కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-ఞ్చతుర్థకాణ్డే సప్తమః ప్రశ్నః – వసోర్ధారాదిశిష్ట సంస్కారాభిధానం
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
అగ్నా॑విష్ణూ స॒జోష॑సే॒మా వ॑ర్ధన్తు వా॒-ఙ్గిరః॑ । ధ్యు॒నైంర్వాజే॑భి॒రా గ॑తమ్ ॥ వాజ॑శ్చ మే ప్రస॒వశ్చ॑ మే॒ ప్రయ॑తిశ్చ మే॒ ప్రసి॑తిశ్చ మే ధీ॒తిశ్చ॑ మే॒ క్రతు॑శ్చ మే॒ స్వర॑శ్చ మే॒ శ్లోక॑శ్చ మే శ్రా॒వశ్చ॑ మే॒ శ్రుతి॑శ్చ మే॒ జ్యోతి॑శ్చ మే॒ సువ॑శ్చ మే ప్రా॒ణశ్చ॑ మే ఽపా॒న- [ప్రా॒ణశ్చ॑ మే ఽపా॒నః, చ॒ మే॒ వ్యా॒నశ్చ॒ మే ఽసు॑శ్చ మే] 1
-శ్చ॑ మే వ్యా॒నశ్చ॒ మే ఽసు॑శ్చ మే చి॒త్త-ఞ్చ॑ మ॒ ఆధీ॑త-ఞ్చ మే॒ వాక్చ॑ మే॒ మన॑శ్చ మే॒ చఖ్షు॑శ్చ మే॒ శ్రోత్ర॑-ఞ్చ మే॒ దఖ్ష॑శ్చ మే॒ బల॑-ఞ్చ మ॒ ఓజ॑శ్చ మే॒ సహ॑శ్చ మ॒ ఆయు॑శ్చ మే జ॒రా చ॑ మ ఆ॒త్మా చ॑ మే త॒నూశ్చ॑ మే॒ శర్మ॑ చ మే॒ వర్మ॑ చ॒ మే ఽఙ్గా॑ని చ మే॒ ఽస్థాని॑ చ మే॒ పరూగ్ం॑షి చ మే॒ శరీ॑రాణి చ మే ॥ 2 ॥
(అ॒పా॒న – స్త॒నూశ్చ॑ మే॒ – ఽష్టాద॑శ చ) (అ. 1)
జ్యైష్ఠ్య॑-ఞ్చ మ॒ ఆధి॑పత్య-ఞ్చ మే మ॒న్యుశ్చ॑ మే॒ భామ॑శ్చ॒ మే-ఽమ॑శ్చ॒ మే ఽభం॑శ్చ మే జే॒మా చ॑ మే మహి॒మా చ॑ మే వరి॒మా చ॑ మే ప్రథి॒మా చ॑ మే వ॒ర్ష్మా చ॑ మే ద్రాఘు॒యా చ॑ మే వృ॒ద్ధ-ఞ్చ॑ మే॒ వృద్ధి॑శ్చ మే స॒త్య-ఞ్చ॑ మే శ్ర॒ద్ధా చ॑ మే॒ జగ॑చ్చ [ ] 3
-మే॒ ధన॑-ఞ్చ మే॒ వశ॑శ్చ మే॒ త్విషి॑శ్చ మే క్రీ॒డా చ॑ మే॒ మోద॑శ్చ మే జా॒త-ఞ్చ॑ మే జని॒ష్యమా॑ణ-ఞ్చ మే సూ॒క్త-ఞ్చ॑ మే సుకృ॒త-ఞ్చ॑ మే వి॒త్త-ఞ్చ॑ మే॒ వేద్య॑-ఞ్చ మే భూ॒తఞ్చ॑ మే భవి॒ష్యచ్చ॑ మే సు॒గ-ఞ్చ॑ మే సు॒పథ॑-ఞ్చ మ ఋ॒ద్ధ-ఞ్చ॑ మ॒ ఋద్ధి॑ శ్చ మే కౢ॒ప్త-ఞ్చ॑ మే॒ కౢప్తి॑శ్చ మే మ॒తిశ్చ॑ మే సుమ॒తిశ్చ॑ మే ॥ 4 ॥
(జగ॒చ్చ – ర్ధి॒ – శ్చతు॑ర్దశ చ) (అ. 2)
శ-ఞ్చ॑ మే॒ మయ॑శ్చ మే ప్రి॒య-ఞ్చ॑ మే ఽనుకా॒మశ్చ॑ మే॒ కామ॑శ్చ మే సౌమన॒సశ్చ॑ మే భ॒ద్ర-ఞ్చ॑ మే॒ శ్రేయ॑శ్చ మే॒ వస్య॑శ్చ మే॒ యశ॑శ్చ మే॒ భగ॑శ్చ మే॒ ద్రవి॑ణ-ఞ్చ మే య॒న్తా చ॑ మే ధ॒ర్తా చ॑ మే॒ఖ్షేమ॑శ్చ మే॒ ధృతి॑శ్చ మే॒ విశ్వ॑-ఞ్చ [ ] 5
మే॒ మహ॑శ్చ మే సం॒విఀచ్చ॑ మే॒ జ్ఞాత్ర॑-ఞ్చ మే॒ సూశ్చ॑ మే ప్ర॒సూశ్చ॑ మే॒ సీర॑-ఞ్చ మే ల॒యశ్చ॑ మ ఋ॒త-ఞ్చ॑ మే॒ ఽమృత॑-ఞ్చ మే-ఽయ॒ఖ్ష్మ-ఞ్చ॒ మే ఽనా॑మయచ్చ మే జీ॒వాతు॑శ్చ మే దీర్ఘాయు॒త్వ-ఞ్చ॑ మే ఽనమి॒త్ర-ఞ్చ॒ మే ఽభ॑య-ఞ్చ మే సు॒గ-ఞ్చ॑ మే॒ శయ॑న-ఞ్చ మే సూ॒షా చ॑ మే సు॒దిన॑-ఞ్చ మే ॥ 6 ॥
( విశ్వ॑-ఞ్చ॒ – శయ॑న – మ॒ష్టౌ చ॑ ) (అ. 3)
ఊర్క్చ॑ మే సూ॒నృతా॑ చ మే॒ పయ॑శ్చ మే॒ రస॑శ్చ మే ఘృ॒త-ఞ్చ॑ మే॒ మధు॑ చ మే॒ సగ్ధి॑శ్చ మే॒ సపీ॑తిశ్చ మే కృ॒షిశ్చ॑ మే॒ వృష్టి॑శ్చ మే॒ జైత్ర॑-ఞ్చ మ॒ ఔద్భి॑ద్య-ఞ్చ మే ర॒యిశ్చ॑ మే॒ రాయ॑శ్చ మే పు॒ష్ట-ఞ్చ॑ మే॒ పుష్టి॑శ్చ మే వి॒భు చ॑ [వి॒భు చ॑, మే॒ ప్ర॒భు చ॑ మే] 7
మే ప్ర॒భు చ॑ మే బ॒హు చ॑ మే॒ భూయ॑శ్చ మే పూ॒ర్ణ-ఞ్చ॑ మే పూ॒ర్ణత॑ర-ఞ్చ॒ మే ఽఖ్షి॑తిశ్చ మే॒ కూయ॑వాశ్చ॒ మే-ఽన్న॑-ఞ్చ॒ మే ఽఖ్షు॑చ్చ మే వ్రీ॒హయ॑శ్చ మే॒ యవా᳚శ్చ మే॒ మాషా᳚శ్చ మే॒ తిలా᳚శ్చ మే ము॒ద్గాశ్చ॑ మే ఖ॒ల్వా᳚శ్చ మే గో॒ధూమా᳚శ్చ మే మ॒సురా᳚- -శ్చ మే ప్రి॒యఙ్గ॑వశ్చ॒ మే ఽణ॑వశ్చ మే శ్యా॒మాకా᳚శ్చ మే నీ॒వారా᳚శ్చ మే ॥ 8 ॥
(వి॒భు చ॑ – మ॒సురా॒ – శ్చతు॑ర్దశ చ) (అ. 4)
అశ్మా॑ చ మే॒ మృత్తి॑కా చ మే గి॒రయ॑శ్చ మే॒ పర్వ॑తాశ్చ మే॒ సిక॑తాశ్చ మే॒ వన॒స్పత॑యశ్చ మే॒ హిర॑ణ్య-ఞ్చ॒ మే ఽయ॑శ్చ మే॒ సీస॑-ఞ్చ మే॒ త్రపు॑శ్చ మే శ్యా॒మ-ఞ్చ॑ మే లో॒హ-ఞ్చ॑ మే॒-ఽగ్నిశ్చ॑ మ॒ ఆప॑శ్చ మేవీ॒రుధ॑శ్చ మ॒ ఓష॑ధయశ్చ మే కృష్టప॒చ్య-ఞ్చ॑ [కృష్టప॒చ్య-ఞ్చ॑, మే॒ ఽకృ॒ష్ట॒ప॒చ్య-ఞ్చ॑ మే] 9
మే ఽకృష్టప॒చ్య-ఞ్చ॑ మే గ్ర్మా॒యాశ్చ॑ మే ప॒శవ॑ ఆర॒ణ్యాశ్చ॑ య॒జ్ఞేన॑ కల్పన్తాం విఀ॒త్త-ఞ్చ॑ మే॒ విత్తి॑శ్చ మే భూ॒త-ఞ్చ॑ మే॒ భూతి॑శ్చ మే॒ వసు॑ చ మే వస॒తిశ్చ॑ మే॒ కర్మ॑ చ మే॒ శక్తి॑శ్చ॒ మే-ఽర్థ॑శ్చ మ॒ ఏమ॑శ్చ మ॒ ఇతి॑శ్చ మే॒ గతి॑శ్చ మే ॥ 10
(కృ॒ష్ట॒ప॒చ్య-ఞ్చా॒ – ఽష్టాచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 5)
అ॒గ్నిశ్చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ సోమ॑శ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే సవి॒తా చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ సర॑స్వతీ చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే పూ॒షా చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ బృహ॒స్పతి॑శ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే మి॒త్రశ్చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ వరు॑ణశ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ త్వష్టా॑ చ – [ ] 11
మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే ధా॒తా చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ విష్ణు॑శ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ ఽశ్వినౌ॑ చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే మ॒రుత॑శ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ విశ్వే॑ చ మే దే॒వా ఇన్ద్ర॑శ్చ మే పృథి॒వీ చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒-ఽన్తరి॑ఖ్ష-ఞ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ ద్యౌశ్చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒ దిశ॑శ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే మూ॒ర్ధా చ॑ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే ప్ర॒జాప॑తిశ్చ మ॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే ॥ 12 ॥
(త్వష్టా॑ చ॒ – ద్యౌశ్చ॑ మ॒ – ఏక॑విగ్ంశతిశ్చ) (అ. 6)
అ॒గ్ం॒శుశ్చ॑ మే ర॒శ్మిశ్చ॒ మే ఽదా᳚భ్యశ్చ॒ మే-ఽధి॑పతిశ్చ మ ఉపా॒గ్ం॒శుశ్చ॑ మే ఽన్తర్యా॒మశ్చ॑ మ ఐన్ద్రవాయ॒వశ్చ॑ మే మైత్రావరు॒ణశ్చ॑ మ ఆశ్వి॒నశ్చ॑ మే ప్రతిప్ర॒స్థాన॑శ్చ మే శు॒క్రశ్చ॑ మే మ॒న్థీ చ॑ మ ఆగ్రయ॒ణశ్చ॑ మే వైశ్వదే॒వశ్చ॑ మే ధ్రు॒వశ్చ॑ మే వైశ్వాన॒రశ్చ॑ మ ఋతుగ్ర॒హాశ్చ॑ [ఋతుగ్ర॒హాశ్చ॑, మే॒ ఽతి॒గ్రా॒హ్యా᳚శ్చ మ] 13
మే ఽతిగ్రా॒హ్యా᳚శ్చ మ ఐన్ద్రా॒గ్నశ్చ॑ మే వైశ్వదే॒వశ్చ॑ మే మరుత్వ॒తీయా᳚శ్చ మే మాహే॒న్ద్రశ్చ॑ మ ఆది॒త్యశ్చ॑ మే సావి॒త్రశ్చ॑ మే సారస్వ॒తశ్చ॑ మే పౌ॒ష్ణశ్చ॑ మే పాత్నీవ॒తశ్చ॑ మే హారియోజ॒నశ్చ॑ మే ॥ 14 ॥
(ఋ॒తు॒గ్ర॒హాశ్చ॒ – చతు॑స్త్రిగ్ంశచ్చ ) (అ. 7)
ఇ॒ద్ధ్మశ్చ॑ మే బ॒ర్॒హిశ్చ॑ మే॒ వేది॑శ్చ మే॒ ధిష్ణి॑యాశ్చ మే॒ స్రుచ॑శ్చ మే చమ॒సాశ్చ॑ మే॒ గ్రావా॑ణశ్చ మే॒ స్వర॑వశ్చ మ ఉపర॒వాశ్చ॑ మే ఽధి॒షవ॑ణే చ మే ద్రోణకల॒శశ్చ॑ మే వాయ॒వ్యా॑ని చ మే పూత॒భృచ్చ॑ మ ఆధవ॒నీయ॑శ్చ మ॒ ఆగ్నీ᳚ద్ధ్ర-ఞ్చ మే హవి॒ర్ధాన॑-ఞ్చ మే గృ॒హాశ్చ॑ మే॒ సద॑శ్చ మే పురో॒డాశా᳚శ్చ మే పచ॒తాశ్చ॑ మే-ఽవభృ॒థశ్చ॑ మే స్వగాకా॒రశ్చ॑ మే ॥ 15 ॥
(గృ॒హాశ్చ॒ – షోడ॑శ చ) (అ. 8)
అ॒గ్నిశ్చ॑ మే ఘ॒ర్మశ్చ॑ మే॒-ఽర్కశ్చ॑ మే॒ సూర్య॑శ్చ మే ప్రా॒ణశ్చ॑ మే ఽశ్వమే॒ధశ్చ॑ మే పృథి॒వీ చ॒ మే ఽది॑తిశ్చ మే॒ దితి॑శ్చ మే॒ ద్యౌశ్చ॑ మే॒ శక్వ॑రీర॒ఙ్గుల॑యో॒ దిశ॑శ్చ మే య॒జ్ఞేన॑ కల్పన్తా॒- మృక్చ॑ మే॒ సామ॑ చ మే॒ స్తోమ॑శ్చ మే॒ యజు॑శ్చ మే దీ॒ఖ్షా చ॑ మే॒ తప॑శ్చ మ ఋ॒తుశ్చ॑ మే వ్ర॒త-ఞ్చ॑ మే ఽహోరా॒త్రయో᳚ ర్వృ॒ష్ట్యా బృ॑హద్రథన్త॒రే చ॑ మే య॒జ్ఞేన॑ కల్పేతామ్ ॥ 16 ॥
(దీ॒ఖ్షా-ఽ – ష్టాద॑శ చ ) (అ. 9)
గర్భా᳚శ్చ మే వ॒థ్సాశ్చ॑ మే॒ త్ర్యవి॑శ్చ మే త్ర్య॒వీ చ॑ మే దిత్య॒వాట్ చ॑ మే దిత్యౌ॒హీ చ॑ మే॒ పఞ్చా॑విశ్చ మే పఞ్చా॒వీ చ॑ మే త్రివ॒థ్సశ్చ॑ మే త్రివ॒థ్సా చ॑ మే తుర్య॒వాట్ చ॑ మే తుర్యౌ॒హీ చ॑ మే పష్ఠ॒వాచ్చ॑ మే పష్ఠౌ॒హీ చ॑ మ ఉ॒ఖ్షా చ॑ మే వ॒శా చ॑ మ ఋష॒భశ్చ॑- [వ॒శా చ॑ మ ఋష॒భశ్చ॑, మే॒ వే॒హచ్చ॑ మే] 17
మే వే॒హచ్చ॑ మే ఽన॒డ్వాన్ చ॑ మే ధే॒నుశ్చ॑ మ॒ ఆయు॑ర్య॒జ్ఞేన॑ కల్పతా-మ్ప్రా॒ణో య॒జ్ఞేన॑ కల్పతా-మపా॒నో య॒జ్ఞేన॑ కల్పతాం-వ్యాఀ॒నో య॒జ్ఞేన॑ కల్పతా॒-ఞ్చఖ్షు॑-ర్య॒జ్ఞేన॑ కల్పతా॒గ్॒ శ్రోత్రం॑-యఀ॒జ్ఞేన॑ కల్పతా॒-మ్మనో॑ య॒జ్ఞేన॑ కల్పతాం॒ వాఀగ్ య॒జ్ఞేన॑ కల్పతా-మా॒త్మా య॒జ్ఞేన॑ కల్పతాం-యఀ॒జ్ఞో య॒జ్ఞేన॑ కల్పతామ్ ॥ 18 ॥
(ఋ॒ష॒భశ్చ॑ – చత్వారి॒గ్ం॒శచ్చ॑) (అ. 10)
ఏకా॑ చ మే తి॒స్రశ్చ॑ మే॒ పఞ్చ॑ చ మే స॒ప్త చ॑ మే॒ నవ॑ చ మ॒ ఏకా॑దశ చ మే॒ త్రయో॑దశ చ మే॒ పఞ్చ॑దశ చ మే స॒ప్తద॑శ చ మే॒ నవ॑దశ చ మ॒ ఏక॑విగ్ంశతిశ్చ మే॒ త్రయో॑విగ్ంశతిశ్చ మే॒ పఞ్చ॑విగ్ంశతిశ్చ మే స॒ప్తవిగ్ం॑శతిశ్చ మే॒ నవ॑విగ్ంశతిశ్చ మ॒ ఏక॑త్రిగ్ంశచ్చ మే॒ త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ [ ] 19
మే॒ చత॑స్రశ్చ మే॒ ఽష్టౌ చ॑ మే॒ ద్వాద॑శ చ మే॒ షోడ॑శ చ మే విగ్ంశ॒తిశ్చ॑ మే॒ చతు॑ర్విగ్ంశతిశ్చ మే॒ ఽష్టావిగ్ం॑శతిశ్చ మే॒ ద్వాత్రిగ్ం॑శచ్చ మే॒ షట్-త్రిగ్ం॑శచ్చ మే చత్వారి॒గ్ం॒శచ్చ॑ మే॒ చతు॑శ్చత్వారిగ్ంశచ్చ మే॒ ఽష్టాచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ మే॒ వాజ॑శ్చ ప్రస॒వశ్చా॑-పి॒జశ్చ॒ క్రతు॑శ్చ॒ సువ॑శ్చ మూ॒ర్ధా చ॒ వ్యశ్ఞి॑యశ్చా- -న్త్యాయ॒నశ్చా- న్త్య॑శ్చ భౌవ॒నశ్చ॒ భువ॑న॒శ్చా-ధి॑పతిశ్చ ॥ 20 ॥
(త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ॒ – వ్యశ్ఞి॑య॒ – ఏకా॑దశ చ ) (అ. 11)
వాజో॑ న-స్స॒ప్త ప్ర॒దిశ॒శ్చత॑స్రో వా పరా॒వతః॑ । వాజో॑ నో॒ విశ్వై᳚ర్దే॒వై-ర్ధన॑సాతావి॒హావ॑తు ॥ విశ్వే॑ అ॒ద్య మ॒రుతో॒ విశ్వ॑ ఊ॒తీ విశ్వే॑ భవన్త్వ॒గ్నయ॒-స్సమి॑ద్ధాః । విశ్వే॑ నో దే॒వా అవ॒సా-ఽఽ గ॑మన్తు॒ విశ్వ॑మస్తు॒ ద్రవి॑ణం॒-వాఀజో॑ అ॒స్మే ॥ వాజ॑స్య ప్రస॒వ-న్దే॑వా॒ రథై᳚ర్యాతా హిర॒ణ్యయైః᳚ । అ॒గ్నిరిన్ద్రో॒ బృహ॒స్పతి॑ర్మ॒రుత॒-స్సోమ॑పీతయే ॥ వాజే॑వాజే ఽవత వాజినో నో॒ ధనే॑షు [నో॒ ధనే॑షు, వి॒ప్రా॒ అ॒మృ॒తా॒ ఋ॒త॒జ్ఞాః॒ ।] 21
విప్రా అమృతా ఋతజ్ఞాః । అ॒స్య మద్ధ్వః॑ పిబత మా॒దయ॑ద్ధ్వ-న్తృ॒ప్తా యా॑త ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానైః᳚ ॥ వాజః॑ పు॒రస్తా॑దు॒త మ॑ద్ధ్య॒తో నో॒ వాజో॑ దే॒వాగ్ం ఋ॒తుభిః॑ కల్పయాతి । వాజ॑స్య॒ హి ప్ర॑స॒వో నన్న॑మీతి॒ విశ్వా॒ ఆశా॒ వాజ॑పతిర్భవేయమ్ ॥ పయః॑ పృథి॒వ్యా-మ్పయ॒ ఓష॑ధీషు॒ పయో॑ ది॒వ్య॑న్తరి॑ఖ్షే॒ పయో॑ ధామ్ । పయ॑స్వతీః ప్ర॒దిశ॑-స్సన్తు॒ మహ్య᳚మ్ ॥ స-మ్మా॑ సృజామి॒ పయ॑సా ఘృ॒తేన॒ స-మ్మా॑ సృజామ్య॒ప [స-మ్మా॑ సృజామ్య॒పః, ఓష॑ధీభిః ।] 22
ఓష॑ధీభిః । సో॑-ఽహం-వాఀజగ్ం॑ సనేయమగ్నే ॥ నక్తో॒షాసా॒ సమ॑నసా॒ విరూ॑పే ధా॒పయే॑తే॒ శిశు॒మేకగ్ం॑ సమీ॒చీ । ద్యావా॒ ఖ్షామా॑ రు॒క్మో అ॒న్తర్వి భా॑తి దే॒వా అ॒గ్ని-న్ధా॑రయ-న్ద్రవిణో॒దాః ॥ స॒ము॒ద్రో॑-ఽసి॒ నభ॑స్వానా॒ర్ద్రదా॑ను-శ్శ॒భూంర్మ॑యో॒భూర॒భి మా॑ వాహి॒ స్వాహా॑ మారు॒తో॑-ఽసి మ॒రుతా᳚-ఙ్గ॒ణ-శ్శ॒భూంర్మ॑యో॒భూర॒భి మా॑ వాహి॒ స్వాహా॑ ఽవ॒స్యుర॑సి॒ దువ॑స్వాఞ్ఛ॒భూంర్మ॑యో॒భూరభి మా॑ వాహి॒ స్వాహా᳚ ॥ 23 ॥
(ధనే᳚ – ష్వ॒పో – దువ॑స్వాఞ్ఛ॒భూంర్మ॑యో॒భూర॒భ మా॒ -ద్వే చ॑ ) (అ. 12)
అ॒గ్నిం-యుఀ ॑నజ్మి॒ శవ॑సా ఘృ॒తేన॑ ది॒వ్యగ్ం సు॑ప॒ర్ణం-వఀయ॑సా బృ॒హన్త᳚మ్ । తేన॑ వ॒య-మ్ప॑తేమ బ్ర॒ద్ధ్నస్య॑ వి॒ష్టప॒గ్ం॒ సువో॒ రుహా॑ణా॒ అధి॒ నాక॑ ఉత్త॒మే ॥ ఇ॒మౌ తే॑ ప॒ఖ్షావ॒జరౌ॑ పత॒త్రిణో॒ యాభ్యా॒గ్ం॒ రఖ్షాగ్॑-స్యప॒హగ్గ్-స్య॑గ్నే । తాభ్యా᳚-మ్పతేమ సు॒కృతా॑ము లో॒కం-యఀత్రర్ష॑యః ప్రథమ॒జా యే పు॑రా॒ణాః ॥ చిద॑సి సము॒ద్రయో॑ని॒రిన్దు॒ర్దఖ్ష॑-శ్శ్యే॒న ఋ॒తావా᳚ । హిర॑ణ్యపఖ్ష-శ్శకు॒నో భు॑ర॒ణ్యు-ర్మ॒హాన్-థ్స॒ధస్థే᳚ ధ్రు॒వ [ధ్రు॒వః, ఆ నిష॑త్తః ।] 24
ఆ నిష॑త్తః ॥ నమ॑స్తే అస్తు॒ మా మా॑ హిగ్ంసీ॒ర్విశ్వ॑స్య మూ॒ర్ధన్నధి॑ తిష్ఠసి శ్రి॒తః । స॒ము॒ద్రే తే॒ హృద॑య-మ॒న్తరాయు॒-ర్ద్యావా॑పృథి॒వీ భువ॑నే॒ష్వర్పి॑తే ॥ ఉ॒ద్నో ద॑త్తోద॒ధి-మ్భి॑న్త్త ది॒వః ప॒ర్జన్యా॑ద॒న్తరి॑ఖ్షా-త్పృథి॒వ్యాస్తతో॑ నో॒ వృష్ట్యా॑వత । ది॒వో మూ॒ర్ధా-ఽసి॑ పృథి॒వ్యా నాభి॒రూర్గ॒పామోష॑ధీనామ్ । వి॒శ్వాయు॒-శ్శర్మ॑ స॒ప్రథా॒ నమ॑స్ప॒థే ॥ యేనర్ష॑య॒స్తప॑సా స॒త్ర- [స॒త్రమ్, ఆస॒తేన్ధా॑నా] 25
-మాస॒తేన్ధా॑నా అ॒గ్నిగ్ం సువ॑రా॒భర॑న్తః । తస్మి॑న్న॒హ-న్ని ద॑ధే॒ నాకే॑ అ॒గ్నిమే॒తం-యఀమా॒హుర్మన॑వ స్తీ॒ర్ణబ॑ర్హిషమ్ ॥ త-మ్పత్నీ॑భి॒రను॑ గచ్ఛేమ దేవాః పు॒త్రైర్భ్రాతృ॑భిరు॒త వా॒ హిర॑ణ్యైః । నాక॑-ఙ్గృహ్ణా॒నా-స్సు॑కృ॒తస్య॑ లో॒కే తృ॒తీయే॑ పృ॒ష్ఠే అధి॑ రోచ॒నే ది॒వః ॥ ఆ వా॒చో మద్ధ్య॑-మరుహ-ద్భుర॒ణ్యుర॒య-మ॒గ్ని-స్సత్ప॑తి॒శ్చేకి॑తానః । పృ॒ష్ఠే పృ॑థి॒వ్యా నిహి॑తో॒ దవి॑ద్యుత-దధస్ప॒ద-ఙ్కృ॑ణుతే॒ [-దధస్ప॒ద-ఙ్కృ॑ణుతే, యే పృ॑త॒న్యవః॑ ।] 26
యే పృ॑త॒న్యవః॑ ॥ అ॒యమ॒గ్నిర్వీ॒రత॑మో వయో॒ధా-స్స॑హ॒స్రియో॑ దీప్యతా॒మప్ర॑యుచ్ఛన్న్ । వి॒భ్రాజ॑మాన-స్సరి॒రస్య॒ మద్ధ్య॒ ఉప॒ ప్ర యా॑త ది॒వ్యాని॒ ధామ॑ ॥ స-మ్ప్ర చ్య॑వద్ధ్వ॒మను॒ స-మ్ప్ర యా॒తాగ్నే॑ ప॒థో దే॑వ॒యానా᳚న్ కృణుద్ధ్వమ్ । అ॒స్మిన్-థ్స॒ధస్థే॒ అద్ధ్యుత్త॑రస్మి॒న్ విశ్వే॑ దేవా॒ యజ॑మానశ్చ సీదత ॥ యేనా॑ స॒హస్రం॒-వఀహ॑సి॒ యేనా᳚గ్నే సర్వవేద॒సమ్ । తేనే॒మం-యఀ॒జ్ఞ-న్నో॑ వహ దేవ॒యానో॒ య [దేవ॒యానో॒ యః, ఉ॒త్త॒మః ।] 27
ఉ॑త్త॒మః ॥ ఉ-ద్బు॑ద్ధ్యస్వాగ్నే॒ ప్రతి॑ జాగృహ్యేన మిష్టాపూ॒ర్తే సగ్ం సృ॑జేథామ॒య-ఞ్చ॑ । పునః॑ కృ॒ణ్వగ్గ్స్త్వా॑ పి॒తరం॒-యుఀవా॑న-మ॒న్వాతాగ్ం॑సీ॒-త్త్వయి॒ తన్తు॑మే॒తమ్ ॥ అ॒య-న్తే॒ యోని॑ర్-ఋ॒త్వియో॒ యతో॑ జా॒తో అరో॑చథాః । త-ఞ్జా॒నన్న॑గ్న॒ ఆ రో॒హాథా॑ నో వర్ధయా ర॒యిమ్ ॥ 28 ॥
(ధ్రు॒వః – స॒త్రం – కృ॑ణుతే॒ – యః – స॒ప్తత్రిగ్ం॑శచ్చ ) (అ. 13)
మమా᳚గ్నే॒ వర్చో॑ విహ॒వేష్వ॑స్తు వ॒య-న్త్వేన్ధా॑నా స్త॒నువ॑-మ్పుషేమ । మహ్య॑-న్నమన్తా-మ్ప్ర॒దిశ॒శ్చత॑స్ర॒ స్త్వయా-ఽద్ధ్య॑ఖ్షేణ॒ పృత॑నా జయేమ ॥ మమ॑ దే॒వా వి॑హ॒వే స॑న్తు॒ సర్వ॒ ఇన్ద్రా॑వన్తో మ॒రుతో॒ విష్ణు॑ర॒గ్నిః । మమా॒న్తరి॑ఖ్ష ము॒రు గో॒పమ॑స్తు॒ మహ్యం॒-వాఀతః॑ పవతా॒-ఙ్కామే॑ అ॒స్మిన్న్ ॥ మయి॑ దే॒వా ద్రవి॑ణ॒ మాయ॑జన్తా॒-మ్మయ్యా॒ శీర॑స్తు॒ మయి॑ దే॒వహూ॑తిః । దైవ్యా॒ హోతా॑రా వనిషన్త॒ [వనిషన్త, పూర్వే ఽరి॑ష్టా-స్స్యామ] 29
పూర్వే ఽరి॑ష్టా-స్స్యామ త॒నువా॑ సు॒వీరాః᳚ ॥ మహ్యం॑-యఀజన్తు॒ మమ॒ యాని॑ హ॒వ్యా-ఽఽకూ॑తి-స్స॒త్యా మన॑సో మే అస్తు । ఏనో॒ మానిగా᳚-ఙ్కత॒మచ్చ॒నాహం-విఀశ్వే॑ దేవాసో॒ అధి॑వోచ తా మే ॥ దేవీ᳚-ష్షడుర్వీరు॒రుణః॑ కృణోత॒ విశ్వే॑ దేవా స ఇ॒హ వీ॑రయద్ధ్వమ్ । మాహా᳚స్మహి ప్ర॒జయా॒ మా త॒నూభి॒ర్మా ర॑ధామ ద్విష॒తే సో॑మ రాజన్న్ ॥ అ॒గ్నిర్మ॒న్యు-మ్ప్ర॑తిను॒ద-న్పు॒రస్తా॒- [ప్ర॑తిను॒ద-న్పు॒రస్తా᳚త్, అద॑బ్ధో గో॒పాః] 30
-దద॑బ్ధో గో॒పాః పరి॑పాహి న॒స్త్వమ్ । ప్ర॒త్యఞ్చో॑ యన్తు ని॒గుతః॒ పున॒స్తే॑ ఽమైషా᳚-ఞ్చి॒త్త-మ్ప్ర॒బుధా॒ వినే॑శత్ ॥ ధా॒తా ధా॑తృ॒ణా-మ్భువ॑నస్య॒ యస్పతి॑ ర్దే॒వగ్ం స॑వి॒తార॑మభి మాతి॒షాహ᳚మ్ । ఇ॒మం-యఀ॒జ్ఞ మ॒శ్వినో॒భా బృహ॒స్పతి॑ ర్దే॒వాః పా᳚న్తు॒ యజ॑మాన-న్న్య॒ర్థాత్ ॥ ఉ॒రు॒వ్యచా॑ నో మహి॒ష-శ్శర్మ॑ యగ్ం సద॒స్మిన్. హవే॑ పురుహూ॒తః పు॑రు॒ఖ్షు । స నః॑ ప్ర॒జాయై॑ హర్యశ్వ మృడ॒యేన్ద్ర॒ మా [మృడ॒యేన్ద్ర॒ మా, నో॒ రీ॒రి॒షో॒ మా పరా॑ దాః ।] 31
నో॑ రీరిషో॒ మా పరా॑ దాః ॥ యే న॑-స్స॒పత్నా॒ అప॒తే భ॑వన్త్విన్ద్రా॒-గ్నిభ్యా॒మవ॑ బాధామహే॒ తాన్ । వస॑వో రు॒ద్రా ఆ॑ది॒త్యా ఉ॑పరి॒ స్పృశ॑-మ్మో॒గ్ర-ఞ్చేత్తా॑రమధి రా॒జమ॑క్రన్న్ ॥ అ॒ర్వాఞ్చ॒ మిన్ద్ర॑మ॒ముతో॑ హవామహే॒ యో గో॒జి-ద్ధ॑న॒-జిద॑శ్వ॒-జిద్యః । ఇ॒మన్నో॑ య॒జ్ఞం-విఀ ॑హ॒వే జు॑షస్వా॒స్య కు॑ర్మో హరివో మే॒దిన॑-న్త్వా ॥ 32 ॥
(వ॒ని॒ష॒న్త॒ – పు॒రస్తా॒న్ – మా – త్రిచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 14)
అ॒గ్నేర్మ॑న్వే ప్రథ॒మస్య॒ ప్రచే॑తసో॒ య-మ్పాఞ్చ॑జన్య-మ్బ॒హవ॑-స్సమి॒న్ధతే᳚ । విశ్వ॑స్యాం-విఀ॒శి ప్ర॑వివిశి॒వాగ్ం స॑మీమహే॒ స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః ॥ యస్యే॒ద-మ్ప్రా॒ణన్ని॑మి॒ష-ద్యదేజ॑తి॒ యస్య॑ జా॒త-ఞ్జన॑మాన-ఞ్చ॒ కేవ॑లమ్ । స్తౌమ్య॒గ్ని-న్నా॑థి॒తో జో॑హవీమి॒ స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః ॥ ఇన్ద్ర॑స్య మన్యే ప్రథ॒మస్య॒ ప్రచే॑తసో వృత్ర॒ఘ్న-స్స్తోమా॒ ఉప॒ మాము॒పాగుః॑ । యో దా॒శుష॑-స్సు॒కృతో॒ హవ॒ముప॒ గన్తా॒ [గన్తా᳚, స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః ।] 33
స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః ॥ య-స్స॑ఙ్గ్రా॒మ-న్నయ॑తి॒ సం-వఀ॒శీ యు॒ధే యః పు॒ష్టాని॑ సగ్ంసృ॒జతి॑ త్ర॒యాణి॑ । స్తౌమీన్ద్ర॑-న్నాథి॒తో జో॑హవీమి॒ స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః ॥ మ॒న్వే వా᳚-మ్మిత్రా వరుణా॒ తస్య॑ విత్త॒గ్ం॒ సత్యౌ॑జసా దృగ్ంహణా॒ య-న్ను॒దేథే᳚ । యా రాజా॑నగ్ం స॒రథం॑-యాఀ॒థ ఉ॑గ్రా॒ తా నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ యో వా॒గ్ం॒ రథ॑ ఋ॒జుర॑శ్మి-స్స॒త్యధ॑ర్మా॒ మిథు॒ శ్చర॑న్త-ముప॒యాతి॑ దూ॒షయన్న్॑ । స్తౌమి॑ [ ] 34
మి॒త్రావరు॑ణా నాథి॒తో జో॑హవీమి॒ తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ వా॒యో-స్స॑వి॒తు ర్వి॒దథా॑ని మన్మహే॒ యావా᳚త్మ॒న్వ-ద్బి॑భృ॒తో యౌ చ॒ రఖ్ష॑తః । యౌ విశ్వ॑స్య పరి॒భూ బ॑భూ॒వతు॒స్తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ ఉప॒ శ్రేష్ఠా॑న ఆ॒శిషో॑ దే॒వయో॒ర్ధర్మే॑ అస్థిరన్న్ । స్తౌమి॑ వా॒యుగ్ం స॑వి॒తార॑-న్నాథి॒తో జో॑హవీమి॒ తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ ర॒థీత॑మౌ రథీ॒నామ॑హ్వ ఊ॒తయే॒ శుభ॒-ఙ్గమి॑ష్ఠౌ సు॒యమే॑భి॒రశ్వైః᳚ । యయో᳚- [యయోః᳚, వా॒-న్దే॒వౌ॒ దే॒వేష్వ-ని॑శిత॒-] 35
-ర్వా-న్దేవౌ దే॒వేష్వ-ని॑శిత॒-మోజ॒స్తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ యదయా॑తం-వఀహ॒తుగ్ం సూ॒ర్యాయా᳚-స్త్రిచ॒క్రేణ॑ స॒గ్ం॒ సద॑మి॒చ్ఛమా॑నౌ । స్తౌమి॑ దే॒వా వ॒శ్వినౌ॑ నాథి॒తో జో॑హవీమి॒ తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః ॥ మ॒రుతా᳚-మ్మన్వే॒ అధి॑నో బ్రువన్తు॒ ప్రేమాం-వాఀచం॒-విఀశ్వా॑ మవన్తు॒ విశ్వే᳚ । ఆ॒శూన్. హు॑వే సు॒యమా॑నూ॒తయే॒ తే నో॑ ముఞ్చ॒న్త్వేన॑సః ॥ తి॒గ్మమాయు॑ధం-వీఀడి॒తగ్ం సహ॑స్వ-ద్ది॒వ్యగ్ం శర్ధః॒ [శర్ధః॑, పృత॑నాసు జి॒ష్ణు ।] 36
పృత॑నాసు జి॒ష్ణు । స్తౌమి॑ దే॒వా-న్మ॒రుతో॑ నాథి॒తో జో॑హవీమి॒ తే నో॑ ముఞ్చ॒న్త్వేన॑సః ॥ దే॒వానా᳚-మ్మన్వే॒ అధి॑ నో బ్రువన్తు॒ ప్రేమాం-వాఀచం॒-విఀశ్వా॑మవన్తు॒ విశ్వే᳚ । ఆ॒శూన్. హు॑వే సు॒యమా॑నూ॒తయే॒ తే నో॑ ముఞ్చ॒న్త్వేన॑సః ॥ యది॒ద-మ్మా॑-ఽభి॒శోచ॑తి॒ పౌరు॑షేయేణ॒ దైవ్యే॑న । స్తౌమి॒ విశ్వా᳚-న్దే॒వా-న్నా॑థి॒తో జో॑హవీమి॒ తే నో॑ ముఞ్చ॒న్త్వేన॑సః ॥ అను॑నో॒-ఽద్యాను॑మతి॒ ర- [అను॑నో॒-ఽద్యాను॑మతి॒ రను॑, ఇద॑నుమతే॒] 37
-న్విద॑నుమతే॒ త్వం వైఀ᳚శ్వాన॒రో న॑ ఊ॒త్యాపృ॒ష్టో ది॒వి> 4 ॥ యే అప్ర॑థేతా॒-మమి॑తేభి॒ రోజో॑భి॒ ర్యే ప్ర॑తి॒ష్ఠే అభ॑వతాం॒-వఀసూ॑నామ్ । స్తౌమి॒ ద్యావా॑ పృథి॒వీ నా॑థి॒తో జో॑హవీమి॒ తే నో॑ ముఞ్చత॒మగ్ం హ॑సః ॥ ఉర్వీ॑ రోదసీ॒ వరి॑వః కృణోత॒-ఙ్ఖ్షేత్ర॑స్య పత్నీ॒ అధి॑ నో బ్రూయాతమ్ । స్తౌమి॒ ద్యావా॑ పృథి॒వీ నా॑థి॒తో జో॑హవీమి॒ తే నో॑ ముఞ్చత॒మగ్ం హ॑సః ॥ య-త్తే॑ వ॒య-మ్పు॑రుష॒త్రా య॑వి॒ష్ఠా వి॑ద్వాగ్ంసశ్చకృ॒మా కచ్చ॒నా- [కచ్చ॒న, ఆగః॑ ।] 38
-ఽఽగః॑ । కృ॒ధీ స్వ॑స్మాగ్ం అది॑తే॒రనా॑గా॒ వ్యేనాగ్ం॑సి శిశ్రథో॒ విష్వ॑గగ్నే ॥ యథా॑ హ॒ త-ద్వ॑సవో గౌ॒ర్య॑-ఞ్చి-త్ప॒దిషి॒తా మము॑ఞ్చతా యజత్రాః । ఏ॒వా త్వమ॒స్మ-త్ప్రము॑ఞ్చా॒ వ్యగ్ంహః॒ ప్రాతా᳚ర్యగ్నే ప్రత॒రాన్న॒ ఆయుః॑ ॥ 39 ॥
(గన్తా॑ – దూ॒షయ॒న్-థ్స్తౌమి॒ – యయోః॒ – శర్ధో-ఽ – ను॑మతి॒రను॑ – చ॒న – చతు॑స్త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 15)
(అ॒గ్నేర్మ॑న్వే॒ – యస్యే॒ద- మిన్ద్ర॑స్య॒ – య-స్స॑-ఙ్గ్రా॒మమిన్ద్ర॒గ్ం॒ – స నో॑ ముఞ్చ॒త్వగ్ం హ॑సః । మ॒న్వే వా॒న్తా నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః । యో వాం᳚ – వా॒యో- రుప॑ – ర॒థీత॑మౌ॒ – యదయా॑త-మ॒శ్వినౌ॒ – తౌ నో॑ ముఞ్చత॒మాగ॑సః । మ॒రుతా᳚న్- తి॒గ్మం – మ॒రుతో॑ – దే॒వానాం॒ – యఀది॒దం-విఀశ్వా॒న్ – తే నో॑ ముఞ్చ॒న్త్వేన॑సః । అను॑ న॒ – ఉర్వీ॒ – ద్యావా॑పృథి॒వీ – తే నో॑ ముఞ్చత॒మగ్ంహ॑సో॒ యత్తై᳚ । చ॒తురగ్ం హ॑స॒-ష్షాడాగ॑సశ్చ॒తురేన॑సో॒ ద్విరగ్ంహ॑సః ।)
(అగ్నా॑విష్ణూ॒ – జ్యైష్ఠయ॒గ్ం॒ – శఞ్చో – ర్క్చా – ఽశ్మా॑ చా॒ – గ్నిశ్చా॒- ఽగ్ం॒శు – శ్చే॒ద్ధ్మశ్చా॒ -ఽగ్నిశ్చ॑ ఘ॒ర్మా – గర్భా॒ – శ్చైకా॑ చ॒ – వాజో॑ నో – అ॒గ్నిం-యుఀ ॑నజ్మి॒ – మమా᳚-ఽగ్నే – అ॒గ్నేర్మ॑న్వే॒ – పఞ్చ॑దశ ।)
(అగ్నా॑విష్ణూ – అ॒గ్నిశ్చ॒ – వాజో॑ నో॒ – అద॑బ్ధో గో॒పా – నవ॑త్రిగ్ంశత్)
(అగ్నా॑విష్ణూ, ప్రత॒రాన్న॒ ఆయుః॑)
(యుఞ్జా॒నో – విష్ణో॑- రపా॒గ్ం॒ – ర॒శ్మి – ర్నమో -ఽశ్మ॒ – అగ్నా॑విష్ణూ – స॒ప్త ) (7)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-ఞ్చతుర్థకాణ్డే సప్తమః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥