తైత్తిరీయ ఆరణ్యక 1
ఓ-మ్భ॒ద్ర-ఙ్కర్ణే॑భి-శ్శృణు॒యామ॑ దేవాః । భ॒ద్ర-మ్ప॑శ్యేమా॒ఖ్షభి॒-ర్యజ॑త్రాః । స్థి॒రైరఙ్గై᳚స్తుష్టు॒వాగ్ం స॑స్త॒నూభిః॑ । వ్యశే॑మ దే॒వహి॑తం॒-యఀదాయుః॑ । స్వ॒స్తి న॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒ద్ధశ్ర॑వాః । స్వ॒స్తి నః॑ పూ॒షా వి॒శ్వవే॑దాః । స్వ॒స్తి న॒స్తార్ఖ్ష్యో॒ అరి॑ష్టనేమిః । స్వ॒స్తి నో॒ బృహ॒స్పతి॑-ర్దధాతు ॥
ఓం శాన్తి॒-శ్శాన్తి॒-శ్శాన్తిః॑ ॥
అనువాకః 1
భ॒ద్ర-ఙ్కర్ణే॑భి-శ్శృణు॒యామ॑ దేవాః । భ॒ద్ర-మ్ప॑శ్యేమా॒ఖ్షభి॒-ర్యజ॑త్రాః । స్థి॒రైరఙ్గై᳚స్తుష్టు॒వాగ్ం స॑స్త॒నూభిః॑ । వ్యశే॑మ దే॒వహి॑తం॒-యఀదాయుః॑ । స్వ॒స్తి న॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒ద్ధశ్ర॑వాః । స్వ॒స్తి నః॑ పూ॒షా వి॒శ్వవే॑దాః । స్వ॒స్తి న॒స్తార్ఖ్ష్యో॒ అరి॑ష్టనేమిః । స్వ॒స్తి నో॒ బృహ॒స్పతి॑-ర్దధాతు । ఆప॑మాపామ॒ప-స్సర్వాః᳚ । అ॒స్మా-ద॒స్మా-ది॒తో-ఽముతః॑ ॥ 1 ॥
అ॒గ్నిర్వా॒యుశ్చ॒ సూర్య॑శ్చ । స॒హ స॑ఞ్చ-స్క॒రర్ధి॑యా । వా॒య్వశ్వా॑ రశ్మి॒పత॑యః । మరీ᳚చ్యాత్మానో॒ అద్రు॑హః । దే॒వీ-ర్భు॑వన॒ సూవ॑రీః । పు॒త్ర॒వ॒త్వాయ॑ మే సుత । మహానామ్నీ-ర్మ॑హామా॒నాః । మ॒హ॒సో మ॑హస॒-స్స్వః॑ । దే॒వీః ప॑ర్జన్య॒ సూవ॑రీః । పు॒త్ర॒వ॒త్వాయ॑ మే సుత ॥ 2 ॥
అ॒పాశ్న్యు॑ష్ణి-మ॒పా రఖ్షః॑ । అ॒పాశ్న్యు॑ష్ణి-మ॒పా రఘ᳚మ్ । అపా᳚ఘ్రా॒మప॑ చా॒వర్తి᳚మ్ । అప॑ దే॒వీరి॒తో హి॑త । వజ్ర॑-న్దే॒వీరజీ॑తాగ్శ్చ । భువ॑న-న్దేవ॒సూవ॑రీః । ఆ॒ది॒త్యానది॑తి-న్దే॒వీమ్ । యోని॑నోర్ధ్వ-ము॒దీష॑త । శి॒వా న॒-శ్శన్త॑మా భవన్తు । ది॒వ్యా ఆప॒ ఓష॑ధయః । సు॒మృ॒డీ॒కా సర॑స్వతి । మా తే॒ వ్యో॑మ స॒న్దృశి॑ ॥ 3 ॥
(అ॒ముతః॑ – సు॒ – తౌష॑ధయో॒ ద్వే చ॑ )
అనువాకః 2
స్మృతిః॑ ప్ర॒త్యఖ్ష॑-మైతి॒హ్య᳚మ్ । అను॑మాన-శ్చతుష్ట॒యమ్ । ఏ॒తైరాది॑త్య మణ్డలమ్ । సర్వై॑రేవ॒ విధా᳚స్యతే । సూర్యో॒ మరీ॑చి॒మాద॑త్తే । సర్వస్మా᳚-ద్భువ॑నాద॒ధి । తస్యాః పాక వి॑శేషే॒ణ । స్మృ॒త-ఙ్కా॑ల వి॒శేష॑ణమ్ ॥ న॒దీవ॒ ప్రభ॑వా-త్కా॒చిత్ । అ॒ఖ్షయ్యా᳚-థ్స్యన్ద॒తే య॑థా ॥ 4 ॥
తాన్నద్యో-ఽభి స॑మాయ॒న్తి । సో॒రు-స్సతీ॑ న ని॒వర్త॑తే । ఏ॒వన్నా॒నా స॑ముత్థా॒నాః । కా॒లా-స్సం॑వఀథ్స॒రగ్గ్ శ్రి॑తాః । అణుశశ్చ మ॑హశ॒శ్చ । సర్వే॑ సమవ॒యన్త్రి॑ తమ్ । స తై᳚-స్స॒ర్వై-స్స॑మావి॒ష్టః । ఊ॒రు-స్స॑న్న ని॒వర్త॑తే । అధిసంవఀథ్స॑రం-విఀ॒ద్యాత్ । తదేవ॑ లఖ్ష॒ణే ॥ 5 ॥
అణుభిశ్చ మ॑హద్భి॒శ్చ । స॒మారూ॑ఢః ప్ర॒దృశ్య॑తే । సంవఀథ్సరః ప్ర॑త్యఖ్షే॒ణ । నా॒ధిస॑వః ప్ర॒దృశ్య॑తే । ప॒టరో॑ విక్లి॑ధః పి॒ఙ్గః । ఏ॒త-ద్వ॑రుణ॒ లఖ్ష॑ణమ్ । యత్రైత॑-దుప॒దృశ్య॑తే । స॒హస్ర॑-న్తత్ర॒ నీయ॑తే । ఏకగ్ం హి శిరో నా॑నా ము॒ఖే । కృ॒థ్స్న-న్త॑దృత॒ లఖ్ష॑ణమ్ ॥ 6 ॥
ఉభయత-స్సప్తే᳚న్ద్రియా॒ణి । జ॒ల్పిత॑-న్త్వేవ॒ దిహ్య॑తే । శుక్లకృష్ణే సంవఀ ॑థ్సర॒స్య । దఖ్షిణ వామ॑యోః పా॒ర్శ్వయోః । తస్యై॒షా భవ॑తి ॥ శు॒క్ర-న్తే॑ అ॒న్యద్య॑జ॒త-న్తే॑ అ॒న్యత్ । విషు॑రూపే॒ అహ॑నీ॒ ద్యౌరి॑వాసి । విశ్వా॒ హి మా॒యా అవ॑సి స్వధావః । భ॒ద్రా తే॑ పూషన్ని॒హ రా॒తిర॒స్త్వితి॑ । నాత్ర॒ భువ॑నమ్ । న పూ॒షా । న ప॒శవః॑ । నాదిత్య-స్సంవఀథ్సర ఏవ ప్రత్యఖ్షేణ ప్రియత॑మం-విఀ॒ద్యాత్ । ఏతద్వై సంవఀథ్సరస్య ప్రియత॑మగ్ం రూ॒పమ్ । యో-ఽస్య మహానర్థ ఉత్పథ్స్యమా॑నో భ॒వతి । ఇద-మ్పుణ్య-ఙ్కు॑రుష్వే॒తి । తమాహర॑ణ-న్ద॒ద్యాత్ ॥ 7 ॥
(య॒థా॒ – ల॒ఖ్ష॒ణ – ఋ॑తు॒లఖ్ష॑ణం॒ – భువ॑నగ్ం స॒ప్త చ॑)
అనువాకః 3
సా॒క॒ఞ్జానాగ్ం॑ స॒ప్తథ॑మాహు-రేక॒జమ్ । షడు॑ద్య॒మా ఋష॑యో దేవ॒జా ఇతి॑ । తేషా॑మి॒ష్టాని॒ విహి॑తాని ధామ॒శః । స్థా॒త్రే రే॑జన్తే॒ వికృ॑తాని రూప॒శః । కోను॑ మర్యా॒ అమి॑థితః । సఖా॒ సఖా॑యమబ్రవీత్ । జహా॑కో అ॒స్మదీ॑షతే । యస్తి॒త్యాజ॑ సఖి॒విద॒గ్ం॒ సఖా॑యమ్ । న తస్య॑ వా॒చ్యపి॑ భా॒గో అ॑స్తి । యదీగ్ం॑ శృ॒ణోత్య॒లకగ్ం॑ శృణోతి ॥ 8 ॥
న హి ప్ర॒వేద॑ సుకృ॒తస్య॒ పన్థా॒మితి॑ । ఋ॒తుర్-ఋ॑తునా ను॒ద్యమా॑నః । విన॑నాదా॒భిధా॑వః । షష్టిశ్చ త్రిగ్ంశ॑కా వ॒ల్గాః । శు॒క్లకృ॑ష్ణౌ చ॒ షాష్టి॑కౌ । సా॒రా॒గ॒వ॒స్త్రై-ర్జ॒రద॑ఖ్షః । వ॒స॒న్తో వసు॑భి-స్స॒హ । సం॒వఀ॒థ్స॒రస్య॑ సవి॒తుః । ప్రై॒ష॒కృ-త్ప్ర॑థ॒మ-స్స్మృ॑తః । అ॒మూనా॒దయ॑-తేత్య॒న్యాన్ ॥ 9 ॥
అ॒మూగ్శ్చ॑ పరి॒రఖ్ష॑తః । ఏ॒తా వా॒చః ప్ర॑యుజ్య॒న్తే । యత్రై త॑దుప॒దృశ్య॑తే ॥ ఏ॒తదే॒వ వి॑జానీ॒యాత్ । ప్ర॒మాణ॑-ఙ్కాల॒పర్య॑యే । వి॒శే॒ష॒ణ-న్తు॑ వఖ్ష్యా॒మః । ఋ॒తూనా᳚-న్తన్ని॒బోధ॑త ॥ శుక్లవాసా॑ రుద్ర॒గణః । గ్రీ॒ష్మేణా॑వర్త॒తే స॑హ । ని॒జహ॑-న్పృథి॑వీగ్ం స॒ర్వామ్ ॥ 10 ॥
జ్యో॒తిషా᳚ ఽప్రతి॒ఖ్యేన॑ సః । వి॒శ్వ॒రూ॒పాణి॑ వాసా॒గ్ం॒సి । ఆ॒ది॒త్యానా᳚-న్ని॒బోధ॑త । సంవఀథ్సరీణ॑-ఙ్కర్మ॒ఫలమ్ । వర్షాభి-ర్ద॑దతా॒గ్ం॒ సహ । అదుఃఖో॑ దుఃఖ చ॑ఖ్షురి॒వ । తద్మా॑ పీత ఇవ॒ దృశ్య॑తే । శీతేనా᳚ వ్యథ॑యన్ని॒వ । రు॒రుద॑ఖ్ష ఇవ॒ దృశ్య॑తే ॥ హ్లాదయతే᳚ జ్వల॑తశ్చై॒వ । శా॒మ్యత॑శ్చాస్య॒ చఖ్షు॑షీ । యావై ప్రజా భ్ర॑గ్గ్శ్య॒న్తే । సంవఀథ్సరాత్తా భ్ర॑గ్గ్శ్య॒న్తే ॥ యాః॒ ప్రతి॑తిష్ఠ॒న్తి । సంవఀథ్సరే తాః ప్రతి॑తిష్ఠ॒న్తి । వ॒ర్॒షాభ్య॑ ఇత్య॒ర్థః ॥ 11 ॥
(శృ॒ణో॒ – త్య॒న్యాన్థ్ – స॒ర్వా – మే॒వ షట్చ॑)
అనువాకః 4
అఖ్షి॑దుః॒ఖోత్థి॑తస్యై॒వ । వి॒ప్రస॑న్నే క॒నీని॑కే । ఆఙ్క్తే చాద్గ॑ణ-న్నా॒స్తి । ఋ॒భూణా᳚-న్తన్ని॒బోధ॑త । క॒న॒కా॒భాని॑ వాసా॒గ్ం॒సి । అ॒హతా॑ని ని॒బోధ॑త । అన్నమశ్ర్నీత॑ మృజ్మీ॒త । అ॒హం-వోఀ ॑ జీవ॒నప్ర॑దః । ఏ॒తా వా॒చః ప్ర॑యుజ్య॒న్తే । శ॒రద్య॑త్రోప॒ దృశ్య॑తే ॥ 12 ॥
అభిధూన్వన్తో-ఽభిఘ్న॑న్త ఇ॒వ । వా॒తవ॑న్తో మ॒రుద్గ॑ణాః । అముతో జేతుమిషుము॑ఖమి॒వ । సన్నద్ధా-స్సహ ద॑దృశే॒ హ । అపద్ధ్వస్తై-ర్వస్తివ॑ర్ణైరి॒వ । వి॒శి॒ఖాసః॑ కప॒ర్దినః ।అక్రుద్ధస్య యోథ్స్య॑మాన॒స్య । కృ॒ద్ధస్యే॑వ॒ లోహి॑నీ । హేమతశ్చఖ్షు॑షీ వి॒ద్యాత్ । అ॒ఖ్ష్ణయోః᳚, ఖ్షిప॒ణోరి॑వ ॥ 13 ॥
దుర్భిఖ్ష-న్దేవ॑లోకే॒షు । మ॒నూనా॑ముద॒క-ఙ్గృ॑హే । ఏ॒తా వా॒చః ప్ర॑వద॒న్తీః । వై॒ద్యుతో॑ యాన్తి॒ శైశి॑రీః । తా అ॒గ్నిః పవ॑మానా॒ అన్వై᳚ఖ్షత । ఇ॒హ జీ॑వి॒కామ-ప॑రిపశ్యన్న్ । తస్యై॒షా భవ॑తి । ఇ॒హేహ వ॑-స్స్వత॒పసః । మరు॑త॒-స్సూర్య॑త్వచః । శర్మ॑ స॒ప్రథా॒ ఆవృ॑ణే ॥ 14 ॥
(దృశ్య॑త – ఇ॒వా – వృ॑ణే)
అనువాకమ్జ్ 5
అతి॑ తా॒మ్రాణి॑ వాసా॒గ్ం॒సి । అ॒ష్టివ॑జ్రి శ॒తఘ్ని॑ చ । విశ్వే దేవా విప్ర॑హర॒న్తి । అ॒గ్నిజి॑హ్వ అ॒సశ్చ॑త । నైవ దేవో॑ న మ॒ర్త్యః । న రాజా వ॑రుణో॒ విభుః । నాగ్ని-ర్నేన్ద్రో న ప॑వమా॒నః । మా॒తృక్క॑చ్చ న॒ విద్య॑తే । ది॒వ్యస్యైకా॒ ధను॑రార్త్నిః । పృ॒థి॒వ్యామప॑రా శ్రి॒తా ॥ 15 ॥
తస్యేన్ద్రో వమ్రి॑రూపే॒ణ । ధ॒నుర్జ్యా॑-మఛి॒నథ్స్వ॑యమ్ । తది॑న్ద్ర॒ధను॑రిత్య॒జ్యమ్ । అ॒భ్రవ॑ర్ణేషు॒ చఖ్ష॑తే । ఏతదేవ శంయోఀ-ర్బార్హ॑స్పత్య॒స్య । ఏ॒త-ద్రు॑ద్రస్య॒ ధనుః । రు॒ద్రస్య॑ త్వేవ॒ ధను॑రార్త్నిః । శిర॒ ఉత్పి॑పేష । స ప్ర॑వ॒ర్గ్యో॑-ఽభవత్ । తస్మా॒-ద్య-స్సప్ర॑వ॒ర్గ్యేణ॑ య॒జ్ఞేన॒ యజ॑తే । రు॒ద్రస్య॒ స శిరః॒ ప్రతి॑దధాతి । నైనగ్ం॑ రు॒ద్ర ఆరు॑కో భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 16 ॥
(శ్రి॒తా – యజ॑తే॒ త్రీణి॑ చ)
అనువాకః 6
అ॒త్యూ॒ర్ధ్వా॒ఖ్షో-ఽతి॑రశ్చాత్ । శిశి॑రః ప్ర॒దృశ్య॑తే । నైవ రూప-న్న॑ వాసా॒గ్ం॒సి । న చఖ్షుః॑ ప్రతి॒దృశ్య॑తే । అ॒న్యోన్య॒-న్తు న॑ హిగ్గ్స్రా॒తః । స॒త స్త॑-ద్దేవ॒లఖ్ష॑ణమ్ । లోహితో-ఽఖ్ష్ణి శా॑రశీ॒ర్ష్ణిః । సూ॒ర్యస్యో॑దయ॒న-మ్ప్ర॑తి । త్వ-ఙ్కరోషి॑ న్యఞ్జ॒లికామ్ । త్వ॒-ఙ్కరో॑షి ని॒జాను॑కామ్ ॥ 17 ॥
నిజానుకామే᳚ న్యఞ్జ॒లికా । అమీ వాచ-ముపాస॑తామి॒తి । తస్మై సర్వ ఋతవో॑ నమ॒న్తే । మర్యాదా కరత్వా-త్ప్ర॑పురో॒ధామ్ । బ్రాహ్మణ॑ ఆప్నో॒తి । య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । స ఖలు సంవఀథ్సర ఏతై-స్సేనానీ॑భి-స్స॒హ । ఇన్ద్రాయ సర్వాన్-కామాన॑భివ॒హతి । స ద్ర॒ఫ్సః । తస్యై॒షా భవ॑తి ॥ 18 ॥
అవ॑ ద్ర॒ఫ్సో అగ్ం॑శ॒మతీ॑మతిష్ఠత్ । ఇ॒యా॒నః కృ॒ష్ణో ద॒శభి॑-స్స॒హస్రైః᳚ । ఆవ॒ర్త-మిన్ద్ర॒-శ్శచ్యా॒ ధమ॑న్తమ్ । ఉపస్నుహి త-న్నృమణా-మథ॑ద్రామి॒తి । ఏతయై వేన్ద్ర-స్సలా వృ॑క్యా స॒హ । అసురా-న్ప॑రివృ॒శ్చతి । పృథి॑వ్య॒గ్ం॒ శుమ॑తీ । తామ॒న్వ-వ॑స్థిత-స్సంవఀథ్స॒రో ది॒వఞ్చ॑ । నైవం-విఀదుషా-ఽఽచార్యా᳚-న్తేవా॒సినౌ । అన్యోన్యస్మై᳚ ద్రుహ్యా॒తామ్ । యో ద్రు॒హ్యతి । భ్రశ్యతే స్వ॑ర్గా-ల్లో॒కాత్ । ఇత్యృతు మ॑ణ్డలా॒ని । సూర్య మణ్డలా᳚ న్యాఖ్యా॒యికాః । అత ఊర్ధ్వగ్ంస॑నిర్వ॒చనాః ॥ 19 ॥
(ని॒జాను॑కాం॒ – భవ॑తి – ద్రుహ్యా॒తా-మ్పఞ్చ॑ చ)
అనువాకః 7
ఆరోగో భ్రాజః పటరః॑ పత॒ఙ్గః । స్వర్ణరో జ్యోతిషీమాన్॑. విభా॒సః । తే అస్మై సర్వే దివమా॑తప॒న్తి । ఊర్జ-న్దుహానా అనపస్ఫుర॑న్త ఇ॒తి । కశ్య॑పో-ఽష్ట॒మః । స మహామేరు-న్న॑ జహా॒తి । తస్యై॒షా భవ॑తి । యత్తే॒ శిల్ప॑-ఙ్కశ్యప రోచ॒నావ॑త్ । ఇ॒న్ద్రి॒యావ॑-త్పుష్క॒ల-ఞ్చి॒త్రభా॑ను । యస్మి॒-న్థ్సూర్యా॒ అర్పి॑తా-స్స॒ప్త సా॒కమ్ ॥ 20 ॥
తస్మి-న్రాజాన-మధివిశ్రయే॑మమి॒తి । తే అస్మై సర్వే కశ్యపా-జ్జ్యోతి॑-ర్లభ॒న్తే । తాన్థ్సోమః కశ్యపాదధి॑ నిర్ధ॒మతి । భ్రస్తా కర్మ కృ॑దివై॒వమ్ ॥ ప్రాణో జీవానీన్ద్రియ॑ జీవా॒ని । సప్త శీర్ష॑ణ్యాః ప్రా॒ణాః । సూర్యా ఇ॑త్యాచా॒ర్యాః । అపశ్యమహ మేతాన్-థ్సప్త సూ᳚ర్యాని॒తి । పఞ్చకర్ణో॑ వాథ్స్యా॒యనః । సప్తకర్ణ॑శ్చ ప్లా॒ఖ్షిః ॥ 21 ॥
ఆనుశ్రవిక ఏవ నౌ కశ్య॑ప ఇ॒తి । ఉభౌ॑ వేద॒యితే । న హి శేకుమివ మహామే॑రు-ఙ్గ॒న్తుమ్ । అపశ్యమహమేత-థ్సూర్యమణ్డల-మ్పరివ॑ర్తమా॒నమ్ । గా॒ర్గ్యః ప్రా॑ణత్రా॒తః । గచ్ఛన్త మ॑హామే॒రుమ్ । ఏక॑ఞ్చాజ॒హతమ్ । భ్రాజపటర పత॑ఙ్గా ని॒హనే । తిష్ఠన్నా॑తప॒న్తి । తస్మా॑ది॒హ తప్త్రి॑ తపాః ॥ 22 ॥
అ॒ముత్రే॒తరే । తస్మా॑ది॒హా తప్త్రి॑ తపాః । తేషా॑మేషా॒ భవ॑తి । స॒ప్త సూర్యా॒ దివ॒-మను॒ ప్రవి॑ష్టాః । తాన॒న్వేతి॑ ప॒థిభి॑-ర్దఖ్షి॒ణావాన్॑ । తే అస్మై సర్వే ఘృతమా॑తప॒న్తి । ఊర్జ-న్దుహానా అనపస్ఫుర॑న్త ఇ॒తి ॥ సప్తర్త్విజ-స్సూర్యా ఇ॑త్యాచా॒ర్యాః । తేషా॑మేషా॒ భవ॑తి । స॒ప్త దిశో॒ నానా॑ సూర్యాః ॥ 23 ॥
స॒ప్త హోతా॑ర ఋ॒త్విజః॑ । దేవా ఆదిత్యా॑ యే స॒ప్త । తేభి-స్సోమాభీ రఖ్ష॑ణ ఇ॒తి । తద॑ప్యామ్నా॒యః । దిగ్భ్రాజ ఋతూ᳚న్ కరో॒తి । ఏత॑యైవా॒వృతా ఽఽసహస్రసూర్యతాయా ఇతి వై॑శమ్పా॒యనః । తస్యై॒షా భవ॑తి । యద్ద్యావ॑ ఇన్ద్ర తే శ॒తగ్ం శ॒త-మ్భూమీః᳚ । ఉ॒త స్యుః । న త్వా॑ వజ్రిన్-థ్స॒హస్ర॒గ్ం॒ సూర్యాః᳚ । 24 ॥
అను న జాతమష్ట రోద॑సీ ఇ॒తి । నానా లిఙ్గత్వా-దృతూనా-న్నానా॑ సూర్య॒త్వమ్ ॥ అష్టౌ తు వ్యవసి॑తా ఇ॒తి । సూర్యమణ్డలా-న్యష్టా॑త ఊ॒ర్ధ్వమ్ । తేషా॑మేషా॒ భవ॑తి ॥ చి॒త్ర-న్దే॒వానా॒-ముద॑గా॒దనీ॑కమ్ । చఖ్షు॑-ర్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యా॒గ్నేః । ఆ-ఽప్రా॒ ద్యావా॑ పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑ఖ్షమ్ । సూర్య ఆత్మా జగతస్తస్థు॑షశ్చే॒తి ॥ 25 ॥
(సా॒కం – ప్లా॒ఖ్షి – స్తప్త్రి॑తపా॒ – నానా॑సూర్యాః॒ – సూర్యా॒ – +నవ॑ చ)
అనువాకః 8
క్వేదమభ్ర॑-న్నివి॒శతే । క్వాయగ్ం॑ సంవఀథ్స॒రో మి॑థః । క్వాహః క్వేయ-న్దే॑వ రా॒త్రీ । క్వ మాసా ఋ॑తవ॒-శ్శ్రితాః ॥ అర్ధమాసా॑ ముహూ॒ర్తాః । నిమేషాస్తు॑టిభిః॒ (నిమేషాస్త్ర॑టిభిః॒) సహ । క్వేమా ఆపో ని॑విశ॒న్తే । య॒దీతో॑ యాన్తి॒ సమ్ప్ర॑తి ॥ కాలా అఫ్సు ని॑విశ॒న్తే । ఆ॒ప-స్సూర్యే॑ స॒మాహి॑తాః । 26 ।
అభ్రా᳚ణ్య॒పః ప్ర॑పద్య॒న్తే । వి॒ద్యుథ్సూర్యే॑ స॒మాహి॑తా । అనవర్ణే ఇ॑మే భూ॒మీ । ఇ॒యఞ్చా॑సౌ చ॒ రోద॑సీ । కిగ్గ్ స్విదత్రాన్త॑రా భూ॒తమ్ । యే॒నేమే వి॑ధృతే॒ ఉభే । వి॒ష్ణునా॑ విధృ॑తే భూ॒మీ । ఇ॒తి వ॑థ్సస్య॒ వేద॑నా । ఇరా॑వతీ ధేను॒మతీ॒ హి భూ॒తమ్ । సూ॒య॒వ॒సినీ॒ మను॑షే దశ॒స్యే᳚ । 27 ।
వ్య॑ష్టభ్నా॒-ద్రోద॑సీ॒ విష్ణ॑వే॒తే । దా॒ధర్థ॑ పృథి॒వీ-మ॒భితో॑ మ॒యూఖైః᳚ । కిన్త-ద్విష్ణో ర్బల॑మా॒హుః । కా॒ దీప్తిః॑ కి-మ్ప॒రాయ॑ణమ్ । ఏకో॑ య॒ద్ధా-ర॑య ద్దే॒వః । రే॒జతీ॑ రోద॒సీ ఉ॑భే । వాతాద్విష్ణో-ర్బ॑ల మా॒హుః । అ॒ఖ్షరా᳚-ద్దీప్తి॒ రుచ్య॑తే । త్రి॒పదా॒ద్ధార॑య-ద్దే॒వః । యద్విష్ణో॑రేక॒-ముత్త॑మమ్ ॥ 28 ॥
అ॒గ్నయో॑ వాయ॑వశ్చై॒వ । ఏ॒తద॑స్య ప॒రాయ॑ణమ్ । పృచ్ఛామి త్వా ప॑ర-మ్మృ॒త్యుమ్ । అ॒వమ॑-మ్మద్ధ్య॒మఞ్చ॑తుమ్ । లో॒కఞ్చ॒ పుణ్య॑పాపా॒నామ్ । ఏ॒త-త్పృ॑చ్ఛామి॒ సమ్ప్ర॑తి ॥ అ॒ముమా॑హుః ప॑ర-మ్మృ॒త్యుమ్ । ప॒వమా॑న-న్తు॒ మద్ధ్య॑మమ్ । అ॒గ్నిరే॒వావ॑మో మృ॒త్యుః । చ॒న్ద్రమా᳚-శ్చతు॒రుచ్య॑తే ॥ 29 ॥
అ॒నా॒భో॒గాః ప॑ర-మ్మృ॒త్యుమ్ । పా॒పా-స్సం॑యఀన్తి॒ సర్వ॑దా । ఆభోగాస్త్వేవ॑ సంయఀ॒న్తి । య॒త్ర పు॑ణ్యకృ॒తో జ॑నాః । తతో॑ మ॒ద్ధ్యమ॑మాయ॒న్తి । చ॒తుమ॑గ్నిఞ్చ॒ సమ్ప్ర॑తి । పృచ్ఛామి త్వా॑ పాప॒కృతః । య॒త్ర యా॑తయ॒తే య॑మః । త్వన్నస్త–ద్బ్రహ్మ॑-న్ప్రబ్రూ॒హి । య॒ది వే᳚త్థా-ఽస॒తో గృ॑హాన్ ॥ 30 ॥
క॒శ్యపా॑ దుది॑తా-స్సూ॒ర్యాః । పా॒పాన్ని॑ర్ఘ్నన్తి॒ సర్వ॑దా । రోదస్యోరన్త॑-ర్దేశే॒షు । తత్ర న్యస్యన్తే॑ వాస॒వైః । తే ఽశరీరాః ప్ర॑పద్య॒న్తే । య॒థా ఽపు॑ణ్యస్య॒ కర్మ॑ణః । అపా᳚ణ్య॒పాద॑ కేశా॒సః । త॒త్ర తే॑-ఽయోని॒జా జ॑నాః । మృత్వా పునర్మృత్యు-మా॑పద్య॒న్తే । అ॒ద్యమా॑నా-స్స్వ॒కర్మ॑భిః । 31 ।
ఆశాతికాః క్రిమ॑య ఇ॒వ । తతః పూయన్తే॑ వాస॒వైః । అపై॑త-మ్మృ॒త్యు-ఞ్జ॑యతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । స ఖల్వైవం॑-విఀద్బ్రా॒హ్మణః । దీ॒ర్ఘశ్రు॑త్తమో॒ భవ॑తి । కశ్య॑ప॒స్యాతి॑థి॒-స్సిద్ధగ॑మన॒-స్సిద్ధాగ॑మనః । తస్యై॒షా భవ॑తి ॥ ఆయస్మిన్᳚-థ్స॒ప్త వా॑స॒వాః । రోహ॑న్తి పూ॒ర్వ్యా॑ రుహః॑ । 32 ।
ఋషి॑ర్హ దీర్ఘ॒శ్రుత్త॑మః । ఇన్ద్రస్య ఘర్మో అతి॑థిరి॒తి । కశ్యపః పశ్య॑కో భ॒వతి । యథ్సర్వ-మ్పరిపశ్యతీ॑తి సౌ॒ఖ్ష్మ్యాత్ । అథాగ్నే॑రష్టపు॑రుష॒స్య । తస్యై॒షా భవ॑తి । అగ్నే॒ నయ॑ సు॒పథా॑ రా॒యే అ॒స్మాన్ । విశ్వా॑ని దేవ వ॒యునా॑ని వి॒ద్వాన్ । యు॒యో॒ద్ధ్య॑స్మ-జ్జు॑హురా॒ణమేనః॑ । భూయిష్ఠాన్తే నమ ఉక్తిం-విఀ ॑ధేమే॒తి ॥ 33 ॥
(స॒మాహి॑తా – దశ॒స్యే॑ – ఉత్త॑మ॒-ముచ్య॑తే-గృహాన్-థ్స్వ॒కర్మ॑భిః-పూ॒ర్వ్యా॑ రుహ॑-ఇ॒తి)
అనువాకః 9
అగ్నిశ్చ జాత॑వేదా॒శ్చ । సహోజా అ॑జిరా॒ప్రభుః । వైశ్వానరో న॑ర్యాపా॒శ్చ । ప॒ఙ్క్తిరా॑ధాశ్చ॒ సప్త॑మః । విసర్పేవా-ఽష్ట॑మో-ఽగ్నీ॒నామ్ । ఏతే-ఽష్టౌ వసవః, ఖ్షి॑తా ఇ॒తి । యథర్త్వే-వాగ్నే-రర్చిర్వర్ణ॑ విశే॒షాః । నీలార్చిశ్చ పీతకా᳚ర్చిశ్చే॒తి । అథ వాయో-రేకాదశ-పురుషస్యైకాదశ॑స్త్రీక॒స్య । ప్రభ్రాజమానా వ్య॑వదా॒తాః ॥ 34 ॥
యాశ్చ వాసు॑కి వై॒ద్యుతాః । రజతాః పరు॑షా-శ్శ్యా॒మాః । కపిలా అ॑తిలో॒హితాః । ఊర్ధ్వా అవప॑తన్తా॒శ్చ । వైద్యుత ఇ॑త్యేకా॒దశ । నైనం-వైఀద్యుతో॑ హిన॒స్తి । య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । స హోవాచ వ్యాసః పా॑రాశ॒ర్యః । విద్యుద్వధమేవాహ-మ్మృత్యుమై᳚చ్ఛమి॒తి । న త్వకా॑మగ్ం హ॒న్తి ॥ 35 ॥
య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । అథ గ॑న్ధర్వ॒గణాః । స్వాన॒ భ్రాట్ । అఙ్ఘా॑రి॒-ర్బమ్భా॑రిః । హస్త॒-స్సుహ॑స్తః । కృశా॑నుర్వి॒శ్వావ॑సుః । మూర్ధన్వాన్-థ్సూ᳚ర్యవ॒ర్చాః । కృతిరిత్యేకాదశ గ॑న్ధర్వ॒గణాః । దేవాశ్చ మ॑హాదే॒వాః । రశ్మయశ్చ దేవా॑ గర॒గిరః ॥ 36 ॥
నైన-ఙ్గరో॑ హిన॒స్తి । య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । గౌ॒రీ మి॑మాయ సలి॒లాని॒ తఖ్ష॑తీ । ఏక॑పదీ ద్వి॒పదీ॒ సా చతు॑ష్పదీ । అ॒ష్టాప॑దీ॒ నవ॑పదీ బభూ॒వుషీ᳚ । సహస్రాఖ్షరా పరమే వ్యో॑మన్ని॒తి । వాచో॑ విశే॒షణమ్ । అథ నిగద॑వ్యాఖ్యా॒తాః । తాననుక్ర॑మిష్యా॒మః । వ॒రాహవః॑-స్వత॒పసః ॥ 37 ॥
వి॒ద్యు-న్మ॑హసో॒ ధూప॑యః । శ్వాపయో గృహమేధా᳚శ్చేత్యే॒తే । యే॒ చేమే-ఽశి॑మివి॒ద్విషః । పర్జన్యా-స్సప్త పృథివీమభివ॑ర్ష॒న్తి । వృష్టి॑భిరి॒తి । ఏతయైవ విభక్తి వి॑పరీ॒తాః । స॒ప్తభి॒ర్వాతై॑ రుదీ॒రితాః । అమూం-లోఀకా-నభివ॑ర్ష॒న్తి । తేషా॑మేషా॒ భవ॑తి । స॒మా॒న-మే॒తదుద॑కమ్ ॥ 38 ॥
ఉ॒చ్చైత్య॑వ॒ చాహ॑భిః । భూమి॑-మ్ప॒ర్జన్యా॒ జిన్వ॑న్తి । దివ-ఞ్జిన్వన్-త్యగ్న॑య ఇ॒తి । యదఖ్ష॑ర-మ్భూ॒తకృ॑తమ్ । విశ్వే॑ దేవా ఉ॒పాస॑తే । మ॒హర్షి॑మస్య గో॒ప్తార᳚మ్ । జ॒మద॑గ్ని॒-మకు॑ర్వత । జ॒మద॑గ్ని॒-రాప్యా॑యతే । ఛన్దో॑భి-శ్చతురుత్త॒రైః । రాజ్ఞ॒-స్సోమ॑స్య తృ॒ప్తాసః॑ ॥ 39 ॥
బ్రహ్మ॑ణా వీ॒ర్యా॑వతా । శి॒వా నః॑ ప్ర॒దిశో॒ దిశః॑ ॥ తచ్ఛం॒యోఀరా వృ॑ణీమహే । గా॒తుం-యఀ॒జ్ఞాయ॑ । గా॒తుం-యఀ॒జ్ఞప॑తయే । దైవీ᳚ స్వ॒స్తిర॑స్తు నః । స్వ॒స్తి-ర్మాను॑షేభ్యః । ఊ॒ర్ధ్వ-ఞ్జి॑గాతు భేష॒జమ్ । శన్నో॑ అస్తు ద్వి॒పదే᳚ । శఞ్చతు॑ష్పదే । సోమపా(3) అసోమపా(3) ఇతి నిగద॑వ్యాఖ్యా॒తాః ॥ 40 ॥
(వ్య॒వ॒దా॒తా – హ॒న్తి-గ॑ర॒గిర – స్త॒పస – ఉద॑కం – తృప్తాస॒ – శ్వతు॑ష్పద॒ ఏక॑-ఞ్చ)
అనువాకః 10
స॒హ॒స్ర॒వృది॑య-మ్భూ॒మిః । ప॒రం-వ్యోఀ ॑మ స॒హస్ర॑వృత్ । అ॒శ్వినా॑ భుజ్యూ॑ నాస॒త్యా । వి॒శ్వస్య॑ జగ॒తస్ప॑తీ ॥ జాయా భూమిః ప॑తిర్వ్యో॒మ । మి॒థున॑న్తా అ॒తుర్య॑థుః । పుత్రో బృహస్ప॑తీ రు॒ద్రః । స॒రమా॑ ఇతి॑ స్త్రీపు॒మమ్ ॥ శు॒క్రం-వాఀ ॑మ॒న్యద్య॑జ॒తం-వాఀ ॑మ॒న్యత్ । విషు॑రూపే॒ అహ॑నీ॒ ద్యౌరి॑వ స్థః ॥ 41 ॥
విశ్వా॒ హి మా॒యా అవ॑థ-స్స్వధావన్తౌ । భ॒ద్రా వా᳚-మ్పూషణావి॒హ రా॒తిర॑స్తు । వాసా᳚త్యౌ చి॒త్రౌ జగ॑తో ని॒ధానౌ᳚ । ద్యావా॑భూమీ చ॒రథ॑-స్స॒గ్ం॒ సఖా॑యౌ । తావ॒శ్వినా॑ రా॒సభా᳚శ్వా॒ హవ॑-మ్మే । శు॒భ॒స్ప॒తీ॒ ఆ॒గతగ్ం॑ సూ॒ర్యయా॑ స॒హ । త్యుగ్రో॑ హ భు॒జ్యు-మ॑శ్వినోద మే॒ఘే । ర॒యిన్న కశ్చి॑-న్మమృ॒వా(2) అవా॑హాః । తమూ॑హథు-ర్నౌ॒భిరా᳚త్మ॒న్-వతీ॑భిః । అ॒న్త॒రి॒ఖ్ష॒ ప్రుడ్భి॒ర-పో॑దకాభిః ॥ 42 ॥
తి॒స్రః, ఖ్షప॒స్త్రిరహా॑ ఽతి॒వ్రజ॑ద్భిః । నాస॑త్యా భు॒జ్యుమూ॑హథుః పత॒ఙ్గైః । స॒ము॒ద్రస్య॒ ధన్వ॑న్నా॒ర్ద్రస్య॑ పా॒రే । త్రి॒భీ రథై᳚-శ్శ॒తప॑ద్భి॒-ష్షడ॑శ్వైః । స॒వి॒తారం॒-విఀత॑న్వన్తమ్ । అను॑బద్ధ్నాతి శామ్బ॒రః । ఆపపూర్షం-బ॑రశ్చై॒వ । స॒వితా॑ ఽరేప॒సో॑ ఽభవత్ । త్యగ్ం సుతృప్తం-విఀ ॑దిత్వై॒వ । బ॒హుసో॑మ గి॒రం-వఀ ॑శీ ॥ 43 ॥
అన్వేతి తుగ్రో వ॑క్రియా॒న్తమ్ । ఆయసూయాన్-థ్సోమ॑తృఫ్సు॒షు । స సఙ్గ్రామ-స్తమో᳚ద్యో-ఽత్యో॒తః । వాచో గాః పి॑పాతి॒ తత్ । స తద్గోభి-స్స్తవా᳚ ఽత్యేత్య॒న్యే । ర॒ఖ్షసా॑ ఽనన్వి॒తాశ్చ॑ యే । అ॒న్వేతి॒ పరి॑వృత్త్యా॒-ఽస్తః । ఏ॒వమే॒తౌ స్థో॑ అశ్వినా । తే ఏ॒తే ద్యుః॑ పృథి॒వ్యోః । అహ॑రహ॒-ర్గర్భ॑న్దధాథే ॥ 44 ॥
తయో॑ రే॒తౌ వ॒థ్సా వ॑హోరా॒త్రే । పృ॒థి॒వ్యా అహః॑ । ది॒వో రాత్రిః॑ । తా అవి॑సృష్టౌ । దమ్ప॑తీ ఏ॒వ భ॑వతః ॥ తయో॑ రే॒తౌ వ॒థ్సౌ । అ॒గ్నిశ్చా॑-ది॒త్యశ్చ॑ । రా॒త్రేర్వ॒థ్సః । శ్వే॒త ఆ॑ది॒త్యః । అహ్నో॒-ఽగ్నిః ॥ 45 ॥
తా॒మ్రో అ॑రు॒ణః । తా అవి॑సృష్టౌ । దమ్ప॑తీ ఏ॒వ భ॑వతః ॥ తయో॑ రే॒తౌ వ॒థ్సౌ । వృ॒త్రశ్చ॑ వైద్యు॒తశ్చ॑ । అ॒గ్నేర్వృ॒త్రః । వై॒ద్యుత॑ ఆది॒త్యస్య॑ । తా అవి॑సృష్టౌ । దమ్ప॑తీ ఏ॒వ భ॑వతః ॥ తయో॑ రే॒తౌ వ॒థ్సౌ ॥ 46 ॥
ఉ॒ష్మా చ॑ నీహా॒రశ్చ॑ । వృ॒త్రస్యో॒ష్మా । వై॒ద్యు॒తస్య॑ నీహా॒రః । తౌ తావే॒వ ప్రతి॑పద్యేతే ॥ సేయగ్ం రాత్రీ॑ గ॒ర్భిణీ॑ పు॒త్రేణ॒ సంవఀ ॑సతి । తస్యా॒ వా ఏ॒తదు॒ల్బణ᳚మ్ । యద్రాత్రౌ॑ ర॒శ్మయః॑ । యథా॒ గోర్గ॒ర్భిణ్యా॑ ఉ॒ల్బణ᳚మ్ । ఏ॒వమే॒తస్యా॑ ఉ॒ల్బణ᳚మ్ । ప్రజయిష్ణుః ప్రజయా చ పశుభి॑శ్చ భ॒వతి । య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । ఏతముద్యన్త-మపియ॑న్తఞ్చే॒తి । ఆదిత్యః పుణ్య॑స్య వ॒థ్సః । అథ పవి॑త్రాఙ్గి॒రసః ॥ 47 ॥
(స్థో – ఽపో॑దకాభి–ర్ వశీ – దధాథే – అ॒గ్ని – స్తయో॑ రే॒తౌ వ॒థ్సౌ – భ॒వతి చ॒త్వారి॑ చ)
అనువాకః 11
ప॒విత్ర॑వన్తః॒ పరి॒వాజ॒మాస॑తే । పి॒తైషా᳚-మ్ప్ర॒త్నో అ॒భిర॑ఖ్షతి వ్ర॒తమ్ । మ॒హస్స॑ము॒ద్రం-వఀరు॑ణ స్తి॒రోద॑ధే । ధీరా॑ ఇచ్ఛేకు॒ర్ద్ధరు॑ణేష్వా॒రభ᳚మ్ । ప॒విత్ర॑-న్తే॒ విత॑త॒-మ్బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతే᳚ । ప్రభు॒ర్గాత్రా॑ణి॒ పర్యే॑షి వి॒శ్వతః॑ । అత॑ప్తతనూ॒-ర్న తదా॒మో అ॑శ్నుతే । శృ॒తాస॒ ఇద్వహ॑న్-త॒స్త-థ్సమా॑శత । బ్ర॒హ్మా దే॒వానా᳚మ్ । అస॑త-స్స॒ద్యే తత॑ఖ్షుః ॥ 48 ॥
ఋష॑య-స్స॒ప్తాత్రి॑శ్చ॒ యత్ । సర్వే-ఽత్రయో అ॑గస్త్య॒శ్చ । నఖ్ష॑త్రై॒-శ్శఙ్కృ॑తో ఽవసన్న్ । అథ॑ సవితు॒-శ్శ్యావాశ్వ॒స్యా ఽవర్తి॑కామస్య । అ॒మీ య ఋఖ్షా॒ నిహి॑తా స ఉ॒చ్చా । నక్త॒-న్దదృ॑శ్రే॒ కుహ॑చి॒ద్దివే॑యుః । అద॑బ్ధాని॒ వరు॑ణస్య వ్ర॒తాని॑ । వి॒చా॒కశ॑-చ్చ॒న్ద్రమా॒ నఖ్ష॑త్రమేతి । త-థ్స॑వి॒తు-ర్వరే᳚ణ్యమ్ । భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి ॥ 49 ।
ధియో॒ యో నః॑ ప్రచో॒దయా᳚త్ ॥ తథ్స॑వి॒తు-ర్వృ॑ణీమహే । వ॒య-న్దే॒వస్య॒ భోజ॑నమ్ । శ్రేష్ఠగ్ం॑ సర్వ॒ధాత॑మమ్ । తుర॒-మ్భగ॑స్య ధీమహి । అపా॑గూహత సవితా॒ తృభీన్॑ । సర్వా᳚-న్ది॒వో అన్ధ॑సః । నక్త॑న్త;॒తాన్య॑భవ-న్దృ॒శే । అస్థ్య॒స్థ్నా సమ్భ॑విష్యామః ॥ నామ॒ నామై॒వ నా॒మ మే᳚ ॥ 50 ॥
నపుగ్ంస॑క॒-మ్పుమా॒గ్॒స్త్ర్య॑స్మి । స్థావ॑రో-ఽస్మ్యథ॒ జఙ్గ॑మః । య॒జే-ఽయఖ్షి॒ యష్టా॒హే చ॑ । మయా॑ భూ॒తాన్య॑యఖ్షత । ప॒శవో॑ మమ॑ భూతా॒ని । అనూబన్ధ్యో ఽస్మ్య॑హం-విఀ॒భుః । స్త్రియ॑-స్స॒తీః । తా ఉ॑ మే పు॒గ్ం॒స ఆ॑హుః । పశ్య॑దఖ్ష॒ణ్వాన్న-విచే॑తద॒న్ధః । క॒విర్యః పు॒త్ర-స్స ఇ॒మా చి॑కేత ॥ 51 ॥
యస్తా వి॑జా॒నా-థ్స॑వి॒తుః పి॒తా-ఽస॑త్ । అ॒న్ధో మణిమ॑విన్దత్ । తమ॑నఙ్గులి॒-రావ॑యత్ । అ॒గ్రీ॒వః ప్రత్య॑ముఞ్చత్ । తమజి॑హ్వ అ॒సశ్చ॑త । ఊర్ధ్వమూల-మ॑వాక్ఛా॒ఖమ్ । వృ॒ఖ్షం-యాఀ ॑ వేద॒ సమ్ప్ర॑తి । న స జాతు జన॑-శ్శ్రద్ద॒ద్ధ్యాత్ । మృ॒త్యుర్మా॑ మార॒యాది॑తిః । హసితగ్ం రుది॑తఙ్గీ॒తమ్ ॥ 52 ॥
వీణా॑ పణ వ॒లాసి॑తమ్ । మృ॒తఞ్జీ॒వఞ్చ॑ యత్కి॒ఞ్చిత్ । అ॒ఙ్గాని॑ స్నేవ॒ విద్ధి॑ తత్ । అతృ॑ష్య॒గ్గ్॒స్తృష్య॑ ధ్యాయత్ । అ॒స్మాజ్జా॒తా మే॑ మిథూ॒ చరన్న్॑ । పుత్రో నిర్-ఋత్యా॑ వైదే॒హః । అ॒చేతా॑ యశ్చ॒ చేత॑నః । స॒ త-మ్మణిమ॑విన్దత్ । సో॑-ఽనఙ్గులి॒రావ॑యత్ । సో॒-ఽగ్రీ॒వః ప్రత్య॑మున్చత్ ॥ 53 ।
సో-ఽజి॑హ్వో అ॒సశ్చ॑త । నైతమృషిం-విఀదిత్వా నగ॑ర-మ్ప్ర॒విశేత్ । య॑ది ప్ర॒విశేత్ । మి॒థౌ చరి॑త్వా ప్ర॒విశేత్ । తథ్సమ్భవ॑స్య వ్ర॒తమ్ । ఆ॒ తమ॑గ్నే ర॒థన్తి॑ష్ఠ । ఏకా᳚శ్వమేక॒ యోజ॑నమ్ । ఏకచక్ర॑-మేక॒ధురమ్ । వా॒త ధ్రా॑జి గ॒తిం-విఀ ॑భో । న॒ రి॒ష్యతి॑ న వ్య॒థతే ॥ 54 ॥
నా॒స్యాఖ్షో॑ యాతు॒ సజ్జ॑తి । యచ్ఛ్వేతా᳚-న్రోహి॑తాగ్శ్చా॒గ్నేః । ర॒థే యు॑క్త్వా-ఽధి॒తిష్ఠ॑తి । ఏకయా చ దశభిశ్చ॑ స్వభూ॒తే । ద్వాభ్యా మిష్టయే విగ్ం॑శత్యా॒ చ । తిసృభిశ్చ వహసే త్రిగ్ం॑శతా॒ చ । నియుద్భి-ర్వాయవిహ తా॑ విము॒ఞ్చ ॥ 55 ॥
(తత॑ఖ్షు–ర్ ధీమహి – నా॒మ మే॑ – చికేత – గీ॒తం – ప్రత్య॑ముఞ్చ-ద్- వ్య॒థతే – +స॒ప్త చ॑)
అనువాకః 12
ఆత॑నుష్వ॒ ప్రత॑నుష్వ । ఉ॒ద్ధమాధ॑మ॒ సన్ధ॑మ । ఆదిత్యే చన్ద్ర॑వర్ణా॒నామ్ । గర్భ॒ మా ధే॑హి॒ యః పుమాన్॑ । ఇ॒త-స్సి॒క్తగ్ం సూర్య॑గతమ్ । చ॒న్ద్రమ॑సే॒ రస॑ఙ్కృధి । వారాద-ఞ్జన॑యా-గ్రే॒-ఽగ్నిమ్ । య ఏకో॑ రుద్ర॒ ఉచ్య॑తే । అ॒స॒-ఙ్ఖ్యా॒తా-స్స॑హస్రా॒ణి । స్మ॒ర్యతే॑ న చ॒ దృశ్య॑తే ॥ 56 ॥
ఏ॒వమే॒తన్ని॑బోధత । ఆ మ॒న్ద్రై-రి॑న్ద్ర॒ హరి॑భిః । యా॒ హి మ॒యూర॑-రోమభిః । మాత్వా కేచిన్నియే మురి॑న్న పా॒శినః । ద॒ధ॒న్వేవ॒ తా ఇ॑హి । మా మ॒న్ద్రై-రి॑న్ద్ర॒ హరి॑భిః । యా॒మి మ॒యూర॑ రోమభిః । మా మా కేచిన్నియే మురి॑న్న పా॒శినః । ని॒ధ॒న్వేవ॒ తా(2) ఇ॑మి । అణుభిశ్చ మ॑హద్భి॒శ్చ ॥ 57 ॥
ని॒ఘృష్వై॑ రస॒మాయు॑తైః । కాలైర్-హరిత్వ॑మాప॒న్నైః । ఇన్ద్రాయా॑హి స॒హస్ర॑ యుక్ । అ॒గ్ని-ర్వి॒భ్రాష్టి॑ వసనః । వా॒యు-శ్శ్వేత॑సికద్రు॒కః । సం॒వఀ॒థ్స॒రో వి॑షూ॒ వర్ణైః᳚ । నిత్యా॒స్తే ఽనుచ॑రాస్త॒వ । సుబ్రహ్మణ్యోగ్ం సుబ్రహ్మణ్యోగ్ం సు॑బ్రహ్మ॒ణ్యోమ్ । ఇన్ద్రాగచ్ఛ హరివ ఆగచ్ఛ మే॑ధాతి॒థేః । మేష వృషణశ్వ॑స్య మే॒నే ॥ 58 ॥
గౌరావస్కన్దిన్న-హల్యా॑యై జా॒ర । కౌశిక-బ్రాహ్మణ గౌతమ॑బ్రువా॒ణ । అ॒రు॒ణాశ్వా॑ ఇ॒హాగ॑తాః । వస॑వః పృథివి॒ ఖ్షితః॑ । అ॒ష్టౌ ది॒గ్వాస॑సో॒ ఽగ్నయః॑ । అగ్నిశ్చ జాతవేదా᳚శ్చేత్యే॒తే । తామ్రాశ్వా᳚-స్తామ్ర॒రథాః । తామ్రవర్ణా᳚ స్తథా॒-ఽసితాః । దణ్డహస్తాః᳚ ఖాద॒గ్దతః । ఇతో రుద్రాః᳚ పరా॒ఙ్గతాః । 59 ।
ఉక్తగ్గ్ స్థాన-మ్ప్రమాణఞ్చ॑ పుర॒ ఇత । బృహ॒స్పతి॑శ్చ సవి॒తా చ॑ । వి॒శ్వరూ॑పై-రి॒హాగ॑తామ్ । రథే॑నోదక॒వర్త్మ॑నా । అ॒ఫ్సుషా॑ ఇతి॒ తద్ద్వ॑యోః । ఉక్తో వేషో॑ వాసా॒గ్ం॒సి చ । కాలావయవానా-మితః॑ ప్రతీ॒జ్యా । వాసాత్యా॑ ఇత్య॒శ్వినోః । కో-ఽన్తరిఖ్షే శబ్దఙ్క॑రోతీ॒తి । వాసిష్ఠ రౌహిణో మీమాగ్ం॑సా-ఞ్చ॒క్రే । తస్యై॒షా భవ॑తి ॥ వా॒శ్రేవ॑ వి॒ద్యుదితి॑ ॥ బ్రహ్మ॑ణ ఉ॒దర॑ణమసి । బ్రహ్మ॑ణ ఉదీ॒రణ॑మసి ।బ్రహ్మ॑ణ ఆ॒స్తర॑ణమసి । బ్రహ్మ॑ణ ఉప॒స్తర॑ణమసి ॥ 60 ॥
(దృశ్య॑తే॒ – చ – మే॒నే – ప॑రా॒-ఙ్గతా – శ్చ॒క్రే షట్ చ॑)
అనువాకః 13 [అప॑క్రామత గర్భి॒ణ్యః॑ ]
అ॒ష్టయో॑నీ-మ॒ష్టపు॑త్రామ్ । అ॒ష్టప॑త్నీ-మి॒మా-మ్మహీ᳚మ్ । అ॒హం-వేఀద॒ న మే॑ మృత్యుః । న చామృ॑త్యుర॒ఘాహ॑రత్ । అ॒ష్టయో᳚న్య॒ష్ట పు॑త్రమ్ । అ॒ష్టప॑ది॒ద-మ॒న్తరి॑ఖ్షమ్ । అ॒హం-వేఀద॒ న మే॑ మృత్యుః । న చామృ॑త్యుర॒ఘాహ॑రత్ । అ॒ష్టయో॑నీ-మ॒ష్టపు॑త్రామ్ । అ॒ష్టప॑త్నీ-మ॒మూన్దివ᳚మ్ ॥ 61 ॥
అ॒హం-వేఀద॒ న మే॑ మృత్యుః । న చామృ॑త్యుర॒ఘాహ॑రత్ । సు॒త్రామా॑ణ-మ్మ॒హీమూ॒షు । అది॑తి॒ర్ద్యౌ-రది॑తి-ర॒న్తరి॑ఖ్షమ్ । అది॑తి ర్మా॒తా స పి॒తా స పు॒త్రః । విశ్వే॑ దే॒వా అది॑తిః॒ పఞ్చ॒ జనాః᳚ । అది॑తి-ర్జా॒త-మది॑తి॒-ర్జని॑త్వమ్ । అ॒ష్టౌ పు॒త్రాసో॒ అది॑తేః । యే జా॒తా స్త॒న్వః॑ పరి॑ । దే॒వా (2) ఉప॑ప్రై-థ్స॒ప్తభిః॑ ॥ 62 ॥
ప॒రా॒ మా॒ర్తా॒ణ్డమాస్య॑త్ । స॒ప్తభిః॑ పు॒త్రై-రది॑తిః । ఉప॒ ప్రై-త్పూ॒ర్వ్యం॑-యుఀగ᳚మ్ । ప్ర॒జాయై॑ మృ॒త్యవే త॑త్ । ప॒రా॒ మా॒ర్తా॒ణ్డ-మాభ॑ర॒దితి॑ । తాననుక్ర॑మిష్యా॒మః । మి॒త్రశ్చ॒ వరు॑ణశ్చ । ధా॒తా చా᳚ర్య॒మా చ॑ । అగ్ంశ॑శ్చ॒ భగ॑శ్చ । ఇన్ద్రశ్చ వివస్వాగ్॑శ్చేత్యే॒తే । హి॒ర॒ణ్య॒గ॒ర్భో హ॒గ్ం॒సస్శు॑చి॒షత్ । బ్రహ్మ॑ జజ్ఞా॒న-న్తది-త్ప॒దమితి॑ । గ॒ర్భః ప్రా॑జాప॒త్యః । అథ॒ పురు॑ష-స్స॒ప్తపురు॑షః ॥ 63 ॥
[ య॒థా॒స్థా॒న-ఙ్గ॑ర్భి॒ణ్యః॑ ]
(అ॒మూ-న్దివగ్ం॑ – స॒ప్తభి॑ – రే॒తే చ॒త్వారి॑ చ)
అనువాకః 14
యో-ఽసౌ॑ త॒పన్ను॒దేతి॑ । స సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణానా॒దాయో॒దేతి॑ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణానా॒దాయోద॑గాః । అ॒సౌ యో᳚ ఽస్త॒మేతి॑ । స సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణానా॒దాయా॒స్తమేతి॑ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణానా॒దాయా స్త॑ఙ్గాః । అ॒సౌ య ఆ॒పూర్య॑తి । స సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణై రా॒పూర్య॑తి । 64 ।
మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణై-రా॒పూరి॑ష్ఠాః । అ॒సౌ యో॑-ఽప॒ఖ్షీయ॑తి । స సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణై-రప॑ఖ్షీయతి । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణై-రప॑ఖ్షేష్ఠాః । అ॒మూని॒ నఖ్ష॑త్రాణి । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసర్పన్తి॒ చోథ్స॑ర్పన్తి చ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృపత॒ మోథ్సృ॑పత ॥ 65 ॥
ఇ॒మే మాసా᳚-శ్చార్ధమా॒సాశ్చ॑ । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసర్పన్తి॒ చోథ్స॑ర్పన్తి చ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృపత॒ మోథ్సృ॑పత । ఇ॒మ ఋ॒తవః॑ । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసర్పన్తి॒ చోథ్స॑ర్పన్తి చ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృపత॒ మోథ్సృ॑పత । అ॒యగ్ం సం॑వఀథ్స॒రః । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసర్పతి॒ చోథ్స॑ర్పతి చ ॥ 66 ॥
మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృప॒ మోథ్సృ॑ప । ఇ॒దమహః॑ । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణై-రప॑ ప్రసర్పతి॒ చోథ్స॑ర్పతి చ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృప॒ మోథ్సృ॑ప । ఇ॒యగ్ం రాత్రిః॑ । సర్వే॑షా-మ్భూ॒తానా᳚-మ్ప్రా॒ణై-రప॑ ప్రసర్పతి॒ చోథ్స॑ర్పతి చ । మా మే᳚ ప్ర॒జాయా॒ మా ప॑శూ॒నామ్ । మా మమ॑ ప్రా॒ణైరప॑ ప్రసృప॒ మోథ్సృ॑ప । ఔ-మ్భూర్భువ॒స్స్వః॑ । ఏతద్వో మిథున-మ్మా నో మిథు॑నగ్ం రీ॒ఢ్వమ్ ॥ 67 ॥
(ప్రా॒ణైరా॒పూర్య॑తి॒-మోథ్సృ॑పత॒-చోథ్స॑ర్పతి చ॒ – మోథ్సృ॑ప॒ ద్వే చ॑)
అనువాకః 15
అథాదిత్యస్యాష్ట పు॑రుష॒స్య । వసూనా మాదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । రుద్రాణా-మాదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । ఆదిత్యానా-మాదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । సతాగ్ం॑సత్యా॒నామ్ । ఆదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । అభిధూన్వతా॑-మభి॒ఘ్నతామ్ । వాతవ॑తా-మ్మ॒రుతామ్ । ఆదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । ఋభూణా-మాదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । విశ్వేషా᳚-న్దేవా॒నామ్ । ఆదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । సంవఀథ్సర॑స్య స॒వితుః । ఆదిత్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । ఔ-మ్భూర్భువ॒స్స్వః॑ । రశ్మయో వో మిథున-మ్మా నో మిథు॑నగ్ం రీ॒ఢ్వమ్ ॥ 68 ॥
(ఋభూణామాదిత్యానాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని షట్చ॑)
అనువాకః 16
ఆరోగస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । భ్రాజస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । పటరస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । పతఙ్గస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । స్వర్ణరస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । జ్యోతిషీమతస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । విభాసస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । కశ్యపస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని । ఔ-మ్భూర్భువ॒స్స్వః॑ । ఆపో వో మిథున-మ్మా నో మిథు॑నగ్ం రీ॒ఢ్వమ్ ॥ 69 ॥
(ఆరోగస్య దశ॑)
అనువాకః 17
అథ వాయో-రేకాదశ-పురుషస్యైకాదశ॑-స్త్రీక॒స్య ।
ప్రభ్రాజమానానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వ్యవదాతానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వాసుకివైద్యుతానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
రజతానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
పరుషాణాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
శ్యామానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
కపిలానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
అతిలోహితానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
ఊర్ధ్వానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ॥ 70 ॥
అవపతన్తానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వైద్యుతానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
ప్రభ్రాజమానీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వ్యవదాతీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వాసుకివైద్యుతీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
రజతానాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
పరుషాణాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
శ్యామానాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
కపిలానాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
అతిలోహితీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
ఊర్ధ్వానాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
అవపతన్తీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వైద్యుతీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
ఔ-మ్భూర్భువ॒స్స్వః॑ ।
రూపాణి వో మిథున-మ్మా నో మిథు॑నగ్ం రీ॒ఢ్వమ్ ॥ 71 ॥
(ఊర్ధ్వానాగ్ం రుద్రాణాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ – న్యతిలోహితీనాగ్ం రుద్రాణీనాగ్ స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని పఞ్చ॑ చ)
అనువాకః 18
అథాగ్నే॑రష్ట పు॑రుష॒స్య ॥ అగ్నేః పూర్వ-దిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
జాతవేదస ఉపదిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
సహోజసో దఖ్షిణ-దిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
అజిరాప్రభవ ఉపదిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
వైశ్వానరస్యాపరదిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
నర్యాపస ఉపదిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
పఙ్క్తిరాధస ఉదగ్దిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
విసర్పిణ ఉపదిశ్యస్య స్థానే స్వతేజ॑సా భా॒ని ।
ఔ-మ్భూర్భువ॒స్స్వః॑ ।
దిశో వో మిథున-మ్మా నో మిథు॑నగ్ం రీ॒ఢ్వమ్ ॥ 72 ॥
(స్వ॑రేక॑-ఞ్చ)
అనువాకః 19
దఖ్షిణపూర్వ-స్యాన్దిశి విస॑ర్పీ న॒రకః । తస్మాన్నః ప॑రిపా॒హి । దఖ్షిణా-పరస్యా-న్దిశ్య విస॑ర్పీ న॒రకః । తస్మాన్నః ప॑రిపా॒హి । ఉత్తర-పూర్వస్యా-న్దిశి విషా॑దీ న॒రకః । తస్మాన్నః ప॑రిపా॒హి । ఉత్తరా-పరస్యా-న్దిశ్య విషా॑దీ న॒రకః । తస్మాన్నః ప॑రిపా॒హి । ఆ యస్మిన్థ్సప్త వాసవా ఇన్ద్రియాణి శతక్రత॑ విత్యే॒తే ॥ 73 ॥
(దఖ్షిణపూర్వస్యా-న్నవ॑)
అనువాకః 20
ఇ॒న్ద్ర॒ ఘో॒షా వో॒ వసు॑భిః పు॒రస్తా॒-దుప॑దధతామ్ ।
మనో॑జవసో వః పి॒తృభి॑-ర్దఖ్షిణ॒త ఉప॑దధతామ్ ।
ప్రచే॑తా వో రు॒ద్రైః ప॒శ్చా-దుప॑దధతామ్ ।
వి॒శ్వక॑ర్మా వ ఆది॒త్యై-రు॑త్తర॒త ఉప॑దధతామ్ ।
త్వష్టా॑ వో రూ॒పై-రు॒పరి॑ష్టా॒-దుప॑దధతామ్ । స్
అఞ్జ్ఞానం-వః ఀప॑శ్చాది॒తి । ఆ॒ది॒త్య-స్సర్వో॒-ఽగ్నిః పృ॑థి॒వ్యామ్ । వా॒యుర॒న్తరి॑ఖ్షే । సూర్యో॑ ది॒వి । చ॒న్ద్రమా॑ ది॒ఖ్షు । నఖ్ష॑త్రాణి॒ స్వలో॒కే । ఏ॒వా హ్యే॑వ । ఏ॒వా హ్య॑గ్నే । ఏ॒వా హి వా॑యో । ఏ॒వా హీ᳚న్ద్ర । ఏ॒వా హి పూ॑షన్న్ । ఏ॒వా హి దే॑వాః ॥ 74 ॥
(ది॒ఖ్షు స॒ప్త చ॑)
అనువాకః 21
ఆప॑మాపామ॒ప-స్సర్వాః᳚ । అ॒స్మా-ద॒స్మాది॒తో-ఽముతః॑ । అ॒గ్నిర్వా॒యుశ్చ॒ సూర్య॑శ్చ । స॒హ స॑ఞ్చస్క॒రర్ధి॑యా । వా॒య్వశ్వా॑ రశ్మి॒ పత॑యః । మరీ᳚చ్యాత్మానో॒ అద్రు॑హః । దే॒వీ ర్భు॑వన॒ సూవ॑రీః । పు॒త్ర॒వ॒వాయ॑ మే సుత । మహానామ్నీ-ర్మ॑హామా॒నాః । మ॒హ॒సో మ॑హస॒స్స్వః॑ ॥ 75 ॥
దే॒వీః ప॑ర్జన్య॒ సూవ॑రీః । పు॒త్ర॒వ॒వాయ॑ మే సుత । అ॒పాశ్న్యు॑ష్ణి-మ॒పా రఖ్షః॑ । అ॒పాశ్న్యు॑ష్ణి-మ॒పా రఘ᳚మ్ । అపా᳚ఘ్రా॒మప॑ చా॒వర్తి᳚మ్ । అప॑ దే॒వీరి॒తో హి॑త । వజ్ర॑-న్దే॒వీరజీ॑తాగ్శ్చ । భువ॑న-న్దేవ॒ సూవ॑రీః । ఆ॒ది॒త్యానది॑తి-న్దే॒వీమ్ । యోని॑నోర్ధ్వ-ము॒దీష॑త ॥ 76 ॥
భ॒ద్ర-ఙ్కర్ణే॑భి-శ్శృణు॒యామ॑ దేవాః । భ॒ద్ర-మ్ప॑శ్యేమా॒ఖ్షభి॒-ర్యజ॑త్రాః । స్థి॒రైరఙ్గై᳚ స్తుష్టు॒వాగ్ం స॑స్త॒నూభిః॑ । వ్యశే॑మ దే॒వహి॑తం॒-యఀదాయుః॑ । స్వ॒స్తి న॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒ద్ధశ్ర॑వాః । స్వ॒స్తి నః॑ పూ॒షా వి॒శ్వవే॑దాః । స్వ॒స్తి న॒స్తార్ఖ్ష్యో॒ అరి॑ష్టనేమిః । స్వ॒స్తి నో॒ బృహ॒స్పతి॑-ర్దధాతు । కే॒తవో॒ అరు॑ణాసశ్చ । ఋ॒ష॒యో వాత॑రశ॒నాః। ప్ర॒తి॒ష్ఠాగ్ం శ॒తధా॑ హి । స॒మాహి॑తాసో సహస్ర॒ధాయ॑సమ్ ॥ శి॒వా న॒-శ్శన్త॑మా భవన్తు । ది॒వ్యా ఆప॒ ఓష॑ధయః ॥ సు॒మృ॒డీ॒కా సర॑స్వతి । మాతే॒ వ్యో॑మ స॒న్దృశి॑ ॥ 77 ॥
(స్వ॑ – రు॒దీష॑త॒ – వాత॑రశ॒నా-ష్షట్చ॑)
అనువాకః 22
యో॑-ఽపా-మ్పుష్పం॒-వేఀద॑ । పుష్ప॑వా-న్ప్ర॒జావా᳚-న్పశు॒మా-న్భ॑వతి । చ॒న్ద్రమా॒ వా అ॒పా-మ్పుష్ప᳚మ్ । పుష్ప॑వా-న్ప్ర॒జావా᳚-న్పశు॒మా-న్భ॑వతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । అ॒గ్నిర్వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యో᳚-ఽగ్నేరా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ ॥ 78 ॥
ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒ వా అ॒గ్నేరా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । వా॒యుర్వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యో వా॒యోరా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి ॥ 79 ॥
ఆపో॒ వై వా॒యోరా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । అ॒సౌ వై తప॑న్న॒పా-మా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యో॑-ఽముష్య॒-తప॑త ఆ॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒వా అ॒ముష్య॒-తప॑త ఆ॒యత॑నమ్ ॥ 80 ॥
ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । చ॒న్ద్రమా॒ వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యశ్చ॒న్ద్రమ॑స ఆ॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒ వై చ॒న్ద్రమ॑స ఆ॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి ॥ 81 ॥
య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । నఖ్ష॑త్రాణి॒ వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యో నఖ్ష॑త్రాణా-మా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒ వై నఖ్ష॑త్రాణా-మా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 82 ॥
యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ప॒ర్జన్యో॒ వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । యః ప॒ర్జన్య॑-స్యా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒ వై ప॒ర్జన్య॑-స్యా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । యో॑-ఽపామా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ ॥ 83 ॥
ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । సం॒వఀ॒థ్స॒రో వా అ॒పామా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య-స్సం॑వఀథ్స॒ర-స్యా॒యత॑నం॒-వేఀద॑ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । ఆపో॒ వై సం॑వఀథ్స॒ర-స్యా॒యత॑నమ్ । ఆ॒యత॑నవా-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । యో᳚-ఽఫ్సు నావ॒-మ్ప్రతి॑ష్ఠితాం॒-వేఀద॑ । ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి । 84 ।
ఇ॒మే వై లో॒కా అ॒ఫ్సు ప్రతి॑ష్ఠితాః । తదే॒షా-ఽభ్యనూ᳚క్తా ।
అ॒పాగ్ం రస॒ముద॑యగ్ంసన్న్ । సూర్యే॑ శు॒క్రగ్ం స॒మాభృ॑తమ్ । అ॒పాగ్ం రస॑స్య॒ యో రసః॑ । తం-వోఀ ॑ గృహ్ణా-మ్యుత్త॒మమితి॑ । ఇ॒మే వై లో॒కా అ॒పాగ్ం రసః॑ । తే॑-ఽముష్మి॑-న్నాది॒త్యే స॒మాభ॑తాః । జా॒ను॒ద॒ఘ్నీ-ము॑త్తర-వే॒దీఙ్ఖా॒త్వా । అ॒పా-మ్పూ॑రయి॒త్వా గు॑ల్ఫద॒ఘ్నమ్ ॥ 85 ।
పుష్కరపర్ణైః పుష్కరదణ్డైః పుష్కరైశ్చ॑ సగ్గ్స్తీ॒ర్య । తస్మి॑న్. విహా॒యసే । అ॒గ్ని-మ్ప్ర॒ణీయో॑ప-సమా॒ధాయ॑ । బ్ర॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । కస్మా᳚-త్ప్రణీ॒తే-ఽయ-మ॒గ్నిశ్చీ॒యతే᳚ । సాప్ప్ర॑ణీ॒తే-ఽయమ॒ఫ్సు హ్యయ॑ఞ్చీ॒యతే᳚ । అ॒సౌ భువ॑నే॒-ఽప్య-నా॑హితాగ్ని-రే॒తాః । తమ॒భిత॑ ఏ॒తా అ॒భీష్ట॑కా॒ ఉప॑దధాతి । అ॒గ్ని॒హో॒త్రే ద॑ర్శపూర్ణ-మా॒సయోః᳚ । ప॒శు॒బ॒న్ధే చా॑తుర్మా॒స్యేషు॑ ॥ 86 ॥
అథో॑ ఆహుః । సర్వే॑షు యజ్ఞక్ర॒తుష్వితి॑ । ఏ॒తద్ధ॑ స్మ॒ వా ఆ॑హు-శ్శణ్డి॒లాః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । స॒త్రి॒య-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । సం॒వఀ॒థ్స॒ర-మ్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । సా॒వి॒త్ర-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । అ॒ముమా॑ది॒త్య-మ్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ ॥ కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే ॥ 87 ।
నా॒చి॒కే॒త-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । ప్రా॒ణా-న్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । చా॒తు॒ర్॒హో॒త్రి॒య-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । బ్రహ్మ॑ ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ ॥ కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । వై॒శ్వ॒సృ॒జ-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । శరీ॑ర-మ్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । ఉ॒పా॒ను॒వా॒క్య॑మా॒శు-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః ॥ 88 ॥
ఇ॒మా-ల్లోఀ॒కా-న్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ ॥ కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । ఇ॒మమా॑రుణ-కేతుక-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒న ఇతి॑ । య ఏ॒వాసౌ । ఇ॒తశ్చా॒-ముత॑శ్చా-వ్యతీపా॒తీ । తమితి॑ ॥ యో᳚-ఽగ్నేర్మి॑థూ॒యా వేద॑ । మి॒థు॒న॒వా-న్భ॑వతి । ఆపో॒ వా అ॒గ్నేర్మి॑థూ॒యాః । మి॒థు॒న॒వా-న్భ॑వతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 89 ॥
(వేద॑ – భవ – త్యా॒యత॑నం – భవతి॒ – వేద॒ – వేద॑ – తిష్ఠతి – గుల్ఫద॒ఘ్నం – చా॑తుర్మా॒స్యే – ష్వ॒ముమా॑ది॒త్య-మ్ప్ర॒త్యఖ్షే॑ణ॒ కమ॒గ్ని-ఞ్చి॑నుత – ఉపానువా॒క్య॑మా॒శుమ॒గ్ని-ఞ్చి॑న్వా॒నో – మి॑థూ॒యా మి॑థున॒వా-న్భ॑వ॒త్యేక॑-ఞ్చ)
అనువాకః 23
ఆపో॒ వా ఇ॒దమా॑సన్-థ్సలి॒లమే॒వ । స ప్ర॒జాప॑తి॒రేకః॑ పుష్కరప॒ర్ణే సమ॑భవత్ । తస్యాన్త॒-ర్మన॑సి కామ॒-స్సమ॑వర్తత । ఇ॒దగ్ం సృ॑జేయ॒మితి॑ । తస్మా॒ద్య-త్పురు॑షో॒ మన॑సా-ఽభి॒గచ్ఛ॑తి । తద్వా॒చా వ॑దతి । తత్కర్మ॑ణా కరోతి । తదే॒షా ఽభ్యనూ᳚క్తా । కామ॒స్తదగ్రే॒ సమ॑వర్త॒తాధి॑ । మన॑సో॒ రేతః॑ ప్రథ॒మం-యఀదాసీ᳚త్ ॥ 90 ॥
స॒తో బన్ధు॒మస॑తి॒ నిర॑విన్దన్న్ । హృ॒ది ప్ర॒తీష్యా॑ క॒వయో॑ మనీ॒షేతి॑ । ఉపై॑న॒న్తదుప॑నమతి । య-త్కా॑మో॒ భవ॑తి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । స తపో॑-ఽతప్యత । స తప॑స్త॒ప్త్వా । శరీ॑రమధూనుత । తస్య॒ య-న్మా॒గ్ం॒సమాసీ᳚త్ । తతో॑-ఽరు॒ణాః కే॒తవో॒ వాత॑రశ॒నా ఋష॑య॒ ఉద॑తిష్ఠన్న్ ॥ 91 ॥
యే నఖాః᳚ । తే వై॑ఖాన॒సాః । యే వాలాః᳚ । తే వా॑లఖి॒ల్యాః । యో రసః॑ । సో॑-ఽపామ్ । అ॒న్త॒ర॒తః కూ॒ర్మ-మ్భూ॒తగ్ం సర్ప॑న్తమ్ । తమ॑బ్రవీత్ । మమ॒ వై త్వం-మా॒గ్ం॒సా । సమ॑భూత్ ॥ 92 ॥
నేత్య॑బ్రవీత్ । పూర్వ॑మే॒వాహ-మి॒హాస॒మితి॑ । తత్పురు॑షస్య పురుష॒త్వమ్ । స స॒హస్ర॑శీర్షా॒ పురు॑షః । స॒హ॒స్రా॒ఖ్ష-స్స॒హస్ర॑పాత్ । భూ॒త్వోద॑తిష్ఠత్ । తమ॑బ్రవీత్ । త్వం-వైఀ పూర్వగ్ం॑ సమ॑భూః । త్వమి॒ద-మ్పూర్వః॑ కురు॒ష్వేతి॑ । స ఇ॒త ఆ॒దాయాపః॑ ॥ 93 ॥
అ॒ఞ్జ॒లినా॑ పు॒రస్తా॑-దు॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హ్యే॒వేతి॑ । తత॑ ఆది॒త్య ఉద॑తిష్ఠత్ । సా ప్రాచీ॒ దిక్ । అథా॑రు॒ణః కే॒తు-ర్ద॑ఖ్షిణ॒త ఉ॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హ్యగ్న॒ ఇతి॑ । తతో॒ వా అ॒గ్నిరుద॑తిష్ఠత్ । సా ద॑ఖ్షి॒ణా దిక్ । అథా॑రు॒ణః కే॒తుః ప॒శ్చాదు॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హి వాయో॒ ఇతి॑ ॥ 94 ॥
తతో॑ వా॒యురుద॑తిష్ఠత్ । సా ప్ర॒తీచీ॒ దిక్ । అథా॑రు॒ణః కే॒తు-రు॑త్తర॒త ఉ॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హీన్ద్రేతి॑ । తతో॒ వా ఇన్ద్ర॒ ఉద॑తిష్ఠత్ । సోదీ॑చీ॒ దిక్ । అథా॑రు॒ణః కే॒తు-ర్మద్ధ్య॑ ఉ॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హి పూష॒న్నితి॑ । తతో॒ వై పూ॒షోద॑తిష్ఠత్ । సేయన్దిక్ । 95 ।
అథా॑రు॒ణః కే॒తురు॒పరి॑ష్టా-దు॒పాద॑ధాత్ । ఏ॒వా హి దేవా॒ ఇతి॑ । తతో॑ దేవ మను॒ష్యాః పి॒తరః॑ । గ॒న్ధ॒ర్వా॒-ఫ్స॒రస॒ శ్చోద॑-తిష్ఠన్న్ । సోర్ధ్వా దిక్ । యా వి॒ప్రుషో॑ వి॒పరా॑పతన్న్ । తాభ్యో-ఽసు॑రా॒ రఖ్షాగ్ం॑సి పిశా॒చాశ్చో-ద॑తిష్ఠన్న్ । తస్మా॒త్తే పరా॑భవన్న్ । వి॒ప్రుడ్భ్యో॒ హి తే సమ॑భవన్న్ । తదే॒షా-ఽభ్యనూ᳚క్తా ॥ 96 ॥
ఆపో॑ హ॒ య-ద్బృ॑హ॒తీ-ర్గర్భ॒మాయన్న్॑ । దఖ్ష॒-న్దధా॑నా జ॒నయ॑న్తీ-స్స్వయ॒మ్భుమ్ । తత॑ ఇ॒మే-ఽద్ధ్య-సృ॑జ్యన్త॒ సర్గాః᳚ । అద్భ్యో॒ వా ఇ॒దగ్ం సమ॑భూత్ । తస్మా॑ది॒దగ్ం సర్వ॒-మ్బ్రహ్మ॑ స్వయ॒భ్విన్తి॑ । తస్మా॑ది॒దగ్ం సర్వ॒గ్ం॒ శిథి॑ల-మి॒వా ధ్రువ॑-మివాభవత్ । ప్ర॒జాప॑తి॒-ర్వావ తత్ । ఆ॒త్మనా॒-ఽఽత్మానం॑-విఀ॒ధాయ॑ । తదే॒వాను॒ ప్రావి॑శత్ ॥ తదే॒షా-ఽభ్యనూ᳚క్తా ॥ 97 ॥
వి॒ధాయ॑ లో॒కాన్. వి॒ధాయ॑ భూ॒తాని॑ । వి॒ధాయ॒ సర్వాః᳚ ప్ర॒దిశో॒ దిశ॑శ్చ । ప్ర॒జాప॑తిః ప్రథమ॒జా ఋ॒తస్య॑ । ఆ॒త్మనా॒-ఽఽత్మా-న॑మ॒భి-సంవిఀ ॑వే॒శేతి॑ । సర్వ॑మే॒వేదమా॒ప్త్వా । సర్వ॑-మవ॒రుద్ధ్య॑ । తదే॒వాను॒ ప్రవి॑శతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 98 ॥
(ఆసీ॑ – దతిష్ఠన్ – నభూ॒ – దపో॒ – వాయో॒ ఇతి – సేయ-న్దిగ॒ – భ్యనూ᳚క్తా॒ – ఽభ్యనూ᳚క్తా॒ -+-ఽష్టౌ చ॑)
అనువాకః 24
చతు॑ష్టయ్య॒ ఆపో॑ గృహ్ణాతి । చ॒త్వారి॒ వా అ॒పాగ్ం రూ॒పాణి॑ । మేఘో॑ వి॒ద్యుత్ । స్త॒న॒యి॒త్ను-ర్వృ॒ష్టిః । తాన్యే॒వా వ॑రున్ధే । ఆ॒తప॑తి॒ వర్ష్యా॑ గృహ్ణాతి । తాః పు॒రస్తా॒-దుప॑దధాతి । ఏ॒తా వై బ్ర॑హ్మవర్చ॒స్యా ఆపః॑ । ము॒ఖ॒త ఏ॒వ బ్ర॑హ్మవర్చ॒స-మవ॑రున్ధే । తస్మా᳚-న్ముఖ॒తో బ్ర॑హ్మవర్చ॒సిత॑రః ॥ 99 ॥
కూప్యా॑ గృహ్ణాతి । తా ద॑ఖ్షిణ॒త ఉప॑దధాతి । ఏ॒తా వై తే॑జ॒స్వినీ॒రాపః॑ । తేజ॑ ఏ॒వాస్య॑ దఖ్షిణ॒తో ద॑ధాతి । తస్మా॒-ద్దఖ్షి॒ణోర్ధ॑ ఽస్తేజ॒స్విత॑రః । స్థా॒వ॒రా గృ॑హ్ణాతి । తాః ప॒శ్చాదుప॑దధాతి । ప్రతి॑ష్ఠితా॒ వై స్థా॑వ॒రాః । ప॒శ్చాదే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । వహ॑న్తీ-ర్గృహ్ణాతి ॥ 100 ॥
తా ఉ॑త్తర॒త ఉప॑దధాతి । ఓజ॑సా॒ వా ఏ॒తా వహ॑న్తీరి॒వో-ద్గ॑తీరి॒వ ఆకూజ॑తీరి॒వ ధావ॑న్తీః । ఓజ॑ ఏ॒వాస్యో᳚త్తర॒తో ద॑ధాతి । తస్మా॒దుత్త॒రో-ఽద్ధ॑ ఓజ॒స్విత॑రః ॥ స॒భాం॒ర్యా గృ॑హ్ణాతి । తా మద్ధ్య॒ ఉప॑దధాతి । ఇ॒యం-వైఀ స॑భాం॒ర్యాః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । ప॒ల్వ॒ల్యా గృ॑హ్ణాతి । తా ఉ॒పరి॑ష్టా-దు॒పాద॑ధాతి ॥ 101 ।
అ॒సౌ వై ప॑ల్వ॒ల్యాః । అ॒ముష్యా॑మే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । ది॒ఖ్షూప॑దధాతి । ది॒ఖ్షు వా ఆపః॑ । అన్నం॒-వాఀ ఆపః॑ । అ॒ద్భ్యో వా అన్న॑ఞ్జాయతే । యదే॒వాద్భ్యో-ఽన్న॒-ఞ్జాయ॑తే । తదవ॑రున్ధే । తం-వాఀ ఏ॒తమ॑రు॒ణాః కే॒తవో॒ వాత॑రశ॒నా ఋష॑యో-ఽచిన్వన్న్ । తస్మా॑-దారుణ కే॒తుకః॑ ॥తదే॒షా-ఽభ్యనూ᳚క్తా ॥ కే॒తవో॒ అరు॑ణాసశ్చ । ఋ॒ష॒యో వాత॑రశ॒నాః । ప్ర॒తి॒ష్ఠాగ్ం శ॒తధా॑ హి । స॒మాహి॑తాసో సహస్ర॒ధాయ॑స॒మితి॑ । శ॒తశ॑శ్చై॒వ ఽస॒హస్ర॑శశ్చ॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి । య ఏ॒తమ॒గ్నిఞ్చి॑ను॒తే । య ఉ॑చైనమే॒వం-వేఀద॑ ॥ 102 ॥
(బ్ర॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సిత॑రో॒ – వహ॑న్తీ-ర్గృహ్ణాతి॒ – తా ఉ॒పరి॑ష్టాదు॒పాద॑ధా – త్యారుణకే॒తుకో॒-ఽష్టౌ చ॑)
అనువాకః 25
జా॒ను॒ద॒ఘ్నీ-ము॑త్తరవే॒దీఙ్ఖా॒త్వా । అ॒పా-మ్పూ॑రయతి । అ॒పాగ్ం స॑ర్వ॒త్వాయ॑ । పు॒ష్క॒ర॒ప॒ర్ణగ్ం రు॒క్మ-మ్పురు॑ష॒-మిత్యుప॑దధాతి । తపో॒ వై పు॑ష్కరప॒ర్ణమ్ । స॒త్యగ్ం రు॒క్మః । అ॒మృత॒-మ్పురు॑షః । ఏ॒తావ॒ద్వా వా᳚స్తి । యావ॑దే॒తత్ । యావ॑దే॒వాస్తి॑ ॥ 103 ॥
తదవ॑రున్ధే । కూ॒ర్మముప॑దధాతి । అ॒పామే॒వ మేధ॒మవ॑రున్ధే । అథో᳚ స్వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై । ఆప॑మాపామ॒ప-స్సర్వాః᳚ । అ॒స్మాద॒స్మా ది॒తో-ఽముతః॑ । అ॒గ్నిర్వా॒యుశ్చ॒ సూర్య॑శ్చ । స॒హ స॑ఞ్చస్క॒రర్ధి॑యా॒ ఇతి॑ । వా॒య్వశ్వ॑ రశ్మి॒పత॑యః । లో॒క-మ్పృ॑ణచ్ఛి॒ద్ర-మ్పృ॑ణ ॥ 104 ॥
యాస్తి॒స్రః ప॑రమ॒జాః । ఇ॒న్ద్ర॒ఘో॒షా వో॒ వసు॑భిరే॒వా హ్యే॒వేతి॑ । పఞ్చ॒ చిత॑య॒ ఉప॑దధాతి । పాఙ్క్త॒-ఽగ్నిః । యావా॑నే॒వాగ్నిః । తఞ్చి॑నుతే । లో॒క-మ్పృ॑ణయా ద్వి॒తీయా॒-ముప॑దధాతి । పఞ్చ॑పదా॒ వై వి॒రాట్ । తస్యా॒ వా ఇ॒య-మ్పాదః॑ । అ॒న్తరి॑ఖ్ష॒-మ్పాదః॑ । ద్యౌః పాదః॑ । దిశః॒ పాదః॑ । ప॒రోర॑జాః॒ పాదః॑ । వి॒రాజ్యే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । య ఏ॒తమ॒గ్నిఞ్చి॑ను॒తే । య ఉ॑చైనమే॒వం-వేఀద॑ ॥ 105 ॥
(అస్తి॑ – పృణా॒ – న్తరి॑ఖ్ష॒-మ్పాద॒-ష్షట్చ॑)
అనువాకః 26
అ॒గ్ని-మ్ప్ర॒ణీయో॑ప-సమా॒ధాయ॑ । తమ॒భిత॑ ఏ॒తా అ॒భీష్ట॑కా॒ ఉప॑దధాతి । అ॒గ్ని॒హో॒త్రే ద॑ర్శపూర్ణ-మా॒సయోః᳚ । ప॒శు॒బ॒న్ధే చా॑తుర్మా॒స్యేషు॑ । అథో॑ ఆహుః । సర్వే॑షు యజ్ఞక్ర॒తుష్వితి॑ । అథ॑ హస్మా హారు॒ణ-స్స్వా॑య॒మ్భువః॑ । సా॒వి॒త్ర-స్సర్వో॒-ఽగ్ని-రిత్యన॑నుషఙ్గ-మ్మన్యామహే । నానా॒ వా ఏ॒తేషాం᳚-వీఀ॒ర్యా॑ణి ॥ కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే ॥ 106 ॥
స॒త్రి॒య మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । సా॒వి॒త్ర మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । నా॒చి॒కే॒త మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । చా॒తు॒ర్॒ హో॒త్రి॒య-మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । వై॒శ్వ॒సృ॒జ మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే ॥ 107 ॥
ఉ॒పా॒ను॒వా॒క్య॑-మా॒శు మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒నః । కమ॒గ్నిఞ్చి॑నుతే । ఇ॒మమా॑రుణ-కేతుక మ॒గ్నిఞ్చి॑న్వా॒న ఇతి॑ ॥ వృషా॒ వా అ॒గ్నిః । వృషా॑ణౌ॒ సగ్గ్స్ఫా॑లయేత్ । హ॒న్యేతా᳚స్య య॒జ్ఞః । తస్మా॒న్నాను॒షజ్యః॑ ॥ సోత్త॑రవే॒దిషు॑ క్ర॒తుషు॑ చిన్వీత । ఉ॒త్త॒ర॒వే॒ద్యాగ్ హ్య॑గ్నిశ్చీ॒యతే᳚ ॥ ప్ర॒జాకా॑మశ్చిన్వీత । 108 ।
ప్రా॒జా॒ప॒త్యో వా ఏ॒షో᳚-ఽగ్నిః । ప్రా॒జా॒ప॒త్యాః ప్ర॒జాః । ప్ర॒జావా᳚-న్భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । ప॒శుకా॑మశ్చిన్వీత । స॒ఞ్జ్ఞానం॒-వాఀ ఏ॒త-త్ప॑శూ॒నామ్ । యదాపః॑ । ప॒శూ॒నామే॒వ స॒జ్ఞాన్నే॒ ఽగ్నిఞ్చి॑నుతే । ప॒శు॒మా-న్భ॑వతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 109 ॥
వృష్టి॑కామశ్చిన్వీత । ఆపో॒ వై వృష్టిః॑ । ప॒ర్జన్యో॒ వర్షు॑కో భవతి । య ఏ॒వం-వేఀద॑ । ఆ॒మ॒యా॒వీ చి॑న్వీత । ఆపో॒ వై భే॑ష॒జమ్ । భే॒ష॒జ-మే॒వాస్మై॑ కరోతి । సర్వ॒మాయు॑రేతి । అ॒భి॒చరగ్గ్॑ శ్చిన్వీత । వజ్రో॒ వా ఆపః॑ ॥ 110 ॥
వజ్ర॑మే॒వ భ్రాతృ॑వ్యేభ్యః॒ ప్రహ॑రతి । స్తృ॒ణు॒త ఏ॑నమ్ । తేజ॑స్కామో॒ యశ॑స్కామః । బ్ర॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సకా॑మ-స్స్వ॒ర్గకా॑మశ్చిన్వీత । ఏ॒తా వ॒ద్వా వా᳚స్తి । యావ॑దే॒తత్ । యావ॑దే॒వాస్తి॑ । తదవ॑రున్ధే । తస్యై॒ తద్వ్ర॒తమ్ । వర్ష॑తి॒ న ధా॑వేత్ ॥ 111 ॥
అ॒మృతం॒-వాఀ ఆపః॑ । అ॒మృత॒స్యా-న॑న్తరిత్యై ॥ నాఫ్సు-మూత్ర॑పురీ॒షఙ్కు॑ర్యాత్ । న నిష్ఠీ॑వేత్ । న వి॒వస॑న-స్స్నాయాత్ । గుహ్యో॒ వా ఏ॒షో᳚-ఽగ్నిః । ఏ॒తస్యా॒గ్నే రన॑తి దాహాయ ॥ న పు॑ష్కరప॒ర్ణాని॒ హిర॑ణ్యం॒-వాఀ-ఽధి॒తిష్ఠే᳚త్ । ఏ॒తస్యా॒గ్నే-రన॑భ్యారోహాయ ॥ న కూర్మ॒స్యాశ్ఞీ॑యాత్ । నోద॒కస్యా॒-ఘాతు॑కా॒న్యేన॑-మోద॒కాని॑ భవన్తి । అ॒ఘాతు॑కా॒ ఆపః॑ । య ఏ॒తమ॒గ్నిఞ్చి॑ను॒తే । య ఉ॑చైనమే॒వం-వేఀద॑ ॥ 112 ॥
(చి॒ను॒తే॒ – చి॒ను॒తే॒ – ప్ర॒జాకా॑మశ్చిన్వీత॒-య ఏ॒వం-వేఀదా-పో॑-ధావే॒-దశ్ఞీ॑యాచ్చ॒త్వారి॑ చ)
అనువాకః 27
ఇ॒మా ను॑క॒-మ్భువ॑నా సీషధేమ । ఇన్ద్ర॑శ్చ॒ విశ్వే॑చ దే॒వాః । య॒జ్ఞఞ్చ॑ నస్త॒న్వఞ్చ॑ ప్ర॒జాఞ్చ॑ । ఆ॒ది॒త్యైరిన్ద॑-స్స॒హ సీ॑షధాతు । ఆ॒ది॒త్యైరిన్ద్ర॒-స్సగ॑ణో-మ॒రుద్భిః॑ । అ॒స్మాక॑-మ్భూత్వవి॒తా త॒నూనా᳚మ్ ॥ ఆప్ల॑వస్వ॒ ప్రప్ల॑వస్వ । ఆ॒ణ్డీ భ॑వ జ॒ మా ము॒హుః । సుఖాదీన్దుః॑ ఖని॒ధనామ్ । ప్రతి॑ముఞ్చస్వ॒ స్వా-మ్పు॒రమ్ ॥ 113 ॥
మరీ॑చయ-స్స్వాయమ్భు॒వాః । యే శ॑రీ॒రాణ్య॑ కల్పయన్న్ । తే తే॑ దే॒హఙ్క॑ల్పయన్తు । మా చ॑ తే॒ ఖ్యా స్మ॑ తీరిషత్ । ఉత్తి॑ష్ఠత॒ మా స్వ॑ప్త । అ॒గ్ని-మి॑చ్ఛద్ధ్వ॒-మ్భార॑తాః । రాజ్ఞ॒-స్సోమ॑స్య తృ॒ప్తాసః॑ । సూర్యే॑ణ స॒యుజో॑షసః ॥ యువా॑ సు॒వాసాః᳚ । అ॒ష్టాచ॑క్రా॒ నవ॑ద్వారా ॥ 114 ॥
దే॒వానా॒-మ్పూర॑యో॒ద్ధ్యా । తస్యాగ్ం॑ హిరణ్మ॑యః కో॒శః । స్వ॒ర్గో లో॒కో జ్యోతి॒షా ఽఽవృ॑తః । యో వై తా᳚-మ్బ్రహ్మ॑ణో వే॒ద । అ॒మృతే॑నావృ॒తా-మ్పు॑రీమ్ । తస్మై᳚ బ్రహ్మ చ॑ బ్రహ్మా॒ చ । ఆ॒యుః కీర్తి॑-మ్ప్ర॒జాన్ద॑దుః ॥ వి॒భ్రాజ॑మానా॒గ్ం॒ హరి॑ణీమ్ । య॒శసా॑ సమ్ప॒రీవృ॑తామ్ । పురగ్ం॑ హిరణ్మ॑యీ-మ్బ్ర॒హ్మా ॥ 115 ॥
వి॒వేశా॑ప॒రాజి॑తా ॥ పరాఙ్గేత్య॑ (పరాంఅత్య॑) జ్యామ॒యీ । పరాఙ్గేత్య॑ (పరాంఅత్య॑) నాశ॒కీ । ఇ॒హ చా॑ముత్ర॑ చాన్వే॒తి । వి॒ద్వా-న్దే॑వాసు॒రాను॑భ॒యాన్ । యత్కు॑మా॒రీ మ॒న్ద్రయ॑తే । య॒ద్యో॒షిద్య-త్ప॑తి॒వ్రతా᳚ । అరి॑ష్టం॒-యఀత్కిఞ్చ॑ క్రి॒యతే᳚ । అ॒గ్ని-స్తదను॑ వేధతి । అ॒శృతా॑స-శ్శృ॑తాస॒శ్చ ॥ 116 ॥
య॒జ్వానో॒ యే-ఽప్య॑య॒జ్వనః॑ । స్వ॑ర్యన్తో॒ నాపే᳚ఖ్షన్తే । ఇన్ద్ర॑-మ॒గ్నిఞ్చ॑ యే వి॒దుః । సిక॑తా ఇవ సం॒యఀన్తి॑ । ర॒శ్మిభిః॑-సము॒దీరి॑తాః । అ॒స్మా-ల్లో॒కాద॑-ముష్మా॒చ్చ । ఋ॒షిభి॑-రదాత్-పృ॒శ్నిభిః॑ । అపే॑త॒ వీత॒ వి చ॑ సర్ప॒తాతః॑ । యే-ఽత్ర॒ స్థ పు॑రా॒ణా యే చ॒ నూత॑నాః । అహో॑భి-ర॒ద్భి-ర॒క్తుభి॒-ర్వ్య॑క్తమ్ ॥ 117 ॥
య॒మో ద॑దాత్వ-వ॒సాన॑మస్మై । నృ ము॑ణన్తు నృ పా॒త్వర్యః॑ । అ॒కృ॒ష్టా యే చ॒ కృష్ట॑జాః । కు॒మారీ॑షు క॒నీనీ॑షు । జా॒రిణీ॑షు చ॒ యే హి॒తాః । రేతః॑ పీతా॒ ఆణ్డ॑పీతాః । అఙ్గా॑రేషు చ॒ యే హు॒తాః । ఉ॒భయా᳚-న్పుత్ర॑ పౌత్ర॒కాన్ । యు॒వే॒-ఽహం-యఀ॒మరాజ॑గాన్ । శ॒తమిన్ను శ॒రదః॑ । అదో॒ యద్బ్రహ్మ॑ విల॒బమ్ । పి॒తృ॒ణాఞ్చ॑ య॒మస్య॑ చ । వరు॑ణ॒-స్యాశ్వి॑నో-ర॒గ్నేః । మ॒రుతా᳚ఞ్చ వి॒హాయ॑సామ్ । కా॒మ॒ప్ర॒యవ॑ణ-మ్మే అస్తు । స హ్యే॑వాస్మి॑ స॒నాత॑నః । ఇతి నాకో బ్రహ్మిశ్రవో॑ రాయో॒ ధనమ్ । పు॒త్రానాపో॑ దే॒వీరి॒హాహి॑తా ॥ 118 ॥
(పు॒రం – నవ॑ద్వారా – బ్ర॒హ్మా – చ – వ్య॑క్తగ్ం – శ॒రదో॒-ఽష్టౌ చ॑)
అనువాకః 28
విశీ᳚ర్ష్ణీ॒-ఙ్గృద్ధ్ర॑-శీర్ష్ణీఞ్చ । అపేతో॑ నిర్-ఋ॒తిగ్ం హ॑థః । పరిబాధగ్గ్ శ్వే॑తకు॒ఖ్షమ్ । ని॒జఙ్ఘగ్ం॑ శబ॒లోద॑రమ్ । స॒ తాన్. వా॒చ్యాయ॑యా స॒హ । అగ్నే॒ నాశ॑య స॒న్దృశః॑ । ఈ॒ర్ష్యా॒సూ॒యే బు॑భు॒ఖ్షామ్ । మ॒న్యు-ఙ్కృ॒త్యా-ఞ్చ॑ దీధిరే । రథే॑న కిగ్ంశు॒కావ॑తా । అగ్నే॒ నాశ॑య స॒న్దృశః॑ ॥ 119 ॥
(విశీ᳚ర్ష్ణీ॒-న్దశ॑)
అనువాకః 29
ప॒ర్జన్యా॑య॒ ప్రగా॑యత । ది॒వస్పు॒త్రాయ॑ మీ॒ఢుషే᳚ । స నో॑ య॒వస॑మిచ్ఛతు । ఇ॒దం-వఀచః॑ ప॒ర్జన్యా॑య స్వ॒రాజే᳚ । హృ॒దో అ॒స్త్వన్త॑ర॒న్త-ద్యు॑యోత । మ॒యో॒భూర్వాతో॑ వి॒శ్వకృ॑ష్టయ-స్సన్త్వ॒స్మే । సు॒పి॒ప్ప॒లా ఓష॑ధీ-ర్దే॒వగో॑పాః । యో గర్భ॒-మోష॑ధీనామ్ । గవా᳚ఙ్కృ॒ణోత్యర్వ॑తామ్ । ప॒ర్జన్యః॑ పురు॒షీణా᳚మ్ ॥ 120 ॥
(ప॒ర్జన్యా॑య॒ దశ॑)
అనువాకః 30
పున॑ర్మామైత్విన్ద్రి॒యమ్ । పున॒రాయుః॒ పున॒ర్భగః॑ । పున॒-ర్బ్రాహ్మ॑ణ-మైతు మా । పున॒-ర్ద్రవి॑ణ మైతు మా । యన్మే॒-ఽద్య రేతః॑ పృథి॒వీమస్కాన్॑ । యదోష॑ధీర॒ప్యస॑ర॒-ద్యదాపః॑ । ఇ॒దన్త-త్పున॒రాద॑దే । దీ॒ర్ఘా॒యు॒త్వాయ॒ వర్చ॑సే । యన్మే॒ రేతః॒ ప్రసి॑చ్యతే । యన్మ॒ ఆజా॑యతే॒ పునః॑ । తేన॑ మామ॒మృత॑-ఙ్కురు । తేన॑ సుప్ర॒జస॑ఙ్కురు ॥ 121 ॥
(పున॒ర్ద్వే చ॑)
అనువాకః 31
అ॒ద్భయ-స్తిరో॒ధా జా॑యత । తవ॑ వైశ్రవ॒ణ-స్స॑దా । తిరో॑ ధేహి సప॒త్నాన్నః॑ । యే అపో॒-ఽశ్నన్తి॑ కేచ॒న । త్వా॒ష్ట్రీ-మ్మా॒యాం-వఀ᳚శ్రవ॒ణః । రథగ్ం॑ సహస్ర॒ వన్ధు॑రమ్ । పు॒రు॒శ్చ॒క్రగ్ం సహ॑స్రాశ్వమ్ । ఆస్థా॒ యాయా॑హి నో బ॒లిమ్ । యస్మై॑ భూ॒తాని॑ బ॒లిమావ॑హన్తి । ధన॒ఙ్గావో॒ హస్తి॒ హిర॑ణ్య॒మశ్వాన్॑ ॥ 122 ॥
అసా॑మ సుమ॒తౌ య॒జ్ఞియ॑స్య । శ్రియ॒-మ్బిభ్ర॒తో ఽన్న॑ముఖీం-విఀ॒రాజ᳚మ్ । సు॒ద॒ర్॒శ॒నే చ॑ క్రౌ॒ఞ్చే చ॑ । మై॒నా॒గే చ॑ మ॒హాగి॑రౌ । శ॒తద్వా॒ట్టర॑గమ॒న్తా (స॒తద్వా॒ట్టర॑గమ॒న్తా) । స॒గ్ం॒హార్య॒-న్నగ॑ర॒-న్తవ॑ । ఇతి మన్త్రాః᳚ । కల్పో॑-ఽత ఊ॒ర్ధ్వమ్ ॥ యది॒ బలి॒గ్ం॒ హరే᳚త్ । హి॒ర॒ణ్య॒నా॒భయే॑ వితు॒దయే॑ కౌబే॒రాయా॒య-మ్బ॑లిః ॥ 123 ॥
సర్వభూతాధిపతయే న॑మ ఇ॒తి । అథ బలిగ్ం హృత్వోప॑తిష్ఠే॒త । ఖ్ష॒త్ర-ఙ్ఖ్ష॒త్రం-వైఀ᳚శ్రవ॒ణః । బ్రాహ్మణా॑ వయ॒గ్గ్॒ స్మః । నమ॑స్తే అస్తు॒ మా మా॑ హిగ్ంసీః । అస్మా-త్ప్రవిశ్యాన్న॑మద్ధీ॒తి । అథ తమగ్ని-మా॑దధీ॒త । యస్మిన్నే తత్కర్మ ప్ర॑యుఞ్జీ॒త । తి॒రోధా॒ భూః । తి॒రోధా॒ భువః॑ ॥ 124 ॥
తి॒రోధా॒-స్స్వః॑ । తి॒రోధా॒ భూర్భువ॒స్స్వః॑ । సర్వేషాం-లోఀకానా-మాధిపత్యే॑ సీదే॒తి । అథ తమగ్ని॑-మిన్ధీ॒త । యస్మిన్నే తత్కర్మ ప్ర॑యుఞ్జీ॒త । తి॒రోధా॒ భూ-స్స్వాహా᳚ । తి॒రోధా॒ భువ॒-స్స్వాహా᳚ । తి॒రోధా॒-స్స్వ॑-స్స్వాహా᳚ । తి॒రోధా॒ భూర్భువ॒స్స్వ॑స్స్వాహా᳚ । యస్మిన్నస్య కాలే సర్వా ఆహుతీర్-హుతా॑ భవే॒యుః ॥ 125 ॥
అపి బ్రాహ్మణ॑ముఖీ॒నాః । తస్మిన్నహ్నః కాలే ప్ర॑యుఞ్జీ॒త । పర॑-స్సు॒ప్తజ॑నాద్వే॒పి । మా స్మ ప్రమాద్యన్త॑ మాద్ధ్యా॒పయేత్ । సర్వార్థా᳚-స్సిద్ధ్య॒న్తే । య ఏ॑వం-వేఀ॒ద । ఖ్షుద్ధ్య-న్నిద॑మజా॒నతామ్ । సర్వార్థా న॑ సిద్ధ్య॒న్తే । యస్తే॑ వి॒ఘాతు॑కో భ్రా॒తా । మమాన్తర్-హృ॑దయే॒ శ్రితః ॥ 126 ॥
తస్మా॑ ఇ॒మమగ్ర॒ పిణ్డ॑ఞ్జుహోమి । స మే᳚-ఽర్థా॒-న్మా వివ॑ధీత్ । మయి॒ స్వాహా᳚ ॥ రా॒జా॒ధి॒రా॒జాయ॑ ప్రసహ్య సా॒హినే᳚ । నమో॑ వ॒యం-వైఀ᳚శ్రవ॒ణాయ॑ కుర్మహే । స మే॒ కామా॒న్ కామ॒ కామా॑య॒ మహ్య᳚మ్ । కా॒మే॒శ్వ॒రో వై᳚శ్రవ॒ణో ద॑దాతు । కు॒బే॒రాయ॑ వైశ్రవ॒ణాయ॑ । మ॒హా॒రా॒జాయ॒ నమః॑ । కే॒తవో॒ అరు॑ణాసశ్చ । ఋ॒ష॒యో వాత॑రశ॒నాః । ప్ర॒తి॒ష్ఠాగ్ం శ॒తధా॑ హి । స॒మాహి॑తాసో సహస్ర॒ధాయ॑సమ్ । శి॒వా న॒-శ్శన్త॑మా భవన్తు । ది॒వ్యా ఆప॒ ఓష॑ధయః । సు॒మృ॒డీ॒కా సర॑స్వతి । మా తే॒ వ్యో॑మ స॒న్దృశి॑ ॥ 127 ॥
(అశ్వా᳚న్-బలి॒-ర్భువో॑ – భవే॒యుః – శ్రిత – శ్చ॑ స॒ప్త చ॑)
అనువాకః 32
సంవఀథ్సరమేత॑-ద్వ్రత॒ఞ్చరేత్ । ద్వౌ॑ వా మా॒సౌ । నియమ-స్స॑మాసే॒న । తస్మి-న్నియమ॑ విశే॒షాః । త్రిషవణ-ముదకో॑పస్ప॒ర్॒శీ । చతుర్థ కాలపాన॑భక్త॒-స్స్యాత్ । అహరహర్వా భైఖ్ష॑మశ్న॒యాత్ । ఔదుమ్బరీభి-స్సమిద్భి-రగ్ని॑-మ్పరి॒చరేత్ । పునర్మా మైత్విన్ద్రియ-మిత్యేతేనా-ఽను॑వాకే॒న । ఉద్ధృత పరిపూతాభిరద్భిః కార్య॑-ఙ్కుర్వీ॒త ॥ 128 ॥
అ॑సఞ్చ॒యవాన్ । అగ్నయే వాయవే॑ సూర్యా॒య । బ్రహ్మణే ప్ర॑జాప॒తయే । చన్ద్రమసే న॑ఖ్షత్రే॒భ్యః । ఋతుభ్య-స్సంవఀ ॑థ్సరా॒య । వరుణా-యారుణాయేతి వ్ర॑తహో॒మాః । ప్ర॒వ॒ర్గ్యవ॑దాదే॒శః । అరుణాః కా᳚ణ్డ ఋ॒షయః ॥ అరణ్యే॑-ఽధీయీ॒రన్న్ । భద్రఙ్కర్ణేభిరితి ద్వే॑ జపి॒త్వా ॥ 129 ॥
మహానామ్నీభి-రుదకగ్ం సగ్గ్॑స్ప॒ర్శ్య । తమాచా᳚ర్యో ద॒ద్యాత్ । శివాన-శ్శన్తమే-త్యోషధీ॑రాల॒భతే । సుమృడీకే॑తి భూ॒మిమ్ । ఏవమ॑పవ॒ర్గే । ధే॑ను-ర్ద॒ఖ్షిణా । కగ్ం సంవాఀస॑శ్చ ఖ్షౌ॒మమ్ । అన్య॑ద్వా శు॒క్లమ్ । య॑థా శ॒క్తి వా । ఏవగ్గ్ స్వాద్ధ్యాయ॑ ధర్మే॒ణ । అరణ్యే॑-ఽధీయీ॒త । తపస్వీ పుణ్యో భవతి తపస్వీ పు॑ణ్యో భ॒వతి ॥ 130 ॥
(కు॒ర్వీ॒త – జ॑పి॒త్వా – స్వాద్ధ్యాయ॑ధర్మే॒ణ ద్వే చ॑)
అనువాకాని
(భ॒ద్రగ్గ్ – స్మృతిః॑ – సాక॒జాన్నా॒ – మఖ్ష్య- తి॑తా॒మ్రా – ణ్య॑త్యుర్ధ్వా॒ఖ్ష – ఆరోగః – క్వేద – మగ్నిశ్చ – స॑హస్ర॒వృత్ – ప॒విత్ర॑వన్త॒ -ఆత॑నుష్వా॒ -ష్టయో॑నీం॒ – యోఀ-ఽసా॒ – వథాదిత్య – స్యారోగ-స్యాథ వాయో- రథాగ్నే॒–ర్ దఖ్షిణపూర్వస్యా – మి॑న్ద్రఘో॒షా వ॒-ఆప॑మాపాం॒యోఀ ॑-ఽపా – మాపో॒ వై – చతు॑ష్టయ్యో – జానుద॒ఘ్నీ – మ॒గ్ని-మ్ప్ర॒ణీయే॒ – మా ను॑ కం॒ – విఀశీ᳚ర్ష్ణీం – ప॒ర్జన్యా॑య॒ – పున॑ – ర॒ద్భ్యః -సంవఀథ్సర-న్ద్వాత్రిగ్ం॑శత్)
(భద్రం – తపస్వీ పుణ్యో భవతి తపస్వీ పు॑ణ్యో భ॒వతి)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ ఆరణ్యకే ప్రథమః ప్రపాఠకః (అరుణప్రశ్నః) సమాప్తః ॥