ప్రహ్లాదనారదపరాశరపుండరీక-
వ్యాసాంబరీషశుకశౌనకభీష్మకావ్యాః ।
రుక్మాంగదార్జునవసిష్ఠవిభీషణాద్యా
ఏతానహం పరమభాగవతాన్ నమామి ॥ 1॥
లోమహర్షణ ఉవాచ ।
ధర్మో వివర్ధతి యుధిష్ఠిరకీర్తనేన
పాపం ప్రణశ్యతి వృకోదరకీర్తనేన ।
శత్రుర్వినశ్యతి ధనంజయకీర్తనేన
మాద్రీసుతౌ కథయతాం న భవంతి రోగాః ॥ 2॥
బ్రహ్మోవాచ ।
యే మానవా విగతరాగపరాఽపరజ్ఞా
నారాయణం సురగురుం సతతం స్మరంతి ।
ధ్యానేన తేన హతకిల్బిష చేతనాస్తే
మాతుః పయోధరరసం న పునః పిబంతి ॥ 3॥
ఇంద్ర ఉవాచ ।
నారాయణో నామ నరో నరాణాం
ప్రసిద్ధచౌరః కథితః పృథివ్యామ్ ।
అనేకజన్మార్జితపాపసంచయం
హరత్యశేషం స్మృతమాత్ర ఏవ యః ॥ 4॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
మేఘశ్యామం పీతకౌశేయవాసం
శ్రీవత్సాంకం కౌస్తుభోద్భాసితాంగమ్ ।
పుణ్యోపేతం పుండరీకాయతాక్షం
విష్ణుం వందే సర్వలోకైకనాథమ్ ॥ 5॥
భీమ ఉవాచ ।
జలౌఘమగ్నా సచరాఽచరా ధరా
విషాణకోట్యాఽఖిలవిశ్వమూర్తినా ।
సముద్ధృతా యేన వరాహరూపిణా
స మే స్వయంభూర్భగవాన్ ప్రసీదరు ॥ 6॥
అర్జున ఉవాచ ।
అచింత్యమవ్యక్తమనంతమవ్యయం
విభుం ప్రభుం భావితవిశ్వభావనమ్ ।
త్రైలోక్యవిస్తారవిచారకారకం
హరిం ప్రపన్నోఽస్మి గతిం మహాత్మనామ్ ॥ 7॥
నకుల ఉవాచ ।
యది గమనమధస్తాత్ కాలపాశానుబంధాద్
యది చ కులవిహీనే జాయతే పక్షికీటే ।
కృమిశతమపి గత్వా ధ్యాయతే చాంతరాత్మా
మమ భవతు హృదిస్థా కేశవే భక్తిరేకా ॥ 8॥
సహదేవ ఉవాచ ।
తస్య యజ్ఞవరాహస్య విష్ణోరతులతేజసః ।
ప్రణామం యే ప్రకుర్వంతి తేషామపి నమో నమః ॥ 9॥
కుంతీ ఉవాచ ।
స్వకర్మఫలనిర్దిష్టాం యాం యాం యోనిం వ్రజామ్యహమ్ ।
తస్యాం తస్యాం హృషీకేశ త్వయి భక్తిర్దృఢాఽస్తు మే ॥ 10॥
మాద్రీ ఉవాచ ।
కృష్ణే రతాః కృష్ణమనుస్మరంతి
రాత్రౌ చ కృష్ణం పునరుత్థితా యే ।
తే భిన్నదేహాః ప్రవిశంతి కృష్ణే
హవిర్యథా మంత్రహుతం హుతాశే ॥ 11॥
ద్రౌపదీ ఉవాచ ।
కీటేషు పక్షిషు మృగేషు సరీసృపేషు
రక్షఃపిశాచమనుజేష్వపి యత్ర యత్ర ।
జాతస్య మే భవతు కేశవ త్వత్ప్రసాదాత్
త్వయ్యేవ భక్తిరచలాఽవ్యభిచారిణీ చ ॥ 12॥
సుభద్రా ఉవాచ ।
ఏకోఽపి కృష్ణస్య కృతః ప్రణామో
దశాశ్వమేధావభృథేన తుల్యః ।
దశాశ్వమేధీ పునరేతి జన్మ
కృష్ణప్రణామీ న పునర్భవాయ ॥ 13॥
అభిమన్యురువాచ ।
గోవింద గోవింద హరే మురారే
గోవింద గోవింద ముకుంద కృష్ణ
గోవింద గోవింద రథాంగపాణే ।
గోవింద గోవింద నమామి నిత్యమ్ ॥ 14॥
ధృష్టద్యుమ్న ఉవాచ ।
శ్రీరామ నారాయణ వాసుదేవ
గోవింద వైకుంఠ ముకుంద కృష్ణ ।
శ్రీకేశవానంత నృసింహ విష్ణో
మాం త్రాహి సంసారభుజంగదష్టమ్ ॥ 15॥
సాత్యకిరువాచ ।
అప్రమేయ హరే విష్ణో కృష్ణ దామోదరాఽచ్యుత ।
గోవిందానంత సర్వేశ వాసుదేవ నమోఽస్తు తే ॥ 16॥
ఉద్ధవ ఉవాచ ।
వాసుదేవం పరిత్యజ్య యోఽన్యం దేవముపాసతే ।
తృషితో జాహ్నవీతీరే కూపం ఖనతి దుర్మతిః ॥ 17॥
ధౌమ్య ఉవాచ ।
అపాం సమీపే శయనాసనస్థితే
దివా చ రాత్రౌ చ యథాధిగచ్ఛతా ।
యద్యస్తి కించిత్ సుకృతం కృతం మయా
జనార్దనస్తేన కృతేన తుష్యతు ॥ 18॥
సంజయ ఉవాచ ।
ఆర్తా విషణ్ణాః శిథిలాశ్చ భీతా
ఘోరేషు వ్యాఘ్రాదిషు వర్తమానాః ।
సంకీర్త్య నారాయణశబ్దమాత్రం
విముక్తదుఃఖాః సుఖినో భవంతి ॥ 19॥
అక్రూర ఉవాచ ।
అహం తు నారాయణదాసదాస-
దాసస్య దాసస్య చ దాసదాసః ।
అన్యో న హీశో జగతో నరాణాం
తస్మాదహం ధన్యతరోఽస్మి లోకే ॥ 20॥
విరాట ఉవాచ ।
వాసుదేవస్య యే భక్తాః శాంతాస్తద్గతచేతసః ।
తేషాం దాసస్య దాసోఽహం భవేయం జన్మజన్మని ॥ 21॥
భీష్మ ఉవాచ ।
విపరీతేషు కాలేషు పరిక్షీణేషు బంధుషు ।
త్రాహి మాం కృపయా కృష్ణ శరణాగతవత్సల ॥ 22॥
ద్రోణ ఉవాచ ।
యే యే హతాశ్చక్రధరేణ దైత్యాం-
స్త్రైలోక్యనాథేన జనార్దనేన ।
తే తే గతా విష్ణుపురీం ప్రయాతాః
క్రోధోఽపి దేవస్య వరేణ తుల్యః ॥ 23॥
కృపాచార్య ఉవాచ ।
మజ్జన్మనః ఫలమిదం మధుకైటభారే
మత్ప్రార్థనీయ మదనుగ్రహ ఏష ఏవ ।
త్వద్భృత్యభృత్యపరిచారకభృత్యభృత్య-
భృత్యస్య భృత్య ఇతి మాం స్మర లోకనాథ ॥ 24॥
అశ్వత్థామ ఉవాచ ।
గోవింద కేశవ జనార్దన వాసుదేవ
విశ్వేశ విశ్వ మధుసూదన విశ్వరూప ।
శ్రీపద్మనాభ పురుషోత్తమ దేహి దాస్యం
నారాయణాచ్యుత నృసింహ నమో నమస్తే ॥ 25॥
కర్ణ ఉవాచ ।
నాన్యం వదామి న శ‍ఋణోమి న చింతయామి
నాన్యం స్మరామి న భజామి న చాశ్రయామి ।
భక్త్యా త్వదీయచరణాంబుజమాదరేణ
శ్రీశ్రీనివాస పురుషోత్తమ దేహి దాస్యమ్ ॥ 26॥
ధృతరాష్ట్ర ఉవాచ ।
నమో నమః కారణవామనాయ
నారాయణాయామితవిక్రమాయ ।
శ్రీశార్ఙ్గచక్రాసిగదాధరాయ
నమోఽస్తు తస్మై పురుషోత్తమాయ ॥ 27॥
గాంధారీ ఉవాచ ।
త్వమేవ మాతా చ పితా త్వమేవ
త్వమేవ బంధుశ్చ సఖా త్వమేవ ।
త్వమేవ విద్యా ద్రవిణం త్వమేవ
త్వమేవ సర్వం మమ దేవ దేవ ॥ 28॥
ద్రుపద ఉవాచ ।
యజ్ఞేశాచ్యుత గోవింద మాధవానంత కేశవ ।
కృష్ణ విష్ణో హృషీకేశ వాసుదేవ నమోఽస్తు తే ॥ 29॥
జయద్రథ ఉవాచ ।
నమః కృష్ణాయ దేవాయ బ్రహ్మణేఽనంతశక్తయే ।
యోగేశ్వరాయ యోగాయ త్వామహం శరణం గతః ॥ 30॥
వికర్ణ ఉవాచ ।
కృష్ణాయ వాసుదేవాయ దేవకీనందనాయ చ ।
నందగోపకుమారాయ గోవిందాయ నమో నమః ॥ 31॥
విరాట ఉవాచ ।
నమో బ్రహ్మణ్యదేవాయ గోబ్రాహ్మణహితాయ చ ।
జగద్ధితాయ కృష్ణాయ గోవిందాయ నమో నమః ॥ 32॥
శల్య ఉవాచ ।
అతసీపుష్పసంకాశం పీతవాససమచ్యుతమ్ ।
యే నమస్యంతి గోవిందం తేషాం న విద్యతే భయమ్ ॥ 33॥
బలభద్ర ఉవాచ ।
కృష్ణ కృష్ణ కృపాలో త్వమగతీనాం గతిర్భవ ।
సంసారార్ణవమగ్నానాం ప్రసీద పురుషోత్తమ ॥ 34॥
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ ।
కృష్ణ కృష్ణేతి కృష్ణేతి యో మాం స్మరతి నిత్యశః ।
జలం భిత్వా యథా పద్మం నరకాదుద్ధరామ్యహమ్ ॥ 35॥
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ ।
నిత్యం వదామి మనుజాః స్వయమూర్ధ్వబాహు-
ర్యో మాం ముకుంద నరసింహ జనార్దనేతి ।
జీవో జపత్యనుదినం మరణే రణే వా
పాషాణకాష్ఠసదృశాయ దదామ్యభీష్టమ్ ॥ 36॥
ఈశ్వర ఉవాచ ।
సకృన్నారాయణేత్యుక్త్వా పుమాన్ కల్పశతత్రయమ్ ।
గంగాదిసర్వతీర్థేషు స్నాతో భవతి పుత్రక ॥ 37॥
సూత ఉవాచ ।
తత్రైవ గంగా యమునా చ తత్ర
గోదావరీ సింధు సరస్వతీ చ ।
సర్వాణి తీర్థాని వసంతి తత్ర
యత్రాచ్యుతోదార కథాప్రసంగః ॥ 38॥
యమ ఉవాచ ।
నరకే పచ్యమానం తు యమేనం పరిభాషితమ్ ।
కిం త్వయా నార్చితో దేవః కేశవః క్లేశనాశనః ॥ 35॥
నారద ఉవాచ ।
జన్మాంతరసహస్రేణ తపోధ్యానసమాధినా ।
నరాణాం క్షీణపాపానాం కృష్ణే భక్తిః ప్రజాయతే ॥ 40॥
ప్రహ్లాద ఉవాచ ।
నాథ యోనిసహస్రేషు యేషు యేషు వ్రజామ్యహమ్ ।
తేషు తేష్వచలా భక్తిరచ్యుతాఽస్తు సదా త్వయి ॥ 41॥
యా ప్రీతిరవివేకనాం విషయేష్వనపాయిని ।
త్వామనుస్మరతః సా మే హృదయాన్మాఽపసర్పతు ॥ 42॥
విశ్వామిత్ర ఉవాచ ।
కిం తస్య దానైః కిం తీర్థైః కిం తపోభిః కిమధ్వరైః ।
యో నిత్యం ధ్యాయతే దేవం నారాయణమనన్యధీః ॥ 43॥
జమదగ్నిరువాచ ।
నిత్యోత్సవో భవేత్తేషాం నిత్యం నిత్యం చ మంగలమ్ ।
యేషాం హృదిస్థో భగవాన్మంగలాయతనం హరిః ॥ 44॥
భరద్వాజ ఉవాచ ।
లాభస్తేషాం జయస్తేషాం కుతస్తేషాం పరాజయః ।
యేషామిందీశ్వరశ్యామో హృదయస్థో జనార్దనః ॥ 45॥
గౌతమ ఉవాచ ।
గోకోటిదానం గ్రహణేషు కాశీ-
ప్రయాగగంగాయుతకల్పవాసః ।
యజ్ఞాయుతం మేరుసువర్ణదానం
గోవిందనామస్మరణేన తుల్యమ్ ॥ 46॥
అగ్నిరువాచ ।
గోవిందేతి సదా స్నానం గోవిందేతి సదా జపః ।
గోవిందేతి సదా ధ్యానం సదా గోవిందకీర్తనమ్ ॥ 47॥
త్ర్యక్షరం పరమం బ్రహ్మ గోవింద త్ర్యక్షరం పరమ్ ।
తస్మాదుచ్చారితం యేన బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే ॥ 48॥
వేదవ్యాస ఉవాచ ।
అచ్యుతః కల్పవృక్షోఽసావనంతః కామధేను వై ।
చింతామణిస్తు గోవిందో హరేర్నామ విచింతయేత్ ॥ 49॥
ఇంద్ర ఉవాచ ।
జయతు జయతు దేవో దేవకీనందనోఽయం
జయతు జయతు కృష్ణో వృష్ణివంశప్రదీపః ।
జయతు జయతు మేఘశ్యామలః కోమలాంగో
జయతు జయతు పృథ్వీభారనాశో ముకుందః ॥ 50॥
పిప్పలాయన ఉవాచ ।
శ్రీమన్నృసింహవిభవే గరుడధ్వజాయ
తాపత్రయోపశమనాయ భవౌషధాయ ।
కృష్ణాయ వృశ్చికజలాగ్నిభుజంగరోగ-
క్లేశవ్యయాయ హరయే గురవే నమస్తే ॥ 51॥
ఆవిర్హోత్ర ఉవాచ ।
కృష్ణ త్వదీయపదపంకజపంజరాంతే
అద్యైవ మే విశతు మానసరాజహంసః ।
ప్రాణప్రయాణసమయే కఫవాతపిత్తైః
కంఠావరోధనవిధౌ స్మరణం కుతస్తే ॥ 52॥
విదుర ఉవాచ ।
హరేర్నామైవ నామైవ నామైవ మమ జీవనమ్ ।
కలౌ నాస్త్యేవ నాస్త్యేవ నాస్త్యేవ గతిరన్యథా ॥ 53॥
వసిష్ఠ ఉవాచ ।
కృష్ణేతి మంగలం నామ యస్య వాచి ప్రవర్తతే ।
భస్మీభవంతి తస్యాశు మహాపాతకకోటయః ॥ 54॥
అరుంధత్యువాచ ।
కృష్ణాయ వాసుదేవాయ హరయే పరమాత్మనే ।
ప్రణతక్లేశనాశాయ గోవిందాయ నమో నమః ॥ 55॥
కశ్యప ఉవాచ ।
కృష్ణానుస్మరణాదేవ పాపసంఘట్టపంజరమ్ ।
శతధా భేదమాప్నోతి గిరిర్వజ్రహతో యథా ॥ 56॥
దుర్యోధన ఉవాచ ।
జానామి ధర్మం న చ మే ప్రవృత్తి-
ర్జానామి పాపం న చ మే నివృత్తిః ।
కేనాపి దేవేన హృది స్థితేన
యథా నియుక్తోఽస్మి తథా కరోమి ॥ 57॥
యంత్రస్య మమ దోషేణ క్షమ్యతాం మధుసూదన ।
అహం యంత్రం భవాన్ యంత్రీ మమ దోషో న దీయతామ్ ॥ 58॥
భృగురువాచ ।
నామైవ తవ గోవింద నామ త్వత్తః శతాధికమ్ ।
దదాత్త్యుచ్చారణాన్ముక్తిః భవానష్టాంగయోగతః ॥ 59॥
లోమశ ఉవాచ ।
నమామి నారాయణ పాదపంకజం
కరోమి నారాయణపూజనం సదా ।
వదామి నారాయణనామ నిర్మలం
స్మరామి నారాయణతత్త్వమవ్యయమ్ ॥ 60॥
శౌనక ఉవాచ ।
స్మృతేః సకలకల్యాణం భజనం యస్య జాయతే ।
పురుషం తమజం నిత్యం వ్రజామి శరణం హరిమ్ ॥ 61॥
గర్గ ఉవాచ ।
నారాయణేతి మంత్రోఽస్తి వాగస్తి వశవర్తినీ ।
తథాపి నరకే ఘోరే పతంతీత్యద్భుతం మహత్ ॥ 62॥
దాల్భ్య ఉవాచ ।
కిం తస్య బహుభిర్మంత్రైర్భక్తిర్యస్య జనార్దనే ।
నమో నారాయణాయేతి మంత్రః సర్వార్థసాధాకే ॥ 63॥
వైశంపాయన ఉవాచ ।
యత్ర యోగేశ్వరః కృష్ణో యత్ర పార్థో ధనుర్ధరః ।
తత్ర శ్రీర్విజయో భూతిర్ధ్రువా నీతిర్మతిర్మమ ॥ 64॥
అగ్నిరువాచ ।
హరిర్హరతి పాపాని దుష్టచిత్తైరపి స్మృతః ।
అనిచ్ఛయాపి సంస్పృష్టో దహత్యేవ హి పావకః ॥ 65॥
పరమేశ్వర ఉవాచ ।
సకృదుచ్చరితం యేన హరిరిత్యక్షరద్వయమ్ ।
లబ్ధః పరికరస్తేన మోక్షాయ గమనం ప్రతి ॥ 66॥
పులస్త్య ఉవాచ ।
హే జిహ్వే రససారజ్ఞే సర్వదా మధురప్రియే ।
నారాయణాఖ్యపీయూషం పిబ జిహ్వే నిరంతరమ్ ॥ 67॥
వ్యాస ఉవాచ ।
సత్యం సత్యం పునః సత్యం సత్యం సత్యం వదామ్యహమ్ ।
నాస్తి వేదాత్పరం శాస్త్రం న దేవః కేశవాత్పరః ॥ 68॥
ధన్వంతరిరువాచ ।
అచ్యుతానంత గోవింద నామోచ్చారణభేషజాత్ ।
నశ్యంతి సకలా రోగాః సత్యం సత్యం వదామ్యహమ్ ॥ 69॥
మార్కండేయ ఉవాచ ।
స్వర్గదం మోక్షదం దేవం సుఖదం జగతో గురుమ్ ।
కథం ముహుర్తమపి తం వాసుదేవం న చింతయేత్ ॥ 70॥
అగస్త్య ఉవాచ ।
నిమిషం నిమిషార్ధం వా ప్రాణినాం విష్ణుచింతనమ్ ।
తత్ర తత్ర కురుక్షేత్రం ప్రయాగో నైమిషం వరమ్ ॥ 71॥
వామదేవ ఉవాచ ।
నిమిషం నిమిషార్ధం వా ప్రాణినాం విష్ణుచింతనమ్ ।
కల్పకోటిసహస్రాణి లభతే వాంఛితం ఫలమ్ ॥ 72॥
శుక ఉవాచ ।
ఆలోడ్య సర్వశాస్త్రాణి విచార్య చ పునః పునః ।
ఇదమేకం సునిష్పన్నం ధ్యేయో నారాయణః సదా ॥ 73॥
శ్రీమహాదేవ ఉవాచ ।
శరీరే జర్జరీభూతే వ్యాధిగ్రస్తే కలేవరే ।
ఔషధం జాహ్నవీతోయం వైద్యో నారాయణో హరిః ॥ 74॥
శౌనక ఉవాచ ।
భోజనాచ్ఛాదనే చింతాం వృథా కుర్వంతి వైష్ణవాః ।
యోఽసౌ విశ్వంభరో దేవః స కిం భక్తానుపేక్షతే ॥ 75॥
సనత్కుమార ఉవాచ ।
యస్య హస్తే గదా చక్రం గరుడో యస్య వాహనమ్ ।
శంఖచక్రగదాపద్మీ స మే విష్ణుః ప్రసీదతు ॥ 76॥
ఏవం బ్రహ్మాదయో దేవా ఋషయశ్చ తపోధనాః ।
కీర్తయంతి సురశ్రేష్ఠమేవం నారాయణం విభుమ్ ॥ 77॥
ఇదం పవిత్రమాయుష్యం పుణ్యం పాపప్రణాశనమ్ ।
దుఃస్వప్ననాశనం స్తోత్రం పాండవైః పరికీర్తితమ్ ॥ 78॥
యః పఠేత్ప్రాతరుత్థాయ శుచిస్తద్గతమానసః ।
గవాం శతసహస్రస్య సమ్యగ్దత్తస్య యత్ఫలమ్ ॥ 79॥
తత్ఫలం సమవాప్నోతి యః పఠేదితి సంస్తవమ్ ।
సర్వపాపవినిర్ముక్తో విష్ణులోకం స గచ్ఛతి ॥ 80॥
గంగా గీతా చ గాయత్రీ గోవిందో గరుడధ్వజః ।
గకారైః పంచభిర్యుక్తః పునర్జన్మ న విద్యతే ॥ 81॥
గీతాం యః పఠతే నిత్యం శ్లోకార్ధం శ్లోకమేవ వా ।
ముచ్యతే సర్వపాపేభ్యో విష్ణులోకం స గచ్ఛతి ॥ 82॥
ఇతి పాండవగీతా అథవా ప్రపన్నగీతా సమాప్తా ।
ఓం తత్సత్ ।