కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-ఞ్చతుర్థకాణ్డే తృతీయః ప్రశ్నః – చితివర్ణనం
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
అ॒పా-న్త్వేమ᳚న్-థ్సాదయామ్య॒పా-న్త్వోద్మ᳚న్-థ్సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॒ భస్మ᳚న్-థ్సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॒ జ్యోతి॑షి సాదయామ్య॒పా-న్త్వా-ఽయ॑నే సాదయామ్యర్ణ॒వే సద॑నే సీద సము॒ద్రే సద॑నే సీద సలి॒లే సద॑నే సీదా॒పా-ఙ్ఖ్షయే॑ సీదా॒పాగ్ం సధి॑షి సీదా॒పా-న్త్వా॒ సద॑నే సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॑ స॒ధస్థే॑ సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॒ పురీ॑షే సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॒ యోనౌ॑ సాదయామ్య॒పా-న్త్వా॒ పాథ॑సి సాదయామి గాయ॒త్రీ ఛన్ద॑-స్త్రి॒ష్టు-ప్ఛన్దో॒ జగ॑తీ॒ ఛన్దో॑-ఽను॒ష్టు-ప్ఛన్దః॑ ప॒ఙ్క్తిశ్ఛన్దః॑ ॥ 1 ॥
(యోనౌ॒ – పఞ్చ॑దశ చ) (అ. 1)
అ॒య-మ్పు॒రో భువ॒స్తస్య॑ ప్రా॒ణో భౌ॑వాయ॒నో వ॑స॒న్తః ప్రా॑ణాయ॒నో గా॑య॒త్రీ వా॑స॒న్తీ గా॑యత్రి॒యై గా॑య॒త్ర-ఙ్గా॑య॒త్రాదు॑పా॒గ్ం॒ శురు॑పా॒గ్ం॒ శోస్త్రి॒వృ-త్త్రి॒వృతో॑ రథన్త॒రగ్ం ర॑థన్త॒రా-ద్వసి॑ష్ఠ॒ ఋషిః॑ ప్ర॒జాప॑తి గృహీతయా॒ త్వయా᳚ ప్రా॒ణ-ఙ్గృ॑హ్ణామి ప్ర॒జాభ్యో॒-ఽయ-న్ద॑ఖ్షి॒ణా వి॒శ్వక॑ర్మా॒ తస్య॒ మనో॑ వైశ్వకర్మ॒ణ-ఙ్గ్రీ॒ష్మో మా॑న॒సస్త్రి॒ష్టుగ్గ్రై॒ష్మీ త్రి॒ష్టుభ॑ ఐ॒డమై॒డా-ద॑న్తర్యా॒మో᳚ ఽన్తర్యా॒మా-త్ప॑ఞ్చద॒శః ప॑ఞ్చద॒శా-ద్బృ॒హ-ద్బృ॑హ॒తో భ॒రద్వా॑జ॒ ఋషిః॑ ప్ర॒జాప॑తి గృహీతయా॒ త్వయా॒ మనో॑ [త్వయా॒ మనః॑, గృ॒హ్ణా॒మి॒ ప్ర॒జాభ్యో॒-ఽయ-] 2
గృహ్ణామి ప్ర॒జాభ్యో॒-ఽయ-మ్ప॒శ్చా-ద్వి॒శ్వవ్య॑చా॒స్తస్య॒ చఖ్షు॑ర్వైశ్వవ్యచ॒సం-వఀ॒ర్॒షాణి॑ చాఖ్షు॒షాణి॒ జగ॑తీ వా॒ర్॒షీ జగ॑త్యా॒ ఋఖ్ష॑మ॒మృఖ్ష॑మాచ్ఛు॒క్ర-శ్శు॒క్రా-థ్స॑ప్తద॒శ-స్స॑ప్తద॒శా-ద్వై॑రూ॒పం-వైఀ ॑రూ॒పా-ద్వి॒శ్వామి॑త్ర॒ ఋషిః॑ ప్ర॒జాప॑తి గృహీతయా॒ త్వయా॒ చఖ్షు॑ర్గృహ్ణామి ప్ర॒జాభ్య॑ ఇ॒దము॑త్త॒రా-థ్సువ॒స్తస్య॒ శ్రోత్రగ్ం॑ సౌ॒వగ్ం శ॒రచ్ఛ్రౌ॒త్ర్య॑ను॒ష్టుప్-ఛా॑ర॒ద్య॑ను॒ష్టుభ॑-స్స్వా॒రగ్గ్ స్వా॒రాన్మ॒న్థీ మ॒న్థిన॑ ఏకవి॒గ్ం॒శ ఏ॑కవి॒గ్ం॒శా-ద్వై॑రా॒జం-వైఀ ॑రా॒జాజ్జ॒మద॑గ్ని॒ర్॒ ఋషిః॑ ప్ర॒జాప॑తి గృహీతయా॒ [గృహీతయా, త్వయా॒] 3
త్వయా॒ శ్రోత్ర॑-ఙ్గృహ్ణామి ప్ర॒జాభ్య॑ ఇ॒యము॒పరి॑ మ॒తిస్తస్యై॒ వామ్మా॒తీ హే॑మ॒న్తో వా᳚చ్యాయ॒నః ప॒ఙ్క్తిర్హై॑మ॒న్తీ ప॒క్త్యై-న్ని॒ధన॑వన్ని॒ధన॑వత ఆగ్రయ॒ణ ఆ᳚గ్రయ॒ణా-త్త్రి॑ణవత్రయస్త్రి॒గ్ం॒శౌ త్రి॑ణవత్రయస్త్రి॒గ్ం॒శాభ్యాగ్ం॑ శాక్వరరైవ॒తే శా᳚క్వరరైవ॒తాభ్యాం᳚-విఀ॒శ్వక॒ర్మర్షిః॑ ప్ర॒జాప॑తి గృహీతయా॒ త్వయా॒ వాచ॑-ఙ్గృహ్ణామి ప్ర॒జాభ్యః॑ ॥ 4 ॥
(త్వయా॒ మనో॑-జ॒మద॑గ్ని॒ర్॒ఋషిః॑ ప్ర॒జాప॑తిగృహీతయా-త్రి॒గ్ం॒శచ్చ॑) (అ. 2)
ప్రాచీ॑ ది॒శాం-వఀ ॑స॒న్త ఋ॑తూ॒నామ॒గ్నిర్దే॒వతా॒ బ్రహ్మ॒ ద్రవి॑ణ-న్త్రి॒వృ-థ్స్తోమ॒-స్స ఉ॑ పఞ్చద॒శవ॑ర్తని॒-స్త్ర్యవి॒ర్వయః॑ కృ॒తమయా॑నా-మ్పురోవా॒తో వాత॒-స్సాన॑గ॒ ఋషి॑ర్దఖ్షి॒ణా ది॒శా-ఙ్గ్రీ॒ష్మ ఋ॑తూ॒నామిన్ద్రో॑ దే॒వతా᳚ ఖ్ష॒త్ర-న్ద్రవి॑ణ-మ్పఞ్చద॒శ-స్స్తోమ॒-స్స ఉ॑ సప్తద॒శ వ॑ర్తని-ర్ది॑త్య॒వాడ్-వయ॒స్త్రేతా-ఽయా॑నా-న్దఖ్షిణాద్వా॒తో వాత॑-స్సనా॒తన॒ ఋషిః॑ ప్ర॒తీచీ॑ ది॒శాం-వఀ॒ర్॒షా ఋ॑తూ॒నాం-విఀశ్వే॑ దే॒వా దే॒వతా॒ వి- [దే॒వతా॒ విట్, ద్రవి॑ణగ్ం] 5
-డ్ద్రవి॑ణగ్ం సప్తద॒శ స్తోమ॒-స్స ఉ॑ వేకవి॒గ్ం॒ శవ॑ర్తని-స్త్రివ॒థ్సో వయో᳚ ద్వాప॒రో-ఽయా॑నా-మ్పశ్చాద్వా॒తో వాతో॑-ఽహ॒భూన॒ ఋషి॒రుదీ॑చీ ది॒శాగ్ం శ॒రద్-ఋ॑తూ॒నా-మ్మి॒త్రావరు॑ణౌ దే॒వతా॑ పు॒ష్ట-న్ద్రవి॑ణమేకవి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమ॒-స్స ఉ॑ త్రిణ॒వవ॑ర్తని-స్తుర్య॒వా-డ్వయ॑ ఆస్క॒న్దో ఽయా॑నాముత్తరా-ద్వా॒తో వాతః॑ ప్ర॒త్న ఋషి॑రూ॒ర్ధ్వా ది॒శాగ్ం హే॑మన్తశిశి॒రావృ॑తూ॒నా-మ్బృహ॒స్పతి॑ర్దే॒వతా॒ వర్చో॒ ద్రవి॑ణ-న్త్రిణ॒వ స్తోమ॒-స్స ఉ॑ త్రయస్త్రి॒గ్ం॒శవ॑ర్తనిః పష్ఠ॒వాద్వయో॑ ఽభి॒భూరయా॑నాం-విఀష్వగ్వా॒తో వాత॑-స్సుప॒ర్ణ ఋషిః॑ పి॒తరః॑ పితామ॒హాః పరే-ఽవ॑రే॒ తే నః॑ పాన్తు॒ తే నో॑-ఽవన్త్వ॒స్మి-న్బ్రహ్మ॑న్న॒స్మిన్ ఖ్ష॒త్రే᳚-ఽస్యా-మా॒శిష్య॒స్యా-మ్పు॑రో॒ధాయా॑మ॒స్మిన్ కర్మ॑న్న॒స్యా-న్దే॒వహూ᳚త్యామ్ ॥ 6 ॥
(విట్ – ప॑ష్ఠ॒వా-ద్వయో॒ – ఽష్టావిగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 3)
ధ్రు॒వఖ్షి॑తి -ర్ధ్రు॒వయో॑ని-ర్ధ్రు॒వా-ఽసి॑ ధ్రు॒వాం-యోఀని॒మా సీ॑ద సా॒ద్ధ్యా । ఉఖ్య॑స్య కే॒తు-మ్ప్ర॑థ॒మ-మ్పు॒రస్తా॑ద॒శ్వినా᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ స్వే దఖ్షే॒ దఖ్ష॑పితే॒హ సీ॑ద దేవ॒త్రా పృ॑థి॒వీ బృ॑హ॒తీ రరా॑ణా । స్వా॒స॒స్థా త॒నువా॒ సం-విఀ ॑శస్వ పి॒తేవై॑ధి సూ॒నవ॒ ఆ సు॒శేవా॒-ఽశ్వినా᳚ద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ కు॒లా॒యినీ॒ వసు॑మతీ వయో॒ధా ర॒యి-న్నో॑ వర్ధ బహు॒లగ్ం సు॒వీర᳚మ్ । 7
అపామ॑తి-న్దుర్మ॒తి-మ్బాధ॑మానా రా॒యస్పోషే॑ య॒జ్ఞప॑తిమా॒భజ॑న్తీ॒ సువ॑ర్ధేహి॒ యజ॑మానాయ॒ పోష॑మ॒శ్వినా᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ అ॒గ్నేః పురీ॑షమసి దేవ॒యానీ॒ తా-న్త్వా॒ విశ్వే॑ అ॒భి గృ॑ణన్తు దే॒వాః । స్తోమ॑పృష్ఠా ఘృ॒తవ॑తీ॒హ సీ॑ద ప్ర॒జావ॑ద॒స్మే ద్రవి॒ణా ఽఽయ॑జస్వా॒శ్వినా᳚ ఽద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ ది॒వో మూ॒ర్ధా-ఽసి॑ పృథి॒వ్యా నాభి॑ర్వి॒ష్టమ్భ॑నీ ది॒శామధి॑పత్నీ॒ భువ॑నానామ్ । 8
ఊ॒ర్మిర్ద్ర॒ఫ్సో అ॒పామ॑సి వి॒శ్వక॑ర్మా త॒ ఋషి॑ర॒శ్వినా᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ స॒జూర్-ఋ॒తుభి॑-స్స॒జూర్వి॒ధాభి॑-స్స॒జూర్వసు॑భి-స్స॒జూ రు॒ద్రై-స్స॒జూరా॑ది॒త్యై-స్స॒జూర్విశ్వై᳚ర్దే॒వై-స్స॒జూర్దే॒వై-స్స॒జూర్దే॒వైర్వ॑యో-నా॒ధైర॒గ్నయే᳚ త్వా వైశ్వాన॒రాయా॒శ్వినా᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యూ సా॑దయతామి॒హ త్వా᳚ ॥ ప్రా॒ణ-మ్మే॑ పాహ్యపా॒న-మ్మే॑ పాహి వ్యా॒న-మ్మే॑ పాహి॒ చఖ్షు॑ర్మ ఉ॒ర్వ్యా వి భా॑హి॒ శ్రోత్ర॑-మ్మే శ్లోకయా॒ప-స్పి॒న్వౌష॑ధీర్జిన్వ ద్వి॒పా-త్పా॑హి॒ చతు॑ష్పాదవ ది॒వో వృష్టి॒మేర॑య ॥ 9 ॥
(సు॒వీరం॒ – భువ॑నానా – ము॒ర్వ్యా – స॒ప్తద॑శ చ) (అ. 4)
త్ర్యవి॒ర్వయ॑స్త్రి॒ష్టు-ప్ఛన్దో॑ దిత్య॒వా-డ్వయో॑ వి॒రాట్ ఛన్దః॒ పఞ్చా॑వి॒ర్వయో॑ గాయ॒త్రీ ఛన్ద॑స్త్రివ॒థ్సో వయ॑ ఉ॒ష్ణిహా॒ ఛన్ద॑ స్తుర్య॒వా-డ్వయో॑-ఽను॒ష్టు-ప్ఛన్దః॑ పష్ఠ॒వా-ద్వయో॑ బృహ॒తీ ఛన్ద॑ ఉ॒ఖ్షా వయ॑-స్స॒తోబృ॑హతీ॒ ఛన్ద॑ ఋష॒భో వయః॑ క॒కుచ్ఛన్దో॑ ధే॒నుర్వయో॒ జగ॑తీ॒ ఛన్దో॑-ఽన॒డ్వాన్. వయః॑ ప॒ఙ్క్తి శ్ఛన్దో॑ బ॒స్తో వయో॑ వివ॒ల-ఞ్ఛన్దో॑ వృ॒ష్ణిర్వయో॑ విశా॒ల-ఞ్ఛన్దః॒ పురు॑షో॒ వయ॑ స్త॒న్ద్ర-ఞ్ఛన్దో᳚ వ్యా॒ఘ్రో వయో-ఽనా॑ధృష్ట॒-ఞ్ఛన్ద॑-స్సి॒గ్ం॒హో వయ॑ శ్ఛ॒ది శ్ఛన్దో॑ విష్ట॒భోం-వఀయో-ఽధి॑పతి॒ శ్ఛన్దః॑, ఖ్ష॒త్రం-వఀయో॒ మయ॑న్ద॒-ఞ్ఛన్దో॑ వి॒శ్వక॑ర్మా॒ వయః॑ పరమే॒ష్ఠీ ఛన్దో॑ మూ॒ర్ధా వయః॑ ప్ర॒జాప॑తి॒ శ్ఛన్దః॑ ॥ 10 ॥
(పురు॑షో॒ వయః॒ – ష-డ్విగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 5)
ఇన్ద్రా᳚గ్నీ॒ అవ్య॑థమానా॒మిష్ట॑కా-న్దృగ్ంహతం-యుఀ॒వమ్ । పృ॒ష్ఠేన॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑ఖ్ష-ఞ్చ॒ వి బా॑ధతామ్ ॥ వి॒శ్వక॑ర్మా త్వా సాదయత్వ॒న్తరి॑ఖ్షస్య పృ॒ష్ఠే వ్యచ॑స్వతీ॒-మ్ప్రథ॑స్వతీ॒-మ్భాస్వ॑తీగ్ం సూరి॒మతీ॒మా యా ద్యా-మ్భాస్యా పృ॑థి॒వీమోర్వ॑న్తరి॑ఖ్ష-మ॒న్తరి॑ఖ్షం-యఀచ్ఛా॒న్తరి॑ఖ్ష-న్దృగ్ంహా॒న్తరి॑ఖ్ష॒-మ్మా హిగ్ం॑సీ॒ ర్విశ్వ॑స్మై ప్రా॒ణాయా॑పా॒నాయ॑ వ్యా॒నాయో॑దా॒నాయ॑ ప్రతి॒ష్ఠాయై॑ చ॒రిత్రా॑య వా॒యుస్త్వా॒-ఽభి పా॑తు మ॒హ్యా స్వ॒స్త్యా ఛ॒ర్దిషా॒ [ఛ॒ర్దిషా᳚, శన్త॑మేన॒ తయా॑] 11
శన్త॑మేన॒ తయా॑ దే॒వ॑తయా-ఽఙ్గిర॒స్వ-ద్ధ్రు॒వా సీ॑ద ॥ రాజ్ఞ్య॑సి॒ ప్రాచీ॒ దిగ్-వి॒రాడ॑సి దఖ్షి॒ణా ది-ఖ్స॒మ్రాడ॑సి ప్ర॒తీచీ॒ దిఖ్-స్వ॒రాడ॒స్యుదీ॑చీ॒ దిగధి॑పత్న్యసి బృహ॒తీ దిగాయు॑ర్మే పాహి ప్రా॒ణ-మ్మే॑ పాహ్యపా॒న-మ్మే॑ పాహి వ్యా॒న-మ్మే॑ పాహి॒ చఖ్షు॑ర్మే పాహి॒ శ్రోత్ర॑-మ్మే పాహి॒ మనో॑ మే జిన్వ॒ వాచ॑-మ్మే పిన్వా॒ ఽఽత్మాన॑-మ్మే పాహి॒ జ్యోతి॑ర్మే యచ్ఛ ॥ 12 ॥
(ఛ॒ర్దిషా॑ – పిన్వ॒ – షట్చ॑) (అ. 6)
మా ఛన్దః॑ ప్ర॒మా ఛన్దః॑ ప్రతి॒మా ఛన్దో᳚-ఽస్రీ॒వి శ్ఛన్దః॑ ప॒ఙ్క్తి శ్ఛన్ద॑ ఉ॒ష్ణిహా॒ ఛన్దో॑ బృహ॒తీ ఛన్దో॑-ఽను॒ష్టు-ప్ఛన్దో॑ వి॒రాట్ ఛన్దో॑ గాయ॒త్రీ ఛన్ద॑-స్త్రి॒ష్టు-ప్ఛన్దో॒ జగ॑తీ॒ ఛన్దః॑ పృథి॒వీ ఛన్దో॒ ఽన్తరి॑ఖ్ష॒-ఞ్ఛన్దో॒ ద్యౌ శ్ఛన్ద॒-స్సమా॒ శ్ఛన్దో॒ నఖ్ష॑త్రాణి॒ ఛన్దో॒ మన॒ శ్ఛన్దో॒ వాక్ ఛన్దః॑ కృ॒షి శ్ఛన్దో॒ హిర॑ణ్య॒-ఞ్ఛన్దో॒ గౌ శ్ఛన్దో॒ ఽజా ఛన్దో ఽశ్వ॒ శ్ఛన్దః॑ ॥ అ॒గ్నిర్దే॒వతా॒ [అ॒గ్నిర్దే॒వతా᳚, వాతో॑ దే॒వతా॒] 13
వాతో॑ దే॒వతా॒ సూర్యో॑ దే॒వతా॑ చ॒న్ద్రమా॑ దే॒వతా॒ వస॑వో దే॒వతా॑ రు॒ద్రా దే॒వతా॑ ఽఽది॒త్యా దే॒వతా॒ విశ్వే॑ దే॒వా దే॒వతా॑ మ॒రుతో॑ దే॒వతా॒ బృహ॒స్పతి॑ ర్దే॒వతేన్ద్రో॑ దే॒వతా॒ వరు॑ణో దే॒వతా॑ మూ॒ర్ధా-ఽసి॒ రా-డ్ధ్రు॒వా-ఽసి॑ ధ॒రుణా॑ య॒న్త్ర్య॑సి॒ యమి॑త్రీ॒షే త్వో॒ర్జే త్వా॑ కృ॒ష్యై త్వా॒ ఖ్షేమా॑య త్వా॒ యన్త్రీ॒ రా-డ్ధ్రు॒వా-ఽసి॒ ధర॑ణీ ధ॒ర్త్ర్య॑సి॒ ధరి॒త్ర్యాయు॑షే త్వా॒ వర్చ॑సే॒ త్వౌజ॑సే త్వా॒ బలా॑య త్వా ॥ 14 ॥
(దే॒వతా – ఽఽయు॑షే త్వా॒ – షట్ చ॑ ) (అ. 7)
ఆ॒శుస్త్రి॒వృ-ద్భా॒న్తః ప॑ఞ్చద॒శో వ్యో॑మ సప్తద॒శః ప్రతూ᳚ర్తిరష్టాద॒శ స్తపో॑ నవద॒శో॑ ఽభివ॒ర్త-స్స॑వి॒గ్ం॒శో ధ॒రుణ॑ ఏకవి॒గ్ం॒శో వర్చో᳚ ద్వావి॒గ్ం॒శ-స్స॒మ్భర॑ణస్త్రయోవి॒గ్ం॒శో యోని॑శ్చతుర్వి॒గ్ం॒శో గర్భాః᳚ పఞ్చవి॒గ్ం॒శ ఓజ॑స్త్రిణ॒వః క్రతు॑రేకత్రి॒గ్ం॒శః ప్ర॑తి॒ష్ఠా త్ర॑యస్త్రి॒గ్ం॒శో బ్ర॒ద్ధ్నస్య॑ వి॒ష్టప॑-ఞ్చతుస్త్రి॒గ్ం॒శో నాక॑-ష్షట్త్రి॒గ్ం॒శో వి॑వ॒ర్తో᳚-ఽష్టాచత్వారి॒గ్ం॒శో ధ॒ర్త్రశ్చ॑తుష్టో॒మః ॥ 15 ॥
(ఆ॒శుః – స॒ప్తత్రిగ్ం॑శత్) (అ. 8)
అ॒గ్నేర్భా॒గో॑-ఽసి దీ॒ఖ్షాయా॒ ఆధి॑పత్య॒-మ్బ్రహ్మ॑ స్పృ॒త-న్త్రి॒వృ-థ్స్తోమ॒ ఇన్ద్ర॑స్య భా॒గో॑-ఽసి॒ విష్ణో॒రాధి॑పత్య-ఙ్ఖ్ష॒త్రగ్గ్ స్పృ॒త-మ్ప॑ఞ్చద॒శ-స్స్తోమో॑ నృ॒చఖ్ష॑సా-మ్భా॒గో॑-ఽసి ధా॒తురాధి॑పత్య-ఞ్జ॒నిత్రగ్గ్॑ స్పృ॒తగ్ం స॑ప్తద॒శ-స్స్తోమో॑ మి॒త్రస్య॑ భా॒గో॑-ఽసి॒ వరు॑ణ॒స్యా-ఽఽధి॑పత్య-న్ది॒వో వృ॒ష్టిర్వాతా᳚-స్స్పృ॒తా ఏ॑కవి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమో-ఽది॑త్యై భా॒గో॑-ఽసి పూ॒ష్ణ ఆధి॑పత్య॒మోజ॑-స్స్పృ॒త-న్త్రి॑ణ॒వ-స్స్తోమో॒ వసూ॑నా-మ్భా॒గో॑-ఽసి [ ] 16
రు॒ద్రాణా॒మాధి॑పత్య॒-ఞ్చతు॑ష్పా-థ్స్పృ॒త-ఞ్చ॑తుర్వి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమ॑ ఆది॒త్యానా᳚-మ్భా॒గో॑-ఽసి మ॒రుతా॒మాధి॑పత్య॒-ఙ్గర్భా᳚-స్స్పృ॒తాః ప॑ఞ్చవి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమో॑ దే॒వస్య॑ సవి॒తుర్భా॒గో॑-ఽసి॒ బృహ॒స్పతే॒రాధి॑పత్యగ్ం స॒మీచీ॒ర్దిశ॑-స్స్పృ॒తాశ్చ॑తుష్టో॒మ-స్స్తోమో॒ యావా॑నా-మ్భా॒గో᳚-ఽస్యయా॑వానా॒మాధి॑పత్య-మ్ప్ర॒జా-స్స్పృ॒తా-శ్చ॑తు-శ్చత్వారి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమ॑ ఋభూ॒ణా-మ్భా॒గో॑-ఽసి॒ విశ్వే॑షా-న్దే॒వానా॒మాధి॑పత్య-మ్భూ॒త-న్నిశా᳚న్తగ్గ్ స్పృ॒త-న్త్ర॑యస్త్రి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమః॑ ॥ 17 ॥
(వసూ॑నా-మ్భా॒గో॑-ఽసి॒ – షట్చ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 9)
ఏక॑యా-ఽస్తువత ప్ర॒జా అ॑ధీయన్త ప్ర॒జాప॑తి॒రధి॑పతిరాసీ-త్తి॒సృభి॑రస్తువత॒ బ్రహ్మా॑సృజ్యత॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒-రధి॑పతిరాసీ-త్ప॒ఞ్చభి॑రస్తువత భూ॒తాన్య॑సృజ్యన్త భూ॒తానా॒-మ్పతి॒రధి॑పతిరాసీ-థ్స॒ప్తభి॑రస్తువత సప్త॒ర్॒షయో॑-ఽసృజ్యన్త ధా॒తా-ధి॑పతిరాసీ-న్న॒వభి॑రస్తువత పి॒తరో॑-ఽసృజ్య॒న్తా-ఽది॑తి॒రధి॑పత్న్యాసీ-దేకాద॒శభి॑-రస్తువత॒ర్తవో॑-ఽ సృజ్యన్తా- ఽఽర్త॒వో-ఽధి॑పతి-రాసీ-త్త్రయోద॒శభి॑-రస్తువత॒ మాసా॑ అసృజ్యన్త సంవఀథ్స॒రో-ఽధి॑పతి- [-ఽధి॑పతిః, ఆ॒సీ॒-త్ప॒ఞ్చ॒ద॒శభి॑రస్తువత] 18
-రాసీ-త్పఞ్చద॒శభి॑రస్తువత ఖ్ష॒త్రమ॑సృజ్య॒తేన్ద్రో ఽధి॑పతిరాసీ-థ్సప్తద॒శభి॑రస్తువత ప॒శవో॑-ఽసృజ్యన్త॒ బృహ॒స్పతి॒రధి॑పతి-రాసీన్నవద॒శభి॑-రస్తువత శూద్రా॒ర్యావ॑సృజ్యేతామహోరా॒త్రే అధి॑పత్నీ ఆస్తా॒మేక॑విగ్ం శత్యా-ఽస్తువ॒తైక॑శఫాః ప॒శవో॑-ఽసృజ్యన్త॒ వరు॒ణో ఽధి॑పతిరాసీ॒-త్త్రయో॑విగ్ంశత్యా-ఽస్తువత ఖ్షు॒ద్రాః ప॒శవో॑-ఽసృజ్యన్త పూ॒షా ఽధి॑పతిరాసీ॒-త్పఞ్చ॑విగ్ంశత్యా ఽస్తువతా-ఽఽర॒ణ్యాః ప॒శవో॑-ఽసృజ్యన్త వా॒యురధి॑పతిరాసీ-థ్స॒ప్తవిగ్ం॑శత్యా-ఽస్తువత॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ వ్యై॑- [ద్యావా॑పృథి॒వీ వి, ఈ॒తాం॒-వఀస॑వో రు॒ద్రా] 19
-తాం॒-వఀస॑వో రు॒ద్రా ఆ॑ది॒త్యా అను॒ వ్యా॑య॒-న్తేషా॒మాధి॑పత్యమాసీ॒-న్నవ॑విగ్ం శత్యా-ఽస్తువత॒ వన॒స్పత॑యో-ఽసృజ్యన్త॒ సోమో ఽధి॑పతిరాసీ॒-దేక॑త్రిగ్ంశతా ఽస్తువత ప్ర॒జా అ॑సృజ్యన్త॒ యావా॑నా॒-ఞ్చాయా॑వానా॒-ఞ్చా-ఽఽధి॑పత్యమాసీ॒-త్త్రయ॑స్త్రిగ్ంశతా ఽస్తువత భూ॒తాన్య॑శామ్య-న్ప్ర॒జాప॑తిః పరమే॒ష్ఠ్యధి॑పతిరాసీత్ ॥ 20 ॥
(సం॒వఀ॒థ్స॒రో-ఽధి॑పతి॒- ర్వి – పఞ్చ॑త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 10)
ఇ॒యమే॒వ సా యా ప్ర॑థ॒మా వ్యౌచ్ఛ॑ద॒న్తర॒స్యా-ఞ్చ॑రతి॒ ప్రవి॑ష్టా । వ॒ధూర్జ॑జాన నవ॒గజ్జని॑త్రీ॒ త్రయ॑ ఏనా-మ్మహి॒మాన॑-స్సచన్తే ॥ ఛన్ద॑స్వతీ ఉ॒షసా॒ పేపి॑శానే సమా॒నం-యోఀని॒మను॑ స॒ఞ్చర॑న్తీ । సూర్య॑పత్నీ॒ వి చ॑రతః ప్రజాన॒తీ కే॒తు-ఙ్కృ॑ణ్వా॒నే అ॒జర॒ భూరి॑రేతసా ॥ ఋ॒తస్య॒ పన్థా॒మను॑ తి॒స్ర ఆ-ఽగు॒స్త్రయో॑ ఘ॒ర్మాసో॒ అను॒ జ్యోతి॒షా-ఽఽగుః॑ । ప్ర॒జామేకా॒ రఖ్ష॒త్యూర్జ॒మేకా᳚ [ ] 21
వ్ర॒తమేకా॑ రఖ్షతి దేవయూ॒నామ్ ॥ చ॒తు॒ష్టో॒మో అ॑భవ॒ద్యా తు॒రీయా॑ య॒జ్ఞస్య॑ ప॒ఖ్షావృ॑షయో॒ భవ॑న్తీ । గా॒య॒త్రీ-న్త్రి॒ష్టుభ॒-ఞ్జ॑గతీమను॒ష్టుభ॑-మ్బృ॒హద॒ర్కం-యుఀ ॑ఞ్జా॒నా-స్సువ॒రా-ఽభ॑రన్ని॒దమ్ ॥ ప॒ఞ్చభి॑ర్ధా॒తా వి ద॑ధావి॒దం-యఀ-త్తాసా॒గ్॒ స్వసౄ॑రజనయ॒-త్పఞ్చ॑పఞ్చ । తాసా॑ము యన్తి ప్రయ॒వేణ॒ పఞ్చ॒ నానా॑ రూ॒పాణి॒ క్రత॑వో॒ వసా॑నాః ॥ త్రి॒గ్ం॒శ-థ్స్వసా॑ర॒ ఉప॑యన్తి నిష్కృ॒తగ్ం స॑మా॒న-ఙ్కే॒తు-మ్ప్ర॑తిము॒ఞ్చమా॑నాః । 22
ఋ॒తూగ్స్త॑న్వతే క॒వయః॑ ప్రజాన॒తీర్మద్ధ్యే॑ఛన్దసః॒ పరి॑ యన్తి॒ భాస్వ॑తీః ॥ జ్యోతి॑ష్మతీ॒ ప్రతి॑ ముఞ్చతే॒ నభో॒ రాత్రీ॑ దే॒వీ సూర్య॑స్య వ్ర॒తాని॑ । వి ప॑శ్యన్తి ప॒శవో॒ జాయ॑మానా॒ నానా॑రూపా మా॒తుర॒స్యా ఉ॒పస్థే᳚ ॥ ఏ॒కా॒ష్ట॒కా తప॑సా॒ తప్య॑మానా జ॒జాన॒ గర్భ॑-మ్మహి॒మాన॒మిన్ద్ర᳚మ్ । తేన॒ దస్యూ॒న్ వ్య॑సహన్త దే॒వా హ॒న్తా-ఽసు॑రాణా-మభవ॒చ్ఛచీ॑భిః ॥ అనా॑నుజామను॒జా-మ్మామ॑కర్త స॒త్యం-వఀద॒న్త్యన్వి॑చ్ఛ ఏ॒తత్ । భూ॒యాస॑- [భూ॒యాస᳚మ్, అ॒స్య॒ సు॒మ॒తౌ యథా॑] 23
మస్య సుమ॒తౌ యథా॑ యూ॒యమ॒న్యా వో॑ అ॒న్యామతి॒ మా ప్ర యు॑క్త ॥ అభూ॒న్మమ॑ సుమ॒తౌ వి॒శ్వవే॑దా॒ ఆష్ట॑ ప్రతి॒ష్ఠామవి॑ద॒ద్ధి గా॒ధమ్ । భూ॒యాస॑మస్య సుమ॒తౌ యథా॑ యూ॒యమ॒న్యా వో॑ అ॒న్యామతి॒ మా ప్రయు॑క్త ॥ పఞ్చ॒ వ్యు॑ష్టీ॒రను॒ పఞ్చ॒ దోహా॒ గా-మ్పఞ్చ॑నామ్నీమృ॒తవో-ఽను॒ పఞ్చ॑ । పఞ్చ॒ దిశః॑ పఞ్చద॒శేన॑ కౢ॒ప్తా-స్స॑మా॒నమూ᳚ర్ధ్నీర॒భి లో॒కమేక᳚మ్ ॥ 24 ॥
ఋ॒తస్య॒ గర్భః॑ ప్రథ॒మా వ్యూ॒షుష్య॒పామేకా॑ మహి॒మాన॑-మ్బిభర్తి । సూర్య॒స్యైకా॒ చర॑తి నిష్కృ॒తేషు॑ ఘ॒ర్మస్యైకా॑ సవి॒తైకా॒-న్ని య॑చ్ఛతి ॥ యా ప్ర॑థ॒మా వ్యౌచ్ఛ॒-థ్సా ధే॒నుర॑భవద్య॒మే । సా నః॒ పయ॑స్వతీ ధు॒ఖ్ష్వోత్త॑రాముత్తరా॒గ్ం॒ సమా᳚మ్ ॥ శు॒క్రర్ష॑భా॒ నభ॑సా॒ జ్యోతి॒షా ఽఽగా᳚-ద్వి॒శ్వరూ॑పా శబ॒లీర॒గ్నికే॑తుః । స॒మా॒నమర్థగ్గ్॑ స్వప॒స్యమా॑నా॒ బిభ్ర॑తీ జ॒రామ॑జర ఉష॒ ఆ-ఽగాః᳚ ॥ ఋ॒తూ॒నా-మ్పత్నీ᳚ ప్రథ॒మేయమా-ఽగా॒దహ్నా᳚-న్నే॒త్రీ జ॑ని॒త్రీ ప్ర॒జానా᳚మ్ । ఏకా॑ స॒తీ బ॑హు॒ధోషో॒ వ్యు॑చ్ఛ॒స్యజీ᳚ర్ణా॒ త్వ-ఞ్జ॑రయసి॒ సర్వ॑మ॒న్యత్ ॥ 25 ॥
(ఊర్జ॒మేకా᳚ – ప్రతిము॒ఞ్చమా॑నా – భూ॒యాస॒ – మేకం॒ – పత్న్యే కా॒న్న విగ్ం॑శ॒తిశ్చ॑) (అ. 11)
అగ్నే॑ జా॒తా-న్ప్రణు॑దా న-స్స॒పత్నా॒-న్ప్రత్యజా॑తాఞ్జాతవేదో నుదస్వ । అ॒స్మే దీ॑దిహి సు॒మనా॒ అహే॑డ॒-న్తవ॑ స్యా॒గ్ం॒ శర్మ॑-న్త్రి॒వరూ॑థ ఉ॒ద్భిత్ ॥ సహ॑సా జా॒తా-న్ప్రణు॑దాన-స్స॒పత్నా॒-న్ప్రత్యజా॑తాఞ్జాతవేదో నుదస్వ । అధి॑ నో బ్రూహి సుమన॒స్యమా॑నో వ॒యగ్గ్ స్యా॑మ॒ ప్రణు॑దా న-స్స॒పత్నాన్॑ ॥ చ॒తు॒శ్చ॒త్వా॒రి॒గ్ం॒శ-స్స్తోమో॒ వర్చో॒ ద్రవి॑ణగ్ం షోడ॒శ-స్స్తోమ॒ ఓజో॒ ద్రవి॑ణ-మ్పృథి॒వ్యాః పురీ॑షమ॒- [పురీ॑షమసి, అఫ్సో॒ నామ॑ ।] 26
-స్యఫ్సో॒ నామ॑ । ఏవ॒ శ్ఛన్దో॒ వరి॑వ॒ శ్ఛన్ద॑-శ్శ॒భూం శ్ఛన్దః॑ పరి॒భూ శ్ఛన్ద॑ ఆ॒చ్ఛచ్ఛన్దో॒ మన॒ శ్ఛన్దో॒ వ్యచ॒ శ్ఛన్ద॒-స్సిన్ధు॒ శ్ఛన్ద॑-స్సము॒ద్ర-ఞ్ఛన్ద॑-స్సలి॒ల-ఞ్ఛన్ద॑-స్సం॒యఀచ్ఛన్దో॑ వి॒యచ్ఛన్దో॑ బృ॒హచ్ఛన్దో॑ రథన్త॒ర-ఞ్ఛన్దో॑ నికా॒య శ్ఛన్దో॑ వివ॒ధ శ్ఛన్దో॒ గిర॒ శ్ఛన్దో॒ భ్రజ॒ శ్ఛన్ద॑-స్స॒ష్టు-ప్ఛన్దో॑ ఽను॒ష్టు-ప్ఛన్దః॑ క॒కుచ్ఛన్ద॑ స్త్రిక॒కుచ్ఛన్దః॑ కా॒వ్య-ఞ్ఛన్దో᳚ -ఽఙ్కు॒ప-ఞ్ఛన్దః॑ [-ఽఙ్కు॒ప-ఞ్ఛన్దః॑, ప॒దప॑ఙ్క్తి॒ శ్ఛన్దో॒] 27
ప॒దప॑ఙ్క్తి॒ శ్ఛన్దో॒ ఽఖ్షర॑పఙ్క్తి॒ శ్ఛన్దో॑ విష్టా॒రప॑ఙ్క్తి॒ శ్ఛన్దః॑, ఖ్షు॒రో భృజ్వా॒ఞ్ఛన్దః॑ ప్ర॒చ్ఛచ్ఛన్దః॑ ప॒ఖ్ష శ్ఛన్ద॒ ఏవ॒ శ్ఛన్దో॒ వరి॑వ॒ శ్ఛన్దో॒ వయ॒ శ్ఛన్దో॑ వయ॒స్కృచ్ఛన్దో॑ విశా॒ల-ఞ్ఛన్దో॒ విష్ప॑ర్ధా॒ శ్ఛన్ద॑ శ్ఛ॒ది శ్ఛన్దో॑ దూరోహ॒ణ-ఞ్ఛన్ద॑స్త॒న్ద్ర-ఞ్ఛన్దో᳚ ఽఙ్కా॒ఙ్క-ఞ్ఛన్దః॑ ॥ 28 ॥
(అ॒స్య॒ – ఙ్కు॒పఞ్ఛన్ద॒ – స్త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 12)
అ॒గ్నిర్వృ॒త్రాణి॑ జఙ్ఘన-ద్ద్రవిణ॒స్యుర్వి॑ప॒న్యయా᳚ । సమి॑ద్ధ-శ్శు॒క్ర ఆహు॑తః ॥ త్వగ్ం సో॑మాసి॒ సత్ప॑తి॒స్త్వగ్ం రాజో॒త వృ॑త్ర॒హా । త్వ-మ్భ॒ద్రో అ॑సి॒ క్రతుః॑ ॥ భ॒ద్రా తే॑ అగ్నే స్వనీక స॒దృఙ్గ్ఘో॒రస్య॑ స॒తో విషు॑ణస్య॒ చారుః॑ । న య-త్తే॑ శో॒చిస్తమ॑సా॒ వర॑న్త॒ న ధ్వ॒స్మాన॑స్త॒నువి॒ రేప॒ ఆ ధుః॑ ॥ భ॒ద్ర-న్తే॑ అగ్నే సహసి॒న్ననీ॑కముపా॒క ఆ రో॑చతే॒ సూర్య॑స్య । 29
రుశ॑-ద్దృ॒శే ద॑దృశే నక్త॒యా చి॒దరూ᳚ఖ్షిత-న్దృ॒శ ఆ రూ॒పే అన్న᳚మ్ ॥ సైనా-ఽనీ॑కేన సువి॒దత్రో॑ అ॒స్మే యష్టా॑ దే॒వాగ్ం ఆయ॑జిష్ఠ-స్స్వ॒స్తి । అద॑బ్ధో గో॒పా ఉ॒త నః॑ పర॒స్పా అగ్నే᳚ ద్యు॒మదు॒త రే॒వ-ద్ది॑దీహి ॥ స్వ॒స్తి నో॑ ది॒వో అ॑గ్నే పృథి॒వ్యా వి॒శ్వాయు॑ర్ధేహి య॒జథా॑య దేవ । య-థ్సీ॒మహి॑ దివిజాత॒ ప్రశ॑స్త॒-న్తద॒స్మాసు॒ ద్రవి॑ణ-న్ధేహి చి॒త్రమ్ ॥ యథా॑ హోత॒ర్మను॑షో [హోత॒ర్మను॑షః, దే॒వతా॑తా] 30
దే॒వతా॑తా య॒జ్ఞేభి॑-స్సూనో సహసో॒ యజా॑సి । ఏ॒వా నో॑ అ॒ద్య స॑మ॒నా స॑మా॒నాను॒-శన్న॑గ్న ఉశ॒తో య॑ఖ్షి దే॒వాన్ ॥ అ॒గ్నిమీ॑డే పు॒రోహి॑తం-యఀ॒జ్ఞస్య॑ దే॒వమృ॒త్విజ᳚మ్ । హోతా॑రగ్ం రత్న॒ధాత॑మమ్ ॥ వృషా॑ సోమ ద్యు॒మాగ్ం అ॑సి॒ వృషా॑ దేవ॒ వృష॑వ్రతః । వృషా॒ ధర్మా॑ణి దధిషే ॥ సాన్త॑పనా ఇ॒దగ్ం హ॒విర్మరు॑త॒స్తజ్జు॑జుష్టన । యు॒ష్మాకో॒తీ రి॑శాదసః ॥ యో నో॒ మర్తో॑ వసవో దుర్హృణా॒యుస్తి॒ర-స్స॒త్యాని॑ మరుతో॒ [మరుతః, జిఘాగ్ం॑సాత్ ।] 31
జిఘాగ్ం॑సాత్ । ద్రు॒హః పాశ॒-మ్ప్రతి॒ స ము॑చీష్ట॒ తపి॑ష్ఠేన॒ తప॑సా హన్తనా॒ తమ్ ॥ సం॒వఀ॒థ్స॒రీణా॑ మ॒రుత॑-స్స్వ॒ర్కా ఉ॑రు॒ఖ్షయా॒-స్సగ॑ణా॒ మాను॑షేషు । తే᳚-ఽస్మ-త్పాశా॒-న్ప్ర ము॑ఞ్చ॒న్త్వగ్ంహ॑స-స్సాన్తప॒నా మ॑ది॒రా మా॑దయి॒ష్ణవః॑ ॥ పి॒ప్రీ॒హి దే॒వాగ్ం ఉ॑శ॒తో య॑విష్ఠ వి॒ద్వాగ్ం ఋ॒తూగ్ంర్-ఋ॑తుపతే యజే॒హ । యే దైవ్యా॑ ఋ॒త్విజ॒స్తేభి॑రగ్నే॒ త్వగ్ం హోతౄ॑ణామ॒స్యాయ॑జిష్ఠః ॥ అగ్నే॒ యద॒ద్య వి॒శో అ॑ద్ధ్వరస్య హోతః॒ పావ॑క [పావ॑క, శో॒చే॒ వేష్ట్వగ్ం హి] 32
శోచే॒ వేష్ట్వగ్ం హి యజ్వా᳚ । ఋ॒తా య॑జాసి మహి॒నా వి యద్భూర్హ॒వ్యా వ॑హ యవిష్ఠ॒ యా తే॑ అ॒ద్య ॥ అ॒గ్నినా॑ ర॒యి-మ॑శ్ఞవ॒-త్పోష॑మే॒వ ది॒వేది॑వే । య॒శసం॑-వీఀ॒రవ॑త్తమమ్ ॥ గ॒య॒స్ఫానో॑ అమీవ॒హా వ॑సు॒వి-త్పు॑ష్టి॒వర్ధ॑నః । సు॒మి॒త్ర-స్సో॑మ నో భవ ॥ గృహ॑మేధాస॒ ఆ గ॑త॒ మరు॑తో॒ మా-ఽప॑ భూతన । ప్ర॒ము॒ఞ్చన్తో॑ నో॒ అగ్ంహ॑సః ॥ పూ॒ర్వీభి॒ర్॒హి ద॑దాశి॒మ శ॒రద్భి॑ర్మరుతో వ॒యమ్ । మహో॑భి- [మహో॑భిః, చ॒ర్॒ష॒ణీ॒నామ్ ।] 33
-శ్చర్షణీ॒నామ్ ॥ ప్రబు॒ద్ధ్నియా॑ ఈరతే వో॒ మహాగ్ం॑సి॒ ప్రణామా॑ని ప్రయజ్యవస్తిరద్ధ్వమ్ । స॒హ॒స్రియ॒-న్దమ్య॑-మ్భా॒గమే॒త-ఙ్గృ॑హమే॒ధీయ॑-మ్మరుతో జుషద్ధ్వమ్ ॥ ఉప॒ యమేతి॑ యువ॒తి-స్సు॒దఖ్ష॑-న్దో॒షా వస్తోర్॑. హ॒విష్మ॑తీ ఘృ॒తాచీ᳚ । ఉప॒ స్వైన॑మ॒రమ॑తిర్వ-సూ॒యుః ॥ ఇ॒మో అ॑గ్నే వీ॒తత॑మాని హ॒వ్యా ఽజ॑స్రో వఖ్షి దే॒వతా॑తి॒మచ్ఛ॑ । ప్రతి॑ న ఈగ్ం సుర॒భీణి॑ వియన్తు ॥ క్రీ॒డం-వఀ॒-శ్శర్ధో॒ మారు॑తమన॒ర్వాణగ్ం॑ రథే॒శుభ᳚మ్ । 34
కణ్వా॑ అ॒భి ప్ర గా॑యత ॥ అత్యా॑సో॒ న యే మ॒రుత॒-స్స్వఞ్చో॑ యఖ్ష॒దృశో॒ న శు॒భయ॑న్త॒ మర్యాః᳚ । తే హ॑ర్మ్యే॒ష్ఠా-శ్శిశ॑వో॒ న శు॒భ్రా వ॒థ్సాసో॒ న ప్ర॑క్రీ॒డినః॑ పయో॒ధాః ॥ ప్రైషా॒మజ్మే॑షు విథు॒రేవ॑ రేజతే॒ భూమి॒ర్యామే॑షు॒ యద్ధ॑ యు॒ఞ్జతే॑ శు॒భే । తే క్రీ॒డయో॒ ధున॑యో॒ భ్రాజ॑దృష్టయ-స్స్వ॒య-మ్మ॑హి॒త్వ-మ్ప॑నయన్త॒ ధూత॑యః ॥ ఉ॒ప॒హ్వ॒రేషు॒ యదచి॑ద్ధ్వం-యఀ॒యిం-వఀయ॑ ఇవ మరుతః॒ కేన॑ [కేన॑, చి॒-త్ప॒థా ।] 35
చి-త్ప॒థా । శ్చోత॑న్తి॒ కోశా॒ ఉప॑ వో॒ రథే॒ష్వా ఘృ॒తము॑ఖ్షతా॒ మధు॑వర్ణ॒మర్చ॑తే ॥ అ॒గ్నిమ॑గ్ని॒గ్ం॒ హవీ॑మభి॒-స్సదా॑ హవన్త వి॒శ్పతి᳚మ్ । హ॒వ్య॒వాహ॑-మ్పురుప్రి॒యమ్ ॥ తగ్ం హి శశ్వ॑న్త॒ ఈడ॑తే స్రు॒చా దే॒వ-ఙ్ఘృ॑త॒శ్చుతా᳚ । అ॒గ్నిగ్ం హ॒వ్యాయ॒ వోఢ॑వే ॥ ఇన్ద్రా᳚గ్నీ రోచ॒నా ది॒వ-శ్శ్ఞథ॑ద్వృ॒త్ర మిన్ద్రం॑-వోఀ వి॒శ్వత॒స్పరీన్ద్ర॒-న్నరో॒ విశ్వ॑కర్మన్. హ॒విషా॑ వావృధా॒నో విశ్వ॑కర్మన్. హ॒విషా॒ వర్ధ॑నేన ॥ 36 ॥
(సూర్య॑స్య॒ – మను॑షో – మరుతః॒ – పావ॑క॒ – మహో॑భీ – రథే॒శుభ॒ – ఙ్కేన॒ – షడ్చ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 13)
(అ॒పాన్త్వేమ॑ – న్న॒య-మ్పు॒రో భువః॒ – ప్రాచీ᳚ – ధ్రు॒వఖ్షి॑తి॒ – స్త్ర్యవి॒ – రిన్ద్రా᳚గ్నీ॒ – మా ఛన్ద॑ – ఆ॒శుస్త్రి॒వృ – ద॒గ్నేర్భా॒గో᳚ – ఽస్యేక॑ – యే॒యమే॒వ సా యా – ఽగ్నే॑ జా॒తా – న॒గ్నిర్వృ॒త్రాణి॒ – త్రయో॑దశ )
(అ॒పాన్త్వే – న్ద్రా᳚గ్నీ – ఇ॒యమే॒వ – దే॒వతా॑తా॒ – షట్త్రిగ్ం॑శత్ )
(అ॒పాన్త్వేమ॑న్, హ॒విషా॒ వర్ధ॑నేన)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-ఞ్చతుర్థ కాణ్డే తృతీయః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥