அத² ஸப்தமோத்⁴யாய: ।
ஶ்ரீ ப⁴க³வான் உவாச ।
யத் ஆத்த² மாம் மஹாபா⁴க³ தத் சிகீர்ஷிதம் ஏவ மே ।
ப்³ரஹ்மா ப⁴வ: லோகபாலா: ஸ்வர்வாஸம் மே அபி⁴காங்க்ஷிண: ॥ 1॥
மயா நிஷ்பாதி³தம் ஹி அத்ர தே³வகார்யம் அஶேஷத: ।
யத³ர்த²ம் அவதீர்ண: அஹம் அம்ஶேன ப்³ரஹ்மணார்தி²த: ॥ 2॥
குலம் வை ஶாபனிர்த³க்³த⁴ம் நங்க்ஷ்யதி அன்யோன்யவிக்³ரஹாத் ।
ஸமுத்³ர: ஸப்தமே அஹ்ன்ஹ்யேதாம் புரீம் ச ப்லாவயிஷ்யதி ॥ 3॥
ய: ஹி ஏவ அயம் மயா த்யக்த: லோக: அயம் நஷ்டமங்க³ல: ।
ப⁴விஷ்யதி அசிராத் ஸாதோ⁴ கலினாபி நிராக்ருத: ॥ 4॥
ந வஸ்தவ்யம் த்வயா ஏவ இஹ மயா த்யக்தே மஹீதலே ।
ஜன: அத⁴ர்மருசி: ப⁴த்³ர: ப⁴விஷ்யதி கலௌ யுகே³ ॥ 5॥
த்வம் து ஸர்வம் பரித்யஜ்ய ஸ்னேஹம் ஸ்வஜனப³ன்து⁴ஷு ।
மயி ஆவேஶ்ய மன: ஸம்யக் ஸமத்³ருக் விசரஸ்வ கா³ம் ॥ 6॥
யத் இத³ம் மனஸா வாசா சக்ஷுர்ப்⁴யாம் ஶ்ரவணாதி³பி⁴: ।
நஶ்வரம் க்³ருஹ்யமாணம் ச வித்³தி⁴ மாயாமனோமயம் ॥ 7॥
பும்ஸ: அயுக்தஸ்ய நானார்த:² ப்⁴ரம: ஸ: கு³ணதோ³ஷபா⁴க் ।
கர்மாகர்மவிகர்ம இதி கு³ணதோ³ஷதி⁴ய: பி⁴தா³ ॥ 8॥
தஸ்மாத் யுக்தைன்த்³ரியக்³ராம: யுக்தசித்த: இத³ம் ஜக³த் ।
ஆத்மனி ஈக்ஷஸ்வ விததம் ஆத்மானம் மயி அதீ⁴ஶ்வரே ॥ 9॥
ஜ்ஞானவிஜ்ஞானஸம்யுக்த: ஆத்மபூ⁴த: ஶரீரிணாம் ।
ஆத்மானுப⁴வதுஷ்டாத்மா ந அன்தராயை: விஹன்யஸே ॥ 1௦॥
தோ³ஷபு³த்³த்⁴யா உப⁴யாதீத: நிஷேதா⁴த் ந நிவர்ததே ।
கு³ணபு³த்³த்⁴யா ச விஹிதம் ந கரோதி யதா² அர்ப⁴க: ॥ 11॥
ஸர்வபூ⁴தஸுஹ்ருத் ஶான்த: ஜ்ஞானவிஜ்ஞானநிஶ்சய: ।
பஶ்யன் மதா³த்மகம் விஶ்வம் ந விபத்³யேத வை புன: ॥ 12॥
ஶ்ரீ ஶுக: உவாச ।
இதி ஆதி³ஷ்ட: ப⁴க³வதா மஹாபா⁴க³வத: ந்ருப ।
உத்³த⁴வ: ப்ரணிபத்ய ஆஹ தத்த்வஜிஜ்ஞாஸு: அச்யுதம் ॥ 13॥
உத்³த⁴வ: உவாச ।
யோகே³ஶ யோக³வின்ன்யாஸ யோகா³த்ம யோக³ஸம்ப⁴வ ।
நி:ஶ்ரேயஸாய மே ப்ரோக்த: த்யாக:³ ஸம்ன்யாஸலக்ஷண: ॥ 14॥
த்யாக:³ அயம் து³ஷ்கர: பூ⁴மன் காமானாம் விஷயாத்மபி⁴: ।
ஸுதராம் த்வயி ஸர்வாத்மன் ந அப⁴க்தை: இதி மே மதி: ॥ 15॥
ஸ: அஹம் மம அஹம் இதி மூட⁴மதி: விகா³ட:⁴
த்வத் மாயயா விரசித ஆத்மனி ஸானுப³ன்தே⁴ ।
தத் து அஞ்ஜஸா நிக³தி³தம் ப⁴வதா யதா² அஹம்
ஸம்ஸாத⁴யாமி ப⁴க³வன் அனுஶாதி⁴ ப்⁴ருத்யம் ॥ 16॥
ஸத்யஸ்ய தே ஸ்வத்³ருஶ: ஆத்மன: ஆத்மன: அன்யம்
வக்தாரம் ஈஶ விபு³தே⁴ஷு அபி ந அனுசக்ஷே ।
ஸர்வே விமோஹிததி⁴ய: தவ மாயயா இமே
ப்³ரஹ்மாத³ய: தனுப்⁴ருத: ப³ஹி: அர்த²பா⁴வ: ॥ 17॥
தஸ்மாத் ப⁴வன்தம் அனவத்³யம் அனந்தபாரம்
ஸர்வஜ்ஞம் ஈஶ்வரம் அகுண்ட²விகுண்ட²தி⁴ஷ்ணி அயம் ।
நிர்விண்ணதீ⁴: அஹம் உ ஹ வ்ருஜனாபி⁴தப்த:
நாராயணம் நரஸக²ம் ஶரணம் ப்ரபத்³யே ॥ 18॥
ஶ்ரீ ப⁴க³வான் உவாச ।
ப்ராயேண மனுஜா லோகே லோகதத்த்வவிசக்ஷணா: ।
ஸமுத்³த⁴ரன்தி ஹி ஆத்மானம் ஆத்மனா ஏவ அஶுபா⁴ஶயாத் ॥ 19॥
ஆத்மன: கு³ரு: ஆத்மா ஏவ புருஷஸ்ய விஶேஷத: ।
யத் ப்ரத்யக்ஷ அனுமானாப்⁴யாம் ஶ்ரேய: அஸௌ அனுவின்த³தே ॥ 2௦॥
புருஷத்வே ச மாம் தீ⁴ரா: ஸாங்க்²யயோக³விஶாரதா³: ।
ஆவிஸ்தராம் ப்ரபஶ்யன்தி ஸர்வஶக்தி உபப்³ரும்ஹிதம் ॥ 21॥
ஏகத்³வித்ரிசதுஷ்பாத:³ ப³ஹுபாத:³ ததா² அபத:³ ।
ப³ஹ்வ்ய: ஸன்தி புர: ஸ்ருஷ்டா: தாஸாம் மே பௌருஷீ ப்ரியா ॥ 22॥
அத்ர மாம் மார்க³யன்த்யத்³தா⁴: யுக்தா: ஹேதுபி⁴: ஈஶ்வரம் ।
க்³ருஹ்யமாணை: கு³ணை: லிங்கை³: அக்³ராஹ்யம் அனுமானத: ॥ 23॥
அத்ர அபி உதா³ஹரன்தி இமம் இதிஹாஸம் புராதனம் ।
அவதூ⁴தஸ்ய ஸம்வாத³ம் யதோ³: அமிததேஜஸ: ॥ 24॥
(அத² அவதூ⁴தகீ³தம் ।)
அவதூ⁴தம் த்³விஜம் கஞ்சித் சரன்தம் அகுதோப⁴யம் ।
கவிம் நிரீக்ஷ்ய தருணம் யது³: பப்ரச்ச² த⁴ர்மவித் ॥ 25॥
யது³: உவாச ।
குத: பு³த்³தி⁴: இயம் ப்³ரஹ்மன் அகர்து: ஸுவிஶாரதா³ ।
யாம் ஆஸாத்³ய ப⁴வான் லோகம் வித்³வான் சரதி பா³லவத் ॥ 26॥
ப்ராய: த⁴ர்மார்த²காமேஷு விவித்ஸாயாம் ச மானவா: ।
ஹேதுனா ஏவ ஸமீஹன்தே ஆயுஷ: யஶஸ: ஶ்ரிய: ॥ 27॥
த்வம் து கல்ப: கவி: த³க்ஷ: ஸுப⁴க:³ அம்ருதபா⁴ஷண: ।
ந கர்தா நேஹஸே கிஞ்சித் ஜடௌ³ன்மத்தபிஶாசவத் ॥ 28॥
ஜனேஷு த³ஹ்யமானேஷு காமலோப⁴த³வாக்³னினா ।
ந தப்யஸே அக்³னினா முக்த: க³ங்கா³ம்ப⁴ஸ்த:² இவ த்³விப: ॥ 29॥
த்வம் ஹி ந: ப்ருச்ச²தாம் ப்³ரஹ்மன் ஆத்மனி ஆனந்த³காரணம் ।
ப்³ரூஹி ஸ்பர்ஶவிஹீனஸ்ய ப⁴வத: கேவல ஆத்மன: ॥ 3௦॥
ஶ்ரீ ப⁴க³வான் உவாச ।
யது³னா ஏவம் மஹாபா⁴க:³ ப்³ரஹ்மண்யேன ஸுமேத⁴ஸா ।
ப்ருஷ்ட: ஸபா⁴ஜித: ப்ராஹ ப்ரஶ்ரய அவனதம் த்³விஜ: ॥ 31॥
ப்³ராஹ்மண: உவாச ।
ஸன்தி மே கு³ரவ: ராஜன் ப³ஹவ: பு³த்³த்⁴யா உபாஶ்ரிதா: ।
யத: பு³த்³தி⁴ம் உபாதா³ய முக்த: அடாமி இஹ தான் ஶ்ருணு ॥ 32॥
ப்ருதி²வீ வாயு: ஆகாஶம் ஆப: அக்³னி: சன்த்³ரமா ரவி: ।
கபோத: அஜக³ர: ஸின்து⁴: பதங்க:³ மது⁴க்ருத்³ கஜ³: ॥ 33॥
மது⁴ஹா ஹரிண: மீன: பிங்க³லா குரர: அர்ப⁴க: ।
குமாரீ ஶரக்ருத் ஸர்ப: ஊர்ணனாபி⁴: ஸுபேஶக்ருத் ॥ 34॥
ஏதே மே கு³ரவ: ராஜன் சதுர்விம்ஶதி: ஆஶ்ரிதா: ।
ஶிக்ஷா வ்ருத்திபி⁴: ஏதேஷாம் அன்வஶிக்ஷம் இஹ ஆத்மன: ॥ 35॥
யத: யத் அனுஶிக்ஷாமி யதா² வா நாஹுஷாத்மஜ ।
தத் ததா² புருஷவ்யாக்⁴ர நிபோ³த⁴ கத²யாமி தே ॥ 36॥
பூ⁴தை: ஆக்ரமாண: அபி தீ⁴ர: தை³வவஶானுகை³: ।
தத் வித்³வான் ந சலேத் மார்கா³த் அன்வஶிக்ஷம் க்ஷிதே: வ்ரதம் ॥ 37॥
ஶஶ்வத் பரார்த²ஸர்வேஹ: பரார்த² ஏகான்தஸம்ப⁴வ: ।
ஸாது⁴: ஶிக்ஷேத பூ⁴ப்⁴ருத்த: நக³ஶிஷ்ய: பராத்மதாம் ॥
38॥
ப்ராணவ்ருத்த்யா ஏவ ஸன்துஷ்யேத் முனி: ந ஏவ இன்த்³ரியப்ரியை: ।
ஜ்ஞானம் யதா² ந நஶ்யேத ந அவகீர்யேத வாங்மன: ॥ 39॥
விஷயேஷு ஆவிஶன் யோகீ³ நானாத⁴ர்மேஷு ஸர்வத: ।
கு³ணதோ³ஷவ்யபேத ஆத்மா ந விஷஜ்ஜேத வாயுவத் ॥ 4௦॥
பார்தி²வேஷு இஹ தே³ஹேஷு ப்ரவிஷ்ட: தத் கு³ணாஶ்ரய: ।
கு³ணை: ந யுஜ்யதே யோகீ³ க³ன்தை⁴: வாயு: இவ ஆத்மத்³ருக் ॥ 41॥
அன்த: ஹித: ச ஸ்தி²ரஜங்க³மேஷு
ப்³ரஹ்ம ஆத்மபா⁴வேன ஸமன்வயேன ।
வ்யாப்த்ய அவச்சே²த³ம் அஸங்க³ம் ஆத்மன:
முனி: நப:⁴ த்வம் விததஸ்ய பா⁴வயேத் ॥ 42॥
தேஜ: அப³ன்னமயை: பா⁴வை: மேக⁴ ஆத்³யை: வாயுனா ஈரிதை: ।
ந ஸ்ப்ருஶ்யதே நப:⁴ தத்³வத் காலஸ்ருஷ்டை: கு³ணை: புமான் ॥
43॥
ஸ்வச்ச:² ப்ரக்ருதித: ஸ்னிக்³த:⁴ மாது⁴ர்ய: தீர்த²பூ⁴: ந்ருணாம் ।
முனி: புனாதி அபாம் மித்ரம் ஈக்ஷ உபஸ்பர்ஶகீர்தனை: ॥ 44॥
தேஜஸ்வீ தபஸா தீ³ப்த: து³ர்த⁴ர்ஷௌத³ரபா⁴ஜன: ।
ஸர்வப⁴க்ஷ: அபி யுக்த ஆத்மா ந ஆத³த்தே மலம் அக்³னிவத் ॥ 45॥
க்வசித் ஶன்ன: க்வசித் ஸ்பஷ்ட: உபாஸ்ய: ஶ்ரேய: இச்ச²தாம் ।
பு⁴ங்க்தே ஸர்வத்ர தா³த்ரூணாம் த³ஹன் ப்ராக் உத்தர அஶுப⁴ம் ॥
46॥
ஸ்வமாயயா ஸ்ருஷ்டம் இத³ம் ஸத் அஸத் லக்ஷணம் விபு⁴: ।
ப்ரவிஷ்ட: ஈயதே தத் தத் ஸ்வரூப: அக்³னி: இவ ஏத⁴ஸி ॥ 47॥
விஸர்கா³த்³யா: ஶ்மஶானான்தா: பா⁴வா: தே³ஹஸ்ய ந ஆத்மன: ।
கலானாம் இவ சன்த்³ரஸ்ய காலேன அவ்யக்தவர்த்மனா ॥ 48॥
காலேன ஹி ஓக⁴வேகே³ன பூ⁴தானாம் ப்ரப⁴வ அபி அயௌ ।
நித்யௌ அபி ந த்³ருஶ்யேதே ஆத்மன: அக்³னே: யதா² அர்சிஷாம் ॥ 49॥
கு³ணை: கு³ணான் உபாத³த்தே யதா²காலம் விமுஞ்சதி ।
ந தேஷு யுஜ்யதே யோகீ³ கோ³பி⁴: கா³: இவ கோ³பதி: ॥ 5௦॥
பு³த்⁴யதே ஸ்வேன பே⁴தே³ன வ்யக்திஸ்த:² இவ தத் க³த: ।
லக்ஷ்யதே ஸ்தூ²லமதிபி⁴: ஆத்மா ச அவஸ்தி²த: அர்கவத் ॥ 51॥
ந அதிஸ்னேஹ: ப்ரஸங்க:³ வா கர்தவ்ய: க்வ அபி கேனசித் ।
குர்வன் வின்தே³த ஸன்தாபம் கபோத: இவ தீ³னதீ⁴: ॥ 52॥
கபோத: கஶ்சன அரண்யே க்ருதனீட:³ வனஸ்பதௌ ।
கபோத்யா பா⁴ர்யயா ஸார்த⁴ம் உவாஸ கதிசித் ஸமா: ॥ 53॥
கபோதௌ ஸ்னேஹகு³ணிதஹ்ருத³யௌ க்³ருஹத⁴ர்மிணௌ ।
த்³ருஷ்டிம் த்³ருஷ்ட்யாங்க³ம் அங்கே³ன பு³த்³தி⁴ம் பு³த்³த்⁴யா ப³ப³ன்த⁴து: ॥
54॥
ஶய்யாஸனாடனஸ்தா²னவார்தாக்ரீடா³ஶனாதி³கம் ।
மிது²னீபூ⁴ய விஸ்ரப்³தௌ⁴ சேரது: வனராஜிஷு ॥ 55॥
யம் யம் வாஞ்ச²தி ஸா ராஜன் தர்பயன்தி அனுகம்பிதா ।
தம் தம் ஸமனயத் காமம் க்ருச்ச்²ரேண அபி அஜிதைன்த்³ரிய: ॥ 56॥
கபோதீ ப்ரத²மம் க³ர்ப⁴ம் க்³ருஹ்ணதி கால: ஆக³தே ।
அண்டா³னி ஸுஷுவே நீடே³ ஸ்வபத்யு: ஸம்னிதௌ⁴ ஸதீ ॥ 57॥
தேஷூ காலே வ்யஜாயன்த ரசிதாவயவா ஹரே: ।
ஶக்திபி⁴: து³ர்விபா⁴வ்யாபி⁴: கோமலாங்க³தனூருஹா: ॥ 58॥
ப்ரஜா: புபுஷது: ப்ரீதௌ த³ம்பதீ புத்ரவத்ஸலௌ ।
ஶருண்வன்தௌ கூஜிதம் தாஸாம் நிர்வ்ருதௌ கலபா⁴ஷிதை: ॥ 59॥
தாஸாம் பதத்ரை: ஸுஸ்பர்ஶை: கூஜிதை: முக்³த⁴சேஷ்டிதை: ।
ப்ரத்யுத்³க³மை: அதீ³னானாம் பிதரௌ முத³ம் ஆபது: ॥ 6௦॥
ஸ்னேஹானுப³த்³த⁴ஹ்ருத³யௌ அன்யோன்யம் விஷ்ணுமாயயா ।
விமோஹிதௌ தீ³னதி⁴யௌ ஶிஶூன் புபுஷது: ப்ரஜா: ॥ 61॥
ஏகதா³ ஜக்³மது: தாஸாம் அன்னார்த²ம் தௌ குடும்பி³னௌ ।
பரித: கானநே தஸ்மின் அர்தி²னௌ சேரது: சிரம் ॥ 62॥
த்³ருஷ்ட்வா தான் லுப்³த⁴க: கஶ்சித் யத்³ருச்ச² அத: வனேசர: ।
ஜக்³ருஹே ஜாலம் ஆதத்ய சரத: ஸ்வாலயான்திகே ॥ 63॥
கபோத: ச கபோதீ ச ப்ரஜாபோஷே ஸதா³ உத்ஸுகௌ ।
க³தௌ போஷணம் ஆதா³ய ஸ்வனீட³ம் உபஜக்³மது: ॥ 64॥
கபோதீ ஸ்வாத்மஜான் வீக்ஷ்ய பா³லகான் ஜாலஸம்வ்ருதான் ।
தான் அப்⁴யதா⁴வத் க்ரோஶன்தீ க்ரோஶத: ப்⁴ருஶது³:கி²தா ॥ 65॥
ஸா அஸக்ருத் ஸ்னேஹகு³ணிதா தீ³னசித்தா அஜமாயயா ।
ஸ்வயம் ச அப³த்⁴யத ஶிசா ப³த்³தா⁴ன் பஶ்யன்தி அபஸ்ம்ருதி: ॥ 66॥
கபோத: ச ஆத்மஜான் ப³த்³தா⁴ன் ஆத்மன: அபி அதி⁴கான் ப்ரியான் ।
பா⁴ர்யாம் ச ஆத்மஸமாம் தீ³ன: விலலாப அதிது³:கி²த: ॥ 67॥
அஹோ மே பஶ்யத அபாயம் அல்பபுண்யஸ்ய து³ர்மதே: ।
அத்ருப்தஸ்ய அக்ருதார்த²ஸ்ய க்³ருஹ: த்ரைவர்கி³க: ஹத: ॥ 68॥
அனுரூபா அனுகூலா ச யஸ்ய மே பதிதே³வதா ।
ஶூன்யே க்³ருஹே மாம் ஸன்த்யஜ்ய புத்ரை: ஸ்வர்யாதி ஸாது⁴பி⁴: ॥ 69॥
ஸ: அஹம் ஶூன்யே க்³ருஹே தீ³ன: ம்ருததா³ர: ம்ருதப்ரஜ: ।
ஜிஜீவிஷே கிமர்த²ம் வா விது⁴ர: து³:கஜ²ீவித: ॥ 7௦॥
தான் ததா² ஏவ ஆவ்ருதான் ஶிக்³பி⁴: ம்ருத்யுக்³ரஸ்தான் விசேஷ்டத: ।
ஸ்வயம் ச க்ருபண: ஶிக்ஷு பஶ்யன் அபி அபு³த:⁴ அபதத் ॥ 71॥
தம் லப்³த்⁴வா லுப்³த⁴க: க்ரூர: கபோதம் க்³ருஹமேதி⁴னம் ।
கபோதகான் கபோதீம் ச ஸித்³தா⁴ர்த:² ப்ரயயௌ க்³ருஹம் ॥ 72॥
ஏவம் குடும்பீ³ அஶான்த ஆத்மா த்³வன்த்³வ ஆராம: பதத் த்ரிவத் ।
புஷ்ணன் குடும்ப³ம் க்ருபண: ஸானுப³ன்த:⁴ அவஸீத³தி ॥ 73॥
ய: ப்ராப்ய மானுஷம் லோகம் முக்தித்³வாரம் அபாவ்ருதம் ।
க்³ருஹேஷு க²க³வத் ஸக்த: தம் ஆரூட⁴ச்யுதம் விது³: ॥ 74॥
இதி ஶ்ரீமத்³பா⁴க³வதே மஹாபுராணே பாரமஹம்ஸ்யாம்
ஸம்ஹிதாயாமேகாத³ஶஸ்கன்தே⁴ ஶ்ரீக்ருஷ்ணோத்³த⁴வஸம்வாதே³
யத்³வதூ⁴தேதிஹாஸே ஸப்தமோத்⁴யாய: ॥