இதி பா⁴க³வதான் த⁴ர்மான் ஶிக்ஷன் ப⁴க்த்யா தது³த்த²யா ।
நாராயணபர: மாயம் அஞ்ஜ: தரதி து³ஸ்தராம் ॥ 33॥
ராஜா உவாச ।
நாராயண அபி⁴தா⁴னஸ்ய ப்³ரஹ்மண: பரமாத்மன: ।
நிஷ்டா²ம் அர்ஹத² ந: வக்தும் யூயம் ஹி ப்³ரஹ்மவித்தமா: ॥ 34॥
பிப்பலாயன: உவாச ।
ஸ்தி²தி உத்³ப⁴வப்ரலயஹேது: அஹேது: அஸ்ய
யத் ஸ்வப்னஜாக³ரஸுஷுப்திஷு ஸத் ப³ஹி: ச ।
தே³ஹ இன்த்³ரியாஸுஹ்ருத³யானி சரன்தி யேன
ஸஞ்ஜீவிதானி தத் அவேஹி பரம் நரேன்த்³ர ॥ 35॥
ந ஏதத் மன: விஶதி வாகு³த சக்ஷு: ஆத்மா
ப்ராணேன்த்³ரியாணி ச யதா² அனலம் அர்சிஷ: ஸ்வா: ।
ஶப்³த:³ அபி போ³த⁴கனிஷேத⁴தயா ஆத்மமூலம்
அர்த² உக்தம் ஆஹ யத்³ருதே ந நிஷேத⁴ஸித்³தி⁴: ॥ 36॥
ஸத்வம் ரஜ: தம: இதி த்ரிவ்ருதே³கம் ஆதௌ³
ஸூத்ரம் மஹான் அஹம் இதி ப்ரவத³ன்தி ஜீவம் ।
ஜ்ஞானக்ரியா அர்த²ப²லரூபதயோ: உஶக்தி
ப்³ரஹ்ம ஏவ பா⁴தி ஸத் அஸத் ச தயோ: பரம் யத் ॥ 37॥
ந ஆத்மா ஜஜான ந மரிஷ்யதி ந ஏத⁴தே அஸௌ
ந க்ஷீயதே ஸவனவித் வ்யபி⁴சாரிணாம் ஹி ।
ஸர்வத்ர ஶஸ்வத³னபாயி உபலப்³தி⁴மாத்ரம்
ப்ராண: யதா² இன்த்³ரியவலேன விகல்பிதம் ஸத் ॥ 38॥
அண்டே³ஷு பேஶிஷு தருஷு அவினிஶ்சிதேஷு
ப்ராண: ஹி ஜீவம் உபதா⁴வதி தத்ர தத்ர ।
ஸன்னே யத் இன்த்³ரியக³ணே அஹமி ச ப்ரஸுப்தே
கூடஸ்த:² ஆஶயம்ருதே தத் அனுஸ்ம்ருதி: ந: ॥ 39॥
ய: ஹி அப்³ஜ நாப⁴ சரண ஏஷணயோ: உப⁴க்த்யா
சேதோமலானி வித⁴மேத் கு³ணகர்மஜானி ।
தஸ்மின் விஶுத்³த:⁴ உபலப்⁴யத: ஆத்மதத்த்வம்
ஸாக்ஷாத் யதா² அமலத்³ருஶ: ஸவித்ருப்ரகாஶ: ॥ 4௦॥
கர்மயோக³ம் வத³த ந: புருஷ: யேன ஸம்ஸ்க்ருத: ।
விதூ⁴ய இஹ ஆஶு கர்மாணி நைஷ்கர்ம்யம் வின்த³தே பரம் ॥ 41॥
ஏவம் ப்ரஶ்னம் ருஷின் பூர்வம் அப்ருச்ச²ம் பிது: அன்திகே ।
ந அப்³ருவன் ப்³ரஹ்மண: புத்ரா: தத்ர காரணம் உச்யதாம் ॥ 42॥
ஆவிர்ஹோத்ர: உவாச ।
கர்ம அகர்மவிகர்ம இதி வேத³வாத:³ ந லௌகிக: ।
வேத³ஸ்ய ச ஈஶ்வராத்மத்வாத் தத்ர முஹ்யன்தி ஸூரய: ॥ 43॥
பரோக்ஷவாத:³ வேத:³ அயம் பா³லானாம் அனுஶாஸனம் ।
கர்மமோக்ஷாய கர்மாணி வித⁴த்தே ஹி அக³த³ம் யதா² ॥ 44॥
ந ஆசரேத் ய: து வேத³ உக்தம் ஸ்வயம் அஜ்ஞ: அஜிதேன்த்³ரிய: ।
விகர்மணா ஹி அத⁴ர்மேண ம்ருத்யோ: ம்ருத்யும் உபைதி ஸ: ॥ 45॥
வேத³ உக்தம் ஏவ குர்வாண: நி:ஸங்க:³ அர்பிதம் ஈஶ்வரே ।
நைஷ்கர்ம்யாம் லப⁴தே ஸித்³தி⁴ம் ரோசனார்தா² ப²லஶ்ருதி: ॥ 46॥
ய: ஆஶு ஹ்ருத³யக்³ரன்தி²ம் நிர்ஜிஹீஷு: பராத்மன: ।
விதி⁴னா உபசரேத் தே³வம் தன்த்ர உக்தேன ச கேஶவம் ॥ 47॥
லப்³த⁴ அனுக்³ரஹ: ஆசார்யாத் தேன ஸன்த³ர்ஶிதாக³ம: ।
மஹாபுருஷம் அப்⁴யர்சேத் மூர்த்யா அபி⁴மதயா ஆத்மன: ॥ 48॥
ஶுசி: ஸம்முக²ம் ஆஸீன: ப்ராணஸம்யமனாதி³பி⁴: ।
பிண்ட³ம் விஶோத்⁴ய ஸம்ன்யாஸக்ருதரக்ஷ: அர்சயேத் ஹரிம் ॥ 49॥
அர்சாதௌ³ ஹ்ருத³யே ச அபி யதா²லப்³த⁴ உபசாரகை: ।
த்³ரவ்யக்ஷிதிஆத்மலிங்கா³னி நிஷ்பாத்³ய ப்ரோக்ஷ்ய ச ஆஸனம் ॥ 5௦॥
பாத்³யாதீ³ன் உபகல்ப்யா அத² ஸம்னிதா⁴ப்ய ஸமாஹித: ।
ஹ்ருத் ஆதி³பி⁴: க்ருதன்யாஸ: மூலமன்த்ரேண ச அர்சயேத் ॥ 51॥
ஸாங்கோ³பாங்கா³ம் ஸபார்ஷதா³ம் தாம் தாம் மூர்திம் ஸ்வமன்த்ரத: ।
பாத்³ய அர்க்⁴யாசமனீயாத்³யை: ஸ்னானவாஸ:விபூ⁴ஷணை: ॥ 52॥
க³ன்த⁴மால்யாக்ஷதஸ்ரக்³பி⁴: தூ⁴பதீ³பஹாரகை: ।
ஸாங்க³ம் ஸம்பூஜ்ய விதி⁴வத் ஸ்தவை: ஸ்துத்வா நமேத் ஹரிம் ॥ 53॥
ஆத்மாம் தன்மயம் த்⁴யாயன் மூர்திம் ஸம்பூஜயேத் ஹரே: ।
ஶேஷாம் ஆதா⁴ய ஶிரஸி ஸ்வதா⁴ம்னி உத்³வாஸ்ய ஸத்க்ருதம் ॥ 54॥
ஏவம் அக்³னி அர்கதோயாதௌ³ அதிதௌ² ஹ்ருத³யே ச ய: ।
யஜதி ஈஶ்வரம் ஆத்மானம் அசிராத் முச்யதே ஹி ஸ: ॥ 55॥
இதி ஶ்ரீமத்³பா⁴க³வதே மஹாபுராணே பாரமஹம்ஸ்யாம்
ஸம்ஹிதாயாமேகாத³ஶஸ்கன்தே⁴ நிமிஜாயன்தஸம்வாதே³
மாயாகர்மப்³ரஹ்மனிரூபணம் த்ருதீயோத்⁴யாய: ॥