॥ ద్వితీయ ముండకే ప్రథమః ఖండః ॥
తదేతత్ సత్యం
యథా సుదీప్తాత్ పావకాద్విస్ఫులింగాః
సహస్రశః ప్రభవంతే సరూపాః ।
తథాఽక్షరాద్వివిధాః సోమ్య భావాః
ప్రజాయంతే తత్ర చైవాపి యంతి ॥ 1॥
దివ్యో హ్యమూర్తః పురుషః స బాహ్యాభ్యంతరో హ్యజః ।
అప్రాణో హ్యమనాః శుభ్రో హ్యక్షరాత్ పరతః పరః ॥ 2॥
ఏతస్మాజ్జాయతే ప్రాణో మనః సర్వేంద్రియాణి చ ।
ఖం-వాఀయుర్జ్యోతిరాపః పృథివీ విశ్వస్య ధారిణీ ॥ 3॥
అగ్నీర్మూర్ధా చక్షుషీ చంద్రసూర్యౌ
దిశః శ్రోత్రే వాగ్ వివృతాశ్చ వేదాః ।
వాయుః ప్రాణో హృదయం-విఀశ్వమస్య పద్భ్యాం
పృథివీ హ్యేష సర్వభూతాంతరాత్మా ॥ 4॥
తస్మాదగ్నిః సమిధో యస్య సూర్యః
సోమాత్ పర్జన్య ఓషధయః పృథివ్యామ్ ।
పుమాన్ రేతః సించతి యోషితాయాం
బహ్వీః ప్రజాః పురుషాత్ సంప్రసూతాః ॥ 5॥
తస్మాదృచః సామ యజూంషి దీక్షా
యజ్ఞాశ్చ సర్వే క్రతవో దక్షిణాశ్చ ।
సంవఀత్సరశ్చ యజమానశ్చ లోకాః
సోమో యత్ర పవతే యత్ర సూర్యః ॥ 6॥
తస్మాచ్చ దేవా బహుధా సంప్రసూతాః
సాధ్యా మనుష్యాః పశవో వయాంసి ।
ప్రాణాపానౌ వ్రీహియవౌ తపశ్చ
శ్రద్ధా సత్యం బ్రహ్మచర్యం-విఀధిశ్చ ॥ 7॥
సప్త ప్రాణాః ప్రభవంతి తస్మాత్
సప్తార్చిషః సమిధః సప్త హోమాః ।
సప్త ఇమే లోకా యేషు చరంతి ప్రాణా
గుహాశయా నిహితాః సప్త సప్త ॥ 8॥
అతః సముద్రా గిరయశ్చ సర్వేఽస్మాత్
స్యందంతే సింధవః సర్వరూపాః ।
అతశ్చ సర్వా ఓషధయో రసశ్చ
యేనైష భూతైస్తిష్ఠతే హ్యంతరాత్మా ॥ 9॥
పురుష ఏవేదం-విఀశ్వం కర్మ తపో బ్రహ్మ పరామృతమ్ ।
ఏతద్యో వేద నిహితం గుహాయాం
సోఽవిద్యాగ్రంథిం-విఀకిరతీహ సోమ్య ॥ 10॥
॥ ఇతి ముండకోపనిషది ద్వితీయముండకే ప్రథమః ఖండః ॥