మహిషాసుర సైన్యవధో నామ ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
అస్య సప్త సతీమధ్యమ చరిత్రస్య విష్ణుర్ ఋషిః । ఉష్ణిక్ ఛందః । శ్రీమహాలక్ష్మీదేవతా। శాకంభరీ శక్తిః । దుర్గా బీజమ్ । వాయుస్తత్త్వమ్ । యజుర్వేదః స్వరూపమ్ । శ్రీ మహాలక్ష్మీప్రీత్యర్థే మధ్యమ చరిత్ర జపే వినియోగః ॥
ధ్యానం
ఓం అక్షస్రక్పరశుం గదేషుకులిశం పద్మం ధనుః కుండికాం
దండం శక్తిమసిం చ చర్మ జలజం ఘంటాం సురాభాజనమ్ ।
శూలం పాశసుదర్శనే చ దధతీం హస్తైః ప్రవాళ ప్రభాం
సేవే సైరిభమర్దినీమిహ మహలక్ష్మీం సరోజస్థితామ్ ॥
ఋషిరువాచ ॥1॥
దేవాసురమభూద్యుద్ధం పూర్ణమబ్దశతం పురా।
మహిషేఽసురాణాం అధిపే దేవానాంచ పురందరే
తత్రాసురైర్మహావీర్యిర్దేవసైన్యం పరాజితం।
జిత్వా చ సకలాన్ దేవాన్ ఇంద్రోఽభూన్మహిషాసురః ॥3॥
తతః పరాజితా దేవాః పద్మయోనిం ప్రజాపతిం।
పురస్కృత్యగతాస్తత్ర యత్రేశ గరుడధ్వజౌ ॥4॥
యథావృత్తం తయోస్తద్వన్ మహిషాసురచేష్టితం।
త్రిదశాః కథయామాసుర్దేవాభిభవవిస్తరం ॥5॥
సూర్యేంద్రాగ్న్యనిలేందూనాం యమస్య వరుణస్య చ
అన్యేషాం చాధికారాన్స స్వయమేవాధితిష్టతి ॥6॥
స్వర్గాన్నిరాకృతాః సర్వే తేన దేవ గణా భువిః।
విచరంతి యథా మర్త్యా మహిషేణ దురాత్మనా ॥6॥
ఏతద్వః కథితం సర్వం అమరారివిచేష్టితం।
శరణం వః ప్రపన్నాః స్మో వధస్తస్య విచింత్యతాం ॥8॥
ఇత్థం నిశమ్య దేవానాం వచాంసి మధుసూధనః
చకార కోపం శంభుశ్చ భ్రుకుటీకుటిలాననౌ ॥9॥
తతోఽతికోపపూర్ణస్య చక్రిణో వదనాత్తతః।
నిశ్చక్రామ మహత్తేజో బ్రహ్మణః శంకరస్య చ ॥10॥
అన్యేషాం చైవ దేవానాం శక్రాదీనాం శరీరతః।
నిర్గతం సుమహత్తేజః స్తచ్చైక్యం సమగచ్ఛత ॥11॥
అతీవ తేజసః కూటం జ్వలంతమివ పర్వతం।
దదృశుస్తే సురాస్తత్ర జ్వాలావ్యాప్తదిగంతరం ॥12॥
అతులం తత్ర తత్తేజః సర్వదేవ శరీరజం।
ఏకస్థం తదభూన్నారీ వ్యాప్తలోకత్రయం త్విషా ॥13॥
యదభూచ్ఛాంభవం తేజః స్తేనాజాయత తన్ముఖం।
యామ్యేన చాభవన్ కేశా బాహవో విష్ణుతేజసా ॥14॥
సౌమ్యేన స్తనయోర్యుగ్మం మధ్యం చైంద్రేణ చాభవత్।
వారుణేన చ జంఘోరూ నితంబస్తేజసా భువః ॥15॥
బ్రహ్మణస్తేజసా పాదౌ తదంగుళ్యోఽర్క తేజసా।
వసూనాం చ కరాంగుళ్యః కౌబేరేణ చ నాసికా ॥16॥
తస్యాస్తు దంతాః సంభూతా ప్రాజాపత్యేన తేజసా
నయనత్రితయం జజ్ఞే తథా పావకతేజసా ॥17॥
భ్రువౌ చ సంధ్యయోస్తేజః శ్రవణావనిలస్య చ
అన్యేషాం చైవ దేవానాం సంభవస్తేజసాం శివ ॥18॥
తతః సమస్త దేవానాం తేజోరాశిసముద్భవాం।
తాం విలోక్య ముదం ప్రాపుః అమరా మహిషార్దితాః ॥19॥
శూలం శూలాద్వినిష్కృష్య దదౌ తస్యై పినాకధృక్।
చక్రం చ దత్తవాన్ కృష్ణః సముత్పాట్య స్వచక్రతః ॥20॥
శంఖం చ వరుణః శక్తిం దదౌ తస్యై హుతాశనః
మారుతో దత్తవాంశ్చాపం బాణపూర్ణే తథేషుధీ ॥21॥
వజ్రమింద్రః సముత్పాట్య కులిశాదమరాధిపః।
దదౌ తస్యై సహస్రాక్షో ఘంటామైరావతాద్గజాత్ ॥22॥
కాలదండాద్యమో దండం పాశం చాంబుపతిర్దదౌ।
ప్రజాపతిశ్చాక్షమాలాం దదౌ బ్రహ్మా కమండలం ॥23॥
సమస్తరోమకూపేషు నిజ రశ్మీన్ దివాకరః
కాలశ్చ దత్తవాన్ ఖడ్గం తస్యాః శ్చర్మ చ నిర్మలం ॥24॥
క్షీరోదశ్చామలం హారం అజరే చ తథాంబరే
చూడామణిం తథాదివ్యం కుండలే కటకానిచ ॥25॥
అర్ధచంద్రం తధా శుభ్రం కేయూరాన్ సర్వ బాహుషు
నూపురౌ విమలౌ తద్వ ద్గ్రైవేయకమనుత్తమం ॥26॥
అంగుళీయకరత్నాని సమస్తాస్వంగుళీషు చ
విశ్వ కర్మా దదౌ తస్యై పరశుం చాతి నిర్మలం ॥27॥
అస్త్రాణ్యనేకరూపాణి తథాఽభేద్యం చ దంశనం।
అమ్లాన పంకజాం మాలాం శిరస్యు రసి చాపరాం॥28॥
అదదజ్జలధిస్తస్యై పంకజం చాతిశోభనం।
హిమవాన్ వాహనం సింహం రత్నాని వివిధానిచ॥29॥
దదావశూన్యం సురయా పానపాత్రం దనాధిపః।
శేషశ్చ సర్వ నాగేశో మహామణి విభూషితం ॥30॥
నాగహారం దదఽఉ తస్యై ధత్తే యః పృథివీమిమాం।
అన్యైరపి సురైర్దేవీ భూషణైః ఆయుధైస్తథాః ॥31॥
సమ్మానితా ననాదోచ్చైః సాట్టహాసం ముహుర్ముహు।
తస్యానాదేన ఘోరేణ కృత్స్న మాపూరితం నభః ॥32॥
అమాయతాతిమహతా ప్రతిశబ్దో మహానభూత్।
చుక్షుభుః సకలాలోకాః సముద్రాశ్చ చకంపిరే ॥33॥
చచాల వసుధా చేలుః సకలాశ్చ మహీధరాః।
జయేతి దేవాశ్చ ముదా తామూచుః సింహవాహినీం ॥34॥
తుష్టువుర్మునయశ్చైనాం భక్తినమ్రాత్మమూర్తయః।
దృష్ట్వా సమస్తం సంక్షుబ్ధం త్రైలోక్యం అమరారయః ॥35॥
సన్నద్ధాఖిలసైన్యాస్తే సముత్తస్థురుదాయుదాః।
ఆః కిమేతదితి క్రోధాదాభాష్య మహిషాసురః ॥36॥
అభ్యధావత తం శబ్దం అశేషైరసురైర్వృతః।
స దదర్ష తతో దేవీం వ్యాప్తలోకత్రయాం త్విషా॥37॥
పాదాక్రాంత్యా నతభువం కిరీటోల్లిఖితాంబరాం।
క్షోభితాశేషపాతాళాం ధనుర్జ్యానిఃస్వనేన తాం ॥38॥
దిశో భుజసహస్రేణ సమంతాద్వ్యాప్య సంస్థితాం।
తతః ప్రవవృతే యుద్ధం తయా దేవ్యా సురద్విషాం ॥39॥
శస్త్రాస్త్రైర్భహుధా ముక్తైరాదీపితదిగంతరం।
మహిషాసురసేనానీశ్చిక్షురాఖ్యో మహాసురః ॥40॥
యుయుధే చమరశ్చాన్యైశ్చతురంగబలాన్వితః।
రథానామయుతైః షడ్భిః రుదగ్రాఖ్యో మహాసురః ॥41॥
అయుధ్యతాయుతానాం చ సహస్రేణ మహాహనుః।
పంచాశద్భిశ్చ నియుతైరసిలోమా మహాసురః ॥42॥
అయుతానాం శతైః షడ్భిఃర్భాష్కలో యుయుధే రణే।
గజవాజి సహస్రౌఘై రనేకైః పరివారితః ॥43॥
వృతో రథానాం కోట్యా చ యుద్ధే తస్మిన్నయుధ్యత।
బిడాలాఖ్యోఽయుతానాం చ పంచాశద్భిరథాయుతైః ॥44॥
యుయుధే సంయుగే తత్ర రథానాం పరివారితః।
అన్యే చ తత్రాయుతశో రథనాగహయైర్వృతాః ॥45॥
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా సహ తత్ర మహాసురాః।
కోటికోటిసహస్త్రైస్తు రథానాం దంతినాం తథా ॥46॥
హయానాం చ వృతో యుద్ధే తత్రాభూన్మహిషాసురః।
తోమరైర్భింధిపాలైశ్చ శక్తిభిర్ముసలైస్తథా ॥47॥
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా ఖడ్గైః పరసుపట్టిసైః।
కేచిచ్ఛ చిక్షిపుః శక్తీః కేచిత్ పాశాంస్తథాపరే ॥48॥
దేవీం ఖడ్గప్రహారైస్తు తే తాం హంతుం ప్రచక్రముః।
సాపి దేవీ తతస్తాని శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చండికా ॥49॥
లీల యైవ ప్రచిచ్ఛేద నిజశస్త్రాస్త్రవర్షిణీ।
అనాయస్తాననా దేవీ స్తూయమానా సురర్షిభిః ॥50॥
ముమోచాసురదేహేషు శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చేశ్వరీ।
సోఽపి క్రుద్ధో ధుతసటో దేవ్యా వాహనకేసరీ ॥51॥
చచారాసుర సైన్యేషు వనేష్వివ హుతాశనః।
నిఃశ్వాసాన్ ముముచేయాంశ్చ యుధ్యమానారణేఽంబికా॥52॥
త ఏవ సధ్యసంభూతా గణాః శతసహస్రశః।
యుయుధుస్తే పరశుభిర్భిందిపాలాసిపట్టిశైః ॥53॥
నాశయంతోఽఅసురగణాన్ దేవీశక్త్యుపబృంహితాః।
అవాదయంతా పటహాన్ గణాః శఙాం స్తథాపరే॥54॥
మృదంగాంశ్చ తథైవాన్యే తస్మిన్యుద్ధ మహోత్సవే।
తతోదేవీ త్రిశూలేన గదయా శక్తివృష్టిభిః॥55॥
ఖడ్గాదిభిశ్చ శతశో నిజఘాన మహాసురాన్।
పాతయామాస చైవాన్యాన్ ఘంటాస్వనవిమోహితాన్ ॥56॥
అసురాన్ భువిపాశేన బధ్వాచాన్యానకర్షయత్।
కేచిద్ ద్విధాకృతా స్తీక్ష్ణైః ఖడ్గపాతైస్తథాపరే॥57॥
విపోథితా నిపాతేన గదయా భువి శేరతే।
వేముశ్చ కేచిద్రుధిరం ముసలేన భృశం హతాః ॥58॥
కేచిన్నిపతితా భూమౌ భిన్నాః శూలేన వక్షసి।
నిరంతరాః శరౌఘేన కృతాః కేచిద్రణాజిరే ॥59॥
శల్యానుకారిణః ప్రాణాన్ మముచుస్త్రిదశార్దనాః।
కేషాంచిద్బాహవశ్చిన్నాశ్చిన్నగ్రీవాస్తథాపరే ॥60॥
శిరాంసి పేతురన్యేషాం అన్యే మధ్యే విదారితాః।
విచ్ఛిన్నజజ్ఘాస్వపరే పేతురుర్వ్యాం మహాసురాః ॥61॥
ఏకబాహ్వక్షిచరణాః కేచిద్దేవ్యా ద్విధాకృతాః।
ఛిన్నేపి చాన్యే శిరసి పతితాః పునరుత్థితాః ॥62॥
కబంధా యుయుధుర్దేవ్యా గృహీతపరమాయుధాః।
ననృతుశ్చాపరే తత్ర యుద్దే తూర్యలయాశ్రితాః ॥63॥
కబంధాశ్చిన్నశిరసః ఖడ్గశక్య్తృష్టిపాణయః।
తిష్ఠ తిష్ఠేతి భాషంతో దేవీ మన్యే మహాసురాః ॥64॥
పాతితై రథనాగాశ్వైః ఆసురైశ్చ వసుంధరా।
అగమ్యా సాభవత్తత్ర యత్రాభూత్ స మహారణః ॥65॥
శోణితౌఘా మహానద్యస్సద్యస్తత్ర విసుస్రువుః।
మధ్యే చాసురసైన్యస్య వారణాసురవాజినాం ॥66॥
క్షణేన తన్మహాసైన్యమసురాణాం తథాఽంబికా।
నిన్యే క్షయం యథా వహ్నిస్తృణదారు మహాచయం ॥67॥
సచ సింహో మహానాదముత్సృజన్ ధుతకేసరః।
శరీరేభ్యోఽమరారీణామసూనివ విచిన్వతి ॥68॥
దేవ్యా గణైశ్చ తైస్తత్ర కృతం యుద్ధం తథాసురైః।
యథైషాం తుష్టువుర్దేవాః పుష్పవృష్టిముచో దివి ॥69॥
జయ జయ శ్రీ మార్కండేయ పురాణే సావర్నికే మన్వంతరే దేవి మహత్మ్యే మహిషాసురసైన్యవధో నామ ద్వితీయోఽధ్యాయః॥
ఆహుతి
ఓం హ్రీం సాంగాయై సాయుధాయై సశక్తికాయై సపరివారాయై సవాహనాయై అష్టావింశతి వర్ణాత్మికాయై లక్శ్మీ బీజాదిష్టాయై మహాహుతిం సమర్పయామి నమః స్వాహా ।