కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-మ్పఞ్చమకాణ్డే ద్వితీయః ప్రశ్నః – చిత్యుపక్రమాభిధానం
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
విష్ణు॑ముఖా॒ వై దే॒వా శ్ఛన్దో॑భిరి॒మా-ల్లోఀ॒కాన॑నపజ॒య్య మ॒భ్య॑జయ॒న్॒.య-ద్వి॑ష్ణుక్ర॒మాన్ క్రమ॑తే॒ విష్ణు॑రే॒వ భూ॒త్వా యజ॑మాన॒శ్ఛన్దో॑భిరి॒మా-ల్లోఀ॒కాన॑నపజ॒య్యమ॒భి జ॑యతి॒ విష్ణోః॒ క్రమో᳚-ఽస్య-భిమాతి॒హేత్యా॑హ గాయ॒త్రీ వై పృ॑థి॒వీ త్రైష్టు॑భమ॒న్తరి॑ఖ్ష॒-ఞ్జాగ॑తీ॒ ద్యౌరాను॑ష్టుభీ॒ర్దిశ॒ శ్ఛన్దో॑భిరే॒వేమా-ల్లోఀ॒కాన్. య॑థా పూ॒ర్వమ॒భి జ॑యతి ప్ర॒జాప॑తిర॒గ్నిమ॑సృజత॒ సో᳚-ఽస్మా-థ్సృ॒ష్టః [సో᳚-ఽస్మా-థ్సృ॒ష్టః, పరా॑ఙై॒త్త-] 1
పరా॑ఙై॒త్త-మే॒తయా ఽన్వై॒దక్ర॑న్ద॒దితి॒ తయా॒ వై సో᳚-ఽగ్నేః ప్రి॒య-న్ధామా-ఽవా॑రున్ధ॒ యదే॒తామ॒న్వాహా॒-గ్నేరే॒వైతయా᳚ ప్రి॒య-న్ధామా-ఽవ॑ రున్ధ ఈశ్వ॒రో వా ఏ॒ష పరా᳚-మ్ప్ర॒దఘో॒ యో వి॑ష్ణుక్ర॒మాన్ క్రమ॑తే చత॒సృభి॒రా వ॑ర్తతే చ॒త్వారి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఖలు॒ వా అ॒గ్నేః ప్రి॒యా త॒నూః ప్రి॒యామే॒వాస్య॑ త॒నువ॑మ॒భి [ ] 2
?
ప॒ర్యావ॑ర్తతే దఖ్షి॒ణా ప॒ర్యావ॑ర్తతే॒ స్వమే॒వ వీ॒ర్య॑మను॑ ప॒ర్యావ॑ర్తతే॒ తస్మా॒-ద్దఖ్షి॒ణో-ఽర్ధ॑ ఆ॒త్మనో॑ వీ॒ర్యా॑వత్త॒రో-ఽథో॑ ఆది॒త్యస్యై॒వా-ఽఽవృత॒మను॑ ప॒ర్యావ॑ర్తతే॒ శున॒శ్శేప॒మాజీ॑గర్తిం॒-వఀరు॑ణో-ఽగృహ్ణా॒-థ్స ఏ॒తాం-వాఀ ॑రు॒ణీమ॑పశ్య॒-త్తయా॒ వై స ఆ॒త్మానం॑-వఀరుణపా॒శాద॑ముఞ్చ॒-ద్వరు॑ణో॒ వా ఏ॒త-ఙ్గృ॑హ్ణాతి॒ య ఉ॒ఖా-మ్ప్ర॑తిము॒ఞ్చత॒ ఉదు॑త్త॒మం-వఀ ॑రుణ॒పాశ॑-మ॒స్మదిత్యా॑హా॒-ఽఽత్మాన॑-మే॒వైతయా॑ [-మే॒వైతయా᳚, వ॒రు॒ణ॒పా॒శా-] 3
వరుణపా॒శా-న్ము॑ఞ్చ॒త్యా త్వా॑-ఽహార్ష॒మిత్యా॒హా ఽఽహ్య॑న॒గ్ం॒ హర॑తి ధ్రు॒వస్తి॒ష్ఠా ఽవి॑చాచలి॒రిత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ విశ॑స్త్వా॒ సర్వా॑ వాఞ్ఛ॒న్త్విత్యా॑హ వి॒శైవైన॒గ్ం॒ సమ॑ర్ధయత్య॒స్మి-న్రా॒ష్ట్రమధి॑ శ్ర॒యేత్యా॑హ రా॒ష్ట్రమే॒వాస్మి॑-న్ధ్రు॒వమ॑క॒ర్య-ఙ్కా॒మయే॑త రా॒ష్ట్రగ్గ్ స్యా॒దితి॒ త-మ్మన॑సా ధ్యాయే-ద్రా॒ష్ట్రమే॒వ భ॑వ॒- [భ॑వతి, అగ్రే॑] 4
-త్యగ్రే॑ బృ॒హన్ను॒షసా॑మూ॒ర్ధ్వో అ॑స్థా॒దిత్యా॒హా-ఽగ్ర॑మే॒వైనగ్ం॑ సమా॒నానా᳚-ఙ్కరోతి నిర్జగ్మి॒వా-న్తమ॑స॒ ఇత్యా॑హ॒ తమ॑ ఏ॒వాస్మా॒దప॑ హన్తి॒ జ్యోతి॒షా- ఽఽగా॒దిత్యా॑హ॒ జ్యోతి॑రే॒వా-స్మి॑-న్దధాతి చత॒సృభి॑-స్సాదయతి చ॒త్వారి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దో॑భిరే॒వా-ఽ-తి॑చ్ఛన్దసోత్త॒మయా॒ వర్ష్మ॒ వా ఏ॒షా ఛన్ద॑సాం॒-యఀదతి॑చ్ఛన్దా॒ వర్ష్మై॒వైనగ్ం॑ సమా॒నానా᳚-ఙ్కరోతి॒ సద్వ॑తీ [సద్వ॑తీ, భ॒వ॒తి॒ స॒త్త్వమే॒వైన॑] 5
భవతి స॒త్త్వమే॒వైన॑-ఙ్గమయతి వాథ్స॒ప్రేణోప॑ తిష్ఠత ఏ॒తేన॒ వై వ॑థ్స॒ప్రీర్భా॑లన్ద॒నో᳚-ఽగ్నేః ప్రి॒య-న్ధామా-ఽవా॑-ఽరున్ధా॒-ఽగ్నేరే॒వైతేన॑ ప్రి॒య-న్ధామా-ఽవ॑ రున్ధ ఏకాద॒శ-మ్భ॑వత్యేక॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్య॑-న్దధాతి॒ స్తోమే॑న॒ వై దే॒వా అ॒స్మి-ల్లోఀ॒క ఆ᳚ర్ధ్నువ॒న్ ఛన్దో॑భిర॒ముష్మి॒న్-థ్స్తోమ॑స్యేవ॒ ఖలు॒ వా ఏ॒త-ద్రూ॒పం-యఀ-ద్వా᳚థ్స॒ప్రం-యఀ-ద్వా᳚థ్స॒ప్రేణో॑ప॒తిష్ఠ॑త [యఀ-ద్వా᳚థ్స॒ప్రేణో॑ప॒తిష్ఠ॑తే, ఇ॒మమే॒వ] 6
ఇ॒మమే॒వ తేన॑ లో॒కమ॒భి జ॑యతి॒ య-ద్వి॑ష్ణుక్ర॒మాన్ క్రమ॑తే॒-ఽముమే॒వ తైర్లో॒కమ॒భి జ॑యతి పూర్వే॒ద్యుః ప్రక్రా॑మత్యుత్తరే॒ద్యు-హ్ రుప॑ తిష్ఠతే॒ తస్మా॒-ద్యోగే॒-ఽన్యాసా᳚-మ్ప్ర॒జానా॒-మ్మనః॒, ఖ్షేమే॒-ఽన్యాసా॒-న్తస్మా᳚-ద్యాయావ॒రః, ఖ్షే॒మ్యస్యే॑శే॒ తస్మా᳚-ద్యాయావ॒రః, ఖ్షే॒మ్యమ॒ద్ధ్యవ॑స్యతి ము॒ష్టీ క॑రోతి॒ వాచం॑-యఀచ్ఛతి య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యై᳚ ॥ 7 ॥
(సృ॒ష్టో᳚-ఽ – (1॒) భ్యే॑ – తయా॑ – భవతి॒ – సద్వ॑త్యు – ప॒తిష్ఠ॑తే॒ – ద్విచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 1)
అన్న॑ప॒తే-ఽన్న॑స్య నో దే॒హీత్యా॑హా॒-గ్నిర్వా అన్న॑పతి॒-స్స ఏ॒వాస్మా॒ అన్న॒-మ్ప్రయ॑చ్ఛత్యనమీ॒వస్య॑ శు॒ష్మిణ॒ ఇత్యా॑హా-య॒ఖ్ష్మస్యేతి॒ వావైతదా॑హ॒ ప్ర ప్ర॑దా॒తార॑-న్తారిష॒ ఊర్జ॑-న్నో ధేహి ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పద॒ ఇత్యా॑హా॒-ఽఽశిష॑మే॒వైతామా శా᳚స్త॒ ఉదు॑ త్వా॒ విశ్వే॑ దే॒వా ఇత్యా॑హ ప్రా॒ణా వై విశ్వే॑ దే॒వాః [దే॒వాః, ప్రా॒ణైరే॒వైన॒-] 8
ప్రా॒ణైరే॒వైన॒-ముద్య॑చ్ఛ॒తే ఽగ్నే॒ భర॑న్తు॒ చిత్తి॑భి॒రిత్యా॑హ॒ యస్మా॑ ఏ॒వైన॑-ఞ్చి॒త్తాయో॒ద్యచ్ఛ॑తే॒ తేనై॒వైన॒గ్ం॒ సమ॑ర్ధయతి చత॒సృభి॒రా సా॑దయతి చ॒త్వారి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దో॑భిరే॒వా-తి॑చ్ఛన్దసోత్త॒మయా॒ వర్ష్మ॒ వా ఏ॒షా ఛన్ద॑సాం॒-యఀదతి॑చ్ఛన్దా॒ వర్ష్మై॒వైనగ్ం॑ సమా॒నానా᳚-ఙ్కరోతి॒ సద్వ॑తీ భవతి స॒త్త్వమే॒వైన॑-ఙ్గమయతి॒ ప్రేద॑గ్నే॒ జ్యోతి॑ష్మాన్ [ ] 9
యా॒హీత్యా॑హ॒ జ్యోతి॑రే॒వాస్మి॑-న్దధాతి త॒నువా॒ వా ఏ॒ష హి॑నస్తి॒ యగ్ం హి॒నస్తి॒ మా హిగ్ం॑సీస్త॒నువా᳚ ప్ర॒జా ఇత్యా॑హ ప్ర॒జాభ్య॑ ఏ॒వైనగ్ం॑ శమయతి॒ రఖ్షాగ్ం॑సి॒ వా ఏ॒త-ద్య॒జ్ఞగ్ం స॑చన్తే॒ యదన॑ ఉ॒థ్సర్జ॒-త్యక్ర॑న్ద॒దిత్యన్వా॑హ॒ రఖ్ష॑సా॒మప॑హత్యా॒ అన॑సా వహ॒న్-త్యప॑చితి-మే॒వాస్మి॑-న్దధాతి॒ తస్మా॑దన॒స్వీ చ॑ ర॒థీ చాతి॑థీనా॒-మప॑చితతమా॒- [-మప॑చితతమౌ, అప॑చితిమా-న్భవతి॒] 10
-వప॑చితిమా-న్భవతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॑ స॒మిధా॒-ఽగ్ని-న్దు॑వస్య॒తేతి॑ ఘృతానుషి॒క్తామవ॑సితే స॒మిధ॒మా ద॑ధాతి॒ యథా-ఽతి॑థయ॒ ఆగ॑తాయ స॒ర్పిష్వ॑దాతి॒థ్య-ఙ్క్రి॒యతే॑ తా॒దృగే॒వ త-ద్గా॑యత్రి॒యా బ్రా᳚హ్మ॒ణస్య॑ గాయ॒త్రో హి బ్రా᳚హ్మ॒ణస్త్రి॒ష్టుభా॑ రాజ॒న్య॑స్య॒ త్రైష్టు॑భో॒ హి రా॑జ॒న్యో᳚ ఽఫ్సు భస్మ॒ ప్ర వే॑శయత్య॒ఫ్సుయో॑ని॒ర్వా అ॒గ్ని-స్స్వామే॒వైనం॒-యోఀని॑-ఙ్గమయతి తి॒సృభిః॒ ప్రవే॑శయతి త్రి॒వృద్వా [త్రి॒వృద్వై, అ॒గ్ని-ర్యావా॑-] 11
అ॒గ్ని-ర్యావా॑-నే॒వా-ఽగ్నిస్త-మ్ప్ర॑తి॒ష్ఠా-ఙ్గ॑మయతి॒ పరా॒ వా ఏ॒షో᳚-ఽగ్నిం-వఀ ॑పతి॒ యో᳚-ఽఫ్సు భస్మ॑ ప్రవే॒శయ॑తి॒ జ్యోతి॑ష్మతీభ్యా॒-మవ॑ దధాతి॒ జ్యోతి॑రే॒వా-ఽస్మి॑-న్దధాతి॒ ద్వాభ్యా॒-మ్ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ పరా॒ వా ఏ॒ష ప్ర॒జా-మ్ప॒శూన్ వ॑పతి॒ యో᳚-ఽఫ్సు భస్మ॑ ప్రవే॒శయ॑తి॒ పున॑రూ॒ర్జా స॒హ ర॒య్యేతి॒ పున॑రు॒దైతి॑ ప్ర॒జామే॒వ ప॒శూనా॒త్మ-న్ధ॑త్తే॒ పున॑స్త్వా-ఽఽది॒త్యా [పున॑స్త్వా-ఽఽది॒త్యాః, రు॒ద్రా] 12
రు॒ద్రా వస॑వ॒-స్సమి॑న్ధతా॒-మిత్యా॑హై॒తా వా ఏ॒త-న్దే॒వతా॒ అగ్రే॒ సమై᳚న్ధత॒ తాభి॑రే॒వైన॒గ్ం॒ సమి॑న్ధే॒ బోధా॒ స బో॒ధీత్యుప॑ తిష్ఠతే బో॒ధయ॑త్యే॒వైన॒-న్తస్మా᳚-థ్సు॒ప్త్వా ప్ర॒జాః ప్రబు॑ద్ధ్యన్తే యథాస్థా॒నముప॑ తిష్ఠతే॒ తస్మా᳚-ద్యథాస్థా॒న-మ్ప॒శవః॒ పున॒రేత్యోప॑ తిష్ఠన్తే ॥ 13 ॥
(వై విశ్వే॑ దే॒వా – జ్యోతి॑ష్మా॒ – నప॑చితతమౌ – త్రి॒వృద్వా – ఆ॑ది॒త్యా – ద్విచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 2)
యావ॑తీ॒ వై పృ॑థి॒వీ తస్యై॑ య॒మ ఆధి॑పత్య॒-మ్పరీ॑యాయ॒ యో వై య॒మ-న్దే॑వ॒యజ॑నమ॒స్యా అని॑ర్యాచ్యా॒-ఽగ్ని-ఞ్చి॑ను॒తే య॒మాయై॑న॒గ్ం॒ స చి॑ను॒తే-ఽపే॒తే-త్య॒ద్ధ్యవ॑సాయయతి య॒మమే॒వ దే॑వ॒యజ॑నమ॒స్యై ని॒ర్యాచ్యా॒- ఽఽత్మనే॒-ఽగ్ని-ఞ్చి॑నుత ఇష్వ॒గ్రేణ॒ వా అ॒స్యా అనా॑మృత-మి॒చ్ఛన్తో॒ నావి॑న్ద॒-న్తే దే॒వా ఏ॒త-ద్యజు॑రపశ్య॒న్నపే॒తేతి॒ యదే॒తేనా᳚-ధ్యవసా॒యయ॒- [-ధ్యవసా॒యయ॑తి, అనా॑మృత] 14
-త్యనా॑మృత ఏ॒వాగ్ని-ఞ్చి॑నుత॒ ఉద్ధ॑న్తి॒ యదే॒వాస్యా॑ అమే॒ద్ధ్య-న్తదప॑ హన్త్య॒పో-ఽవో᳚ఖ్షతి॒ శాన్త్యై॒ సిక॑తా॒ ని వ॑పత్యే॒తద్వా అ॒గ్నేర్వై᳚శ్వాన॒రస్య॑ రూ॒పగ్ం రూ॒పేణై॒వ వై᳚శ్వాన॒రమవ॑ రున్ధ॒ ఊషా॒-న్నివ॑పతి॒ పుష్టి॒ర్వా ఏ॒షా ప్ర॒జన॑నం॒-యఀదూషాః॒ పుష్ట్యా॑మే॒వ ప్ర॒జన॑నే॒-ఽగ్ని-ఞ్చి॑ను॒తే-ఽథో॑ సం॒(2)జ్ఞాన్న॑ ఏ॒వ సం॒(2)జ్ఞాన్న॒గ్గ్॒ హ్యే॑త- [హ్యే॑తత్, ప॒శూ॒నాం-యఀదూషా॒] 15
-త్ప॑శూ॒నాం-యఀదూషా॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ స॒హా-ఽఽస్తా॒-న్తే వి॑య॒తీ అ॑బ్రూతా॒మస్త్వే॒వ నౌ॑ స॒హ య॒జ్ఞియ॒మితి॒ యద॒ముష్యా॑ య॒జ్ఞియ॒మాసీ॒-త్తద॒స్యామ॑దధా॒-త్త ఊషా॑ అభవ॒న్॒ యద॒స్యా య॒జ్ఞియ॒మాసీ॒-త్తద॒ముష్యా॑మదధా॒-త్తద॒దశ్చ॒న్ద్రమ॑సి కృ॒ష్ణమూషా᳚-న్ని॒వప॑న్న॒దో ధ్యా॑యే॒-ద్ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరే॒వ య॒జ్ఞియే॒-ఽగ్ని-ఞ్చి॑నుతే॒ ఽయగ్ం సో అ॒గ్నిరితి॑ వి॒శ్వామి॑త్రస్య [ ] 16
సూ॒క్త-మ్భ॑వత్యే॒తేన॒ వై వి॒శ్వామి॑త్రో॒-ఽగ్నేః ప్రి॒య-న్ధామా ఽవా॑రున్ధా॒గ్నేరే॒వైతేన॑ ప్రి॒య-న్ధామావ॑ రున్ధే॒ ఛన్దో॑భి॒ర్వై దే॒వా-స్సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కమా॑య॒న్ చత॑స్రః॒ ప్రాచీ॒రుప॑ దధాతి చ॒త్వారి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దో॑భిరే॒వ త-ద్యజ॑మాన-స్సువ॒ర్గం-లోఀ॒కమే॑తి॒ తేషాగ్ం॑ సువ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀ॒తా-న్దిశ॒-స్సమ॑వ్లీయన్త॒ తే ద్వే పు॒రస్తా᳚-థ్స॒మీచీ॒ ఉపా॑దధత॒ ద్వే [ ] 17
ప॒శ్చా-థ్స॒మీచీ॒ తాభి॒ర్వై తేదిశో॑-ఽదృగ్ంహ॒న్॒ యద్ద్వే పు॒రస్తా᳚-థ్స॒మీచీ॑ ఉప॒దధా॑తి॒ ద్వే ప॒శ్చా-థ్స॒మీచీ॑ ది॒శాం-విఀధృ॑త్యా॒ అథో॑ ప॒శవో॒ వై ఛన్దాగ్ం॑సి ప॒శూనే॒వాస్మై॑ స॒మీచో॑ దధాత్య॒ష్టావుప॑ దధాత్య॒ష్టాఖ్ష॑రా గాయ॒త్రీ గా॑య॒త్రో᳚-ఽగ్ని-ర్యావా॑నే॒వాగ్నిస్త-ఞ్చి॑నుతే॒-ఽష్టావుప॑ దధాత్య॒ష్టాఖ్ష॑రా గాయ॒త్రీ గా॑య॒త్రీ సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కమఞ్జ॑సా వేద సువ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ [లో॒కస్య॑, ప్రజ్ఞా᳚త్యై॒] 18
ప్రజ్ఞా᳚త్యై॒ త్రయో॑దశ లోకమ్పృ॒ణా ఉప॑ దధా॒త్యేక॑విగ్ంశతి॒-స్సమ్ప॑ద్యన్తే ప్రతి॒ష్ఠా వా ఏ॑కవి॒గ్ం॒శః ప్ర॑తి॒ష్ఠా గార్హ॑పత్య ఏకవి॒గ్ం॒శస్యై॒వ ప్ర॑తి॒ష్ఠా-ఙ్గార్హ॑పత్య॒మను॒ ప్రతి॑ తిష్ఠతి॒ ప్రత్య॒గ్ని-ఞ్చి॑క్యా॒నస్తి॑ష్ఠతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॒ పఞ్చ॑చితీక-ఞ్చిన్వీత ప్రథ॒మ-ఞ్చి॑న్వా॒నః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞః పాఙ్క్తాః᳚ ప॒శవో॑ య॒జ్ఞమే॒వ ప॒శూనవ॑ రున్ధే॒ త్రిచి॑తీక-ఞ్చిన్వీత ద్వి॒తీయ॑-ఞ్చిన్వా॒నస్త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కా ఏ॒ష్వే॑వ లో॒కేషు॒ [లో॒కేషు॑, ప్రతి॑తిష్ఠ॒-] 19
ప్రతి॑తిష్ఠ॒-త్యేక॑చితీక-ఞ్చిన్వీత తృ॒తీయ॑-ఞ్చిన్వా॒న ఏ॑క॒ధా వై సు॑వ॒ర్గో లో॒క ఏ॑క॒వృతై॒వ సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కమే॑తి॒ పురీ॑షేణా॒భ్యూ॑హతి॒ తస్మా᳚న్మా॒గ్ం॒ సేనాస్థి॑ ఛ॒న్న-న్న దు॒శ్చర్మా॑ భవతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॒ పఞ్చ॒ చిత॑యో భవన్తి ప॒ఞ్చభిః॒ పురీ॑షైర॒భ్యూ॑హతి॒ దశ॒ సమ్ప॑ద్యన్తే॒ దశా᳚ఖ్షరా వి॒రాడన్నం॑-విఀ॒రా-డ్వి॒రాజ్యే॒వా-ఽన్నాద్యే॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ 20 ॥
(అ॒ధ్య॒వ॒సా॒యయ॑తి॒ – హ్యే॑త – ద్వి॒శ్వామి॑త్రస్యా – దధత॒ ద్వే – లో॒కస్య॑ – లో॒కేషు॑ -స॒ప్తచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 3)
వి వా ఏ॒తౌ ద్వి॑షాతే॒ యశ్చ॑ పు॒రా-ఽగ్నిర్యశ్చో॒ఖాయా॒గ్ం॒ సమి॑త॒మితి॑ చత॒సృభి॒-స్స-న్నివ॑పతి చ॒త్వారి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఖలు॒ వా అ॒గ్నేః ప్రి॒యా త॒నూః ప్రి॒యయై॒వైనౌ॑ త॒నువా॒ సగ్ం శా᳚స్తి॒ సమి॑త॒మిత్యా॑హ॒ తస్మా॒ద్బ్రహ్మ॑ణా ఖ్ష॒త్రగ్ం సమే॑తి॒ యథ్స॒-న్న్యుప్య॑ వి॒హర॑తి॒ తస్మా॒-ద్బ్రహ్మ॑ణా ఖ్ష॒త్రం-వ్యేఀ᳚త్యృ॒తుభి॒- [ఖ్ష॒త్రం-వ్యేఀ᳚త్యృ॒తుభిః॑, వా ఏ॒త-న్దీ᳚ఖ్షయన్తి॒] 21
-ర్వా ఏ॒త-న్దీ᳚ఖ్షయన్తి॒ స ఋ॒తుభి॑రే॒వ వి॒ముచ్యో॑ మా॒తేవ॑ పు॒త్ర-మ్పృ॑థి॒వీ పు॑రీ॒ష్య॑మిత్యా॑హ॒-ర్తుభి॑రే॒వైన॑-న్దీఖ్షయి॒త్వర్తుభి॒ర్వి ము॑ఞ్చతి వైశ్వాన॒ర్యా శి॒క్య॑మా ద॑త్తే స్వ॒దయ॑త్యే॒వైన॑-న్నైర్-ఋ॒తీః కృ॒ష్ణా-స్తి॒స్ర-స్తుష॑పక్వా భవన్తి॒ నిర్-ఋ॑త్యై॒ వా ఏ॒త-ద్భా॑గ॒ధేయం॒-యఀ-త్తుషా॒ నిర్-ఋ॑త్యై రూ॒ప-ఙ్కృ॒ష్ణగ్ం రూ॒పేణై॒వ నిర్-ఋ॑తి-న్ని॒రవ॑దయత ఇ॒మా-న్దిశం॑-యఀన్త్యే॒షా [ ] 22
వై నిర్-ఋ॑త్యై॒ దిక్ స్వాయా॑మే॒వ ది॒శి నిర్-ఋ॑తి-న్ని॒రవ॑దయతే॒ స్వకృ॑త॒ ఇరి॑ణ॒ ఉప॑ దధాతి ప్రద॒రే వై॒తద్వై నిర్-ఋ॑త్యా ఆ॒యత॑న॒గ్గ్॒ స్వ ఏ॒వా-ఽఽయత॑నే॒ నిర్-ఋ॑తి-న్ని॒రవ॑దయతే శి॒క్య॑మ॒భ్యుప॑ దధాతి నైర్-ఋ॒తో వై పాశ॑-స్సా॒ఖ్షాదే॒వైన॑-న్నిర్-ఋతిపా॒శా-న్ము॑ఞ్చతి తి॒స్ర ఉప॑ దధాతి త్రేధావిహి॒తో వై పురు॑షో॒ యావా॑నే॒వ పురు॑ష॒స్తస్మా॒-న్నిర్-ఋ॑తి॒మవ॑ యజతే॒ పరా॑చీ॒రుప॑ [పరా॑చీ॒రుప॑, ద॒ధా॒తి॒ పరా॑చీ-] 23
దధాతి॒ పరా॑చీ-మే॒వాస్మా॒-న్నిర్-ఋ॑తి॒-మ్ప్రణు॑ద॒తే ఽప్ర॑తీఖ్ష॒మా య॑న్తి॒ నిర్-ఋ॑త్యా అ॒న్తర్హి॑త్యై మార్జయి॒త్వోప॑ తిష్ఠన్తే మేద్ధ్య॒త్వాయ॒ గార్హ॑పత్య॒ముప॑ తిష్ఠన్తే నిర్-ఋతి లో॒క ఏ॒వ చ॑రి॒త్వా పూ॒తా దే॑వలో॒కము॒పావ॑ర్తన్త॒ ఏక॒యోప॑ తిష్ఠన్త ఏక॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్య॑-న్దధతి ని॒వేశ॑న-స్స॒ఙ్గమ॑నో॒ వసూ॑నా॒మిత్యా॑హ ప్ర॒జా వై ప॒శవో॒ వసు॑ ప్ర॒జయై॒వైన॑-మ్ప॒శుభి॒-స్సమ॑ర్ధయన్తి ॥ 24 ॥
(ఋ॒తుభి॑ – రే॒షా- పరా॑చీ॒రుపా॒ – ష్టాచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 4)
పు॒రు॒ష॒మా॒త్రేణ॒ వి మి॑మీతే య॒జ్ఞేన॒ వై పురు॑ష॒-స్సమ్మి॑తో యజ్ఞప॒రుషై॒వైనం॒-విఀమి॑మీతే॒ యావా॒-న్పురు॑ష ఊ॒ర్ధ్వబా॑హు॒స్తావా᳚-న్భవత్యే॒తావ॒ద్వై పురు॑షే వీ॒ర్యం॑-వీఀ॒ర్యే॑ణై॒వైనం॒-విఀ మి॑మీతే ప॒ఖ్షీ భ॑వతి॒ న హ్య॑ప॒ఖ్షః పతి॑తు॒-మర్హ॑త్యర॒త్నినా॑ ప॒ఖ్షౌ ద్రాఘీ॑యాగ్ంసౌ భవత॒స్తస్మా᳚-త్ప॒ఖ్షప్ర॑వయాగ్ంసి॒ వయాగ్ం॑సి వ్యామమా॒త్రౌ ప॒ఖ్షౌ చ॒ పుచ్ఛ॑-ఞ్చ భవత్యే॒తావ॒ద్వై పురు॑షే వీ॒ర్యం॑- [వీ॒ర్య᳚మ్, వీ॒ర్య॑సమ్మితో॒] 25
-వీఀ॒ర్య॑సమ్మితో॒ వేణు॑నా॒ వి మి॑మీత ఆగ్నే॒యో వై వేణు॑-స్సయోని॒త్వాయ॒ యజు॑షా యునక్తి॒ యజు॑షా కృషతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై షడ్గ॒వేన॑ కృషతి॒ ష-డ్వా ఋ॒తవ॑ ఋ॒తుభి॑రే॒వైన॑-ఙ్కృషతి॒ య-ద్ద్వా॑దశగ॒వేన॑ సంవఀథ్స॒రేణై॒వే యం-వాఀ అ॒గ్నే-ర॑తిదా॒హాద॑బిభే॒-థ్సైత-ద్ద్వి॑గు॒ణమ॑పశ్య-త్కృ॒ష్ట-ఞ్చాకృ॑ష్ట-ఞ్చ॒ తతో॒ వా ఇ॒మా-న్నా-ఽత్య॑దహ॒ద్య-త్కృ॒ష్ట-ఞ్చాకృ॑ష్ట-ఞ్చ॒ [ఇ॒మా-న్నా-ఽత్య॑దహ॒ద్య-త్కృ॒ష్ట-ఞ్చాకృ॑ష్ట-ఞ్చ, భవ॑త్య॒స్యా అన॑తిదాహాయ] 26
భవ॑త్య॒స్యా అన॑తిదాహాయ ద్విగు॒ణ-న్త్వా అ॒గ్ని-ముద్య॑న్తు-మర్హ॒తీత్యా॑హు॒ర్య-త్కృ॒ష్ట-ఞ్చాకృ॑ష్ట-ఞ్చ॒ భవ॑త్య॒గ్నేరుద్య॑త్యా ఏ॒తావ॑న్తో॒ వై ప॒శవో᳚ ద్వి॒పాద॑శ్చ॒ చతు॑ష్పాదశ్చ॒ తాన్. య-త్ప్రాచ॑ ఉథ్సృ॒జే-ద్రు॒ద్రాయాపి॑ దద్ధ్యా॒-ద్య-ద్ద॑ఖ్షి॒ణా పి॒తృభ్యో॒ నిధు॑వే॒ద్య-త్ప్ర॒తీచో॒ రఖ్షాగ్ం॑సి హన్యు॒రుదీ॑చ॒ ఉథ్సృ॑జత్యే॒షా వై దే॑వమను॒ష్యాణాగ్ం॑ శా॒న్తా ది- [శా॒న్తా దిక్, తామే॒వైనా॒-] 27
-క్తామే॒వైనా॒-ననూ-థ్సృ॑జ॒త్యథో॒ ఖల్వి॒మా-న్దిశ॒ము-థ్సృ॑జత్య॒సౌ వా ఆ॑ది॒త్యః ప్రా॒ణః ప్రా॒ణమే॒వైనా॒-ననూథ్సృ॑జతి దఖ్షి॒ణా ప॒ర్యావ॑ర్తన్తే॒ స్వమే॒వ వీ॒ర్య॑మను॑ ప॒ర్యావ॑ర్తన్తే॒ తస్మా॒-ద్దఖ్షి॒ణో-ఽర్ధ॑ ఆ॒త్మనో॑ వీ॒ర్యా॑వత్త॒రో-ఽథో॑ ఆది॒త్యస్యై॒వా-ఽఽవృత॒మను॑ ప॒ర్యావ॑ర్తన్తే॒ తస్మా॒-త్పరా᳚ఞ్చః ప॒శవో॒ వి తి॑ష్ఠన్తే ప్ర॒త్యఞ్చ॒ ఆ వ॑ర్తన్తే తి॒స్రస్తి॑స్ర॒-స్సీతాః᳚ [తి॒స్రస్తి॑స్ర॒-స్సీతాః᳚, కృ॒ష॒తి॒ త్రి॒వృత॑మే॒వ] 28
కృషతి త్రి॒వృత॑మే॒వ య॑జ్ఞము॒ఖే వి యా॑తయ॒త్యోష॑ధీర్వపతి॒ బ్రహ్మ॒ణా-ఽన్న॒మవ॑ రున్ధే॒ ఽర్కే᳚-ఽర్కశ్చీ॑యతే చతుర్ద॒శభి॑ర్వపతి స॒ప్త గ్రా॒మ్యా ఓష॑ధయ-స్స॒ప్తా-ఽఽర॒ణ్యా ఉ॒భయీ॑షా॒మవ॑రుద్ధ్యా॒ అన్న॑స్యాన్నస్య వప॒త్యన్న॑స్యా-న్న॒స్యావ॑రుద్ధ్యై కృ॒ష్టే వ॑పతి కృ॒ష్టే హ్యోష॑ధయః ప్రతి॒తిష్ఠ॑న్త్యనుసీ॒తం-వఀ ॑పతి॒ ప్రజా᳚త్యై ద్వాద॒శసు॒ సీతా॑సు వపతి॒ ద్వాద॑శ॒ మాసా᳚-స్సంవఀథ్స॒ర-స్సం॑వఀథ్స॒రేణై॒వాస్మా॒ అన్న॑-మ్పచతి॒ యద॑గ్ని॒చి- [యద॑గ్ని॒చిత్, అన॑వరుద్ధస్యా-] 29
-దన॑వరుద్ధస్యా-ఽశ్ఞీ॒యాదవ॑-రుద్ధేన॒ వ్యృ॑ద్ధ్యేత॒ యే వన॒స్పతీ॑నా-మ్ఫల॒గ్రహ॑య॒-స్తాని॒ద్ధ్మే-ఽపి॒ ప్రోఖ్షే॒-దన॑వరుద్ధ॒స్యా-వ॑రుద్ధ్యై ది॒గ్భ్యో లో॒ష్టాన్-థ్సమ॑స్యతి ది॒శామే॒వ వీ॒ర్య॑మవ॒రుద్ధ్య॑ ది॒శాం-వీఀ॒ర్యే᳚-ఽగ్ని-ఞ్చి॑నుతే॒ య-న్ద్వి॒ష్యా-ద్యత్ర॒ స స్యా-త్తస్యై॑ ది॒శో లో॒ష్టమా హ॑రే॒దిష॒-మూర్జ॑మ॒హమి॒త ఆ ద॑ద॒ ఇతీష॑మే॒వోర్జ॒-న్తస్యై॑ ది॒శో-ఽవ॑ రున్ధే॒ ఖ్షోధు॑కో భవతి॒ యస్తస్యా᳚-న్ది॒శి భవ॑త్యుత్తరవే॒దిముప॑ వపత్యుత్తరవే॒ద్యాగ్ హ్య॑గ్నిశ్చీ॒యతే ఽథో॑ ప॒శవో॒ వా ఉ॑త్తరవే॒దిః ప॒శూనే॒వావ॑ రు॒న్ధే-ఽథో॑ యజ్ఞప॒రుషో-ఽన॑న్తరిత్యై ॥ 30 ॥
(చ॒ భ॒వ॒త్యే॒తావ॒ద్వై పురు॑షే వీ॒ర్యం॑ – యఀత్కృ॒ష్టఞ్చా-ఽకృ॑ష్టఞ్చ॒ – దిఖ్- సీతా॑ – అగ్ని॒చి – దవ॒ – పఞ్చ॑విగ్ంశతిశ్చ) (అ. 5)
అగ్నే॒ తవ॒ శ్రవో॒ వయ॒ ఇతి॒ సిక॑తా॒ ని వ॑పత్యే॒తద్వా అ॒గ్నేర్వై᳚శ్వాన॒రస్య॑ సూ॒క్తగ్ం సూ॒క్తేనై॒వ వై᳚శ్వాన॒రమవ॑ రున్ధే ష॒డ్భిర్ని వ॑పతి॒ షడ్వా ఋ॒తవ॑-స్సంవఀథ్స॒ర-స్సం॑వఀథ్స॒రో᳚-ఽగ్నిర్వై᳚శ్వాన॒ర-స్సా॒ఖ్షాదే॒వ వై᳚శ్వాన॒రమవ॑ రున్ధే సము॒ద్రం-వైఀ నామై॒తచ్ఛన్ద॑-స్సము॒ద్రమను॑ ప్ర॒జాః ప్రజా॑యన్తే॒ యదే॒తేన॒ సిక॑తా ని॒ వప॑తి ప్ర॒జానాం᳚ ప్ర॒జన॑నా॒యేన్ద్రో॑ [ప్ర॒జానాం᳚ ప్ర॒జన॑నా॒యేన్ద్రః॑, వృ॒త్రాయ॒] 31
వృ॒త్రాయ॒ వజ్ర॒-మ్ప్రాహ॑ర॒-థ్స త్రే॒ధా వ్య॑భవ॒-థ్స్ఫ్యస్తృతీ॑య॒గ్ం॒ రథ॒స్తృతీ॑యం॒-యూఀప॒స్తృతీ॑యం॒-యేఀ᳚-ఽన్తశ్శ॒రా అశీ᳚ర్యన్త॒ తా-శ్శర్క॑రా అభవ॒-న్తచ్ఛర్క॑రాణాగ్ం శర్కర॒త్వం-వఀజ్రో॒ వై శర్క॑రాః ప॒శుర॒గ్ని-ర్యచ్ఛర్క॑రాభిర॒గ్ని-మ్ప॑రిమి॒నోతి॒ వజ్రే॑ణై॒వాస్మై॑ ప॒శూ-న్పరి॑ గృహ్ణాతి॒ తస్మా॒-ద్వజ్రే॑ణ ప॒శవః॒ పరి॑గృహీతా॒స్తస్మా॒-థ్స్థేయా॒నస్థే॑యసో॒ నోప॑ హరతే త్రిస॒ప్తాభిః॑ ప॒శుకా॑మస్య॒ [ప॒శుకా॑మస్య, పరి॑] 32
పరి॑ మినుయా-థ్స॒ప్త వై శీ॑ర్ష॒ణ్యాః᳚ ప్రా॒ణాః ప్రా॒ణాః ప॒శవః॑ ప్రా॒ణైరే॒వాస్మై॑ ప॒శూనవ॑ రున్ధే త్రిణ॒వాభి॒-ర్భ్రాతృ॑వ్యవత-స్త్రి॒వృత॑మే॒వ వజ్రగ్ం॑ స॒మ్భృత్య॒ భ్రాతృ॑వ్యాయ॒ ప్రహ॑రతి॒ స్తృత్యా॒ అప॑రిమితాభిః॒ పరి॑ మినుయా॒-దప॑రిమిత॒స్యా-వ॑రుద్ధ్యై॒ య-ఙ్కా॒మయే॑తాప॒శు-స్స్యా॒దిత్యప॑రిమిత్య॒ తస్య॒ శర్క॑రా॒-స్సిక॑తా॒ వ్యూ॑హే॒దప॑రిగృహీత ఏ॒వాస్య॑ విషూ॒చీన॒గ్ం॒ రేతః॒ పరా॑ సిఞ్చత్యప॒శురే॒వ భ॑వతి॒ [భ॑వతి, య-ఙ్కా॒మయే॑త] 33
య-ఙ్కా॒మయే॑త పశు॒మాన్-థ్స్యా॒దితి॑ పరి॒మిత్య॒ తస్య॒ శర్క॑రా॒-స్సిక॑తా॒ వ్యూ॑హే॒-త్పరి॑గృహీత ఏ॒వాస్మై॑ సమీ॒చీన॒గ్ం॒ రేత॑-స్సిఞ్చతి పశు॒మానే॒వ భ॑వతి సౌ॒మ్యా వ్యూ॑హతి॒ సోమో॒ వై రే॑తో॒ధా రేత॑ ఏ॒వ త-ద్ద॑ధాతి గాయత్రి॒యా బ్రా᳚హ్మ॒ణస్య॑ గాయ॒త్రో హి బ్రా᳚హ్మ॒ణ-స్త్రి॒ష్టుభా॑ రాజ॒న్య॑స్య॒ త్రైష్టు॑భో॒ హి రా॑జ॒న్య॑-శ్శం॒యుఀ-మ్బా॑ర్హస్ప॒త్య-మ్మేధో॒ నోపా॑నమ॒-థ్సో᳚-ఽగ్ని-మ్ప్రా-ఽవి॑శ॒- [నోపా॑నమ॒-థ్సో᳚-ఽగ్ని-మ్ప్రా-ఽవి॑శత్, సో᳚-ఽగ్నేః] 34
-థ్సో᳚-ఽగ్నేః కృష్ణో॑ రూ॒ప-ఙ్కృ॒త్వోదా॑యత॒ సో-ఽశ్వ॒-మ్ప్రా-ఽవి॑శ॒-థ్సో-ఽశ్వ॑స్యా-వాన్తరశ॒ఫో॑-భవ॒-ద్యదశ్వ॑మాక్ర॒మయ॑తి॒ య ఏ॒వ మేధో-ఽశ్వ॒-మ్ప్రా-ఽవి॑శ॒-త్తమే॒వావ॑ రున్ధే ప్ర॒జాప॑తినా॒-ఽగ్నిశ్చే॑త॒వ్య॑ ఇత్యా॑హుః ప్రాజాప॒త్యో-ఽశ్వో॒ యదశ్వ॑మాక్ర॒మయ॑తి ప్ర॒జాప॑తినై॒వా-ఽగ్ని-ఞ్చి॑నుతే పుష్కరప॒ర్ణముప॑ దధాతి॒ యోని॒ర్వా అ॒గ్నేః పు॑ష్కరప॒ర్ణగ్ం సయో॑ని- -మే॒వాగ్ని-ఞ్చి॑నుతే॒ ఽపా-మ్పృ॒ష్ఠమ॒సీత్యుప॑ దధాత్య॒పాం-వాఀ ఏ॒త-త్పృ॒ష్ఠం-యఀ-త్పు॑ష్కరప॒ర్ణగ్ం రూ॒పేణై॒వైన॒దుప॑ దధాతి ॥ 35 ॥
(ఇన్ద్రః॑ – ప॒శుకా॑మస్య – భవత్య – విశ॒థ్ – సయో॑నిం – విఀగ్ంశ॒తిశ్చ॑) (అ. 6)
బ్రహ్మ॑ జజ్ఞా॒నమితి॑ రు॒క్మముప॑ దధాతి॒ బ్రహ్మ॑ముఖా॒ వై ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జా అ॑సృజత॒ బ్రహ్మ॑ముఖా ఏ॒వ త-త్ప్ర॒జా యజ॑మాన-స్సృజతే॒ బ్రహ్మ॑ జజ్ఞా॒నమిత్యా॑హ॒ తస్మా᳚ద్బ్రాహ్మ॒ణో ముఖ్యో॒ ముఖ్యో॑ భవతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॑ బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి॒ న పృ॑థి॒వ్యా-న్నాన్తరి॑ఖ్షే॒ న ది॒వ్య॑గ్నిశ్చే॑త॒వ్య॑ ఇతి॒ య-త్పృ॑థి॒వ్యా-ఞ్చి॑న్వీ॒త పృ॑థి॒వీగ్ం శు॒చా-ఽర్ప॑యే॒న్నౌష॑ధయో॒ న వన॒స్పత॑యః॒ [వన॒స్పత॑యః, ప్ర జా॑యేర॒న్॒.] 36
ప్ర జా॑యేర॒న్॒. యద॒న్తరి॑ఖ్షే చిన్వీ॒తాన్తరి॑ఖ్షగ్ం శు॒చా-ఽర్ప॑యే॒న్న వయాగ్ం॑సి॒ ప్ర జా॑యేర॒న్॒. య-ద్ది॒వి చి॑న్వీ॒త దివగ్ం॑ శు॒చా-ఽర్ప॑యే॒న్న ప॒ర్జన్యో॑ వర్షేద్రు॒క్మముప॑ దధాత్య॒మృతం॒-వైఀ హిర॑ణ్యమ॒మృత॑ ఏ॒వాగ్ని-ఞ్చి॑నుతే॒ ప్రజా᳚త్యై హిర॒ణ్మయ॒-మ్పురు॑ష॒ముప॑ దధాతి యజమానలో॒కస్య॒ విధృ॑త్యై॒ యదిష్ట॑కాయా॒ ఆతృ॑ణ్ణమనూపద॒ద్ధ్యా-త్ప॑శూ॒నా-ఞ్చ॒ యజ॑మానస్య చ ప్రా॒ణమపి॑ దద్ధ్యా-ద్దఖ్షిణ॒తః [దద్ధ్యా-ద్దఖ్షిణ॒తః, ప్రాఞ్చ॒ముప॑ దధాతి] 37
ప్రాఞ్చ॒ముప॑ దధాతి దా॒ధార॑ యజమానలో॒క-న్న ప॑శూ॒నా-ఞ్చ॒ యజ॑మానస్య చ ప్రా॒ణమపి॑ దధా॒త్యథో॒ ఖల్విష్ట॑కాయా॒ ఆతృ॑ణ్ణ॒మనూప॑ దధాతి ప్రా॒ణానా॒ముథ్సృ॑ష్ట్యై ద్ర॒ఫ్సశ్చ॑స్క॒న్దేత్య॒భి మృ॑శతి॒ హోత్రా᳚స్వే॒వైన॒-మ్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి॒ స్రుచా॒వుప॑ దధా॒త్యాజ్య॑స్య పూ॒ర్ణా-ఙ్కా᳚ర్ష్మర్య॒మయీ᳚-న్ద॒ద్ధ్నః పూ॒ర్ణా-మౌదు॑బంరీమి॒యం-వైఀ కా᳚ర్ష్మర్య॒మయ్య॒సావౌ-దు॑బంరీ॒మే ఏ॒వోప॑ ధత్తే [ ] 38
తూ॒ష్ణీముప॑ దధాతి॒ న హీమే యజు॒షా-ఽఽప్తు॒మర్హ॑తి॒ దఖ్షి॑ణా-ఙ్కార్ష్మర్య॒మయీ॒-ముత్త॑రా॒మౌ-దు॑మ్బరీ॒-న్తస్మా॑ద॒స్యా అ॒సావుత్త॒రా ఽఽజ్య॑స్య పూ॒ర్ణా-ఙ్కా᳚ర్ష్మర్య॒మయీం॒-వఀజ్రో॒ వా ఆజ్యం॒-వఀజ్రః॑ కార్ష్మ॒ర్యో॑ వజ్రే॑ణై॒వ య॒జ్ఞస్య॑ దఖ్షిణ॒తో రఖ్షా॒గ్॒స్యప॑ హన్తి ద॒ద్ధ్నః పూ॒ర్ణామౌదు॑మ్బరీ-మ్ప॒శవో॒ వై దద్ధ్యూర్గు॑దు॒మ్బరః॑ ప॒శుష్వే॒వోర్జ॑-న్దధాతి పూ॒ర్ణే ఉప॑ దధాతి పూ॒ర్ణే ఏ॒వైన॑- [పూ॒ర్ణే ఏ॒వైన᳚మ్, అ॒ముష్మి॑-ల్లోఀ॒క] 39
మ॒ముష్మి॑-ల్లోఀ॒క ఉప॑తిష్ఠేతే వి॒రాజ్య॒గ్నిశ్చే॑త॒వ్య॑ ఇత్యా॑హు॒-స్స్రుగ్వై వి॒రాడ్య-థ్స్రుచా॑వుప॒దధా॑తి వి॒రాజ్యే॒వాగ్ని-ఞ్చి॑నుతే యజ్ఞము॒ఖేయ॑జ్ఞముఖే॒ వై క్రి॒యమా॑ణే య॒జ్ఞగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి జిఘాగ్ంసన్తి యజ్ఞము॒ఖగ్ం రు॒క్మో య-ద్రు॒క్మం-వ్యాఀ ॑ఘా॒రయ॑తి యజ్ఞము॒ఖాదే॒వ రఖ్షా॒గ్॒స్యప॑ హన్తి ప॒ఞ్చభి॒-ర్వ్యాఘా॑రయతి॒ పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో యావా॑నే॒వ య॒జ్ఞస్తస్మా॒-ద్రఖ్షా॒గ్॒స్యప॑ హన్త్యఖ్ష్ణ॒యావ్యా ఘా॑రయతి॒ తస్మా॑దఖ్ష్ణ॒యా ప॒శవో-ఽఙ్గా॑ని॒ ప్ర హ॑రన్తి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ॥ 40 ॥
(వన॒స్పత॑యో- దఖ్షిణ॒తో- ధ॑త్త- ఏనం॒- తస్మా॑ దఖ్ష్ణ॒యా-పఞ్చ॑ చ) (అ. 7)
స్వ॒య॒మా॒తృ॒ణ్ణాముప॑ దధాతీ॒యం-వైఀ స్వ॑యమాతృ॒ణ్ణేమామే॒వోప॑ ధ॒త్తే ఽశ్వ॒ముప॑ ఘ్రాపయతి ప్రా॒ణమే॒వాస్యా᳚-న్దధా॒త్యథో᳚ ప్రాజాప॒త్యో వా అశ్వః॑ ప్ర॒జాప॑తినై॒వా-ఽగ్ని-ఞ్చి॑నుతే ప్రథ॒మేష్ట॑కోపధీ॒యమా॑నా పశూ॒నా-ఞ్చ॒ యజ॑మానస్య చ ప్రా॒ణమపి॑ దధాతి స్వయమాతృ॒ణ్ణా భ॑వతి ప్రా॒ణానా॒ముథ్సృ॑ష్ట్యా॒ అథో॑ సువ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్యాను॑ఖ్యాత్యా అ॒గ్నావ॒గ్నిశ్చే॑త॒వ్య॑ ఇత్యా॑హురే॒ష వా [ఇత్యా॑హురే॒ష వై, అ॒గ్నిర్వై᳚శ్వాన॒రో] 41
అ॒గ్నిర్వై᳚శ్వాన॒రో యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణస్తస్మై᳚ ప్రథ॒మామిష్ట॑కాం॒-యఀజు॑ష్కృతా॒-మ్ప్రయ॑చ్ఛే॒-త్తా-మ్బ్రా᳚హ్మ॒ణశ్చోప॑ దద్ధ్యాతా-మ॒గ్నావే॒వ తద॒గ్ని-ఞ్చి॑నుత ఈశ్వ॒రో వా ఏ॒ష ఆర్తి॒మార్తో॒ర్యో-ఽవి॑ద్వా॒నిష్ట॑కా-ముప॒దధా॑తి॒ త్రీన్. వరా᳚-న్దద్యా॒-త్త్రయో॒ వై ప్రా॒ణాః ప్రా॒ణానా॒గ్॒ స్పృత్యై॒ ద్వావే॒వ దేయౌ॒ ద్వౌ హి ప్రా॒ణావేక॑ ఏ॒వ దేయ॒ ఏకో॒ హి ప్రా॒ణః ప॒శు- [ప్రా॒ణః ప॒శుః, వా ఏ॒ష యద॒గ్నిర్న] 42
-ర్వా ఏ॒ష యద॒గ్నిర్న ఖలు॒ వై ప॒శవ॒ ఆయ॑వసే రమన్తే దూర్వేష్ట॒కాముప॑ దధాతి పశూ॒నా-న్ధృత్యై॒ ద్వాభ్యా॒-మ్ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ కాణ్డా᳚-త్కాణ్డా-త్ప్ర॒రోహ॒న్తీత్యా॑హ॒ కాణ్డే॑నకాణ్డేన॒ హ్యే॑షా ప్ర॑తి॒తిష్ఠ॑త్యే॒వా నో॑ దూర్వే॒ ప్రత॑ను స॒హస్రే॑ణ శ॒తేన॒ చేత్యా॑హ సాహ॒స్రః ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జాప॑తే॒రాప్త్యై॑ దేవల॒ఖ్ష్మం-వైఀ త్ర్యా॑లిఖి॒తా తాముత్త॑రలఖ్ష్మాణ-న్దే॒వా ఉపా॑దధ॒తా-ధ॑రలఖ్ష్మాణ॒-మసు॑రా॒ య- [యమ్, కా॒మయే॑త॒] 43
-ఙ్కా॒మయే॑త॒ వసీ॑యాన్-థ్స్యా॒దిత్యుత్త॑రలఖ్ష్మాణ॒-న్తస్యోప॑ దద్ధ్యా॒-ద్వసీ॑యానే॒వ భ॑వతి॒ య-ఙ్కా॒మయే॑త॒ పాపీ॑యాన్-థ్స్యా॒దిత్యధ॑రలఖ్ష్మాణ॒-న్తస్యోప॑ దద్ధ్యాదసురయో॒ని-మే॒వైన॒మను॒ పరా॑ భావయతి॒ పాపీ॑యా-న్భవతి త్ర్యాలిఖి॒తా భ॑వతీ॒మే వై లో॒కాస్త్ర్యా॑లిఖి॒తైభ్య ఏ॒వ లో॒కేభ్యో॒ భ్రాతృ॑వ్యమ॒న్తరే॒త్యఙ్గి॑రస-స్సువ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀ॒తః పు॑రో॒డాశః॑ కూ॒ర్మో భూ॒త్వా-ఽను॒ ప్రాస॑ర్ప॒- [ప్రాస॑ర్పత్, య-త్కూ॒ర్మము॑ప॒దధా॑తి॒] 44
-ద్య-త్కూ॒ర్మము॑ప॒దధా॑తి॒ యథా᳚ ఖ్షేత్ర॒విదఞ్జ॑సా॒ నయ॑త్యే॒వమే॒వైన॑-ఙ్కూ॒ర్మ-స్సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కమఞ్జ॑సా నయతి॒ మేధో॒ వా ఏ॒ష ప॑శూ॒నాం-యఀ-త్కూ॒ర్మో య-త్కూ॒ర్మము॑ప॒ దధా॑తి॒ స్వమే॒వ మేధ॒-మ్పశ్య॑న్తః ప॒శవ॒ ఉప॑ తిష్ఠన్తే శ్మశా॒నం-వాఀ ఏ॒త-త్క్రి॑యతే॒ యన్మృ॒తానా᳚-మ్పశూ॒నాగ్ం శీ॒ర్॒షాణ్యు॑పధీ॒యన్తే॒ యజ్జీవ॑న్త-ఙ్కూ॒ర్మము॑ప॒ దధా॑తి॒ తేనాశ్మ॑శానచిద్వాస్త॒వ్యో॑ వా ఏ॒ష య- [ఏ॒ష యత్, కూ॒ర్మో మధు॒] 45
-త్కూ॒ర్మో మధు॒ వాతా॑ ఋతాయ॒త ఇతి॑ ద॒ద్ధ్నా మ॑ధుమి॒శ్రేణా॒భ్య॑నక్తి స్వ॒దయ॑త్యే॒వైన॑-ఙ్గ్రా॒మ్యం-వాఀ ఏ॒తదన్నం॒-యఀ-ద్దద్ధ్యా॑ర॒ణ్య-మ్మధు॒ యద్ద॒ద్ధ్నా మ॑ధుమి॒శ్రేణా᳚ భ్య॒నక్త్యు॒భయ॒స్యా ఽవ॑రుద్ధ్యై మ॒హీ ద్యౌః పృ॑థి॒వీ చ॑ న॒ ఇత్యా॑హా॒ ఽఽభ్యామే॒వైన॑ముభ॒యతః॒ పరి॑గృహ్ణాతి॒ ప్రాఞ్చ॒ముప॑ దధాతి సువ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై పు॒రస్తా᳚-త్ప్ర॒త్యఞ్చ॒ముప॑ దధాతి॒ తస్మా᳚- [తస్మా᳚త్, పు॒రస్తా᳚-] 46
-త్పు॒రస్తా᳚-త్ప్ర॒త్యఞ్చః॑ ప॒శవో॒ మేధ॒ముప॑ తిష్ఠన్తే॒ యో వా అప॑నాభిమ॒గ్ని-ఞ్చి॑ను॒తే యజ॑మానస్య॒ నాభి॒మను॒ ప్రవి॑శతి॒ స ఏ॑నమీశ్వ॒రో హిగ్ంసి॑తోరు॒లూఖ॑ల॒ముప॑ దధాత్యే॒షా వా అ॒గ్నేర్నాభి॒-స్సనా॑భిమే॒వా-ఽగ్ని-ఞ్చి॑ను॒తే హిగ్ం॑సాయా॒ ఔదు॑మ్బర-మ్భవ॒త్యూర్గ్వా ఉ॑దు॒మ్బర॒ ఊర్జ॑మే॒వావ॑ రున్ధే మద్ధ్య॒త ఉప॑ దధాతి మద్ధ్య॒త ఏ॒వాస్మా॒ ఊర్జ॑-న్దధాతి॒ తస్మా᳚-న్మద్ధ్య॒త ఊ॒ర్జా భు॑ఞ్జత॒ ఇయ॑-ద్భవతి ప్ర॒జాప॑తినా యజ్ఞము॒ఖేన॒ సమ్మి॑త॒మవ॑ హ॒న్త్యన్న॑మే॒వాక॑-ర్వైష్ణ॒వ్యర్చోప॑ దధాతి॒ విష్ణు॒ర్వై య॒జ్ఞో వై᳚ష్ణ॒వా వన॒స్పత॑యో య॒జ్ఞ ఏ॒వ య॒జ్ఞ-మ్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ 47 ॥
(ఏ॒ష వై – ప॒శు – ర్య – మ॑సర్ప – దే॒ష యత్ – తస్మా॒త్ – తస్మా᳚థ్ – స॒ప్తవిగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 8)
ఏ॒షాం-వాఀ ఏ॒తల్లో॒కానా॒-ఞ్జ్యోతి॒-స్సమ్భృ॑తం॒-యఀదు॒ఖా యదు॒ఖా-ము॑ప॒దధా᳚త్యే॒భ్య ఏ॒వ లో॒కేభ్యో॒ జ్యోతి॒రవ॑ రున్ధే మద్ధ్య॒త ఉప॑ దధాతి మద్ధ్య॒త ఏ॒వాస్మై॒ జ్యోతి॑ర్దధాతి॒ తస్మా᳚న్మద్ధ్య॒తో జ్యోతి॒రుపా᳚-ఽఽస్మహే॒ సిక॑తాభిః పూరయత్యే॒తద్వా అ॒గ్నేర్వై᳚శ్వాన॒రస్య॑ రూ॒పగ్ం రూ॒పేణై॒వ వై᳚శ్వాన॒రమవ॑ రున్ధే॒ య-ఙ్కా॒మయే॑త॒ ఖ్షోధు॑క-స్స్యా॒-దిత్యూ॒నా-న్తస్యోప॑ [-దిత్యూ॒నా-న్తస్యోప॑, ద॒ద్ధ్యా॒-త్ఖ్షోధు॑క] 48
దద్ధ్యా॒-త్ఖ్షోధు॑క ఏ॒వ భ॑వతి॒ య-ఙ్కా॒మయే॒తా-ను॑పదస్య॒-దన్న॑మద్యా॒దితి॑ పూ॒ర్ణా-న్తస్యోప॑ దద్ధ్యా॒దను॑పదస్య-దే॒వాన్న॑మత్తి స॒హస్రం॒-వైఀ ప్రతి॒ పురు॑షః పశూ॒నాం-యఀ ॑చ్ఛతి స॒హస్ర॑మ॒న్యే ప॒శవో॒ మద్ధ్యే॑ పురుషశీ॒ర్॒షముప॑ దధాతి సవీర్య॒త్వాయో॒-ఖాయా॒మపి॑ దధాతి ప్రతి॒ష్ఠామే॒వైన॑-ద్గమయతి॒ వ్యృ॑ద్ధం॒-వాఀ ఏ॒త-త్ప్రా॒ణైర॑మే॒ద్ధ్యం-యఀ-త్పు॑రుషశీ॒ర్॒షమ॒మృత॒-ఙ్ఖలు॒ వై ప్రా॒ణా [వై ప్రా॒ణాః, అ॒మృత॒గ్ం॒] 49
అ॒మృత॒గ్ం॒ హిర॑ణ్య-మ్ప్రా॒ణేషు॑ హిరణ్యశ॒ల్కా-న్ప్రత్య॑స్యతి ప్రతి॒ష్ఠామే॒వైన॑-ద్గమయి॒త్వా ప్రా॒ణై-స్సమ॑ర్ధయతి ద॒ద్ధ్నా మ॑ధుమి॒శ్రేణ॑ పూరయతి మధ॒వ్యో॑-ఽసా॒నీతి॑ శృతాత॒ఙ్క్యే॑న మేద్ధ్య॒త్వాయ॑ గ్రా॒మ్యం-వాఀ ఏ॒తదన్నం॒-యఀ-ద్దద్ధ్యా॑ర॒ణ్య-మ్మధు॒ యద్ద॒ద్ధ్నా మ॑ధుమి॒శ్రేణ॑ పూ॒రయ॑త్యు॒భయ॒స్యా-వ॑రుద్ధ్యై పశుశీ॒ర్॒షాణ్యుప॑ దధాతి ప॒శవో॒ వై ప॑శుశీ॒ర్॒షాణి॑ ప॒శూనే॒వావ॑ రున్ధే॒ య-ఙ్కా॒మయే॑తా-ఽప॒శు-స్స్యా॒దితి॑ [-ఽప॒శు-స్స్యా॒దితి॑, వి॒షూ॒చీనా॑ని॒] 50
విషూ॒చీనా॑ని॒ తస్యోప॑ దద్ధ్యా॒-ద్విషూ॑చ ఏ॒వాస్మా᳚-త్ప॒శూ-న్ద॑ధాత్యప॒శురే॒వ భ॑వతి॒ య-ఙ్కా॒మయే॑త పశు॒మాన్-థ్స్యా॒దితి॑ సమీ॒చీనా॑ని॒ తస్యోప॑ దద్ధ్యా-థ్స॒మీచ॑ ఏ॒వాస్మై॑ ప॒శూ-న్ద॑ధాతి పశు॒మానే॒వ భ॑వతి పు॒రస్తా᳚-త్ప్రతీ॒చీన॒మశ్వ॒స్యోప॑ దధాతి ప॒శ్చా-త్ప్రా॒చీన॑మృష॒భస్యా-ప॑శవో॒ వా అ॒న్యే గో॑ అ॒శ్వేభ్యః॑ ప॒శవో॑ గో అ॒శ్వానే॒వాస్మై॑ స॒మీచో॑ దధాత్యే॒-తావ॑న్తో॒ వై ప॒శవో᳚ [ప॒శవః॑, ద్వి॒పాద॑శ్చ॒] 51
ద్వి॒పాద॑శ్చ॒ చతు॑ష్పాదశ్చ॒ తాన్. వా ఏ॒తద॒గ్నౌ ప్రద॑ధాతి॒ య-త్ప॑శుశీ॒ర్॒షాణ్యు॑ప॒-దధా᳚త్య॒-ముమా॑ర॒ణ్యమను॑ తే దిశా॒మీత్యా॑హ గ్రా॒మ్యేభ్య॑ ఏ॒వ ప॒శుభ్య॑ ఆర॒ణ్యా-న్ప॒శూఞ్ఛుచ॒మనూథ్సృ॑జతి॒ తస్మా᳚-థ్స॒మావ॑-త్పశూ॒నా-మ్ప్ర॒జాయ॑మానానా-మార॒ణ్యాః ప॒శవః॒ కనీ॑యాగ్ంస-శ్శు॒చా హ్యృ॑తా-స్స॑ర్పశీ॒ర్॒షముప॑ దధాతి॒ యైవ స॒ర్పే త్విషి॒స్తామే॒వా-ఽవ॑ రున్ధే॒ [-ఽవ॑ రున్ధే, య-థ్స॑మీ॒చీన॑-] 52
య-థ్స॑మీ॒చీన॑–మ్పశుశీ॒ర్॒షైరు॑ప ద॒ద్ధ్యా-ద్గ్రా॒మ్యా-న్ప॒శూ-న్దగ్ంశు॑కా-స్స్యు॒ర్య-ద్వి॑షూ॒చీన॑-మార॒ణ్యాన్. యజు॑రే॒వ వ॑దే॒దవ॒ తా-న్త్విషిగ్ం॑ రున్ధే॒ యా స॒ర్పే న గ్రా॒మ్యా-న్ప॒శూన్. హి॒నస్తి॒ నా-ఽఽర॒ణ్యానథో॒ ఖలూ॑ప॒ధేయ॑మే॒వ యదు॑ప॒దధా॑తి॒ తేన॒ తా-న్త్విషి॒మవ॑ రున్ధే॒ యా స॒ర్పే య-ద్యజు॒ర్వద॑తి॒ తేన॑ శా॒న్తమ్ ॥ 53 ॥
(ఊ॒నాన్తస్యోప॑ – ప్రా॒ణాః – స్యా॒దితి॒ – వై ప॒శవో॑ – రున్ధే॒ – చతు॑శ్చత్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 9)
ప॒శుర్వా ఏ॒ష యద॒గ్నిర్యోనిః॒ ఖలు॒ వా ఏ॒షా ప॒శోర్వి క్రి॑యతే॒ య-త్ప్రా॒చీన॑మైష్ట॒కా-ద్యజుః॑ క్రి॒యతే॒ రేతో॑-ఽప॒స్యా॑ అప॒స్యా॑ ఉప॑ దధాతి॒ యోనా॑వే॒వ రేతో॑ దధాతి॒ పఞ్చోప॑ దధాతి॒ పాఙ్క్తాః᳚ ప॒శవః॑ ప॒శూనే॒వాస్మై॒ ప్రజ॑నయతి॒ పఞ్చ॑ దఖ్షిణ॒తో వజ్రో॒ వా అ॑ప॒స్యా॑ వజ్రే॑ణై॒వ య॒జ్ఞస్య॑ దఖ్షిణ॒తో రఖ్షా॒గ్॒స్యప॑ హన్తి॒ పఞ్చ॑ ప॒శ్చా- [పఞ్చ॑ ప॒శ్చాత్, ప్రాచీ॒రుప॑ దధాతి] 54
-త్ప్రాచీ॒రుప॑ దధాతి ప॒శ్చాద్వై ప్రా॒చీన॒గ్ం॒ రేతో॑ ధీయతే ప॒శ్చాదే॒వాస్మై᳚ ప్రా॒చీన॒గ్ం॒ రేతో॑ దధాతి॒ పఞ్చ॑ పు॒రస్తా᳚-త్ప్ర॒తీచీ॒రుప॑ దధాతి॒ పఞ్చ॑ ప॒శ్చా-త్ప్రాచీ॒స్తస్మా᳚-త్ప్రా॒చీన॒గ్ం॒ రేతో॑ ధీయతే ప్ర॒తీచీః᳚ ప్ర॒జా జా॑యన్తే॒ పఞ్చో᳚త్తర॒త శ్ఛ॑న్ద॒స్యాః᳚ ప॒శవో॒ వై ఛ॑న్ద॒స్యాః᳚ ప॒శూనే॒వ ప్రజా॑తా॒న్-థ్స్వమా॒యత॑నమ॒భి పర్యూ॑హత ఇ॒యం-వాఀ అ॒గ్నే-ర॑తిదా॒హా-ద॑బిభే॒-థ్సైతా [-ద॑బిభే॒-థ్సైతాః, అ॒ప॒స్యా॑ అపశ్య॒-త్తా] 55
అ॑ప॒స్యా॑ అపశ్య॒-త్తా ఉపా॑ధత్త॒ తతో॒ వా ఇ॒మా-న్నాత్య॑దహ॒-ద్యద॑ప॒స్యా॑ ఉప॒దధా᳚త్య॒స్యా అన॑తిదాహాయో॒వాచ॑ హే॒యమద॒ది-థ్స బ్రహ్మ॒ణా-ఽన్నం॒-యఀస్యై॒తా ఉ॑పధీ॒యాన్తై॒ య ఉ॑ చైనా ఏ॒వంవేఀ ద॒దితి॑ ప్రాణ॒భృత॒ ఉప॑ దధాతి॒ రేత॑స్యే॒వ ప్రా॒ణా-న్ద॑ధాతి॒ తస్మా॒-ద్వద॑-న్ప్రా॒ణ-న్పశ్య॑ఞ్ఛృ॒ణ్వ-న్ప॒శుర్జా॑యతే॒ ఽయ-మ్పు॒రో [-ఽయ-మ్పు॒రః, భువ॒ ఇతి॑] 56
భువ॒ ఇతి॑ పు॒రస్తా॒దుప॑ దధాతి ప్రా॒ణమే॒వైతాభి॑-ర్దాధారా॒-ఽయ-న్ద॑ఖ్షి॒ణా వి॒శ్వక॒ర్మేతి॑ దఖ్షిణ॒తో మన॑ ఏ॒వైతాభి॑ర్దాధారా॒య-మ్ప॒శ్చా-ద్వి॒శ్వవ్య॑చా॒ ఇతి॑ ప॒శ్చా-చ్చఖ్షు॑రే॒వైతాభి॑-ర్దాధారే॒ద-ము॑త్త॒రా-థ్సువ॒రిత్యు॑త్తర॒త-శ్శ్రోత్ర॑మే॒వైతాభి॑-ర్దాధారే॒యము॒పరి॑ మ॒తిరిత్యు॒పరి॑ష్టా॒-ద్వాచ॑మే॒వైతాభి॑-ర్దాధార॒ దశ॑ద॒శోప॑ దధాతి సవీర్య॒త్వాయా᳚ఖ్ష్ణ॒యో [సవీర్య॒త్వాయా᳚ఖ్ష్ణ॒యా, ఉప॑ దధాతి॒] 57
-ప॑ దధాతి॒ తస్మా॑దఖ్ష్ణ॒యా ప॒శవో-ఽఙ్గా॑ని॒ ప్రహ॑రన్తి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ యాః ప్రాచీ॒స్తాభి॒-ర్వసి॑ష్ఠ ఆర్ధ్నో॒ద్యా ద॑ఖ్షి॒ణా తాభి॑ర్భ॒రద్వా॑జో॒ యాః ప్ర॒తీచీ॒స్తాభి॑ ర్వి॒శ్వామి॑త్రో॒ యా ఉదీ॑చీ॒స్తాభి॑-ర్జ॒మద॑గ్ని॒ర్యా ఊ॒ర్ధ్వాస్తాభి॑-ర్వి॒శ్వక॑ర్మా॒ య ఏ॒వమే॒తాసా॒మృద్ధిం॒-వేఀద॒ర్ధ్నోత్యే॒వ య ఆ॑సామే॒వ-మ్బ॒న్ధుతాం॒-వేఀద॒ బన్ధు॑మా-న్భవతి॒ య ఆ॑సామే॒వ-ఙ్కౢప్తిం॒-వేఀద॒ కల్ప॑తే- [కల్ప॑తే, అ॒స్మై॒ య ఆ॑సామే॒వ-] 58
-ఽస్మై॒ య ఆ॑సామే॒వ-మా॒యత॑నం॒-వేఀదా॒-ఽఽయత॑నవా-న్భవతి॒ య ఆ॑సామే॒వ-మ్ప్ర॑తి॒ష్ఠాం-వేఀద॒ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి ప్రాణ॒భృత॑ ఉప॒ధాయ॑ సం॒యఀత॒ ఉప॑ దధాతి ప్రా॒ణానే॒వా ఽస్మి॑-న్ధి॒త్వా సం॒యఀద్భి॒-స్సంయఀ ॑చ్ఛతి॒ త-థ్సం॒యఀతాగ్ం॑ సంయఀ॒త్త్వమథో᳚ ప్రా॒ణ ఏ॒వాపా॒న-న్ద॑ధాతి॒ తస్మా᳚-త్ప్రాణాపా॒నౌ స-ఞ్చ॑రతో॒ విషూ॑చీ॒రుప॑ దధాతి॒ తస్మా॒-ద్విష్వ॑ఞ్చౌ ప్రాణాపా॒నౌ యద్వా అ॒గ్నేరసం॑యఀత॒- [అ॒గ్నేరసం॑యఀతమ్, అసు॑వర్గ్యమస్య॒] 59
-మసు॑వర్గ్యమస్య॒ త-థ్సు॑వ॒ర్గ్యో᳚-ఽగ్నిర్య-థ్సం॒యఀత॑ ఉప॒ దధా॑తి॒ సమే॒వైనం॑-యఀచ్ఛతి ఉవ॒ర్గ్య॑మే॒వాక॒ -స్త్ర్యవి॒ర్వయః॑ కృ॒తమయా॑నా॒మిత్యా॑హ॒ వయో॑భిరే॒వాయా॒నవ॑ రు॒న్ధే ఽయై॒ర్వయాగ్ం॑సి స॒ర్వతో॑ వాయు॒మతీ᳚ర్భవన్తి॒ తస్మా॑ద॒యగ్ం స॒ర్వతః॑ పవతే ॥ 60 ॥
(ప॒శ్చా – దే॒తాః – పు॒రో᳚ – ఽఖ్ష్ణ॒యా – కల్ప॒తే – ఽసం॑-యఀతం॒ – పఞ్చ॑త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 10)
గా॒య॒త్రీ త్రి॒ష్టు-బ్జగ॑త్యను॒ష్టు-క్ప॒ఙ్క్త్యా॑ స॒హ । బృ॒హ॒త్యు॑ష్ణిహా॑ క॒కు-థ్సూ॒చీభి॑-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ ద్వి॒పదా॒ యా చతు॑ష్పదా త్రి॒పదా॒ యాచ॒ షట్ప॑దా । సఛ॑న్దా॒ యా చ॒ విచ్ఛ॑న్దా-స్సూ॒చీభి॑-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ మ॒హానా᳚మ్నీ రే॒వత॑యో॒ విశ్వా॒ ఆశాః᳚ ప్ర॒సూవ॑రీః । మేఘ్యా॑ వి॒ద్యుతో॒ వాచ॑-స్సూ॒చీభి॑-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ ర॒జ॒తా హరి॑ణీ॒-స్సీసా॒ యుజో॑ యుజ్యన్తే॒ కర్మ॑భిః । అశ్వ॑స్య వా॒జిన॑స్త్వ॒చి సూ॒చీభి॑-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ నారీ᳚- [నారీః᳚, తే॒ పత్న॑యో॒ లోమ॒] 61
-స్తే॒ పత్న॑యో॒ లోమ॒ విచి॑న్వన్తు మనీ॒షయా᳚ । దే॒వానా॒-మ్పత్నీ॒ర్దిశ॑-స్సూ॒చీభి॑-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ కు॒విద॒ఙ్గ యవ॑మన్తో॒ యవ॑-ఞ్చి॒ద్యథా॒ దాన్త్య॑నుపూ॒ర్వం-విఀ॒యూయ॑ । ఇ॒హేహై॑షా-ఙ్కృణుత॒ భోజ॑నాని॒ యే బ॒ర్॒హిషో॒ నమో॑వృక్తి॒-న్నజ॒గ్ముః ॥ 62 ॥
(నారీ᳚ – స్త్రి॒గ్ం॒శచ్చ॑) (అ. 11)
కస్త్వా᳚ చ్ఛ్యతి॒ కస్త్వా॒ వి శా᳚స్తి॒ కస్తే॒ గాత్రా॑ణి శిమ్యతి । క ఉ॑ తే శమి॒తా క॒విః ॥ ఋ॒తవ॑స్త ఋతు॒ధా పరు॑-శ్శమి॒తారో॒ విశా॑సతు । సం॒వఀ॒థ్స॒రస్య॒ ధాయ॑సా॒ శిమీ॑భి-శ్శిమ్యన్తు త్వా ॥ దైవ్యా॑ అద్ధ్వ॒ర్యవ॑స్త్వా॒ చ్ఛ్యన్తు॒ వి చ॑ శాసతు । గాత్రా॑ణి పర్వ॒శస్తే॒ శిమాః᳚ కృణ్వన్తు॒ శిమ్య॑న్తః ॥ అ॒ర్ధ॒మా॒సాః పరూగ్ం॑షి తే॒ మాసా᳚-శ్ఛ్యన్తు॒ శిమ్య॑న్తః । అ॒హో॒రా॒త్రాణి॑ మ॒రుతో॒ విలి॑ష్టగ్ం [మ॒రుతో॒ విలి॑ష్టమ్, సూ॒ద॒య॒న్తు॒ తే॒ ।] 63
సూదయన్తు తే ॥ పృ॒థి॒వీ తే॒ ఽన్తరి॑ఖ్షేణ వా॒యుశ్ఛి॒ద్ర-మ్భి॑షజ్యతు । ద్యౌస్తే॒ నఖ్ష॑త్రై-స్స॒హ రూ॒ప-ఙ్కృ॑ణోతు సాధు॒యా ॥ శ-న్తే॒ పరే᳚భ్యో॒ గాత్రే᳚భ్య॒-శ్శమ॒స్త్వవ॑రేభ్యః । శమ॒స్థభ్యో॑ మ॒జ్జభ్య॒-శ్శము॑ తే త॒నువే॑ భువత్ ॥ 64 ॥
(విలి॑ష్టం – త్రి॒గ్ం॒శచ్చ॑) (అ. 12)
(విష్ణు॑ముఖా॒ – అన్న॑పతే॒ – యావ॑తీ॒ – వి వై – పు॑రుషమా॒త్రేణా – ఽగ్నే॒ తవ॒ శ్రవో॒ వయో॒ – బ్రహ్మ॑ జజ్ఞా॒నగ్గ్ – స్వ॑యమాతృ॒ణ్ణా – మే॒షాం-వైఀ – ప॒శు – ర్గా॑య॒త్రీ – కస్త్వా॒ – ద్వాద॑శ )
(విష్ణు॑ముఖా॒ – అప॑చితిమా॒న్॒ – వి వా ఏ॒తా – వగ్నే॒ తవ॑ – స్వయమాతృ॒ణ్ణాం – విఀ ॑షూ॒చీనా॑ని – గాయ॒త్రీ – చతు॑ష్షష్టిః)
(విష్ణు॑ముఖా, స్త॒నువే॑ భువత్)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-మ్పఞ్చమకాణ్డే ద్వితీయః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥