అర్థనాశం మనస్తాపం గృహే దుశ్చరితాని చ ।
వంచనం చాపమానం చ మతిమాన్న ప్రకాశయేత్ ॥ 01 ॥
ధనధాన్యప్రయోగేషు విద్యాసంగ్రహణే తథా ।
ఆహారే వ్యవహారే చ త్యక్తలజ్జః సుఖీ భవేత్ ॥ 02 ॥
సంతోషామృతతృప్తానాం యత్సుఖం శాంతిరేవ చ ।
న చ తద్ధనలుబ్ధానామితశ్చేతశ్చ ధావతాం ॥ 03 ॥
సంతోషస్త్రిషు కర్తవ్యః స్వదారే భోజనే ధనే ।
త్రిషు చైవ న కర్తవ్యోఽధ్యయనే జపదానయోః ॥ 04 ॥
విప్రయోర్విప్రవహ్న్యోశ్చ దంపత్యోః స్వామిభృత్యయోః ।
అంతరేణ న గంతవ్యం హలస్య వృషభస్య చ ॥ 05 ॥
పాదాభ్యాం న స్పృశేదగ్నిం గురుం బ్రాహ్మణమేవ చ ।
నైవ గాం న కుమారీం చ న వృద్ధం న శిశుం తథా ॥ 06 ॥
శకటం పంచహస్తేన దశహస్తేన వాజినమ్ ।
గజం హస్తసహస్రేణ దేశత్యాగేన దుర్జనం ॥ 07 ॥
హస్తీ అంకుశమాత్రేణ వాజీ హస్తేన తాడ్యతే ।
శ‍ఋంగీ లగుడహస్తేన ఖడ్గహస్తేన దుర్జనః ॥ 08 ॥
తుష్యంతి భోజనే విప్రా మయూరా ఘనగర్జితే ।
సాధవః పరసంపత్తౌ ఖలాః పరవిపత్తిషు ॥ 09 ॥
అనులోమేన బలినం ప్రతిలోమేన దుర్జనమ్ ।
ఆత్మతుల్యబలం శత్రుం వినయేన బలేన వా ॥ 10 ॥
బాహువీర్యం బలం రాజ్ఞాం బ్రహ్మణో బ్రహ్మవిద్బలీ ।
రూపయౌవనమాధుర్యం స్త్రీణాం బలమనుత్తమం ॥ 11 ॥
నాత్యంతం సరలైర్భావ్యం గత్వా పశ్య వనస్థలీమ్ ।
ఛిద్యంతే సరలాస్తత్ర కుబ్జాస్తిష్ఠంతి పాదపాః ॥ 12 ॥
యత్రోదకం తత్ర వసంతి హంసా-
స్తథైవ శుష్కం పరివర్జయంతి ।
న హంసతుల్యేన నరేణ భావ్యం
పునస్త్యజంతః పునరాశ్రయంతే ॥ 13 ॥
ఉపార్జితానాం విత్తానాం త్యాగ ఏవ హి రక్షణమ్ ।
తడాగోదరసంస్థానాం పరీవాహ ఇవాంభసాం ॥ 14 ॥
యస్యార్థాస్తస్య మిత్రాణి యస్యార్థాస్తస్య బాంధవాః ।
యస్యార్థాః స పుమాఁల్లోకే యస్యార్థాః స చ పండితః ॥ 15 ॥
స్వర్గస్థితానామిహ జీవలోకే
చత్వారి చిహ్నాని వసంతి దేహే ।
దానప్రసంగో మధురా చ వాణీ
దేవార్చనం బ్రాహ్మణతర్పణం చ ॥ 16 ॥
అత్యంతకోపః కటుకా చ వాణీ
దరిద్రతా చ స్వజనేషు వైరమ్ ।
నీచప్రసంగః కులహీనసేవా
చిహ్నాని దేహే నరకస్థితానాం ॥ 17 ॥
గమ్యతే యది మృగేంద్రమందిరం
లభ్యతే కరికపాలమౌక్తికమ్ ।
జంబుకాలయగతే చ ప్రాప్యతే
వత్సపుచ్ఛఖరచర్మఖండనం ॥ 18 ॥
శునః పుచ్ఛమివ వ్యర్థం జీవితం విద్యయా వినా ।
న గుహ్యగోపనే శక్తం న చ దంశనివారణే ॥ 19 ॥
వాచాం శౌచం చ మనసః శౌచమింద్రియనిగ్రహః ।
సర్వభూతదయాశౌచమేతచ్ఛౌచం పరార్థినాం ॥ 20 ॥
పుష్పే గంధం తిలే తైలం కాష్ఠేఽగ్నిం పయసి ఘృతమ్ ।
ఇక్షౌ గుడం తథా దేహే పశ్యాత్మానం వివేకతః ॥ 21 ॥