కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-మ్ప్రథమకాణ్డే తృతీయః ప్రశ్నః – అగ్నిష్టోమే పశుః
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర॑స॒వే᳚-ఽశ్వినో᳚-ర్బా॒హుభ్యా᳚-మ్పూ॒ష్ణో హస్తా᳚భ్యా॒మా ద॒దే-ఽభ్రి॑రసి॒ నారి॑రసి॒ పరి॑లిఖిత॒గ్ం॒ రఖ్షః॒ పరి॑లిఖితా॒ అరా॑తయ ఇ॒దమ॒హగ్ం రఖ్ష॑సో గ్రీ॒వా అపి॑ కృన్తామి॒ యో᳚-ఽస్మా-న్ద్వేష్టి॒ య-ఞ్చ॑ వ॒య-న్ద్వి॒ష్మ ఇ॒దమ॑స్య గ్రీ॒వా అపి॑ కృన్తామి ది॒వే త్వా॒-ఽన్తరి॑ఖ్షాయ త్వా పృథి॒వ్యై త్వా॒ శున్ధ॑తాం-లోఀ॒కః పి॑తృ॒షద॑నో॒ యవో॑-ఽసి య॒వయా॒స్మ-ద్ద్వేషో॑ [య॒వయా॒స్మ-ద్ద్వేషః॑, య॒వయారా॑తీః] 1
య॒వయారా॑తీః పితృ॒ణాగ్ం సద॑నమ॒స్యుద్దివగ్గ్॑ స్తభా॒నా-ఽన్తరి॑ఖ్ష-మ్పృణ పృథి॒వీ-న్దృగ్ం॑హ ద్యుతా॒నస్త్వా॑ మారు॒తో మి॑నోతు మి॒త్రావరు॑ణయో-ర్ధ్రు॒వేణ॒ ధర్మ॑ణా బ్రహ్మ॒వని॑-న్త్వా ఖ్షత్ర॒వనిగ్ం॑ సుప్రజా॒వనిగ్ం॑ రాయస్పోష॒వని॒-మ్పర్యూ॑హామి॒ బ్రహ్మ॑ దృగ్ంహ ఖ్ష॒త్ర-న్దృగ్ం॑హ ప్ర॒జా-న్దృగ్ం॑హ రా॒యస్పోష॑-న్దృగ్ంహ ఘృ॒తేన॑ ద్యావాపృథివీ॒ ఆ పృ॑ణేథా॒మిన్ద్ర॑స్య॒ సదో॑-ఽసి విశ్వజ॒నస్య॑ ఛా॒యా పరి॑ త్వా గిర్వణో॒ గిర॑ ఇ॒మా భ॑వన్తు వి॒శ్వతో॑ వృ॒ద్ధాయు॒మను॒ వృద్ధ॑యో॒ జుష్టా॑ భవన్తు॒ జుష్ట॑య॒ ఇన్ద్ర॑స్య॒ స్యూర॒సీన్ద్ర॑స్య ధ్రు॒వమ॑స్యై॒న్ద్రమ॒సీన్ద్రా॑య త్వా ॥ 2 ॥
(ద్వేష॑ – ఇ॒మా – అ॒ష్టాద॑శ చ ) (అ. 1)
ర॒ఖ్షో॒హణో॑ వలగ॒హనో॑ వైష్ణ॒వా-న్ఖ॑నామీ॒దమ॒హ-న్తం-వఀ ॑ల॒గముద్వ॑పామి॒ య-న్న॑-స్సమా॒నో యమస॑మానో నిచ॒ఖానే॒దమే॑న॒మధ॑ర-ఙ్కరోమి॒ యో న॑-స్సమా॒నో యో-ఽస॑మానో-ఽరాతీ॒యతి॑ గాయ॒త్రేణ॒ ఛన్ద॒సా-ఽవ॑బాఢో వల॒గః కిమత్ర॑ భ॒ద్ర-న్తన్నౌ॑ స॒హ వి॒రాడ॑సి సపత్న॒హా స॒మ్రాడ॑సి భ్రాతృవ్య॒హా స్వ॒రాడ॑స్యభిమాతి॒హా వి॑శ్వా॒రాడ॑సి॒ విశ్వా॑సా-న్నా॒ష్ట్రాణాగ్ం॑ హ॒న్తా [హ॒న్తా, ర॒ఖ్షో॒హణో॑] 3
ర॑ఖ్షో॒హణో॑ వలగ॒హనః॒ ప్రోఖ్షా॑మి వైష్ణ॒వా-న్ర॑ఖ్షో॒హణో॑ వలగ॒హనో-ఽవ॑ నయామి వైష్ణ॒వాన్ యవో॑-ఽసి య॒వయా॒స్మ-ద్ద్వేషో॑ య॒వయారా॑తీ రఖ్షో॒హణో॑ వలగ॒హనో-ఽవ॑ స్తృణామి వైష్ణ॒వా-న్ర॑ఖ్షో॒హణో॑ వలగ॒హనో॒-ఽభి జు॑హోమి వైష్ణ॒వా-న్ర॑ఖ్షో॒హణౌ॑ వలగ॒హనా॒వుప॑ దధామి వైష్ణ॒వీ ర॑ఖ్షో॒హణౌ॑ వలగ॒హనౌ॒ పర్యూ॑హామి వైష్ణ॒వీ ర॑ఖ్షో॒హణౌ॑ వలగ॒హనౌ॒ పరి॑ స్తృణామి వైష్ణ॒వీ ర॑ఖ్షో॒హణౌ॑ వలగ॒హనౌ॑ వైష్ణ॒వీ బృ॒హన్న॑సి బృ॒హద్గ్రా॑వా బృహ॒తీమిన్ద్రా॑య॒ వాచం॑-వఀద ॥ 4 ॥
( హ॒న్తే-న్ద్రా॑య॒ ద్వే చ॑ ) (అ. 2)
వి॒భూర॑సి ప్ర॒వాహ॑ణో॒ వహ్ని॑రసి హవ్య॒వాహ॑న-శ్శ్వా॒త్రో॑-ఽసి॒ ప్రచే॑తాస్తు॒థో॑-ఽసి వి॒శ్వవే॑దా ఉ॒శిగ॑సి క॒విరఙ్ఘా॑రిరసి॒ బమ్భా॑రిరవ॒స్యుర॑సి॒ దువ॑స్వాఞ్ఛు॒న్ధ్యూర॑సి మార్జా॒లీయ॑-స్స॒మ్రాడ॑సి కృ॒శానుః॑ పరి॒షద్యో॑-ఽసి॒ పవ॑మానః ప్ర॒తక్వా॑-ఽసి॒ నభ॑స్వా॒నస॑మ్మృష్టో-ఽసి హవ్య॒సూద॑ ఋ॒తధా॑మా-ఽసి॒ సువర్జ్యోతి॒-ర్బ్రహ్మ॑జ్యోతిరసి॒ సువ॑ర్ధామా॒-ఽజో᳚ ఽస్యేక॑పా॒దహి॑రసి బు॒ద్ధ్నియో॒ రౌద్రే॒ణానీ॑కేన పా॒హి మా᳚-ఽగ్నే పిపృ॒హి మా॒ మా మా॑ హిగ్ంసీః ॥ 5 ॥
(అనీ॑కేనా॒-ష్టౌ చ॑) (అ. 3)
త్వగ్ం సో॑మ తనూ॒కృద్భ్యో॒ ద్వేషో᳚భ్యో॒-ఽన్యకృ॑తేభ్య ఉ॒రు య॒న్తా-ఽసి॒ వరూ॑థ॒గ్గ్॒ స్వాహా॑ జుషా॒ణో అ॒ప్తురాజ్య॑స్య వేతు॒ స్వాహా॒-ఽయన్నో॑ అ॒గ్నిర్వరి॑వః కృణోత్వ॒య-మ్మృధః॑ పు॒ర ఏ॑తు ప్రభి॒న్దన్న్ । అ॒యగ్ం శత్రూ᳚ఞ్జయతు॒ జర్హృ॑షాణో॒-ఽయం-వాఀజ॑-ఞ్జయతు॒ వాజ॑సాతౌ । ఉ॒రు వి॑ష్ణో॒ వి క్ర॑మస్వో॒రు ఖ్షయా॑య నః కృధి । ఘృ॒త-ఙ్ఘృ॑తయోనే పిబ॒ ప్రప్ర॑ య॒జ్ఞప॑తి-న్తిర । సోమో॑ జిగాతి గాతు॒వి- [గాతు॒విత్, దే॒వానా॑మేతి] 6
ద్దే॒వానా॑మేతి నిష్కృ॒తమృ॒తస్య॒ యోని॑మా॒సద॒మది॑త్యా॒-స్సదో॒-ఽస్యది॑త్యా॒-స్సద॒ ఆ సీ॑దై॒ష వో॑ దేవ సవిత॒-స్సోమ॒స్తగ్ం ర॑ఖ్షద్ధ్వ॒-మ్మా వో॑ దభదే॒తత్త్వగ్ం సో॑మ దే॒వో దే॒వానుపా॑గా ఇ॒దమ॒హ-మ్మ॑ను॒ష్యో॑ మను॒ష్యా᳚న్-థ్స॒హ ప్ర॒జయా॑ స॒హ రా॒యస్పోషే॑ణ॒ నమో॑ దే॒వేభ్య॑-స్స్వ॒ధా పి॒తృభ్య॑ ఇ॒దమ॒హ-న్నిర్వరు॑ణస్య॒ పాశా॒-థ్సువ॑ర॒భి [ ] 7
వి ఖ్యే॑షం-వైఀశ్వాన॒ర-ఞ్జ్యోతి॒రగ్నే᳚ వ్రతపతే॒ త్వం-వ్రఀ॒తానాం᳚-వ్రఀ॒తప॑తిరసి॒ యా మమ॑ త॒నూస్త్వయ్యభూ॑ది॒యగ్ం సా మయి॒ యా తవ॑ త॒నూ-ర్మయ్యభూ॑దే॒షా సా త్వయి॑ యథాయ॒థ-న్నౌ᳚ వ్రతపతే వ్ర॒తినో᳚-ర్వ్ర॒తాని॑ ॥ 8 ॥
(గా॒తు॒విద॒-భ్యే-క॑త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 4)
అత్య॒న్యానగా॒-న్నాన్యానుపా॑గామ॒ర్వాక్త్వా॒ పరై॑రవిద-మ్ప॒రో-ఽవ॑రై॒స్త-న్త్వా॑ జుషే వైష్ణ॒వ-న్దే॑వయ॒జ్యాయై॑ దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తా మద్ధ్వా॑-ఽన॒క్త్వోష॑ధే॒ త్రాయ॑స్వైన॒గ్గ్॒ స్వధి॑తే॒ మైనగ్ం॑ హిగ్ంసీ॒-ర్దివ॒మగ్రే॑ణ॒ మా లే॑ఖీర॒న్తరి॑ఖ్ష॒-మ్మద్ధ్యే॑న॒ మా హిగ్ం॑సీః పృథి॒వ్యా స-మ్భ॑వ॒ వన॑స్పతే శ॒తవ॑ల్శో॒ వి రో॑హ స॒హస్ర॑వల్శా॒ వి వ॒యగ్ం రు॑హేమ॒ య-న్త్వా॒-ఽయగ్గ్ స్వధి॑తి॒స్తేతి॑జానః ప్రణి॒నాయ॑ మహ॒తే సౌభ॑గా॒యాచ్ఛి॑న్నో॒ రాయ॑-స్సు॒వీరః॑ ॥ 9 ॥
(యం-దశ॑ చ) (అ. 5)
పృ॒థి॒వ్యై త్వా॒న్తరి॑ఖ్షాయ త్వా ది॒వే త్వా॒ శున్ధ॑తాం-లోఀ॒కః పి॑తృ॒షద॑నో॒ యవో॑-ఽసి య॒వయా॒స్మ-ద్ద్వేషో॑ య॒వయారా॑తీః పితృ॒ణాగ్ం సద॑నమసి స్వావే॒శో᳚-ఽస్యగ్రే॒గా నే॑తృ॒ణాం-వఀన॒స్పతి॒రధి॑ త్వా స్థాస్యతి॒ తస్య॑ విత్తా-ద్దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తా మద్ధ్వా॑-ఽనక్తు సుపిప్ప॒లాభ్య॒-స్త్వౌష॑ధీభ్య॒ ఉద్దివగ్గ్॑ స్తభా॒నా-ఽన్తరి॑ఖ్ష-మ్పృణ పృథి॒వీముప॑రేణ దృగ్ంహ॒ తే తే॒ ధామా᳚న్యుశ్మసీ [ధామా᳚న్యుశ్మసి, గ॒మద్ధ్యే॒ గావో॒] 10
గ॒మద్ధ్యే॒ గావో॒ యత్ర॒ భూరి॑శృఙ్గా అ॒యాసః॑ । అత్రాహ॒ తదు॑రుగా॒యస్య॒ విష్ణోః᳚ ప॒రమ-మ్ప॒దమవ॑ భాతి॒ భూరేః᳚ ॥ విష్ణోః॒ కర్మా॑ణి పశ్యత॒ యతో᳚ వ్ర॒తాని॑ పస్ప॒శే । ఇన్ద్ర॑స్య॒ యుజ్య॒-స్సఖా᳚ ॥ త-ద్విష్ణోః᳚ పర॒మ-మ్ప॒దగ్ం సదా॑ పశ్యన్తి సూ॒రయః॑ । ది॒వీవ॒ చఖ్షు॒రాత॑తమ్ ॥ బ్ర॒హ్మ॒వని॑-న్త్వా ఖ్షత్ర॒వనిగ్ం॑ సుప్రజా॒వనిగ్ం॑ రాయస్పోష॒వని॒-మ్పర్యూ॑హామి॒ బ్రహ్మ॑ దృగ్ంహ ఖ్ష॒త్ర-న్దృగ్ం॑హ ప్ర॒జా-న్దృగ్ం॑హ రా॒యస్పోష॑-న్దృగ్ంహ పరి॒వీర॑సి॒ పరి॑ త్వా॒ దైవీ॒ర్విశో᳚ వ్యయన్తా॒-మ్పరీ॒మగ్ం రా॒యస్పోషో॒ యజ॑మాన-మ్మను॒ష్యా॑ అ॒న్తరి॑ఖ్షస్య త్వా॒ సానా॒వవ॑ గూహామి ॥ 11 ॥
(ఉ॒శ్మ॒సీ॒-పోష॒మే-కా॒న్నవిగ్ం॑శ॒తిశ్చ॑) (అ. 6)
ఇ॒షే త్వో॑ప॒వీర॒స్యుపో॑ దే॒వా-న్దైవీ॒-ర్విశః॒ ప్రాగు॒-ర్వహ్నీ॑రు॒శిజో॒ బృహ॑స్పతే ధా॒రయా॒ వసూ॑ని హ॒వ్యా తే᳚ స్వదన్తా॒-న్దేవ॑ త్వష్ట॒ర్వసు॑ రణ్వ॒ రేవ॑తీ॒ రమ॑ద్ధ్వ-మ॒గ్నే-ర్జ॒నిత్ర॑మసి॒ వృష॑ణౌ స్థ ఉ॒ర్వశ్య॑స్యా॒యుర॑సి పురూ॒రవా॑ ఘృ॒తేనా॒క్తే వృష॑ణ-న్దధాథా-ఙ్గాయ॒త్ర-ఞ్ఛన్దో-ఽను॒ ప్ర జా॑యస్వ॒ త్రైష్టు॑భ॒-ఞ్జాగ॑త॒-ఞ్ఛన్దో-ఽను॒ ప్ర జా॑యస్వ॒ భవ॑త- [భవ॑తమ్, న॒-స్సమ॑నసౌ॒] 12
న్న॒-స్సమ॑నసౌ॒ సమో॑కసావరే॒పసౌ᳚ । మా య॒జ్ఞగ్ం హిగ్ం॑సిష్ట॒-మ్మా య॒జ్ఞప॑తి-ఞ్జాతవేదసౌ శి॒వౌ భ॑వతమ॒ద్య నః॑ ॥ అ॒గ్నావ॒గ్నిశ్చ॑రతి॒ ప్రవి॑ష్ట॒ ఋషీ॑ణా-మ్పు॒త్రో అ॑ధిరా॒జ ఏ॒షః । స్వా॒హా॒కృత్య॒ బ్రహ్మ॑ణా తే జుహోమి॒ మా దే॒వానా᳚-మ్మిథు॒యా క॑ర్భాగ॒ధేయ᳚మ్ ॥ 13 ॥
(భవ॑త॒-మేక॑త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 7)
ఆ ద॑ద ఋ॒తస్య॑ త్వా దేవహవిః॒ పాశే॒నా-ఽఽర॑భే॒ ధర్షా॒ మాను॑షాన॒ద్భ్యస్త్వౌష॑ధీభ్యః॒ ప్రోఖ్షా᳚మ్య॒పా-మ్పే॒రుర॑సి స్వా॒త్త-ఞ్చి॒-థ్సదే॑వగ్ం హ॒వ్యమాపో॑ దేవీ॒-స్స్వద॑తైన॒గ్ం॒ స-న్తే᳚ ప్రా॒ణో వా॒యునా॑ గచ్ఛతా॒గ్ం॒ సం-యఀజ॑త్రై॒రఙ్గా॑ని॒ సం-యఀ॒జ్ఞప॑తిరా॒శిషా॑ ఘృ॒తేనా॒క్తౌ ప॒శు-న్త్రా॑యేథా॒గ్ం॒ రేవ॑తీ-ర్య॒జ్ఞప॑తి-మ్ప్రియ॒ధా-ఽఽ వి॑శ॒తోరో॑ అన్తరిఖ్ష స॒జూ-ర్దే॒వేన॒ [స॒జూ-ర్దే॒వేన॑, వాతే॑నా॒-ఽస్య] 14
వాతే॑నా॒-ఽస్య హ॒విష॒స్త్మనా॑ యజ॒ సమ॑స్య త॒నువా॑ భవ॒ వర్షీ॑యో॒ వర్షీ॑యసి య॒జ్ఞే య॒జ్ఞపతి॑-న్ధాః పృ॑థి॒వ్యా-స్స॒మ్పృచః॑ పాహి॒ నమ॑స్త ఆతానా-ఽన॒ర్వా ప్రేహి॑ ఘృ॒తస్య॑ కు॒ల్యామను॑ స॒హ ప్ర॒జయా॑ స॒హ రా॒యస్పోషే॒ణా ఽఽపో॑ దేవీ-శ్శుద్ధాయువ-శ్శు॒ద్ధా యూ॒య-న్దే॒వాగ్ం ఊ᳚ఢ్వగ్ం శు॒ద్ధా వ॒య-మ్పరి॑విష్టాః పరివే॒ష్టారో॑ వో భూయాస్మ ॥ 15 ॥
(దే॒వన॒-చతు॑శ్చత్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 8)
వాక్త॒ ఆ ప్యా॑యతా-మ్ప్రా॒ణస్త॒ ఆ ప్యా॑యతా॒-ఞ్చఖ్షు॑స్త॒ ఆ ప్యా॑యతా॒గ్॒ శ్రోత్ర॑-న్త॒ ఆ ప్యా॑యతాం॒-యాఀ తే᳚ ప్రా॒ణాఞ్ఛుగ్జ॒గామ॒ యా చఖ్షు॒ర్యా శ్రోత్రం॒-యఀత్తే᳚ క్రూ॒రం-యఀదాస్థి॑త॒-న్తత్త॒ ఆ ప్యా॑యతా॒-న్తత్త॑ ఏ॒తేన॑ శున్ధతా॒-న్నాభి॑స్త॒ ఆ ప్యా॑యతా-మ్పా॒యుస్త॒ ఆ ప్యా॑యతాగ్ం శు॒ద్ధాశ్చ॒రిత్రా॒-శ్శమ॒ద్భ్య- [మ॒ధ్భ్యః, శమోష॑ధీభ్య॒-శ్శం] 16
శ్శమోష॑ధీభ్య॒-శ్శ-మ్పృ॑థి॒వ్యై శమహో᳚భ్యా॒-మోష॑ధే॒ త్రాయ॑స్వైన॒గ్గ్॒ స్వధి॑తే॒ మైనగ్ం॑ హిగ్ంసీ॒ రఖ్ష॑సా-మ్భా॒గో॑-ఽసీ॒దమ॒హగ్ం రఖ్షో॑-ఽధ॒మ-న్తమో॑ నయామి॒ యో᳚-ఽస్మా-న్ద్వేష్టి॒ య-ఞ్చ॑ వ॒య-న్ద్వి॒ష్మ ఇ॒దమే॑నమధ॒మ-న్తమో॑ నయామీ॒షే త్వా॑ ఘృ॒తేన॑ ద్యావాపృథివీ॒ ప్రోర్ణ్వా॑థా॒-మచ్ఛి॑న్నో॒ రాయ॑-స్సు॒వీర॑ ఉ॒ర్వ॑న్తరి॑ఖ్ష॒మన్వి॑హి॒ వాయో॒ వీహి॑ స్తో॒కానా॒గ్॒ స్వాహో॒ర్ధ్వన॑భస-మ్మారు॒త-ఙ్గ॑చ్ఛతమ్ ॥ 17 ॥
(అ॒ద్భ్యో-వీహి॒-పఞ్చ॑ చ) (అ. 9)
స-న్తే॒ మన॑సా॒ మనః॒ స-మ్ప్రా॒ణేన॑ ప్రా॒ణో జుష్ట॑-న్దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్య-ఙ్ఘృ॒తవ॒-థ్స్వాహై॒న్ద్రః ప్రా॒ణో అఙ్గే॑అఙ్గే॒ ని దే᳚ద్ధ్యదై॒న్ద్రో॑ ఽపా॒నో అఙ్గే॑అఙ్గే॒ వి బో॑భువ॒ద్దేవ॑ త్వష్ట॒ర్భూరి॑ తే॒ సగ్ంస॑మేతు॒ విషు॑రూపా॒ య-థ్సల॑ఖ్ష్మాణో॒ భవ॑థ దేవ॒త్రా యన్త॒మవ॑సే॒ సఖా॒యో-ఽను॑ త్వా మా॒తా పి॒తరో॑ మదన్తు॒ శ్రీర॑స్య॒గ్నిస్త్వా᳚ శ్రీణా॒త్వాప॒-స్సమ॑రిణ॒న్ వాత॑స్య [ ] 18
త్వా॒ ధ్రజ్యై॑ పూ॒ష్ణో రగ్గ్హ్యా॑ అ॒పామోష॑ధీనా॒గ్ం॒ రోహి॑ష్యై ఘృ॒త-ఙ్ఘృ॑తపావానః పిబత॒ వసాం᳚-వఀసాపావానః పిబతా॒-ఽన్తరి॑ఖ్షస్య హ॒విర॑సి॒ స్వాహా᳚ త్వా॒-ఽన్తరి॑ఖ్షాయ॒ దిశః॑ ప్ర॒దిశ॑ ఆ॒దిశో॑ వి॒దిశ॑ ఉ॒ద్దిశ॒-స్స్వాహా॑ ది॒గ్భ్యో నమో॑ ది॒గ్భ్యః ॥ 19 ॥
(వా॑తస్యా॒-ష్టావిగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 10)
స॒ము॒ద్ర-ఙ్గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॒-ఽన్తరి॑ఖ్ష-ఙ్గచ్ఛ॒ స్వాహా॑ దే॒వగ్ం స॑వి॒తార॑-ఙ్గచ్ఛ॒ స్వాహా॑-ఽహోరా॒త్రే గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॑ మి॒త్రావరు॑ణౌ గచ్ఛ॒ స్వాహా॒ సోమ॑-ఙ్గచ్ఛ॒ స్వాహా॑ య॒జ్ఞ-ఙ్గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॒ ఛన్దాగ్ం॑సి గచ్ఛ॒ స్వాహా॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॒ నభో॑ ది॒వ్య-ఙ్గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॒-ఽగ్నిం-వైఀ᳚శ్వాన॒ర-ఙ్గ॑చ్ఛ॒ స్వాహా॒-ఽద్భ్యస్త్వౌష॑ధీభ్యో॒ మనో॑ మే॒ హార్ది॑ యచ్ఛ త॒నూ-న్త్వచ॑-మ్పు॒త్ర-న్నప్తా॑రమశీయ॒ శుగ॑సి॒ తమ॒భి శో॑చ॒ యో᳚-ఽస్మా-న్ద్వేష్టి॒ య-ఞ్చ॑ వ॒య-న్ద్వి॒ష్మో ధామ్నో॑ధామ్నో రాజన్ని॒తో వ॑రుణ నో ముఞ్చ॒ యదాపో॒ అఘ్ని॑యా॒ వరు॒ణేతి॒ శపా॑మహే॒ తతో॑ వరుణ నో ముఞ్చ ॥ 20
(అ॒సి॒-షడ్విగ్ం॑శతిశ్చ ) (అ. 11)
హ॒విష్మ॑తీరి॒మా ఆపో॑ హ॒విష్మా᳚-న్దే॒వో అ॑ద్ధ్వ॒రో హ॒విష్మా॒గ్ం॒ ఆ వి॑వాసతి హ॒విష్మాగ్ం॑ అస్తు॒ సూర్యః॑ ॥ అ॒గ్నేర్వో ఽప॑న్నగృహస్య॒ సద॑సి సాదయామి సు॒మ్నాయ॑ సుమ్నినీ-స్సు॒మ్నే మా॑ ధత్తేన్ద్రాగ్ని॒యో-ర్భా॑గ॒ధేయీ᳚-స్స్థ మి॒త్రావరు॑ణయో-ర్భాగ॒ధేయీ᳚-స్స్థ॒ విశ్వే॑షా-న్దే॒వానా᳚-మ్భాగ॒ధేయీ᳚-స్స్థ య॒జ్ఞే జా॑గృత ॥ 21 ॥
(హ॒విష్మ॑తీ॒-శ్చతు॑స్త్రిగ్ంశత్) (అ. 12)
హృ॒దే త్వా॒ మన॑సే త్వా ది॒వే త్వా॒ సూర్యా॑య త్వో॒ర్ధ్వమి॒మమ॑ద్ధ్వ॒ర-ఙ్కృ॑ధి ది॒వి దే॒వేషు॒ హోత్రా॑ యచ్ఛ॒ సోమ॑ రాజ॒న్నేహ్యవ॑ రోహ॒ మా భేర్మా సం-విఀ ॑క్థా॒ మా త్వా॑ హిగ్ంసిష-మ్ప్ర॒జాస్త్వము॒పావ॑రోహ ప్ర॒జాస్త్వాము॒పావ॑రోహన్తు శృ॒ణోత్వ॒గ్ని-స్స॒మిధా॒ హవ॑-మ్మే శృ॒ణ్వన్త్వాపో॑ ధి॒షణా᳚శ్చ దే॒వీః । శృ॒ణోత॑ గ్రావాణో వి॒దుషో॒ ను [ ] 22
య॒జ్ఞగ్ం శృ॒ణోతు॑ దే॒వ-స్స॑వి॒తా హవ॑-మ్మే । దేవీ॑రాపో అపా-న్నపా॒ద్య ఊ॒ర్మిర్హ॑వి॒ష్య॑ ఇన్ద్రి॒యావా᳚-న్మ॒దిన్త॑మ॒స్త-న్దే॒వేభ్యో॑ దేవ॒త్రా ధ॑త్త శు॒క్రగ్ం శు॑క్ర॒పేభ్యో॒ యేషా᳚-మ్భా॒గ-స్స్థ స్వాహా॒ కార్షి॑ర॒స్యపా॒-ఽపా-మ్మృ॒ద్ధ్రగ్ం స॑ము॒ద్రస్య॒ వో-ఽఖ్షి॑త్యా॒ ఉన్న॑యే । యమ॑గ్నే పృ॒థ్సు మర్త్య॒మావో॒ వాజే॑షు॒ య-ఞ్జు॒నాః । స యన్తా॒ శశ్వ॑తీ॒రిషః॑ ॥ 23 ॥
( ను-స॒ప్తచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 13)
త్వమ॑గ్నే రు॒ద్రో అసు॑రో మ॒హో ది॒వస్త్వగ్ం శర్ధో॒ మారు॑త-మ్పృ॒ఖ్ష ఈ॑శిషే । త్వం-వాఀతై॑రరు॒ణైర్యా॑సి శఙ్గ॒యస్త్వ-మ్పూ॒షా వి॑ధ॒తః పా॑సి॒ నుత్మనా᳚ ॥ ఆ వో॒ రాజా॑నమద్ధ్వ॒రస్య॑ రు॒ద్రగ్ం హోతా॑రగ్ం సత్య॒యజ॒గ్ం॒ రోద॑స్యోః । అ॒గ్ని-మ్పు॒రా త॑నయి॒త్నో ర॒చిత్తా॒ద్ధిర॑ణ్యరూప॒మవ॑సే కృణుద్ధ్వమ్ ॥ అ॒గ్నిర్హోతా॒ ని ష॑సాదా॒ యజీ॑యాను॒పస్థే॑ మా॒తు-స్సు॑ర॒భావు॑ లో॒కే । యువా॑ క॒విః పు॑రుని॒ష్ఠ [పు॑రుని॒ష్ఠః, ఋ॒తావా॑ ధ॒ర్తా] 24
ఋ॒తావా॑ ధ॒ర్తా కృ॑ష్టీ॒నాము॒త మద్ధ్య॑ ఇ॒ద్ధః ॥సా॒ద్ధ్వీమ॑క-ర్దే॒వవీ॑తి-న్నో అ॒ద్య య॒జ్ఞస్య॑ జి॒హ్వామ॑విదామ॒ గుహ్యా᳚మ్ । స ఆయు॒రా-ఽగా᳚-థ్సుర॒భిర్వసా॑నో భ॒ద్రామ॑క-ర్దే॒వహూ॑తి-న్నో అ॒ద్య ॥ అక్ర॑న్దద॒గ్ని-స్స్త॒నయ॑న్నివ॒ ద్యౌః, ఖ్షామా॒ రేరి॑హద్వీ॒రుధ॑-స్సమ॒ఞ్జన్న్ । స॒ద్యో జ॑జ్ఞా॒నో వి హీమి॒ద్ధో అఖ్య॒దా రోద॑సీ భా॒నునా॑ భాత్య॒న్తః ॥ త్వే వసూ॑ని పుర్వణీక [పుర్వణీక, హో॒త॒ర్దో॒షా] 25
హోతర్దో॒షా వస్తో॒రేరి॑రే య॒జ్ఞియా॑సః । ఖ్షామే॑వ॒ విశ్వా॒ భువ॑నాని॒ యస్మి॒న్-థ్సగ్ం సౌభ॑గాని దధి॒రే పా॑వ॒కే ॥ తుభ్య॒-న్తా అ॑ఙ్గిరస్తమ॒ విశ్వా᳚-స్సుఖ్షి॒తయః॒ పృథ॑క్ । అగ్నే॒ కామా॑య యేమిరే ॥ అ॒శ్యామ॒ త-ఙ్కామ॑మగ్నే॒ తవో॒త్య॑శ్యామ॑ ర॒యిగ్ం ర॑యివ-స్సు॒వీర᳚మ్ । అ॒శ్యామ॒ వాజ॑మ॒భి వా॒జయ॑న్తో॒ ఽశ్యామ॑ ద్యు॒మ్నమ॑జరా॒జర॑-న్తే ॥శ్రేష్ఠం॑-యఀవిష్ఠ భార॒తాగ్నే᳚ ద్యు॒మన్త॒మా భ॑ర ॥ 26 ॥
వసో॑ పురు॒స్పృహగ్ం॑ ర॒యిమ్ ॥ స శ్వి॑తా॒నస్త॑న్య॒తూ రో॑చన॒స్థా అ॒జరే॑భి॒-ర్నాన॑దద్భి॒ర్యవి॑ష్ఠః । యః పా॑వ॒కః పు॑రు॒తమః॑ పు॒రూణి॑ పృ॒థూన్య॒గ్నిర॑ను॒యాతి॒ భర్వన్న్॑ ॥ ఆయు॑ష్టే వి॒శ్వతో॑ దధద॒యమ॒గ్ని-ర్వరే᳚ణ్యః । పున॑స్తే ప్రా॒ణ ఆ-ఽయ॑తి॒ పరా॒ యఖ్ష్మగ్ం॑ సువామి తే ॥ ఆ॒యు॒ర్దా అ॑గ్నే హ॒విషో॑ జుషా॒ణో ఘృ॒తప్ర॑తీకో ఘృ॒తయో॑నిరేధి । ఘృ॒త-మ్పీ॒త్వా మధు॒ చారు॒ గవ్య॑-మ్పి॒తేవ॑ పు॒త్రమ॒భి [పు॒త్రమ॒భి, ర॒ఖ్ష॒తా॒ది॒మం] 27
ర॑ఖ్షతాది॒మమ్ । తస్మై॑ తే ప్రతి॒హర్య॑తే॒ జాత॑వేదో॒ విచ॑ర్షణే । అగ్నే॒ జనా॑మి సుష్టు॒తిమ్ ॥ ది॒వస్పరి॑ ప్రథ॒మ-ఞ్జ॑జ్ఞే అ॒గ్నిర॒స్మ-ద్ద్వి॒తీయ॒-మ్పరి॑ జా॒తవే॑దాః । తృ॒తీయ॑మ॒ఫ్సు నృ॒మణా॒ అజ॑స్ర॒మిన్ధా॑న ఏన-ఞ్జరతే స్వా॒ధీః ॥ శుచిః॑ పావక॒ వన్ద్యో-ఽగ్నే॑ బృ॒హద్వి రో॑చసే । త్వ-ఙ్ఘృ॒తేభి॒రాహు॑తః ॥ దృ॒శా॒నో రు॒క్మ ఉ॒ర్వ్యా వ్య॑ద్యౌ-ద్దు॒ర్మర్ష॒మాయు॑-శ్శ్రి॒యే రు॑చా॒నః । అ॒గ్నిర॒మృతో॑ అభవ॒ద్వయో॑భి॒- [అభవ॒ద్వయో॑భిః, యదే॑నం॒] 28
-ర్యదే॑న॒-న్ద్యౌరజ॑నయ-థ్సు॒రేతాః᳚ ॥ ఆ యది॒షే నృ॒పతి॒-న్తేజ॒ ఆన॒ట్ఛుచి॒ రేతో॒ నిషి॑క్త॒-న్ద్యౌర॒భీకే᳚ । అ॒గ్ని-శ్శర్ధ॑మనవ॒ద్యం-యుఀవా॑నగ్గ్ స్వా॒ధియ॑-ఞ్జనయ-థ్సూ॒దయ॑చ్చ ॥ స తేజీ॑యసా॒ మన॑సా॒ త్వోత॑ ఉ॒త శి॑ఖ్ష స్వప॒త్యస్య॑ శి॒ఖ్షోః । అగ్నే॑ రా॒యో నృత॑మస్య॒ ప్రభూ॑తౌ భూ॒యామ॑ తే సుష్టు॒తయ॑శ్చ॒ వస్వః॑ ॥ అగ్నే॒ సహ॑న్త॒మా భ॑ర ద్యు॒మ్నస్య॑ ప్రా॒సహా॑ ర॒యిమ్ । విశ్వా॒ య- [విశ్వా॒ యః, చ॒ర్॒ష॒ణీర॒భ్యా॑సా వాజే॑షు] 29
శ్చ॑ర్॒ష॒ణీర॒భ్యా॑సా వాజే॑షు సా॒సహ॑త్ ॥ తమ॑గ్నే పృతనా॒సహగ్ం॑ ర॒యిగ్ం స॑హస్వ॒ ఆ భ॑ర । త్వగ్ం హి స॒త్యో అద్భు॑తో దా॒తా వాజ॑స్య॒ గోమ॑తః ॥ ఉ॒ఖ్షాన్నా॑య వ॒శాన్నా॑య॒ సోమ॑పృష్ఠాయ వే॒ధసే᳚ । స్తోమై᳚-ర్విధేమా॒-ఽగ్నయే᳚ ॥ వ॒ద్మా హి సూ॑నో॒ అస్య॑ద్మ॒సద్వా॑ చ॒క్రే అ॒గ్ని-ర్జ॒నుషా ఽజ్మా-ఽన్న᳚మ్ । స త్వ-న్న॑ ఊర్జసన॒ ఊర్జ॑-న్ధా॒ రాజే॑వ జేరవృ॒కే ఖ్షే᳚ష్య॒న్తః ॥ అగ్న॒ ఆయూగ్ం॑షి [అగ్న॒ ఆయూగ్ం॑షి, ప॒వ॒స॒ ఆ] 30
పవస॒ ఆ సు॒వోర్జ॒మిష॑-ఞ్చ నః । ఆ॒రే బా॑ధస్వ దు॒చ్ఛునా᳚మ్ ॥ అగ్నే॒ పవ॑స్వ॒ స్వపా॑ అ॒స్మే వర్చ॑-స్సు॒వీర్య᳚మ్ । దధ॒త్పోషగ్ం॑ ర॒యి-మ్మయి॑ ॥ అగ్నే॑ పావక రో॒చిషా॑ మ॒న్ద్రయా॑ దేవ జి॒హ్వయా᳚ । ఆ దే॒వాన్. వ॑ఖ్షి॒ యఖ్షి॑ చ ॥ స నః॑ పావక దీది॒వో-ఽగ్నే॑ దే॒వాగ్ం ఇ॒హా వ॑హ । ఉప॑ య॒జ్ఞగ్ం హ॒విశ్చ॑ నః ॥ అ॒గ్ని-శ్శుచి॑వ్రతతమ॒-శ్శుచి॒-ర్విప్ర॒-శ్శుచిః॑ క॒విః । శుచీ॑ రోచత॒ ఆహు॑తః ॥ ఉద॑గ్నే॒ శుచ॑య॒స్తవ॑ శు॒క్రా భ్రాజ॑న్త ఈరతే । తవ॒ జ్యోతీగ్॑ష్య॒ర్చయః॑ ॥ 31 ॥
(పు॒రు॒ని॒ష్ఠః-పు॑ర్వణీక-భరా॒-ఽభి-వయో॑భి॒-ర్య-ఆయూగ్ం॑షి॒ -విప్ర॒-శ్శుచి॒-శ్చతు॑ర్దశ చ) (అ. 14)
(దే॒వస్య॑ – రఖ్షో॒హణో॑ – వి॒భూ-స్త్వగ్ం సో॒మా – ఽత్య॒న్యానగాం᳚ – పృథి॒వ్యా – ఇ॒షే త్వా – ఽఽద॑దే॒ – వాక్త॒-సన్తే॑ – సము॒ద్రగ్ం – హ॒విష్మ॑తీర్-హృ॒దే – త్వమ॑గ్నే రు॒ద్ర – శ్చతు॑ర్దశ)
(దే॒వస్య॑ – గ॒మధ్యే॑ – హ॒విష్మ॑తీః – పవస॒ – ఏక॑త్రిగ్ంశత్)
(దే॒వస్యా॒, ర్చయః॑)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-మ్ప్రథమకాణ్డే తృతీయః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥