(శ్రీదేవీభాగవతం, ద్వాదశ స్కంధం, ద్వాదశోఽధ్యాయః, మణిద్వీప వర్ణన – 3)
వ్యాస ఉవాచ ।
తదేవ దేవీసదనం మధ్యభాగే విరాజతే ।
సహస్ర స్తంభసంయుక్తాశ్చత్వారస్తేషు మండపాః ॥ 1 ॥
శృంగారమండపశ్చైకో ముక్తిమండప ఏవ చ ।
జ్ఞానమండప సంజ్ఞస్తు తృతీయః పరికీర్తితః ॥ 2 ॥
ఏకాంతమండపశ్చైవ చతుర్థః పరికీర్తితః ।
నానా వితానసంయుక్తా నానా ధూపైస్తు ధూపితాః ॥ 3 ॥
కోటిసూర్యసమాః కాంత్యా భ్రాంజంతే మండపాః శుభాః ।
తన్మండపానాం పరితః కాశ్మీరవనికా స్మృతా ॥ 4 ॥
మల్లికాకుందవనికా యత్ర పుష్కలకాః స్థితాః ।
అసంఖ్యాతా మృగమదైః పూరితాస్తత్స్రవా నృప ॥ 5 ॥
మహాపద్మాటవీ తద్వద్రత్నసోపాననిర్మితా ।
సుధారసేనసంపూర్ణా గుంజన్మత్తమధువ్రతా ॥ 6 ॥
హంసకారండవాకీర్ణా గంధపూరిత దిక్తటా ।
వనికానాం సుగంధైస్తు మణిద్వీపం సువాసితమ్ ॥ 7 ॥
శృంగారమండపే దేవ్యో గాయంతి వివిధైః స్వరైః ।
సభాసదో దేవవశా మధ్యే శ్రీజగదంబికా ॥ 8 ॥
ముక్తిమండపమధ్యే తు మోచయత్యనిశం శివా ।
జ్ఞానోపదేశం కురుతే తృతీయే నృప మండపే ॥ 9 ॥
చతుర్థమండపే చైవ జగద్రక్షా విచింతనమ్ ।
మంత్రిణీ సహితా నిత్యం కరోతి జగదంబికా ॥ 10 ॥
చింతామణిగృహే రాజంఛక్తి తత్త్వాత్మకైః పరైః ।
సోపానైర్దశభిర్యుక్తో మంచకోప్యధిరాజతే ॥ 11 ॥
బ్రహ్మా విష్ణుశ్చ రుద్రశ్చ ఈశ్వరశ్చ సదాశివః ।
ఏతే మంచఖురాః ప్రోక్తాః ఫలకస్తు సదాశివః ॥ 12 ॥
తస్యోపరి మహాదేవో భువనేశో విరాజతే ।
యా దేవీ నిజలీలార్థం ద్విధాభూతా బభూవహ ॥ 13 ॥
సృష్ట్యాదౌ తు స ఏవాయం తదర్ధాంగో మహేశ్వరః ।
కందర్ప దర్పనాశోద్యత్కోటి కందర్పసుందరః ॥ 14 ॥
పంచవక్త్రస్త్రినేత్రశ్చ మణిభూషణ భూషితః ।
హరిణాభీతిపరశూన్వరం చ నిజబాహుభిః ॥ 15 ॥
దధానః షోడశాబ్దోఽసౌ దేవః సర్వేశ్వరో మహాన్ ।
కోటిసూర్య ప్రతీకాశశ్చంద్రకోటి సుశీతలః ॥ 16 ॥
శుద్ధస్ఫటిక సంకాశస్త్రినేత్రః శీతల ద్యుతిః ।
వామాంకే సన్నిషణ్ణాఽస్య దేవీ శ్రీభువనేశ్వరీ ॥ 17 ॥
నవరత్నగణాకీర్ణ కాంచీదామ విరాజితా ।
తప్తకాంచనసన్నద్ధ వైదూర్యాంగదభూషణా ॥ 18 ॥
కనచ్ఛ్రీచక్రతాటంక విటంక వదనాంబుజా ।
లలాటకాంతి విభవ విజితార్ధసుధాకరా ॥ 19 ॥
బింబకాంతి తిరస్కారిరదచ్ఛద విరాజితా ।
లసత్కుంకుమకస్తూరీతిలకోద్భాసితాననా ॥ 20 ॥
దివ్య చూడామణి స్ఫార చంచచ్చంద్రకసూర్యకా ।
ఉద్యత్కవిసమస్వచ్ఛ నాసాభరణ భాసురా ॥ 21 ॥
చింతాకలంబితస్వచ్ఛ ముక్తాగుచ్ఛ విరాజితా ।
పాటీర పంక కర్పూర కుంకుమాలంకృత స్తనీ ॥ 22 ॥
విచిత్ర వివిధా కల్పా కంబుసంకాశ కంధరా ।
దాడిమీఫలబీజాభ దంతపంక్తి విరాజితా ॥ 23 ॥
అనర్ఘ్య రత్నఘటిత ముకుటాంచిత మస్తకా ।
మత్తాలిమాలావిలసదలకాఢ్య ముఖాంబుజా ॥ 24 ॥
కళంకకార్శ్యనిర్ముక్త శరచ్చంద్రనిభాననా ।
జాహ్నవీసలిలావర్త శోభినాభివిభూషితా ॥ 25 ॥
మాణిక్య శకలాబద్ధ ముద్రికాంగుళిభూషితా ।
పుండరీకదలాకార నయనత్రయసుందరీ ॥ 26 ॥
కల్పితాచ్ఛ మహారాగ పద్మరాగోజ్జ్వలప్రభా ।
రత్నకింకిణికాయుక్త రత్నకంకణశోభితా ॥ 27 ॥
మణిముక్తాసరాపార లసత్పదకసంతతిః ।
రత్నాంగుళిప్రవితత ప్రభాజాలలసత్కరా ॥ 28 ॥
కంచుకీగుంఫితాపార నానా రత్నతతిద్యుతిః ।
మల్లికామోది ధమ్మిల్ల మల్లికాలిసరావృతా ॥ 29 ॥
సువృత్తనిబిడోత్తుంగ కుచభారాలసా శివా ।
వరపాశాంకుశాభీతి లసద్బాహు చతుష్టయా ॥ 30 ॥
సర్వశృంగారవేషాఢ్యా సుకుమారాంగవల్లరీ ।
సౌందర్యధారాసర్వస్వా నిర్వ్యాజకరుణామయీ ॥ 31 ॥
నిజసంలాపమాధుర్య వినిర్భర్త్సితకచ్ఛపీ ।
కోటికోటిరవీందూనాం కాంతిం యా బిభ్రతీ పరా ॥ 32 ॥
నానా సఖీభిర్దాసీభిస్తథా దేవాంగనాదిభిః ।
సర్వాభిర్దేవతాభిస్తు సమంతాత్పరివేష్టితా ॥ 33 ॥
ఇచ్ఛాశక్త్యా జ్ఞానశక్త్యా క్రియాశక్త్యా సమన్వితా ।
లజ్జా తుష్టిస్తథా పుష్టిః కీర్తిః కాంతిః క్షమా దయా ॥ 34 ॥
బుద్ధిర్మేధాస్మృతిర్లక్ష్మీర్మూర్తిమత్యోంగనాః స్మృతాః ।
జయా చ విజయా చైవాప్యజితా చాపరాజితా ॥ 35 ॥
నిత్యా విలాసినీ దోగ్ధ్రీ త్వఘోరా మంగళా నవా ।
పీఠశక్తయ ఏతాస్తు సేవంతే యాం పరాంబికామ్ ॥ 36 ॥
యస్యాస్తు పార్శ్వభాగేస్తోనిధీతౌ శంఖపద్మకౌ ।
నవరత్న వహానద్యస్తథా వై కాంచనస్రవాః ॥ 37 ॥
సప్తధాతువహానద్యో నిధిభ్యాం తు వినిర్గతాః ।
సుధాసింధ్వంతగామిన్యస్తాః సర్వా నృపసత్తమ ॥ 38 ॥
సా దేవీ భువనేశానీ తద్వామాంకే విరాజతే ।
సర్వేశ త్వం మహేశస్య యత్సంగా దేవ నాన్యథా ॥ 39 ॥
చింతామణి గృహస్యాఽస్య ప్రమాణం శృణు భూమిప ।
సహస్రయోజనాయామం మహాంతస్తత్ప్రచక్షతే ॥ 40 ॥
తదుత్తరే మహాశాలాః పూర్వస్మాద్ ద్విగుణాః స్మృతాః ।
అంతరిక్షగతం త్వేతన్నిరాధారం విరాజతే ॥ 41 ॥
సంకోచశ్చ వికాశశ్చ జాయతేఽస్య నిరంతరమ్ ।
పటవత్కార్యవశతః ప్రళయే సర్జనే తథా ॥ 42 ॥
శాలానాం చైవ సర్వేషాం సర్వకాంతిపరావధి ।
చింతామణిగృహం ప్రోక్తం యత్ర దేవీ మహోమయీ ॥ 43 ॥
యేయే ఉపాసకాః సంతి ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినః ।
దేవేషు నాగలోకేషు మనుష్యేష్వితరేషు చ ॥ 44 ॥
శ్రీదేవ్యాస్తే చ సర్వేపి వ్రజంత్యత్రైవ భూమిప ।
దేవీక్షేత్రే యే త్యజంతి ప్రాణాందేవ్యర్చనే రతాః ॥ 45 ॥
తే సర్వే యాంతి తత్రైవ యత్ర దేవీ మహోత్సవా ।
ఘృతకుల్యా దుగ్ధకుల్యా దధికుల్యా మధుస్రవాః ॥ 46 ॥
స్యందంతి సరితః సర్వాస్తథామృతవహాః పరాః ।
ద్రాక్షారసవహాః కాశ్చిజ్జంబూరసవహాః పరాః ॥ 47 ॥
ఆమ్రేక్షురసవాహిన్యో నద్యస్తాస్తు సహస్రశః ।
మనోరథఫలావృక్షావాప్యః కూపాస్తథైవ చ ॥ 48 ॥
యథేష్టపానఫలదాన న్యూనం కించిదస్తి హి ।
న రోగపలితం వాపి జరా వాపి కదాచన ॥ 49 ॥
న చింతా న చ మాత్సర్యం కామక్రోధాదికం తథా ।
సర్వే యువానః సస్త్రీకాః సహస్రాదిత్యవర్చసః ॥ 50 ॥
భజంతి సతతం దేవీం తత్ర శ్రీభువనేశ్వరీమ్ ।
కేచిత్సలోకతాపన్నాః కేచిత్సామీప్యతాం గతాః ॥ 51 ॥
సరూపతాం గతాః కేచిత్సార్ష్టితాం చ పరేగతాః ।
యాయాస్తు దేవతాస్తత్ర ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ ॥ 52 ॥
సమష్టయః స్థితాస్తాస్తు సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ ।
సప్తకోటిమహామంత్రా మూర్తిమంత ఉపాసతే ॥ 53 ॥
మహావిద్యాశ్చ సకలాః సామ్యావస్థాత్మికాం శివామ్ ।
కారణబ్రహ్మరూపాం తాం మాయా శబలవిగ్రహామ్ ॥ 54 ॥
ఇత్థం రాజన్మయా ప్రోక్తం మణిద్వీపం మహత్తరమ్ ।
న సూర్యచంద్రౌ నో విద్యుత్కోటయోగ్నిస్తథైవ చ ॥ 55 ॥
ఏతస్య భాసా కోట్యంశ కోట్యంశో నాపి తే సమాః ।
క్వచిద్విద్రుమసంకాశం క్వచిన్మరకతచ్ఛవి ॥ 56 ॥
విద్యుద్భానుసమచ్ఛాయం మధ్యసూర్యసమం క్వచిత్ ।
విద్యుత్కోటిమహాధారా సారకాంతితతం క్వచిత్ ॥ 57 ॥
క్వచిత్సిందూర నీలేంద్రం మాణిక్య సదృశచ్ఛవి ।
హీరసార మహాగర్భ ధగద్ధగిత దిక్తటమ్ ॥ 58 ॥
కాంత్యా దావానలసమం తప్తకాంచన సన్నిభమ్ ।
క్వచిచ్చంద్రోపలోద్గారం సూర్యోద్గారం చ కుత్ర చిత్ ॥ 59 ॥
రత్నశృంగి సమాయుక్తం రత్నప్రాకార గోపురమ్ ।
రత్నపత్రై రత్నఫలైర్వృక్షైశ్చ పరిమండితమ్ ॥ 60 ॥
నృత్యన్మయూరసంఘైశ్చ కపోతరణితోజ్జ్వలమ్ ।
కోకిలాకాకలీలాపైః శుకలాపైశ్చ శోభితమ్ ॥ 61 ॥
సురమ్య రమణీయాంబు లక్షావధి సరోవృతమ్ ।
తన్మధ్యభాగ విలసద్వికచద్రత్న పంకజైః ॥ 62 ॥
సుగంధిభిః సమంతాత్తు వాసితం శతయోజనమ్ ।
మందమారుత సంభిన్న చలద్ద్రుమ సమాకులమ్ ॥ 63 ॥
చింతామణి సమూహానాం జ్యోతిషా వితతాంబరమ్ ।
రత్నప్రభాభిరభితో ధగద్ధగిత దిక్తటమ్ ॥ 64 ॥
వృక్షవ్రాత మహాగంధవాతవ్రాత సుపూరితమ్ ।
ధూపధూపాయితం రాజన్మణిదీపాయుతోజ్జ్వలమ్ ॥ 65 ॥
మణిజాలక సచ్ఛిద్ర తరలోదరకాంతిభిః ।
దిఙ్మోహజనకం చైతద్దర్పణోదర సంయుతమ్ ॥ 66 ॥
ఐశ్వర్యస్య సమగ్రస్య శృంగారస్యాఖిలస్య చ ।
సర్వజ్ఞతాయాః సర్వాయాస్తేజసశ్చాఖిలస్య చ ॥ 67 ॥
పరాక్రమస్య సర్వస్య సర్వోత్తమగుణస్య చ ।
సకలా యా దయాయాశ్చ సమాప్తిరిహ భూపతే ॥ 68 ॥
రాజ్ఞ ఆనందమారభ్య బ్రహ్మలోకాంత భూమిషు ।
ఆనందా యే స్థితాః సర్వే తేఽత్రైవాంతర్భవంతి హి ॥ 69 ॥
ఇతి తే వర్ణితం రాజన్మణిద్వీపం మహత్తరమ్ ।
మహాదేవ్యాః పరంస్థానం సర్వలోకోత్తమోత్తమమ్ ॥ 70 ॥
ఏతస్య స్మరణాత్సద్యః సర్వపాపం వినశ్యతి ।
ప్రాణోత్క్రమణసంధౌ తు స్మృత్వా తత్రైవ గచ్ఛతి ॥ 71 ॥
అధ్యాయ పంచకం త్వేతత్పఠేన్నిత్యం సమాహితః ।
భూతప్రేతపిశాచాది బాధా తత్ర భవేన్న హి ॥ 72 ॥
నవీన గృహ నిర్మాణే వాస్తుయాగే తథైవ చ ।
పఠితవ్యం ప్రయత్నేన కల్యాణం తేన జాయతే ॥ 73 ॥
ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే ద్వాదశోధ్యాయః ॥