అష్టావక్ర గీతా షోడశోఽధ్యాయః
అష్టావక్ర ఉవాచ ॥ ఆచక్ష్వ శఋణు వా తాత నానాశాస్త్రాణ్యనేకశః ।తథాపి న తవ స్వాస్థ్యం సర్వవిస్మరణాద్ ఋతే ॥ 16-1॥ భోగం కర్మ సమాధిం వా కురు విజ్ఞ తథాపి తే ।చిత్తం నిరస్తసర్వాశమత్యర్థం రోచయిష్యతి ॥ 16-2॥ ఆయాసాత్సకలో…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ ఆచక్ష్వ శఋణు వా తాత నానాశాస్త్రాణ్యనేకశః ।తథాపి న తవ స్వాస్థ్యం సర్వవిస్మరణాద్ ఋతే ॥ 16-1॥ భోగం కర్మ సమాధిం వా కురు విజ్ఞ తథాపి తే ।చిత్తం నిరస్తసర్వాశమత్యర్థం రోచయిష్యతి ॥ 16-2॥ ఆయాసాత్సకలో…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ యథాతథోపదేశేన కృతార్థః సత్త్వబుద్ధిమాన్ ।ఆజీవమపి జిజ్ఞాసుః పరస్తత్ర విముహ్యతి ॥ 15-1॥ మోక్షో విషయవైరస్యం బంధో వైషయికో రసః ।ఏతావదేవ విజ్ఞానం యథేచ్ఛసి తథా కురు ॥ 15-2॥ వాగ్మిప్రాజ్ఞామహోద్యోగం జనం మూకజడాలసమ్ ।కరోతి తత్త్వబోధోఽయమతస్త్యక్తో బుభుక్షభిః…
Read moreజనక ఉవాచ ॥ ప్రకృత్యా శూన్యచిత్తో యః ప్రమాదాద్ భావభావనః ।నిద్రితో బోధిత ఇవ క్షీణసంస్మరణో హి సః ॥ 14-1॥ క్వ ధనాని క్వ మిత్రాణి క్వ మే విషయదస్యవః ।క్వ శాస్త్రం క్వ చ విజ్ఞానం యదా మే…
Read moreజనక ఉవాచ ॥ అకించనభవం స్వాస్థ్యం కౌపీనత్వేఽపి దుర్లభమ్ ।త్యాగాదానే విహాయాస్మాదహమాసే యథాసుఖమ్ ॥ 13-1॥ కుత్రాపి ఖేదః కాయస్య జిహ్వా కుత్రాపి ఖిద్యతే ।మనః కుత్రాపి తత్త్యక్త్వా పురుషార్థే స్థితః సుఖమ్ ॥ 13-2॥ కృతం కిమపి నైవ స్యాద్…
Read moreజనక ఉవాచ ॥ కాయకృత్యాసహః పూర్వం తతో వాగ్విస్తరాసహః ।అథ చింతాసహస్తస్మాద్ ఏవమేవాహమాస్థితః ॥ 12-1॥ ప్రీత్యభావేన శబ్దాదేరదృశ్యత్వేన చాత్మనః ।విక్షేపైకాగ్రహృదయ ఏవమేవాహమాస్థితః ॥ 12-2॥ సమాధ్యాసాదివిక్షిప్తౌ వ్యవహారః సమాధయే ।ఏవం విలోక్య నియమమేవమేవాహమాస్థితః ॥ 12-3॥ ।హేయోపాదేయవిరహాద్ ఏవం హర్షవిషాదయోః…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ భావాభావవికారశ్చ స్వభావాదితి నిశ్చయీ ।నిర్వికారో గతక్లేశః సుఖేనైవోపశామ్యతి ॥ 11-1॥ ఈశ్వరః సర్వనిర్మాతా నేహాన్య ఇతి నిశ్చయీ ।అంతర్గలితసర్వాశః శాంతః క్వాపి న సజ్జతే ॥ 11-2॥ ఆపదః సంపదః కాలే దైవాదేవేతి నిశ్చయీ ।తృప్తః స్వస్థేంద్రియో…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ విహాయ వైరిణం కామమర్థం చానర్థసంకులమ్ ।ధర్మమప్యేతయోర్హేతుం సర్వత్రానాదరం కురు ॥ 10-1॥ స్వప్నేంద్రజాలవత్ పశ్య దినాని త్రీణి పంచ వా ।మిత్రక్షేత్రధనాగారదారదాయాదిసంపదః ॥ 10-2॥ యత్ర యత్ర భవేత్తృష్ణా సంసారం విద్ధి తత్ర వై ।ప్రౌఢవైరాగ్యమాశ్రిత్య వీతతృష్ణః…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ కృతాకృతే చ ద్వంద్వాని కదా శాంతాని కస్య వా ।ఏవం జ్ఞాత్వేహ నిర్వేదాద్ భవ త్యాగపరోఽవ్రతీ ॥ 9-1॥ కస్యాపి తాత ధన్యస్య లోకచేష్టావలోకనాత్ ।జీవితేచ్ఛా బుభుక్షా చ బుభుత్సోపశమం గతాః ॥ 9-2॥ అనిత్యం సర్వమేవేదం…
Read moreఅష్టావక్ర ఉవాచ ॥ తదా బంధో యదా చిత్తం కించిద్ వాంఛతి శోచతి ।కించిన్ ముంచతి గృహ్ణాతి కించిద్ధృష్యతి కుప్యతి ॥ 8-1॥ తదా ముక్తిర్యదా చిత్తం న వాంఛతి న శోచతి ।న ముంచతి న గృహ్ణాతి న హృష్యతి…
Read moreజనక ఉవాచ ॥ మయ్యనంతమహాంభోధౌ విశ్వపోత ఇతస్తతః ।భ్రమతి స్వాంతవాతేన న మమాస్త్యసహిష్ణుతా ॥ 7-1॥ మయ్యనంతమహాంభోధౌ జగద్వీచిః స్వభావతః ।ఉదేతు వాస్తమాయాతు న మే వృద్ధిర్న చ క్షతిః ॥ 7-2॥ మయ్యనంతమహాంభోధౌ విశ్వం నామ వికల్పనా ।అతిశాంతో నిరాకార…
Read more